docpobierz (PDF, 13.1 MByte)
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz (PDF, 13.1 MByte)
AUTOMATYKA ● ELEKTRYKA ● MECHANIKA ● INSTALACJE WODNE ● BEZPIECZEŃSTWO ● ICT ● ZARZĄDZANIE ● EKOLOGIA 4 InBus 2011 16 Zasilanie bezprzewodowe 20 Konstrukcje pasywne w ISSN: 2083-7593 Numer 3/2011 Budownictwo pasywne na cztery pory roku 36 O chłodzeniu gorących informacji 12 LED-owa rewolucja 24 Recepta na niedrogie rozpoczęcie www.inteligentnybudynek.eu Za p Pa ras w za ilo m n yn 5, a st na oi s sk ze o st nr o 16 isk 4 o oszczędzania energii w budynku 42 Automatyka budynków Obiektowe serwery automatyki Sterowanie oświetleniem DALI Produkty infrastuktury sieci Serwery i usługi sieciowe LWEB Panele dotykowe OD REDAKCJI REDAKCJA Redaktor naczelny Przemysław Czapliński przemysł[email protected] Współpraca Elżbieta Jaworska, Tomasz Sajdyk, Ginter Schlagowski, Jakub Bigaj, Marta Nowak, Jakub Wójcik, Michał Szalej, Narcyza Barczak-Araszkiewicz, Paweł Kwasnowski, Grzegorz Hayduk [email protected] Korekta Małgorzata Wyrwicz Opracowanie graficzne i skład Tomasz Kostro [email protected] Reklama Agnieszka Gumienna [email protected] Alicja Malinowska [email protected] Elżbieta Olszewska [email protected] Piotr Wojciechowski [email protected] Marketing Aleksander Poniatowski [email protected] Administracja Anna Jedlińska [email protected] Druk i oprawa Drukarnia Taurus WYDAWNICTWO TMI Holdings sp. z o.o. ul. Wita Stwosza 59 A, 02-661 Warszawa tel. +48 22 852 44 15, faks +48 22 899 30 23 www.trademedia.us Prezes zarządu Michael J. Majchrzak [email protected] Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń oraz nie zwraca materiałów niezamówionych. Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji i skracania tekstów oraz zmiany ich formy graficznej i tytułów. Wszystkie prawa zastrzeżone. Powielanie lub rozpowszechnianie zamieszczonego materiału redakcyjnego w jakiejkolwiek postaci, w jakimkolwiek języku, w całości lub jego części, bez uprzedniej pisemnej zgody TMI Holdings jest zabronione. Przyspieszamy, czyli o tym, co przyniesie Nowy Rok D ługo zastanawiałem się nad tym, jakimi spostrzeżeniami podzielić się z Państwem w swojej pierwszej wypowiedzi na łamach magazynu Inteligentny Budynek. Czas, w jakim przyszło mi rozpocząć pracę w wydawnictwie, dla wielu osób jest okresem refleksji. Koniec roku, zbliżające się święta to doskonały moment na podsumowania, życzenia i plany na przyszłość, którymi chciałem się z Państwem podzielić. Magazyn Inteligentny Budynek z kwartalnika zmienia się w dwumiesięcznik. Zwiększa się jego objętość, dzięki czemu otrzymacie Państwo więcej informacji z rynku. Zmiana objętości nie wpłynie na cenę, magazyn, jak każdy tytuł naszego wydawnictwa, nadal pozostaje darmowy. Nie zmienia się sposób dystrybucji, nadal magazyn dostępny jest w prenumeracie, na organizowanych przez nasze wydawnictwo seminariach oraz podczas licznych imprez targowych w kraju i za granicą, na których będziemy obecni. Już w styczniu uczestniczyć będziemy w kilku imprezach targowych. W Poznaniu na targach BUDMA 2012 mam nadzieję spotkać się z Państwem, bo jak wiem, większość z Państwa będzie obecna na tej największej w Polsce imprezie organizowanej dla budownictwa. Relacja z BUDMY w numerze marcowym. W bieżącym magazynie sporo miejsca poświęcamy oświetleniu LED, bezpieczeństwu energetycznemu budynku oraz budownictwu pasywnemu. Ta ostatnia propozycja jest pierwszym odcinkiem szerszego materiału na temat budownictwa pasywnego i korzyści płynących z tego rozwiązania. Liczne inwestycje na świecie realizowane jako pasywne pokazują, że rozwiązania wpływające na wzrost oszczędności energii zużywanej do ogrzewania to trend, który dopiero wkracza na polski rynek. Opierając się na opracowaniach i doświadczeniu Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego, publikując wyniki prowadzonych badań oraz prezentując gotowe realizacje, chciałbym w kolejnych numerach zaprosić Państwa do dyskusji na naszych łamach na ten temat. Chętnie prezentować będę Państwa opinie i doświadczenia oraz pytania na ten temat. Osoby zainteresowane już dziś zapraszam do kontaktu ze mną poprzez email: redakcja@ inteligentnybudynek.eu W kolejnych numerach nie zabraknie tematów związanych z szeroko pojmowanym BMS, HVAC, prawem, rozwiązaniami wpływającymi na bezpieczeństwo i innymi zagadnieniami wpływającymi na tzw. inteligencję budynku. To wszystko już w przyszłym roku, w który patrzę z nadzieją i wiarą. W imieniu własnym oraz wszystkich pracowników Wydawnictwa Trade Media International Holdings życzę Państwu zdrowych, radosnych i obfitych świąt Bożego Narodzenia oraz wszelkiej pomyślności i sukcesów na nowy 2012 rok. Zapraszam do lektury Przemysław Czapliński Redaktor naczelny www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 1 SPIS TREŚCI W numerze Rynek 4 42 Recepta na niedrogie rozpoczęcie oszczędzania Informacje, wydarzenia, nowości Bezpieczeństwo 12 O chłodzeniu gorących informacji Coraz szybsze i bardziej wydajne serwery, macierze o większych możliwościach sprawiają, że niemal tak szybko, jak rozwój technologii rośnie zapotrzebowanie na energię elektryczną, niezbędną do zasilania sprzętu komputerowego. Dlatego też data center to potężny odbiornik energii elektrycznej. 16 Zasilanie bezprzerwowe inteligentnych budynków Spokojnie, to tylko awaria 18 Zabezpieczenia przeciwpożarowe w inteligentnych budynkach Nowe technologie 20 Konstrukcje pasywne nie muszą być drogie Jest kilka technologii przeznaczonych do budowy konstrukcji wysoce energooszczędnych i pasywnych. Niewiele jednak nadaje się do tego celu tak dobrze, jak technologia szalunku traconego. 24 LED-owa rewolucja Jeszcze do niedawna źródła LED były stosowane przede wszystkim do oświetlenia dekoracyjnego. 26 Biurowiec na miarę XXI wieku Wdrożenia na polskim rynku 28 Wydajne energetycznie oświetlenie biurowe LED „Zielone światło” – to nie tylko sygnał dla kierowcy na skrzyżowaniu, informujący o możliwości dalszej jazdy, ale również termin kojarzony z proekologicznymi rozwiązaniami oświetleniowymi mającymi na celu oszczędność energii i dbałość o środowisko naturalne. 32 Specyfika i bezpieczeństwo instalacji inteligentnych dla budownictwa indywidualnego Temat numeru 36 Budownictwo pasywne – budynek na cztery pory roku Roczne zapotrzebowanie na energię grzewczą bliskie zeru. Zaledwie 1,5 m3 gazu ziemnego do ogrzania 1m2 budynku przez rok. Ponadto komfortowy mikroklimat pomieszczeń i optymalna temperatura niezależnie od pory roku. To jest standard w budownictwie pasywnym! 2 NR 3/2011 Automatyka • www.inteligentnybudynek.eu energii w budynku Normy związane z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie emisji CO2 i zużycia energii na metr kwadratowy, skutkują koniecznością wdrażania rozwiązań przyczyniających się do minimalizacji zużycia mediów. Trendy 46 Fiat Bravo – test Wywiad 48 Rozmowa z dyrektorem ds. rozwoju firmy Wojnarowscy Wojciechem Lisieckim Nowości 50 Smart-HDL – rozwiązanie, którego poszukujesz Ty i Twoi klienci O systemach automatyki domowej – tzw. inteligentnych instalacjach – mówi i pisze się ostatnio dużo, często w sposób zawiły i niezrozumiały. Niewątpliwym faktem jest coraz większa liczba oraz zaawansowanie techniczne systemów dostępnych na rynku. Prawo i normy 52 Jak zgodnie z ustawą energetyczną efektywnie wygrać przetarg i otrzymać biały certyfikat – czyli premia za modernizację oświetlenia Obowiązująca od sierpnia br. ustawa o efektywności energetycznej wciąż nie jest do końca jasna. Jej celem jest stworzenie ram prawnych dla działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej oraz promowanie innowacyjnych technologii zmniejszających szkodliwe oddziaływanie sektora energetycznego na środowisko. 55 Jak poprawić jakość oświetlenia i zmniejszyć koszty utrzymania budynków niemieszkalnych? Najtańsza energia to energia zaoszczędzona – tak mówią unijni dygnitarze, zmuszając nas do efektywnego wykorzystywania energii na oświetlenie. Dlatego od kilku lat wprowadzane są przepisy ograniczające ilość dostępnych na rynku energochłonnych produktów oświetleniowych. Czy jest to wystarczające, aby wykorzystać potencjał oszczędności energii w sektorze oświetlenia? Porady eksperta 58 Certyfikacja urządzeń oraz kwalifikacji zawodowych integratorów jako metoda zapewnienia otwartości systemów BMS – Laboratorium AutBudNet na AGH Kraków 62 Produkty 67 Wizytówki firm KANAŁY TEMATYCZNE ● Automatyka - BAS (Buildings Automation Solutions) automatyki budynków - zarządzanie instalacjami automatyki - czujniki światła oraz czujniki obecności - – rozwiązania - sterowanie ogrzewaniem osobnych pomieszczeń - ● Elektryka - okablowanie ● Systemy ICT (Information and Communication Technologies) - okablowanie (sieć teleinformatyczna) - infrastruktura IT - inteligentne rozwiązania IT: kontroli dostępu, personalizacji, symulacji obecności itp. - bezprzewodowe systemy sterowania - systemy zarządzania budynkiem BMS (Building Management Systems) - serwerownie - smart grid – inteligentne sieci - smart metering – inteligentne czujniki pomiarowe - oprogramowanie monitorujące zużycie energii - kontrola wykorzystania energii przez poszczególne funkcje (oświetlenie, ogrzewanie, IT itd.) - oprogramowanie CAD - zasilanie awaryjne (UPS) - smart grid – inteligentne sieci - smart metering – inteligentne czujniki pomiarowe ● Mechanika - systemy HVAC (Heating, Ventilation, Air Conditioning) ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja, systemy grzewczo-chłodzące - inteligentne systemy klimatyzacji, m.in. freecooling - systemy wind - ruchome schody - systemy rolet, żaluzji ● Instalacje wodne - sanitarne - kanalizacyjne - pompy - systemy chłodzenia - wtórny obieg wody ● Bezpieczeństwo, monitoring - komputerowe systemy nadzoru - system alarmowy - system przeciwpożarowy - system kontroli dostępu - symulacja obecności - system pogodowy - obsługa urządzeń audio-wideo - złożony system personalizacji - system sterowania oddymianiem pożarowym, sterowanie ● Zarządzanie/kontrola - BMS (Building Management System) - System Zarządzania Budynkiem - monitorowanie funkcji budynku - zarządzanie pracą systemów oświetlenia, ogrzewania - komputerowe systemy zarządzania budynkami ● Zielone budynki - współczesne rozwiązania architektoniczne - energooszczędność - energia odnawialna - ekologia budynków – realizacja optymalnych rozwiązań utylizacji odpadów - recykling – wykorzystanie materiałów pochodzących ● Prawo - prawnych - normy budowlane - standardy ekologiczne - dyrektywy UE - normy Energy Star teren Wszystkie tematy 3 RYNEK Kongres InBuS 2011 W dniach 20–21 października 2011 roku w Krakowie odbył się po raz szósty Międzynarodowy Kongres Intelligent Building System „InBuS 2011”. Organizowane od 2001 roku przez Wydział Zarządzania Akademii GórniczoHutniczej w Krakowie i firmę Emmerson Lumico spotkanie ma na celu wymianę wiedzy i doświadczeń na temat budowy, eksploatacji i zarządzania inteligentnymi budynkami. W tegorocznej edycji pod hasłem systemy zarządzania inteligentnym budownictwem uczestniczyło ponad stu słuchaczy i piętnastu wystawców. Patronat nad imprezą objęli Marszałek Województwa Małopolskiego Marek Sowa i Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski. Jak przystało na stary królewski gród Kraków, na uroczystości otwarcia nie zabrakło króla. Jego ekscelencja Król Bractwa Kurkowego Józef Hojda uroczyście otworzył kongres i wręczył pamiątkowe medale. Jubileuszowe targi SIBEX – już w lutym W sosnowieckim Expo Silesia trwają przygotowania do jubileuszowych – 5. Targów Budowlanych SIBEX, które zaplanowano na 24 – 26 lutego 2012 r. Prezentacje najnowszych trendów w budownictwie i wyposażeniu wnętrz, oferty mieszkaniowe, techniki grzewcze i klimatyzacyjne stolarka budowlana oraz bogaty program wydarzeń towarzyszących – to najkrótsza charakterystyka SIBEX-u. Targi Budowlane SIBEX to jeden z pierwszych projektów organizowanych od początku istnienia sosnowieckiego ośrodka targowego. Wydarzenie z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością, zarówno wśród wystawców, jak i zwie- 4 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu Przebieg konferencji był równie profesjonalny, jak jej otwarcie. Prezentowane wykłady pozwoliły słuchaczom w prosty sposób zrozumieć, a przede wszystkim poznać nowoczesne rozwiązania w zakresie budownictwa pasywnego, ochrony przeciwpożarowej, automatyki budynkowej, ogólnie rzecz ujmując tematyki BMS. Prelegenci i wystawcy nie narzekali na brak zainteresowania. Każda przerwa w prelekcji była okazją do dyskusji przy stoiskach wystawienniczych. W drugim dniu konferencji teoria poparta została praktyką. Organizatorzy zapewnili zwiedzanie inteligentnego biurowca VINCI. Budynek zloka- lizowany blisko centrum Krakowa został zaprojektowany i zbudowany jako biurowiec pasywny. Rozwiązania zastosowane w budynku mogą być przykładem modelowego rozwiązania inteligentnego budynku. Uczestnicy kongresu mieli okazję zwiedzić cały biurowiec począwszy od dachu przez powierzchnie biurowe aż do garaży. Kongres InBuS 2011 to impreza, na której powinien być każdy inżynier, architekt, planista. Wartość merytoryczna, atmosfera i standard organizacji pozwala plasować krakowski InBuS w kategorii najlepszych konferencji branżowych. Kolejny InBuS w 2013 roku. (pc) dzających. Poprzednią edycję odwiedziło 8 tysięcy osób, które zapoznały się z ofertą ponad 250 firm, a targi zyskały miano największej wystawy o tej tematyce na południu Polski. Jak będzie podczas 5. jubileuszowej edycji? Już teraz wiadomo, że ze strony wystawców zainteresowanie jest bardzo duże, zwłaszcza po jesiennej edycji tych targów, która również bardzo się podobała. – Podczas lutowego jubileuszu nie zabraknie firm, które będą obecne już po raz piąty i na pewno będziemy chcieli ich wyróżnić – zapewnia Henryk Skup – dyrektor targów SIBEX. Tradycyjnie już w parze ze SIBEX-em organizowane są Targi Wyposażenia Wnętrz SilesiaINTERIOR, skupiające producentów i dystrybutorów produktów związanych z kompleksowym wyposażeniem wnętrz. Biorą w nich udział także salony wnętrzarskie i hurtownie, doradcy i projektanci wnętrz, designerzy. Kolejną część ekspozycji stanowić będzie Salon Techniki Grzewczej i Instalacyjnej SILTERM-INSTAL, z szeroką ofertą pieców do ogrzewania domków jednorodzinnych i nowymi technologiami grzewczymi. Targową ofertę uzupełnią firmy budowlane i deweloperskie, projektanci domów, doradcy kredytowi, najważniejsze wydawnictwa branżowe i portale internetowe oraz banki – zgrupowane w części Targów Mieszkaniowo-Developerskich. Więcej informacji znajdą Państwo na stronie internetowej targów: www.sibex.pl RYNEK Mity o powietrznych pompach ciepła Wielu inwestorów rezygnuje lub nawet nie rozważa inwestycji w powietrzne pompy ciepła z powodów, które nie zawsze są zgodne z prawdą, a utarły się już na polskim rynku. Firma Danfoss odpiera powszechnie panujące mity, opierając się na faktach, czyli technologicznych rozwiązaniach zastosowanych w powietrznej pompie ciepła DHP-AQ. Mit 1: Praca wyłącznie w zakresie dodatnich temperatur. Pompa DHP-AQ może pracować w bardzo szerokim zakresie temperatur -20°C do + 45°C, a dla temperatur referencyjnych A7W35 osiąga współczynnik COP 4,6. Tak dobry wynik, porównywalny do gruntowych pomp ciepła, uzyskiwany jest dzięki zmodernizowanej konstrukcji, specjalnie zaprojektowanej do warunków zimowych. Kluczowymi elementami konstrukcji jest zautomatyzowane sterowanie, uwzględniające zmieniające się warunki pogodowe, modulowany wentylator sprzężony ze sterowaniem oraz elektroniczny zawór rozprężny. Ponadto DHP-AQ ma system automatycznego odszraniania, który pracuje tylko w przypadku faktycznego stanu zaszronienia pompy i odpowiednio niskiej temperatury zewnętrznej, co znacząco przyczynia się do redukcji kosztów odszraniania. Ciepło używane do tego procesu jest wcześniej pobierane z powietrza zewnętrznego i gromadzone np. w zasobniku c.w.u., a więc jest darmowe. Mit 2: Znacznie niższa efektywność powietrznej pompy ciepła w porównaniu do gruntowych pomp ciepła Cały system sterowania pompą DHP-AQ jest przystosowany, by pracować w szerokim zakresie temperatur. Sterownik uwzględnia warunki pogodowe, dzięki czemu praca wentylatora dostosowana jest do rzeczywistych potrzeb, a odszranianie jest załączane tylko w przypadku, gdy zajdzie taka konieczność. Kolejnym elementem podwyższającym efektywność powietrznej pompy ciepła DHP-AQ jest modulowany wentylator, o specjalnej konstrukcji łopat (technologia HyBlade i winglety – takie rozwiązanie stosowane jest w silnikach samolotów), który wraz z obniżeniem się temperatury powietrza zwiększa obroty i przetłacza większą ilość powietrza, kompensując spadającą ilość ciepła zawartego w powietrzu. Zamiast czujników zostały użyte przetworniki ciśnienia, które w sposób bezpośredni przetwarzają informacje o zmieniającym się ciśnieniu w obiegu, co pozwala na płynne dostosowanie się do panujących warunków na zewnątrz. Mit 3: Głośna praca powietrznych pomp ciepła Żaden mieszkaniec UE nie powinien być narażony na hałas o poziomie zagrażającym zdrowiu lub jakości życia. Maksymalny poziom, powyżej którego nie powinno być ekspozycji na hałas, to 65 dB, a całkowicie nie wolno dopuścić do przebywania w hałasie o poziomie powyżej 85 dB wg Dyrektywy 2002/49/WE. Wielu inwestorów intuicyjnie obawia się tego, że zewnętrzny moduł powietrznej pompy ciepła, ustawiony przy domu, swoją głośną pracą będzie szkodził i zakłócał spokój mieszkańców. Danfoss, stosując się do normy ISO EN 3741, określającej najdokładniejszy sposób mierzenia hałasu, zbadał i porównał głośność swoich i konkurencyjnych pomp ciepła. Przy pompach do mocy 16 kW (jest to moc potrzebna do ogrzania i zapewnienia ciepłej wody użytkowej w budynku o powierzchni nawet do 300 m²) pompy ciepła DHP-AQ nie przekraczają wyznaczonej granicy 65 dB(A), a najcichsze rozwiązanie ma głośność na poziomie 57 dB(A), co plasuje DHP-AQ jako najciszej pracującą pompę ciepła z oferty dostępnej na rynku. Mit 5: Wymaga okresowych przeglądów i kontroli Dotychczasowa konserwacja powietrznych pomp ciepła wynikała z konstrukcji obiegów chłodniczych. W przypadku DHP-AQ obieg chłodniczy został przygotowany z zastosowaniem dokładnie tak samo rygorystycznych warunków kontroli jakości jak dla pomp gruntowych. W trakcie produkcji następuje kontrola szczelności w komorze helowej, kontrola stanu połączeń, fabrycznie powtarzalne przygotowanie modułu chłodniczego, a tu między innymi maszynowe opróżnienie modułu z powietrza i napełnienie jednakową, wymaganą ilością czynnika chłodniczego. Pompa powietrzna DHP-AQ nie wymaga napełniania na miejscu montażu, co zapewnia najwyższą sprawność urządzenia i eliminuje ryzyko popełnienia błędów przy napełnianiu czynnikiem chłodniczym. Mit 4: Powietrzna pompa ciepła to zmodyfikowany klimatyzator Konstrukcja powietrznej pompy ciepła wywodzi się ze Szwecji, gdzie pompy ciepła służą przede wszystkim do ogrzewania. Od samego początku była przygotowywana na potrzeby grzewcze. Elementy takie jak dedykowana powietrznej pompie ciepła sprężarka spiralna, komutowany elektronicznie wentylator o specjalnej konstrukcji łopat są wykonane z bardzo trwałych, jakościowo najwyższej klasy materiałów. Dzieje się tak, dlatego, że powietrzna pompa ciepła DHP-AQ ma służyć nieprzerwanie przez kilkanaście lat, a nie jak klimatyzator – kilka czy kilkanaście dni w roku. Ze względu na łatwość dodania do pompy funkcji chłodzenia taka Fakty: • Powietrzne pompy ciepła DHP-AQ są najefektywniejszym i jednocześnie najcichszym rozwiązaniem w swojej kategorii, porównywalnym do gruntowych pomp ciepła. • Powietrzne pompy ciepła DHP-AQ są oferowane za pośrednictwem profesjonalnego zespołu instalatorów, którzy odpowiadają za doradztwo i jakość procesu instalacyjnego. • Oferta pomp DHP-AQ obejmuje modele o wydajności od 6 – 36 kW. • Instalacja i uruchomienie rozwiązania zabiera niewiele czasu – maksymalnie 2 dni robocze. Źródło: Danfoss Poland Sp. z o.o. funkcja została również wprowadzona, z korzyścią dla użytkowników. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 5 RYNEK Budowa energooszczędnego domu nie musi być droga Budowa energooszczędnego domu nie musi być kosztowna. Aby zrealizować inwestycję, możemy skorzystać z preferencyjnych kredytów i innych programów wspierających ekologiczne budownictwo. Dzięki temu zyskamy podwójnie – ciepły, ekologiczny i tani w eksploatacji dom oraz pieniądze zaoszczędzone na rachunkach za ogrzewanie. Budowa własnego domu to inwestycja na dziesięciolecia, którą zwykle finansujemy ze środków pochodzących z kredytu. Z tego względu, już na etapie projektu, powinniśmy mieć na uwadze przyszłe koszty eksploatacji, z których największą część stanowi ogrzewanie. Wydatek ten możemy jednak łatwo ograniczyć dzięki energooszczędnym rozwiązaniom budowlanym. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze będziemy mogli przeznaczyć na bieżące potrzeby, szybszą spłatę rat kredytu hipotecznego lub realne ich zmniejszenie po uwzględnieniu mniejszych opłat za ogrzewanie. Po pierwsze skuteczna izolacja Wydatki związane z użytkowaniem domu można obniżyć przede wszystkim dzięki odpowiedniej izolacji. Najwięcej ciepła ucieka przez ściany zewnętrzne, dachy i podłogi. Aby ograniczyć te straty, należy zwiększyć grubość warstwy izolacyjnej. W Polsce standardowo stosuje się ocieplenie o grubości 10 cm dla ścian zewnętrznych i 18 – 20 cm dla dachu. Jednak uwzględniając warunki klimatyczne i czas użytkowania budynku, powinno się zastosować izolację niemalże dwukrotnie grubszą – 20 cm dla ścian i 30 – 35 cm dla dachu – tłumaczy Piotr Pawlak, Energy Design Center Manager, Rockwool Polska. – Zastosowanie optymalnej warstwy izolacji pozwoli skutecznie zmniejszyć wydatki gospodarstwa domowego na ogrzewanie. Dzięki niej, już w pierwszym roku użytkowania budynku będziemy mogli zaoszczędzić około 1000 zł, jeśli dom jest ogrzewany gazem i ponad 500 zł w przypadku ogrzewania węglem – dodaje Piotr Pawlak. Energooszczędny kredyt hipoteczny Na budowę energooszczędnego domu możemy uzyskać preferencyjny kredyt. Coraz więcej banków wychodzi bowiem naprzeciw potrzebom Polaków. Oferują 6 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu one atrakcyjne kredyty hipoteczne na budowę domów energooszczędnych, o niższym oprocentowaniu. Możemy je uzyskać na budowę lub zakup domu wykorzystującego energooszczędne technologie, jak np.: izolacja ścian, dachów, podłóg, kolektory słoneczne, instalacje odzysku ciepła z wykorzystaniem rekuperacji itp. Dom będący przedmiotem preferencyjnego kredytu musi posiadać status budynku niskoenergochłonnego (szczegółowe parametry określane są przez poszczególne banki) lub budynku pasywnego. Możliwość skorzystania z preferencyjnych kredytów na budowę energooszczędnego domu to atrakcyjna opcja dla inwestorów. Nieznacznie wyższe koszty budowy są bowiem niwelowane przez niższe oprocentowanie kredytu. Ponadto zyskujemy także na znacznie mniejszych rachunkach za ogrzewanie – a ta inwestycja będzie procentować przez cały okres użytkowania domu – mówi Piotr Pawlak z Rockwool Polska. Dofinansowanie ze środków publicznych Fundusze na budowę energooszczędnego domu możemy także pozyskać ze środków publicznych. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, we współpracy z Bankiem Ochrony Środowiska, uruchomił pilotażowy program dopłat na budowę obiektów energooszczędnych. – Z projektu „Dom energooszczędny” mogą skorzystać osoby zaciągające kredyt na zakup i montaż materiałów izolacyjnych ścian, stropów i dachów, stolarki okiennej i drzwiowej czy niekonwencjonalnych źródeł ciepła, np. kolektorów słonecznych. Warunkiem koniecznym jest uzyskanie zapotrzebowania na energię końcową (zużywaną w rzeczywistości) mniejszą aniżeli 60 kWh/m2 rocznie. Warto dodać, że obecnie ta średnia wartość dla domków jednorodzinnych wynosi około 140 kWh/m2 rocznie – mówi Piotr Pawlak z Rockwool Polska. Aby uzyskać dopłatę w ramach programu „Dom energooszczędny”, powinniśmy złożyć wniosek wraz z harmonogramem rzeczowo-finansowym robót, świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, uzgodnienia i pozwolenia związane z inwestycją, dokumenty potwierdzające prawo własności oraz wymagane oświad- czenia, których wzory udostępnia WFOŚiGW. Maksymalny poziom kredytowania, jaki możemy uzyskać w ramach projektu to 90% nakładów inwestycyjnych brutto. Na razie program ten jest realizowany w województwie śląskim. Istnieją jednak duże szanse, że zostanie on rozszerzony również na pozostałe województwa Dofinansowanie na energooszczędne instalacje możemy także pozyskać ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W tym przypadku wsparcie mogą otrzymać osoby planujące zaciągnięcie kredytu na montaż systemów odnawialnych źródeł energii – kolektorów słonecznych. Maksymalna wysokość dopłaty z NFOŚiGW wynosi nawet do 45% kapitału kredytu – mówi Piotr Pawlak z Rockwool Polska. Energooszczędny dom? To się opłaca Dzięki różnorodnym formom wsparcia budowa energooszczędnego domu nie musi być kosztowna. Co więcej, z takiej inwestycji będziemy czerpać zyski przez dziesięciolecia w postaci niższych rachunków za ogrzewanie. Jest to szczególnie istotne w czasach, gdy ceny energii wciąż rosną. Obecnie wzrost cen surowców wynosi ok. 6% w skali roku. Przy założeniu, że utrzyma się on na dotychczasowym poziomie–odpowiednie ocieplenie pozwoli zaoszczędzić nam w ciągu 30 lat aż 45 tysięcy złotych, jeśli ogrzewamy dom węglem i 80 tysięcy w przypadku ogrzewania gazem. Warto sobie uświadomić, że w ciągu 30 lat użytkowania domu rachunki za jego ogrzewanie osiągną wartość równą około połowy kosztów jego budowy – tłumaczy Piotr Pawlak z Rockwool Polska. Warto także pamiętać, że nakłady na energooszczędność na etapie budowy lub remontu są wielokrotnie niższe niż koszty ewentualnej termomodernizacji, choć i tak jest ona opłacalna. Dlatego budowa maksymalnie energooszczędnego budynku jest dla właściciela-użytkownika najkorzystniejsza. Źródło: ROCKWOOL POLSKA sp. z o.o. RYNEK Budownictwo pasywne – konferencja Reeco 28 października 2011 roku w Warszawie odbyła się konferencja pt. „Budownictwo pasywne i remonty z użyciem komponentów budynku pasywnego”. Spotkanie zorganizowane przez firmę Reeco Poland sp. z o.o. licznie zgromadziło słuchaczy. Bogaty program konferencji pozwolił poszerzyć wiedzę na temat budownictwa pasywnego. Poruszane były zagadnienia: uregulowań prawnych i ABC dla budownictwa pasywnego. Prezentowane były elementy niezbędne do budownictwa pasywnego, takie jak pompy ciepła, ciepłe okna, technologie ocieplania, budowy domów pasywnych oraz ubezpieczenia inwestycji budowlanych. Naszą szczególną uwagę zwróciło wystąpienie dr. Jerzego Kwiatkowskiego z Fundacji Poszanowania Energii, które wprowadziło uczestników w regulacje prawne, jakie obowiązują na terenie Polski w zakresie budynków pasywnych i energooszczędnych. Bardzo ciekawą prelekcję miał prezes Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego Ginter Schlagowski, który w prosty sposób przedstawił ideę budownictwa pasywnego i porównał koszty budownictwa tradycyjnego z budownictwem pasywnym. Wyniki poparte konkretnymi realizacjami są zaskakujące. Budynki pasywne kosztują niewiele drożej niż budynki tradycyjne. Ogromnym zainteresowaniem cieszyła się również prezentacja firmy „Super Windows”. Firma pokazała prototyp okna o współczynniku przepuszczalności niższym niż 0,05. Okno zbudowane z szesnastu szyb zrobiło wrażenie na wszystkich zgromadzonych. Ciekawe, kiedy zawojuje rynki światowe. O atrakcyjności konferencji świadczy fakt, że czas przeznaczony na prelekcje wydłużył się o ponad dwie godziny bez uszczerbku na frekwencji. Słuchacze po prelekcjach zadawali pytania, czasem pozwalali sobie nie zgadzać się z prelegentem, co dodatkowo uatrakcyjniało dyskusję na sali. Konferencja była potrzebna i bardzo udana. Tematyka budownictwa pasywnego jest gorącym tematem na naszym rynku, a budownictwo pasywne i energooszczędne to kierunek na przyszłość i to nie tak odległą. Znajomość zagadnień związanych z inteligentnym budownictwem staje się konieczna przy każdej inwestycji, dlatego warto już dziś pomyśleć o udziale w kolejnej edycji konferencji na ten temat. (pc) TNS Pentor Poznań bada rynek ociepleń Ruszył pierwszy w Polsce niezależny, cykliczny projekt nt. branży ETICS TNS Pentor Poznań rozpoczął pierwsze w Polsce badanie rynku ETICS. Na projekt składa się analiza sektora producentów systemów ociepleń oraz sondaż wśród firm wykonawczych realizujących prace ociepleniowo-elewacyjne. Pierwszy raport „Rynek ociepleń budynków w Polsce” zostanie udostępniony w grudniu 2011 r. Partnerem merytorycznym przedsięwzięcia jest Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń. – Projekt „Rynek ociepleń budynków w Polsce” to odpowiedź na potrzeby wielu uczestników rynku, aby stworzyć obiektywną i kompleksową charakterystykę branży pod względem najważniejszych parametrów. Do tej pory sektor ociepleń nie dysponował niezależnymi analizami tego rodzaju – mówi Rafał Janowicz, prezes TNS Pentor Poznań. Badanie będzie realizowane dwa razy w roku. Pierwsza edycja rozpoczęła się w październiku b. r. Raport „Rynek ociepleń budynków w Polsce” powstanie w oparciu o wyniki wnikliwych badań rynku materiałów do ociepleń, jak również ankiety przeprowadzonej wśród 1400 wykonawców. Projekt obejmuje m.in. analizę sprzedaży w Polsce kluczowych kategorii produkto- wych, ocenę koniunktury w branży ociepleń i zachodzących w niej zmian oraz analizę pozycji rynkowej marek związanych z sektorem ociepleń. W raporcie znajdą się odpowiedzi na pytania m.in. o znajomość marek oferujących produkty ETICS wśród wykonawców i ich rekomendacje w tym zakresie, o czynniki wyboru systemów ociepleń czy o preferowane miejsca ich zakupu. – Wysoka jakość merytoryczna projektu jest możliwa dzięki współpracy badaczy TNS Pentor Poznań i ekspertów ze Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń, praktyków rynku, którzy wspierają projekt swoją wiedzą na temat branży – podkreśla Rafał Janowicz. Piotr Ciborowski, członek Zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń, wyraża przekonanie, że zainicjowane przez TNS Pentor Poznań badanie przyczyni się do harmonijnego rozwoju rynku ociepleń. – Przyjęcie obiektywnych standardów badawczych w zakresie jakości produkcji i stosowania materiałów ociepleniowych leży zarówno w interesie całej branży ETICS, jak i inwestorów stosujących na swych budynkach systemy ETICS oraz mieszkańców ocieplonych domów. Niezależny projekt „Rynek ociepleń budynków w Polsce” daje szansę na osiągnięcie tego celu – zaznacza Piotr Ciborowski. Dystrybucję wyników pierwszej fali badania „Rynek ociepleń budynków w Polsce” TNS Pentor Poznań rozpocznie z początkiem grudnia b. r. Kolejna odsłona projektu zaplanowana jest na wiosnę 2012 r. Informacja o TNS Pentor Poznań TNS Pentor jest jedną z czołowych agencji badawczych na polskim rynku, specjalizującą się w badaniach ad hoc. TNS Pentor Poznań został utworzony w 1995 roku jako regionalny oddział w celu ułatwienia klientom z Wielkopolski korzystania z szerokiej oferty badawczej TNS Pentor. Od 1999 roku działa jako wydzielona firma badawcza, łącząca funkcję regionalnego przedstawiciela TNS Pentor i w pełni samodzielnej agencji zapewniającej kompleksową obsługę badawczą. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 7 RYNEK Nowa usługa Trane Care™ maksymalizuje jakość zasilania i wydajność sieci rozdzielczej Usługa Trane Power Factor Correction redukuje koszty energii systemów wody lodowej Warszawa, 28 października 2011 – Właścicielom budynków opłaca się optymalizować współczynnik mocy ich systemów ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji (HVAC). Dostawcy energii i mediów często wykorzystują ten wskaźnik efektywności zużycia energii do nałożenia dodatkowych obciążeń finansowych na budynki charakteryzujące się niską jakością zasilania elektrycznego. Trane, wiodący światowy dostawca rozwiązań i systemów komfortu wewnętrznego, marka Ingersoll Rand, włączył właśnie do swojej oferty usługę Power Factor Correction (Poprawa Współczynnika Mocy) pozwalającą na optymalizację parametrów elektrycznych systemów wody lodowej. Nowa usługa pozwoli właścicielom budynków na osiągnięcie znaczących i natychmiastowych oszczędności kosztów. Budynek charakteryzujący się współczynnikiem mocy o wartości bliskiej 1.0 wykorzystuje energię dostarczaną do jego systemu z maksymalną efektywnością. Jednakże indukcyjne obciążenia, takie jak sprężarki HVAC i silniki z niskim współczynnikiem mocy mogą znacznie zwiększyć pobór mocy biernej, tj. tej, która nie może być zamieniona na pracę. W rezultacie, dostawcy mediów dla budynku dostarczają nadmierną ilość prądu, za który często każą sobie płacić dodatkowo. Trane Power Factor Correction sprowadza wartość współczynnika mocy systemów wody lodowej do poziomu bliskiego 0,95, minimalizując ryzyko, że właściciel budynku będzie musiał płacić kary i dodatkowe opłaty za media. Korzyści operacyjne zawierają zmniejszenie mocy biernej i związane z tym koszty energii. W rezultacie koszty energii związane z systemem wody lodowej spadną nawet o osiem procent. W większości przypadków zwrot inwestycji następuje w mniej niż dwa lata. Power Factor Correction zwiększa efektywność sieci rozdzielczej w ramach systemu wody lodowej, zwiększając przepustowość odgałęzień dzięki zmniejszeniu strat mocy. Korekcja współczynnika mocy nawet o 0.1 zwiększy wartość dostępnej mocy czynnej do 14 procent. Maksymalizując efektywność rozdziału energii systemu wody lodowej, Trane Power Factor Correction pozwala właścicielom budynków sprostać lokalnym oraz międzynarodowym standardom energe- tycznym i środowiskowym, bez potrzeby zmniejszenia dostępnej mocy czynnej. Wyższy współczynnik mocy wpływa też na niezawodność systemu. Minimalizuje spadki napięcia i oferuje lepszą jakość zasilania, zmniejszając ryzyko przegrzania i przedwczesnej awarii silników. – Koszty mediów ciągle rosną, dlatego naszym celem jest pomóc naszym klientom zarządzać i obniżać wydatki na energię – powiedział Jose Laloggia, lider serwisu i części zamiennych w Trane na Europę, Bliski Wschód, Indie i Afrykę. – Trane Power Factor Correction pomaga właścicielom budynków zoptymalizować jakość zasilania i przepustowość sieci rozdzielczej ich systemów wody lodowej, polepszyć wydajność energetyczną HVAC oraz wyniki finansowe. Kondensator, wyposażony w dostosowane mocowania jest instalowany bezpośrednio w agregacie chłodniczym. Na każdy agregat potrzebny jest tylko jeden kondensator, niezależnie od ilości sprężarek i wentylatorów. Trane Power Correction jest częścią oferty Trane Care™, indywidualnie opracowywanej oferty serwisowej, w ramach której oferowane są usługi konserwacji prewencyjnej, zarządzania, monitoringu, napraw, retrofitu, optymalizacji, odnowy i poszerzenia usług dla produktów i systemów HVAC. Celem jest optymalizacja wydajności, niezawodności oraz kosztów posiadania. X Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego i Systemów Zabezpieczeń ELEKTROTECHNIKA 2012 – Warszawa 12–14 marca, EXPO XXI Targi ELEKTROTECHNIKA na stałe wpisały się w kalendarz imprez targowych w Polsce. Przeznaczone są dla producentów i dystrybutorów sprzętu niskiego i średniego napięcia oraz systemów alarmowych. Miejscem Targów jest Centrum Wystawiennicze EXPO XXI w Warszawie. Równolegle z Targami ELEKTROTECHNIKA odbywają się Targi Czystej Energii CENERG (www.cenerg.pl) oraz Targi ŚWIATŁO (www.lightfair.pl). Targi ELEKTROTECHNIKA skierowane są do producentów i użytkowników sprzętu niskiego, średniego i wysokiego napięcia oraz systemów alarmowych i rozwiązań umożliwiających instalację przewodów 8 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu elektrycznych w nowoczesnych budynkach. Swoją popularność Targi ELEKTROTECHNIKA zawdzięczają specjalnej formule łączącej warsztaty i szkolenia dla specjalistów z prezentacją sprzętu i najnowszych technologii stosowanych w branży elektrotechnicznej i budownictwie. Targom towarzyszą liczne konferencje, szkolenia i warsztaty przeznaczone dla instalatorów, inżynierów elektryków, projektantów. Niewątpliwie najważniejszym wydarzeniem będzie cykl szkoleń dla inżynierów elektryków organizowany wspólnie z Polską Izbą Inżynierów Budownictwa. Targi ELEKTROTECHNIKA 2012 tra- dycyjnie połączone będą z kilkunastoma konferencjami, warsztatami i szkoleniami skierowanymi do inżynierów budownictwa, inżynierów elektryków, inspektorów nadzoru, instalatorów, a także inwestorów i deweloperów. RYNEK XXVI Targi Budownictwa TARBUD 2012 XXVI Targi Budownictwa TARBUD 2012 odbędą się w dniach 16–18 marca 2012 r, w wyremontowanym wnętrzu Hali Stulecia we Wrocławiu. Odnowione wnętrze zyskało więcej przestrzeni w kuluarach i powierzchni wystawienniczej pod kopułą, znacznie lepszą akustykę i estetykę i inne usprawnienia techniczne, pozwalające na szybszą zmianę aranżacji, jak np. możliwość całkowitego zaciemnienia wnętrza hali. Jak zapewnia organizator, uczestnictwo w imprezie zapowiedziało już około 300 firm z Wrocławia i Dolnego Śląska oraz wystawcy z województw: opolskiego, śląskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego i mazowieckiego. Gośćmi imprezy będą również wystawcy z Czech i Niemiec. Uczestnicy to głównie dostawcy materiałów i usług budowlanych, wykonawcy inwestycji, instytucje finansujące budownictwo, inwestorzy, deweloperzy, architekci, producenci i handlowcy. Podczas targów jak zawsze przewidziany jest przez organizatora WP Hala Ludowa Sp. z o.o., konkurs dla wystawców na: Wyróżniony Produkt oraz Najciekawszą Aranżację Stoiska Targowego. Zaplanowane są również liczne wykłady i pokazy dla publiczności w zakresie: prac wykończeniowych, dekarstwa, tynkarstwa, techniki mocowań, malowania powierzchni, układania glazury i pustaków szklanych. Atrakcji nie powinno zabraknąć zarówno dla zwiedzających, jak i wystawców. Dzięki przygotowanemu przedszkolu dla najmłodszych wszyscy zwiedzający będą mieli komfort oglądania. W przedszkolu w sobotę i niedziele podczas targów na najmłodszych czekać będą profesjonalne opiekunki. Takie rozwiązanie to rzadkość na mapie imprez targowych. Równolegle z Targami Budownictwa Tarbud odbywać się będą VII Międzyna- rodowe Targi Drewna DREWOOD. Już dziś zapraszamy na imprezę we Wrocławiu. My na pewno tam będziemy. RYNEK Liderzy w dziedzinie wydajności energetycznej budynków 22 września br., podczas konferencji w hotelu Sofitel London Heathrow firma Trane zaprezentowała swoją strategię dla „wysoko wydajnych budynków”. Podczas konferencji wręczono również nagrodę Energy Efficiency Leader Award. Realizowana w Europie strategia Trane stawia za cel tworzenie bezpiecznych, wygodnych i wydajnie funkcjonujących budynków. Zalety jej realizowania to m.in. optymalizacja wartości i zwrotu inwestycji w nieruchomość, zastosowanie nowoczesnej technologii do zdobywania informacji o budynku ułatwiających podejmowanie decyzji, wprowadzenie w budynku środowiska zapewniającego najwyższy komfort dla przebywających w nim osób, funkcjonowanie budynku w sposób zrównoważony, bezpieczny dla środowiska i rentowny. Strategia Trane uzupełnia standardy wyznaczane przez certyfikat LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) oraz współgra z inicjatywą Europa 2020, Planem Oszczędzania Energii 2011, brytyjską Deklaracją o ochronie środowiska naturalnego i zmniejszeniu emisji dwutlenku węgla oraz z innymi inicjatywami podejmowanymi przez Unię Europejską i poszczególne kraje członkowskie w celu efektywnego gospodarowania energią. Strategia jest zgodna z zapisami norm budowlanych i harmonizuje środowisko budynku z jego przeznaczeniem. Wykorzystano w niej analizę finansową i eksploatacyjną oraz bilans energetyczny w dedykowanych systemach i usługach Trane. Prezentacja nagrody Trane Energy Efficiency Leader Award, od lewej: Vincent Madden – dyrektor zarządzający Sofitel London Heathrow, Aidan Flannery – Strategic Account Manager na region Północy, Train i Manlio Valdes – prezes Trane i Thermo King na region EMEIA 10 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu – 40% energii zużywanej w Europie pochłaniają budynki – powiedział Manlio Valdes, prezes Trane i Thermo King na region Europy, Środkowy Wschód, Indie i Afrykę (EMEIA). – Zastosowanie koncepcji wysoko wydajnych budynków może przyczynić się do zmniejszenia kosztów energii i kosztów eksploatacyjnych o 30–50% w całym cyklu życia budynku. Równie istotne jest, że koncepcje te mogą zwiększyć bezpieczeństwo, komfort i wydajność pracy osób przebywających w budynku. Trane aktywnie promuje zagadnienia związane z energooszczędnością oraz ochroną środowiska naturalnego. Od maja 2007 r. jest partnerem programu Clinton Climate Initiative, który stawia sobie za cel zmniejszenie w skali światowej emisji dwutlenku węgla. W roku 2008 Trane zainicjował w Polsce program przyznawania wyróżnień zarządom budynków, które mają osiągnięcia w dziedzinie energooszczędności oraz ochrony środowiska naturalnego. Pierwsze wyróżnienie Trane Energy Efficiency Award (Lider w dziedzinie wydajności energetycznej) zostało przyznane Warszawskiemu Centrum Finansowemu. W 2009 r. wyróżniono Zamek Królewski w Warszawie oraz budynek Centrum LIM. W 2011 r. Energy Efficiency Leader Award przyznano Sofitel London Heathrow – sieci hoteli Arora Hotels – za zaangażowanie w zrównoważone gospodarowanie energią. Rozwiązania zastosowane w obrębie infrastruktury hotelowej są zgodne z etosem dbałości o środowisko naturalne, który w Arora Hotels znaj- Chłodzony powietrzem śrubowy agregat wody lodowej RTAC 375 – „serce” systemu chłodniczego fabryki Gilette duje wyraz w szkoleniach pracowników, istnieniu „grupy przyjaznej środowisku” w każdym hotelu sieci, w inwestowaniu w technologie oszczędzania wody i maksymalizowaniu wydajności funkcjonowania budynków oraz recyklingu wszystkich odpadów. Kolejną nagrodę Energy Efficiency Leader Award 2011 r. firma Trane przyznała Procter & Gamble Co. – zakładowi produkcyjnemu Gillette w Łodzi i wręczyła ją 29 września jako wyraz uznania dla zaangażowania firmy P&G w zwiększanie wydajności energetycznej swoich budynków i działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Zakończona w sierpniu 2010 r. modernizacja instalacji technologicznych zapewniła ograniczenie kosztów energii, lepsze zarządzanie wydajnością oraz niezawodnością systemu, co jest konieczne do uzyskania precyzyjnego sterowania temperaturą w całym zakładzie. W fabryce wdrożono również zmienne przepływy wody lodowej oraz chłodnic wentylatorowych. Usprawnienia dotyczyły rozszerzenia zastosowania free-coolingu, który umożliwia wykorzystanie zimnego powietrza z otoczenia do procesu chłodzenia, ograniczając w ten sposób konieczność pracy sprężarek, czyli zmniejszając zużycie energii. – Firma P&G działa w myśl zasad zrównoważonego rozwoju. W skali globalnej udało nam się od 2002 r. zmniejszyć poziom zużycia energii w naszych fabrykach o 50% – powiedział Stefan Wysocki, dyrektor techniczny w fabryce Gillette. – Nieustannie poszukujemy sposobów na zwiększenie wydajności energetycznej. Łącząc troskę o środowisko naturalne z poprawą wyników naszej firmy, możemy rozwijać się w sposób zrównoważony. (ej) Sztuka nowoczesnej ochrony Sztuka nowoczesnej ochrony firmy Siemens firmy Siemens Nowe pomysły starego mistrza. Nowe pomysły starego mistrza. Galerie sztuki, muzea, banki i hotele na całym świecie zaufały firmie Siemens w zakresie wysokiej jakości Galerie sztuki, muzea, banki i hotele na całym świecie ochrony zapewniającej bezpieczeństwo ich personelu, zaufały firmie Siemens w zakresie wysokiej jakości nieruchomości i majątku. Sprawdzone i skalowalne ochrony zapewniającej bezpieczeństwo ich systemów personelu, rozwiązania są sercem łatwych w obsłudze nieruchomości i obejmujących majątku. Sprawdzone i skalowalne bezpieczeństwa detektory, czujki, podzespoły rozwiązania są sercem łatwych w obsłudze systemów bezpieczeństwa obejmujących detektory, czujki, podzespoły audio i wideo. Zapewniają one szereg funkcji i pełną ochronę, wysoką dokładność detekcji i nieporównywalną i wideo. Zapewniają one szereg i pełną zaudio innymi rozwiązaniami odporność na funkcji fałszywe alarmy. ochronę,bądź wysoką dokładność detekcji ibezpieczeństwa nieporównywalną Zawsze na bieżąco z produktami firmy zSiemens innymi – rozwiązaniami odporność fałszywenaalarmy. najlepszą ofertą ochronyna dostępną świecie. Zawsze bądź nastronę bieżąco z produktami firmy Odwiedź naszą internetową już bezpieczeństwa dziś! Siemens – najlepszą ofertą ochrony dostępną na świecie. Odwiedź naszą stronę internetową już dziś! www.art-of-security.pl BEZPIECZEŃSTWO Tomasz Sajdyk O chłodzeniu gorących informacji… Coraz szybsze i bardziej wydajne serwery, macierze o większych możliwościach sprawiają, że niemal tak szybko jak rozwój technologii rośnie zapotrzebowanie na energię elektryczną, niezbędną do zasilania sprzętu komputerowego. Dlatego też data center to potężny odbiornik energii elektrycznej. E nergia potrzebna do funkcjonowania naszych komputerów i innych urządzeń, do właściwego celu wykorzystywana jest jednak w sposób mało wydajny. Taka już natura odbiorników elektrycznych, że sporo energii przez nie pobieranej wydziela się w postaci „niechcianego” ciepła. Wszyscy wiemy, że nasze komputery, notebooki mocno się rozgrzewają. Często irytuje nas niemiły dźwięk wydawany przez wirujące wewnątrz tych urządzeń wentylatory. Nie zdajemy sobie jednak sprawy z tego, jakim problemem jest utrzymanie stałej, pokojowej temperatury w pomieszczeniu, w którym pracują setki czy tysiące wieloprocesorowych serwerów. 