sulecin_zalacznik 1

Transkrypt

sulecin_zalacznik 1

ZARZĄD POWIATU SULĘCIŃSKIEGO
ZAŁĄCZNIK nr 1
DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA POWIATU SULĘCIŃSKIEGO
STAN ŚRODOWISKA POWIATU SULĘCIŃSKIEGO
Sulęcin, luty 2004
Zamawiający:
Zarząd Powiatu Sulęcińskiego
ul. Lipowa 18,18a
69-200 Sulęcin
Wykonawca:
Arcadis Ekokonrem Sp. z o.o.
50-512 Wrocław
Ul. Tarnogajska 18
2
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP............................................................................................................................................................... 4
2. INFORMACJE OGÓLNE ............................................................................................................................... 4
2.1. Położenie powiatu ............................................................................................................................................ 4
2.2. Celowy Związek Gmin CZG-12 ...................................................................................................................... 5
3. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE............................................................................................................... 6
3.1. Klimat .............................................................................................................................................................. 6
3.2. Wpływ warunków klimatycznych na jakość powietrza atmosferycznego ....................................................... 6
3.3. Ocena poziomów substancji w powietrzu dla strefy sulęcińskiej .................................................................... 7
3.3.1. Podstawy prawne ...................................................................................................................................... 7
3.3.2. Wyniki klasyfikacji strefy sulęcińskiej ..................................................................................................... 8
3.3.3. Stan czystości powietrza w powiecie sulęcińskim w latach 2000-2002 ................................................... 8
3.4. Źródła zanieczyszczeń powietrza ................................................................................................................... 10
3.4.1. Wprowadzenie ........................................................................................................................................ 10
3.4.2. Emisja przemysłowa w 2001 roku .......................................................................................................... 11
3.4.3. Emisja komunikacyjna ............................................................................................................................ 15
3.5. Ocena zagrożenia dla ludzi i środowiska ....................................................................................................... 18
4. HAŁAS ............................................................................................................................................................. 19
4.1. Hałas komunikacyjny ..................................................................................................................................... 19
4.2. Hałas przemysłowy ........................................................................................................................................ 20
4.3. Ocena zagrożenia dla ludzi i środowiska ....................................................................................................... 20
5. ZASOBY WODNE .......................................................................................................................................... 21
5.1. Wody powierzchniowe................................................................................................................................... 21
5.1.1. Rzeki ....................................................................................................................................................... 21
5.1.2. Jeziora .................................................................................................................................................... 24
5.1.3. Kąpieliska ............................................................................................................................................... 27
5.1.4. Osady wodne .......................................................................................................................................... 27
5.1.5. Drogi wodne ........................................................................................................................................... 28
5.2. Wielkość i jakość zasobów wód podziemnych .............................................................................................. 28
5.2.1. Monitoring wód podziemnych ................................................................................................................ 28
5.3. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych .................................................................... 29
5.4. Gospodarka wodno-ściekowa ........................................................................................................................ 29
5.4.1. Zaopatrzenie w wodę .............................................................................................................................. 29
5.4.2. Gospodarka ściekowa ............................................................................................................................. 33
6. ZASOBY PRZYRODY ................................................................................................................................... 39
6.1. Obszary i obiekty prawnie chronione............................................................................................................. 39
6.1.1. Parki narodowe ....................................................................................................................................... 41
6.1.2. Rezerwaty przyrody ................................................................................................................................ 41
6.1.3. Parki Krajobrazowe ................................................................................................................................ 42
6.1.4. Obszary chronionego krajobrazu ............................................................................................................ 42
6.1.5. Pomniki przyrody ................................................................................................................................... 43
6.1.6. Użytki ekologiczne ................................................................................................................................. 44
6.1.7. Zespoły Przyrodniczo - Krajobrazowe ................................................................................................... 44
6.2. Obszary leśne na terenie powiatu sulęcińskiego ............................................................................................ 44
6.2.1. Lasy ochronne w poszczególnych nadleśnictwach: ................................................................................ 46
6.3. Pozostałe obiekty i obszary cenne przyrodniczo ............................................................................................ 47
6.3.1. Korytarze ekologiczne ............................................................................................................................ 47
6.3.2. Inne ......................................................................................................................................................... 48
6.4. Ochrona gatunkowa zwierząt ......................................................................................................................... 48
6.5. Zieleń miejska ................................................................................................................................................ 49
6.6. Zieleń w krajobrazie wiejskim ....................................................................................................................... 50
6.7. Ocena zagrożenia ........................................................................................................................................... 51
7. POWIERZCHNIA ZIEMI ............................................................................................................................. 52
7.1. Użytkowanie gruntów .................................................................................................................................... 52
7.2. Gleby .............................................................................................................................................................. 53
7.3. Ocena zagrożeń .............................................................................................................................................. 58
8. ZASOBY KOPALIN....................................................................................................................................... 61
8.1. Ocena zagrożeń .............................................................................................................................................. 62
9. GOSPODARKA ODPADAMI ....................................................................................................................... 63
9.1. Odpady komunalne i przemysłowe ................................................................................................................ 63
10. POWAŻNE AWARIE .................................................................................................................................. 63
11. ŹRÓDŁA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH .................................................................................... 65
SPIS TABEL........................................................................................................................................................ 68
SPIS RYCIN ........................................................................................................................................................ 69
SPIS MAP ............................................................................................................................................................ 69
3
1. WSTĘP
Ocenę aktualnego stanu środowiska powiatu sulęcińskiego opracowano na podstawie wielu
dokumentów, z których należy wymienić: raport o stanie powiatu sulęcińskiego (wydany przez
Instytut Badań i Ekspertyz Naukowych w Gorzowie Wlkp., Starostwo Powiatowe w Sulęcinie),
roczniki GUS, strategie rozwoju poszczególnych gmin wchodzących w skład powiatu sulęcińskiego,
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz szeregu opracowań
specjalistycznych.
2. INFORMACJE OGÓLNE
2.1. Położenie powiatu
Powiat sulęciński usytuowany jest w północno – zachodniej części województwa lubuskiego.
Sąsiaduje z pięcioma powiatami:
• od południa z krośnieńskim,
• od południowego – wschodu ze świebodzińskim,
• od zachodu z słubickim,
• od północy z gorzowskim,
• od wschodu z międzyrzeckim.
Powiat zajmuje powierzchnię 1 177 km2 , co stanowi 0,38% powierzchni kraju i 8,42% powierzchni
woj. lubuskiego. W skład powiatu sulęcińskiego wchodzi 5 gmin; trzy miejsko wiejskie:
• Sulęcin – powierzchnia 319 km2,
• Torzym – powierzchnia 375 km2,
• Lubniewice – powierzchnia 130 km2,
i dwie wiejskie:
• Krzeszyce – powierzchnia 194 km2,
• Słońsk – powierzchnia 159 km2.
Łącznie na terenie powiatu usytuowane są 97 miejscowości, w tym są 3 miasta.
Powiat sulęciński wg informacji uzyskanych od gmin (2002 rok) liczył 36 588 mieszkańców i pod
względem ludności zajmował ostatnie 11 miejsce w województwie lubuskim. Najliczniejszą gminą
jest Sulęcin, gdzie mieszka 46,2% mieszkańców powiatu, a następnie Torzym (19,6%). W pozostałych
powiatach mieszka odpowiednio: Słońsk 13,5%, Krzeszyce 12,17%, Lubniewice 8,53% ogólnej liczby
ludności powiatu.
Podział administracyjny powiatu przedstawia mapa 1.
Według podziału fizyczno - geograficznego powiat sulęciński położony jest w obrębie następujących
makroregionów (wg J. Kondrackiego):
• Pradolina Toruńsko – Eberswaldzka (315.3) będąca rozległą formą wklęsłą, oddzielającą pojezierza
pomorskie od wielkopolskich. Region składa się z 4 kotlinowych rozszerzeń połączonych odcinkami
węższymi. Największym mezoregionem Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej jest Kotlina
Gorzowska (315.33), na terenie której położona jest gmina Słońsk. Kotlina Gorzowska jest szlakiem
odpływu na zachód wód lodowcowo-rzecznych w subfazie krajeńsko-wąbrzeskiej oraz w fazie
pomorskiej.
•
Pojezierze Lubuskie, w którego środkowej części wzgórza są zbudowane z zaburzonych
glacjotektonicznie warstw trzeciorzędowych. Na południowym - zachodzie i wschodzie występują
sandry, związane z morenami fazy poznańskiej. Dział wodny Odry i Warty przebiega skośnie z
północnego - zachodu na południowy - wschód. Pojezierze Lubuskie położone jest między Kotliną
Gorzowska na północy, Doliną Środkowej Odry na południu i obniżeniem wykorzystywanym przez
dopływ Warty – Obrę na wschodzie. Spośród czterech regionów (na jakie dzieli się Pojezierze
4
Lubuskie) dwa z nich leżna na terenie powiatu: Pojezierze Łagowskie (315.42) i Równina Torzymska
(315.43).
Pojezierze Łagowskie jest pagórkowatym terenem morenowym na wschód od Lubuskiego Przełomu Odry,
na południe od Kotliny Gorzowskiej i na zachód od Bruzdy Zbąszyńskiej, sąsiadującym od południowegozachodu z Równiną Torzymską. Moreny Pojezierza Łagowskiego sa przeważnie typu glacjotektonicznego,
tzn. powstały pod wpływem nacisku nasuwającego sie lodowsa na podłoże, przy czym uległy sfałdowaniu.
Równina Torzymska od północy i wschodu graniczy z Pojezierzem Łagowskim, a od południa i zachodu
otacza ją Dolina Środkowej Odry. Obejmuje ona około 1560 km2 przeważnie zalesionego terenu. Jest to
równina sandrowa.
Regiony fizyczno-geograficzne powiatu przedstawia mapa nr 2.
2.2. Celowy Związek Gmin CZG-12
Wszystkie gminy powiatu sulęcińskiego należą do Celowego Związku Gmin CZG-12 (dodatkowo
wchodzą gminy z 3 powiatów woj. lubuskiego):
•
Powiat gorzowski – gmina Witnica i Kostrzyn
•
Powiat międzyrzecki – gmina Międzyrzecz
•
Powiat słubicki – gmina Górzyca, Ośno Lubuskie, Cybinka.
oraz woj. Zachodniopomorskiego:
•
Powiat myśliborski – gmina Dębno.
Celem CZG-12 jest:
•
prowadzenie kompleksowej gospodarki odpadami
•
prowadzenie edukacji ekologicznej
•
rekultywacja starych wysypisk na terenie gmin.
Ponadto wszystkie gminy należą do Turystycznego Związku Gmin, którego celem jest:
•
promocja i wspieranie turystyki,
•
prowadzenie informacji turystycznej,
•
opiniowanie planów rozwoju turystyki oraz inicjowanie i wspomaganie modernizacji
infrastruktury technicznej,
•
organizowanie i koordynowanie działań w zakresie realizacji imprez turystyczno-kulturalnych i
rekreacyjno-wypoczynkowych,
•
prowadzenie edukacji i zadań w zakresie turystyki, sportu i ochrony środowiska,
•
współpraca z organami administracji rządowej z Polską Organizacją Turystyczną , z organami
administracji samorządowej oraz przedsiębiorcami i organizacjami w zakresie turystyki.
Gmina Torzym należy do Euroregionu Szprewa-Nysa-Bóbr z siedzibą w Gubinie a celem jest
współpraca regionalna z gminami niemieckimi.
Wszystkie gminy powiatu (wyjątek gmina Torzym) należą do Euroregionu PRO EUROPA
VIADRINA (21 grudnia 1993 roku przedstawiciele Stowarzyszenia Środkowa Odra (Mittlere Oder),
Stowarzyszenie Gmin Lubuskich Pogranicze oraz Związek Gmin Gorzowskich podpisali w Rogach
umowę o utworzeniu tego Euroregionu). W lutym 1998 roku Rada Euroregionu "Pro Europa
Viadrina" podjęła uchwałę o zmianie reprezentanta strony polskiej w euroregionie. Stronę polską
zaczęło reprezentować Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu "Pro Europa Viadrina". Celem
utworzenia Euroregionu jest:
• zapewnienie dobrosąsiedzkich stosunków między Polakami i Niemcami,
• utrwalanie regionalnej tożsamości Polaków i Niemców mieszkających w rejonie
przygranicznym przez stworzenie wspólnej perspektywy na przyszłość,
• podnoszenie dobrobytu mieszkańców regionu przygranicznego poprzez stworzenie przyszłego
transgranicznego polsko-niemieckiego regionu gospodarczego,
• promowanie idei jedności europejskiej i porozumienia międzynarodowego,
• ustalanie wspólnych przedsięwzięć oraz uzyskania środków potrzebnych do ich realizacji.
5
3. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
3.1. Klimat
Klimat położonego na zachodzie kraju powiatu jest bardzo zmienny w ciągu całego roku. Na jego
wpływ podobnie jak całego województwa lubuskiego mają wpływ masy powietrza napływające znad
oceanu atlantyckiego. Duża ilość kompleksów leśnych tego terenu przyczynia się do podwyższenia
opadów i wilgotności powietrza oraz do zmniejszania amplitud temperatury w stosunku do terenów
bezleśnych.
Obszar powiatu sulęcińskiego charakteryzuje się następującymi parametrami klimatycznymi (dane z
GUS 2002):
• średnia roczna temperatura 9 0C,
• średnia temperatura najzimniejszego miesiąca - grudzień – 0,8 0C,
• średnia temperatura najcieplejszego miesiąca - lipca 19,8 0C,
• średnia liczba mroźnych dni w roku 29 - 30 dni.
Opady średnioroczne lokują się w przedziale 560 - 600 mm. Największe opady notowane są w
miesiącach sierpień i wrzesień (2001 rok), zaś najmniejsze w miesiącu lutym i listopadzie. Liczba dni
z pokrywą śnieżną wynosi 53. Długość okresu wegetacyjnego 220 - 240 dni. Przeważające wiatry to
wiatry z kierunków zachodnich i północno-zachodnich.
Podstawowe dane charakteryzujące klimat tego obszaru (wg danych GUS) dla stacji meteorologicznej
w Gorzowie Wielkopolskim przedstawia poniższa tabela:
Tabela 3.1.Średnie miesięczne temp. i sumy opadów atmosferycznych obszaru powiatu sulęcińskiego
w stacji meteorologicznej w Gorzowie Wielkopolskim w latach 1996-2001
Lata/
miesiąc
I
II
III
1996-2000
2001
-0,9
0,1
1,7
1,1
3,6
2,6
1996-2000
2001
28
28
41
27
45
50
IV
V
VI
VII
VIII
Średnie miesięczne temperatury powietrza w 0C
9,3
13,9
16,9
17,5
18,4
8,0
14,5
14,9
19,1
19,8
Miesięczne sumy opadów atmosferycznych w mm
40
63
48
58
88
39
33
80
44
99
IX
X
XI
XII
13,8
12,1
9,3
12,2
3,4
3,5
0,3
-0,8
42
115
42
31
31
20
40
37
Biorąc pod uwagę średnie roczne zachmurzenie stwierdzić należy , że w 2001 roku w skali 8
stopniowej (0 – niebo bez chmur do 8 – niebo całkowicie pokryte chmurami) zachmurzenie było
znaczne (5,7/8), przy czym liczba dni pogodnych wynosiła średnio 63 dni.
3.2. Wpływ warunków klimatycznych na jakość powietrza atmosferycznego
Warunki wietrzne w powiecie sulęcińskim rozpatrzono w oparciu o dane ze stacji pomiarowej
położonej we Gorzowie Wielkopolskim.
W rozpatrywanym rejonie występuje znaczna przewaga wiatrów z kierunków zachodnich i północnozachodnich. W związku z tym przy analizie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń ,należy wziąć pod
uwagę udział zanieczyszczeń z powiatów położonych na zachodzie, północnym-zachodzie oraz w
mniejszym stopniu z północno-wschodnich Niemiec.
Na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń mają oprócz obecności emitentów w powiecie również
wpływ :
• drogi komunikacyjne, które mogą stanowić korytarz ułatwiający przepływ powietrza; takimi
drogami w powiecie są: droga krajowa nr 2 (granica Państwa - Świecko - Torzym Świebodzin - Trzciel ) i nr 22 (granica Państwa - Kostrzyn - Słońsk - Krzeszyce - Wałdowice
- Gorzów Wlkp. - Strzelce Krajeńskie - Dobiegniew - Stare Osieczno) oraz sześć dróg
wojewódzkich (w szczególności 4 drogi przebiegające przez gminę Krzeszyce o łącznej
długości 15,624 km)
6
•
•
•
duże przestrzenie leśne wpływające na zmniejszenie prędkości kierunków wiatru
obszary rolnicze bez zalesień śródpolnych ułatwiające swobodne przemieszczanie się mas
powietrza
deniwelacje terenu sprzyjające nagromadzeniu się zanieczyszczeń atmosferycznych
3.3. Ocena poziomów substancji w powietrzu dla strefy sulęcińskiej
3.3.1. Podstawy prawne
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. nr 62, poz.627 z
późn. zmianami) wojewoda co roku dokonuje oceny poziomu substancji w powietrzu na terenie kraju
poczym dokonuje klasyfikacji stref.
W oparciu w/w ustawę oraz akty wykonawcze do w/w ustawy:
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w
powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji
(Dz.U. nr 87, poz.796)
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 87, poz.798)
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze została opracowana „Ocena
poziomów substancji w powietrzu oraz wyniki klasyfikacji stref województwa lubuskiego za 2002
rok”. Podstawą do sporządzenia „Oceny....” były wyniki ze stacji pomiarowych z terenu
województwa lubuskiego.
Celem corocznie sporządzanej oceny jest:
•
Dokonanie klasyfikacji stref w oparciu o przyjęte kryteria (dopuszczalne poziomy substancji w
powietrzu, poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji określony w
rozporządzeniach)
•
Uzyskanie informacji o przestrzennych rozkładach zanieczyszczeń na obszarach aglomeracji
lub innych stref dzięki czemu zostaną wskazane obszary wymagające podjęcia działań na rzecz
poprawy jakości powietrza
•
Wskazanie prawdopodobnych przyczyn występowania ponadnormatywnych stężeń
zanieczyszczeń w określonych rejonach
•
Wskazanie potrzeb w zakresie wzmocnienia istniejącego systemu monitoringu.
Ocena obejmuje następujące zanieczyszczenia: C6H6, NO2, SO2, Pb, CO, ozon, pył zawieszony PM10
(ze względu na ochronę zdrowia).
Zaliczenie strefy do określonej klasy zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i
wiąże się z określonymi wymaganiami co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza.
W powiecie sulęcińskim ocenę jakości powietrza oparto na wynikach badań imisji zanieczyszczeń
powietrza (dane z 2002 roku) przeprowadzonych przez Wojewódzką Stację SanitarnoEpidemiologiczną w Gorzowie Wlkp. i Instytut Badawczy Leśnictwa w Warszawie. Zanieczyszczenia
dla których nie prowadzono badań sklasyfikowano wykorzystując metody szacunkowe biorąc pod
uwagę wyniki badań wykonanych w innych strefach o charakterze zbliżonym do nich pod względem
poziomu zanieczyszczenia tą substancją (SO2, PM10, C6H6, CO, O3).
Tabela 3.2. Charakterystyka strefy sulęcińskiej na rok 2002
Nazwa
Kod
Obszary znajdujące się w strefie
strefy
Powiat
sulęciński
powiatu(strefy)
•
4.08.10.07
•
•
Obszar zwykły, do którego odnoszą się wartości
dopuszczalnych stężeń określone dla kraju;
Obszar zwykły, do którego odnoszą się wartości
dopuszczalnych stężeń określone ze względu na ochronę roślin
Obszar parku narodowego
Liczba stałych
stanowisk
pomiarowych
NO2 – 2
7
3.3.2. Wyniki klasyfikacji strefy sulęcińskiej
Wyniki klasyfikacji wskazują na nie przekraczania na terenie strefy sulęcińskiej wartości
dopuszczalnej poziomów substancji w powietrzu (klasa strefy A ) w 2002 roku. W związku z czym
wymagane działania mają polegać jedynie na utrzymaniu jakości powietrza w strefie na tym samym
lub lepszym poziomie. Tym samym na terenie tej strefy nie stwierdzono potrzeby opracowywania
programów ochrony powietrza.
3.3.3. Stan czystości powietrza w powiecie sulęcińskim w latach 2000-2002
Badania jakości powietrza wykonuje się w ramach monitoringu krajowego (Inspekcja Ochrony
Środowiska oraz Inspekcja Sanitarna), na który składają się dwie sieci stacji:
• Sieć nadzoru ogólnego w niektórych miastach woj. Lubuskiego (9 stacji WSSE, w tym jedna
w Sulęcinie)
• Sieć podstawowa obejmująca 5 stacji (poza powiatem sulęcińskim)
• Ponadto w ramach monitoringu regionalnego prowadzi się badania metodą z pasywnym
poborem próbek i przy użyciu ambulansu pomiarowego imisji AI10 , m.in.w pow.
Sulęcińskim w następujących miejscowościach:
Glisno i Jarnatów (gmina Lubniewice )
Lubniewice
Słońsk
Sulęcin
Trzemeszno i Drogomin (gmina Sulęcin).
Tabela 3.3. Średnioroczne stężenie SO2, NO2 w powiecie sulęcińskim w 2001 roku
miejscowość
Z całego
okresu
badań
3,1
Stężenie średnioroczne SO2 (µg/m3)*
% Da
W sezonie
W sezonie
pozagrzewczym
grzewczym
Glisno (gm.
