Jakub Jaszewski-002 - Wydział Sztuk Pięknych

Lublin, dnia 1 czerwca 2016 r.
Prof. Grzegorz Mazurek
Kierownik Zakładu
Sztuki Mediów Cyfrowych
WA UMCS w Lublinie
Recenzja
rozprawy doktorskiej Pana mgr Jakuba Jaszewskiego
RYTY - Eksploracja możliwości jakie niesie ze sobą obustronna wymiana informacji
między linorytem i cyfrową grafiką trójwymiarową
wykonanej pod kierunkiem prof. dr hab. Marka Basiula
Kilka słów o artyście
Jakub Jaszewski urodził się w Toruniu w 1986 roku. W swoim CV (modne dzisiaj określenie) wcześniej dossier a po polsku życiorysie napisał, że główną techniką
artystyczną jaką się posługuje jest linoryt (wypukłodruk). Oprócz tego uprawia grafikę
cyfrową, rysunek, metaloplastykę i knifemaking. Linoryt - wiem co to takiego, kiedyś
się też tym zajmowałem, grafika cyfrowa nie jest mi obca, rysunek, metaloplastyka
również ale kinfemaking? Co to takiego? Ciekawe… Otóż, kinfemaking to własnoręczna produkcja noży. Jak ma się produkcja noży do grafiki? Czy to tylko takie hobby, żeby odreagować stres twórczy? To jest tajemnica artysty. Myślę, że każda z wymienionych, czy „uprawianych” dziedzin jak napisał twórca, znajduje swoje odbicie
w prezentowanych dziełach.
Jakub Jaszewski w latach 2006-2012 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych
UMK w Toruniu. Dyplom z wyróżnieniem zrealizował pod kierunkiem dr. hab. Marka
Basiula w pracowni wypukłodruku. W latach 2012 – 2016 odbył studia doktoranckie
z zakresu sztuk plastycznych na macierzystym Wydziale. W 2011 roku otrzymał Sty-
!1
pendium Artystyczne Marszałka Województwa Kujawsko – Pomorskiego w Dziedzinie Kultury.
Ma w swoim dorobku trzy wystawy indywidualne (2 w Toruniu, 1 w Bydgoszczy),
8 nagród i wyróżnień. Wprawdzie, aż 6 związanych z okresem studiów: Nagroda
im. Prof. Edmunda Piotrowicza w dyscyplinie grafika warsztatowa za rok akademicki
2008/2009 (Wydział Sztuk Pięknych UMK Toruniu), w 2013 na 8 Biennale Grafiki
Studenckiej w Poznaniu otrzymał Nagroda Towarzystwa Jerzego Piotrowicza. Jego
praca dyplomowa była czterokrotnie nagradzana min.: Nagrodą Stowarzyszenia
Przyjaciół Wydziału Sztuk Pięknych UMK za najlepszy dyplom artystyczny w Instytucie Artystycznym WSzP UMK (w ramach wystawy Dyplomy’12), Nagrodą Publiczności za dyplom artystyczny powstały w roku 2012 na WSzP UMK (w ramach wystawy
Dyplomy’12) oraz Nagrodą Główną Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki
w Krakowie na Drugim Internetowym Biennale Młodej Polskiej Sztuki "DYPLOM –
POCZĄTEK DROGI”.
W 2013 – otrzymał Wyróżnienie na II Międzynarodowym Młodzieżowym Konkursie
Ekslibrisów w Moskwie, w 2014 – Wyróżnienie na Międzynarodowym Konkursie na
Ekslibris i Małą Formę Graficzną „Tajemnice Chłodnego Morza” w Gdańsku.
Brał udział w 33 wystawach zbiorowych. Z ważniejszych należy wymienić:
2011 Międzynarodowe Triennale Sztuk Graficznych im. Tadeusza Kulisiewicza
w Warszawie; Sint-Niklaas International Bookplates and Small Printmaking Competition, Sint-Niklaas, Belgia 2013, 2015; II Międzynarodowy Młodzieżowy Konkurs Ekslibris w Moskwie 2013; w 2014 Student International Art Biennial (SIAB) w Skopje,
Macedonia; 15 Międzynarodowe Triennale Małe Formy Grafiki w Łódzi; Tribuna Graphic – Cluj, Rumunia; 8 Międzynarodowe Biennale Miniatury - Częstochowa; Międzynarodowy Konkurs na Ekslibris i Małą Formę Graficzną 2014 „Tajemnice Chłodnego Morza”, Gdańsk oraz IV Międzynarodowe Biennale Grafiki Cyfrowej – Gdynia.
W 2015 brał udział w 9. Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach, Pomorska Grafika
Roku 2014 w Gdańsku, XI Quadriennale Drzeworytu i Linorytu Polskiego w Olsztynie. W 2016 należałoby wymienić chociażby XIII Konkurs Graficzny im. Józefa Gielniaka w Jeleniej Górze gdzie jego praca zatytułowana „Ryt 005-02” była nominowana
do nagrody.
!2
Działalność dydaktyczna i organizacyjna
Mgr Jakub Jaszewski od roku akademickiego 2012/2013 współprowadził lub
prowadził samodzielnie zajęcia dydaktyczne z grafiki warsztatowej dla studentów
pierwszego roku. Przygotował i prowadził warsztaty promocyjne z podstaw grafiki artystycznej (wypukłodruk) z młodzieżą gimnazjalną. Był zaangażowany w prace przy
Festiwalu Nauki i Sztuki (2014/15 - UMK w Toruniu). W roku akademickim 2014/2015
pełnił funkcję członka jury w konkursie dla dzieci zorganizowanym przez Towarzystwo Promocji Ryb oraz Centrum Dofinansowania EUROEXPERT. Wielokrotnie protokołował obrony prac doktorskich i magisterskich. Czynnie uczestniczył w pracach
przy egzaminach wstępnych.