12 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu Jedna szafa o wymiarach 80x80x200 cm (w slangu informatycznym zwana z angielskiego „rack”), mieszcząca 30 serwerów, może mieć moc cieplną pieca pracującego w saunie. Szaf takich w sercu DC – pomieszczeniu serwerowni – mamy co najmniej kilkadziesiąt, a temperatura powinna oscylować w okolicy 24°C. W dodatku dla wrażliwych urządzeń elektronicznych stała wilgotność powietrza jest równie ważna. Względna wilgotność powinna wynosić około 50%, zbyt wysoka to groźba kondensacji pary wodnej mogącej powodować zwarcia, zbyt niska to z kolei ryzyko za silnych oddziaływań elektrostatycznych – wiemy jak „kopią” drzwi naszego samochodu, gdy powietrze jest suche. Aby spełnić takie wysokie wymagania, konieczne jest zastosowanie tzw. klimatyzacji precyzyjnej, która istotnie różni się od tej znanej nam z codziennego życia, a zwanej klimatyzacją komfortu. Zasadnicza różnica polega oczywiście na jej wydajności. Typowa moc cieplna jednej szafy serwerowej w funkcjonujących obecnie serwerowniach z klasycznymi serwerami to ok. 5 kW. Stosowane obecnie serwery kasetowe (ang. blade server), dzięki którym radykalnie rośnie gęstość upakowania mocy obliczeniowych, zwiększają tę moc do 10 kW i więcej. Warto dla porównania wskazać, że tyle ciepła wydziela około 100 osób siedzących w dużej sali konferencyjnej. Cieplne obciążenie metra kwadratowego serwerowni jest z grubsza o dwa rzędy wielkości większe niż to, z którym radzi sobie klimatyzacja komfortu. Kolejna sprawa to niezawodność klimatyzacji precyzyjnej. Pamiętajmy, iż klimatyzacja komfortu działa zwykle tylko w okresie letnim, po kilka godzin dziennie, podczas gdy klimatyzacja w DC funkcjonuje cały rok, przez 24 godziny na dobę. Oznacza to, że musi ona pracować z taką samą wydajnością niezależnie od temperatury zewnętrznej, która waha się w ciągu roku od -25°C do +35°C. Naturalną konsekwencją takich wymagań jest modułowa budowa oraz wysoki stopień automatyzacji sterowania i monitoringu całego systemu klimatyzacji. BEZPIECZEŃSTWO Rys. 1. Schemat działania systemu klimatyzacji precyzyjnej Ocenia się, że moc obliczeniowa komputerów na świecie podwaja się średnio w ciągu półtora roku. Gdyby nie malała objętość zajmowana przez te urządzenia, inwestycje budowlane przeznaczone na ich pomieszczenie musiałyby stale rosnąć. Zastosowanie nowych rozwiązań – takich właśnie jak serwery blade – pozwala w tym samym pomieszczeniu wielokrotnie zwiększyć moc obliczeniową, jedynie poprzez wymianę komputerów – co i tak, przy postępie w tej dziedzinie, jest relatywnie często wymagane. wykorzystania „taniej energii” za pośrednictwem wymiennika freecoolingu. Woda lodowa to zwykle 35-procentowy roztwór glikolu etylenowego (zwykła woda w zimie mogłaby zamarznąć). Wewnętrznym czynnikiem chłodzącym jest ciecz chłodząca typu freon. To bardzo istotne, w komorach serwerowych nie możemy generować ryzyka zalania. W razie jakiejkolwiek nieszczelności freon czy jego pochodne natychmiast odparowują, nie generując żadnego niebezpieczeństwa. Freon chłodzony jest wodą lodową w wymienniku ciepła i pompowany do instalacji wewnętrznej. Pokazana tu instalacja wewnątrz serwerowni to system bardzo wysokiej gęstości oparty na jednostkach instalowanych nad szafami lub podsufitowo. Są to montowane kombinacyjnie moduły klimatyzacyjne o różnej wydajności chłodniczej. W przypadku takich jednostek chłodzących, przeznaczonych dla serwerowni, wydajność cieplną definiuje się jako moc cieplną szafy serwerowej, która może odebrać taka pojedyncza jednostka we współpracy z tradycyjnymi szafami klimatyzacyjny- Klimatyzacja wysokiej gęstości (ang. High Density) Większa moc obliczeniowa przy tej samej objętości urządzeń to oczywiście także większe lokalne zużycie energii elektrycznej i tym samym, pomimo optymalizacji sprawności, rosnąca ilość miejscowo wydzielanego ciepła. Technologia chłodzenia musi nadążać, a nawet wyprzedzać postęp miniaturyzacji urządzeń komputerowych. Obecnie najbardziej wydajne systemy – klimatyzacji wysokiej gęstości są w stanie sprostać chłodzeniu szaf serwerowych o mocy cieplnej do 40 kW. Podstawową zasadą klimatyzacji wysokiej gęstości jest maksymalne ograniczenie rozchodzenia się wydzielanego ciepła – jest ono lokalnie wytwarzane i lokalnie odbierane. Poniższy rysunek pokazuje typową instalację klimatyzacji precyzyjnej. W zewnętrznym agregacie chłodzącym z freecoolingiem i charakteryzującym się wyjątkowo wysokim poziomem niezawodności, przygotowywana jest tzw. woda lodowa – ciecz chłodnicza o temperaturze ok. 10°C. Należy nadmienić, że powinniśmy dążyć do podwyższania parametrów wody w celu maksymalizacji Rys. 2. Rodzaje jednostek klimatyzacyjnych www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 13 BEZPIECZEŃSTWO chłodziwa), powietrze na zewnątrz może być wykorzystane do chłodzenia wody lodowej, poprzez najpierw częściowe ograniczenie pracy sprężarki, a wraz z obniżeniem temperatury, do całkowitego korzystania z wymiennika freecoolingu. Z kolei ciepło odebrane z komory serwerowej, znów przez układ wymienników, może skutecznie służyć do podgrzewania budynku – ten mechanizm nazywa się „freeheating”. Jest to oczywiście temat na osobne opracowanie, ale warto wiedzieć, że takie systemy już działają. Klimatyzatory rzędowe Rys. 3. Klimatyzator CRV mi. Typowo takie moduły klimatyzacyjne mają wydajność od kilku do kilkunastu kW. Coraz częściej spotyka się również jednostki charakteryzujące się największą mocą chłodniczą (ponad 20 kW), mające jednak pewną wadę – ich instalacja pomiędzy szafami serwerowymi zajmuje cenną powierzchnię oraz dociąża i tak mocno obciążoną podłogę serwerowni. Jednostki wewnętrzne montuje się w układach zimnych i ciepłych korytarzy powietrznych – wdmuchuje się powietrze schłodzone, a zasysa ciepłe do układów chłodzących, wymuszając w ten sposób pożądaną cyrkulację – schematycznie pokazane to jest poniżej. Zastosowanie kilku typów układów pozwala na schłodzenie szaf serwerowych o mocy cieplnej do 40 kW. Jak widać tego typu układy są bardzo skomplikowane jest bardzo wysoka. Klimatyzacja w data center to też jeden z ważnych odbiorników energii. Poniekąd to paradoks – potrzebujemy kolejnej dawki energii, aby pozbyć się ciepła, które powstało w wyniku strat w wykorzystaniu energii elektrycznej. Warto więc jeszcze raz podkreślić, że układy klimatyzacji precyzyjnej, wykorzystujące zewnętrzne agregaty na wodę lodową, mogą – w takich warunkach klimatycznych, jakie panują w Polsce – być bardzo ekonomiczne i ekologiczne. Dzięki zastosowaniu odpowiednich dodatkowych wymienników ciepła, przy niskiej temperaturze otoczenia (nawet tylko 1°C niższa od temperatury 14 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu Idealnym rozwiązaniem dla chłodzenia serwerowni i centrum danych o powierzchni od 10 do 100 m² i wysokiej gęstości są klimatyzatory instalowane w rzędach szaf serwerowych. Urządzenia tego typu dostosowują swoje działanie, a w konsekwencji zużycie energii, do rzeczywistych potrzeb infrastruktury. Urządzenia te, instalowane między szafami, nie wymagają od użytkownika specjalistycznej wiedzy na temat chłodzenia i pasują do każdej konfiguracji serwerowni wymaganej przez administratorów systemów. Tego typu klimatyzator instalowany w rzędach szaf serwerowych w konfiguracji „strefa gorąca – strefa zimna”, pobiera powietrze ze strefy gorącej, filtruje, schładza, a następnie dostarcza je do strefy zimnej, znajdującej się z przodu szaf serwerowych lub innych urządzeń teleinformatycznych. Schłodzone powietrze, za pośrednictwem wbudowanych regulowanych dyfuzorów, może być kierowane ku lewej, prawej lub obu stronom urządzenia – zależnie od potrzeb. Kontrola wilgotności jest istotnym elementem systemu klimatyzacji precyzyjnej. Zatem klimatyzatory rzędowe powinny mieć możliwość wyposażenia w nawilżacz powietrza, podległy systemowi sterowania klimatyzacją precyzyjną. Co ciekawe, klimatyzatory tego typu mogą być stosowane również w większych centrach danych, jako urządzenia służące do eliminacji gorących stref, powstających w przypadku wdrożenia rozwiązań o wysokiej gęstości. Istotną cechą klimatyzatorów rzędowych jest ich możliwość dostosowania się do obciążenia cieplnego – moc chłodzenia, a także zużycie energii są zawsze adekwatne do faktycznego zapotrzebowania serwerów. Za pomocą zintegrowanego oprogramowania i czujników temperatury zainstalowanych w szafach serwerowych klimatyzatory te monitorują obciążenie cieplne generowane przez sprzęt IT i automatycznie dostosowują swoje działanie do warunków panujących w serwerowni, zapewniając wymaganą moc chłodzenia. Klimatyzatory montowane w rzędach pozwalają uzyskać znaczny wzrost efektywności energetycznej i ograniczyć koszt działania środowisk IT. Zastosowane rozwiązania pozwalają modulować natężenie przepływu powietrza i moc sprężarki odpowiednio do faktycznego zapotrzebowania, przyczyniając się do jeszcze wyższych oszczędności. Powyższe klimatyzatory, w przypadku wersji freonowych, mogą występować jako modele o mocy od 23 do 37 kW oraz do 40 kW – w wersji z wodą lodową. System urządzeń klimatyzacyjnych, w wersji na wodę lodową można budować w oparciu o klimatyzatory z nawilżaczami i nagrzewnicą – o szerokości 600 mm i klimatyzatory tylko chłodzące – o szerokości 300 mm (moc takich jednostek to ok. 30 kW). Klimatyzatory zajmujące tak małą powierzchnię mogą stanowić również istotne uzupełnie dla potrzeb redundancji. Oszczędność w zużyciu energii powoduje, że konieczne inwestycje zwracają się po dwóch, trzech latach, nie wspominając już o redukcji kosztów niemierzalnych, ponoszonych przez środowisko naturalne. Starajmy się zawsze dbać o nasze otoczenie, okazuje się, że może się to także dosłownie opłacać. W artykule wykorzystano materiały firmy Emerson Network Power Tomasz Sajdyk Z-ca dyrektora sprzedaży w Pionie Technologii Inteligentnego Budynku Qumak-Sekom SA BEZPIECZEŃSTWO Jakub Bigaj, Automatyk, IQ Project Comfort Zasilanie bezprzerwowe inteligentnych budynków Spokojnie, to tylko awaria Systemy automatyki budynków niemal zawsze są instalowane wraz z zasilaniem bezprzerwowym. W pewnych przypadkach, jak systemy alarmowe czy wentylacja, to wręcz konieczność, zaś w innych bardziej element komfortu, czyli na przykład zapewnienie ciepłej wody w kranie, możliwość otwarcia bramy garażowej, odsłonięcie zewnętrznych żaluzji okiennych itp. Zasilanie gwarantowane to stały element automatyki budynkowej, na który składają się UPS-y oraz agregaty prądotwórcze o różnej mocy. Fot. Bosch. 16 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu BEZPIECZEŃSTWO S ystemy zasilania gwarantowanego stosowane są do bardzo różnych celów, w zależności od preferencji użytkownika. Oczywiście nie może ich zabraknąć jako alternatywnego źródła energii w przypadku systemów alarmowych, monitoringu i kontroli dostępu. Często stosowane są po to, aby zapewnić awaryjne oświetlenie. Mogą jednak również podtrzymywać pracę centrów sterowania, klimatyzacji, wentylacji, pieców C.O., pomp wodnych, rolet, bram garażowych i innych. Z doświadczenia IQ Project Comfort wynika, że każdy projekt wymaga indywidualnych uzgodnień z użytkownikiem i zwykle nieco różni się od pozostałych. Nasza firma przeprowadza rocznie od 8 do 10 takich wdrożeń. Specjalizuje się w automatyce budynków mieszkalnych, przede wszystkim willi i rezydencji o powierzchni od 300 do 2000 metrów kwadratowych. Dobór odpowiedniego zasilacza Liczba i rodzaj wykorzystywanych UPS-ów zależy od wielkości budynku oraz ilości chronionych urządzeń. W tym celu można zastosować jeden duży UPS lub kilka mniejszych jednostek. Przykładowo, w willi o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych wystarczy zasilacz EVER Powerline o mocy 20 kVA, aby zapewnić awaryjne oświetlenie i działanie domowych urządzeń elektrycznych na 5 do 8 godzin. Do zasilania poszczególnych elementów domowej automatyki IQ Project Comfort stosuje także mniejsze UPS-y EVER o mocy 2 kVA, 5 kVA lub 10 kVA. Na przykład do podtrzymywania pracy rozdzielni teletechnicznej zwykle wystarczy zasilacz EVER Sinline o mocy 1200, 1600 lub 2000 VA. W razie potrzeby wykorzystywane są oczywiście bardziej wydajne modele. W przypadku mniejszych jednostek polecamy użytkownikom kupno agregatu, co oczywiście wydłuża czas podtrzymania zasilania przez dowolnie długi okres Zasilacz EVER Powerline o mocy 20 kVA zapewnia awaryjne oświetlenie i działanie domowej elektroniki na 5 do 8 godzin Do podtrzymywania pracy rozdzielni teletechnicznej można wykorzystać zasilacz EVER Sinline o mocy 1200, 1600 lub 2000 VA (jedynym ogranicznikiem jest w tym przypadku paliwo). Można przy tym w taki sposób ustawić działanie zasilania gwarantowanego, aby agregat nie włączał się, gdy nikogo nie ma w budynku. Stanowi to zabezpieczenie przed niepotrzebnym zużyciem paliwa. System sterowania zasilaniem gwarantowanym współpracuje również z systemem alarmowym. Jeśli układ alarmowy jest uzbrojony, agregat nie zostanie włączony. Agregaty, które współpracują z zasilaczami UPS, stosowane są także do podtrzymywania pracy pomp ciepła i pieców C.O. Bezpieczne biuro Zasilanie bezprzerwowe stosowane jest oczywiście również w największych budynkach, do jakich należy zaliczyć nowoczesne biurowce. W tym przypadku, poza zwykłym alarmem, układy zasilania gwarantowanego EVER podtrzymują także w razie potrzeby działanie takich instalacji, jak: systemy wykrywania ognia, gaszenia pożaru, oddymiania, czy też wykrywania tlenku węgla. Nie może ich zabraknąć także w przypadku wind. Generator o właściwej mocy zadba, aby w czasie awarii zasilania sieciowego windy dowiozły pasażerów na miejsce, a następnie pojechały na ustalone piętro, na którym będą stały z otwartymi drzwiami w oczekiwaniu na przywrócenie napięcia sieciowego o prawidłowych, wymaganych normatywnie parametrach. O tym, jak ważną rolę może pełnić zasilanie awaryjne w budynkach, świadczą zapowiedzi projektantów nowej siedziby firmy Apple. Otóż nowe, ogromne biuro producenta z Cupertino – przypominające statek kosmiczny – będzie dysponować własną elektrownią. W razie potrzeby Apple zamierza nawet umożliwić miastu korzystanie z zasilania awaryjnego. Energię niezbędną do zapewnienia zasilania elektrycznego, system ma czerpać między innymi z gazu ziemnego lub źródeł energii odnawialnej. To może być nowe osiągnięcie w światowym segmencie zasilania bezprzerwowego w inteligentnych budynkach. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 17 BEZPIECZEŃSTWO Marta Nowak, kierownik ds. marketingu, Schrack Seconet Polska Sp. z o. o. Zabezpieczenia przeciwpożarowe w inteligentnych budynkach Rozwijające się w zawrotnym tempie technologie spowodowały, że definicja inteligentnego budynku bardzo ewoluowała i dziś łączy w sobie elementy wielu dziedzin powiązanych nie tylko z branżą budowlaną. B udynek inteligentny powinien integrować przede wszystkim szereg systemów, które mają zapewnić bezpieczeństwo obiektu na najwyższym poziomie, należą do nich m.in.: układ wysokiego napięcia, okablowanie strukturalne, system oświetlenia codziennego, telekomunikacja, systemy bezpieczeństwa – w tym system sygnalizacji pożarowej – kontrola dostępu, a także system automatyki budynkowej, klimatyzacja, wentylacja etc. Zasady współpracy pomiędzy poszczególnymi systemami powinny zostać szczegółowo określone już na etapie projektowania, aby zapewnić jak najlepszą integrację. Inteligentnemu budynkowi stawianych jest również wiele zadań, szczególnie przez inwestorów, warunkujących sprawne, ekonomiczne zarządzanie obiektem: 18 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu zagwarantowanie możliwie niskich kosztów eksploatacji przy zapewnieniu maksymalnego komfortu i bezpieczeństwa użytkowników, elastyczność pod względem możliwej zmiany jego przeznaczenia i łatwa modernizacja, możliwość prostego zarządzania i pełnej kontroli nad wszystkimi systemami pracującymi w obiekcie, zapewnienie możliwie jak największej automatyzacji procesów zachodzących w budynku. Niezależnie od tego, jakie systemy, z punktu widzenia bezpieczeństwa obiektu, należy ze sobą zintegrować i jakie zadania powinien realizować inteligentny budynek, nadrzędnym, bezdyskusyjnie najważniejszym warunkiem, jaki powinien spełnić, jest zagwarantowanie bezpieczeństwa przebywających w nim ludzi. Właśnie z tego powodu wybór któregokolwiek z systemów zabezpieczających nie może być przypadkowy, lecz całkowicie i gruntownie przemyślany. Jednym z największych zagrożeń dla bezpieczeństwa ludzi w obiekcie jest pożar. Nowoczesne budynki, w tym również wysokiej klasy obiekty biurowe, powinny być wyposażone w instalacje chroniące przed skutkami pożaru przede wszystkim ludzi. Systemy odpowiedzialne za ochronę przeciwpożarową pracujące w inteligentnym budynku dzielą się na dwie grupy: systemy czynnej ochrony przeciwpożarowej oraz systemy użytkowe, ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego. Do pierwszej grupy należą: system sygnalizacji poża- BEZPIECZEŃSTWO rowej, dźwiękowy system ostrzegawczy, system oddymiania, stałe urządzenia gaśnicze, system sterowania elementami oddzieleń pożarowych (klapy pożarowe, bramy pożarowe) oraz wewnętrzne sieci hydrantowe. Do drugiej grupy kwalifikowują się: system wentylacji, system klimatyzacji, system sterowania windami, system oświetlenia ewakuacyjnego i awaryjnego oraz system kontroli dostępu. Bezpieczeństwo ludzi przebywających w budynku biurowym zależy w największym stopniu od skuteczności i niezawodności systemu sygnalizacji pożarowej (SSP), dlatego ten właśnie system pełni najważniejszą rolę wśród systemów odpowiedzialnych za ochronę przeciwpożarową w obiekcie. Kluczowym zadaniem tego systemu jest jak najszybsze wykrycie pożaru i odpowiednie wysterowanie systemów z nim współpracujących. Skuteczny system sygnalizacji pożarowej powinien w pierwszej kolejności zapewnić bezpieczną i możliwie jak najszybszą ewakuację ludzi z budynku oraz zapobiec rozprzestrzenianiu się pożaru, minimalizując tym samym jego skutki. Szczegółowe powiązania logiczne między współpracującymi systemami powinny zostać przygotowane i opracowane w formie scenariusza pożarowego, a w kolejnym kroku przeniesione na system sygnalizacji pożarowej poprzez odpowiednie zaprogramowanie systemu. Scenariusz pożarowy powinien dokładnie określać wszelkie możliwe powiązania między sygnałami wejściowymi do SSP (np. alarmy z detektorów lub ręcznych ostrzegaczy pożarowych) a jego wyjściami (wysterowanie urządzeń wykonawczych). Prawidłowe przygotowanie scenariusza pożarowego wymaga ścisłej współpracy osób odpowiedzialnych za działanie pozostałych systemów w danym obiekcie (koordynacja międzybranżowa), w przeciwnym wypadku niewłaściwie zaprogramowany system sygnalizacji pożarowej zamiast chronić, może stanowić element utrudniający zarządzanie bezpieczeństwem osób przebywających w budynku. Prawidłową obsługę i eksploatację systemów, pracujących szczególnie w dużych obiektach, zapewnia zastosowanie komputerowego systemu wizualizacji i zarządzania. System ten znacznie ułatwia obsługę systemu sygnalizacji pożarowej, pozwala na szybką, skuteczną ocenę poprawności zadziałania poszczególnych urządzeń w przypadku alarmu pożarowego. Istnieje również możliwość zastosowania paneli dla straży pożarnej, które wizualizują stan najważniejszych urządzeń przeciwpożarowych w budynku i umożliwiają integrację podczas prowadzenia akcji ratunkowej. Na rynku polskim istnieje wiele systemów sygnalizacji pożarowej, których właściwe zaprojektowanie pozwala na zabezpieczenie w stopniu podstawowym wysokiej klasy obiektów biurowych. W przypadku ochrony nie tylko mienia, ale przede wszystkim życia ludzkiego, warto jednak wybrać system możliwie najbardziej zaawansowany technologicznie, który sprawdzi się w każ- dych, nawet najbardziej ekstremalnych warunkach. Warto pamiętać również, że koszty poniesione na zakup niezawodnego systemu są niewspółmiernie niskie w porównaniu z kosztami, jakie musi ponieść inwestor – właściciel budynku – w sytuacji, gdy dojdzie do rozległego pożaru. Na rynku polskim dostępne są systemy sygnalizacji pożarowej znacznie przewyższające obowiązujące normy i przepisy, zapewniając tym samym użytkownikowi najwyższy poziom bezpieczeństwa. Zaawansowany technologicznie system powinien pozwalać na rozbudowę o kolejne jego elementy, w przypadku np. przebudowy czy modernizacji obiektu, bez konieczności wymiany drogich i newralgicznych elementów systemu na nowe (kompatybilność wstecz) czy gwarantować ciągłość pracy systemu także w przypadku awarii któregoś z jego podzespołów (redundancja). Nowoczesny system powinien zapewniać redundancję zarówno w przypadku uszkodzenia sprzętowego, jak i zakłóceń w prawidłowym działaniu oprogramowania. Mowa tu i zakłóceniach tak elektromagnetycznych, jak i wynikających z przypadkowych lub celowych działań obsługi lub aktów sabotażowych. Inteligentny system ma bowiem szereg funkcji autokontrolnych, pozwalających uniknąć wielu tragicznych scenariuszy. Im więcej pracy zostanie włożonej w proces projektowania inteligentnych systemów sygnalizacji pożarowej, tym większa szansa na zapewnienie maksymalnej ochrony życia i zdrowia przyszłych użytkowników obiektu. Nie bez znaczenia są tutaj koszty obsługi i użytkowania systemu w długim okresie. Niezmiennie prawidłowością na rynku pozostaje zasada, że im niższe są koszty zakupu systemu sygnalizacji pożarowej, tym droższe pozostają koszty jego obsługi i użytkowania w długim okresie. Prawdziwą sztuką jest zatem dokonanie właściwego wyboru, spełniającego jednocześnie wszelkie założenia tak inwestora, jak i końcowego użytkownika obiektu, wykonawców systemu oraz jego producentów. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 19 NOWE TECHNOLOGIE Jakub Wójcik – dyrektor ds. eksportu firmy Izodom Konstrukcje pasywne nie muszą być drogie Technologia traconego szalunku Izodom Jest kilka technologii przeznaczonych do budowy konstrukcji wysoce energooszczędnych i pasywnych. Niewiele jednak nadaje się do tego celu tak dobrze, jak technologia szalunku traconego. I zolujące elementy szalunkowe są obecne na rynku polskim od 20 lat, jednakże od dwóch-trzech lat technologia ta stała się wysoce konkurencyjna – z powodu rosnących kosztów robocizny, energii i mniejszym oporem inwestorów przez rozwiązaniami innowacyjnymi. Koszt 1 m2 ściany w klasie energooszczędnej – U=0,15 W/m2K to 235 pln/m2 brutto, ściana w standardzie pasywnym U=0,10 W/m2K to koszt na poziomie 285 zł brutto/m2. Zasady budowy Podejście tradycyjne Aby uzyskać Uo rzędu 0,15 do 0,10 W/m2K, musielibyśmy wymurować ścianę z bloczków/cegieł o odpowiedniej grubości. Do tego trzeba zastosować 25–35 cm izolacji – najlepiej dwie warstwy płyt ułożonych mijankowo, aby uniknąć mostków termicznych na ich łączeniach. Koszt 1m2 takiej ściany odpowiada sumie kosztów materiałowych: cegły, zaprawa (ta wbrew pozorom sta- nowi dość duży wydatek!), materiał izolujący o odpowiedniej grubości i jakości, klej, kołki mocujące. Do tego doliczymy koszty sprzętowe – tj. wynajem lub budowa szalunków belek nadprożowych, wieńca, wyciągarki do podania ciężkich komponentów na wyższe kondygnacje – itp., okaże się, że koszty będą wysokie albo bardzo wysokie. Budowa z Izodom Płyta fundamentowa Izodom oferuje kształtki do wykonywania poziomych szalunków dla płyt fundamentowych. To niezwykle trwałe rozwiązanie, dzięki 25 centymetrom izolacji na Uo=0,13 W/m2K, dedykowane jest dla budownictwa pasywnego, chociaż świetnie sprawdza się w połączeniu z innymi technologiami ściennymi. Sześć kształtek – element krawężnikowy, płyta denna i kształtki narożnikowe – łącząc się ze sobą jak klocki LEGO można wznieść stan zerowy budynku w TRZY dni robocze. Stosowanie płyty fundamentowej pozwala kilkakrotnie zmniejszyć zakres prac gruntowych i wykonać hydroizolację do 1 dnia roboczego, stosowanie zbrojenia rozproszonego skraca całość prac zbrojarsko-betoniarskich do 3–4h. Koszt budowy płyty fundamentowej to suma kosztów prac ziemnych, materiałów i robocizny dla wzniesienia ław i ścian fundamentowych – położenia izolacji Szalunek płyty fundamentowej wypełniany betonem. Szalunek odwzorowuje architekturę budynku, piony instalacyjne są wyprowadzone spod płyty, najczęściej stosuje się zbrojenie rozproszone – w przypadku zastosowania zbrojenia tradycyjnego w wizualizacji szalunku znalazłyby się pręty zbrojeniowe 20 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu NOWE TECHNOLOGIE przeciwwilgociowej i termicznej. Analizując koszty dla przykładowego domu o powierzchni 140 m2 i zakładając izolację tradycyjnych fundamentów tylko 10 cm XPS, w odniesieniu do zastosowania płyty fundamentowej wraz ze zbrojeniem rozproszonym, okazuje się, że: suma kosztów budowy jest porównywalna!, izolacyjność i trwałość płyty Izodom jest ponad dwa razy wyższa niż tradycyjnie, stan zero budynku można wykonać w 3 dni, a nie w około dwa i pół tygodnia, izolacja termiczna i przeciwwodna są o wiele lepsze. ścian. Stosując kształtki o 5-centymetrowych ściankach budujemy ściany wewnętrzne, a bloczki o większej grubości izolacji stosujemy do ścian zewnętrznych – mamy do wyboru 3 grubości ścian zewnętrznych. Ściany wewnętrzne i zewnętrzne Technologia Izodom jest tak zaprojektowana, ze nawet w tak newralgicznych miejscach, jak belki nadprożowe i wieniec – nie powstawały mostki termiczne. Stosowanie specjalnych kształtek zdecydowanie skraca czas wykonania tych elementów budynku. Wykres 1 – Porównując koszty wzniesienia 1 m2 ściany pasywnej dobrano cegły, bloczki i pustaki różnej wielkości i policzono odpowiednią grubość warstwy izolacyjnej, wraz z kosztem jej ułożenia. Zakładając ten sam współczynnik przenikania ciepła każdej z przegród – 0,10 W/m2K, i porównywalne koszty materiałowe, okazuje się, że technologia, Izodom jest bardzo konkurencyjna kosztowo. Element dla domów pasywnych. Kształtka MC 2/45. Masa 4,5 kg, pół metra kwadratowego ściany. Współczynnik przenikania ciepła Uo=0,10 W/m2K Metr kwadratowy takiej ściany wymaga zastosowania 125 L/m2 betonu. Sumaryczny koszt budowy jest na poziomie 270 zł brutto (szacunkowy koszt bloczków, betonu, sprzętu i robocizny)! Wykres 1. 