7,8
2,0
Lubniewice)
Jarnatów (gm.
3,3
8,3
1,5
Lubniewice)
Lubniewice
8,5
1,3
3,4
Sulęcin
18,5
7,4
2,4
Trzemeszno (gm. 3,1
7,8
1,6
Sulęcin)
Drogomin (gm.
3,1
7,8
1,6
Sulęcin)
Słońsk
2,9
7,3
1,7
Żródło : Stan środowiska w woj. Lubuskim w 2001 roku
* dopuszczalne stężenie Średnioroczne SO2=40 µg/m3
* dopuszczalne stężenie Średnioroczne NO2= 40 µg/m3
Stężenie średnioroczne NO2 (µg/m3)*
Z całego
% Da
W sezonie
W sezonie
okresu badań
pozagrzewczym
grzewczym
3,2
12,2
30,5
6,0
16,1
4,9
10,5
26,3
4,5
15,5
4,9
9,5
4,1
11,6
14,0
11,0
29,0
35,0
27,5
6,0
6,7
5,8
15,9
17,8
14,8
4,5
10,6
26,5
6,0
15,1
3,8
13,1
32,8
8,7
16,0
8
13,1
Słońsk
10,6
miejscowość
Drogomin (gm. Sulęcin)
11
Trzemeszno (gm. Sulęcin)
14
Sulęcin
11,6
Lubniewice
10,5
Jarnatów (gm. Lubniewice)
12,2
Glisno (gm. Lubniewice)
NO2
SO2
0
5
10
15
stężenie średnioroczne w mikrogramach/m3
Ryc. 3.1. Zmiany stanu czystości powietrza w powiecie sulęcińskim w 2001 r
Tabela 3.4. Średnie stężenia SO2 , w poszczególnych miesiącach 2000 i 2001 roku w gminie Sulęcin
Miejscowość
miesiąc
Drogomin
Sulęcin
Trzemeszno
VIII
0,0
0,0
0,0
IX
1,3
1,3
Stężenia średnie SO2 w miesiącach w (µg/m3)
2000
2001
X
XI
XII
I
II
III
IV
2,0 3,3
5,0
5,3
3,7
3,0
7,7
6,0 15,7 20,3 13,0 7,0
7,5
2,7 3,3
4,3
3,7
3,3
3,5
8,3
V
1,3
1,7
1,3
VI
1,0
1,0
1,0
VII
3,0
1,7
1,0
Stężenie z
całego
okresu
3,1
7,4
3,1
Źródło :Raport z badań jakości powietrza wykonanych na terenie gminy Sulęcin w okresie 08.2000 – 07.2001 metodą z
pasywnym poborem próbek – WIOŚ w Zielonej Górze, Delegatura w Gorzowie Wlkp.
Tabela 3.5. Średnie stężenia NO2 , w poszczególnych miesiącach 2000 i 2001 roku w gminie Sulęcin
Miejscowość
miesiąc
Drogomin
Sulęcin
Trzemeszno
VIII IX
6,3 9,0
12
11,3
Stężenia średnie NO2 w miesiącach w (µg/m3)
2000
2001
X
XI
XII
I
II
III
IV
11,7 16,3 20,3 22,7 13,0 6,7
7,3
29,3 22,3 26,3 20,0 8,5 10,0
13,0 17,0 20,3 21,7 13,0 7,3
7,5
V
4,0
4,7
4,0
VI
3,7
3,3
3,0
VII
5,7
3,7
3,0
Stężenie z
całego
okresu
10,6
14,0
11,0
Na podstawie przeprowadzonych pomiarów wielkości imisji SO2 w powietrzu stwierdzono, że jakość
powietrza we wszystkich punktach pomiarowych pogarsza się w chłodnych miesiącach roku (SO2
średnio o 2,8 razy – najwięcej w Sulęcinie – 3,9 razy; NO2 średnio o 2,57 razy – najwięcej w
Jarnatowie 3,4 razy). Fakt zróżnicowania stężeń tych zanieczyszczeń w okresie grzewczym wynika ze
stosowania na terenach powiatu sulęcińskiego energetycznych źródeł spalania paliw.
W tabeli 3.3. przedstawiono średnioroczne wartości stężeń SO2, NO2 na terenie powiatu sulęcińskiego
natomiast w tabeli 3.4.i 3.5. wartości stężeń SO2 i NO2 w poszczególnych miesiącach w roku 2000 i
2001 w gminie Sulęcin.
Stężenia SO2
Najwyższe stężenia w gminie Sulęcin zanotowano w mieście Sulęcin w miesiącu styczniu 2001 roku
(20,3 µg/m3) oraz w miesiącu grudniu 2000 roku 15,7 µg/m3.
W okresie letnim natomiast na terenie gminy Sulęcin stężenie SO2 utrzymywało się na niskim
poziomie, co związane jest z faktem nie funkcjonowania źródeł energetycznych (lokalne kotłownie
oraz paleniska domowe i zakłady rzemieślnicze).
9
Stężenia NO2
W gminie Sulęcin najwyższe stężenie średnie zanotowano w miesiącu styczniu 2001 roku w mieście
Sulęcin; w pozostałych miejscowościach gminy również obserwowano w tym samym czasie wysokie
stężenia NO2. Generalnie w okresie grzewczym w miastach na emisję składa się emisja ze źródeł
energetycznych i emisja ze źródeł komunikacyjnych, co skutkuje większymi wartościami stężeń
zarówno dwutlenku jak i tlenku węgla.
Wyniki pomiarów przeprowadzonych przez Inspekcje Sanitarną w roku 2001
W 2001 roku Inspekcja Sanitarna w mieście Sulęcin (ul. Świerczewskiego) dokonała pomiarów stężeń
NO2.
Stężenie średnie NO2 w roku 2001 wynosiło 13,2 µg/m3.. Zimą stężenie średnie wynosiło 15,9 (µg/m3)
natomiast latem 10,5 (µg/m3). Porównując wyniki pomiarów stężenia NO2 z Sulęcina z wynikami
pomiarów z innych miast woj. Lubuskiego; Sulęcin znajduje się na 6 miejscu pod względem stanu
czystości powietrza wśród 12 punktów pomiarowych.
Wnioski
Najwyższe wartości stężeń SO2 i NO2 koncentrują się głównie wokół dużych miast, gdzie na
stosunkowo małej powierzchni znajduje się duża ilość punktowych źródeł emisji zanieczyszczeń.
Na jakość powietrza ma wpływ sposób zabudowy terenu i pora roku. W gęsto zabudowanych
miejscach dochodzi do słabej wymiany mas powietrza i kumulowania się zanieczyszczeń. Jakość
powietrza pogarsza się w miesiącach zimowych w sezonie grzewczym, gdzie oprócz emisji ze źródeł
komunikacyjnych występuje emisja ze źródeł energetycznego spalania paliw.
3.4. Źródła zanieczyszczeń powietrza
3.4.1. Wprowadzenie
Emisję zanieczyszczeń do atmosfery powodują następujące działania :
• Energetyczne spalanie paliw - główne źródło emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłu,
dwutlenku węgla,
• Produkcja wyrobów przemysłowych - główne źródło emisji lotnych związków organicznych,
metanu, a także dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłów,
• Transport - duży udział w emisjach tlenku węgla, tlenków azotu, niemetanowych lotnych
związków organicznych, dwutlenku węgla,
• Produkcja rolna - źródło rozproszonej emisji amoniaku, metanu, podtlenku azotu, co ma wpływ na
zmiany kwasowości środowiska, eutrofizację ekosystemów wodnych i na ocieplenie klimatu,
• Ogrzewanie budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej - źródło emisji
znacznych ilości dwutlenku siarki i pyłów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych
i dioksyn.
Na obszarze analizowanego powiatu źródłami zanieczyszczeń do powietrza są :
- zakłady przemysłowe, lokalne kotłownie i paleniska domowe będące źródłami punktowymi,
- transport (drogi komunikacyjne) tworzące tzw. źródła liniowe emisji,
- tereny rolnicze, fermy i gospodarstwa rolne, składowiska odpadów należące do źródeł
powierzchniowych (źródła emisji niezorganizowanej).
Poniżej omówiono źródła i wielkość emisji, dzieląc emisję na:
- przemysłową z zakładów przemysłowych,
- komunikacyjną, której źródłem są środki transportu,
- niską, tj. z palenisk domowych i lokalnych kotłowni.
10
3.4.2. Emisja przemysłowa w 2001 roku
Wg GUS emisja zanieczyszczeń pyłowych w 2001 roku na terenie powiatu sulęcińskiego wyniosła 78
ton/rok co stanowi 1,74% całkowitej emisji zanieczyszczeń pyłowych na terenie województwa
lubuskiego.
Emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów szczególnie uciążliwych na terenie powiatu
sulęcińskiego w roku 2001 wyniosła 13 135 ton /rok (tj. 0,68% emisji zanieczyszczeń gazowych z
terenu województwa), w tym: dwutlenek siarki - 63 ton /rok (1,08%), tlenki azotu - 15 ton /rok
(0,49%), dwutlenek węgla 12 818 ton /rok (0,67%).
Emisja zanieczyszczeń pyłowych na 1 km2 wynosiła w 2001 roku 0,1 ton/rok, a gazowych 11,2
ton/rok.
W 2001 roku na terenie powiatu sulęcińskiego w urządzeniach oczyszczających zostało zatrzymanych
39,1% wytworzonych zanieczyszczeń pyłowych.
1600
1400
1200
Mg/rok
1000
800
600
400
200
żarski
żagański
zielonogórski
świebodziński
sulęciński
strzeleckodrezdenecki
słubicki
nowosolski
międzyrzecki
krośnieński
gorzowski
0
żarski
żagański
zielonogórski
świebodziński
sulęciński
strzeleckodrezdenecki
słubicki
nowosolski
międzyrzecki
krośnieński
500000
450000
400000
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
gorzowski
Mg/rok
Ryc. 3.2. Emisja zanieczyszczeń pyłowych w powiecie sulęcińskim na tle województwa w 2001 r.
Ryc. 3.3. Emisja zanieczyszczeń gazowych w powiecie sulęcińskim na tle województwa w 2001r.
Na terenie powiatu sulęcińskiego brak jest większych zakładów przemysłowych szczególnie
uciążliwych dla środowiska.
Generalnie tylko w mieście Sulęcin znajdują się zakłady przemysłowe, uciążliwe pod kątem ochrony
środowiska, a wśród nich najwięcej jest zakładów o przemyśle mechanicznym, chemicznym i
drzewnym.
11
Tylko 3 zakłady przysłały ankiety dotyczące zanieczyszczeń wprowadzanycyh do powietrza
atmosferycznego:
• Zakład Przetwórstwa Mięsnego WARTA z Sulęcina
• ZOZ z Sulęcina
• Gumoplast z Sulęcina.
Zakłady Przemysłu Chemicznego zajmujące się produkcją płyt gumowych uszczelniających,
posiadają baterie cyklonów za kotłami, dzięki czemu skuteczność redukcji zanieczyszczeń wynosi
84%
PW Trakart zajmujący się produkcją drewnianych elementów ogrodowych z drewna iglastego posiada
filtry cyklonowe zmniejszające ilość pyłu.
12
Tabela 3.6. Emisja zanieczyszczeń do atmosfery z zakładów emitujących zanieczyszczenia w powiecie sulęcińskim w 2000, 2001 i 2002 roku
Nazwa przedsiębiorstwa
/zakładu
Zakład Przetwórstwa
Mięsnego WARTA;
Sulęcin
ZOZ; Sulęcin
Gumoplast
Sulęcin
SEEGER DACH Sulęcin
Prefabet, Krzeszyce
Zakłąd Gospodarki Wodno
Ściekowej; Słońsk
Zakład Wodociągów i
Kanalizacji miasta i gminy
Sulęcin
Zakład Odlewniczy, Lejko
Józef, Światłowski
Stanisłwa
Moltech Polska Sp. z o.o.;
Sulęcin
Zakład Gospodarki
Komunalnej; Lubniewice
BRET-PLAST Borowiec
Ludmiła; Sulęcin
CZG-12; Długoszyn
PW Trakart, Tartak
Mierczany, gmina Torzym
2000
SO2 [Mg/rok]
2001
2002
2000
NOx[Mg/rok]
2001
2002
CO
2000
[Mg/rok]
2001
2002
2000
Pył całk.[Mg/rok]
2001
2002
3,151
2,75
2,871
2,75
1,171
2,75
0,328
1,716
0,299
1,716
0,122
1,716
14,774
1,023
13,458
1,023
5,49
1,023
3,6
1,436
3,3
1,436
1,3 1,436 -
5,149
4,803
4,958
0,721
0,897
0,953
0,058
0,059
0,063
1,45
1,334
1,576
IROMET Sp. Z o.o.
;Sulęcin
ZPD HOLZWELT; Słońsk
Lubuski Szpiltal
pulmunologicznokardiologiczny; Torzym
Źródło – ankietyzacja zakładów
Brak danych o emisji zanieczyszczeń
Pyły inne [Mg/rok]
2000
2001
2002
0,612
0,641
-
Wg informacji dostarczonych przez WIOŚ Zielona Góra; Delegatura w Gorzowie Wlkp. w 2002 roku
pod kątem emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego (oraz gospodarki wodno-ściekowej)
skontrolowano 24 zakłady na terenie powiatu sulęcińskiego. Wśród nich w tylko 2 dopatrzono się
pewnych nieprawidłowości odnośnie emisji zanieczyszczeń do powietrza:
• „Komunalnik” Sp. z o.o. w Sulęcinie. Zakład został zobowiązany do przeprowadzenia
pomiarów emisji zanieczyszczeń w gazach odlotowych z kotłowni.
• Zakład Przetwórstwa Mięsnego WARTA z Sulęcina zobowiązany do przeprowadzania
pomiarów substancji zanieczyszczających w powietrzu w gazach odlotowych co najmniej raz
na 6 miesięcy.
3.4.3. Emisja komunikacyjna
Przez powiat sulęciński przebiegają :
• dwie drogi krajowe nr 2 (granica Państwa - Świecko - Torzym - Świebodzin - Trzciel ) i nr
22 (granica Państwa - Kostrzyn - Słońsk - Krzeszyce - Wałdowice - Gorzów Wlkp. - Strzelce
Krajeńskie - Dobiegniew - Stare Osieczno)
• sześć dróg wojewódzkich
o nr 131 (Nowiny Wielkie-Przemysław-Dzierżazna-Krzeszyce)
o nr 134 (Muszkowo-Ośno Lubuskie-Rzepin-Cybinka-Urad)
o nr 136 (Wałdowice-Lubniewice-Wędrzyn)
o nr 137 (Słubice-Drogomin-Długoszyn-Sulęcin-Wędrzyn-Trzemeszno-GrochowoMiędrzyrzecz-Trzciel)
o nr 138 (Sulęcin-Małuszów-Torzym-Gubin)
o nr 139 (Górzyca-Rzepin-Lubin-Mierczany-Gądków Wielki-Debrznica)
• 51 dróg powiatowych o łącznej długości 320 km; z czego przypada:
o na gminę Torzym – (106,3 km – 33,2% w odniesieniu do powiatu)
o gminę Krzeszyce – 70,6 km (22%)
o gminę Sulęcin – 68,3km (21,3%)
o gminę Słońsk – 45,4 km (14,2%)
o gmnię Lubniewice (30 km (9,3%).
Tabela 3.7. Drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne na terenie powiatu sulęcińskiego
Gmina
Lubniewice
Razem
Sulęcin
Drogi krajowe
3,685 (nr 22)
3,685
-
Drogi wojewódzkie
powiatowe
gminne
17,258 (nr 136)
30
21
17,258
0,759 (nr 136)
68,3
134
25,028 (nr 137)
17,273 (nr 138)
razem
43,06
Torzym
22,3 (nr 2)
17,399 (nr 138)
106,3
182,935
16,628 (nr 139)
razem
22,3
34,027
Krzeszyce
11,42 (nr 22)
6,778 ( Nr 131 )
70,6
66
2,628 (nr 134)
0,052 (nr 136)
6,166 (nr 138)
razem
11,42
15,624
Słońsk
28,288 (nr 22)
2,129 (nr 134)
45,4
26
razem
28,288
2,129
RAZEM
65,683
112,098
320,6
429,935
Źródło : Raport o stanie powiatu sulęcińskiego; Starostwo Powiatowe w Sulęcinie, 2001; Zarząd Dróg Wojewódzkich w
Zielonej Górze
Najwięcej dróg krajowych przypada na gminę Słońsk (28,288 km) i Torzym (22,3 km), dróg
wojewódzkich – na gminę Sulęcin (43,06 km). 4 drogi wojewódzkie o łącznej długości 15,624 km
przebiegają przez gminę Krzeszyce.
15
Według danych dostarczonych przez gminy, do najbardziej uciążliwych należą drogi:
• w gminie Sulęcin
o Wojewódzka nr 137 (ul. 3 Maja, ul. Wiejska, ul. E. Plater, ul. Poznańska)
o Wojewódzka nr 138 (ul. Witosa)
o Inne (ul. Kościuszki, ul. Żeromskiego, ul. Lipowa).
• w gminie Krzeszyce – droga wojewódzka nr131(Nowiny Wielkie-Przemysław-DzierżaznaKrzeszyce).
Ponadto drogami krajowymi nr 2 i 22 przewozi się materiały niebezpieczne.
Stan nawierzchni dróg krajowych, wojewódzkich powiatu ocenia się jako średni.
System transportu na terenie powiatu przedstawia mapa nr 8.
Przez obszar powiatu sulęcińskiego przebiegają 4 linie kolejowe:
• nr 237 relacji Wrocław – Szczecin, obsługiwana przez pociągi towarowe i osobowe (gmina
Torzym)
• nr 3 relacji Warszawa-Kunowice, obsługiwana przez pociągi osobowe i towarowe (gmina
Torzym)
• nr 414 relacji Gorzów Wlkp.-Zieleniec-Chyrzyno- Kostrzyn nad Odrą, obsługiwana przez
pociągi towarowe (gmina Krzeszyce i Słońsk)
• nr 364 relacji Wierzbno-Rzepin, obsługiwana przez pociągi towarowe (gmina Sulęcin)
Aby poprawić warunki życia mieszkańców obszarów, przez które przechodzą drogi krajowe i
ważniejsze wojewódzkie należałoby zmniejszyć uciążliwość wywołaną ruchem drogowym, poprzez
budowę obejść miejscowości, segregację ruchu pieszego i kołowego, izolację zabudowy oraz budowę
obwodnic. Ponadto w celu zmniejszenia emisji konieczna jest poprawa standardu sieci drogowych,
zapewnienie przejezdności w każdych warunkach atmosferycznych dróg gminnych.
Na obszarze powiatu sulęcińskiego planuje się budowę obwodnicy w mieście Sulęcin, Krzeszyce,
Słońsk. W Lemierzycach inwestycja budowy obwodnicy jest w trakcie realizacji.
Poza tym czynniki geograficzne i przyrodnicze (jeziora, cieki, lasy) są tu na tyle korzystne, że
wpływają na ograniczenie rozwoju sieci drogowej dzięki czemu natężenie ruchu samochodowego nie
jest duże.
Emisja niska
Emisja zanieczyszczeń pochodzących z lokalnych kotłowni (emitor do 40 m) i indywidualnych
palenisk domowych zwana jest niską emisją.
W związku z dość dużą liczbą kotłowni wykorzystujących jako paliwo węgiel kamienny, miał
węglowy oraz koks (paliwa nieekologiczne) w powiecie sulęcińskim w przeważającej jego części
występuje problem emisji niskiej. Do problemu stosowania nieekologicznych paliw dochodzi jeszcze
niska sprawność kotłowni przez co następuje dodatkowo większa emisja zanieczyszczeń do powietrza.
Ponadto w większości gospodarstw domowych często stosuje się różnego rodzaju "paliwa zastępcze"
(butelki i opakowania z mas plastycznych, guma, papier zafoliowany, itp.). Szczególnie dotyczy to
okresu jesiennego, kiedy temperatura powietrza jest na tyle wysoka, że można ogrzać pomieszczenie
mniej kalorycznymi, zastępczymi paliwami.
Gmina Lubniewice
W gminie występuje 6 kotłowni lokalnych, w których stosowane są węgiel kamienny i olej opałowy.
W gminie Sulęcin:
• występuje 15 kotłowni eksploatowanych przez „Komunalnik” Sp. Z o.o.
o węgiel i Koks stosuje się w 6 kotłowniach
o węgiel w 4
o olej w 2
o miał w 1
o koks w 1
o gaz w 1
16
Większość kotłów jest w średnim stanie technicznym. W złym stanie technicznym są kotły na węgiel i
koks.
• ponadto w eksploatacji u innych podmiotów znajduje się 40, kotłowni w których
wykorzystuje się:
o olej – 11
o węgiel i koks – 10
o węgiel – 7
o koks – 4
o trociny, drewno – 2
o gaz – 2
o węgiel, koks, olej opałowy – 1
o drewno, węgiel, koks, olej – 1
o koks, węgiel i drewno - 1
o węgiel i miał – 1
Gmina Torzym
W gminie jest 18 kotłowni:
o węgiel – 8
o olej opałowy – 3
o miał – 3
o drewno i węgiel – 2
o gaz i węgiel – 1
o olej i węgiel - 1
Gmina Krzeszyce
W gminie występuje 6 kotłowni lokalnych, w których stosuje się węgiel kamienny , koks i olej
opałowy.