Rozprawa doktorska
„RYTY” taki tytuł nosi rozprawa doktorska pana magistra Jakuba Jaszewskiego którą stanowi zestaw 21 prac graficznych. 15 prac czarno-białych, w większości
o wymiarach 100x70 (dwie 70x50) cm, wykonanych jest w technice linorytu. 6 prac to
wielkoformatowe, horyzontalne, monochromatyczne grafiki w technice druku cyfrowego (200x70 cm lub 100x140 cm - autor stosuje w opisie wymiarowanie tak jak
w komputerze, szerokość x wysokość). Na pierwszy rzut oka wydaje się, że zestaw
jest niespójny. Składa się z dwóch odrębnych, mocno różniących się cykli. Różni je
w zasadzie wszystko. Linoryty to czerń i biel, to abstrakcyjne figury niekiedy bardzo
syntetyczne (RYT 004-01, RYT 005-02), czasami tworzące dziwne znaki, symbole
(RYT 001-03, RYT 002-01), inne dynamiczne, niepokojące, rozbudowane (RYT 00301, RYT 003-02, RYT 006-02). Ale wszystkie maja tą szlachetność rytu, szlachetność
białej kreski, graficznej faktury o której pisał kiedyś Tadeusz Cieślewski (syn), artysta
grafik, współzałożyciel przedwojennego ugrupowania „RYT”. Z drugiej strony mamy
6 druków cyfrowych o innej stylistyce, utrzymanych w miękkich, srebrzystych szarościach. Przedstawiają surrealistyczne pejzaże, miasta, „pobojowiska” jakby wyjęte
z literatury fantastycznej. Wymarłe, intrygujące, budzące grozę, dziwne przestrzenie… formy przypominające budowle, bunkry, maszyny wojenne albo jakieś nieziem-
!3
skie organiczne twory… Te prace są zróżnicowane zarówno do względem formatu
jak i kompozycji. W dwóch pierwszych autor stosuje szerokie panoramiczne ujęcie
sceny w czterech pozostałych ciasny, zawężony kadr. Dwa światy.. Im dłużej będziemy przyglądać się tym grafikom możemy znaleść wspólny mianownik. W tych
intrygujących pejzażach zaczniemy dostrzegać znajome linie, faktury z „abstrakcyjnych” linorytów.
Podtytuł pracy brzmi „Eksploracja możliwości jakie niesie ze sobą obustronna
wymiana informacji między linorytem i cyfrową grafiką trójwymiarową”. I to jest podpowiedź. W każdej z 6 grafik cyfrowych odnajdziemy zniekształcone, zdeformowane
linoryty. Jeśli zdobędziemy się na jeszcze jeden wysiłek umysłowy i przeczytamy tytuły, sprawa zostanie wyjaśniona. Cała informacja zakodowana jest w tytułach. Linoryt RYT 001-03 to jedna z trzech „form” którą możemy odnaleźć w grafice cyfrowej
XRYT 001. Podpowiedź jest zawarta w opisie (rozdział 2. Intelekt jako narzędzie)
„ uważaj na etykiety”! A dokładniejsze wyjaśnienia w rozdz. III Wymiana informacji,
czyli -jak? (wiadomo że przeciętny, nawet bardzo wyrobiony odbiorca sztuki nie będzie miał dostępu do opisu).
Uważam, że dzieło pana Jaszewskiego można rozpatrywać w kilku aspektach, poziomach „wtajemniczenia”. Jest to swego rodzaju zabawa, gra z widzem. Możemy
przejść obok tych grafik patrząc tyko na ich stronę formalną, kompozycję, linie, światło, kontrasty… Wczuć się w nastrój. Szukać ukrytego przekazu…. o zagrożeniach,
przemijaniu, samotności. Ale możemy dać się wciągnąć w intelektualną grę, jaką
proponuje autor. Każdy linoryt to jakby plan, siatka bardzo skomplikowanej bryły,
gdzie zakodowane są wszystkie jej parametry, dotyczące formy, tekstury, symboliki.
Następnie możemy odszukać daną „bryłę” na grafice cyfrowej. Każda z nich umieszczona w innej przestrzeni, w innym środowisku nabiera nowych znaczeń…. Zmuliplikowane tworzą niezwykle sugestywne, wizjonerskie, apokaliptyczne obrazy. Obrazy nacechowane lękiem, wynikającym z wrażliwości artysty.
Konkluzja
Wysoko oceniam poziom artystyczny i biegłość warsztatową prezentowanych
prac. Uważam, że zaprezentowana praca artystyczna pana Jaszewskiego spełnia
wymogi stawiane pracy doktorskiej, określone w art. 12 i 13 ustawy z dnia 14 marca
!4
2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie
sztuki (Dz. U. z dnia 16 kwietnia 2003 r.) tj. stanowi oryginalne dokonanie artystyczne, kandydat zaś wykazywał się umiejętnością do samodzielnego prowadzenia pracy
artystycznej. Mam pewność, że pozytywnie zdane egzaminy, w szczególności egzamin z przedmiotu podstawowego – sztuki piękne, poświadczą posiadanie przez kandydata odpowiedniej wiedzy teoretycznej. Dlatego opowiadam się za dopuszczeniem
pracy pana Jakuba Jaszewskiego do publicznej obrony, a następnie (jestem przeświadczony o jej pozytywnym wyniku) z pełnym przekonaniem będę wnioskował
za przyznaniem mgr Jakubowi Jaszewskiemu stopnia doktora sztuki, w dziedzinie
sztuk plastycznych w zakresie sztuki piękne.
Grzegorz Mazurek
!5