55% Elementy systemu Izodom, to zestaw kształtek szalunkowych wykonanych z bardzo twardych tworzyw izolacyjnych. Szare bloczki składa się ze sobą, wznosząc szalunek o wysokości 3 lub nawet 5 m. Elementy spinają się ze sobą jak klocki – dzięki specjalnemu systemowi zamków – nie stosujemy klejów ani zapraw. W 15 centymetrową przestrzeń wlewamy beton pompą, co zajmuje nam 4–5 godzin dla wszystkich ścian 1 kondygnacji domu 150 m2. Ściany nie wymagają zbrojenia stalą, wzmacniamy wyłącznie wieniec i belki nadprożowe. Dobierając odpowiednią klasę betonu, regulujemy nośność Koszt materiału i robocizny ściany U=0,10 W/m2K [zł/m2] 48% Bloczki małowymiarowe Bloczki średniowymiarowe Bloczki duże Kształtki izodom MC2/45 0 100 200 300 400 500 Szerokość Uo – Współczynnik Grubość Typ bloczka Całkowita grubość rdzenia przenikania ciepła ściany Izodom izolacji z Neopor-u betonowego Koszt 1m2 ściany brutto [bloczek + beton + robocizna] Standardowa 0,28 W/m2K 25 cm MC2/25 10 cm [5+5] 15 cm 171 zł/m2 Energooszczędna 0,16 W/m2K 35 cm MC2/35 20 cm [5+15] 15 cm 236 zł/m2 W/m2K 45 cm MC2/45 30 cm [5+25] 15 cm 286 zł/m2 Klasa energooszczędności budynku Dom pasywny 0,10 www.inteligentnybudynek.eu • 600 NR 3/2011 21 Izodom oferuje również elementy stropowe. Jest to system analogiczny do znanej TERIV-y, z tą różnicą, że „gary” są wykonane ze styropianu, a nie z keramzytu. Zmniejsza to ciężar stropu i zdecydowanie podnosi jego izolacyjność termiczną. Firma obecnie wprowadza na rynek system izolacji nadkrokwiowej – dedykowany dla domów pasywnych – o grubości 25 cm i Uo=0,13 W/m2K. mierzymy... Pt100, Pt1000, NTC10, NTC1.8, NTC10-AN NTC20, Nl1000-LG, ... %rH, %rH +T Dom pasywny w Holandii wykonany w technologii Izodom. Uo ścian 0,10 W/m2K, płyta fundamentowa 0,13 W/m2K, dach 0,13 W/m2K. m/s, m3/s, l/h lux, CO2 , CO Zastosowanie technologii Izodom nie wymaga przeprojektowania całego domu, jedynie wpisu do dziennika budowy. Dla osób projektujących mroźnie, chłodnie, pieczarkarnie, budynki gospodarcze Izodom zapewnia bezpłatne zeszyty informacyjne ułatwiające pracę. Więcej informacji na www.izodom.pl Pa, kPa także bezprzewodowo ... i sterujemy fancoile, VAV belki chłodzące, oświetlenie Budynek przemysłowy, w którym wymagana jest wysoka izolacyjność ścian oraz brak akumulacji ciepła w przegrodach. Uo ścian 0,15 W/m2K www.produal.pl [email protected] NOWE TECHNOLOGIE LED-owa rewolucja Jeszcze do niedawna źródła LED były stosowane przede wszystkim do oświetlenia dekoracyjnego. Wraz z rozwojem tej technologii w ostatnich latach nowa generacja produktów wykorzystujących diody (LED) może służyć jako pełnowartościowe źródło światła, wykorzystywane jako oświetlenie ogólne w mieszkaniach i budynkach użyteczności publicznej. Dlaczego diody? By odpowiedzieć na pytanie, co sprawia, że diody są dziś obecne praktycznie w każdym segmencie rynku oświetleniowego, należy w pierwszej kolejności opisać zalety nowej technologii. Wymieniając korzyści, jakie daje stosowanie źródeł LED, najczęściej wspomina się o ich dużej trwałości i energooszczędności. To jedna z najważniejszych przewag technologii diodowej, lecz nie jedyna. Należy bowiem także pamiętać, że diody są odbiornikami skupiającymi w sobie wszystkie zalety, które do tej pory były 24 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu charakterystyczne dla innych rodzajów źródeł światła. Do momentu pojawienia się LED-ów musieliśmy wybierać pomiędzy źródłami światła, które doskonale oddają kolory, ale nie są odporne na wibracje i wstrząsy (żarówki i halogeny), albo takimi, które są energooszczędne w porównaniu z innymi źródłami, ale mają zbyt niski wskaźnik oddawania barw (lampy sodowe, szczególnie niskoprężne). Do wyboru były również źródła energooszczędne, doskonale oddające kolory, na których działanie miała jednak wpływ np. niska temperatura (emisja strumienia świetlnego w przypadku niektórych NOWE TECHNOLOGIE świetlówek). Opisane powyżej dylematy, które źródło zastosować, znikają w przypadku technologii LED. Dostępne obecnie komercyjnie diody elektroluminescencyjne wysokiej mocy – np. Luxeon Rebel z Philips LumiLEDs – zapewniają trwałość użyteczną 50 000 godzin i skuteczność świetlną rzędu 100 lm/W (dla diody białej o Tb=5000 K). Są one odpornym mechanicznie odbiornikiem o wskaźniku oddawania barw (Ra) sięgającym wartości 90. Nie zawierają elementów, które mogą się przerwać, złamać lub po prostu ulec uszkodzeniu na skutek działania przypadkowej siły. Nie zawierają substancji groźnych dla otoczenia i nieprzyjaznych środowisku, takich jak rtęć, ołów i kadm. Jeśli zaś chodzi o temperaturę otoczenia – im chłodniej, tym dla diody lepiej. Mówiąc ściślej, wykres strumienia w funkcji temperatury otoczenia dla diody jest w zasadzie liniowy i w przypadku niskich temperatur rośnie aż do pewnej wartości granicznej (wspomniana dioda Luxeon Rebel jest specyfikowana do -40ºC). Jeśli do wymienionych cech dodamy jeszcze bezpieczeństwo (niskie napięcie zasilania) i wyjątkową elastyczność projektową (są to źródła światła o niewielkich gabarytach, co pozwala na zastosowanie praktycznie w każdym projekcie oświetleniowym), uzyskamy odpowiedź na pytanie, dlaczego ten segment rynku zgodnie uważany jest za przyszłość oświetlenia. Źródła LED trafiają pod strzechy Parametry uzyskiwane dotychczas przez diodowe źródła światła powodowały, że źródła te stosowano przede wszystkim do dekoracyjnego oświetlenia wnętrz. MASTER LEDbulb o mocy 12 W, wprowadzony niedawno na rynek przez Philips, oznacza prawdziwą rewolucję oświetleniową: po raz pierwszy w historii diodowe źródło gwarantuje światło w pełni odpowiadające tradycyjnej żarówce o mocy 60 W. Strumień świetlny nowego źródła Philips wynosi 806 lm, czyli o prawie 100 lm światła więcej, niż dawała „sześćdziesiątka”. Nowy MASTER LEDbulb jest źródłem o temperaturze barwowej 2700 K. Uzyskane dzięki temu światło ciepłobiałe dokładnie odpowiada światłu tradycyjnej żarówki. Jest to niezmiernie ważny efekt z punktu widzenia konsumentów, którzy – do tej pory – często skarżyli się na zbyt chłodne i blade światło emitowane przez diody. Trwałość nowego produktu Philips 25 000 godzin (L70%). MASTER LEDbulb 12 W ma możliwość regulacji strumienia świetlnego zapewniającą przyciemnianie. Produkt jest dostępny z trzonkiem E27. Warto pamiętać, że unijne rozporządzenie nr 244/2009 w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32 Parlamentu Europejskiego ściśle opisuje wymogi z zakresu ekoprojektu dotyczące bezkierunkowych lamp do użytku domowego. Dokument ten określa, jakiego rodzaju znamionowy strumień świetlny powinny mieć różne rodzaje lamp (żarówki halogenowe, świetlówki kompaktowe, a także źródła LED) będące zamiennikami tradycyjnych żarówek. W przypadku źródeł diodowych równoważnych wobec popularnej sześćdziesiątki ta minimalna wartość wynosi dokładnie 806 lm. Dlatego też zapewnienia niektórych producentów oświetlenia, że ich źródła LED dające strumień o wartości 640 lm „zastępują w pełni tradycyjną żarówkę o mocy 60 W, są zdecydowanie na wyrost i – co gorsza – mogą dezorientować klientów. LED-owy odpowiednik tradycyjnej żarówki 60 W jest długo oczekiwaną odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na bardzo wydajne, a zarazem niezwykle oszczędne źródła światła. Zastąpienie najpopularniejszej żarówki 60 W jej diodowym odpowiednikiem jest pokonaniem kolejnej bariery na drodze powszechnego zastosowania technologii LED. Nic więc dziwnego, że źródło LED firmy Philips zostało uznane za jeden z 50 największych wynalazków 2009 roku przez magazyn „Time”. Czwarta generacja Po wynalazkach Murdocka (lampa gazowa), Jobarda (włókno węglowe żarzące się w próżni – prototyp opatentowanej później przez Edisona żarówki) i Comptona (pierwsza świetlówka), diody LED zwykło się nazywać źródłami światła czwartej generacji. Biorąc pod uwagę dzisiejsze możliwości tej technologii oraz ogromny przyszły potencjał, śmiało można powiedzieć, że może ona okazać się przełomem, przynajmniej tak wielkim, jak każda z poprzednich generacji. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 25 NOWE TECHNOLOGIE Biurowiec na miarę XXI wieku B udynek biurowo-laboratoryjno-szkoleniowy firmy Wachelka INERGIS S.A. to w pełni innowacyjne rozwiązanie na sie zimowym. Jest to tzw. regeneracja polskiej mapie budownictwa wymiennika gruntowego. Włączenie do systemu instalacji użytkowego. Zastosowano w nim najnowsze rozwiązania technologiczne z zakre- grzewczej kolektorów słonecznych, które su Odnawialnych Źródeł Energii. Głów- podgrzewają ciepłą wodę użytkową, poną innowacją jest pompa ciepła o mocy woduje – w momencie uzyskania przez 54 kW, która współpracuje z gruntowym c.w.u. zadanej temperatury – że oddakolektorem pionowym w postaci 30 od- ją pozyskiwane nadal ciepło do gruntu, wiertów o głębokości 40 m każdy. Stwa- zwiększając tym samym akumulację cierza to możliwość pozyskania taniego geo- pła w gruncie. Sprawność całego układu, poprzez odprowadzanie w lecie zbędnetermalnego ciepła z ziemi. Zastosowana pompa ciepła spraw- go ciepła z pomieszczeń i kolektorów słodza się również doskonale w upalne necznych, jest wyjątkowo wysoka. Kolejnym ciekawym rozwiązaniem jest letnie dni. Chłodzenie pasywne z wykorzystaniem dolnego źródła pozwala wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciena uzyskanie taniego chłodzenia z ziemi pła – zapewnia ona wymaganą wymianę z wykorzystaniem ok. 1150 m² instala- powietrza w pomieszczeniach. W okresie cji podłogowej. Latem układ powoduje zimowym w centrali wentylacyjnej z poodbieranie, poprzez instalację podpo- wietrza usuwanego z pomieszczeń odzydłogową, ciepła znajdującego się w po- skuje się ciepło przy pomocy rekuperacji. mieszczeniach i przekazuje je do kolektora gruntowego. Takie www.inergis.pl rozwiązanie umożliwia akumulację ciepła w gruncie w porze letniej i odzyskanie go w okre- 26 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu Jednocześnie pompa ciepła w okresie zimowym umożliwia dogrzanie powietrza wychodzącego z rekuperatora (wymiennik obrotowy), natomiast w okresie letnim jest ono chłodzone przez agregat wody lodowej. Aby móc w pełni kontrolować parametry budynku, wdrożony został autorski system automatyki. Pozwala on dostosować poszczególne parametry do aktualnego zapotrzebowania budynku na ciepło, chłód oraz wentylację. Budynek ma również specjalistyczny system opomiarowania i monitoringu on-line, poprzez który uprawnieni pracownicy mogą na bieżąco – bez konieczności wizyty w kotłowni – kontrolować oraz sterować parametrami pracujących tam urządzeń. Szczegółowa i ciągła rejestracja oraz archiwizacja wszystkich parametrów pracy poszczególnych urządzeń pozwoli w przyszłości zdobyć unikalne doświadczenia i wykorzystać je w praktyce. Budynek jest obiektem innowacyjnym, jakich niewiele jest jak dotąd w Polsce i Europie, co zostało potwierdzone zdobyciem PIERWSZEJ NAGRODY w konkursie JURAJSKI PRODUKT ROKU 2009 w kategorii „Usługa Budowlana”. 24-27.01 Poznań 2012 BUDOWNICTWO PRZYSZŁOŚCI UWOLNIJ SWOJĄ WYOBRAŹNIĘ Targi Budma to: • nowości i premiery rynkowe • fachowa publiczność – ponad 60.000 specjalistów z branży budowlanej • obecność czołowych producentów materiałów budowlanych • inspiracje dla architektów – gość specjalny – maestro światowej architektury • porady i warsztaty dla inwestorów – energooszczędność i rewitalizacja • wiedza dla hurtowników i dystrybutorów – marketing i merchandising w budownictwie • pokazy dla rzemieślników WYDARZENIE SPECJALNE BUDSHOW 2012 – budowa eko_logicznego, nowoczesnego domu wg projektu greenCUBE_127 wyróżnionego w ogólnopolskim konkursie architektonicznym „Twój Dom – Dialog z Tradycją”. Dom będzie przykładem nowoczesnego i wielowymiarowego projektowania architektury zrównoważonej pod względem ekonomicznym i ekologicznym. www.budma.pl WDROŻENIA NA POLSKIM RYNKU mgr inż. Michał Szalej Wydajne energetycznie oświetlenie biurowe LED „Zielone światło” – to nie tylko sygnał dla kierowcy na skrzyżowaniu informujący o możliwości dalszej jazdy, ale również termin kojarzony z proekologicznymi rozwiązaniami oświetleniowymi mającymi na celu oszczędność energii i dbałość o środowisko naturalne. ności systemów oświetlenia nadal poszukuje się nowatorskich rozwiązań, umożliwiających wprowadzenie realnych oszczędności energetycznych i ekonomicznych w celu obniżenia kosztów użytkowania. Nowe technologie w oświetleniu użytkowym Obserwując rynek oświetleniowy na przestrzeni kilkunastu lat można dostrzec znaczący wzrost wydajności energetycznej stosowanych opraw i źródeł światła w systemach oświetlania budynków użyteczności publicznej. Niewątpliwy prym w oświetleniu powierzchni biurowych wiodą oprawy modułowe wyposażone w aluminiowy odbłyśnik rastrowy. Jeszcze kilka lat temu najpopularniejsze magnetyczne układy zapłonowe zasilające liniowe źródła światła T8, z biegiem czasu zastąpiono przez układy elektroniczne EVG. Kolejno wprowadzono wydajniejsze liniowe źródła światła Typowe oświetlenie biurowe C iągły wzrost wykorzystania energii elektrycznej na potrzeby sztucznego oświetlenia, stanowiącego od kilku do kilkunastu procent całkowitego zużycia energii w poszczególnych branżach przemysłu, stanowi wyzwanie dla producentów branży oświetleniowej. Pomimo znaczącego postępu technologicznego w wydaj- 28 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu Oprawy rastrowe 600x600 mm WDROŻENIA NA POLSKIM RYNKU 2. Wariant 2: 9 opraw panelowych PPAR T8 4x18 W EVG 3. Wariant 3: 9 opraw panelowych PPAR T5 4x14 W 4. Wariant 4: 9 opraw panelowych PPAR LED 4x10 W Powyższe porównanie prezentuje rzeczywiste możliwości oszczędności energii elektrycznej, wynikające z użycia nowoczesnych rozwiązań oświetleniowych. Zestawiając otrzymane wyniki symulacji dla wariantu 1 opartego na oprawach świetlówkowych 4x18 W T8 G13 zasilanych konwencjonalnym układem zapłonowym oraz wariantu 4 zrealizowanego za pomocą oprawy ze źródłami LED 4x10 W, notujemy redukcję poboru energii elektrycznej ponad 55%. Średni poziom natężenia oświetlenia na płaszczyźnie roboczej ulega obniżeniu zaledwie o 2%, co stanowi granicę błędu symulacji i w naturalnych warunkach jest niezauważalny. Wartość równomierności natężenia oświetlenia pozostała bez zmian. Zastosowanie oprawy ze źródłami LED zaprojektowanej tak, aby cały deklarowany strumień świetlny kierowany był, bez konieczności przetwarzania, w zadanym kierunku jako strumień użytkowy (jedna półprzestrzeń, ograniczony kąt promieniowania), pozwala na ograniczenie strat związanych z przetwarzaniem wiązki świetlnej i w konsekwencji ograniczenie zużycia energii potrzebnej do zapewnienia wymaganego poziomu oświetlenia w pomieszczeniu. Źródło światła LEDtube T5 o średnicy 16 mm. Systematyczny rozwój technologii i regularny wzrost wydajności źródeł światła LED (Lighting Emitting Diode) skłania producentów oświetlenia do implementacji i przygotowania kompleksowych rozwiązań opartych na półprzewodnikowych źródłach w obszarze oświetlenia użytkowego. Doskonałym przykładem są popularne oprawy modułowe 600x600 mm, powszechnie stosowane w sufitach podwieszanych, adaptowane lub dedykowane dla źródeł światła LED, zyskujące dużą popularność wśród inwestorów ze względu na wysoką wydajność energetyczną. 55% Odniesieniowa moc przyłączeniowa Od teorii do praktyki Dla porównania deklarowanych parametrów technicznych aktualnie dostępnych modeli opraw przeanaliSogar ORA418P KVG zujmy cztery warianty popularnego systemu oświetlenia typowego pomieszczenia biurowego, o powierzchni Sogar ORE418P EVG 48 m2, przy zachowaniu jednakowego, standardowego współczynnika utrzymania i współczynników odbicia powierzchni wewnętrznych, opartego na oprawach Sogar ORT414P modułowych wyposażonych w odbłyśnik rastrowy oraz różne układy zapłonowe i źródła światła. Poziom Samar LED 6060 4x10W płaszczyzny roboczej przyjęto na wysokości 0,85 m. 0 1. Wariant 1: 9 opraw panelowych PPAR T8 4x18 W KVG 48% 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 Odniesieniowa moc przyłączeniowa 4 4,5 [W/m2:100lx] Zestawienie parametrów świetlnych i energetycznych różnych systemów oświetlenia powierzchni biurowej Wariant 1 Sogar ORA418P KVG Wariant 2 Sogar ORE418P EVG Wariant 3 Sowin ORT414P Wariant 4 Samar LED 6060 4x10W Em [lx] 382 382 360 370 Em/Emin - 0,564 0,564 0,549 0,543 Ф łączny [lm] 48600 48600 43200 30600 P łączna [W] 792 666 522 360 Odniesieniowa moc przyłączeniowa [W/m2: 100lx] 4,32 3,63 3,02 2,03 Roczne Zużycie energii kWh/r Roczne koszty eksploatacji zł/r Energooszczędność % 2059,2 1731,6 1357,2 936 1 070,78 zł 900,43 zł 705,74 zł 486,72 zł - 16% 34% 55% www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 29 WDROŻENIA NA POLSKIM RYNKU Prezentowane rozwiązanie skutkuje obniżeniem łącznego strumienia świetlnego systemu z 48 000 lm (wariant 1) do 30 600 lm (wariant 4) przy wartości całkowitej mocy systemu odpowiednio 792 W i 360 W. W przełożeniu na bezwzględny parametr odniesieniowej mocy przyłączeniowej wartość 2,03 W/m2:100 lx w stosunku do 4,32 W/m2: 100 lx przekłada się na zmniejszenie zapotrzebowania mocy, do oświetlenia 1 m2 do poziomu natężenia oświetlenia 100 lx, ponad 100%. Wizualizacja oświetlenia LED powierzchni biurowej Sogar ORE418P EVG uzyskanie maksymalnego strumienia świetlnego w chwilę po zapłonie, wydłużony okres eksploatacji, ograniczenie zabiegów konserwacyjnych. Przy aktualnych kosztach zakupu i eksploatacji systemów zakładany czas zwrotu z inwestycji, przy średnim wykorzystaniu oświetlenia 10 godz. na dobę/6 dni w tyg., wynosi ok. 12 miesięcy. Po upływie roku inwestor osiąga miarodajne oszczędności energetyczne i ekonomiczne, ciesząc się oświetleniem najwyższej jakości. Sogar ORA418P KVG Podsumowanie 55% Energooszczędność systemów oświetlenia 48% Samar LED 6060 4x10W Sogar ORT414P 0 10% 20% 30% 40% 50% 60% Ponadto, stosując nowoczesne oprawy, zyskujemy dodatkowe korzyści z technologii LED: brak tętnienia światła, brak promieniowania podczerwonego IR, brak emisji fal z zakresu ultrafioletu UV, bezzwłoczna reakcja na załączenie zasilania, Prezentowana symulacja i przykłady stanowią porównanie kilku najpopularniejszych obecnie systemów oświetlenia powierzchni biurowych i stają się jasnym dowodem na racjonalność wykorzystania technologii półprzewodnikowej LED w oświetleniu ogólnym już dzisiaj. Artykuł pod redakcją mgr. inż. Michała Szaleja, specjalisty ds. oświetlenia BEMKO Sp. z o.o. WDROŻENIA NA POLSKIM RYNKU Paweł Kwasnowski Sympozjum LOYTEC – ZDANIA Współczesne trendy w systemach automatyki budynków W dniu 8 grudnia odbyło się w Krakowie Sympozjum poświęcone współczesnym trendom w systemach automatyki budynków. W dniu 8 grudnia odbyło się w Krakowie Sympozjum poświęcone współczesnym trendom w systemach automatyki budynków. Spotkanie zostało zlokalizowane w pięknych wnętrzach renesansowego pałacyku Willa Decjusza i miało na celu prezentację najnowszych rozwiązań technicznych austriackiej firmy LOYTEC – jednej z najbardziej innowacyjnych na świecie firm projektujących i produkujących urządzenia dla infrastruktury sieci sterowania. LOYTEC jest przodującą w skali światowej firmą, która dzięki stosowaniu najnowszych dostępnych technologii, głębokiej analizie potrzeb rynku oraz krótkiemu cyklowi wdrażania nowości oferuje zaawansowane technologicznie, innowacyjne produkty, które wyznaczają kierunki rozwoju branży automatyki budynków. Gospodarzem spotkania była firma ZDANIA dostawca na polski rynek rozwiązań firmy LOYTEC. W Sympozjum uczestniczyli przedstawiciele firmy LOYTEC – prezes zarządu pan Hans-Joerg Schweinzer oraz dyrektor ds. marketingu i sprzedaży pan Dirk Dronia. Program Sympozjum obejmował szerokie przedstawienie firmy LOYTEC i jej produktów, w tym jej krótkiej (od 1999 r.) ale niezwykle dynamicznej historii rozwoju. Warto wspomnieć, że to właśnie firma LOYTEC jako pierwsza zaoferowała na rynku wieloportowy interfejs NIC do sieci LON, wieloportowy router L-SWITCH TP/XF-TP/FT, wieloportowy router L-IP IP-TP/FT, gateway L-GATE900 LONBACnet, wielofunkcyjne panele dotykowe L-VIS, wieloportowe sterowniki L-DALI, a ostatnio wielofunkcyjne, obsługujące wiele protokołów transmisji danych serwery automatyki L-INX, które umożliwiają bezproblemową integrację wielu standardów transmisji danych typowo występujących w różnych urządzeniach obiektowych w układach technologicznych współczesnych budynków. Firma, jako pierwsza na świecie wdrożyła najnowszy standard programowania automatyki rozproszonej IEC 61499, który umożliwia programowanie zdarzeniowe w „chmurze sterowania”. Najnowsza rodzina serwerów automatyki L-INX 150 umożliwia łatwe dołączanie potrzebnego w określonej aplikacji zestawu wejśćwyjść obiektowych. LOYTEC przoduje nie tylko w rozwiązaniach sprzętowych ale także oferuje doskonałe oprogramowanie do integracji wielu typowych protokołów transmisji danych (LON, BACnet, MODBUS, M-Bus, KNX, ZigBee-pro, DALI) oraz obsługę danych obiektowych na poziomie systemów komputerowych z wykorzystaniem innowacyjnego oprogramowania L-WEB (wizualizacja, zbieranie i przetwarzanie danych, harmonogramy, zarządzanie urządzeniami, raportowanie). W trakcie Sympozjum miała także miejsce miła uroczystość autoryzacji firmy ZDANIA jako pierwszego w Polsce Centrum Kompetencji LOYTEC (LOYTEC Competence Center), którego zadaniem jest wspomaganie klientów wykorzystujących zaawansowane produkty, zwłaszcza wielofunkcyjne, wieloprotokołowe sterowniki rodziny L-INX 150 oraz oprogramowanie L-WEB. Polityka sprzedaży serwerów automatyki zakłada dostawę tych produktów wyłącznie dla klientów, którzy przeszli odpowiednie szkolenia produktowe i uzyskali autoryzację firmy jako Kompetentny Partner LOYTEC (LOYTEC Competence Partner). Firma ZDANIA jako LOYTEC Competence Center będzie uczestniczyć w procesie klientów do uzyskania tytułu LCP. Pod koniec Sympozjum pan Hans-Joerg Schweinzer naszkicował plany rozwoju nowych produktów, wśród których zwraca uwagę nowy uniwersalny sterownik do obsługi typowych pomieszczeń biurowych L-ROC programowalny zgodnie z normą IEC 61499. Wszystkie prezentacje przedstawione w trakcie Sympozjum będą wkrótce dostępne na stronie firmy ZDANIA www.zdania.com.pl www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 31 WDROŻENIA NA POLSKIM RYNKU Paweł Irek Specyfika i bezpieczeństwo instalacji inteligentnych dla budownictwa indywidualnego Instalacje IB (Inteligentny Budynek) przeznaczone do domów jednorodzinnych ID (Inteligentny Dom) mogą być zbudowane w oparciu o te same urządzenia sterujące, jednak mają zupełnie inną specyfikę. Różnice pojawiają się od początkowej fazy przedstawiania klientowi możliwości produktu, na usługach konserwacji, serwisu i posprzedażowych skończywszy. P Panel dotykowy LCD ierwsze różnice pojawiają się na etapie rozważań funkcjonalności. O ile w przypadku IB tworzona instalacja jest budowana w jakimś ściśle określonym celu (zazwyczaj wspierają zarządzanie budynkiem i mają na celu generować oszczędności dla w miarę precyzyjnie określonego sposobu użytkowania budynku), o tyle instalacje ID w większym stopniu muszą spełniać oczekiwania emocjonalnie związanego z domem użytkownika. Abstrahując od czysto intencjonalnych różnic procesu inwestycyjnego zleceniodawcy instytucjonalnego, od inwestora prywatnego, chciałbym uczulić na kilka różnicujących cech inteligentnych systemów w aspekcie: spo- 32 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu sobu wdrażania, dostępu do serwisu, i nadmiarowości funkcji ID. Jedna z różnic między IB a ID polega na tym, że często instalator systemu ID jest w stanie w 100% objąć wszystkie aspekty danej instalacji. Co prawda wymaga to wielkiej intuicji (nie można być specjalistą od wszystkiego), to jednak doświadczenie i umiejętność połączenia wielu elementów instalacji domowych pozwala na osiągnięcie efektu bardzo ciekawej i głębokiej integracji. Projektanci IB mają znacznie mniejsze możliwości zapanowania nad wszystkim w każdym szczególe. Znacznie więcej energii w dużych instalacjach zajmuje weryfikacja, czy stworzona infrastruktura zapewni osiągnięcie celów priorytetowych (zakontraktowanych), a pogłębianie i sugerowanie rozwiązań spoza specyfikacji jest o wiele trudniejsze, a nawet szkodliwe, bo mogące wprowadzić powikłania, których konsekwencje znacznie bardziej zaszkodzą (straty finansowe, opóźnienia), niż ewentualne zyski (marka, kolejne duże zlecenia). Umowy karne w przypadku instalacji ID to rzadkość i o ile jest się biegłym instalatorem, to klient z wielką dumą będzie głosił o talencie instalatora (reklama), który z sukcesem zaproponował i zrealizował bardzo ciekawe funkcje. Instalator, który wyprzedza doświadczeniem potrzeby klienta, wie, że jeszcze długo po podpisaniu protokołu odbioru będzie miał kontakt z klientem i stanie się nadwornym inżynierem domu. Należy wziąć pod uwagę, że zarówno IB i ID należy konserwować (usługi abonamentowe), czasami modyfikować (usługi dodatkowe) i serwisować. O ile czynności typowe należą do przyjemniejszej części obsługi klienta, bo nie mają statusu WDROŻENIA pilnego (i realizuje się je zazwyczaj w terminach dogodnych czy wręcz ewentualnego przestoju), o tyle serwis źle opracowanej instalacji ID może być źródłem wielu nerwów i niezadowolenia. Projektując nasze urządzenia, mieliśmy na celu stworzenie rozwiązań łączących sprzeczne idee swobody programowania (programowo rozwiązanie centralne) z bezpieczeństwem komfortu użytkownika (problem techniczny nie dotyka pierwszoplanowych zadań instalacji elektrycznej). Taka strategia pozwala ewentualną nawet najcięższą awarię systemu sprowadzić do roli usterki, którą należy naprawić, ale nie wprowadza instalacji w sytuację typu „nie działa nic – gdzie są świeczki?”