Gmina Słońsk
Wystepuje tu 14 kotłowni:
o węgiel kamienny – 7
o odpady drzewne –4
o olej opałowy - 3
Żródło:Raport o stanie powiatu sulęcińskiego – Starostwo Powiatowe w Sulęcinie, marzec 2001.
Stopniowo jednak obserwuje się zmianę nośników energii z paliw stałych w postaci węgla i koksu na
paliwa ekologiczne, w tym głównie gaz i energię elektryczną, olej opałowy i brykiety ze słomy i
odpadów stolarskich.
Emisja odorów z produkcji zwierzęcej
Produkcja zwierzęca oddziałuje na środowisko przyrodnicze w sposób bezpośredni, poprzez emisję
z budynków inwentarskich zanieczyszczeń powietrznych (pyły, gazy, drobnoustroje) i w sposób
pośredni – poprzez ścieki odzwierzęce (gnojowica) i odpady.
W gminie Lubniewice w miejscowości Lubniewice i Glisno prowadzona jest hodowla trzody chlewnej
(razem około 1200 sztuk). System utrzymania zwierząt jest bezściółowy a obornik wywozi się na pole.
W gminie Sulęcin w kilku gospodarstwach prowadzona jest hodowla zwierząt na skalę przemysłową,
w przeważającej części jest to drobiarstwo oraz produkcja jaj wylęgowych (Trzebów, Ostrów, Zarzyń)
i hodowla ryb. W gminie Torzym w miejscowości Gądków Wielki utrzymuje się trzodę chlewną (320
sztuk) – ściółkowy system utrzymania. W gminie Krzeszyce prowadzi się hodowlę zwierząt z
dominacją bydła mlecznego, mięsnego i trzody chlewnej (Krępiny, Dzierżązna, Zaszczytowo,
Marianki, Przemysław, Krzemów, Krasnołęg, Dębokierz) oraz drobiu (Muszkowo) (tabela 7.6).
Emisja toksycznych gazów i odorów w fermach, zależna jest m. in. od systemu utrzymania.
Zmniejszona ilość wydzielanych gazów notowana jest przy systemie ściołkowym. Szczególnie
uciążliwe dla ludzi są odory, które rozprzestrzeniają się szybko i mają słabą zdolność do mieszania się
z powietrzem. Ze względu na specyfikę powiatu sulęcińskiego problem uciążliwości związanej
z produkcją zwierzęcą może występować lokalnie w miejscowościach gdzie są zlokalizowane fermy.
(szczegóły w pkt. 7.4)
17
3.5. Ocena zagrożenia dla ludzi i środowiska
Stan jakości powietrza w powiecie sulęcińskim jest dobry. Uciążliwością dla środowiska i
mieszkańców dla powiatu sulęcińskiego jest tu niska emisja i emisja komunikacyjna.
Problemem jest również (wg danych PSP) wypalanie ściernisk, co jest przyczyną znacznej emisji
zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego (rozdz.10).
Zagrożenie emisją komunikacyjną występuje głównie w miastach przez które przebiegają drogi
krajowe. Zanieczyszczenia komunikacyjne to przede wszystkim tlenki azotu, tlenek węgla i
węglowodory aromatyczne, w tym benzen, wykazujący działanie kancerogenne. Zanieczyszczenia te
są przede wszystkim prekursorami powstawania ozonu troposferycznego. W miesiącach letnich, w
rejonie zwiększonego ruchu drogowego, prawdopodobnie są przekraczane dopuszczalne stężenia
ozonu w powietrzu. Z kolei, równoczesne występowanie ozonu i węglowodorów powoduje nasilenie
się reakcji synergicznych.
Podwyższone stężenia tlenków azotu (czynnik biogenny) mogą powodować zmiany
w funkcjonowaniu ekosystemów, objawiające się zanikaniem szczególnie wrażliwych gatunków
roślinnych na terenach położonych wzdłuż tras komunikacyjnych. Największe potencjalne zagrożenie
hałasem i emisją spalin występuje wzdłuż dróg krajowych (nr 2 i nr 22 ) w szczególności w centrach
miast w otoczeniu gęstej zabudowy. Poza tym drogi krajowe są również zagrożeniem pod kątem
przewożenia nimi materiałów niebezpiecznych.
Zagrożeniem dla korytarza ekologicznego Postomii (naturalny ciąg ekologiczny obejmujący
pradoliny, doliny rzeczne, rynny jeziorne i inne obniżenia terenu oraz obszary leśne) jest szosa
Kostrzyn-Skwierzyna-Poznań.
Niezbędne jest również ustalenie miejsc ważnych z punktu widzenia migracji zwierząt czy
występowania roślin i zaprojektowanie miejsc budowy przepustów lub estakad.
Emisja niska ujemnie wpływa na odczucia estetyczne, daje poczucie dyskomfortu, a także zwiększa
koszty utrzymania czystości (zapylenie). W grupie substancji emitowanych podczas spalania węgla
w paleniskach domowych i lokalnych kotłowniach, oprócz dwutlenku siarki, pyłów i tlenków azotu,
znajduje się także sadza, zawierająca wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w tym benzo-apiren, stanowiące największe potencjalne zagrożenie zdrowotne.
Podwyższone stężenia dwutlenku siarki i tlenków azotu, będących substancjami zakwaszającymi,
wywołują szkody w ekosystemie, a więc należy przyjąć, że emisja niska na terenie powiatu
sulęcińskiego może być potencjalnym źródłem szkód w ekosystemie.
Gmina Słońsk znajduje się w rynnie spływu zanieczyszczeń wielkoobszarowych (źródła emisji w
Berlinie oraz w Kostrzynie) co może powodować podwyższanie się stężenia zanieczyszczeń na terenie
gminy
18
4. HAŁAS
Dominującym źródłem hałasu w środowisku miejskim jest ruch kołowy. O wielkości poziomu hałasu
decyduje przede wszystkim hałas pojazdów, natężenie ruchu, udział taboru ciężkiego w natężeniu
ruchu pojazdów kołowych, prędkość pojazdów i inne.
4.1. Hałas komunikacyjny
W 2001 roku WIOŚ przeprowadził badania hałasu komunikacyjnego i natężenia ruchu wzdłuż drogi
krajowej nr 22 w rejonie jej przebiegu przez tereny zabudowane w następujących gminach:
• Słońsk
W Słońsku przy zachodniej granicy wsi na skrzyżowaniu z drogą do Krzeszyc (na długości 1,5 km)
W Słońsku na skrzyżowaniu z drogą do Krzeszyc – wschodnia granica wsi (na długości 0,6 km)
W Lemierzycach (na długości 1,3 km)
• Krzeszyce
Na zachodniej granicy wsi przy skrzyżowaniu z drogą do Nowin (na długości 1,1 km)
Na skrzyżowaniu z drogą do Nowin przy wschodnim krańcu wsi (na długości 1,5 km)
Wzdłuż badanych odcinków znajduje się ok. 155 budynków wymagających ochrony akustycznej
(szkoły, przedszkola, budynki mieszkalne, itp), w których przebywa ok. 855 osób.
Pomiary dokonywano przy krawędzi jezdni i przy elewacji budynków dla 16 godzin pory dziennej w
odległości 1 m od krawędzi drogi i przy elewacji budynków.
Wyniki zestawiono w poniższej tabeli:
Tabela 4.1. Wyniki pomiarów natężenia hałasu w powiecie sulęcińskim w 2001 roku
l.p.
1
2
3
4
5
Gmina/Lokalizacja
pomiarowego
punktu
*Równoważny poziom
hałasu/dopuszczalny poziom hałasu
(dB)
Przy
Przy elewacji
krawędzi
jezdni
–
70,6/55
62,6/60
Natężenie ruchu pojazdów
(Poj/h)
Ogółem
Pojazdy ciężkie
Słońsk (Zach. Granica wsi
213
skrzyżowanie z drogą do Krzeszyc)
Słońsk (na skrzyżowaniu z drogą do
67,8/55
56,2/60
231
Krzeszyc – wschodnia granica wsi)
Słońsk - Lemierzyce
68,8/55
157
64,0/60
Krzeszyce (Na zach. granicy wsi przy
71,7/55
307
64,1/60
skrzyżowaniu z drogą do Nowin)
Krzeszyce (Na skrzyżowaniu z drogą
70,7/55
63,4/60
271
do Nowin przy wschodnim krańcu wsi)
Źródło : Raport o stanie środowiska w woj. lubuskim w 2001 roku
*progowe poziomy hałasu wg Rozporządzenia Ministra Środowiska (Dz.U. Nr 8, poz.8 z 2002 roku)
% poj.
ciężkich
23
11,5
21
9,1
26
43
16,6
14,0
35
12,9
Z badań tych wynika, że w rejonie zabudowy mieszkaniowej nie występują przekroczenia wartości
progowych ale bezpośrednio przy elewacjach budynków średnie przekroczenie dopuszczalnego
równoważnego dźwięku A (przyjęto 60 dB) miało miejsce na całym mierzonym odcinku wzdłuż
drogi krajowej nr 22. Największe zmierzono w gminie Słońsk w miejscowości Lemierzyce (64 dB
przy dopuszczalnym natężeniu 60 dB) oraz w Krzeszycach (64,1 dB). W punktach tych ponad 15%
udziału w ruchu pojazdów miały pojazdy ciężkie.
W celu zmniejszenia uciążliwości związanej z emisją hałasu komunikacyjnego w powiecie
sulęcińskim planuje się budowę obwodnic a wcześniej zainstalowanie ekranów akustycznych, które w
znacznym stopniu ograniczą uciążliwość związaną z hałasem (pkt. 3.4.3.)
19
4.2. Hałas przemysłowy
Według danych WIOŚ w powiecie sulęcińskim nie prowadzono pomiarów hałasu przemysłowego.
Generalnie jednak hałas może być uciążliwy na terenie (jednak w granicach obiektu), na którym
skupiona jest większość zakładów przemysłowych – w Sulęcinie. Urządzeniami powodującymi hałas
mogą być urządzenia wentylacyjne, maszyny do obróbki drewna, metalu i sprężarki.
Według dostarczonych ankiet, badania hałasu przeprowadza się w następujących zakładach :
• Zakładach Przemysłu Chemicznego „Gumoplast” w Sulęcinie. Ostatnia kontrola
przeprowadzona w dniu 22.08.2002 nie wykazała przekroczeń dopuszczalnych norm hałasu.
• Bret Plast Borowiec Ludmiła z Sulęcina, zajmujący się przetwórstwem opakowań z tworzyw
sztucznych, wymianą stolarki okiennej i produkcją zniczy. Badania hałasu przeprowadza się
raz w roku a poziomy dopuszczalne nie są przekraczane.
Głównym problemem z zakresu ochrony przed hałasem w powiecie sulęcińskim jest duża uciążliwość
hałasu pochodzenia komunikacyjnego.
Uciążliwość związana z hałasem przemysłowym może występować jedynie w granicach obiektu lub
też ograniczać się do najbliższego otoczenia.
20
5. ZASOBY WODNE
5.1. Wody powierzchniowe
5.1.1. Rzeki
Cieki wodne w poszczególnych gminach powiatu przedstawiono w tabeli 5.1.
•
•
•
•
•
•
•
Rzeka Lubniewka (Lubna) jest rzeką IV rzędu, wchodzącą w skład dorzecza Odry. Wypływa
ze wzgórz czołowomorenowych Osieńsko-Sulechowskich w południowo-zachodnim regionie
gminy Lubniewice ale poza jej granicami. Przepływa przez jeziora Lubniewsko, Lubiąż,
Krajnik i Janowiec następnie do Noteci i Warty. Na rzece występują 3 jazy.
Rzeka Postomia - przepływająca przez gminę na długości 20 km; jest rzeką IV rzędu i wpływa
na teren naturalnego rozlewiska Warty. Początek swój bierze w jeziorze Postomsko
położonym pomiędzy Sulęcinem a Trzemesznem Lubuskim.
Rzeka Ilanka jest rzeką II rzędu, prawym dopływem rzeki Odry i ciągnie się wzdłuż
południowej granicy gminy Torzym.
Rzeka Bobrowa Struga –prawobrzeżny dopływem Ilanki
Rzeka Pliszka - jest rzeką III rzędu, wypływa z Jeziora Trawienko i uchodzi do Odry. Badania
w punkcie monitoringowym prowadzone są w miejscowości Urad w odcinku przyujściowym.
Rzeka Moskawa – prawobrzeżny dopływ Pliszki. W rejonie Gądkowa Wielkiego ciek zasila
stawy rybne.
Rzeka Lenka (Ośnianka); jest rzeką IV rzędu, lewym dopływem Kanału Postomskiego.
Początek swój bierze na terenach bagiennych na południe od Ośna Lubuskiego.
Tabela 5.1. Cieki wodne w powiecie sulęcińskim
Lp.
1
2
3.
Gmina
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
4.
Krzeszyce
5.
Słońsk
Rzeki
Lubniewka (Lubna)
Postomia, Jeziorna,
Ilanka,
Pliszka,
Bobrowa
Struga,
Moskawa
Postomia,
Lubniewka (Lubna),
Rudzianka,
Trzepielinka
Ośnianka (Lenka),
Postomia,
Warta
Kanały
Lubniewicki, Jarnatowski
Młynówka, Ostrowski, Muszkowicki
„A”. Kolonia Drzewce, „B” Kolonia Drzewce
Marianowski, Przemysław - Malta, Lemierzycki, Czartowski,
Głuchowski, Grodziski, Krępiński, Op. Studzionka, Torfowy, Op.
Lemierzyce, Op. Kołczyn, Środkowy, Muszkowiecki, Stróżnik,
Postomski
Postomski, Racza Struga, Marianowski, Lemierzycki, Głuchowski, Op.
Słońsk, Grodziski, Krępiński, Jamno - Budzigniew, Lednik, Sumatra,
Starołęcze, Rypidłów, Sumice, Stara Głusza, Budzigniewski, Torfowy,
Op. Lemierzyce, Lemierzycko - Krzeszycki, Doprowadzalnik,
Muszkowiecki, Kobowa, Zbiornik
5.1.1.1. Stan czystości rzek
Rzeka Ilanka
W 2000 roku rzeka Ilanka była kontrolowana w dwóch przekrojach pomiarowo kontrolnych :
• w rejonie Torzymia – poniżej (44,5 km) i powyżej Torzymia (48,7 km); w ramach
monitoringu lokalnego, zleconego przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Torzymiu
• w Świecku - 0,5 km powyżej ujścia do Odry w ramach monitoringu regionalnego
Wody Ilanki w przekrojach zlokalizowanych w rejonie Torzymia odpowiadały wówczas III klasie
czystości, a uchodząc do Odry, w przekroju pomiarowo-kontrolnym Świecko - nie odpowiadały
normom ze względu na wysoką zawartość chlorofilu "a". Badania wykazują wpływ ścieków
odprowadzanych z Torzymia na jakość wód rzeki Ilanki, tj. wzrost ich zanieczyszczenia związkami
organicznymi i biogennymi oraz pod względem bakteriologicznym. Na stan wód mają tu również
wpływ ścieki z Rzepina.
21
W stosunku jednak do roku 1999 stwierdzono poprawę jakości wód Ilanki w rejonie Torzymia, w
zakresie zanieczyszczeń organicznych i biogennych.
W 2001 roku badania przeprowadzono już tylko w Świecku 0,5 km powyżej ujścia do Odry.
W przekroju tym nastąpiła poprawa stanu czystości rzeki pod względem stężenia chlorofilu „a” z
poziomu ponadnormatywnego do poziomu klasy III.
Rzeka Lubniewka
W 2000 roku badania jakości wód Lubniewki prowadzone były w miejscowości Rudnica - w 5,2 km
biegu rzeki. Wody odpowiadały wówczas III klasie czystości.
W 2001 roku badań nie prowadzono.
Rzeka Lubniewka stanowi odbiornik ścieków z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni w
Lubniewicach.
Rzeka Pliszka
Rzeka Pliszka nie jest narażona na bezpośrednie oddziaływanie ścieków komunalnych. Pośrednio
natomiast - poprzez rzekę Łagowę, przyjmuje zanieczyszczenia z Łagowa, Gronowa, Toporowa oraz
Gądkowa Wielkiego.
Na terenie powiatu sulęcińskiego nie prowadzi się monitoringu tej rzeki; jedynie w 5 punktach
pomiarowo kontrolnych leżących poza terenem powiatu sulęcińskiego:
• powyżej ujścia Łagowej - w km 55,5
• poniżej ujścia Łagowej w km 54,5
• w miejscowości Pliszka (powiat krośnieński, gmina Bytnica) – w km 40,0
• w miejscowości Sądów (powiat słubicki; gmina Cybinka)– w km 15,4
• ujście do Odry w miejscowości Urad (powiat słubicki, gmina Cybinka) – w km 0,3
W 2000 roku przeprowadzono badania we wszystkich 5 punktach pomiarowych. Woda mieściła się w
II, III klasie czystości (ocena ogólna) a w miejscowości Pożrzadło – NON.
W 2001 roku przeprowadzono badania tylko w mieście Urad (przy ujściu do Odry). Woda w ocenie
ogólnej została zaklasyfikowana do I klasy czystości.
Generalnie Pliszka - mimo występujących miejscami przekroczeń wskaźników eutroficznych - należy
do najczystszych rzek województwa lubuskiego. Na stan czystości wód rzeki mają wpływ
niedostatecznie oczyszczone ścieki odprowadzane z oczyszczalni w Gronowie oraz zanieczyszczenia
wprowadzane do wód ze stawów rybnych, zlokalizowanych w rejonie Sądowa, Koziczyna i m.
Pliszka.
Rzeka Postomia
W 2000 roku badania jakości Postomii wykonano w punkcie pomiarowo-kontrolnym w Krzeszycach
(0,8 km) – wody pozaklasowe(non).
Źródłami zanieczyszczeń rzeki są: oczyszczalnia Domu Pomocy Społecznej w Tursku, oczyszczalnia
mechaniczno-biologiczna w mieście Sulęcin. Ponadto odprowadzane są tu ścieki bytowo-gospodarcze
z jednostek wojskowych i osiedla mieszkaniowego w Wędrzynie po oczyszczeniu ich w oczyszczalni
mechaniczno-biologicznej oraz ścieki z oczyszczalni ścieków w Krzeszycach.
W porównaniu do roku 1999 stan czystości rzeki Postomii nie uległ zmianie (non).
W 2002 roku badania jakości Postomii wykonano w 3 punktach pomiarowych (Wędrzyn i Ostrów –
gmina Sulęcin oraz w Krzeszycach). Z uwagi na zły stan sanitarny wody zaliczono do pozaklasowych.
Rzeka Lenka
W 2000 roku badania jakości Lenki prowadzono w punkcie pomiarowym Słońsk (1,0 km) przed
ujściem do Kanału Postomskiego. W ocenie ogólnej Lenka odpowiadała wodom pozaklasowym. Za
stan ten generalnie odpowiedzialny jest zły stan sanitarny rzeki. W stosunku do poprzednich lat stan
Lenki uległ nieznacznej poprawie (1997 rok).
22
W 2002 roku badania czystości rzeki prowadzono w dwóch punktach pomiarowych w tym jeden
zlokalizowany w Słońsku. Stwierdzono występowanie wód pozaklasowych ze względu na wartości
ChZT, manganu, zawiesiny ogólnej, fosforu ogólnego, chlorofilu”a” oraz zły stan sanitarny.
Kanał Postomski
Badania czystości wykonano w 2000 roku w dwóch przekrojach pomiarowych:
• W miejscowości Krzeszyce w km 32,2
• W miejscowości Przyborów (gmina Słońsk) w km 10,9.
Do Kanału dopływają oczyszczone ścieki z oczyszczalni mechaniczno-biologiczniej w Słońsku.
Badania wód wykonane wcześniej w 1997 roku wykazały, że stan sanitarny cieku nie odpowiadał
normom.
W 2000 r. nastąpiła poprawa stanu sanitarnego - wody rzeki osiągnęły III klasę czystości.
Klasyfikacja pozostałych wskaźników nie uległa zmianom.
W 2002 roku prowadzono badania w dwóch punktach pomiarowo kontrolnych w Krzeszycach i
Przyborowie (gmina Słońsk). Badania wykazały ponadnormatywne stężenia manganu i chlorofilu „a”
(non).
Tabela 5.2. Klasy jakości wód powiatu sulęcińskiego w 2000, 2001 i 2002 roku
Lokalizacja
przekroju
Rodzaj
monitoringu
Ocena ogólna w 2000 r.
klasa
Ilanka
- Lokalny
powyżej
Torzymia
Ilanka
- Lokalny
poniżej
Torzymia
Ilanka
- Regionalny
ujście
do
Odry
(m.Świecko)
III
III
non
Lubniewka - Regionalny
m. Rudnica
Gmina
Krzeszyce
III
Pliszka
powyżej
ujścia
Łagowej
poniżej
ujścia
Łagowej
II
- Regionalny
Regionalny
III
m. Pliszka
Regionalny
III
m. Sądów
Regionalny
Non
ujście
Odry
Urad
do Regionalny
m.
III
Uwagi
Rzeka Ilanka
Zw.organiczne, zasolenie, zaw. Ogólna, subst.
Biogenne – I klasa czystości
Stan sanitarny -II klasa
Zasolenie, zawiesina – I klasa
Zw.organicze - II klasa
Subst. Biogenne, stan sanitarny – III klasa
Zasolenie,zawiesina, metale, subst. Specyficzne –
I klasa
Zw. Organiczne – II klasa
Subst. Biogenne, stan sanitarny – III klasa
Lubniewka
Zasolenie, zaw. Ogólna, met. Ciężkie, subst.
