Więcej - LH.pl

Od kryzysu do wyboru: nowa wizja przyszłości w kurczących się miastach
Jak rewitalizować kurczące się miasta? To kluczowe wyzwanie, na
jakie odpowiada publikacja ”Od kryzysu do wyboru: nowa wizja
przyszłości w kurczących się miastach", jeden z serii sześciu nowych
raportów tematycznych URBACT "Miasta przyszłości: działania w
teraźniejszości " autorstwa dr Hansa Schlappa i profesora Williama
J V Neilla. Raport ten wzywa do nowego, praktycznego spojrzenia na
kwestię rewitalizacji miejskiej w obszarach dotkniętych kryzysem
społeczno-ekonomicznym oraz do zmiany wzorca w zakresie podejść
stosowanych w rewitalizacji miast dotkniętych odpływem ludności.
Sytuacja
Kurczenie się miast to zjawisko, które coraz częściej staje się głównym punktem politycznej debaty w Europie.
Kurczące się miasta najczęściej borykają się z problemem malejących wpływów do budżetu, rosnącego
bezrobocia, odpływu ludności aktywnej gospodarczo, nadmiaru zasobów lokalowych i ziemi oraz infrastruktury
fizycznej zbyt dużej na potrzeby aktualnie obsługiwanej populacji.
Bazując na dużej liczbie studiów przypadków oraz na wnioskach z niedawno odbytych debat, nurt roboczy
programu URBACT o nazwie "Kurczące się miasta: wyzwania i szanse " zainaugurowany na początku 2012 roku
skoncentrował się na rozwoju opcji zrównoważonej strategii dla kurczących się miast. W ramach prac tej grupy
roboczej programu URBACT, zebrano wnioski pochodzące z projektów URBACT, a także od szerokiej grupy
interesariuszy z całej Europy. Rezultatem końcowym tej zbiorowej refleksji jest opracowany raport tematyczny.
"Analizujemy wspólne aspekty możliwości opracowania praktycznych rozwiązań strategicznych dla kurczących
się miast oraz identyfikacji działań, wymogów i dobrych praktyk, które mogą złożyć się na nową wizję
zrównoważonej przyszłości" wyjaśniają autorzy raportu.
Wypracowanie nowych rozwiązań strategicznych w kontekście problemu kurczenia się
miast
Raport zaczyna się od podsumowania danych na temat dynamiki zmian oraz analizy, w jakim stopniu problemy
kurczenia się miast wpływają na aktualną strategię i praktykę rewitalizacji obszarów miejskich.
Dr Hans Schlappa i profesor William J V Neill tłumaczą, że "jako punkt wyjścia, nawołujemy do nowego,
realnego spojrzenia na rewitalizację miast w obszarach dotkniętych problemami społeczno-ekonomicznymi
oraz podkreślamy potrzebę zmiany naszego podejścia do rewitalizacji kurczących się miast. Następnie,
proponujemy taki model opracowywania strategii, który bierze pod uwagę fakt, że decydenci muszą wyzwolić
się z ograniczeń pozostawiających im bardzo niewielki wybór i wspierać strategiczny proces angażujący do
działania lokalną populację i generujący praktyczne opcje rozwoju."
Autorzy argumentują, że miasta muszą nauczyć się postrzegać zrównoważony rozwój jako nieustający, cykliczny
proces zmian, zamiast udawać, że rozwój społeczno-ekonomiczny ma postać linearnego, przewidywalnego
postępu od status quo do lepszej przyszłości.
Analiza przypadków Detroit i Alteny
Omówione zostały dwa kontrastujące ze sobą przypadki – jeden jako ostrzeżenie, a drugi w celu zilustrowania
dobrej praktyki. Przykład Detroit demonstruje, jak nie powinno się radzić sobie z problemem kurczenia się
miast i ukazuje potencjalne zagrożenia, na jakie mogą być narażone nawet duże miasta. Ten ‘czarny scenariusz’