. Ważne jest, by firma instalacyjna w świadomy sposób posługiwała się specyfiką bezpieczeństwa danego rozwiązania oraz by stosowane produkty wychodziły naprzeciw takim problemom. W przypadku IB trudno sobie wyobrazić, by nie było niemalże etatowych służb technicznych, czy w przypadku najbardziej odpowiedzialnych zadań powielonej infrastruktury. Idąc dalej, zasadniczą różnicą między IB a ID jest identyfikacja użytkownika i jego potrzeb. W przypadku IB nie ma aż tak za zaangażowanych użytkowników, jak w przypadku ID. Często jest tak, że w budynkach publicznych cała automatyka jest sprowadzona do roli w tle działających urządzeń, których pierwszoplanową rolą jest zapewnienie niczego nieświadomym użytkownikom (np. pracownikom biurowym) komfortu pracy w postaci optymalnych energetycznie ustawień klimatyzacji, ciepła, jakości powietrza, oświetlenia itp. Przy Karta rozszerzeń NA POLSKIM RYNKU Moduł IR TUKAN tym przeważnie oddala się od użytkowników możliwości manipulacji tymi podsystemami. W systemach typu ID zazwyczaj oprócz funkcji działających „w tle” dochodzi mnóstwo funkcji, które mają być automatycznym udogodnieniem spotykanym niemal w każdym elemencie ID. Jest to znacząca komplikacja z punktu widzenia życiowych, nie zawsze przewidywalnych sytuacji. Wyobraźmy sobie sytuację, w której system zgodnie z programem zamyka wszystkie rolety domu i uzbraja nocną partycję systemu alarmowego podczas wieczornego barbecue. W zależności o reakcji gospodarza cała sytuacja może się obrócić w żart, ale może też go wprowadzić w zakłopotanie czy nawet śmieszność. W związku z często spotykaną nadmiarowością funkcji ID należy zawsze pamiętać o skutkach ubocznych programów automatyki w świetle dynamicznie zmieniających się sytuacji w domu. IB pod względem programowym nie jest nudny, ale ma znacznie stabilniejsze warunki do obsługi setki czy tysiąca everymanów. IB i ID różni również stopień specjalizacji urządzeń sterujących i dostępnych technologii. W zaawansowanych IB można rozpoznać rozproszenie zadań na wiele wyspecjalizowanych podsystemów. Specjalizacja pozwala na wyrafinowane pod względem technologicznym realizacje systemów oświetlenia czy ogrzewania, kontroli dostępu itd. oraz zachowanie specyficznie branżowych warunków bezpieczeństwa dla każdego z podsystemów. Integrowanie może odbywać się poprzez dedykowane interfejsy zarządzania. W ID chcąc osiągnąć nominalny stopień spójności, należy opierać się na zasadzie kompatybilności rozwiązań (zazwyczaj ograniczające do konkretnego producenta czy technologii w sferze systemu zarządzającego), ponieważ trudno sobie wyobrazić, aby w budowę domu jednorodzinnego angażować również zespół programistów i sztabu inżynierów aplikacyjnych. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 33 WDROŻENIA NA POLSKIM RYNKU Jednym z ciekawszych problemów ID jest spostrzeganie branży inteligentnych instalacji przez inwestorów. Świadomość możliwości, oczekiwań czy samej idei ID potrafi być skrajnie różna. Zasadniczo im większa wrażliwość cenowa inwestora, tym pojęcie ID staje się szersze. Jak się okazuje, można w pełni „zadowolić” inwestora przy pomocy kilku usprawnień opartych na instalacyjnych przekaźników bistabilnych i np. wielokanałowej radiolinii. Istnieje również szereg rozwiązań markowych ideą ID opierających się głównie o funkcje manipulacji (grupowe włączniki) i harmonogramów co jest raczej dopiero przedsmakiem idei ID. Jako producent wychodzimy z założenia, że o ID, można mówić dopiero, gdy najistotniejsze funkcje wykonują się samodzielnie z uwzględnieniem bieżących warunków panujących w domu i mogą na nie składać się informacje pochodzące z każdego elementu objętego przez system. Stan partycji alarmowej, poziom nasłonecznienia, pora dnia, dzień tygodnia, aktywność „instalacyjna” użytkowników, aktywność czujników, urządzeń, czy nawet wywołanie z bramki wideodomofonu mogą implikować reakcją w postaci jakiegoś scenariusza, zaniechania innego scenariusza, komunikatów SMS, dźwięków i wielu innych zaprogramowanych zachowań. Dopiero konglomerat odpowiednio przygotowanej infrastruktury i oprogramowanie funkcji jest w stanie zaowocować synergią funkcji sprzyjających wygodzie, bezpieczeństwu i optymalizacji kosztów utrzymania budynku. Właściwie to pod tym względem IB i ID są w założeniach bliźniacze, ale od strony wyko- Sterowanie roletami 34 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu nawczej rozbieżności między funkcjami IB i ID bywają znaczące. Jak wcześniej wspomniałem użytkownik ID, różni się od everymena pracującego w IB. Przede wszystkim różnice są widoczne z perspektywy stosunku emocjonalnego, i co za tym idzie użytkowego. Pewne uproszczenia i narzucone przez zarządce (raczej integratora w porozumieniu z zarządcą) IB własności systemu, pomimo całej racjonalności są zupełnie nie do przyjęcia w budynkach ID. Ograniczenia służące konkretnemu celowi w miejscu, w którym się pracuje, są zazwyczaj obojętne, chyba, że przeszkadzają w wykonywanej pracy. W ID ograniczenie manipulacji tworzy sytuację bezsilności wobec bezdusznej, oplatającej dom automatyki, nawet gdy jest dopracowana w najdrobniejszym szczególe. Paradoksem tej sytuacji jest fakt, że takiego dyskomfortu nie odczuwają użytkownicy klasycznych instalacji, którzy są nie świadomi możliwości omawianych rozwiązań. Pocieszające ze względu na rozwój branży jest to, że dramatycznie wrasta niezadowolenie użytkownika klasycznej instalacji, gdy przy okazji będzie miał możliwość bliżej przyjrzeć się fachowo wykonanym systemom ID. Ograniczenia manipulacji i kompetencji charakterystyczne dla systemów IB, mają swój przeciwny wyraz w rozbudowanych technologiach manipulacji systemów ID. Oczywiście dostarczane funkcje manipulacji z poziomu komputera, przycisków programowalnych, pilotów radiowych, pilotów podczerwieni, internetu, paneli dotykowych, tabletów i GSM, nie mogą być zagrożeniem dla integralności całego systemu, to sposób ich użytkowania może rażąco przeczyć idei zielonych technologii, do jakich należy IB i ID. Coraz ciekawszym trendem w rozwoju ID, który prawdopodobnie nigdy dostatecznie się nie rozwinie w systemach IB, jest poszerzenie kompetencji użytkownika o dostęp do konfiguracji systemu. Problematyka ta jest niezwykle delikatna i nastręcza wiele problemów z zakresu bezpieczeństwa, funkcjonalności, a nawet stabilności ID. Jednak dla systemów ID dostęp do ustawień ma jedno bardzo ważne uzasadnienie. Inwestorzy nie chcą czuć pełnej zależności (znów emocjonalny stosunek użytkownika ID) w kwestiach kompetencji od jednej firmy instalacyjnej, czy w ogóle od tego typu usług. Być może nigdy to nie będzie przydatne, ale właściciele chcą mieć poczucie, że mogą się zdać w tych sprawach na intuicję osoby, do której najczęściej zwracają się w przypadku zwykłych życiowych sytuacji, gdy jakikolwiek hardware lub software postanowi sprzeciwić się ich woli. Zwykle im bardziej ograniczony system od strony możliwości programowych, tym łatwiej skonstruować interfejs odpowiedni dla w miarę dobrze czującego się w nowoczesnych technologiach konsumenta. Z drugiej jednak strony nawet najbardziej wyrafinowany sys- WDROŻENIA tem automatyki nie będzie w pełni funkcjonalny, jeśli dostarczone przez producenta oprogramowanie nie będzie intuicyjne, a tworzenie programów nie będzie się dało łatwo zmodyfikować i przetestować. W takich wypadkach prawdopodobnie kilka nieudanych prób zniechęci nawet biegłego instalatora do poszukiwania ukrytej w urządzeniach „inteligencji” i system będzie się opierał tylko na prostych, łatwych i banalnych funkcjach. Może to doprowadzić do sytuacji, w której kosztowna technologia będzie miała niską wartość użytkową sprowadzając działanie kilkudziesięciu mikrokontrolerów do roli instalacyjnego przekaźnika bistabilnego. W proponowanym przez nas systemie Nexo strategiczną decyzją było oddzielenie funkcji konfiguracji sprzętu i systemu alarmowego (serwis) od części programowej odpowiedzialnej za pracę programów automatyki (administracja). W ten sposób została odseparowana ważna część dotycząca bezpieczeństwa i stabilności systemu od funkcji, które nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla majątku, czy kosztownych szkód w razie popełniania błędu. Jednak zawsze trzeba brać pod uwagę, że taka zasada bezpiecznej automatyki działa tylko w przypadku rygorystycznego przestrzegania przez instalatora zasady, że przy integracji nie wolno zerwać integralności funkcjonowania podsystemów peryferyjnych (automatyka bramowa, system rekuperacji, klimatyzacji, piece itp.). Oddzielenie serwisu i administratora pozwala po zaprogramowaniu i beck’upie ustawień na przekazanie podczas odbioru instalajcji haseł dostępowych inwestorowi. To, czy inwestor będzie oczarowany możliwościami i łatwością programowania w Nexo, czy wręcz zupełnie uzna interfejs za skomplikowany i niezrozumiały przeważnie zależy od indywidualnych predys- NA POLSKIM RYNKU Moduł oświetlenia ze ściemniaczem pozycji. Uznajemy za satysfakcjonujące, gdy mamy informacje z rynku od instalatorów, że nastolatek lub dentysta potrafi zaprogramować nowe, niekoniecznie skomplikowane, ale użyteczne funkcje. Z drugiej strony trafiają się zapytania instalatorów o sugestie, jak najskuteczniej przeprowadzić dany algorytm, ale już na bardzo ciekawym i satysfakcjonującym poziomie. Świadczy to o tym, że lubią skomplikowane zagadnienia i od nich nie uciekają, mówiąc inwestorom, że się „nie da”. Ostatnim ważnym aspektem różnicującym ID i IB jest podejście do designu elementów widocznych. Pożądana w IB „wandaloodporoność” jest raczej wypierana na rzecz elegancji i miłego dla oka, pasującego do domowych wnętrz wyglądu urządzeń ID. Dotyczy to nie tylko różnego typu manipulatorów, przycisków programowalnych, ale również czujników ruchu, wilgotności i temperatury. W jakiś sposób design pozytywnie stymuluje wzrost zainteresowania systemami ID. Niejednokrotnie ważnym czynnikiem zakupu była możliwość kompresowania ilości klasycznego „białego osprzętu”, który w newralgicznych punktach domu realizowany był przez duże, przerośnięte do granic możliwości systemy ramkowe. Oczywiście obecność osobnych manipulatorów do różnych podsystemów (rekuperacja, klimatyzacja, rolety, ogrzewanie, alarm), pochodzących od różnych producentów, o wątpliwych walorach estetycznych, zazwyczaj montowanych natynkowo jest w stanie być na tyle odstręczająca, że chętnie funkcje użytkowe tych manipulatorów przenoszone są na jeden montowany podtynkowo panel dotykowy. Karta rozszerzeń www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 35 TEMAT NUMERU Ginter Schlagowski – Prezes Polskiego Towarzystwa Budownictwa Pasywnego Budownictwo pasywne – budynki na cztery pory roku Roczne zapotrzebowanie na energię grzewczą bliskie zeru. Zaledwie 1,5 m3 gazu ziemnego do ogrzania 1 m2 budynku przez rok. Ponadto komfortowy mikroklimat pomieszczeń i optymalna temperatura niezależnie od pory roku. To jest standard w budownictwie pasywnym! P otrzeba ochrony środowiska oraz wysokie koszty energii przyczyniają się do dynamicznego rozwoju budownictwa energooszczędnego na świecie. Najwięcej energii w tradycyjnym budownictwie zużywa się na ogrzewanie. Dlatego specjaliści od wielu lat pracują nad poprawieniem izolacyjności termicznej budynków oraz zmniejszeniem kosztów ogrzewania. Zapotrzebowanie Budynek pasywny w Fellbach 36 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu na energię grzewczą w nowym budownictwie znacznie spadło, ale czy jest możliwe wybudowanie obiektu, który w klimacie środkowoeuropejskim nie wymagałby w ogóle dodatkowego ogrzewania? Pod koniec lat osiemdziesiątych dr Wolfgang Feist wraz z zespołem specjalistów z niemieckiego Instytutu Mieszkalnictwa i Środowiska podjął prace nad praktycznym rozwiązaniem tego problemu. Opracował i jako TEMAT NUMERU pierwszy zrealizował standard budownictwa pasywnego. W budynkach pasywnych straty ciepła są tak znacząco ograniczone, że do ich wyrównania wystarczają tzw. pasywne źródła energii, takie jak energia słoneczna przenikająca przez okna, ciepło wytwarzane przez mieszkańców czy będące ubocznym skutkiem działania urządzeń gospodarstwa domowego. Tylko w okresie mrozów stosuje się dodatkowe ogrzewanie uzupełniające – najczęściej powietrzem doprowadzanym przez instalację wentylacyjną. Budownictwo pasywne oznacza ogromne oszczędności w wydatkach na energię i zmniejszenie obciążenia środowiska naturalnego. Dla porównania budynki budowane w Polsce do roku 1966 zużywają 240–350 kWh/(m2a) na ogrzewanie, czyli od 16 do 23 razy więcej niż domy pasywne. Nowsze mieszkania, które powstały w latach 1993–1997, muszą być ogrzewane energią o wartości od 120 do 160 kWh/(m2a), czyli od 8 do 10 razy większą niż w budynkach pasywnych. Budynki uznawane za energooszczędne zużywają 5-krotnie więcej energii niż domy pasywne. Należy podkreślić, że oszczędność energii grzewczej w żadnym stopniu nie powoduje dyskomfortu cieplnego. Temperatura jest przez cały rok utrzymywana na optymalnym poziomie, mimo tego, że nie ma specjalnych instalacji grzewczych ani klimatyzacyjnych. Etapy powstawania budynku pasywnego W 2004 roku w Gdańsku powstał Polski Instytut Budownictwa Pasywnego. Jego celem jest upowszechnianie wiedzy o technologii budownictwa pasywnego i energooszczędnego. Wzrastające koszty eksploatacji budynków skłaniają inwestorów do szukania tańszych 55% Zużycie energii w różnych typach budynków 48% dotychczasowe zasoby mieszkaniowe nowe budynki energia gospodarstwa domowego budynki energooszczędne wentylacja ciepła woda domy pasywne ogrzewanie 0 50 100 150 200 250 300 Wartość energii końcowej w kWh/(m2a) rozwiązań, które mogą być wprowadzone już na etapie projektowania inwestycji. Wraz z redukcją zużycia nośników energii (prądu, oleju opałowego, gazu) zmniejsza się też emisja zanieczyszczeń do atmosfery. Poniżej przedstawiamy ideę budownictwa pasywnego i energooszczędnego. Co to jest budownictwo energooszczędne? Budownictwo energooszczędne wykorzystuje inteligentne technologie, umożliwiające uzyskanie wysokiego komfortu cieplnego i budowę budynku charakteryzującego się niskim zużyciem energii oraz, w związku z tym, niskimi kosztami eksploatacji. Efekt taki można osiągnąć poprzez ograniczenie zużycia energii w zakresie zapotrzebowania na ciepło do celów ogrzewczych, do podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz zużycia energii elektrycznej. W naszym klimacie najważniejszym zadaniem jest ograniczanie strat ciepła. W porów- Etapy powstawania budynku pasywnego, od prawej budynek 7-litrowy, dwa budynki 3-litrowe oraz budynek pasywny – kompleks Gdańsk-Homera www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 37 TEMAT NUMERU naniu z tradycyjnym budynkiem, w domu pasywnym straty ciepła są radykalnie zredukowane. Rozwiązania techniczne służące ich minimalizacji są znane od dawna i stosowane od wielu lat w praktyce, do najważniejszych należą: termoizolacja standardowych przegród zewnętrznych, staranne ograniczanie występowania mostków termicznych, uszczelnienie powłoki zewnętrznej budynku, stosowanie specjalnej stolarki okiennej i drzwiowej do budynków pasywnych, wysoko efektywna sprawność odzysku ciepła ze zużytego powietrza wentylacyjnego. Najważniejszym celem w budownictwie energooszczędnym i pasywnym jest dążenie do osiągnięcia możliwie najwyższego komfortu cieplnego poprzez uzyskanie wyższych temperatur powierzchni wewnętrznych na zewnętrznych przegrodach budowlanych. Temperatura pomieszczeń odczuwana w budynku dobrze zaizolowanym na poziomie 19–20°C, stanowi mniej więcej średnią arytmetyczną temperatury otaczających je powierzchni i temperatury powietrza wewnątrz. Dzięki temu wszystkie pomieszczenia są jednakowo ciepłe, a różnica temperatur nie przekracza kilku stopni Kelvina, dzięki czemu uzyskuje się wrażenie przytulności i optymalnego komfortu cieplnego. W budynkach pasywnych dzięki zastosowanym rozwiązaniom i materiałom zapewniony jest komfort cieplny zarówno w okresie zimowym, jak i letnim. Poniżej zostały przedstawione najważniejsze warunki, które muszą być spełnione za- równo w przypadku budownictwa energooszczędnego, jak i pasywnego. Samo obniżenie zapotrzebowania na energię cieplną osiąga się poprzez zastosowanie odpowiedniej izolacji cieplnej, okien ciepłochronnych oraz unikanie mostków termicznych z zachowaniem szczelności budynku. Polskie budynki tradycyjne o ulepszonych rozwiązaniach Charakteryzuje je zapotrzebowanie na energię cieplną wynoszące ok. 120 kWh/(m2a), czyli ok. 12 litrów oleju opałowego lekkiego (zamiennie ok. 12 m3 gazu ziemnego GZ-50) na m2 ogrzewanej powierzchni na rok; obiekty wielkokubaturowe, np. hale sportowe, cechuje wskaźnik zużycia często znacznie przekraczający podane wartości. Budynki energooszczędne bez wentylacji mechanicznej Ich zapotrzebowanie na energię cieplną to ok. 70 kWh/ (m2a), czyli ok. 7 litrów oleju opałowego na m2 ogrzewanej powierzchni na rok; powyższy wskaźnik dotyczyć może również budynków o dużej kubaturze, takich jak hale sportowe. W jaki sposób można to osiągnąć? Należy zastosować zalecane rozwiązania oraz izolacje o grubości nie mniejszej niż podane poniżej dla poszczególnych przegród budowlanych: ściana zewnętrzna: cegła silikatowa gr. 18 cm, izolacja gr. 20 cm (styropian lub wełna mineralna), Metody pokrycia strat cieplnych w różnym typie budownictwa 38 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu TEMAT NUMERU dach: izolacja gr. 20 cm (wełna mineralna), posadzka na gruncie: izolacja gr. 10 cm (styropian), okna: rama o współczynniku przenikania ciepła U = 1,1 W/(m2K), szyba o U = 1,1 W/(m2K), wentylacja naturalna – grawitacyjna. Budynki energooszczędne 5-litrowe Budynek 5-litrowy to taki, w którym na pokrycie strat cieplnych zużywa się 5 litrów oleju opałowego na m2 powierzchni ogrzewanej w skali roku – czyli cechuje go zapotrzebowanie na energię cieplną rzędu 50 kWh/ (m2a). W jaki sposób można to osiągnąć? Należy zastosować zalecane rozwiązania oraz izolacje grubości nie mniejszej niż podane poniżej dla poszczególnych przegród budowlanych: ściana zewnętrzna: cegła silikatowa gr. 18 cm, izolacja gr. 25 cm (styropian lub wełna mineralna), dach: izolacja gr. 25 cm (wełna mineralna), posadzka na gruncie: izolacja gr. 16 cm (styropian), okna: rama o współczynniku przenikania ciepła U = 1,1 W/(m2K), szyba o U = 0,6 W/(m2K) (stolarka trójszybowa), wentylacja naturalna – grawitacyjna. Budynki energooszczędne 3-litrowe Budynek 3-litrowy to taki, w którym na pokrycie strat cieplnych zużywa się 3 litry oleju opałowego na m2 powierzchni ogrzewanej w skali roku – czyli cechuje go zapotrzebowanie na energię cieplną rzędu 30 kWh/ (m2a). W jaki sposób można to osiągnąć? Należy zastosować zalecane rozwiązania oraz izolacje grubości nie mniejszej niż podane poniżej dla poszczególnych przegród budowlanych: ściana zewnętrzna: cegła silikatowa gr. 18 cm, izolacja gr. 20 cm (styropian lub wełna mineralna), dach: izolacja gr. 25 cm (wełna mineralna), posadzka na gruncie: izolacja gr. 16 cm (styropian), okna: rama o współczynniku przenikania ciepła U = 1,1 W/(m2K), szyba o U = 0,6 W/(m2K) (stolarka trójszybowa, gaz wypełniający – krypton), wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła o sprawności powyżej 75%, zapewnienie szczelności powłoki zewnętrznej budynku, przemyślany program użytkowy, np. nieogrzewanie piwnicy, gdy jest ona wykorzystywana jedynie do celów magazynowych. Budynki pasywne cieplną, wynoszącym 15 kWh/(m2a), czyli 1,5 litra oleju opałowego lub 1,5 m3 gazu ziemnego na m2 w skali roku. Ze względu na niewielkie zapotrzebowanie na energię cieplną do ogrzewania budynku, aktywny system ogrzewania traci na znaczeniu na rzecz zwiększenia roli pasywnego wykorzystania energii słonecznej oraz innych wewnętrznych źródeł ciepła. Wobec wciąż rosnących cen nośników energii powyższe zestawienie dowodzi celowości dbania o to, by nasze koszty eksploatacyjne były jak najniższe. W jaki sposób można to osiągnąć? Należy zastosować zalecane rozwiązania oraz izolacje grubości nie mniejszej niż podane poniżej dla poszczególnych przegród budowlanych: ściana zewnętrzna: cegła silikatowa gr. 18 cm, izolacja gr. 34 cm (styropian), # = 0,035 W/(mK) dach: izolacja gr. 40 cm (wełna mineralna), posadzka na gruncie: izolacja gr. 25 cm (styropian), okna: rama o współczynniku przenikania ciepła U = 0,8 W/(m2K), szyba o U = 0,6 W/(m2K) (stolarka trójszybowa, gaz wypełniający – krypton), wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła o sprawności przynajmniej 80%, zapewnienie szczelności powłoki zewnętrznej budynku, pasywne wykorzystanie energii słonecznej poprzez okna o współczynniku przenikania ciepła U < 0,8 W/(m2K) i dużej przenikalności energii słonecznej g > 50%. Budynek pasywny przez cały rok zapewnia mieszkańcom odpowiedni mikroklimat, wynikający z odczuwanego komfortu cieplnego oraz optymalnego przewietrzania na skutek stałego doprowadzania świeżego powietrza. Znajduje to potwierdzenie w opiniach osób zamieszkujących domy pasywne. W standardzie tym można obecnie zrealizować prawie każdy, zarówno nowo budowany, jak i modernizowany obiekt, a więc budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne, komunalne, biurowe, handlowe, hotele, szkoły, hale sportowe, pływalnie i baseny oraz obiekty na potrzeby przemysłu. W kolejnym numerze magazynu będziemy kontynuować tematykę budownictwa energooszczędnego. Ginter Schlagowski Prezes Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego Jest to budownictwo o najwyższym komforcie cieplnym i ekstremalnie niskim zapotrzebowaniu na energię www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 39 Inteligentny Dom Adresy naszych salonów znajdziesz na stronie: www.fibaro.com Ceny Możliwości Systemu Fibaro od System FIBARO pozwala na sterowanie większością urządzeń elektrycznych i elektronicznych w obiekcie oraz posesji. Umożliwia między innymi: • strefowe zarządzenie ogrzewaniem w zależności od obecności mieszkańców i pory dnia, • wyłączanie ogrzewania, rekuperatora, klimatyzatora po otwarciu okna lub drzwi balkonowych, • sterowanie lamelkami żaluzji fasadowych w zależności od zapotrzebowania domu na ciepło/zacienienie (budownictwo pasywne) • włączanie i wyłączanie oświetlenia na podstawie czujników ruchu, czujników obecności, czujników zmierzchowych itp. • włączanie i wyłączanie oświetlenia na podstawie harmonogramów oraz scen • automatyczne wyłączanie świateł w domu po uzbrojeniu alarmu • symulacja obecności gdy domownicy są na dłuższym urlopie (np. rolety i światło), • kojarzenie oświetlenia, rolet, telewizora w sceny świetlne sterowane jednym gestem • zapalnie świateł nocą na podstawie czujnika ruchu w korytarzach na 50% mocy po to by nie razić w oczy. • mrugnięcie oświetleniem w wybranych pomieszczeniach gdy ktoś wchodzi do domu lub gdy ktoś nacisnął przycisk na furtce domofonu, albo gdy chcemy dać do zrozumienia dzieciom, że są zbyt głośne, • automatyczne otwarcie bram i rolet na wypadek alarmu przeciwpożarowego również przy spaleniu centralki poprzez wprowadzenie bezpośrednich ścieżek komunikacji pomiędzy urządzeniami – pominięcie centralki, • automatyczne zamykanie zaworów mediów na wypadek alarmu zalania, wykrycia gazu. • Uruchomienie sceny migania świateł w całym domu na wypadek włamania, zalania lub pożaru, • automatyczne rozbrajanie strefy nocnej gdy ktoś nadchodzi od części nieuzbrojonej wnętrza domu (tzw. nocne śledzenie) • przypominanie o otwartych oknach, • wykorzystywanie kontaktronów okiennych do sterowania ogrzewaniem, • automatyczne włączanie małego obiegu wody w łazience po wyczuciu ruchu przy wchodzeniu do pomieszczenia - oszczędności na energii, • automatyczne, zdalne napełnianie wanny wodą. • Włączanie i przesyłanie pomiędzy pokojami muzyki- multiroom audio, • integrację z istniejącymi sensorami/czujkami • integracje z istniejącym systemem alarmowym • integracja z pojazdem – po podwójnym zamiganiu światłami system wykona zaprogramowane funkcje. “ syste 5000 Interfejs konfiguracyjny Fibaro Interfejs mobilny Fibaro Fibaro oparty jest na bezprzewodowej technologii z-wave, niwelującej całkowicie potrzebę kucia ścian i zakładania dodatkowego okablowania. Zbudowany jest z czterech współpracujących ze sobą elementów: • • • • Centralki HOME CENTER Miniaturowych modułów on/off, dimmer, roller shutter Sensorow, czujek np. Wilgotności, ruchu, zalania, termostat, kontaktron Interfejsu do sterowania Istnieje również możliwość integracji z istniejącymi alarmami oraz czujkami bezprzewodowymi dzięki zastosowaniu modułów wejścia. Home Center i moduł Dimmer Zapraszamy do naszych salonów w całej Polsce!! Adresy na stronie www.fibaro.com mów już zł AUTOMATYKA Recepta na niedrogie rozpoczęcie oszczędzania energii w budynku Normy związane z ochroną środowiska, szczególnie w zakresie emisji CO2 i zużycia energii na metr kwadratowy, skutkują koniecznością wdrażania rozwiązań przyczyniających się do minimalizacji zużycia mediów. 