Specyficzne – I klasa
Zw. Organiczne, subst. Biogenne – II klasa
Stan sanitarny – III klasa
Pliszka
Zasolenie, zaw.ogólna, metale, sub.specyf.I klasa
Zw.organiczne, sub.biogenne, stan sanitarny –
II klasa
Zasolenie, zaw.ogólna, metale, sub.specyf.- I
klasa
Zw.organiczne, stan sanitarny – II
Sub.biogenne - III
klasa
Sub.biogenne - III
klasa
Sub.biogenne - NON
klasa
Sub.biogenne – III
Ocena ogólna w 2001 r.
Uwagi
Ocena
ogólna w
2002 r.
Klasa średnia
-
-
-
-
-
-
Spadek stężenia III
chlorofilu w
stos. Do 2000
roku
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Mała zawartość I
tlenu
rozpuszczonego
stężenia
chlorofilu”a” –
23
klasa III
-
-
non
-
Postomia
Zasolenie, metale, subst. Specyficzne-I klasa
Zw. Organiczne – II klasa
Subst. Biogenne, stan sanitarny - NON
-
-
-
Non
-
-
-
-
Non
-
-
non
-
-
Rz. Postomia Regionalny
- m.
Krzeszyce
Wędrzyn (g. Regionalny
Sulęcin)
Ostrów (gm. regionalny
Sulęcin)
Non
ujście do
Regionalny
Kanału
Postomskieg
o (m. Słońsk)
-
Non
m. Krzeszyce Regionalny
Non
m.
Przyborów
Regionalny
non
Lenka (Ośnianka)
Zasolenie, zawiesina, metale, subst. Specyficzne
– I klasa
Zw. Organiczne, subst. Biogenne – II klasa
Stan sanitarny - NON
Kanał Postomski
Zasolenie, metale, subst.specyficzne – I klasa
Zaw. Ogólna – II klasa
Subst. Biogenne,stan sanitarny – III klasa
jw.
Non
-
-
Generalnie najmniej zanieczyszczonymi rzekami są Ilanka i Pliszka (II/III klasa); wody o niewielkich
stężeniach zanieczyszczeń fizyko-chemicznych oraz czyste pod względem sanitarnym. Rzeką nieco
bardziej zanieczyszczoną, jednakże tylko pod względem sanitarnym na terenie pow. sulęcińskiego jest
Lubniewka.
Sieć rzeczną oraz jakość wód powierzchniowych przedstawia mapa nr 3.
5.1.2. Jeziora
W powiecie sulęcińskim znajduje się 41 jezior powyżej 1 ha, o łącznej powierzchni 1 145,62 ha
(tabela 5.3.).
Gmina Lubniewice
• Jezioro Lubniewsko, z 4 wyspami o łącznej powierzchni 0,4 ha. Dookoła jeziora przebiega
szlak turystyczny pieszy. Linia jeziora podobnie jak i jego dno są bardzo urozmaicone. Plaże
znajdują się na brzegu północnym i wschodnim jeziora przy ośrodkach wypoczynkowych.
• Jezioro Lubiąż zwane Lubniewickim z licznymi ośrodkami wypoczynkowymi. Jezioro ma
dwa dopływy.
• Jezioro Krajnik bardzo głębokie (najgłębsze w województwie) i o małej powierzchni. Zasilane
jest przez ciek wypływający z jeziora Lubiąż oraz przez liczne źródliska i cieki
odprowadzające z pobliskich pól i łąk.
• Jezioro Jarnatowskie – z bardzo dobrze rozwiniętą linią brzegową oraz litoralem
przybrzeżnym (trzciny i oczerety).
• Jezioro Krzywe – jedno z mniejszych z tendencją do zarastania.
• Jezioro Janowiec – należące do najpiękniejszych akwenów wodnych tych okolic. Obecna
powierzchnia lustra wody stanowi 50% stanu pierwotnego; pozostała część pokryta jest
kożuchem roślin torfowiskowych.
Gmina Sulęcin
W gminie znajduje się 21 jezior; większość jest użytkowanych przez Polski Związek Wędkarski,
Zarząd Okręgu w Gorzowie Wlkp. (4) ; Jednostka Wojskowa 19-86 (15) jedno przez Lasy Państwowe
i spółdzielnię produkcyjną. Do największych z nich należą:
• Jezioro Buszno (58,7 ha) znajdujące się na terenie Łagowskiego Parku Krajobrazowego,
• Jezioro Męcko Duże (41,8 ha),
• Jezioro Buszenko (33,0 ha) znajdujące się na terenie Łagowskiego Parku Krajobrazowego,
• Jezioro Kopaniec (Kopanica, Trzciemno)(14,7 ha).
Wszystkie jeziora w gminie zajmują łącznie powierzchnię około 300 ha.
24
Gmina Torzym
Na terenie gminy znajduje się 174 zbiorników wodnych o powierzchni od 0,06 do 111 ha. Zbiorników
o powierzchni powyżej 1,0 ha jest 132 sztuki. Najwięcej jezior o małej powierzchni znajduje się w
mieście Torzym i wokół miasta – około 14 sztuk.
• Jezioro Malcz o powierzchni 111 ha
• Jezioro Wielicko o powierzchni 103 ha z jednym ośrodkiem wypoczynkowym. Przez jezioro
przepływa rzeka Pliszka. Jezioro charakteryzuje się dużą podatnością na degradację, stąd
ważne jest uniemożliwienie przedostawania się zanieczyszczeń do jego wód.
Gmina Krzeszyce
W gminie znajdują się 3 jeziora:
- Czajcze (Brzozowa, Rogi II)
- Rudna
- Stawy Piskorzno
Gmina Słońsk
• Jezioro Radachowskie
• Jezioro Kostrzyńskie – w obrębie rezerwatu Słońsk
• Jezioro Głębokie (Głęboczek Duży)
• Głęboczek Mały o pow. 1,8 ha
Tabela 5.3. Wykaz najważniejszych jezior położonych na terenie powiatu sulęcińskiego
Lp.
Nr ewid.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14
556
558
557
553
-
15
16
17
18
19
20
21
22
23
492
494
497
496
499
498
-
24
25
26
27
28
29
30
-
Nazwa jeziora
Gmina Sulęcin
Kolejowe I (Głębokie)
Kolejowe II (Owiecko Małe)
Kolejowe III (Owiecko Duże)
Ostrowskie
Buszno
Buszenko
Kopaniec (Kopanica, Trzciemno)
Męcko (Męcko Duże)
Długie (Wąskie, Szumite)
Ostrowicko (Ostrowicko Duże, Głuche, Wielkie)
Wędrzyn (Postomsko)
Sandacznik
Pierwsze (Rakowe, Racze)
Rychlickie
Gmina Lubniewice
Jarnatów (Miechowskie)
Krzywe Duże
Krajnik (Trzciniec)
Śmierdzące (Oko)
Lubniewsko (Nakońskie)
Janie (Janowiec, Janowe)
Kiełlo
Lubiąż (Lubniewickie, Żurawie)
Krzywe Małe
Gmina Torzym
Ilno
Wilcze (Jasne)
Karasienko (Ciemne)
Kręcko (Krzywe, Garbicz)
Wielkie (Wielicko)
Wielicko (Gądkowskie Duże)
Malcz
31
487
Czajcze (Brzozowa, Rogi II)
Położenie
okol. wsi Żubrów
okol. wsi Żubrów
okol. wsi Żubrów
okol. wsi Ostrów
okol. wsi Wielowieś
okol. wsi Małuszów
okol. wsi Rychlik
okol. wsi Jarnatów
okol. Lubniewic
okol. Lubniewic
okol. Lubniewic
okol. wsi Świerczów
okol. Lubniewic
okol. wsi Jarnatów
okol. Lubniewic
okol. Torzymia
okol. Torzymia
okol. Torzymia
okol. wsi Garbicz
okol. wsi Garbicz
okol. Gądkowa Wielkiego
strefa
ochronna
Łagowskiego
Krajobrazowego
Parku
Gmina Krzeszyce
okol. wsi Brzozowa
25
32
33
488
-
Rudna
Stawy Piskorzno
34
35
36
578
579
577
Głęboczek Duży (Głębokie)
Głęboczek Mały
Radachowskie
okol. wsi Rudna
okol. Krzeszyc
Gmina Słońsk
okol. Słońska
okol. Słońska
okol. wsi Ownice
5.1.2.1. Stan czystości jezior
W 2001 roku WIOŚ wraz z Delegaturą w Gorzowie Wlkp. w ramach monitoringu lokalnego
przebadał 10 jezior na terenie woj. Lubuskiego w tym 2 w powiecie sulęcińskim w gminie Torzym.
Badania prowadzone są zgodnie z zasadami Systemu Jakości Jezior (SOJJ).
Podstawą oceny są dwa kryteria :
- klasa czystości zbiornika
- kategoria podatności zbiornika na degradację.
Jezioro Wielicko (gmina Torzym)
Jakość wód oceniono na podstawie badań wiosennych i letnich w 2001 roku. Wody zaklasyfikowano
do III klasy czystości na co miały wpływ wysoka zawartość azotu całkowitego, chlorofilu i suchej
masy sestonu (wszelkie cząstki unoszące się w wodzie tworzone przez organizmy żywe , szczątki
organiczne oraz cząstki mineralne). Wodę cechowała niska przeźroczystość oraz duża zawartość
fosforu całkowitego, subst.organicznych, soli mineralnych.
Pod względem wskaźników hydrobiologicznych jezioro jest silnie zeutrofizowane (gromadzenia się
materii organicznej w tempie przekraczającym jej zasymilowanie).
Pod względem sanitarnym jezioro było czyste. W stosunku do 1996 roku stan jakości jeziora
nieznacznie się pogorszył co jednak nie spowodowało zmiany klasy czystości. Na fakt ten ma wpływ
stan czystości przepływającej przez jezioro rzeki Pliszki. Wody jeziora charakteryzują się wysoką
podatnością na czynniki antropogeniczne stąd zaliczenie ich do wód poza kategorią w odniesieniu na
ich podatność na degradację.
Jezioro Garbicz (przy północnym brzegu jeziora jest położona wieś Garbicz w gminie Torzym)
W 2001 roku jakość wód odpowiadała II klasie czystości. Latem wody jeziora charakteryzują się tym,
że warstwa dolna jeziora jest odtleniona natomiast w strefie naddennej występuje wysokie stężenie
subst. Organicznych, duże stężenie fosforanów, fosforu całkowitego, azotu amonowego. Wiosną w
warstwie powierzchniowej stwierdzono duże stężenie fosforanów, fosforu całkowitego, azotu min.
Pod względem sanitarnym wody odpowiadają I klasie czystości. Na jakość wód jeziora Garbicz mają
wpływ zanieczyszczenia wprowadzane do niego w poprzednich latach. Aktualnie jezioro znajduje się
w fazie rewitalizacji. Długa linia brzegowa Jeziora Garbicz w stosunku do objętości jego wód, zbyt
mała głębokość średnia powoduje, że Jezioro Garbicz charakteryzuje się zwiększoną podatnością na
degradację i zaliczone zostało do II kategorii.
Badaniom we wcześniejszych latach poddawano następujące jeziora:
Jezioro Buszno (gmina Sulęcin)
W 2000 roku stężenie substancji organicznych, stężenia biogenów, zarówno związków fosforu, jak i
azotu mieściło się w granicach obowiązujących dla klasy I i II. Normom nie odpowiadało stężenie
fosforanów w warstwie naddennej. Wysoka była zawartość soli mineralnych (III klasa). Stan sanitarny
jeziora był dobry. Ogólna ocena pozwoliła zaliczyć wody jeziora do II klasy. Jezioro jest odporne na
degradację i zostało zaliczone do I kategorii.
Po raz pierwszy jezioro zbadano w 1990 roku i zaklasyfikowano je również do II klasy czystości. W
1995 roku o klasę wzrosły stężenia azotu amonowego i chlorofilu oraz wartość przewodności
elektrolitycznej. Pogorszyły się również warunki tlenowe w jeziorze. Jednakże porównanie wyników z
200 roku i 1995 roku świadczy o powrocie wód do czystości sprzed 10 lat.
26
Jezioro Malcz (gmina Torzym)
W 2000 roku charakteryzowało się bardzo wysokim stopniem natlenienia. Wartości ChZT, azot
mineralny, przewodność elektrolityczna i przezroczystość zaklasyfikowały wodę jeziora do II klasy.
Natomiast pozostałe do I klasy (również miano coli). W ocenie ogólnej, zgodnie z SOJJ, jezioro Malcz
odpowiadało w 2000 roku I klasie czystości. Jezioro jednak nie jest odporne na degradację charakteryzuje się III kategorią. Wcześniejsze badania jeziora przeprowadzono w 1994 roku pozwoliły
zaklasyfikować wody jeziora do II klasy czystości (duże stężenia azotu całkowitego)
Tabela 5.4. Kategoria podatności na degradację i klasy czystości jezior badanych
Lp.
Lata badania
1
2
3
4
Nazwa jeziora
1990
2000
1996
2001
2001
1994
2000
Buszno
Wielicko
Garbicz
Malcz
Klasa czystości wód
II
II
III
III
II
II
I
Kategoria podatności na
degradację
I
poza kategorią
poza kategorią
II
III
5.1.3. Kąpieliska
Na terenie powiatu działają następujące kąpieliska nadzorowane przez Powiatowy Inspektorat
Sanitarny w Sulęcinie:
Tabela 5.5. Wykaz kąpielisk nadzorowanych przez Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Sulęcinie
gmina
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Słońsk
miejscowość
Świerczów
Lubniewice
Lubniewice
Lubniewice
Lubniewice
Lubniewice
Lubniewice
Jarnatów
Świerczów
Ostrów
Wędrzyn
Torzym
Lubin
Gądków Wielki
Torzym
Garbicz
Słońsk
jezioro
Lubniewsko
Krajnik
Lubiąż
Lubiąż
Lubiąż
Lubiąż
Lubiąż
Miechowskie
Lubniewsko
Ostrowskie
Postomsko
Ilno
Lubińskie
Wielickie
Jasne
Wielkie
Radachowskie
Właściciel kąpieliska
UMiG Lubniewice
UMiG Sulęcin
UMiG Torzym
UG Słońsk
Użytkownik kąpieliska
OW „Laguna”
OW „Kaczy Dołek”
OWS „Stilon”
UMiG Lubniewice
OW „Łączność”
WZSR Zielona Góra
OWS „Pod Basztą”
OW „PWiK Gorzów”
SOKSiR Sulęcin
Jednostka wojskowa w Wędrzynie
UMiG Torzym
OW „Turmax”
-
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sulęcinie prowadzi badania stanu czystości wody w kąpieliskach.
W 2003 roku skontrolowano kąpieliska zawarte w tabeli 5.5. Woda w kąpieliskach odpowiada
wymaganiom zgodnym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002 r. w sprawie
wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach (Dz. U. Nr 183, poz. 1530).
5.1.4. Osady wodne
Monitoring osadów wodnych realizowany jest przez Państwowy Instytut Geologiczny a jego celem
jest kontrolowanie zawartości metali ciężkich i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych
oraz pierwiastków, których związki wpływają na akumulację zanieczyszczeń w osadach jeziornych i
aluwialnych oraz śledzenia zmian w stężeniu pierwiastków śladowych w czasie.
Osady I klasy to osady, w których pierwiastki śladowe i toksyczne związki organiczne w nich
występujące nie działają szkodliwie na organizmy wodne.
27
Osady II klasy są osadami słabo zanieczyszczonymi; ich oddziaływanie na organizmy wodne
występuje sporadycznie. Osady zaliczone do I i II klasy mogą być w sposób dowolny
zagospodarowywane w środowisku wodnym i lądowym.
Osady III klasy w sposób częsty oddziaływają na organizmy wodne.
Osady IV klasy są osadami bardzo zanieczyszczonymi.
W 2000 roku badaniom poddano osady denne w Jeziorze Malcz w gminie Torzym. W osadach
oznaczono wówczas stężenie WWA, stężenie węglowodorów o większej liczbie pierścieni
aromatycznych o właściwościach rakotwórczych i mutagennych, stężenie Benzo[a]pirenu.
Generalnie w osadzie wartości stężeń wszystkich wymienionych wyżej parametrów są średnie.
5.1.5. Drogi wodne
Na terenie gminy Krzeszyce występuje droga wodna na rzece Warta.
W gminie Słońsk przebiega droga wodna (nie obsługująca obecnie gminy) Warty klasy II o nośności
1000 Mg, położona obrzeżnie w stosunku do gminy. Odcinek wodny nie jest wyposażony w
urządzenia portowe i przeładownie.
5.2. Wielkość i jakość zasobów wód podziemnych
Wody podziemne występujące na tym terenie związane są z czwartorzędowymi poziomami
wodonośnymi. Wody gruntowe występują:
• na obszarach pozadolinnych na głębokości 5-20 m ppt.
• Na obszarach przydolinnych woda gruntowa o charakterze swobodnym zwierciadła wody
występuje na poziomie 1-3 m ppt.
• w dolinach zwierciadło występuje płytko – do 1 m ppt.
5.2.1. Monitoring wód podziemnych
W 2001 roku monitoring wód podziemnych realizowany był w sieci krajowej i regionalnej.
Monitoring krajowy w 2001 roku został przeprowadzony na terenie województwa w 17 punktach w
tym w 3 miejscowościach wchodzących w skład powiatu sulęcińskiego .
Monitoring regionalny obejmował w 2001 roku 13 punktów w tym 2 w powiecie sulęcińskim.
Sieć krajowa jest obsługiwana i nadzorowana przez Państwowy Instytut Geologiczny natomiast sieć
regionalna przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
491
Rudnica 2
/Krzeszyce
Krajowy
czwartorzęd
5,0
gruntow Warstwa
e
porowa
942
Rudnica p
/Krzeszyce
Krajowy
czwartorzęd
6,0
gruntow Warstwa
e
porowa
9
Słońsk
regionalny
czwartorzęd
8,0
11
Krzeszyce
regionalny
czwartorzęd
2,7
gruntow e
gruntow e
Klasa czystości w
2001
wgłębna Warstwa
porowa
Klasa czystości w
2000
108,0
Typ użytkowania
Trzeciorzęd
Typ ośrodka
Głębokość stroup
m ppt
Krajowy
Rodzaj wód
Stratyfikacja
Rudnica 1
/Krzeszyce
Miejscowość
/gmina
490
Nr otworu
Typ monitoringu
Tabela 5.6. Jakość wód podziemnych w latach 2000-2001 na terenie powiatu sulęcińskiego
Grunty orne,
gosp.
rozdrobniona
Grunty orne,
gosp.
rozdrobniona
Grunty orne,
gosp.
rozdrobniona
-
Ia
Ib
Ia
Ia
Ib
Ib
Ib
Ib
Ib
Ib
-
28
W ramach monitoringu krajowego stwierdzono że w otworze 490 w Rudnicy 1 woda uległa
pogorszeniu w stosunku do roku poprzedniego z klasy Ia do Ib. W pozostałych otworach stan jakości
wód pozostał bez zmian.
W ramach monitoringu regionalnego stwierdzono występowanie wód klasy Ib, chociaż podczas
stanów niskich w otworze nr 9 w Słońsku zanotowano podwyższone wartości związków żelaza (do II
klasy).
Ponadto w 2000 roku badania w ramach regionalnego monitoringu wód podziemnych
przeprowadzono w dwóch miejscowościach gminy Sulęcin: Trzebów (otwór 23) i Grochowo (otwór
25). Woda odpowiadała wówczas Ib klasie jakości.
Na terenie powiatu sulęcińskiego położone są trzy Główne Zbiorniki Wód Podziemnych:
•
GZWP nr 137 (gmina Słońsk i Krzeszyce)
•
GZWP nr 144 (gmina Sulęcin i Torzym)
•
GZWP nr 148 (gmina Torzym).
Charakterystykę GZWP na terenie powiatu sulęcińskiego przedstawiono w poniższej tabeli:
Tabela 5.7. Główne zbiorniki wód podziemnych na terenie powiatu sulęcińskiego
Nr zbiornika
GZWP*
137
144
148
Nazwa zbiornika
Powierzchnia
(km2)
Typ zbiornika Szacunkowe zasoby
dyspozycyjne
(tys.m3/doba)
porowy
369
Średnia głębokość ujęć
wód podziemnych (m)
Pradolina Toruńsko790
40
Eberswaldzka (Warta)
Dolina Kopalna
4000
porowy
480
60
Wielkopolska
Sandr rzeki Pliszka
506
porowy
242,88
35
*opracowano na podstawie „Mapy GZWP” wg stanu CAG na dzień 30.06.2000 oraz „Mapy obszarów GZWP w Polsce
wymagających szczególnej ochrony” pod red. A.S.Kleczkowskiego, Kraków 1990.
Położenie powiatu na tle GZWP w województwie lubuskim oraz zanieczyszczenie wód podziemnych
przedstawia mapa nr 4.
5.3. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych
Główne zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych to:
• Ścieki bytowo-gospodarcze, przemysłowe i opadowe.
Głównymi ich odbiornikami są rzeki Postomia, Lubniewka i Ilanka. Rzeki te odbierają głównie
ścieki pochodzące z gospodarstw domowych. Inne zanieczyszczenia to te, które powstają podczas
prowadzenia działalności gospodarczej i rolniczej (stosowanie nawozów i środków ochrony roślin,
hodowle ryb, zwierząt gospodarskich).
5.4. Gospodarka wodno-ściekowa
5.4.1. Zaopatrzenie w wodę
Z ujęć wód na terenie powiatu sulęcińskiego wydobywane są głównie wody czwartorzędowe,
wymagające uzdatniania do picia. Zarówno zasoby dyspozycyjne warstw wodonośnych, jak i
wydajności ujęć są obecnie wystarczające.