w sposób dramatyczny ilustruje potencjalne konsekwencje nadmiernego ukierunkowania na rozwój
ekonomiczny oraz niepowodzenia integracji rozwoju miasta i strategii rewitalizacji na szczeblu regionalnym.
W opozycji do przypadku Detroit, stoi przykład pochodzący z projektu OP-ACT realizowanego w ramach
programu URBACT, którego celem było opracowanie holistycznych i zintegrowanych rozwiązań dla problemu
kurczenia się miast. Autorzy raportu wyjaśniają: "Ponieważ większość kurczących się miast Europy to średnie i
małe miasta, celowo wybraliśmy przykład Alteny (Niemcy), aby zilustrować proces pokonywania barier
związanych z kurczeniem się i wyboru opcji zrównoważonego rozwoju, przy użyciu minimalnej ilości
dodatkowych zasobów".
Nowa wizja przyszłości w obliczu kurczenia się miast
Po zaprezentowaniu i analizie kolejnych przykładów, raport skupia się następnie na wspólnych aspektach
opracowywanych realnych perspektyw rozwoju strategicznego dla kurczących się miast. Obejmują one
wymagania ogólne, a także listy kontrolne dla koncepcji nowej wizji przyszłości kurczących się miast, które – jak
podkreślono – stają przed koniecznością redefiniowania swojego myślenia o przyszłości. Autorzy przestrzegają
przed próbami ‘odgrzewania’ dawnych koncepcji rozwoju będących źródłem dobrobytu i rozwoju w przeszłości
i pokazują, skąd miasta mogą czerpać całkowicie nowe rozwiązania oparte na zaangażowaniu mieszkańców, a
nie wyłącznie na parametrach ekonomicznych.
Rozwiązywanie problemów z infrastrukturą fizyczną i dostosowywanie usług
W dalszej części, raport omawia wyzwania związane z otoczeniem fizycznym, zalecając w szczególności
krótkoterminowe użytkowanie terenów i budynków, które może w istotny sposób zmienić sytuację społecznoekonomiczną oraz jakość życia w kurczącym się mieście.
W przedostatnim rozdziale, autorzy odnoszą się do kwestii dostosowywania usług do nowej rzeczywistości.
"Źródłem problemów, o których chcemy tu mówić, jest starzejące się społeczeństwo, ponieważ kurczące się
miasta mają na ogół nieproporcjonalnie dużą reprezentację starszych osób wśród swoich mieszkańców.
Ponadto, zajmujemy się również bardziej ogólnymi aspektami reformy usług, gospodarki społecznej, innowacji
społecznej oraz koprodukcji usług socjalnych. Próbujemy również pokazać, w jaki sposób koncepcja miasta
przyjaznego dla dzieci i osób starszych przyczynia się do tworzenia wysokiej jakości przestrzeni miejskiej, w
której mieszkańcy mogą żyć zdrowo i bezpiecznie, w sposób satysfakcjonujący ze społecznego i ekonomicznego
punktu widzenia."
Na zakończenie, autorzy konkludują: "Pomimo poważnych wyzwań, przed jakimi stają ludzie mieszkający i
pracujący w kurczących się miastach, staraliśmy się pokazać w niniejszej publikacji, że zmiany demograficzne w
obszarach miejskich mogą stać się siłą napędową modernizacji i innowacji. Kurczące się miasta to miasta w
fazie przejściowej. Osoby zarządzające takimi miastami, a także ich mieszkańcy muszą podważać dawne
wyjaśnienia tłumaczące status quo i tworzyć nową, pozytywną wizję przyszłości swoich miast, które mogą być
mniejsze niż w przeszłości, ale jednocześnie lepsze pod wieloma względami ".
Więcej informacji na ten temat:

Od kryzysu do wyboru: nowa wizja przyszłości kurczących się miast - pełna treść artykułu w pliku PDF

Seria raportów tematycznych URBACT "Miasta przyszłości: działania w teraźniejszości" - strona
internetowa programu URBACT