42 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu AUTOMATYKA P onieważ większość całkowitych kosztów instalacji i utrzymania systemów budynkowych (np. działania klimatyzacji) związana jest z ich użytkowaniem – w szczególności kosztami zużywanej energii – zasadne jest inwestowanie w automatykę i układy sterowania. Koszty zużycia energii nie są jedynym motywatorem tych innowacji. Przykładowo, wyposażanie budynków w instalacje objęte nowoczesnym systemem BMS umożliwia obniżanie codziennych kosztów eksploatacji budynku, między innymi poprzez mniejsze zapotrzebowanie na personel obsługi, dając zdalny dostęp do informacji o stanie budynku, czy też udostępniając w sposób zdalny instalacje firmom serwisującym. Nie można też bagatelizować rosnących wymagań klientów wobec wygody użytkowania systemów automatyki z jednej strony, z drugiej zaś samych użytkowników wobec komfortu pracy w biurze, pobytu w hotelu czy innym obiekcie. Korzystanie z systemu S-Energy oznacza pełną, zdalną kontrolę nad instalacją elektryczną, co oszczędza personelowi technicznemu konieczności okresowych wizyt w rozproszonych obiektach w celu odczytywania stanów liczników. Rozwiązanie opracowane przez szwajcarską firmę Saia-Burgess – Saia S-Energy Manager – stanowi prostą receptę na niedrogie rozpoczęcie oszczędzania energii w budynku, przedsiębiorstwie czy zakładzie Spektakularnym przykładem inwestycji zrealizowanej ze szczególną dbałością o ekologię i optymalizację zużycia energii oraz wykorzystującej technologię Saia jest centrum handlowo-biurowo-hotelowo-rekreacyjne Westside, wybudowane nieopodal Berna, stolicy Szwajcarii. Westside Center to największy w Szwajcarii obiekt infrastrukturalny, zaprojektowany przez Daniela Libeskinda. Centrum statystycznie rokrocznie gości każdego mieszkańca Berna ponad 20 razy, a powierzchnia jego aquaparku (10 000 m2) przewyższa sumę czterech największych obiektów tego typu w Polsce. Westside jest obiektem niskoenergetycznym certyfikowanym w szwajcarskim systemie certyfikacji MINERGIE. Rozwiązania Saia zostały zastosowane w układach technologicznych kompleksu Westside. Począwszy od nastawników pomieszczeniowych w hotelu Holiday Inn, przez sterowniki programowalne rodziny PCD3 w poszczególnych instalacjach obiektu, aż po pięciostanowiskowy system BMS. W obiekcie wykorzystane są również komponenty automatyki innych dostawców, jednak za kwestie związane z działaniem systemów HVAC i podobnych odpowiadają rozwiązania Saia. W instalacjach wykorzystano zarówno własne rozwiązania komunikacyjne Saia, jak i otwarte standardy (np. 20 tys. punktów KNX/EIB). W Westside działa także system S-Energy Manager z 10,4” panelem operatorskim. www.westside.ch www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 43 AUTOMATYKA Schemat systemu S-Energy przemysłowym. Jest to kompaktowe urządzenie do zarządzania zużyciem energii elektrycznej w postaci panelu operatorskiego o przekątnej 5,7” lub 10,4” z wbudowanym programem realizującym te zadania, opartym na przeglądarce WWW, a wyposażonym także w serwer FTP i WWW oraz łącze Ethernet. S-Energy Manager (SEM) jest bardzo prosty w obsłudze, nie wymaga pracochłonnej konfiguracji, specjalnych narzędzi programistycznych ani zaawansowanej wiedzy. Jest gotowy do montażu i użycia natychmiast po wyjęciu z opakowania. Do jednego panelu można podłączyć do 254 liczników energii. Urządzenie może być włączone do każdej sieci domowej, zakładowej czy korporacyjnej. Poza energią czynną automatycznie rejestrowanych jest także wiele innych parametrów, w tym moce chwilowe czynna P i bierna Q, wartości I i U w fazach, cos fi. Magistrala komunikacyjna pozwala na przesyłanie danych do 1 km, wartości są przesyłane do panelu S-Energy Manager, który je rejestruje, analizuje i prezentuje w przejrzystej, graficznej formie. Dostęp do danych jest możliwy poprzez zwykłą przeglądarkę internetową. Korzystanie z systemu S-Energy oznacza pełną, zdalną kontrolę nad instalacją elektryczną, co oszczędza personelowi technicznemu konieczności okresowych wizyt w rozproszonych obiektach w celu odczytywania stanów liczników. Dodatkowo system 44 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu umożliwia dostęp do danych za pomocą urządzeń mobilnych – PDA, IPad, smartphone (z wykorzystaniem aplikacji Saia Micro Browser App), udostępnia także widżety dla Windows. Znacznie bardziej rozbudowanym i oferującym dużo więcej funkcji rozwiązaniem jest system odczytu i rozliczania energii elektrycznej SOiRE. Jest to spójny i ekonomiczny system monitoringu i zarządzania zużyciem energii elektrycznej oparty na urządzeniach Saia-Bur- SOiRE umożliwia bardzo szczegółowe analizy pomiarów, nawet rozliczania dzienne i godzinowe. System jest tak elastyczny, że pozwala na dołączanie liczników innych mediów różnych producentów (np. liczniki wody, ciepła czy chłodu) tworząc wówczas system zliczania zużycia mediów. Zużycie i koszty tygodniowe/miesięczne/roczne; dla każdego licznika energii lub ich grupy gess. SOiRE umożliwia bardzo szczegółowe analizy pomiarów, nawet rozliczania dzienne i godzinowe. System jest tak elastyczny, że pozwala na dołączanie liczników innych mediów różnych producentów (np. liczniki wody, ciepła czy chłodu) tworząc wówczas system zliczania zużycia mediów. Można go włączyć do istniejącej już w obiekcie infrastruktury sterowania bądź rozszerzyć o inne systemy. Modułowa budowa pozwala na swobodne skalowanie jego wielkości – w skład systemu może wchodzić zarówno kilka, jak i kilkaset liczników energii. „Mózgiem” systemu jest sterownik Saia®PCD3, łączący wysokiej klasy sterownik PLC z unikalnymi na rynku funkcjonalnościami IT (Web-Server, FTPserver, SMTP, CSV, system plików, SD flash), które znalazły swoje zastosowanie w oferowanym systemie. Sterownik jest centralnym urządzeniem gromadzącym i udostępniającym dane, z którym połączone są wszystkie liczniki. Komunikuje się on zarówno z licznikami i podsystemami (poprzez protokoły M-Bus, Modus i inne), jak i systemami BMS/SCADA (za pomocą np. protokołów BACnet, LON- Modułowa budowa pozwala na swobodne skalowanie wielkości – w skład systemu może wchodzić zarówno kilka, jak i kilkaset liczników energii. W jednej chwili dostępne są wszystkie szczegóły zużycia energii Works, KNX/EIB, Modbus ASCII/RTU czy TCP/IP). Jeśli zajdzie potrzeba, zapisane w sterowniku dane (na karcie SD Flash) mogą być wysłane pocztą elektroniczną do innego systemu (aplikacji) lub do zdefiniowanych użytkowników (usługa klienta pocztowego). Zgromadzone informacje lub dane bieżące można wykorzystać w celu dalszego przetwarzania przez systemy SCADA, ERP, MES czy raportujące. Dane pomiarowe mogą być także dostępne wprost u najemców wyposażonych w panele operatorskie (jako dodatkowy element i rozwinięcie systemu). Dzięki temu najemcy na bieżąco mogą monitorować zużycie mediów i związane z tym koszty, a zatem szybko reagować, dostosowując zużycie do swoich możliwości i potrzeb. Firma SABUR Sp. z o.o. powstała w lutym 1993 roku. Jest jedynym przedstawicielem i wyłącznym dystrybutorem produktów firm: Saia-Burgess, ELUTIONS SAS, ESA elettronica, Ocean Data Systems, RACOM i ASEM. Dostarcza innowacyjne i niezawodne urządzenia oraz oprogramowanie dla automatyki dostępne na rynku europejskim. Dzięki swej innowacyjności i niezawodności ułatwiają one osiąganie lepszych wskaźników ekonomicznych, powodują obniżenie kosztów eksploatacji instalacji oraz przyczyniają się do wzrostu komfortu i bezpieczeństwa. Specjalnością firmy są systemy automatyki o otwartej architekturze i szeroko wykorzystujące technologie internetowe już na poziomie sterowników. Więcej informacji o opisanych systemach: www.sabur.com.pl TRENDY Przemysław Czepliński Brawo, brawo taki jest Fiat Bravo Przed przystąpieniem do jazdy testowej Fiatem Bravo zastanawiałem się, kiedy ostatnio jeździłem autem tej marki. Jak większość Polaków w moim wieku miałem doświadczenie z Fiatem w latach osiemdziesiątych i na początku lat dziewięćdziesiątych minionego wieku. P rawie każdy obywatel naszego kraju jeździł wtedy maluchem czyli Fiatem 126p. Moja ciekawość i chęć sprawdzenia, jak Fiat wygląda dziś, narastała i nie ukrywam, że czekałem na chwilę, kiedy Fiat będzie przedmiotem mojego testu. Realizację tego zadania umożliwił mi Dealer Auto Roma z ulicy Malowniczej 29 w Warszawie. Przygotowany dla mnie samochód wyposażony był w silnik benzynowy o pojemności 1400 ccm i mocy 140 KM współpracujący ze skrzynią biegów o sześciu przełożeniach. Ponieważ czekał mnie wyjazd do Wrocławia była to doskonała okazja do sprawdzenia Fiata zarówno w trasie, jak i w warunkach miejskich. Fiat, którego pamiętam, niczym nie przypomina nowego Bravo, postęp technologiczny i stylistyczny jest niesamowity. Włoscy projektanci stworzyli auto, które nie może się nie podobać. Zwarta bryła nadwozia nadająca sportowy charakter to coś, co wyróżnia Fiata Bravo w gąszczu pojazdów na ulicach. Jeżdżąc Bravą miałem wrażenie, że przechodnie oglądają się za mną. Ciekaw jestem, co by powiedzie- 46 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu li siedząc w jego wnętrzu. Wnętrze auta jest bardzo przytulne i przyjazne zarówno dla kierowcy, jak i pasażerów, których na pokład nawet w dłuższą trasę Bravo komfortowo pomieści aż czterech, nie licząc kierowcy. Przy pozornie niewielkich gabarytach to pierwsze miłe zaskoczenie. Materiały wykorzystane do wykończenia wnętrza są dobrej jakości i co ważne wszystko jest dobrze spasowane, dzięki czemu nawet na dużych nierównościach nic nie trzeszczy. Serynie montowany zestaw audio zapewnia komfort podróży. Klimatyzacja w testowanym aucie automatyczna i dwustrefowa z nawiewem na tylne siedzenia to doskonałe rozwiązanie i jak na razie rzadko spotykane w tym segmencie aut. Widoczność do przodu i na boki bardzo dobra, do tyłu troszkę ograniczona przez szerokie tylne słupki nadwozia. Pozycja kierowcy do modelowania zarówno poprzez regulowaną wysokość fotela i kierownicę ustawianą w dwóch płaszczyznach. Każdy znajdzie swoje ustawienie i będzie mu wygodnie. Ogólne wrażenie z zewnątrz i wewnątrz bardzo dobre. Serce testowanego samochodu to 140-konny benzynowy silnik, który wg danych producenta do setki przyspiesza w niecałe 9 s i rozpędza się do 203 km/h. Nie sprawdzałem, czy faktycznie aż tak szybko jeździ nowa Brava, ale przyspiesza doskonale. Pozwalałem sobie rozpędzać Fiata do 180 km/h (na szczęście nie natknąłem się na policję) i przy takiej prędkości samochód jest w pełni przewidywalny i precyzyjnie reaguje na wszystkie polecenia kierowcy. Ważna sugestia dla wszystkich przyszłych użytkowników Fiata Bravo, dynamika samochodu wymaga wysokich obrotów. Auto doskonale hamuje. Hamulce wspomagane reagują bardzo dynamicznie, początkowo miałem z tym problem, bo każde naciśnięcie pedału hamulca powodowało gwałtowne hamowanie. Ciekawym rozwiązaniem w cyklu miejskim jest system Start/Stop, dzięki któremu automatycznie gaśnie silnik przy każdorazowym postoju na światłach bez konieczności wyłączania go kluczykiem. Wystarczy tylko wcisnąć pedał sprzęgła i auto się uruchamia – takie rozwiązanie pozwala oszczędzać zużycie paliwa, co przy aktualnych cenach benzyny okazuje się bardzo ekonomicznym rozwiązaniem. Nad kontrolą wszystkich systemów czuwa komputer pokładowy. Nowa Brava ma skromne potrzeby, jeśli chodzi o paliwo, w cyklu mieszanym na trasie Warszawa – Wrocław i z powrotem średnie spalanie wyniosło 6 litrów benzyny. W mieście spalanie rośnie do ok. 8 litrów, co na auto tej wielkości o takich parametrach jest moim zdaniem wynikiem bardzo dobrym. Wrażenia z jazdy bardzo dobre no i to, co dla mnie nieocenione – nowe doświadczenie z Fiatem, który nie ma nic wspólnego z Maluchem pamiętanym przeze mnie od lat. Zachęcam do zakupów lub na początek odbycia jazdy próbnej. Nowoczesny salon Fiat Auto Roma na Malowniczej w Warszawie bezpłatnie realizuje takie jazdy. Jestem przekonany, że wiele osób pozytywnie zaskoczy nowy Fiat Bravo, tak jak mnie zaskoczył. Nie pozostaje mi nic innego, jak bić brawo nowemu Fiatu Bravo. WYWIAD Rozmowa z dyrektorem ds. rozwoju firmy Wojnarowscy Wojciechem Lisieckim IB: Firma Wojnarowscy funkcjonuje na rynku od ponad 20 lat, jak Pana zdaniem na przestrzeni tego czasu zmienił się rynek oświetlenia w Polsce? WL: Wspominając początki działalności firmy Wojnarowscy, przeskok, jaki się dokonał od tamtego czasu jest uderzający. Rynek oświetleniowy, podobnie zresztą jak inne rynki, których rozwój warunkowało i stymulowało wykorzystanie coraz to bardziej zaawansowanych technologii, przeszedł i wciąż przechodzi ewolucję podobną do tej, jaką możemy obserwować w sektorze teleinformatycznym. Proces ten jest widoczny zwłaszcza teraz w dobie technologii LED rozwijającej się tak szybko, że często rozwiązania sprzed dwóch lat okazują się przestarzałe. Wymaga to od nas dużej elastyczności i doskonałego rozeznania w nieustannie zmieniającej się rzeczywistości. Firma Wojnarowscy zaczynała swoją działalność na rynku jako dostawca specjalistycznych źródeł światła, głównie dla przemysłu ciężkiego. Nawiązaliśmy rozliczne kontakty ze światowymi dostawcami oświetlenia, jeździliśmy na targi branżowe, zawsze byliśmy otwarci na nowe rozwiązania techniczne i chcieliśmy wprowadzać je na rynek polski. Działaliśmy wówczas w warunkach nieporównywalnych, ale nasza otwartość na najnowocześniejsze technologie do dzisiaj pozostaje niezmienna. IB: Czym wyróżnia się marka Spectrum? WL: U podstaw wypuszczenia na rynek oświetlenia własnej marki Spectrum leżało nasze doświadczenie i wiedza, które przez kilkanaście lat zdobywaliśmy jako dostawca. Dużo przez ten czas się nauczyliśmy, dzięki czemu udało nam się stworzyć produkt, którego jakość, przy zachowaniu ceny dostosowanej do polskich realiów, w niczym nie ustępuje jakości oferowanej przez światowych producentów. Niewielu się to udaje, jednak za nami przemawiają fakty. W 2009 roku na przykład na sto tysięcy sprzedanych produktów Spectrum LED przypadło zaledwie 0,13% reklamacji. Mamy własne laboratorium zaopatrzone w kulę Ulbrichta, służącą do badania strumienia światła, w którym codziennie bada- 48 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu my parametry i trwałość naszych produktów. Spectrum jest również efektem naszego przekonania o konieczności konsekwentnego stawiania na innowacyjność i rozwój energooszczędnych źródeł światła z naciskiem na technologię LED. Chcemy, by marka Spectrum była symbolem trwałości i bezpieczeństwa. W 2009 i 2010 roku produkty Spectrum otrzymały prestiżowy tytuł „Jakość Roku” w kategoriach innowacyjność i ekologia, co jest potwierdzeniem tego, że marka cieszy się ugruntowaną pozycją na rynku. IB: Do kogo skierowana jest oferta firmy Wojnarowscy? WL: Jesteśmy kojarzeni jako najbardziej wyspecjalizowany dostawca źródeł światła w Polsce. Przez lata mówiło się, że jeśli ktoś szuka jakiejś specjalnej żarówki, na pewno znajdzie ją u Wojnarowskich. Utrzymujemy na stanie ponad milion źródeł światła, dzięki czemu nasza oferta trafia do bardzo szerokiego przekroju klientów. Naszą zaletą jest różnorodność portfela produktowego, w którym znajduje się zarówno oświetlenie do zastosowania ogólnego i skierowane do klientów indywidualnych, a także bardziej wyspecjalizowane systemy, dedykowane do pracy w przeróżnych miejscach, począwszy od teatrów i kin poprzez sklepy, galerie handlowe, pomieszczenia biurowe i przemysłowe, a skończywszy na ulicach, parkach czy terenach zielonych. Na początku tego roku wypuściliśmy na rynek ponad sto zintegrowanych opraw oświetleniowych Spectrum LED Integra z myślą o dotarciu do projektantów wnętrz i architektów. Naszym dużym atutem jest własny dział projektowy, który zajmuje się projektowaniem oświetlenia na bazie naszych systemów pod konkretne inwestycje. IB: Czy Pana zdaniem rynek oświetlenia w Polsce jest wciąż rozwojowy? WL: Nie mam co do tego najmniejszych wątpliwości. Szturmująca rynek oświetleniowy w Polsce technologia LED oferuje nam szeroki zakres nowych, niespotykanych dotąd rozwiązań. Sztuczne światło przestało być jedynie koniecznością i służyć do oświetlania miejsc, ale stało się www.spectrumled.com.pl OPRAW znajdź nas na facebooku: www.facebook.com/SpectrumLed 100 PONAD niezwykle ważnym instrumentem do kreowania przestrzeni i nadawaniu miejscom niepowtarzalnego charakteru. Powoli, ale konsekwentnie odchodzimy od myślenia o świetle w kategoriach ilości i coraz częściej stawiamy na jakość. Jakkolwiek polski rynek musi przebyć jeszcze długą drogę, aby w pełni wykorzystać bogactwo zastosowań technologii LED. W chwili obecnej uniemożliwiają to dwa czynniki. Po pierwsze, „moda na ledy” powoduje, że polski rynek jest wręcz zalany tanimi produktami, których jakość jest bardzo niska. Po zakupie takich produktów czeka nas przykra niespodzianka, kiedy okazuje się, że informacje podane na opakowaniu nijak się mają do rzeczywistości. W konsekwencji rośnie grono osób skuszonych dobrą ceną, które nie chcą płacić dwa razy drożej za „te same ledy”, ale całkowicie rozczarowanych efektem. Takie osoby bardzo trudno potem przekonać do ponownego zakupu oświetlenia diodowego. Po drugie, polski rynek cierpi na brak wiedzy o oświetleniu, co zresztą sprzyja popularności tanich produktów, które go psują. Obecnie, decydując się na zakup oświetlenia, musimy uwzględnić kilka istotnych parametrów, które w przypadku oświetlenia tradycyjnego nie były brane pod uwagę: barwę światła, wartość strumienia świetlnego, kąt jego padania, współczynnik oddawania barw. Tylko wtedy będziemy w stanie ocenić, czy produkt spełnia nasze oczekiwania. Te wszystkie informacje, zgodnie z rozporządzeniami Komisji Europejskiej, powinny być dostępne na opakowaniu, jednak w praktyce nie zawsze są. Dlatego decydując się na zakup oświetlenia, warto również wziąć pod uwagę doświadczenie i wiarygodność producenta. Wojnarowscy IB: Dziękuję za rozmowę Wojciech Lisiecki Dyrektor ds. rozwoju firmy Wojnarowscy Panem Wojciechem Lisieckim Pierwszy w Polsce profesjonalne centrum oświetlenia LED. Serdecznie zapraszamy do siedziby firmy Wojnarowscy. WL: Jak już wspomniałem, niedawno wprowadziliśmy do oferty ponad sto opraw oświetleniowych Spectrum LED Integra, które pozwoliły nam dotrzeć do środowiska architektów i projektantów wnętrz. W nadchodzącym roku mamy zamiar zintensyfikować nasze działania w tym środowisku, podpowiadając ciekawe rozwiązania osobom, które są bezpośrednio odpowiedzialne za decyzje związane z doborem oświetlenia w przypadku konkretnych inwestycji. Ważnym wydarzeniem będzie z pewnością udział firmy Wojnarowscy w Light & Building, największych targach oświetleniowych na świecie, które co dwa lata odbywają się we Frankfurcie. Obecność na tych targach to świetna okazja, aby poszerzyć grono klientów zagranicznych, a jednocześnie śledzić bieżące trendy w projektowaniu oświetlenia, by potem przenosić je na grunt polski. zobacz co może światło IB: Z jakimi planami wkracza firma Wojnarowscy w 2012 rok? WDROŻENIA NA POLSKIM RYNKU Smart-HDL – rozwiązanie, którego poszukujesz Ty i Twoi klienci O systemach automatyki domowej – tzw. inteligentnych instalacjach – mówi i pisze się ostatnio dużo, często w sposób zawiły i niezrozumiały. Niewątpliwym faktem jest coraz większa liczba oraz zaawansowanie techniczne systemów dostępnych na rynku. W yliczanie możliwości zastosowań choćby jednego kilkuprzyciskowego panelu zajmuje dłuższą chwilę i często trudno utrzymać uwagę potencjalnego klienta. Rozwiązaniem jest przedstawienie ewidentnych korzyści płynących z inwestycji w system już na początku – kupujemy tylko jeden panel wielofunkcyjny zamiast kilku włączników, który bardzo dobrze prezentuje się na ścianie (na pewno spodoba się pani domu) i kosztuje mniej od wielu włączników i ich montażu (co na pewno spodoba się inwestorowi). Oszczędność energii i czasu to nie jedyne zalety systemu S-Bus firmy Smart-HDL. Zastosowanie tego rozwiązania gwarantuje prostotę, funkcjonalność, przejrzystość oraz łatwość obsługi inteligentnego budynku. Nie do pominięcia jest tu również cena – niższa niż u większości producentów i dystrybutorów. System budynku oparty jest na magistrali informatycznej wiążącej wszystkie funkcje zarządzania budynkiem i zastępuje tradycyjną instalację elektryczną, która nie może sprostać coraz bardziej wygórowanym wymaganiom użytkowników. Do podstawowych zastosowań automatyki Smart-HDL należy: sterowanie oświetleniem (tworzenie zaawansowanych scen świetlnych) – np. 1 przycisk załącza wiele punktów oświetleniowych o różnym natężeniu oświetlenia, sterowanie roletami elektrycznymi, sterowanie sprzętem TV/AGD, kompatybilność z systemami alarmowymi, sterowanie temperaturą w sposób indywidualny dla każdego pomieszczenia, sterowanie nawadnianiem trawników według zaprogramowanych czasów lub z wykorzystaniem czujek wilgotności gleby i opadów deszczu, sterowanie zaworami wody i gazu, 50 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu sterowanie pompami, wentylatorami, elektrozaczepami drzwi, siłownikami drzwi i okien itd. Mam kontrolę Dzięki podłączeniu do Internetu lub zamontowanej karcie SIM (wystarczy smartfon) systemem Smart-HDL możemy sterować z dowolnego miejsca na świecie – w każdej chwili możemy sprawdzić ustawienia lub zmienić zaprogramowane wcześniej polecenia. Dużo zalet, mało wad Jedną z największych zalet systemu jest możliwość jego dowolnej konfiguracji oraz dowolnego kształtowania aranżacji wnętrza i instalacji. Także niewątpliwą zaletą jest to, iż użytkownik w każdej chwili może zmienić funkcje poszczególnych elementów (np. danym wyłącznikiem nie chce już włączać lampy sufitowej, lecz opuszczać rolety) bez żadnych zmian w instalacji elektrycznej! Odbywa się to za pomocą oprogramowania. W przypadku instalacji tradycyjnej wymiana części urządzeń wiąże się zwykle z remontem, natomiast w wypadku zastosowania urządzeń Smart-HDL zmiana jest zupełnie bezinwazyjna. Wszelkiego rodzaju sterowniki instalowane są w szafach rozdzielających, dlatego nie ma konieczności instalowania dodatkowych jednostek komputerowych. System ten komunikuje się z większością dostępnych na rynku systemów odpowiedzialnych za sterowanie roletami, piecami, klimatyzatorami. Dzięki temu nie ma konieczności montowania dodatkowych elementów (tłumaczących sygnały), jak również można w zdecydowany sposób ograniczyć ilość montowanych na ścianach regulatorów. Takie rozwiązanie zdecydowanie poprawia estetykę instalacji – wiadomo bowiem, że sterowniki rolet, klimatyzatorów lub pieców mają swój własny indywidualny design niepasujący do reszty sprzętu elektrycznego. WDROŻENIA Jeżeli użytkownik zdecyduje się rozbudować system o siedmiocalowy panel dotykowy dzięki jego intuicyjnej obsłudze z pomocą prostego programu, może samodzielnie tworzyć sceny oświetleniowe, programować inne funkcje lub rozszerzać system o kolejne pomieszczenia. Główne zalety systemu: mała awaryjność, jeden, wspólny przewód sterujący, wielofunkcyjność urządzeń wykonawczych (możliwość rekonfiguracji poszczególnych przycisków), elastyczność (późniejsza rozbudowa systemu nie wymaga zmiany okablowania), konkurencyjna cena w stosunku do systemów konwencjonalnych (w przypadku bardziej kompleksowych instalacji). NA POLSKIM RYNKU Realizacje Automatyka Smart-HDL może być stosowana zarówno w obiektach użyteczności publicznej (biurach, urzędach, dworcach, salach koncertowych), jak i w budynkach mieszkalnych – domach, studiach, mieszkaniach. Z systemu Smart-HDL skorzystano między innymi przy budowie Sali Koncertowej w Kopenhadze, Muzeum BMW w Monachium czy Teatrze Narodowym w Oslo. Duża gama urządzeń występuje dla typowo hotelowych zastosowań. Karty dostępu, panele dedykowane (specjalnie zaprogramowane do pokoi hotelowych), panele dzwonkowe – to tylko część całego ho- Inteligentny budynek to duża oszczędność Należy zaznaczyć, że system firmy Smart-HDL nie jest poza zasięgiem przeciętnego nabywcy. Badania przeprowadzone przez KNX wskazują, że zintegrowanie instalacji codziennego użytku za pomocą magistrali EIB pozwala zredukować koszty zużycia energii na poziomie 40%–60% w zależności od ilości i różnorodności zastosowanych urządzeń. Na przykład zainstalowanie inteligentnych czujek ruchu/obecności reagujących także na zmianę natężenia światła może przyczynić się znacząco do zredukowania kosztów elektryczności. Często czynnikiem decydującym o wybraniu konkretnego rozwiązania jest większa oszczędność energii. Tendencja ta będzie się nasilać w miarę wzrostu kosztów energii i stawianych przez Unię Europejską wymagań dotyczących ochrony środowiska. Zmusi nas to do zakupu urządzeń o większych możliwościach, współpracujących z dodatkowymi czujnikami, z energooszczędnymi urządzeniami oświetleniowymi. Nawet jeśli cały system będzie droższy – koszty poniesione na inwestycję szybko się zwracają. Należy pamiętać, że nie trzeba ponosić od razu kosztów instalacji w całości, ponieważ system można rozbudowywać stopniowo w miarę narastających potrzeb. Mnogość urządzeń, czyli dla każdego coś inteligentnego Szeroka gama produktów Smart-HDL gwarantuje możliwość dobrania urządzeń dostosowanych do potrzeb inwestora. W systemie S-Bus dostępne są panele wielofunkcyjne, panele dotykowe, tablety, aplikacje na I-phona, powiadamianie sms-em i wiele innych. Inteligentny dom to komfort i wygoda Inteligentny dom oznacza że główna część zadań wykonywana jest bez ingerencji użytkownika. System S-Bus firmy Smart-HDL to przejrzysta i funkcjonalna automatyka, która w przeciwieństwie do człowieka o niczym nie zapomni ani też niczego nie przeoczy. telowego systemu. W Polsce urządzenia Smart–HDL wspomagają pracę w Dużej Sali Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach, w Międzynarodowym Centrum Kongresowym „Dom Gościnny” w Szczawnicy oraz w prywatnych rezydencjach. Już wkrótce pod Warszawą oddane zostanie osiedle domów jednorodzinnych wyposażone w systemy sterowania Smart-HDL. Od lipca tego roku działa także showroom inteligentnych instalacji przy ulicy Bartyckiej 24 w Warszawie. W pawilonie nr 213 (siedziba firmy Unimak) prezentowany jest system Smart-HDL oparty na 9 panelach sterujących, 7-calowym ekranie dotykowym, zintegrowanej czujce 8 w 1, sterowniku rolet i klimatyzacji. Dlaczego Smart-HDL? Oprócz wyżej wymienionych zalet należy dodać, że coraz większa gama produktów Smart-HDL jest certyfikowana zgodnie ze standardem KNX-EIB. System komunikuje się z większością dostępnych na rynku systemów, jest zdecydowanie tańczy od oferowanych podobnych urządzeń. Panele zastępujące tradycyjne włączniki są wykonane z najwyższej jakości materiałów, cechuje je ciekawa estetyka i szybki dostęp. Firma Smart-HDL oferuje wsparcie projektantów – doświadczonych inżynierów – w procesie realizacji zamówienia. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 51 PRAWO I NORMY Jak zgodnie z ustawą energetyczną efektywnie wygrać przetarg i otrzymać biały certyfikat – czyli premia za modernizację oświetlenia Obowiązująca od sierpnia br. ustawa o efektywności energetycznej wciąż nie jest do końca jasna. Jej celem jest stworzenie ram prawnych dla działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej oraz promowanie innowacyjnych technologii zmniejszających szkodliwe oddziaływanie sektora energetycznego na środowisko. Jej głównym założeniem, przygotowanym przez ministra gospodarki, jest wprowadzenie systemu tzw. białych certyfikatów. O tym, czym są białe certyfikaty i na czym polega system premiowania i jak przystąpić do przetargu, porozmawiamy z dyrektor generalną Związku Producentów Sprzętu Oświetleniowego „Pol-lighting” Narcyzą Barczak-Araszkiewicz. E fektywność energetyczna, która ma na celu zmniejszenie zużycia energii przez użytkowników sprzętu i instalacji elektrycznych, gazowych oraz ciepła, jest jednym z elementów polityki energetycznej Unii Europejskiej. Do najważniejszych regulacji w tym obszarze należy dyrektywa 2006/32/WE z dnia 5 kwietnia 2006 w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii. Polska wdrożyła wymogi dyrektywy ustawą o efektywności energetycznej z dnia 15.04.2011. Podstawowym narzędziem stymulowania popytu na energooszczędność wśród odbiorców końcowych mają być świadectwa efektywności energetycznej – czyli tzw. białe certyfikaty, zbywalne prawa majątkowe równoważne z ilością zaoszczędzonej energii. System działa w ten sposób, że na firmy sprzedające odbiorcom końcowym enerNarcyza Barczak-Araszkiewicz – dyrektor generalna Związku Producentów Sprzętu Oświetleniowego „Pol-lighting” 52 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu gię elektryczną, gaz ziemny lub ciepło został nałożony obowiązek pozyskania i przedstawienia do umorzenia określonej liczby białych certyfikatów. Prawo do występowania w przetargu na białe certyfikaty mają przedsiębiorstwa inwestujące w energooszczędne technologie. Obrót certyfikatami będzie odbywał się na giełdzie, gdzie nabywcami będą sprzedawcy energii elektrycznej, gazu i ciepła, ustawowo zobowiązani do umorzenia określonej liczby certyfikatów. Zarządzanie systemem białych certyfikatów powierzono prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki. Przepisy ustawy dotyczące przetargów wchodzą w życie od dnia 1 stycznia 2012. Prezes URE może więc ogłosić pierwszy przetarg już na początku 2012 roku. Przetargi będą odbywały się co najmniej raz w roku do 2016 roku. Planując modernizację instalacji czy wymianę sprzętu, warto zainwestować w energooszczędne technologie i skorzystać z możliwości obniżenia kosztów inwestycji poprzez wygranie przetargu na białe certyfikaty. Jaka kwota będzie przeznaczona na wypłatę premii za energooszczędność? Białe certyfikaty są narzędziem do zbilansowania krajowego celu zmniejszenia zużycia energii o 9% do PRAWO I NORMY 2016 roku. Oszczędności energii, realizowane w systemie białych certyfikatów będą wynikową zużycia energii w 2016 roku oraz oszczędności pozyskanych innymi środkami. Bilans zapotrzebowania na białe certyfikaty zostanie wykonany w 2012 r. W trakcie legislacji przyjęto szacunek w oparciu o dane za 2008 r. Wynika z niego, że kwota przeznaczona na sfinansowanie białych certyfikatów wynosi 1,17 miliarda PLN i nie przekracza 1% wartości zużywanej w Polsce energii. Wartość jednego certyfikatu odpowiadającego jednostce zaoszczędzonej energii pierwotnej (1 toe) będzie mieściła się w granicach 900 – 2700 PLN. Od czego zależy wygranie przetargu? Szansa wygranej zależy od sporządzenia konkurencyjnej oferty. Potrzebne jest dokładne zapoznanie się z przepisami dotyczącymi sposobu przeliczania i porównywania uzyskanych oszczędności energii oraz warunkami organizacji i rozstrzygania przetargów. Z drugiej strony niezbędne jest pogłębienie wiedzy na temat konkurencyjności stosowania różnych energooszczędnych technologii, co pozwoli zwiększyć szanse na wygraną oraz uzyskać maksymalną premię, w stosunku do poniesionych nakładów. Prezes URE, ogłaszając przetarg określa pulę certyfikatów do wydania w przetargu, co jest równoznaczne z wielkością oszczędności energii wyrażoną w porównywalnych jednostkach energii pierwotnej (toe). Prezes URE podaje także informację o współczynniku akceptacji ofert za pomocą którego, wyznaczona zostanie granica efektywności pozyskania oszczędności energii. Oferty, które uplasują się powyżej tej granicy, uzyskają białe certyfikaty w ilości zadeklarowanej przez uczestnika. Na początku okresu, w którym będą ogłaszane przetargi, kwestią decydującą o wygranej może być formalna możliwość przystąpienia do przetargu. Udział w przetargu jest uzależniony od złożenia audytu przedsięwzięcia, do wykonania którego są uprawnieni audytorzy efektywności energetycznej. Trzeba podkreślić, że nie są to uprawnienia tożsame z uprawnieniami do wydawania certyfikatów efektywności energetycznej dla budynków. Proces nadawania uprawnień w zakresie ustawy o efektywności energetycznej jeszcze nie ruszył i będzie się stopniowo napełniał. W początkowym okresie funkcjonowania systemu dostęp do uzyskania audytu może przesądzić o sukcesie. Jaki wpływ na wygraną w przetargu ma wybór energooszczędnej technologii? Przepisy ustawy zostały tak skonstruowane, że uczestnik przetargu sam określa liczbę certyfikatów, jaką żąda za uzyskane oszczędności. Niemniej jednak, to rzeczywista efektywność przedsięwzięcia, rozumiana jako wielkość nakładów inwestycyjnych w stosunku do pozyskanych oszczędności energii w cyklu użytkowa- nia instalacji stanowi właściwe odniesienie do sformułowania oferty przetargowej. Wysoka efektywność inwestycji daje dużą elastyczność w zależności od warunków ogłoszonego przetargu, a także pozwala racjonalnie zarządzać ryzykiem związanym z ewentualną przegraną. Przedsięwzięcia modernizacyjne oraz stosowane technologie znacząco różnią się pod względem skali nakładów inwestycyjnych, czasu zwrotu oraz efektów w postaci kosztu uzyskania jednostki oszczędności energii. Przykładem takiej inwestycji może być modernizacja oświetlenia, która daje szerokie możliwości wyboru technologii generujących duże oszczędności energii, przy stosunkowo niskich nakładach i relatywnie krótkim okresie zwrotu. W zależności od warunków początkowych i zastosowanej technologii, przeciętne oszczędności energii wynoszą od 30% do 80% przy zwrocie kapitału w ciągu kilkunastu miesięcy do kilku lat. Wysoka ekonomiczność nakładów na pozyskanie oszczędności w wyniku modernizacji oświetlenia została m.in. potwierdzona przez niezależne badania prowadzone przez firmę ekspercką McKinsey na zamówienie Komisji Europejskiej UE. Modernizacja oświetlenia jest dostępna dla każdego segmentu odbiorców końcowych, pozwala także na dostosowanie skali inwestycji do możliwości finansowych. Wybór zakresu modernizacji i możliwych technologii jest bardzo szeroki, począwszy od wymiany źródeł światła na bardziej energooszczędne, do pełnej modernizacji instalacji oświetleniowej z zastosowaniem systemów inteligentnego sterowania. Podsumowując można powiedzieć, że wiele podmiotów może przygotować się do udziału w walce o białe certyfikaty w oparciu o modernizacje oświetlenia zakończone po 1 stycznia 2011 lub nowe projekty modernizacyjne. Ustawa wyklucza z systemu białych certyfikatów inwestycje finansowane z budżetu państwa lub ze środków UE. Oświetlenie nie było beneficjentem dedykowanych funduszy, co zwiększa szansę na białe certyfikaty dla podmiotów, które zakończyły modernizację oświetlenia po 1 stycznia 2011. Wyłączenie z systemu inwestycji termo-modernizacyjnych także zwiększa pulę certyfikatów przeznaczoną m.in. na modernizację oświetlenia. Czy spodziewa się Pani przyspieszenia modernizacji oświetlenia wobec wprowadzenia systemu białych certyfikatów? Tego nie można przesądzić. Warto jednak zdać sobie sprawę, z tego, że w wielu przypadkach, w ciągu najbliższych kilku lat modernizacja oświetlenia stanie się koniecznością. Jest to konsekwencją wprowadzenia przepisów europejskich, które wyznaczyły minimalne wymogi efektywności energetycznej dla niektórych produktów zużywających energię, w tym dla produk- www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 53 PRAWO I NORMY tów oświetleniowych. Etapami z rynku będą znikać źródła światła i stateczniki nadmiernie zużywające energię. Dla części użytkowników będzie to oznaczać konieczność wymiany opraw oświetleniowych i modernizację instalacji. System białych certyfikatów ma stanowić narzędzie wspierające powyższe zmiany. Czy branża oświetleniowa ma już doświadczenia z innych krajów UE, gdzie wdrożono białe certyfikaty? System stymulowania oszczędności energii w sektorze odbiorców końcowych za pomocą białych certyfikatów od kilku lat działa we Francji, Włoszech oraz w Wielkiej Brytanii w stosunku do gospodarstw domowych. Pomimo że przyjęte rozwiązania różnią się co do zakresu i podejścia, to ich realizacja przyniosła, a w niektórych przypadkach nawet przekroczyła założone cele. Najlepiej działa to tam, gdzie ustawa jest częścią systemowej poprawy efektywności wykorzystania energii i jest powiązana z wprowadzeniem dodatkowych narzędzi stymulujących popyt na energooszczędność. W wyniku takiego kompleksowego podejścia do zwiększania efektywności oświetlenia w gospodarstwach domowych w Wielkiej Brytanii połowa oszczędności energii uzyska- na w tym sektorze została zrealizowana w wyniku modernizacji oświetlenia. Jak Pani ocenia skuteczność polskiej ustawy ? Ustawa nie oddaje intencji zawartych w dyrektywie. Została wprowadzona z myślą o wykonaniu zobowiązań europejskich na poziomie krajowego celu, tj 9% oszczędności energii do 2016 roku. Stworzenie skomplikowanego mechanizmu białych certyfikatów to zbyt mało, aby zmieniać świadomość użytkowników końcowych – czyli nas wszystkich, tzw. Kowalskich, w zakresie efektywnego wykorzystania energii. Zabrakło rozwiązań systemowych opartych na rachunku ekonomicznym, które motywowałyby przedsiębiorstwa energetyczne oraz użytkowników końcowych do włączenia efektywności wykorzystania energii do zakresu ich normalnej działalności. Pięcioletni okres obowiązywania ustawy niesie krótkookresową perspektywę działań proefektywnościowych. Światełkiem w tunelu są rozpoczęte prace Komisji Europejskiej zmierzające do nałożenia na kraje członkowskie bardziej konkretnych i rygorystycznych obowiązków w zakresie wymienionej dyrektywy. 24 – 26 lutego 2012 Sosnowi c 5. Targi Budowlane Salon Techniki Grzewczej i Instalacyjnej Targi Mieszkaniowo-Developerskie TeMD Targi Wyposażenia Wnętrz SilesiaINTERIOR Dziś SIBEX – jutro własny DOM tereny targowe patronat honorowy • Expo Silesia Sp. z o.o. • Centrum Targowo-Wystawiennicze • ul. Braci Mieroszewskich 124, Sosnowiec patron medialny Śląska Izba Budownictwa w Katowicach www.exposilesia.pl www.sibex.pl PRAWO I NORMY Narcyza Barczak-Araszkiewicz dyrektor generalna Związku Producentów Oświetlenia Pol-lighting Jak poprawić jakość oświetlenia i zmniejszyć koszty utrzymania budynków niemieszkalnych? Najtańsza energia to energia zaoszczędzona – tak mówią unijni dygnitarze, zmuszając nas do efektywnego wykorzystywania energii na oświetlenie. Dlatego od kilku lat wprowadzane są przepisy ograniczające ilość dostępnych na rynku energochłonnych produktów oświetleniowych. Czy jest to wystarczające, aby wykorzystać potencjał oszczędności energii w sektorze oświetlenia? E ksperci z europejskiej organizacji producentów oświetlenia CELMA zwracają uwagę na fakt, że zamiana produktów na bardziej energooszczędne to tylko część sukcesu. Efektywność energetyczna oświetlenia jest tworzona na poziomie instalacji oświetleniowej w trakcie jej projektowania, wykonywania i eksploatacji. Uzupełnienie obecnych przepisów o wymogi efektywności energetycznej dla systemu oświetleniowego pozwoli na uzyskanie dodatkowych oszczędności energii rzędu 40%. Jest o co walczyć, dlatego europejski przemysł oświetleniowy podjął starania, aby przekonać regulatorów europejskich do konieczności podejścia do efektywności energetycznej oświetlenia z punktu widzenia systemu oświetleniowego. Chodzi o uzupełnienie obecnej legislacji w zakresie ekoprojektu o przepisy wyznaczające wymogi dla systemów oświetleniowych. – Przemysł oświetleniowy przygotowuje materiał z propozycjami kryteriów dla instalacji oświetleniowych w sektorze niemieszkalnym, czyli w budynkach użyteczności publicznej firmach, zakładach i w oświetleniu drogowym – mówi Narcyza Barczak-Araszkiewicz ze związku Producentów Oświetlenia Pol-lighting, i dodaje – przygotowana jest propozycja kryteriów, jakie mają spełniać instalacje oświetleniowe w sektorze niemieszkalnym – tzw. Lighting System Legislation. Uregulowania te powinny być jednolite dla wszystkich państw członkowskich, co pozwoli na uniknięcie kosztownego i czasochłonnego tworzenia 27 rozbieżnych kryteriów państwowych. Kryteria, jakie ma spełniać dana instalacja oświetleniowa, muszą być znane i zastosowane już na etapie projektowania. Takie podejście pozwoli na pozyskanie znaczących oszczędności energii i zagwarantuje, że uzyskany efekt użytkowy w postaci jakości światła będzie co najmniej na poziomie określonym odpowiednimi normami. Uregulowania te powinny obejmować cały proces projektowania i funkcjonowania systemu oświetleniowego, czyli: projekt oświetleniowy, jego weryfikację, wykonawstwo, odbiór instalacji oraz eksploatację i konserwację instalacji. Priorytetem przy tworzeniu przepisów powinna być zasada zachowania pełnej swobody projektowania jako warunku wdrażania nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań oświetleniowych. Wymogi te powinny stosować się do instalacji nowo powstających oraz modernizowanych, a także do przeprowadzania audytów. Modernizacja systemów oświetleniowych pozwala na osiągnięcie dużych oszczędności, sama wymiana źródeł światła i stateczników na bardziej energooszczędne w istniejących instalacjach oświetleniowych przyniesie średnio piętnastoprocentową redukcję zużycia energii. www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 55 PRAWO I NORMY Ocena systemu oświetleniowego powinna odnosić się do zużycia energii, a nie tylko mocy zainstalowanej i opierać się na jasnych i jednolitych dla wszystkich wskaźnikach, np. wskaźniku LENI (limit średniej ilości kWh/m2/rok) dla oświetlenia wnętrzowego. Obowiązek posługiwania się jednolitym kryterium umożliwi porównanie efektywności energetycznej instalacji oświetleniowych w różnych segmentach zastosowań. Pozwoli to również Unii Europejskiej na wyznaczanie poszczególnym państwom celów w zakresie oszczędności energii na cele oświetleniowe i monitorowanie postępu ich realizacji. Według danych Międzynarodowej Agencji Energii, oświetlenie odpowiada za 19% zużycie energii elektrycznej na świecie. Obliczono, że w sektorze budynków niemieszkalnych w Unii Europejskiej zainstalowanych jest 1,6 miliarda punktów świetlnych. – To bardzo dużo – podkreśla dyrektor generalna Pol-lighting – modernizacja systemów oświetleniowych pozwala na osiągnięcie dużych oszczędności, sama wymiana źródeł światła i stateczników na bardziej energooszczędne w istniejących instalacjach oświetleniowych przyniesie średnio piętnastoprocentową redukcję zużycia energii. Faktyczny potencjał oszczędności energii tkwi jednak w modernizacji przestarzałych instalacji oświetleniowych modernizacja może zmniejszyć zużycie energii średnio o 40%. Do tej pory podejmowane przez Unię Europejską starania w zakresie poprawy efektywności energetycznej – np. wycofywanie z rynku energochłonnych źródeł światła, są niewystarczające, gdyż nowoczesne i wysoko energooszczędne źródła światła instalowane są w przestarzałych i źle zaprojektowanych instalacjach oświetleniowych. Skutek takiego działania to duże straty energii i niskie parametry świetlne takich instalacji. Produkty oświetleniowe, w odróżnieniu od pralki czy lodówki, funkcjonują bowiem tylko po skonfigurowaniu ich do systemu oświetleniowego, złożonego ze źródeł światła, opraw, stateczników oraz systemu sterowania. – tłumaczy dyrektor generalna Pol-lighting. R PORADY EKSPERTA mgr inż. Paweł Kwasnowski, dr inż. Grzegorz Hayduk, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Laboratorium AutBudNet AGH Certyfikacja urządzeń oraz kwalifikacji zawodowych integratorów jako metoda zapewnienia otwartości systemów BMS – Laboratorium AutBudNet na AGH w Krakowie Intensywny rozwój rynku zintegrowanych systemów automatyki i bezpieczeństwa budynków, inspirowany w szczególności wymaganiami prawnymi dotyczącymi konieczności znacznego zwiększenie energooszczędności budynków, stawia przed inwestorami oczywiste pytania: które z licznie oferowanych rozwiązań są właściwe dla spełnienia konkretnych potrzeb, które przyniosą oczekiwane korzyści, zwłaszcza w obszarze ograniczenia kosztów eksploatacji obiektów, które systemy są tanie w eksploatacji, które umożliwią łatwą integrację różnych podsystemów występujących w budynku itp. D oświadczony inwestor z pewnością już wie, że tym czynnikiem, który decyduje o jego wyborach, powinna być tzw. otwartość systemu, rozumiana jako uniezależnienie zarówno inwestora, jak i przyszłego użytkownika od specyficznych, indywidualnych rozwiązań firmowych. Otwartość ta zapewniana jest przez zgodność produktów, systemów i usług z dobrze zdefiniowanymi normami technicznymi o zasięgu światowym. W ciągu ostatniego dziesięciolecia trzy protokoły transmisji danych dedykowane dla systemów automatyki budynków uzyskały status norm międzynarodowych. Jednym z tych protokołów jest protokół LonTalk niezwykle popularnej w automatyce budynków technologii LonWorks, który jako norma międzynarodowa znany jest pod symbolem ISO/IEC 14908, a jako norma polska i europejska ma symbol PN EN 14908. Instytucją zajmującą się tzw. maintenance (obsługą) tej normy jest międzynarodowe stowarzyszenie LonMark International. Programy certyfikacji LonMark LonMark International jest organizacją, która opracowała i wdrożyła szereg programów promujących i wspierających międzynarodowy i europejski standard ISO/IEC 14908 / EN 14908 definiujący protokół sieci sterowania (Control Network Protocol). Protokół ten jest mię- 58 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu dzynarodową wersją amerykańskiego standardu ANSI/ CEA 709.1, opisującego protokół LonTalk technologii LonWorks. Programy certyfikacji obejmują zarówno produkty, jak i prace inżynierskie. Od roku 1995 organizacja LonMark International certyfikowała setki produktów spełniających wymagania standardu. Certyfikacja produktu daje gwarancję użytkownikowi końcowemu, że produkty pochodzące od różnych dostawców będą bezpośrednio współpracować ze sobą bez konieczności stosowania dodatkowych urządzeń, takich jak bramy (gateway) czy inne konwertery protokołów. Zdolność urządzeń różnych producentów do bezpośredniej współpracy nosi angielską nazwę „interoperability”. Certyfikacja integratorów stanowi potwierdzenie wiedzy niezbędnej do projektowania, instalacji, integracji i uruchomienia otwartych, zintegrowanych systemów bazujących na technologii LonWorks. Rodzaje certyfikacji Certyfikacja urządzeń Powodzenie wdrożenia rozproszonego systemu automatyki opartego na sieci sterowania, w której wykorzystuje się urządzenia sterujące pochodzące od różnych producentów, zależy od precyzyjnego wypełnienia przez producentów zaleceń standardu zarówno w zakresie samego protokołu transmisji danych, jak i reguł jego implementacji. Stowarzyszenie LonMark International od po- PORADY EKSPERTA nad 16 lat podejmuje działania mające na celu zdefiniowanie warunków zapewnienia urządzeniom zdolności do współdziałania. Opracowane zostały szczegółowe wytyczne pod nazwą LonMark Interoperability Guidelines, które zdefiniowały wymagania dla producentów urządzeń dotyczące konstruowania i programowania urządzeń, tak aby zagwarantowana została zdolność do współdziałania. Wytyczne te obejmują między innymi reguły konstrukcji i zawartości programów aplikacji urządzeń, definicje Standardowych Typów Zmiennych Sieciowych i Standardowych Typów Parametrów Konfiguracyjnych oraz definicje Profili Funkcjonalnych urządzeń z szerokiego spektrum zastosowań rozproszonych systemów sterowania, głównie z zakresu systemów automatyki i bezpieczeństwa budynków, ale także automatyki przemysłowej. Dla testowania zgodności z wytycznymi LonMark Interoperability Guidelines opracowano szczegółowy program certyfikacji. Urządzenia, dla których wynik badania potwierdza wypełnienie zaleceń, wyróżniane są logiem LonMark. Tylko produkty oznaczone logo LonMark (rys. 1) dają gwarancję zdolności urządzenia do współpracy na bazie wytycznych LonMark, potwierdzoną niezależnym badaniem certyfikującym. Certyfikacja kwalifikacji zawodowych inżynierów Sukces implementacji integracji sieci sterowania rozproszonego wymaga, podobnie jak w każdej innej dziedzinie, dobrze wyszkolonych, doświadczonych profesjonalistów, zarówno na etapie specyfikacji i projektowania, jak i na etapie instalacji, uruchomienia, integracji i obsługi systemu. W celu zapewnienia kadr dla realizacji tych zadań, organizacja LonMark International opracowała szczegółowy program edukacyjny i egzaminacyjny o zasięgu ogólnoświatowym pod nazwą LonMark Certified Professional. W ramach tego programu organizowane są szkolenia w zakresie technologii LonWorks, kończące się egzaminem potwierdzającym przygotowanie zawodowe do projektowania i integracji otwartych systemów sterowania, bazujących na urządzeniach spełniających wytyczne LonMark. Certyfikat LonMark Certified Professional daje gwarancję potencjalnym partnerom i klientom, że mają do czynienia z indywidualnym profesjonalistą znającym technologię i posiadającym wiedzę i doświadczenie w zakresie wykorzystania i implementacji technologii LON. Certyfikacja instytucji zajmujących się integracją systemów Kolejnym programem certyfikacji jest program LonMark Certified System Integrator – program potwierdzający przygotowanie instytucji (organizacji, firmy) do świadczenia usług kompleksowej obsługi inwestycji w zakresie doradztwa, projektowania i wdrażania zintegrowanych systemów automatyki na bazie standardu ISO/IEC 14908 (LON). Instytucje uczestniczące w pro- gramie muszą zatrudniać przynajmniej dwóch specjalistów legitymujących się certyfikatem LonMark Professional, a także posiadać kompetencje techniczne w zakresie sieci sterowania w standardzie LON i doświadczenie potwierdzone wykonanymi projektami integracji systemów. Programy certyfikacji LonMark w Laboratorium AutBudNet na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie Podstawę do wdrożenia programów certyfikacji LonMark w Polsce stanowiła wieloletnia działalność w zakresie promocji i wdrożeń technologii LonWorks w kraju trzech instytucji: Akademii Górniczo-Hutniczej, w której w Laboratorium Systemów Sterowania Przemysłowego i Automatyki Budynków Katedry Automatyki Napędu i Urządzeń Przemysłowych od połowy lat 90. ubiegłego wieku prowadzone były badania w zakresie właściwości oraz możliwości wdrożeń technologii LonWorks, firmy ZDANIA Sp. z o.o., jednostki spin-off AGH utworzonej w 1992 r. na bazie działu elektroniki dawnego Zakładu Doświadczalnego Aparatury Naukowej AGH, która jest jednym z niewielu w Polsce producentów urządzeń na bazie technologii LON i jedynym polskim członkiem stowarzyszenia LonMark International, a także Stowarzyszenia Polska Grupa Użytkowników Technologii LonWorks (PLUG). Wszystkie te instytucje od wielu lat aktywnie promowały ideę otwartych, rozproszonych systemów sterowania, w szczególności na bazie technologii LonWorks, która stała się podstawą międzynarodowej normy PN-EN ISO/IEC 14908. Elementem tych działań była między innymi organizacja na AGH czterech międzynarodowych Seminariów Building Open Systems w latach 2000, 2002, 2005 i 2007. Seminaria te bez wątpienia przyczyniły się do przybliżenia środowiskom architektów, projektantów, inwestorów i użytkowników znaczenia i wartości otwartych systemów automatyki budynków. Wielu znaczących inwestorów podjęło decyzje o stosowaniu otwartych technologii automatyki budynków w swoich obiektach. Szczególnym, godnym podkreślenia przykładem jest Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, który Rys. 1. Logo organizacji LonMark International www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 59 PORADY EKSPERTA w roku 2000 wybrał technologię LON dla automatyki budynków w nowym Kampusie Uniwersytetu, noszącym dzisiaj nazwę Kampusu im. 