Woda pochodząca z ujęć poddawana jest procesowi uzdatniania. Większość ujęć posiada Stacje
Uzdatniania Wody. Jedynie na Osiedlu Świerczów w gminie Lubniewice woda nie jest uzdatniana.
Uzdatnianie uzależnione jest od przeznaczenia i możliwości technicznych stacji. Według danych
z roku 2002 wartości ponadnormatywne dotyczą głównie zawartości związków żelaza i manganu.
Czasami występują ponadnormatywne ilości azotanów.
Poniższa tabela przedstawia charakterystykę ujęć wód na terenie gmin.
29
Tabela 5.8. Lokalizacja ujęć wód dla celów bytowych w poszczególnych gminach powiatu
sulęcińskiego
L.p.
Miejscowość
Lubniewice
1.
Lubniewice
2.
Glisno
3.
Jarnatów
4.
Rogi
5.
Osiedle Świerczów
Sulęcin
6.
Sulęcin
7.
Brzeźno
8.
Długoszyn
9.
Trzebów
10.
Grochowo
11.
Miechów
12.
Żubrów
13.
Drogomin
14.
Zarzyń
15.
Małuszów
16.
Kolonia Glisno
17.
Rychlik
Torzym
18.
Torzym
19.
Boczów
20.
Gądków W.
21.
Mierczany
22.
Lubin
23.
Garbicz
24.
Pniów
25.
Bielice
26.
Wystok
27.
Lubów
28.
Bobrówko
29.
Przęślice
30.
Grabów
31.
Walewice
32.
Koryta
Krzeszyce
33.
Krzeszyce
34.
Malta
35.
Rudnica
Słońsk
36.
Słońsk
37.
Lemierzyce-Ownice
Ujęcia
ilość
rodzaj
wydajność
3
2
1
1
2
głębinowe
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
Q=115 m3/h
Q=45 m3/h
Q=20 m3/h
Q=10 m3/h
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
głębinowe
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
Qmax=187,0 m3/h
Qmax=5,3 m3/h
Qmax=13,3 m3/h
Qmax=18,6 m3/h
Qmax=42,0 m3/h
Qmax=11,0 m3/h
Qmax=34,0 m3/h
Qmax=4,8 m3/h
Qmax=26,7 m3/h
Qmax=13,5 m3/h
Qmax=0,2 m3/h
Qmax=0,8 m3/h
2
głębinowe
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Stacje uzdatniania
wody - uwagi
SUW Lubniewice
SUW Glisno
SUW Jarnatów
SUW Rogi
SUW – woda
podawana bez
uzdatniania
Qmax= 4 488 m3/d
Qmax= 42 m3/d
Qmax= 106,1 m3/d
Qmax= 178,8 m3/d
Qmax= 429 m3/d
Qmax= 133 m3/d
Qmax= 243 m3/d
Qmax= 54 m3/d
Qmax= 339,8 m3/d
Qmax= 150,6 m3/d
Qmax= 1,1 m3/d
Qmax= 19,9 m3/d
SUW w Sulęcinie
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
hydrofornia
SUW i hydrofornia
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
Q= 42m3/d
Q= 1050m3/d
Q= 21m3/d
Q= 300m3/d
Q= 105m3/d
Q= 40m3/d
Q= 150m3/d
Q= 150m3/d
Q= 167m3/d
Q= 120m3/d
Q= 155m3/d
Q= 115m3/d
Q= 410m3/d
Q= 145m3/d
Q= 142m3/d
Q= 155m3/d
2
2
2
głębinowe
j.w.
j.w.
Q= 371 m3/d
Q=1140 m3/d
Q=141,8 m3/d
SUW
SUW
SUW
2
3
głębinowe
j.w.
Q=550 m3/d
Q=170 m3/d
SUW
SUW
SUW
SUW
hydrofornia
hydrofornia
SUW
SUW
SUW
SUW
SUW
SUW
SUW
SUW
SUW
hydrofornia
W gminie Sulęcin na terenie Domu Pomocy Społecznej znajduje się ujęcie wody o zasobach 600 m3/h.
Ujęcia wód przedstawiono na mapie nr 5.
5.4.1.1. Zwodociągowanie
W 2001 roku długość sieci wodociągowej w powiecie wynosiła 281,1 km, co uklasowało powiat na 7
miejscu w województwie.
30
900
800
639
700
563,1
km
600
500
593,8
527,2
470,5
335,7
400
250,7
300
239,2
279,4 281,1
205,9
200
żarski
żagański
zielonogórski
świebodziński
sulęciński
strzeleckodrezdencki
słubicki
nowosolski
międzyrzecki
krośnieński
0
gorzowski
100
Ryc. 5.1. Długość sieci wodociągowej w powiatach województwa lubuskiego w roku 2002
W 2002 roku było o 9,4 km sieci wodociągowej więcej niż w roku poprzednim, czyli 287,2 km.
Długość sieci wzrosła w gminie Słońsk, Sulęcin i Lubniewice.
55,4
51,7
Słońsk
79,2
79,2
Krzeszyce
2002
48,6
48,6
Torzym
2001
85,1
81,9
Sulęcin
18,9
16,4
Lubniewice
0
20
40
60
80
100
km
Ryc. 5.2. Długość sieci wodociągowej w poszczególnych gminach powiatu sulęcińskiego – 2002 r.
Stopień zwodociągowania w powiecie jest wysoki. 100% zwodociągowanie posiada gmina Sulęcin,
99,9 % Słońsk i 99% Lubniewice. Ponad 90 procentowe zwodociągowanie posiada gmina Torzym.
Najsłabiej zwodociągowaną gminą są Krzeszyce - 64%. Zwodociągowanie poszczególnych gmin
ilustruje mapa nr 5.
5.4.1.2. Zużycie wody
Wg informacji uzyskanych od Urzędów Gmin i Zakładów Wodociągów i Kanalizacji opracowano
dane zawarte w tabeli 5.10.
W 2002 roku na terenie powiatu sulęcińskiego zużyto o 10,4% wody więcej niż w roku 2001. Zużycie
to wyniosło 1241,3 tyś. m3.
Największe zużycie wody w 2002 roku było w gminie Sulęcin i wyniosło 37,4% zużycia wody na cele
bytowe w całym powiecie, w gminie Torzym 29,3%, a w gminie Słońsk21,3%. Najmniej zużyto wody
w gminie Krzeszyce 6,5% i Lubniewice 5,5% . Średnie zużycie wody na dobę w powiecie wyniosło
680,2 m3 . Natomiast średnie zużycie wody na mieszkańca wyniosło 102,5 l/d. Najwięcej wody
zużywają mieszkańcy gminy Torzym (152,5 l/d) i Słońsk (147,2 l/d), a najmniej gminy Lubniewice
(60,1 l/d) i Sulęcin (75,2 l/d).
31
Procentowy udział poszczególnych gmin w rocznym zużyciu wody w powiecie sulęcińskim
przedstawia rycina 5.3.
21,3%
5,5%
37,4%
6,5%
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
29,3%
Ryc. 5.3. Roczne zużycie wody w gminach powiatu sulęcińskiego w %.
Poniżej w tabeli przedstawiono roczne zużycie wody w gminach podane wg sprzedaży wody, długość
sieci wodociągowej w gminach i % ludności z niej korzystającej oraz zużycie wody na osobę.
Tabela 5.9. Ogólna charakterystyka zaopatrzenia w wodę gmin powiatu sulęcińskiego stan za rok
2002 (wg informacji od Urzędów Gmin i Spółek Wodociągowych)
Gmina
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Razem
Sieć wodociągowa
Długość
Ilość korzystających
[km]
w%
18,9
99
85,1
100
48,6
91,2
79,2
64
55,4
99,9
Zużycie wody
Rok 2002
w tyś. m3
67,7
464,3
363,8
80,6
264,9
R. 1241,3
Na dobę w m3
185,45
1272,05
996,7
220,8
725,9
R. 3400,9
Śr. 680,18
Na osobę*
w l/d
60,1
75,2
152,5
77,5
147,2
R. 512,5
Śr. 102,5
*policzone wg ludności korzystającej z sieci wodociągowej w 2002r.
Wśród przedsiębiorstw, które włączyły się w proces tworzenia „Programu...” największe zużycie
wody na cele produkcyjne ma Przedsiębiorstwo Prefabrykacji Betonów „PREFABET” z Krzeszyc.
Blisko 57% wody zużywanej w zakładzie przeznaczane jest do celów produkcyjnych, a 43% na cele
socjalne. Woda pobierana jest z wodociągów z Krzeszyc.
Zakład Przetwórstwa Mięsnego „Warta” w Sulęcinie na cele produkcyjne zużywa 100 % wody
pobieranej z ZWiK z Sulęcina.
Zużycie wody w wybranych zakładach zestawiono w poniższej tabeli.
Tabela 5.10. Zużycie wody w wybranych zakładach przemysłowych powiatu w 2002 roku
Lp.
Nazwa zakładu
1
Zakład Przemysłu
Chemicznego „Gumoplast” z
Sulęcina
BRET-PLAST Borowiec
Ludmiła, Sulęcin
Mięsnego „Warta” w
Sulęcinie
2.
Źródło poboru
ujęcie własne
ZWiK Sulęcin
Wody podziemne
ZWiK Sulęcin
ZWiK Sulęcin
Zużycie wody w tys.m3
Cele technologiczne Cele chłodnicze
Cele socjalne
0,6
-
0,001
-
0,002
0,071
10,1
0,4
-
0,2
-
32
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Moltech Polska Sp. z o. o.,
Sulęcin
SEEGER-DACH, Sulęcin
Zakład Odlewniczy
W Sulęcinie
Samodzielny Publiczny ZOZ
w Sulęcinie
PW „TRAKART” Zakład
Mierczany, Torzym
Przedsiębiorstwo
Prefabrykacji Betonów
„PREFABET” Krzeszyce
ZWiK Sulęcin
4
ZWiK Sulęcin
ZWiK Sulęcin
Ujęcie własne
ZWiK Sulęcin
Woda wodociągowa
Woda wodociągowa
Krzeszyce
2,0
-
1,684
0,4
-
-
0,8
-
18
1
0,18
48
-
30
5.4.2. Gospodarka ściekowa
W 2001 roku na terenie powiatu sulęcińskiego 1365 dam3 ścieków przemysłowych i komunalnych
trafiło do wód powierzchniowych lub do ziemi (wg GUS, 2002). Około 92,6% ścieków było
oczyszczonych biologicznie, a 4,4% z podwyższonym usuwaniem biogenów. 3,4 % ścieków
wytworzonych w 2001 roku nie oczyszczono. Poniższy rysunek przedstawia porównanie ilości
ścieków na terenach miast i terenach wiejskich powiatu.
nieoczyszczane
z podwyższonym
usuwaniem
biogenów
obszar wiejski
miasta
oczyszczone
biologicznie
wymagające
oczyszczania
0
200
400
600
800
1000
dam3
Ryc. 5.4. Ilości ścieków na terenach miast i terenach wiejskich powiatu w 2002 roku.
Ścieki komunalne
Stan infrastruktury technicznej związanej z gospodarką ściekową uzależniony jest w dużej mierze od
struktury osadniczej, rozproszenia zabudowy, wielkości samej gminy, a ponad wszystkim także od jej
możliwości finansowych. Te same czynniki warunkują dalszy rozwój infrastruktury, jego tempo i
końcowy efekt.
W 2001 roku powiat sulęciński zajmował przedostatnie miejsce pod względem długości sieci
kanalizacyjnej wśród powiatów województwa lubuskiego.
33
160
144,6
131,8
140
120,4
120
108,9
km
100
90,5
87
73,5
80
108,6
104,6
70,7
69,3
60
40
20
żarski
żagański
zielonogórski
świebodziński
sulęciński
strzeleckodrezdencki
słubicki
nowosolski
międzyrzecki
krośnieński
gorzowski
0
Ryc. 5.5. Długość sieci kanalizacyjnej na tle innych powiatów w województwie w 2002 roku
W 2002 roku długość sieci kanalizacyjnej wzrosła o 26,19 km i wyniosła 96,89 km.
32,6
Słońsk
21,2
2,1
Krzeszyce
2002
17,8
Torzym
11,1
2001
26,2
Sulęcin
15,7
18,2
18,2
Lubniewice
0
5
10
15
20
25
30
35
Ryc. 5.6. Długość sieci kanalizacyjnej w gminach powiatu w 2002 i 2001 roku
W 2002 roku najlepiej zaopatrzoną w sieć kanalizacyjną spośród wszystkich gmin powiatu była gmina
Lubniewice posiadająca 95% skanalizowania. W gminie Słońsk 66%, tj. - 3257 mieszkańców
podłączonych jest do sieci kanalizacyjnej, a w gminie Sulęcin 60% ludności. W gminie Torzym z
sieci kanalizacyjnej korzysta 2287 mieszkańców, tj. 35%. Miasto Torzym skanalizowane jest w 65%.
Najsłabiej skanalizowaną gminą są Krzeszyce, które obsługują zaledwie 5% ludności (tj. 227 osób).
W gminie Lubniewice znajduje się mechaniczno – biologiczna oczyszczalnia ścieków w
Lubniewicach o przepustowości Qmaxd=1200 m3 /d. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka
Lubniewka . Obiekt ten oczyszcza ścieki komunalne w ilości ok. 370 m3 /d. Nie spełnia parametrów,
wymaga modernizacji.
Na terenie gminy są jeszcze 3 oczyszczalnie zagrodowe.
Na terenie gminy Sulęcin funkcjonuje komunalna oczyszczalnia ścieków w Sulęcinie, oddana do
eksploatacji w 1999 roku, oczyszczająca ścieki bytowo – gospodarcze i przemysłowe o
przepustowości Qśrd = 1860 m3 / d zaś Qmaxd = 3420 m3 / d. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest
34
rzeka Postomia. W roku 2001 została przyłączona do oczyszczalni wieś Ostrów. W obecnej chwili
trwają prace przyłączenia pobliskiej wsi i osiedla Żubrów. Zakończone zostały prace projektowe
przyłączenia do tej oczyszczalni wsi Długoszyn. Ponadto planuje się w roku 2004 włączyć Brzeźno.
Drugą oczyszczalnią jest oczyszczalnia mechaniczno – biologiczno – chemiczna w Wędrzynie
oczyszczająca ścieki z budynków koszarowych i mieszkalnych jednostek wojskowych w ilości ok.
170 m3 / dobę. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Postomia.
W Tursku znajduje się oczyszczalnia dla Domu Pomocy Społecznej (250-300 osób), która obsługuje
jeszcze kilka gospodarstw wiejskich. Oczyszczone ścieki w ilości ok. 70 m3 / dobę odprowadzane są
do rzeki Postomii. Oczyszczalnia przewidziana do likwidacji.
W sołectwie Drogomin są dwie oczyszczalnie przydomowe.
Również w Zakładzie Przemysłu Chemicznego "Gumoplast" znajduje się oczyszczalnia ścieków.
Odbiornikiem oczyszczonych ścieków w ilości ok. 15 m3 / dobę jest rzeka Postomia. Użytkownik
posiada uregulowaną stronę formalno - prawną odprowadzania ścieków.
Gminę Torzym obsługują 4 oczyszczalnie:
- oczyszczalnia mechaniczno –biologiczna w Torzymiu o przepustowości 40 m3/d. Oczyszczone ścieki
trafiają do rzeki Ilanki. Oczyszczalnia przeznaczona jest do likwidacji
- mechaniczno – biologiczna ( BOS - 100 ) oczyszczalnia ścieków Zakładu Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej w Torzymiu. Oczyszczone ścieki w ilości ok. 100 m3 / dobę odprowadzane są do rzeki
Ilanki. Przewiduje się likwidację oczyszczalni.
- Blok wielofunkcyjny w Torzymiu o przepustowości 240 m3/d
- w 2002 roku uruchomiona została oczyszczalnia w Boczowie o przepustowości 116 m3/d.
Oprócz ww oczyszczalni na terenie gminy znajduje się jeszcze mechaniczno - biologiczna
oczyszczalnia ścieków w miejscowości Gądków Wielki , której właścicielem jest Nadleśnictwo w
Torzymiu. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków bytowo - gospodarczych w ilości ok. 15 m3 / dobę
jest jezioro Wielicko.
W gminie Krzeszyce znajduje się oczyszczalnia biologiczno-mechaniczna, typu BIO-600, o docelowej
przepustowości 600 m3/d. Oczyszczone ścieki trafiają do Kanału Postomskiego.
Na terenie gminy Słońsk zlokalizowana jest oczyszczalnia komunalna mechaniczno – biologiczna w
Przyborowie , oczyszczająca ścieki bytowo – gospodarcze i przemysłowe. Przepustowość
oczyszczalni Qmaxd = 657 m3 / d, Qśrd = 330 m3 / d. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka
Postomia. Oczyszczalnia obsługuje Słońsk i Przyborów.
Charakterystykę gospodarki ściekami komunalnymi przedstawia tabela 5.11., a mapa nr 6 obrazuje
stopień skanalizowania poszczególnych gmin powiatu sulęcińskiego oraz położenie oczyszczalni
ścieków.
Tabela 5.11. Charakterystyka gospodarki wodno-ściekowej w gminach powiatu w 2002
Miejscowośc
Udział
D ł. sieci
i
mieszkańców kanalizacyjn
obsługiwane korzystający
ej
przez system
ch z usług
[km]
kanalizacji
kanalizacyjn
ych (%)
Lubniewice,
Glisno,
Jarnatów
95%
18,193
Nazwa i typ
Oczyszczalnia ścieków
Przepustowość
Lubniewice
Oczyszczalnia
mechanicznobiologiczna w
Lubniewicach
1 200 m3/d
Odbiornik ścieków
Ilość
odprowadzanyc
h ścieków
113,484 tys. m3 rz. Lubniewka
Sulęcin
35
Sulęcin,
Ostrów
60%
26,2
Wędrzynbudynki
koszarowe i
mieszkalne
jednostek
wojskowych
22
miejscowości
35%
17,8
Krzeszyce
5%
2,1
Słońsk,
Przyborów
66%
32,6
Razem
Oczyszczalnia
mechanicznobiologiczno-chemiczna
w Sulęcinie
Oczyszczalnia
mechaniczno –
biologiczno –
chemiczna w
Wędrzynie
Torzym
Oczyszczalnia
mechaniczno –
biologiczna w
Torzymiu –
przeznaczona do
likwidacji
Oczyszczalnia
mechaniczno –
biologiczna ( BOS 100 )w Torzymiu przeznaczona do
likwidacji
Blok wielofunkcyjny
w Torzymiu
Oczyszczalnia w
Boczowie
Krzeszyce
Oczyszczalnia
biologicznomechaniczna, typu
BIO-600
Słońsk
Oczyszczalnia
biologicznomechaniczna ze
wspomaganiem
rozkładu fosforu
koagulantami w
Przyborowie
3 420 m3/d
350 tys. m3
rz. Postomia
170 m3/d
b.d.
rz. Postomia
40 m3/d
14,6 tys. m3
rz. Ilanka
100 m3/d
36,5 tys. m3
rz. Ilanka
240 m3/d
87,6 tys. m3
Rz. Ilanka
116 m3/d
uruchomiona w
2002r.
600 m3/d
(docelowa)
10,9500 tys. m3 Kanał Postomski
657 m3/d (śr.
330 m3/d)
121,0 tys. m3
rz. Postomia
734,134 tyś. m3
96,893
Oczyszczalnie ścieków w powiecie sulęcińskim przedstawia mapa nr 6.
Ścieki przemysłowe
Charakterystykę gospodarki ściekowej w wybranych zakładach przemysłowych przedstawiono
w tabeli 5.12.
Tabela 5.12. Ogólna charakterystyka gospodarki ściekowej w wybranych zakładach przemysłowych
powiatu w 2002 roku
Prod. ścieków
socjalnych
[m3/rok]
2 880
Prod. ścieków
przemysłowych
[m3/rok]
-
Sposób i miejsce
odprowadzania
i oczyszczania ścieków
Ścieki przepompowuje się
na złoże biologiczne.
Ścieki po wstępnym
oczyszczeniu przez
osadnik biologiczny
zrzucane są do komunalnej
oczyszczalni ścieków
Odbiór przez ZWiK z
Sulęcina
Odbiór przez ZWiK z
Lp.
Nazwa Zakładu
1. Zakład Przemysłu
Chemicznego
„Gumoplast” z Sulęcina
Mięsnego „Warta” w
Sulęcinie
Gmina
Sulęcin
Sulęcin
-
9 200
2.
Sulęcin
2 177
-
Sulęcin
94
-
3.
Moltech Polska Sp. z o.
o., Sulęcin
SEEGER-DACH,
Odbiornik ścieków zlewnia
Rowem melioracyjnym
do rz. Postomia
36
4.
5.
Sulęcin
PW „TRAKART”
Zakład Mierczany,
Torzym
Przedsiębiorstwo
Prefabrykacji Betonów
„PREFABET”
Krzeszyce
Torzym
180
-
Krzeszyce
12
-
Sulęcina
Wywożone przez służby
komunalne na
oczyszczalnię ścieków Boczów
Źródło: ankietyzacja zakładów przemysłowych
Do najważniejszych problemów z zakresu zasobów wodnych na terenie powiatu sulęcińskiego należy
zaliczyć:
•
Zanieczyszczenie i eutrofizacja jezior
Większość jezior powiatu sulęcińskiego to jeziora wykorzystywane jako kąpieliska. Generalnie stan
badanych jezior ocenia się jako dobry. Należy jednak dbać o to, aby do jezior nie zostały
wprowadzane ścieki, które mogłyby w znacznym stopniu pogorszyć stan czystości środowiska w
jeziorze. Ponadto klasa jakości wód w jeziorach praktycznie przez 5-10 lat nie zmieniła się (w
większości II klasa); poprawę zaobserwowano w Jeziorze Malcz (obecnie I klasa).
•
Zanieczyszczenia rzek
Najmniej zanieczyszczonymi rzekami na terenie powiatu sulęcińskiego są Ilanka i Pliszka (II/III
klasa). Są one jedynie zanieczyszczone pod względem wskaźników fizyko-chemicznych natomiast
czyste pod względem sanitarnym. Rzeką nieco bardziej zanieczyszczoną, jednakże tylko pod
względem sanitarnym jest Lubniewka. Generalnie w rzekach Ilanka i Pliszka zaobserwowano poprawę
jakości wód.
•
Zarastanie jezior
W szczególności jezioro Wielicko jest zarastane przez roślinność . Dla poprawy jakości wód
należałoby zwiększyć retencję wody w jeziorze przez co ograniczy się proces zarastania i poprawi
bilans hydrologiczny rzeki Pliszki. Podwyższenie poziomu wody można uzyskać przez odbudowę lub
kapitalny remont progu wodnego na odpływie.
Problemem jest również oddziaływanie układu hydrograficznego na rezerwat Słońsk.
•
Nierozwiązana gospodarka ściekowa
Gminy Sulęcin i Słońsk, a przede wszystkim Torzym i Krzeszyce mają problem nierozwiązanej
gospodarki ściekowej. Problem ten wynika z niedostatecznego zaopatrzenia mieszkańców w sieć
kanalizacyjną, szczególnie na terenie obszarów wiejskich. Każda gmina w najbliższym okresie będzie
prowadziła inwestycje dotyczące rozbudowy sieci kanalizacyjnej: gmina Słońsk do 2015 roku położy
19,5 km, Sulęcin - 28,0 km, Lubniewice - 1,6 km. Także w gminie Torzym i Krzeszyce nastąpi
rozbudowa sieci kanalizacyjnej.
Również istnieje problem oczyszczalni ścieków, dotyczący ich przepustowości i wad technicznych.
Część z nich zostanie zlikwidowana ze względu na zły stan (w Torzymiu), a modernizacji będzie
poddana oczyszczalnia w Lubniewicach. Wiązać się to będzie z poprawą oczyszczania ścieków przed
zrzutem do odbiornika (wód, gruntu).
W gminie Sulęcin w miejscowości Grochowo powstanie oczyszczalnia o przewidywanej
przepustowości 250 m3/d, w miejscowości Zarzyń o przepustowości 150m3/d, w miejscowości
Wielowieś o przepustowości 150 m3/d i w miejscowości Trzebów o przepustowości 150 m3/d. Będą to
oczyszczalnie kontenerowe typu bioblok.
Gminy położone są na obszarach cennych przyrodniczo i ich rozwój uwarunkowany jest zachowaniem
dobrej jakości środowiska, w tym również rzek i jezior. Niepokój budzi fakt, że rzeka Postomia i
Ilanka są odbiornikiem ścieków.
37
Położenie poszczególnych miejscowości, walory przyrodnicze terenów, a również potencjalne
możliwości rozwoju agro- i ekoturystyki wskazuje na pilną potrzebę uregulowania gospodarki wodnościekowej.
Stan techniczny sieci wodociągowej
Istotnym problemem dla mieszkańców jest zły stan techniczny sieci wodociągowej. Większość sieci
wodociągowej, zbudowanej pod koniec lat 60-tych i 70-tych na terenach gmin zbudowana jest z rur
azbestowo-cementowych. Modernizacji będą podlegały odcinki sieci w gminie Sulęcin i Torzym.
Aby zapewnić wysoką jakość wody pitnej (ze względu na niewielkie przekroczenia parametrów
chemicznych wody do picia) , gminy będą podejmować niezbędne działania i inwestycje służące
zapewnieniu wysokiej niezawodności dostaw wody pitnej o dobrych parametrach, poprzez dbałość o
właściwe parametry techniczne sieci i urządzeń służących zaopatrzeniu w wodę, w tym modernizację
Stacji Uzdatniania Wody.
•
38
6. ZASOBY PRZYRODY
6.1. Obszary i obiekty prawnie chronione
Powierzchnia obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chronionych w powiecie
sulęcińskim wynosi 64389 ha, co stanowi 4,6% powierzchni województwa i 54,7% powierzchni
powiatu (GUS, 2002).
60
54,7
% powierzchni
50
44,6
45,5
43
37,4
40
30
25,1
23
20
10
województwo
świebodziński
sulęciński
nowosolki
międzyrzecki
krośnieński
gorzowski
0
Ryc. 6.1. Udział powierzchni objętej ochroną prawną w wybranych powiatach województwa
lubuskiego.
Procentowy udział powierzchni chronionej jest zróżnicowany w poszczególnych gminach powiatu
sulęcińskiego (GUS, 2002).
100
90
88,1
79,4
80
% powierzchni
70
58,4
60
54,7
53,8
50
40
30
20
7,7
10
0
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Powiat
Ryc. 6.2. Udział powierzchni chronionej w poszczególnych gminach powiatu (wg GUS 2002).
Obszary i obiekty chronione w poszczególnych gminach powiatu sulęcińskiego przedstawiono na
mapie nr 7.
System obszarów i obiektów prawnie chronionych powiatu sulęcińskiego stanowią: 1 Park Narodowy,
4 rezerwaty przyrody, 2 Parki Krajobrazowe, 2 obszary chronionego krajobrazu, 50 pomników
przyrody, 17 użytków ekologicznych i 1 zespół przyrodniczo-krajobrazowy.
39
60000
50034,9
50000
ha
40000
30000
20000
10000
7560,77
4537,67
407
0
parki narodowe
rezerwaty przyrody parki krajobrazowe
obszary
chronionego
krajobrazu
Ryc. 6.3. Udział powierzchni objętej poszczególnymi formami ochrony na terenie powiatu
Lubniewice
Rezerwat „Janie” im Włodzimierza Korsaka, 51,85 ha,
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Uroczysko Lubniewsko”, 1239,59 ha,
Obszar chronionego krajobrazu Lubniewice –Skwierzyna, 10187 ha,
1 użytek ekologiczny, 3,79 ha,
18 pomników przyrody.
Sulęcin
Łagowski Park Krajobrazowy, 1524 ha,
Rezerwat leśny „Buczyna Łagowska”, 116,63 ha,
Obszar chronionego krajobrazu Ośno-Sulęcin 11 872 ha, Lubniewice-Skwierzyna 5090 ha,
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Uroczysko Lubniewsko”, 197,31 ha,
Torzym
Rezerwat przyrody dolina Ilanki, 239,23 ha,
13 użytków ekologicznych, w tym: w rejonie rzeki Pliszki: Wielkie Gądkowskie Bagno, Małe
Gądkowskie Bagno, Orle Bagno, Gądkowskie Bagno II, Gądkowskie Bagno III, łącznie
157,42 ha
Obszar chronionego krajobrazu Ośno-Sulęcin, 19760 ha,
Krzeszyce
Obszary chronionego krajobrazu, 1071 ha, Lubniewice-Skwierzyna 433 ha,
Słońsk
Park Narodowy „Ujście Warty”, 4537,67 ha,
Rezerwat leśny „Lemierzyce”, 3,32 ha,
Park krajobrazowy „Ujście Warty”, 6152,57 ha,
Obszar chronionego krajobrazu 1673 ha,
1 użytek ekologiczny 0,25 ha,
4 pomniki przyrody.
40
6.1.1. Parki narodowe
Park Narodowy „Ujście Warty”
Od 1-go lipca 2001 rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19.06.2001 r. został utworzony Park
Narodowy „Ujście Warty”. Historia ochrony obszaru „Ujście Warty” sięga·1965 r., kiedy to
utworzono w południowej części obecnego Parku tzw. zwierzyniec otwarty. W 1977 r. w jego miejsce
utworzono rezerwatu przyrody „Słońsk”, objęty w 1984 r. ochroną w ramach konwencji RAMSAR.
Utworzenie Parku Krajobrazowego „Ujście Warty” miało miejsce w 1996 r., wchodził on obok innych
parków krajobrazowych znajdujących się na pograniczu polsko-niemieckim w skład projektu WWF
„Zielona Wstęga Odra-Nysa”. W momencie utworzenia parku narodowego została do niego włączona
część terenów Parku Krajobrazowego „Ujście Warty”.
Parku Narodowy „Ujście Warty” zajmuje powierzchnię 8037.59 ha z czego na terenie gminy Słońsk
znajduje się 4537,67 ha. Park jest jednym z najcenniejszych pod względem ornitologicznym obszarów
w kraju. Unikalne tereny podmokłe, rozległe łąki i pastwiska są jedną z najważniejszych w Polsce
ostoją ptaków wodnych i błotnych. Na obszarze Parku występuje 248 gatunków ptaków, z czego
stwierdzono lęgi 160 gatunków. Wg międzynarodowej klasyfikacji BirdLif International 26 gatunków
ptaków występujących na terenie Parku należy do rzadkich lub zagrożonych wyginięciem, jak np.
derkacz, wodniczka, żuraw, bąk i orzeł bielik. Corocznie gnieżdżą się na tym terenie 4 gatunki
perkozów, 7-8 gatunków kaczek, 5 gatunków chruścieli, 7-8 gatunków mew i rybitw, 8-9 gatunków
ptaków siewkowych. Dla wielu z nich jest to jedno z ważniejszych miejsc lęgowych w Polsce.
Obszar Parku odgrywa ważną rolę dla ptaków także poza sezonem lęgowym. W miesiącach letnich
bardzo licznie pierzą się na tym terenie ptaki wodne: kaczki (np. krzyżówka, cyraneczka), łabędzie
nieme i łyski. Rezerwat należy do najważniejszych w Polsce, a nawet w Europie stanowisk lęgowych
gęgawy. Podczas wędrówek zatrzymują się tutaj olbrzymie ilości ptaków, w tym bardzo rzadkie
w Polsce gatunki jak czapla nadobna, szczudłak, czy warzęcha. Obszar ten jest także ważnym
zimowiskiem m. in. dla łabędzi krzykliwych i niemych, kaczek, gęsi i bielików.
W rezerwacie stwierdzono również 31 gatunków ssaków np. wydry, bobry, norki amerykańskie,
piżmaki, lisy, kuny, gronostaje. Występuje tu bardzo rzadki w Polsce ssak zębiełek karliczek.
6.1.2. Rezerwaty przyrody
„Buczyna Łagowska” - to leśny częściowy rezerwat przyrody, wyodrębniony w obrębie Łagowskiego
Parku Krajobrazowego. Rezerwat został utworzony w 1968 r. i zajmuje pow. 116,63 ha. Znajduje się
na terenie w gminy Sulęcin, Nadleśnictwa Świebodzin, Leśnictwa Bukowiec, obręb Łagów. Celem
ochrony jest zachowanie dla celów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych fragmentu
drzewostanów bukowych, na krańcu ich naturalnego zasięgu, z domieszką innych gatunków
drzewiastych. Drzewostany te porastają wzgórza moreny czołowej. W terenie tym jest wiele
malowniczych jarów i wąwozów. Przeważa tu zespół kwaśnej ubogiej buczyny z niewielką domieszką
żyznej buczyny niżowej. Teren okresowo zalewowy ok. 0,5 ha. zajmuje ols. Lasy rezerwatu
odnawiają się samoistnie. W runie płatami występują trawy: perłówka jednokwiatowa, wiechlina
gajowa, kostrzewa leśna oraz chroniona marzanka wonna.
„Lemierzyce” - jest to rezerwat leśny, o pow. 3,32 ha, utworzony w 1970 r. Leży w gminie Słońsk,
Nadleśnictwie Ośno Lubuskie, Leśnictwie Lemierzyce, oddz. 3c. Ochroną objęto las o charakterze
naturalnym z przewagą buka i dębu porastający strome zbocze pradoliny Warty. W rezerwacie
występuje wiele drzew o charakterze pomnikowym w wieku 150 - 200 lat.
„Janie im. Włodzimierza Korsaka” - jest to rezerwat ścisły jeziora o pow. 51,85 ha, utworzony w 1984
r. Leży w gminie i Leśnictwie Lubniewice oddz. 164, 165. Ochroną objęto płytkie i wąskie jezioro
Janowiec (Janie) pochodzenia lodowcowego, rozległe bagno powstałe w procesie zarastania jeziora
oraz pas lasu, który jest najstarszą częścią basenu pojeziornego.
„Dolina Ilanki” - jest to wodno-błotny częściowy rezerwat przyrody o pow. 239,23 ha, utworzony w
2000 r. Leży na terenie gminy Torzym. Ochroną objęto różnego rodzaju torfowiska, zespoły źródeł w
obrębie naturalnego i półnaturalnego krajobrazu, który wyróżnia się bogactwem flory, fauny i
41
swoistych rzadkich fitocenoz.
6.1.3. Parki Krajobrazowe
Park krajobrazowy „Ujście Warty”
Park Krajobrazowy "Ujście Warty" utworzony został rozporządzeniem Wojewody Gorzowskiego z
dnia 18 grudnia 1996 roku. Park obejmuje łąki, starorzecza oraz fragmenty lasów położone
bezpośrednio nad Odrą. Obszar ten objęto ochroną ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i
kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnienie tych wartości
w warunkach zrównoważonego rozwoju. Znajdujące się w granicach parku grunty rolne, leśne i inne
nieruchomości pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu.
Występują tu charakterystyczne dla dolin rzecznych zbiorowiska bagiennej roślinności z przewagą
turzycowisk, miejscami szuwary trzcinowe, mannowe oraz mozgowe. Obszary te stanowią miejsce
występowania szeregu gatunków roślin chronionych oraz typowych dla dolin rzecznych, między
innymi rzadkiego wilczomlecza błotnego. Na wyspach mineralnych, głównie piaszczyskach występuje
roślinność psammofilna m.in. chroniona turzyca piaskowa i liczne porosty. Znajduje się tu także cenny
drzewostan dębowy na siedlisku łęgowym, który tworzą kilkudziesięcioletnie dęby szypułkowe o
krótkim pniu i krzaczastej formie korony, niektóre o wymiarach pomnikowych. Teren stanowi
ponadto miejsce rozmnażania się, żerowania i odpoczynku licznych gatunków zwierząt, w tym
rzadkich i zagrożonych jak: bóbr europejski, bielik, nurogęś, gągoł, czapla siwa, bocian biały, kuna
leśna. Występują tu licznie ptaki wodno-błotne, a rozległe równiny są żerowiskiem ptaków
drapieżnych. Oczka wodne stanowią potencjalne miejsce rozrodu i przebywania bobra oraz wielu
chronionych gatunków płazów.
Łagowski Park Krajobrazowy został utworzony w 1985 r. i zajmuje powierzchnię 4 929,00 ha. ŁPK
leży w zlewni Pliszki, jedynie północny fragment Parku znajduje się w zlewni rzeki Jeziorna. W skład
parku wchodzi 10 jezior o łącznej powierzchni 467,5 ha oraz stawy rybne. Swym zasięgiem obejmuje
wschodnią część gminy Sulęcin o powierzchni 1524,00 ha, co stanowi 30,9 % całej powierzchni
Parku. W skład tego obszaru wchodzą: grunty leśne – 1 348,45 ha; wody - 85,00 ha, użytki zielone 114,55 ha, tereny zabudowane - 6,0 ha. Łagowski Park Krajobrazowy otoczony jest strefą ochronną otuliną o powierzchni 6 612,00 ha, z czego część leży w gminach Sulęcin i Torzym.
6.1.4. Obszary chronionego krajobrazu
Obszary chronionego krajobrazu w powiecie sulęcińskim zajmują sumaryczną powierzchnię
50034,9 ha. Powierzchnia ta jest zróżnicowana w poszczególnych gminach.
25000
20000
ha
15000
10000
5000
0
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Ryc. 6.4. Powierzchnia obszarów chronionego krajobrazu w gminach powiatu
Obszary Chronionego Krajobrazu Ośno-Sulęcin. obejmują gminy: Słońsk (1 673 ha), Krzeszyce (1
071 ha), Sulęcin (11 872 ha), Torzym (19760,7)
42
Obszar Chronionego Krajobrazu Lubniewice-Skwierzyna obejmują gminy: Lubniewice (10 187 ha),
Sulęcin (5 090 ha), Krzeszyce (433 ha).
6.1.5. Pomniki przyrody
W powiecie sulęcińskim występowanie pomników przyrody w poszczególnych gminach
przedstawiają tabele 6.1.-6.5. (na podstawie Powiatowego Rejestru Pomników Przyrody):
Tabela 6.1. Pomniki przyrody w gminie Sulęcin
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Opis obiektu chronionego
2 głazy narzutowe o obw. 975 i 1050 cm, położone 200 i 500 m od szosy Sulęcin- Międzyrzecz
głaz narzutowy o obw. 1 250 cm, wys. 300 m, obok Wędrzyna dz. nr 106 „Góra Gołębia”
głaz narzutowy o obw. 1 400 cm, wys. 115 cm, przy Osiedlu Żubrów
grupa drzew, 3 wierzby białe o obw. pni 350 cm, wys. 10 - 20 m, Aleja Ostrowska 5
lipa srebrzysta o obw. pnia 350 cm, wys. 19 m, Aleja Ostrowska 5
Na terenie Nadleśnictwa Sulęcin znajdują się następujące pomniki przyrody :
- pojedyńcze drzewa –
5 szt
- grupy drzew (min. 2 drzewa w grupie) –
2 szt.
- Głazy narzutowe 3 szt.
Tabela 6.2. Pomniki przyrody w gminie Lubniewice
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
lipa o obw. pnia 621 cm, wys. 21 m, wiek 300 lat. Lubniewice na podwórzu szkoły
grab dębolistny o obw. pnia 190 cm, wys. 30 m, wiek 160 lat, park FWP
głaz narzutowy o obw. 920 cm, dawne PGR Lubniewice
dąb o obw. pnia 690 cm, wys. 16 m, wiek 700 - 800 lat, dawny PGR Lubniewice
grupa drzew - 5 buków pospolitych o obw. pni 314 - 345 cm, wys. 33 - 36 m, park zabytkowy w Gliśnie
grupa drzew - 4 jesiony wyniosłe o obw. pni 251 - 314 cm, wys. 30 - 36 m, park zabytkowy w Gliśnie
lipa drobnolistna o obw. pnia 377 cm, wys. 21 m, czteropniowa, park zabytkowy w Gliśnie
klon jawor o obw. pnia 314 cm, wys. 31 m, park zabytkowy w Gliśnie
dąb szypułkowy o obw. pnia 501 cm, wys. 25 m, Plac Kasztanowy w Lubniewicach
buk zwyczajny o obw. pnia 256 cm, wys. 25 m, N-ctwo Skwierzyna, oddział 333 b
dąb szypułkowy o obw. pnia 304 cm, wys. 19 m, N-ctwo Skwierzyna, oddział 315 g
głaz narzutowy o obw. 500 cm, wys. 7 m, wieś Sobieraj, działka nr 3
świerk pospolity o obw. pnia 285 cm, wys. 25 m, N-ctwo Skwierzyna, oddział 71 f
wiąz szypułkowy o obw. pnia 250 cm, wys. 23 m, N-ctwo Skwierzyna, oddział 278 f
dąb szypułkowy o obw. pnia 310 cm, wys. 25 m, N-ctwo Skwierzyna, oddział 110 j
buk pospolity o obw. pnia 390 cm, wys. 24 m, N-ctwo Skwierzyna, oddział 140 b
dąb szypułkowy o obw. pnia 440 cm, wys. 23 m, N-ctwo Skwierzyna, oddział 314 g
stanowisko bluszczu pospolitego na pow. 2 ha, 30 egzemplarzy kwitnących w 100 -letnim drzewostanie sosen, Nctwo Skwierzyna, oddział 391 d
Tabela 6.3. Pomniki przyrody w gminie Torzym
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
dąb o obw. pnia 620 cm, wys. 27 m, wiek 350 lat, wieś Gądków - park
dąb szypułkowy o obw. pnia 400 cm, wys. 20 m, we wsi Boczów - plac kościelny
dąb szypułkowy o obw. pnia 430 cm, wys. 25 m, wieś Bobrówka - plac przykościelny
dąb szypułkowy o obw. pnia 510 cm, wys. 20 m, Gądków Wielki ul. Dworcowa 2
głóg jednoszyjkowy o obw. pnia 105 cm, wys. 8 m, Gądków Wielki ul. Dworcowa 2
dąb szypułkowy o obw. pnia 650 cm, wys. 25 m, N-ctwo Torzym oddział 169 b
grupa drzew - 2 cisy pospolite o obw. pni 260, 208 cm, wys. 12 m, w miejscowości Gądków Mały dom nr 25
dąb szypułkowy o obw. pnia 370 cm, wys. 25 m, N-ctwo Torzym oddział 1221
grupa drzew - 6 dębów szypułkowych o obw. pni 350 - 600 cm, wys. 23 m, N-ctwo Torzym oddział 55 m
aleja dębów szypułkowych 73 drzewa, o obw. pni 250 - 380 cm, wys. 15 - 25 m, przy drodze gruntowej Mierczany Dębrznica
jałowiec pospolity o obw. pnia 84 cm, od ziemi cztery pnie, N-ctwo Torzym oddział 306
dąb szypułkowy o obw. pnia 420 cm, N-ctwo Cybinka oddział 305 i
dąb szypułkowy o obw. pnia 460 cm, N-ctwo Cybinka oddział 305 i
43
Tabela 6.4. Pomniki przyrody w gminie Krzeszyce
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
dąb szypułkowy o obw. pnia 395 cm, wys. 27 m, wieś Krzeszyce nr 2, obok restauracji
dąb szypułkowy o obw. pnia 500 cm, wys. 23 m, N-ctwo Skwierzyna oddział 162 a
dąb szypułkowy o obw. pnia 498 cm, wys. 22 m, N-ctwo Skwierzyna oddział 268 k
dąb szypułkowy o obw. pnia 410 cm, wys. 23 m, N-ctwo Skwierzyna oddział 271 l
dąb szypułkowy o obw. pnia 395 cm, wys. 30 m, N-ctwo Skwierzyna oddział 197 h
sosna pospolita o obw. pnia 260 cm, wys. 17 m, N-ctwo Skwierzyna oddział 266 m
dąb szypułkowy o obw. pnia 445 cm, wys. 35 m, wł. PFZ dz. nr 37/2
głaz narzutowy o obw. 1120 cm, N-ctwo Ośno Lubuskie, Leśnictwo Lemierzyce, oddział 4 h
Tabela 6.5. Pomniki przyrody w gminie Słońsk
Lp.