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Warto podkreślić, że dzięki zrozumieniu znaczenia idei otwartości systemów oraz żelaznej konsekwencji władz uniwersytetu wybrany standard otwartego systemu automatyki budynków utrzymany został we wszystkich budynkach kampusu wzniesionych na przestrzeni ostatnich 11 lat. Boom inwestycyjny początku lat 2000, rozwój rynku automatyki budynków, doświadczenia wdrożeniowe i eksploatacyjne oraz wzrost świadomości inwestorów i użytkowników końcowych spowodowały, że w specyfikacjach przetargowych pojawiły się, a aktualnie występują obowiązkowo wymagania stosowania systemów automatyki budynków bazujących na standardach otwartych systemów sterowania. Skutkiem tego pojawiło się także zapotrzebowanie na specjalistów w tej dziedzinie. Wieloletnia współpraca AGH, ZDANIA i PLUG ze stowarzyszeniem LonMark International zaowocowała inicjatywą wdrożenia w Polsce wypracowanych przez LonMark mechanizmów certyfikacji. Możliwość realizacji tej idei została stworzona dzięki projektowi AutBudNet w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. W ramach projektu wdrożono: możliwość zdawania w Laboratorium AutBudNet egzaminu dla uzyskania certyfikatu LonMark Certified Professional, możliwość certyfikacji w Laboratorium AutBudNet urządzeń wykorzystujących standard PN-EN ISO/ IEC 14908 na zgodność z wytycznymi LonMark Interoperability Guidelines. Certyfikacja kwalifikacji zawodowych inżynierów w Laboratorium AutBudNet Egzamin na LonMark Certified Professional jest testem wielokrotnego wyboru, który obejmuje 150 pytań z zakresu technologii LON w takich obszarach, jak: podstawy technologii, nośniki transmisji danych, fizyczna i logiczna instalacja sieci sterowania, protokół transmisji, podstawowe właściwości urządzeń, integracja sieci sterowania oraz narzędzia do integracji i testowania, współpraca z technologią IP, współpraca z syste- Rys. 2. Logo LonMark Certified Professional 60 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu mami nadrzędnymi. Pytania egzaminacyjne są w języku polskim. Egzamin trwa 90 minut. Certyfikat wydawany jest przez LonMark International i jest certyfikatem międzynarodowym uznawanym na całym świecie. Dla kandydatów do zdawania egzaminu AGH i ZDANIA organizują szkolenia teoretyczne i praktyczne przygotowujące do egzaminu. Terminy szkoleń oraz terminy egzaminów ustalane są na bieżąco, w zależności od zainteresowania i zebrania grupy uczestników liczącej minimum 4 osoby. Certyfikacja urządzeń w Laboratorium AutBudNet Dzięki porozumieniu zawartemu pomiędzy AGH i LonMark International możliwe jest także przeprowadzenie w Laboratorium AutBudNet badania urządzeń na zgodność z wytycznymi LonMark Interoperability Guidelines. Producent zainteresowany badaniami powinien udokumentować swoją wiedzę w zakresie wytycznych LonMark Interoperability Guidelines oraz zastosowanie tych wytycznych w konstrukcji urządzenia. Urządzenie i jego oprogramowanie są poddawane badaniu przez zdalny program certyfikujący dostępny za pośrednictwem Laboratorium AutBudNet. Program bada spełnienie przez oprogramowanie urządzenia wymagań formalnych dotyczących wytycznych LonMark. Ponadto w Laboratorium można przeprowadzić także badania funkcjonalne urządzenia wg założeń zdefiniowanych przez producenta, a także określić wpływ urządzenia na energooszczędność procesu, w którym będzie zastosowane. Spełnienie przez urządzenie wymagań formalnych zgodności z wytycznymi LonMark Interoperability Guidelines potwierdzone zostaje międzynarodowym certyfikatem uprawniającym do oznaczania urządzenia znakiem LonMark. Dla producentów zainteresowanych produkcją i certyfikacją urządzeń wykorzystujących standard PN-EN ISO/IEC 14908 AGH, ZDANIA i PLUG organizują szkolenia w zakresie zasad implementacji wytycznych LonMark w urządzeniach przygotowywanych do produkcji. Istotną zaletą wdrożonego programu certyfikacji urządzeń jest znaczne obniżenie kosztu certyfikacji, zwłaszcza dla producenta wchodzącego w technologię LON. Standardowa ścieżka certyfikacji LonMark zakłada uczestnictwo producenta w stowarzyszeniu LonMark na poziomie LonMark Partner, (roczna opłata członkowska – 5000 $), a także zakup rocznej licencji programu do certyfikacji (koszt – 2000 $). Generuje to zatem dla producenta roczny koszt stały w wysokości 7000 $ plus koszt certyfikacji każdego urządzenia na poziomie 250 $. Wykonanie certyfikacji za pośrednictwem Laboratorium AutBudNet ograniczy koszt tej certyfikacji do opłaty za certyfikację urządzenia i ewentualne doradztwo lub szkolenie w zakresie wdrożenia wytycznych LonMark Interoperability Guidelines. Giełda Inteligentny Budynek Giełda Inteligentny Budynek www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 61 PRODUKTY Sterowniki obiektowe firmy ZDANIA W bieżącym roku firma ZDANIA wdrożyła do produkcji rodzinę sterowników obiektowych przeznaczonych do montażu naściennego nad sufitem podwieszanym. Wszystkie sterowniki tej rodziny zasilane są z napięcia 230 V AC. Sterowniki mogą być instalowane bezpośrednio w sąsiedztwie urządzeń obiektowych, co w istotny sposób przyczynia się do zmniejszenia zarówno okablowania obiektowego, jak i lokalnych rozdzielni piętrowych. Czujniki i elementy wykonawcze mogą być podłączane wprost do sterowników krótkimi przewodami. Nowe sterowniki umożliwiają tworzenie rozproszonej sieci automatyki sterującej rozproszonym układem zasilania urządzeń technologicznych. Sterownik oświetlenia i bezpieczeństwa IRC Sterownik IRC przeznaczony jest do realizacji układów automatyki oświetlenia i monitoringu antywłamaniowego w typowych pomieszczeniach użytkowych. Dzięki dwojakiemu wykorzystaniu sygnału z obwodów czujek ruchu w pomieszczeniu możliwe jest zrealizowanie monitoringu obecności dla celów bezpieczeństwa, jak również ekonomiczne wykorzystanie energii elektrycznej do celów oświetleniowych. W przypadku opuszczenia pomieszczenia przez użytkowników po pewnym czasie nieobecności oświetlenie jest wyłączane bez ręcznej ingerencji. W przypadku powrotu użytkowników oświetlenie jest automatycznie załączane. Możliwość regulacji natężenia oświetlenia pozwala na tworzenie różnych scenariuszy w zależności od potrzeb. Bezpośrednie zasilanie opraw oświetleniowych ze sterownika pozwala na uproszczenie okablowania w systemie. Zestaw wejść i wyjść pozwala na podłączenie standardowych urządzeń wyposażenia pomieszczenia objętego automatyką: • dwa zestawy wejść dla przycisków regulacji natężenia oświetlenia, • dwa wejścia dla obwodów czujek ruchu (ruch i sabotaż), • dwa wejścia uniwersalne (cyfrowo/analogowe, 0-10V DC, rozdzielczość 8 bitów), • dwa wyjścia sterujące natężeniem oświetlenia opraw (0-10V DC, rozdzielczość 8 bitów), • dwa wyjścia zasilające oprawy oświetleniowe (230V AC, 5A/obwód). Standardowo sterownik wyposażony jest w interfejs Lon® i aplikację zgodną z wytycz- nymi LonMark®. Dostępna jest też opcja BACnet® MS/TP. Zasilany jest bezpośrednio z sieci 230V AC za pośrednictwem bezpiecznego złącza Wieland. Sterownik przeznaczony jest do montażu natynkowego, jego obudowa zapewnia stopień ochrony IP20. Sterownik wentylacji VC i dwuprzewodowych o zmiennym zapotrzebowaniu, o wielu źródłach nawiewu oraz różnych drogach wywiewu (np. klimatyzowane pomieszczenia laboratoryjne z dygestoriami i lokalnymi odciągami miejscowymi z określonymi wymaganiami w zakresie utrzymywania podciśnienia i nadciśnienia itp.). Wykorzystując sterownik VC można automatycznie dynamicznie sterować przepływami i ciśnieniami, minimalizować zużycie energii cieplnej zawartej w nawiewanym i wywiewanym powietrzu, optymalizować zakres pracy elementów technologicznych systemu wentylacji. Możliwe jest bezpośrednie współdziałanie z wentylatorami nawiewu i wywiewu zasilanymi z falowników oraz innymi urządzeniami technologicznymi (np. nawilżacze, osuszacze) posiadającymi lokalne sterowniki obiektowe z interfejsem Lon®. Sterownik wyposażony jest w zestaw wejść i wyjść pozwalający na dołączanie różnych sygnałów wejściowych informujących o aktualnym stanie obiektu oraz sterowanie różnymi elementami wykonawczymi systemu wentylacji: • dwa zestawy złączy do sterowania analogowymi klapami regulacyjnymi i/lub regulatorami VAV, • dwa zestawy wejść uniwersalnych (cyfrowo-analogowe, 0-10V DC, rozdzielczość 8 bitów), do podłączenia analogowych czujników obiektowych, np. czujników ciśnienia, temperatury, stężenia CO2, zabrudzenia filtra czy położenia, • dwa wejścia dwustanowe do obsługi styków biernych, takich jak wyłączniki urządzeń, sygnały pracy i awarii, sygnalizatory, krańcówki, termostaty, presostaty i inne. Standardowo sterownik wyposażony jest w interfejs Lon® i aplikację zgodną z wytycznymi LonMark®. Dostępna jest też opcja BACnet® MS/TP. Zasilany jest bezpośrednio z sieci 230V AC za pośrednictwem bezpiecznego złącza Wieland. Sterownik przeznaczony jest do montażu natynkowego, jego obudowa zapewnia stopień ochrony IP20. Sterownik VC przeznaczony jest do stosowania w systemach wentylacji ze zmiennym przepływem powietrza (VAV). W zależności od oprogramowania oraz podłączonych czujników i urządzeń wykonawczych sterownik może spełniać w systemie wentylacji wiele różnych funkcji. Sterownik może pracować w systemach jedno- 62 NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu PRODUKTY Sterownik kontroli dostępu SKD Sterownik SKD ma zastosowanie w pomieszczeniach i przestrzeni objętych kontrolą dostępu. W miejscach takich mogą przebywać tylko uprawnione osoby, a sam dostęp jest autoryzowany. Autoryzacja dostępu zrealizowana jest w oparciu o zbliżeniowe karty bezstykowe. Dodatkową funkcjonalnością sterownika jest możliwość zapewnienia rejestracji pobytu autoryzowanych osób i czasu oraz zapewnienie funkcji bezpieczeństwa przez odmowę dostępu osobom nieuprawnionym oraz osobom uprawnionym, ale poza dopuszczalnymi godzinami. Zestaw wejść i wyjść sterownika pozwala na podłączenie typowych elementów kontroli dostępu: • dwa wejścia czytników kart zbliżeniowych (sygnały w standardzie CLK/DATA/Magstri- pe o poziomie napięć TTL, sterowanie diodą LED czytnika oraz sygnał Card Present i zasilający 12V DC), • wejścia obwodów czujek ruchu (ruch i sabotaż), • wejście styku systemu pożarowego, • wejście kontaktronu monitoringu otwarcia skrzydła drzwi, • wejście przycisku otwarcia drzwi od wewnątrz oraz przycisku awaryjnego otwarcia drzwi, • wejście przycisku domofonu, • wejście przycisku napadowego, • wyjście optyczno-akustycznej sygnalizacji napadowej, • wyjście zasilania rygla drzwi. Standardowo sterownik wyposażony jest w interfejs Lon® i aplikację zgodną z wytycz- nymi LonMark®. Dostępna jest też opcja BACnet® MS/TP. Zasilany jest bezpośrednio z sieci 230V AC za pośrednictwem bezpiecznego złącza Wieland. Sterownik przeznaczony jest do montażu natynkowego, jego obudowa zapewnia stopień ochrony IP20. Sterownik klimakonwektora FCU Sterownik FCU przeznaczony jest do realizacji układów automatycznej regulacji temperatury w pomieszczeniach użytkowych ogrzewanych lub chłodzonych klimakonwektorami. Sterownik może pracować w układzie dwururowym (z jednym zaworem) oraz w układzie czterorurowym (z dwoma zaworami). Zestaw wejść i wyjść pozwala na podłączenie standardowych urządzeń wyposażenia pomieszczenia objętego automatyczną regulacją temperatury: • wejście dla obwodów czujek ruchu (ruch i sabotaż), • dwa wejścia uniwersalne (cyfrowo-analogowe, 0-10V DC, rozdzielczość 8 bitów) – prze- znaczone dla czujnika otwarcia okna i stanu pompki skroplin, • złącze dla modułu naściennego, • dwa wyjścia triakowe sterujące zaworami wody ciepłej i zimnej, • trzy wyjścia przekaźnikowe do wyboru biegu wentylatora klimakonwektora, • złącze do pełnej obsługi siłownika przepustnicy lub regulatora VAV (tylko FCU-2). Standardowo sterownik wyposażony jest w interfejs Lon® i aplikację zgodną z wytycznymi LonMark®. Dostępna jest też opcja BACnet® MS/TP. Zasilany jest bezpośrednio z sieci 230V AC za pośrednictwem bezpiecznego złącza Wieland. Sterownik przeznaczony jest do Sterownik nawilżacza XIO Sterownik XIO przeznaczony jest do zastosowań w systemach regulacji wilgotności względnej pomieszczenia z wykorzystaniem nawilżacza oraz czujnika wilgotności, w systemach ze zmiennym przepływem powietrza. Sterownik może pracować w układach jedno- i dwuprzewodowych. Zestaw wejść i wyjść pozwala na podłączenie standardowych urządzeń wyposażenia pomieszczenia objętego automatyczną regulacją wilgotności: • sześć wejść dwustanowych, • dwa wejścia uniwersalne (cyfrowo-analogowe, 0-10V DC, rozdzielczość 8 bitów), • dwa wyjścia analogowe (0-10V DC, rozdzielczość 8 bitów). montażu natynkowego, jego obudowa zapewnia stopień ochrony IP20. Standardowo sterownik wyposażony jest w interfejs Lon® i aplikację zgodną z wytycznymi LonMark®. Dostępna jest też opcja BACnet® MS/TP. Zasilany jest bezpośrednio z sieci 230V AC za pośrednictwem bezpiecznego złącza Wieland. Sterownik przeznaczony jest do montażu natynkowego, jego obudowa zapewnia stopień ochrony IP20. ul. Kr. Jadwigi 268 30-218 Kraków tel./fax: 12 638-05-67 lub 12 638-05-77 www.zdania.com.pl e-mail: [email protected] www.inteligentnybudynek.eu • NR 3/2011 63 PRODUKTY Nowości automatyki budynkowej KNX. Obsługuje 3 niezależne kanały (3 kolory – RGB) pracujące z napięciem 12 lub 24 V i obciążeniem do 2,5 A. Umożliwia sterowanie wszystkimi kanałami lub każdym osobno. Montaż sufitowy. Miniserwer LoxLive firmy Loxone, na bazie którego można zbudować system automatyki budynkowej. Miniserwer może działać niezależnie, tworząc autonomiczny system automatyki domowej lub wspólnie z modułami rozszerzeń może być zintegrowany z innymi standardami – KNX /EIB, DMX, EnOcean i 1-wire. System Loxone jest uniwersalny, wielozadaniowy, otwarty na inne standardy oraz zarządzany zdalnie z urządzeń przenośnych (iPhone, iPad oraz urządzeń z systemem Android). Sterownik LED trójkanałowy RGB – LUMENTO X3 RGB firmy Zennio umożliwia sterowanie oświetleniem LED w systemach automatyki 64 Czujnik KNX AQS/TH-B-UP do pomiaru jakości powietrza (CO2), temperatury i wilgotności z wyświetlaczem LCD i przyciskami zmiany temperatury. Służy do pomiaru temperatury i wilgotności w pomieszczeniu. Przyciski na panelu czujnika mogą służyć do ręcznej zmiany temperatury lub sterować dowolnym urządzeniem z magistrali. Moduł pasuje do ramek w standardzie 55. Czujnik temperatury i wilgotności KNX TH-BUP firmy Elsner-Elektronik z wyświetlaczem LCD i przyciskami do zmiany temperatury. Służy do pomiaru temperatury i wilgotności w pomieszczeniu oraz manualnej regulacji temperatury. Moduł pasuje do ramek w standardzie 55. Moduły komunikacyjne IBOX-MBS-FIDELIO i IBOX-BAC-FIDELIO firmy Intesis umożliwiają podłączanie systemu hotelowego Micros Fidelio z interfejsem FIAS (Fidelio Interface Application Specification) do systemów sterowania i nadzoru pracujących w standardzie BACnet lub Modbus. Monitorowanie zajętości pokoju (checked-in, checked-out) odbywa się poprzez niezależne obiekty BACnet lub Modbus. Wartość obiektu odzwierciedla stan pokoju. Możliwy jest monitoring do 1500 pokojów. Oprawy sufitowe LED Alvea Subtelne światło Oprawy sufitowe LED z serii Alvea marki Spectrum LED to połączenie kunsztownego designu i szerokich możliwości aranżacyjnych, które w szczególności sprawdzą się w nowoczesnych pomieszczeniach mieszkalnych, biurach, galeriach handlowych i restauracjach. Doskonałe parametry świetlne (do 3200 lumenów) idą w parze z niskim poborem energii (do 36 W). Możliwość regulacji światła w dowolnych kierunkach umożliwia właściwe oświetlenie najwyższych i najbardziej przestronnych pomieszczeń. Oprawy Alvea są dostępne w barwie białej ciepłej i zimnej. Występują również w wersjach zwieszanych oraz montowanych na specjalnie do tego przystosowanych szynach. Więcej na www.spectrumled.com.pl Dedykowane do mocowania w ścianie oprawy z serii Lava marki Spectrum LED Integra świetnie sprawdzają się jako oświetlenie dekoracyjne w ciągach komunikacyjnych, wzdłuż schodów oraz wszędzie tam, gdzie światło może nadać przestrzeni dodatkowych akcentów. Zintegrowane z oprawą i ułożone w oryginalny sposób diody emitują subtelne i delikatne efekty świetlne, które dodają uroku oświetlanym miejscom, czyniąc je zarazem bardziej przyjaznymi. Oprawy Lava pobierają znikomą ilość energii (od 0,8 do 1,5 W). Dzięki wysokiemu stopniu ochrony (IP54 lub IP68) mogą być użyte jako oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne. Wbudowany w oprawy zasilacz zapewnia łatwość montażu przy użyciu standardowego napięcia sieciowego 230 V. NR 3/2011 • www.inteligentnybudynek.eu PRODUKTY LYSSÉ PlayEmotion. Malowanie światłem Lyssé to nowa seria opraw oświetleniowych marki Spectrum LED Integra przeznaczonych do podświetlania elewacji budynków i uatrakcyjniania ich architektury. Zintegrowane w oprawie źródło światła ma trwałość sięgającą do 50 000 godzin. Lyssé są dostępne w przedziale mocy pomiędzy 4 –15 W, a wysoki współczynnik szczelności (IP65) zapewnia ich pracę niezależnie od zmieniających się warunków atmosferycznych. Oprawy dostępne są w barwie białej oraz RGB. Niski pobór mocy przy zachowaniu wysokiego strumienia świetlnego (do 1000 lumenów) pozwala na wygenerowanie znacznych oszczędności przy zużyciu energii elektrycznej w porównaniu z oprawami na tradycyjne źródła światła. PlayEmotion marki Spectrum LED to nowoczesny sterownik RGB przeznaczony do dowolnych modyfikacji koloru światła emitowanego za pośrednictwem pasków ledowych. Przejrzysty i intuicyjny interfejs pozwala na osiąganie szerokiej gamy efektów świetlnych oraz ich programowanie w zależności od potrzeb chwili lub miejsca. 1152 kolory do wyboru oraz regulacja odcieni od 0 do 100% zapewniają nieograniczone możliwości aranżacyjne pod względem kompozycji z architekturą. PlayEmotion to praktyczne narzędzie do realizacji niczym nieskrępowanych wizji najbardziej pomysłowych architektów. NOWOŚĆ! Zestaw PlayEmotion składa się z pilota o zasięgu 20 m oraz odbiorników, których liczba jest uzależniona od wielkości powierzchni do oświetlenia oraz od efektów, jakie chce uzyskać użytkownik. Pilot obsługuje dziesięć kanałów, za pomocą których możemy programować dziesięć różnokolorowych scen świetlnych. Do każdego kanału może być przyporządkowanych wiele odbiorników. WIZYTÓWKI FIRM Logo Dane teleadresowe R Opis działalności Danfoss Poland Sp. z o.o. ul. Chrzanowska 5 05-825 Grodzisk Mazowiecki www.danfoss.pl/vlt e-mail: [email protected] telefon: +48 22 755 0700 fax: +48 22 755 07 01 Firma Danfoss jest światowym liderem w produkcji energoelektronicznych rozwiązań napędowych. Obecna oferta obejmuje m.in. przetwornice częstotliwości VLT® dedykowane aplikacyjnie do branż HVAC, wodno-ściekowej oraz przemysłu. Zakres oferowanych mocy to 0,18 kW – 1,4 MW. Ever Sp. z o.o. ul. Grudzińskiego 30 62-020 Swarzędz, Polska telefon: +48 61 6500 400 faks: +48 61 6510 927 e-mail: [email protected] www.ever.eu Firma EVER, największy polski producent systemów zasilania gwarantowanego. Od ponad 20 lat firma produkuje zasilacze awaryjne pod marką EVER. W ofercie firmy znajdują się zasilacze UPS, listwy zabezpieczające oraz antyprzepięciowe. Dodatkowo EVER świadczy usługi projektowe zaawansowanych systemów indywidualnego zasilania awaryjnego. Fibar Group Sp. z o.o. ul. Lotnicza 1 60-421 Poznań KRS: 0000370151 NIP: 781 185 80 97 www.fibaro.com Fibar Group Sp. z o.o. – producent systemu FIBARO, bezprzewodowej inteligentnej instalacji automatyki budynkowej. pozwalającej na sterowanie większością urządzeń elektrycznych i elektronicznych w obiekcie oraz posesji. Adresy salonów w całej Polsce na www.fibaro.com Izodom 2000 Polska ul. Ceramiczna 2 98-220 Zduńska Wola tel.: (0048) 43-823-41-88 tel.: (00 48) 43-823-89-47 fax: (00 48) 43-823-23-68 e-mail: [email protected] Izodom 2000 Polska istnieje na rynku polskim i europejskim już od 20 lat. Firma stale rozwija swoją technologię, przy użyciu której wzniesiono już kilkanaście tysięcy budynków mieszkalnych. Obecnie Izodom oferuje kompletny system budowlany, umożliwający szybkie wznoszenie trwałych budynków energooszczędnych oraz pasywnych. Rockwool Polska Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 14 66-131 Cigacice +48 68 38 50 250 +48 68 38 50 234 www.rockwool.pl [email protected] Rockwool Polska Sp. z o.o. jest liderem na polskim rynku w obszarze produkcji materiałów budowlanych ze skalnej wełny mineralnej. Firma specjalizuje się w dostarczaniu produktów, systemów i rozwiązań służących poprawie efektywności energetycznej, akustyki i bezpieczeństwa pożarowego obiektów budowlanych. Schrack Seconet Polska Sp. z o.o. ul. Wołoska 9, bud. Platinium I 02-583 Warszawa tel. +48 22 33 00 620 - 623 fax. +48 22 33 00 624 e-mail: [email protected] www.schrack-seconet.pl Firma jest jednym z największych i najbardziej znanych producentów systemów ochrony przeciwpożarowej na świecie. Na przestrzeni ponad dwudziestu lat działalności w Polsce na liście referencyjnej firmy pojawiło się prawie 1900 obiektów, które zostały wyposażone w całą gamę systemów ochrony ppoż. Smart-HDL ul. Grabowa 8, 05-501 Piaseczno tel. 22 750 29 22 e-mail: [email protected] www.smart-hdl.com.pl Firma Smart-HDL to dystrybutor systemów sterowania do inteligentnych budynków. Nasz system pozwala sterować prawie wszystkimi funkcjami budynku. Smart-HDL to niedrogi i prosty system. Oferujemy również tani serwis. Qumak-Sekom SA Al. Jerozolimskie 94 00-807 Warszawa tel. 22/519 00 08 fax 22/519 08 33 e-mail: [email protected] www.qumak.pl Qumak-Sekom SA jest jednym z czołowych polskich integratorów, dysponujących unikalnym w skali kraju doświadczeniem, umożliwiającym dostarczanie najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych. Oferta spółki koncentruje się na czterech kluczowych segmentach: technologiach inteligentnego budynku, integracji systemowej, aplikacjach biznesowych oraz wsparciu i serwisie technologicznym. Wojnarowscy Sp. z o.o. ul. Gospodarcza 16 40-432 Katowice tel.: +48 32 735 06 00 faks: +48 32 735 06 55 (77) e-mail: [email protected] Firma Wojnarowscy jest wiodącym dostawcą i producentem szerokiej gamy systemów oświetleniowych. Dzięki zebranym ponaddwudziestoletniemu doświadczeniu, zdobytej wiedzy oraz rozbudowanym kontaktom handlowym z producentami z całego świata, firma jest znana jako najbardziej wyspecjalizowany dostawca oświetlenia w Polsce. Więcej na www.wojnarowscy.com.pl i www.spectrumled.com.pl ZDANIA ul. Królowej Jadwigi 268, 30-218 Kraków, tel. (12) 638-05-67 lub (12) 638-05-77 [email protected] www.zdania.com.pl Firma ZDANIA powstała w 1992 roku. Profil działania: zastosowania technologii LonWorks w zintegrowanych systemach automatyki budynków i automatyki przemysłowej oraz monitoringu mediów energetycznych. Zintegrowane systemy automatyki przemysłowej na bazie systemu czasu rzeczywistego QNX. Autoryzowany dostawca produktów i know-how dla technologii LonWorks. Autoryzowany producent urządzeń z wykorzystaniem technologii LonWorks ZAPOWIEDŹ Inteligentny Budynek nr 1/2012 | Styczeń/Luty 2012 W numerze: • Budownictwo pasywne – koszty budowy budynku pasywnego Automatyka Elektryka Mechanika • Pompy ciepła Instalacje wodne • Centrum zarządzania inteligentnym budynkiem Bezpieczeństwo, monitoring • Budynki zero energetyczne – czynniki niezbędne Systemy ICT • Nowe wytyczne Nadzoru Budowlanego przy przeglądach Zarządzanie, kontrola i kontrolach obiektów budowlanych Zielone budynki • Systemy nadciśnieniowej ochrony przed zadymianiem Prawo • Raport: systemy monitoringu – producenci, dostawcy, wykonawcy Wszystkie tematy www.johnsoncontrols.pl