1.
2.
3.
4.
głaz narzutowy o obw. 1120 cm, N-ctwo Lemierzyce
topola czarna o obw. pnia 653 cm, wys. 27 m, przy budynku przepompowni w Przyborowie
dąb szypułkowy o obw. pnia 460 cm, wys. 28 m, park w Słońsku
lipa szerokolistna o obw. pnia 380 cm, wys. 24 m, Plac Zamkowy w Słońsku
6.1.6. Użytki ekologiczne
•
na terenie miasta i gminy Torzym 13 obiektów o łącznej powierzchni 157,42 ha,
na terenie miasta i gminy Lubniewice 3 obiekty o łącznej powierzchni 5,24 ha,
•
w gminie Słońsk 1 obiekt o powierzchni 0,25 ha.
W pozostałych gminach: Sulęcin, Krzeszyce nie uznano za użytki ekologiczne żadnych terenów.
•
6.1.7. Zespoły Przyrodniczo - Krajobrazowe
„Uroczysko Lubniewsko” zostało utworzone w 1991 roku. Położone jest w powiecie sulęcińskim na
terenie gminy Lubniewice oraz gminy Sulęcin. Zajmuje on powierzchnię 1 436,90 ha z czego
większość 1239,59 ha znajduje się na terenie gminy Lubniewice. Głównym elementem powierzchni
zespołu jest jezioro Lubniewsko wraz z otaczającymi je lasami i gruntami ornymi. Zespół
Przyrodniczo-Krajobrazowy to wyjątkowo cenny fragment krajobrazu naturalnego. Niezwykle bogata
rzeźba terenu (efekt zlodowacenia bałtyckiego) warunkuje tu bioróżnorodność florystyczną i
faunistyczną. Celem ochrony „zespołu” jest zachowanie wartości estetycznych krajobrazu dla potrzeb
turystycznych, dydaktycznych i naukowych. Badania prowadzone na początku lat 90 tych w ciągu
kilku okresów wegetacyjnych pozwoliły stwierdzić ponad 260 gatunków roślin i wyróżnienie ponad
30 zespołów roślinnych oraz na stwierdzenie występowania licznych i cennych przedstawicieli
zwierząt bezkręgowych (głównie pijawek) i kręgowych. Z roślin chronionych na szczególną uwagę
zasługują: 3 gatunki widłaków: goździsty, spłaszczony i jałowcowy, z roślin wodnych: grążel żółty,
jezierza morska, rzęsa trójrowkowa. Obok rzeźby terenu wartościowym elementem przyrody
nieożywionej są głazy narzutowe.
6.2. Obszary leśne na terenie powiatu sulęcińskiego
Powierzchnia pokryta lasami i gruntami leśnymi stanowi 54,19% powiatu sulęcińskiego (GUS 2002).
Lasy i grunty leśne te prawie w całości stanowią własność Skarbu Państwa. Zarządzane są przez
Nadleśnictwa: Sulęcin, Ośno Lubuskie, Lubniewice, Cybinka, Torzym, Skwierzyna. Około 10,3 %
powierzchni powiatu zajmuje poligon wojskowy (Ośrodek Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych
- Poligon Wędrzyn, JW 1986). Obszar poligonu jest w znacznej części zalesiony. Udział lasów i
gruntów leśnych w poszczególnych gminach powiatu przedstawia tabela 6.6.
44
Tabela 6.6. Udział lasów i gruntów leśnych w powiecie
gmina
Powierzchnia gminy
[ha]
Lubniewice
Miasto Lubniewice
Obszar wiejski
Sulęcin
Miasto Sulęcin
Obszar wiejski
Torzym
Miasto Torzym
Obszar wiejski
Krzeszyce
Słońsk
12976
31972
37487
19422
15886
Pow. lasów i gruntów
leśnych
[ha]
8700
332
8368
18005
62
17943
23940
99
23841
9716
3454
% pow. w gminie pod
lasy i grunty leśne
67,0
2,55
64,48
56,3
0,19
56,12
63,8
0,26
63,6
50,02
21,74
% pow. w powiecie pod lasy
i grunty leśne
7,38
0,28
7,1
15,29
0,05
15,24
20,33
0,08
20,24
8,25
2,9
W gminach miejsko-wiejskich lasy i grunty leśne zajmują 43% powierzchni powiatu, natomiast w
gminach wiejskich 11,2% powierzchni powiatu. Najwięcej lasów i gruntów leśnych spośród gmin
miejsko-wiejskich znajduje się w gminie Torzym (20%), a spośród gmin w wiejskich w gminie
Krzeszyce (8%). Najmniej lasów i gruntów leśnych w stosunku do powierzchni powiatu jest w gminie
Lubniewice (7%) oraz w gminie Słońsk (3%).
W stosunku do powierzchni gmin najwięcej lasów i gruntów leśnych znajduje się w Lubniewicach
(67%) i Torzymiu (63,8%), natomiast najmniej w gminie Słońsk (21,74% powierzchni gminy). W
mieście Lubniewice znajduje się również najwięcej lasów i gruntów leśnych w porównaniu z miastem
Torzym i Sulęcin.
Tabela 6.7. Nadleśnictwa położone na terenie powiatu sulęcińskiego, powierzchnie w poszczególnych
gminach.
Lp.
1.
Nadleśnictwo
Sulęcin
2.
Ośno Lubuskie
3.
Lubniewice
4.
5.
Cybinka *
Torzym *
6.
ogółem
Skwierzyna
Gmina
Sulęcin
Lubniewice
Torzym
Sulęcin
Słońsk
Krzeszyce
Sulęcin
Krzeszyce
Lubniewice
Torzym
Torzym
miasto Torzym
Sulęcin
Lubniewice
Powierzchnia [ha]
15366,99
2 056,7
1 089,75
2016,00 ha
3723
583
1 985,39
9 387,13
4 560,12
717,70 ha
21 042,45 ha
40,48 ha
179,38 ha
2 272
43 296
w tym lasy [ha]
19183,99
1941,00
3538,00
524,00
1947,70
9141,07
4334,21
2248
Źródło: ankietyzacja nadleśnictw 2003r.
*dane na podstawie „Raportu o stanie powiatu sulęcińskiego” z marca 2001 r.
W lasach powiatu głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna pospolita, inne krajowe drzewa
iglaste to świerk pospolity i modrzew europejski. Drzewa liściaste reprezentowane są przez: buk
zwyczajny, dąb szypułkowy i bezszypułkowy, brzozę brodawkowatą. W mniejszych ilościach
występuje: grab pospolity, jesion wyniosły, wiąz szypułkowy, topola osika. Gatunki obcego
pochodzenia stanowiące domieszkę to daglezja zielona i robinia akacjowa.
Tabela 6.8. Procentowy udział poszczególnych gatunków wg nadleśnictw w granicach powiatu
Lp.
1.
2.
3.
4.
Gatunek
Sosna
Modrzew
Świerk
Daglezja
Sulęcin
77
0,5
1,4
0,1
Lubniewice
95,8
0,3
-
Nadleśnictwo
Torzym
Ośno Lub.
90,8*
87,9
0,4*
0,2
0,8*
0,1*
-
Skwierzyna
97,5
1,3
0,3
-
Cybinka
96,5*
0,1*
-
45
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Buk
Dąb
Brzoza
Olcha
Robinia
Osika
Topola
Olsza
Grab
4,8
3,3
10,4
1,6
0,6
0,2
0,1
0,2
0,5
0,9
2,2
0,1
-
1,0*
2,1*
2,7*
0,1*
1,9*
-
3,3
4,9
1,7
1,3
0,1
0,1
-
0,25
0,5
0,1
-
0,6*
1,4*
1,2*
0,2*
-
Źródło: ankietyzacja nadleśnictw
*dane na podstawie raportu o stanie powiatu sulęcińskiego z marca 2001r.
Z typów siedliskowych przeważają siedliska borowe, głównie bór świeży i bór mieszany, a nad
rzekami wytworzyły się olsy. Jedynie na terenie Nadleśnictwa Ośno Lubuskie las mieszany stanowi
ponad 30 %.
Tabela 6.9. Główne typy siedliskowe wg nadleśnictw w granicach powiatu
L.p. Typ siedliskowy
1
Bśw (bór świeży)
31,22
70
Nadleśnictwo
Torzym
Ośno Lub.
% udział występowania
Brak danych
5,8
2
BMśw (bór mieszany
świeży)
Bw (Bór wilgotny)
52,83
20
Brak danych
52,3
5
Brak danych
0,1
0,25
Brak danych
0,3
0,1
11,40
Brak danych
34,8
0,8
6
BMw (Bór mieszany
wilgotny)
LMśw (las mieszany
świeży)
Lśw (las świeży)
2,38
Brak danych
3,2
7
Bs Bór suchy
0,16
Brak danych
8
LMw (las mieszany
wilgotny)
inne
0,13
Brak danych
1,64
Brak danych
Sulęcin
3
4
5
9
Lubniewice
5
Skwierzyna
79
19
0,4
2,6
0,7
Cybinka
Brak
danych
Brak
danych
Brak
danych
Brak
danych
Brak
danych
Brak
danych
Brak
danych
Brak
danych
Brak
danych
Źródło: ankietyzacja nadleśnictw 2003r.
6.2.1. Lasy ochronne w poszczególnych nadleśnictwach
Nadleśnictwo Sulęcin 11067 ha,
lasy wodochronne przy rzece: Postomii, przy jeziorach: Lubniewsko, Ostrowskie, Sandacznik,
Rakowe, Ostrowicko, Trzcinno, Męcko, Kopaniec, Buszno, Buszenko.
Nadleśnictwo Lubniewice 3287,94 ha
lasy wodochronne przy rzece: Postomii, przy jeziorach: Lubiąż, Jarnatów, Śmierdzące, Krzywe, Duże
lasy glebochronne
lasy ochronne na stałych powierzchniach badawczo-doświadczalnych
lasy stanowiące ostoje zwierząt chronionych
Nadleśnictwo Torzym 3763 ha
lasy wodochronne 3662 ha
lasy glebochronne 101 ha
Nadleśnictwo Ośno Lubuskie 162,05 ha
lasy wodochronne 126,04 ha
lasy glebochronne 36,01 ha
46
Nadleśnictwo Cybianka i Skwierzyna
Na terenach wchodzących w skład powiatu sulęcińskiego nie wydzielono lasów ochronnych.
Gmina Sulęcin
Lasy zajmują powierzchnię 19547,76 ha i stanowią ponad 50% powierzchni gminy. Obszary leśne
wchodzą w skład nadleśnictw: Sulęcin, Ośno i Lubniewice. Dominują siedliska borowe, które zajmują
ponad 96% powierzchni zadrzewienia (bór świeży i bór mieszany świeży). Są to siedliska odporne na
użytkowanie niewielkich grup ludności i przydatne do wielu form rekreacji. Pozostałe siedliska to bór
suchy, bór wilgotny, olsy, łęgi.
Gmina Lubniewice
Lasy zajmują powierzchnię 8656 ha, co stanowi 66,7 % powierzchni gminy. Lasami administrują
nadleśnictwa: Lubniewice, Sulęcin, Skwierzyna. Gatunkiem dominującym jest sosna. Przeważają
siedliska boru świeżego i boru mieszanego świeżego. Możliwości wykorzystania kompleksów leśnych
są oceniane jako średnie.
Gmina Torzym
Lasy zajmują powierzchnię 23 534 ha, co stanowi 63 % powierzchni gminy. Lasami administrują 4
nadleśnictwa: Torzym, Białków, Międzyrzecz i Świebodzin. Największy udział jest lasów młodych do
60 lat, zajmują one 66,81 % powierzchni. Lasy ponad 100 letnie zajmują 4%. Gatunkiem
dominującym jest sosna zwyczajna ponad 91,3%, przeważają siedliska ubogie, największy udział mają
siedliska borowe i mieszane borowe. W dolinach rzeki Pliszki i Ilanki występują także środowiska
żyźniejsze do siedliska lasu świeżego włącznie. Wzdłuż rzek występują siedliska łęgu jesionowoolsowego, a miejscami siedliska olsowe. Największą powierzchnię zajmują siedliska suboceanicznego
boru sosnowego na południe i wschód od Torzymia, tworzącymi zwartą terenowo Puszczę Rzepińską.
W rejonie Boczowa i Grabowa występują siedliska ubogiej buczyny. Lasy posiadają niską wartość
produkcyjną.
Gmina Krzeszyce
Obszary lasów i zadrzewień zajmują ok. 9405 ha tj 48,4% powierzchni gminy. Dominują siedliska
boru mieszanego i boru świeżego, przeważają drzewostany sosnowe, możliwości wykorzystania
kompleksu leśnego należy ocenić jako średnie, duże zasoby runa leśnego i zwierzyny łownej.
Gmina Słońsk
Obszary lasów i zadrzewień zajmują ok. 7 073 ha tj. 44,5% powierzchni gminy. Dominują tu siedliska
boru świeżego ok. 70% i przeważają drzewostany sosnowe. Możliwości wykorzystania kompleksu
leśnego należy ocenić jako średnie: lesistość 44,5, zasobność zbliżona do średniej: >150 m3/ha,
przeciętny przyrost drzewostanów od 3,26 m3/ha, średnie zagrożenie pożarowe.
6.3. Pozostałe obiekty i obszary cenne przyrodniczo
6.3.1. Korytarze ekologiczne
Korytarze ekologiczne są to naturalne ciągi ekologiczne jak: pradoliny, doliny rzeczne, rynny jeziorne
i inne obniżenia terenowe oraz fragmenty obszarów leśnych. Przez teren powiatu sulęcińskiego
przebiega fragment dużego korytarza Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Ponadto przez
poszczególne gminy przebiegają następujące korytarze:
•
przez Gminę Sulęcin korytarz główny Łagowsko-Chyciński i korytarz wewnętrzny Dolina
Postomii
•
przez Gminę Lubniewice korytarz wewnętrzny Dolina Lubniewki
•
przez Gminę Torzym korytarz wewnętrzny Doliny Ilanki i korytarz wewnętrzny wzdłuż jezior:
Dzikie, Wilcze, Karasienko, Pniewy, Wielkie oraz lokalny korytarz wewnętrzny wzdłuż jezior:
Trawienko, Trawno, Ilno.
•
przez Gminę Krzeszyce przebiegają: korytarz główny Dolina Warty-Noteci i dwa korytarze
wewnętrzne Dolina Lubniewki, Dolina Postomii.
47
•
Gminę Słońsk węzeł ekologiczny Kostrzyn-Ujście Warty, korytarz główny Dolina Warty-Noteci
i korytarz wewnętrzny Dolina Lenki.
6.3.2. Inne
W kilkunastu miejscowościach powiatu sulęcińskkiego znajdują się obiekty, które wraz z przyległymi
założeniami parkowymi zostały wpisane do rejestru zabytków województwa lubuskiego.
W gminie Słońsk walory architektoniczno-krajobrazowe posiada zabudowa realizowana do 1960 roku.
Tabela 6.10. Obiekty i obszary cenne przyrodniczo w powiecie
obiekt
miejscowość
Lubniewice - Stary Zamek
Lubniewice - Nowy Zamek
Parki przypałacowe
Glisno
Ogród dworski
Zespół zieleni
zabytkowej
Jarnatów
Lubniewice-Świerczów
Rogi
Lubniewice-Suszyce
Lubniewice
charakterystyka
Lubniewice
Przy wschodnim brzegu jeziora Lubiąż; pałac z 1793 r.,
przebudowany w stylu neoklasycznym w 1846 r. zwany
„Starym Zamkiem”. Obok rozciąga się park krajobrazowy z
początku XIX w. Obok neorenesansowy zamek z 1909r. o
urozmaiconej bryle z neogotycką wieżą widokową (Nowy
Zamek)
pałac klasycystyczny17,4 ha, 1770 r.; ponadto park
krajobrazowy ze sztuczną ruiną i mauzoleum Henochów z
1837 r.
4,50 ha; XVIII w.
12,0 ha; poł. XIX w.
4,0 ha; 1910 r.
1,70 ha, pocz.XIX w.
Sulęcin
Część otuliny Łagowskiego Parku Krajobrazowego 1 242 ha.
W skład obszaru otuliny wchodzą: grunty leśne - 875,53 ha;
grunty orne - 283,50 ha; użytki zielone - 82,97 ha,
otulina
Łagowski Parku Krajobrazowy
Poligon wojskowy –
węzeł ekologiczny
Południowa część gminy Sulęcin
(25%)
Park podworski
Lasy
Kownaty
Drzewce
Torfowisko
przejściowe
Śródpolne torfowisko
przejściowe
otulina
1 km na południowy wschód od
Przęślic
1 km na zachód od Grabowa, przy
drodze.
Łagowskiego Parku
Krajobrazowego
Garbicz
Pałac i park
Park dworski
Przemysław
Rudna
W obrębie poligonu występują głównie tereny zalesione,
jeziora Buszno i Buszenko wraz z przylegającym terenem
włączane są do w granice Łagowskiego Parku
Krajobrazowego. Obszar pełni funkcje węzła ekologicznego o
randze międzynarodowej. W zachodniej części poligonu
znajdują się jeziora Ostrowieckie i Męcko.
Torzym
liczne drzewa pomnikowe i interesujące runo
Kompleks lasów dębowo-bukowych
Stanowisko m.in. modrzewnicy zwyczajnej, bobrka
trójlistkowego, wełnianki pochwowatej, żurawiny błotnej.
Stanowisko modrzewnicy, czermieni błotnej i wielu innych
gatunków torfowiskowych.
Obiekt położony między jeziorem Krzywym a Głębokim.
Obiekt jest zabytkowy z XVII wieku; przy pałacu znajduje się
2,5 ha parku z pomnikami przyrody. Obecnie nieści się tam
ośrodek wczasowy „Magnat” .
Krzeszyce
XIX w; 4,20 ha
XIX w; 4,80 ha
6.4. Ochrona gatunkowa zwierząt
Fauna powiatu sulęcińskiego składa się w większości ze zwierząt typowych dla Niżu Polskiego, a
także Środkowoeuropejskiego. Większość gatunków zwierząt tu występujących jest objęta ochroną
stałą, lub ochroną okresową.
48
Kręgowce
Ssaki - stwierdzono występowanie wielu gatunków ssaków. Liczne są: lisy, kuny leśne, jenoty,
borsuki, mysz leśna i polna, tchórze, piżmaki, nutrie, norki amerykańskie. Gatunki będące pod
ochroną prawną to: jeże, krety, wiewiórki, wydry, łasice, nietoperze, ryjówkowate, bobry.
Część występujących tu zwierząt podlega „Prawu Łowieckiemu”. Wszystkie gatunki zwierząt
łownych podlegają ochronie okresowej przypadającej na czas godów, narodzin i odchowu młodych.
Organizacją ochrony, hodowli i pozyskania zwierząt łownych zajmują się koła łowieckie. W
większych ilościach pozyskiwana jest sarna, jeleń, dzik, pozostałe gatunki łowne, jak: lis, kuna leśna i
domowa, jenot, borsuk, zając szarak, tchórz, kuropatwa, słonka, dzikie gęsi i kaczki są pozyskiwane w
niewielkich ilościach.
Ptaki – ornitofauna występuje w największej koncentracji na obszarach Parku Narodowego „Ujście
Warty”, Parków Krajobrazowych: „Łagowskiego” i „Ujścia Warty”. Stwierdzono tu występowanie
wielu gatunków gniazdujących typowo leśnych jak np: kowaliki, dzięcioły, sikory i wiele innych oraz
gatunków wodnych i błotnych np.: czaple, żurawie, dzikie kaczki i gęsi, łabędzie, łyski, perkozy
dwuczube i inne. Cenne są ptaki drapieżne, występują rybołowy, kanie, bieliki, częste są kawki i
gawrony. Gatunki chronione rzadkie reprezentowane są np. przez: zimorodki, pliszki górskie, zięby,
dzięcioły czarne, bociany czarne.
Gady - stwierdzono występowanie: jaszczurki zwinki i żyworodnej, zaskrońca zwyczajnego, padalca
zwyczajnego.
Płazy - występują żaby: wodna, trawna, moczarowa, jeziorkowa, grzebiuszka ziemna i chronione:
ropuchy szara i zielona, kumak nizinny, rzekotka drzewna oraz traszki zwyczajna i grzebieniasta..
Ryby - w wodach powiatu występują leszcze, okonie, płocie, szczupaki, węgorze, karpie, liny,,
karasie i inne. Polski Związek Wędkarski systematyczne zarybia wybrane jeziora będące w jego
władaniu.
Bezkręgowce
Świat tych zwierząt jest słabo poznany. Teren powiatu poprzecinany jest strumieniami, rzekami i
innymi zbiornikami wodnymi, co sprzyja życiu i rozwojowi wielu gatunków owadów pożytecznych pszczoły, trzmiele, ale także i szkodliwych. W przypadku gradacji szkodników prowadzi się specjalne
akcje ich redukcji, ponieważ stanowią zagrożenie dla roślin leśnych, bądź uprawnych.
W wodach żyją również pijawki, małże, a w lasach licznie występują różne gatunki ślimaków.
6.5. Zieleń miejska
Tabela 6.11. Tereny zieleni w gminach
gmina
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Razem
Parki [ha]
Zieleńce [ha]
16,5
6,5
2,2
4,1
2,5
5
Pasy uliczne
0,5
1,2
19,1
3,5
Trawniki
[ha]
1,0
razem
19,2
12,8
W Lubniewicach znajdują się 2 parki miejskie - na Osiedlu Świerczów o pow. 12 ha i w Lubniewicach
kilku arowy. Ponadto znajdują się tutaj 2 parki przypałacowe. W gminie Lubniewice znajduje się
ogród działkowy „Oaza”, gdzie działkowcy gospodarują powierzchnią 9,60 ha.
W mieście Sulęcin ulice obsadzone są jedno lub dwustronnie drzewami i krzewami, które rosną
pojedyńczo lub w skupiskach. Ważnym elementem są również:
• Rośliny zielne, sezonowe, tworzące barwne plamy na zieleńcach
• Ogrody przydomowe i działkowe (w Sulęcinie jest 1025 indywidualnych ogrodów);
funkcjonują tu 3 grupy działek o ogólnej powiarzchni 40,61 ha. Największy imienia K.
Świerczewskiego zlokalizowany na ul. Nowokolejowej posiada powierzchnię 27,93 ha i
znajdują się na nim 754 działki.
49
W Sulęcinie znajdują się 4 parki miejskie, zajmujące łącznie powierzchnię 6,15 ha. Szpalery drzew
najczęściej występują przy trasach komunikacyjnych , wzdłuż rowów, na obrzeżach łąk i pastwisk,
stawów, przy śródpolnych oczkach wodnych.
W Torzymiu park tworzy skwer o powierzchni 0,5 ha.
Tabela 6.12. Parki miejskie powiatu sulęcińskiego
Lp.
Nazwa
1.
2.
3.
4.
Park Szkolny
Park Paderewskiego
Park Jordanowski
Park Bankowy
5
6
Osiedle Świerczów
Lubniewice
7
bd
Lokalizacja
Sulęcin
ul. Emilii Plater
ul. Paderewskiego
ul. Żwirki i Wigury
ul. Park Bankowy
Lubniewice
Powierzchnia
2,5 ha
1,86 ha
1,38 ha
0,41 ha
12 ha
Kilka arów
Torzym
-
Skwer o pow. 0,5 ha
Park Szkolny – został utworzony na terenie przedwojennego cmentarza ewangelickiego.
W drzewostanie dominują lipy, kasztanowce i dęby. Obok parku znajdują się fragmenty murów
miejskich z XIV w.
Park Jordanowski – na dzień dzisiejszy jest zaniedbany. Przeważają tu kasztanowce, klony i dęby.
Park Paderewskiego – zadbany z przewagą dębów, lip i modrzewi. Został on utworzony na miejscu
dawnego cmentarza.
Park Bankowy – najmniejszy w Sulęcinie a na jego terenie znajduje się pomnik poświęcony
bohaterom związku spadochronowego Wojska Polskiego.
6.6. Zieleń w krajobrazie wiejskim
Na terenie powiatu sulęcińskiego znajduje się 26 parków wiejskich, które stanowiły część założeń
pałacowo-parkowych na dzień dzisiejszy nieistniejących.
Parki zachowały się tylko fragmentarycznie ale w większości są zaniedbane i zarośnięte.
W gminie Lubniewice parki wiejskie znajdują się w 3 miejscowościach.
W gminie Sulęcin znajduje się 7 parków wiejskich zlokalizowanych w następujących wsiach :
Grochowo, Małuszów, Ostrów, Rychlik, Trzemeszno Lubuskie, Tursk, Żubrów. Parki te są jednak
zaniedbane i dewastowane. Są one cennym zbiorowiskiem roślin, ponadto miejscem bytowania
ptaków, ssaków i innych (głównie gatunki krajowe), poza tym spotykane są pojedyncze drzewa
obcego pochodzenia.
W gminie Torzym parki wiejskie znajdują się w 15 miejscowościach, w gminie Słońsk – w mieście.
W gminie Krzeszyce brak jest parków wiejskich.
Tabela 6.13. Zieleń w krajobrazie wiejskim w powiecie sulęcińskim
gmina
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Lokalizacja parku wiejskiego
Glisno, Rogi, Świerczów
Grochowo, Małuszów,
Ostrów, Rychlik, Trzemeszno Lubuskie, Tursk, Żubrów
Bargów, Bielice, Bobrówko, Boczów, Dębrznica, Gądków Wielki,
Gądków Mały, Garbicz, Grabów, Lubin, Kownaty, Przęślice, Tarnawa,
Pniów, Walewice
brak
Słońsk
Przy cmentarzu
Przy ul. Paderewskiego
50
6.7. Ocena zagrożenia
Za najistotniejsze problemy dotyczące zasobów przyrody na terenie powiatu sulęcińskiego uznano:
• Penetracja lasów przez ludność – wydeptywanie runa i ściółki
Ze względu na swój charakter lasy większości nadleśnictw jest silnie penetrowanych przez turystów,
(ruch sobotnio-niedzielny, wakacyjny). W okresie zbioru jagód i grzybów ruch ten nabiera masowego
charakteru. Wynikiem masowych zbiorów jest zniszczenie na wielu hektarach ściółki leśnej, zdeptanie
runa oraz zaśmiecenie lasów, głównie plastikiem.
• Inne zagrożenia antropogeniczne
Należą do nich pożary leśne, co wiąże się z wysoką palnością drzewostanów i penetracją lasów przez
ludność. Potencjalnym zagrożeniem jest również wypalanie traw przez rolników w pobliżu lasów.
Niszczenie wszelkiego typu urządzeń leśnych oraz osłonek zabezpieczających drzewa, pozyskiwanie
choinek i stroiszu świerkowego (poprzez kradzieże, niszczenie grzybów niejadalnych, niszczenie
urządzeń dla potrzeb rekreacji i wypoczynku).
• Szkody od czynników biotycznych
Liczne gradacje szkodników pierwotnych sosny (brunatnicy mniszki, barczatki sosnówki,
boreczników sosnowych, strzygoni choinówki, poprocha cetyniaka), jak również grzybów systemu
korzeniowego, a w następstwie również szkodników wtórnych.
Szkody wyrządzane przez zwierzynę łowną.
• Zwiększanie ilości odpadów w lesie
Występuje głównie w obrębie miejsc przeznaczonych dla potrzeb turystyki i rekreacji, zabudowań,
ośrodków wczasowych, w pobliżu ciągów komunikacyjnych szczególnie plastikiem.
• Szkody abiotyczne
Szkody powodowane przez silne wiatry.
• Zmiany stosunków wodnych na terenach leśnych
Obserwowane zmiany stosunków wodnych, objawiające się obniżeniem poziomu wód gruntowych na
niektórych terenach leśnych należących do Nadleśnictwa Ośno Lubuskie.
• Eksploatacja surowców mineralnych
Potencjalne zagrożenie dla zbiorowisk leśnych stanowi możliwość rozwoju eksploatacji surowców
mineralnych.
• Nieodpowiednia struktura zieleni miejskiej
Tereny zieleni w miastach są zlokalizowane nierównomiernie, w różnych ich częściach. Ich
lokalizacja jest wynikiem naturalnych uwarunkowań krajobrazu a nie rozwijanych funkcji
mieszkaniowych i usługowych. W strefach osiedlowych brak jest ogólnie dostępnych parków
i skwerów.
51
7. Powierzchnia ziemi
7.1. Użytkowanie gruntów
W powiecie sulęcińskim znaczną część obszaru, tj. 62 115 ha zajmują lasy i grunty leśne, co stanowi
ponad 52,7% ogólnej powierzchni powiatu. W zagospodarowaniu użytków rolnych dominują grunty
orne, które stanowią 22,9% ogólnej powierzchni, a następnie łąki – 5,8% i pastwiska - 2,3%. Znikomy
udział w zagospodarowaniu gruntów mają sady. Blisko 11% powierzchni zajętej jest przez pozostałe
grunty i nieużytki.
5,2%
22,9%
11,1%
grunty orne
łąki
pastwiska
5,8%
2,3%
pozostałe grunty i
nieużytki
52,7%
Ryc. 7.1. Użytkowanie gruntów w powiecie w 2002r. (Dane: Starostwo Powiatowe, 2003)
Szczegółową analizę użytkowania gruntów w poszczególnych gminach powiatu przedstawia tabela
7.1
Tabela 7.1. Użytkowanie gruntów w gminach powiatu stan na 31.12.2002.
Gminy
Razem
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Ogółem
w ha
117 743
12 976
31 972
37 487
19 422
15 886
Użytki rolne w ha
Razem
Grunty
orne
Sady
Łąki
Pastwiska
Lasy i
grunty
leśne w ha
36 608
2 923
8 568
10 624
8 082
6411
26 986
2 637
7 550
9 701
4 251
2 847
40
3
10
10
14
3
6 813
188
553
545
2 739
2 788
2 769
95
455
368
1 078
773
62 115
8 531
17 356
23 288
9 466
3 474
Pozostałe
grunty i
nieużytki w
ha
19 020
1 522
6 048
3 575
1 874
6 001
Źródło: Starostwo Powiatowe,2003
Najwięcej gruntów ornych jest w gminie Torzym, które zajmują 25,9% jej powierzchni (tj. 8,2
ogólnej powierzchni gruntów rolnych w powiecie). Drugą gminą pod względem ilości gruntów ornych
jest gm. Sulęcin – 23,6% jej powierzchni (tj. 6,4% ogólnej powierzchni). Grunty orne zajmują ponad
20% powierzchni w gminach Krzeszyce i Lubniewice, a w gminie Słońk najmniej -17,9%.
Najbardziej zasobną w sady, łąki i pastwiska jest gmina Słońsk – 22,4% jej powierzchni i Krzeszyce –
19,6%, z tym, że gmina Krzeszyce posiada najwięcej łąk w całym powiecie.
Najwięcej lasów i gruntów leśnych jest na terenie gminy Torzym 23 288 ha – 62,1% (tj. 19,8%
ogólnej powierzchni zajmowanej przez lasy w powiecie). Drugą pod względem wielkości lasów w
powiecie jest gmina Sulęcin – 17 356 ha, tj. 54,3 % powierzchni gminy. Natomiast 65,7% gminy
52
Lubniewice również zajęta jest przez obszary leśne. Najmniejszą lesistością odznacza się gmina
Słońsk.
Nieużytki i pozostałe grunty zajmują 17,2% powierzchni gminy Sulęcin. Najmniej nieużytków i
innych gruntów znajduje się na terenie gminy Lubniewice.
Rycina 7.2. przedstawia procentowe użytkowanie gruntów w poszczególnych gminach powiatu.
12,5
21,9
22,4
17,9
Słońsk
6,7
Krzeszyce
48,7
19,6
21,9
pozostałe grunty i nieużytki
7,9
Torzym
62,1
2,4
sady, łąki, pastwiska
25,9
grunty orne
17,2
Sulęcin
54,3
3,2
23,6
9,7
Lubniewice
65,7
2,2
20,3
0
20
40
60
80
Ryc. 7.2. Użytkowanie gruntów w gminach powiatu sulęcińskiego w % w stosunku do powierzchni
gminy. (Starostwo Powiatowe, stan na 31.12.2002)
7.2. Gleby
Gleby powiatu charakteryzują się dużą różnorodnością. W obniżeniach dolinnych rzek (Ilanki,
Postomii, Warty) wykształciły się gleby podmokłe bagienne, torfowe i mady. Gleby brunatne i
bielicowe znajdują się na terenach wyżej położonych.
Poszczególne gminy charakteryzują się następującymi glebami:
- Gmina Lubniewice
- Gmina Sulęcin
- Gmina Torzym
- Gmina Krzeszyce
- Gmina Słońk
- gleby brunatne wyługowane, bielicowe, mady i torfowe
- gleby brunatne,gleby brunatne wyługowane i płowe, gleby torfowe i
murszowe oraz mady
- gleby bielicowe wytworzone na piaskach luźnych i słabo gliniastych
- gleby bielicowe i brunatne, a także gl. murszowe, mułowo-błotne, mady
lekkie i średnie i gleby glejowe
- gleby murszowe, mady , bielicowe, brunatne i mułowo-błotne
Na terenie powiatu najwięcej, bo 50,4%, tj. 13 617 ha gruntów ornych zajmują gleby IV klasy
bonitacyjnej. Gleby najwyższej klasy, tj. I i II to zaledwie 15 ha, a klasa III zajmuje 2207 ha, tj. 8,2 %
powierzchni zajmowanej przez grunty orne. 41,4% gruntów ornych to gleby o niskiej klasie
bonitacyjnej V i VI.
53
8,2%
16,6%
I,II,III
IV
V
VI
24,8%
50,4%
Ryc. 7.3. Klasy bonitacyjne w powiecie sulęcińskim w 2002 roku (Starostwo Powiatowe i Urzędy Gmin
stan na 31.12.2002)
Najlepszymi glebami odznacza się gmina Sulęcin, posiadająca najwięcej gleb klas dobrych i bardzo
dobrych – 1432 ha gleb klasy I, II i III, tj. 19% powierzchni w gminie zajmowanej przez grunty orne,
a 5,3% gruntów ornych całego powiatu. Dużą powierzchnię zajmują grunty klasy IV, bo 3715 (tj.
49,2%) ha, a grunty najsłabszych klas bonitacyjnych, czyli V i VI, to 31,7% powierzchni zajmowanej
przez grunty orne w gminie.
Gmina Lubniewice ma 16,4% powierzchni gruntów ornych zajętych przez gleby o II i III klasie, a
51,8% przez klasę IV. Klasa V i VI, to 31,8%. Gmina Lubniewice posiada najmniej gruntów klasy VI
spośród wszystkich gmin powiatu.
W gminie Torzym znajduje się najwięcej gleb klasy IV, tj. 17% powierzchni zajmowanej przez grunty
orne w powiecie, a także gleb klasy V – 9,2% i VI – 9,4% . Gmina Torzym posiada najmniej gruntów
klas najwyższych (97 ha).
56,8% gleb klasy IV, 29,0% klasy V, 11,1% klasy VI i 3,1% klas najwyższych ma gmina Krzeszyce.
Również w gminie Słońsk najwięcej jest gleb klasy IV – 1551 ha, tj. 54,1 % powierzchni w gminie
przeznaczonej pod grunty orne. Gleby klasy najwyższej to 130 ha, tj. 4,5%, a najniższej to 41,4%.
Klasy bonitacyjne gleb w powiecie Sulęcińskim przedstawiono na rycinie 7.3 i w tabeli 7.2.
474
714
Słońsk
1551
130
469
1230
Krzeszyce
2404
132
VI
2551
2486
Torzym
V
4580
97
I, II, III
787
1604
Sulęcin
IV
3715
1432
179
662
Lubniewice
1367
432
0
1000
2000
3000
4000
5000
Ryc.7.4. Klasy bonitacyjne w poszczególnych gminach w 2002 roku
54
Tabela 7.2. Klasy bonitacyjne gleb w poszczególnych gminach powiatu sulęcińskiego (wg informacji
z Urzędów Gmin)
Gmina
Klasa gleb
Powierzchnia gruntów ornych
w ha
Lubniewice
II
III
IV
V
VI
Razem
I
II
III
IV
V
VI
Razem
III
IV
V
VI
Razem
III
IV
V
VI
Razem
7
424
1367
662
179
2639
1
7
1424
3715
1604
787
7538
97
4580
2486
2551
9714
132
2404
1230
469
4235
III
IV
V
VI
Razem
I
II
III
IV
V
VI
Razem
130
1551
714
474
2869
1
14
2 207
13 617
6 696
4 460
26 995
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Razem
Powiat
Powierzchnia (grunty
orne+łąki+pastwiska+nieużytki+sady+warzywniki)
w ha
8
443
1499
813
247
1
8
1541
4165
1932
937
8584
99
4868
2760
2814
309
4683
2264
788
8044
368
3646
1308
1097
1
16
2 760
18 861
9 077
5 883
36598
Jakość gleb powiatu sulęcińskiego określono na podstawie badań Stacji Chemiczno-Rolniczej Oddział
w Gorzowie Wielkopolskim prowadzonych w okresie styczeń 2001 – lipiec 2003. Łącznie
przepadano 2 623 prób z powierzchni 4 097 ha całego powiatu. Najwięcej jest gleb o odczynie
kwaśnym (pH 4,6-5,5) – 38,5% i bardzo kwaśnym (pH 5,6-6,5) – 31,6%, a najmniej zaś o odczynie
zasadowym – 3,5%.
„Konieczność wapnowania” określona dla 19,2 % przebadanych gleb. Za „potrzebne wapnowanie”
uznano 18,5% gleb, a dla 20,1% gleb „wskazane” jest wapnowanie. W 26,2 % wapnowanie wydaje się
„zbędne”. Gleby powiatu można uznać za zasobne w przyswajalny fosfor, ponieważ bardzo niską
zawartość wykazało zaledwie 1,9% przebadanej powierzchni, a niską stwierdzono w 26,7%.
Natomiast średnią zawartość wykazuje aż 40,7%, wysoką 20,3% i bardzo wysoką 10,7%.
Zawartość potasu w glebie na terenie powiatu jest stosunkowo mała. Bardzo niską i niską zawartość
potasu wykazuje aż 60,1% areału, średnią 28,3%, a wysoką i bardzo wysoką tylko 11,6%. Konieczne
staje się więc, zgodnie z potrzebami nawozowymi, nawożenie potasem.
Zawartość przyswajalnego dla roślin magnezu w glebach powiatu sulęcińskiego można określić jako
niską, gdyż 53,5% użytków rolnych charakteryzuje się bardzo i niska zawartością tego pierwiastka.
28,7% posiada średnia zawartość Mg, a jedynie 17,8% ma wysoką i bardzo wysoką.
55
Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące zawartości makroelementów w glebach, potrzeb
wapniowania i odczynu gleb w powiecie sulęcińskim.
56
Tabela 7.3. Odczyn gleb, potrzeby wapnowania i zawartość makroelementów w glebach gmin powiatu w latach I.2001 – VII.2003 wg badań Stacji ChemicznoRolniczej Oddział w Gorzowie Wlkp.
W % przebadanych prób
Lp.
1
2
3
4
5
Gmina
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Razem Powiat
L.
przebadanych
ha
prób bk
358
2387
1056
224
72
4097
251
1450
752
132
38
2623
3,2
14,8
19,7
33,3
15,8
Odczyn
Potrzeby wapnowania
k
lk
o
z
K
P
W
O
Z
16,3
39,0
45,6
42,4
10,5
38,5
33,9
35,0
24,5
18,2
73,7
31,6
29,5
9,7
7,0
3,8
13,2
10,6
17,1
1,5
3,2
2,3
2,6
3,5
3,6
21,3
20,7
19,7
10,5
19,2
8,4
16,3
24,1
22,7
44,8
18,5
8,0
21,3
21,7
18,2
28,9
20,1
15,9
19,7
11,7
0,8
13,2
16,0
64,1
21,4
21,8
38,6
2,6
26,2
Zawartość fosforu P2O5 % Zawartość potasu K2O % Zawartość magnezu Mg
prób
prób
% prób
bn b
ś
w
bw bn b
ś
w
bw bn b
ś
w
bw
1,2
2,1
1,9
1,5
1,9
23,5
27,1
26,9
14,5
52,6
26,4
46,6
40,0
43,1
28,0
21,1
40,7
21,5
19,8
19,3
28,0
26,3
20,3
7,2
11,0
8,8
28,0
10,7
14,3
21,7
11,2
80,3
50,0
21,3
37,5
41,8
38,8
12,1
23,7
38,8
30,3
26,8
36,3
1,5
10,5
28,3
14,7
6,2
8,9
3,8
5,3
7,7
3,2
3,5
4,8
2,3
10,5
3,9
17,9
27,2
26,7
28,8
25,8
24,3
24,8
34,0
37,1
27,7
53,8
26,0
27,7
16,7
26,3
28,7
4,0
17,0
9,3
3,8
71,1
13,7
5,0
2,3
13,6
2,6
4,1
Odczyn (pH): bk – bardzo kwaśny (do 4,5), k – kwaśny (4,6 – 5,5),lk – lekko kwaśny (5,6 – 6,5), obojętny (6,6 – 7,2), z – zasadowy (pow. 7,2)
Potrzeby wapnowania: K – konieczne, P – potrzebne, W – wskazane, O – ograniczone, Z – zbędne
Zawartość: bn – bardzo niska, n – niska, ś – średnia, w – wysoka, bw – bardzo wysoka
57
7.3. Ocena zagrożeń
Do najważniejszych problemów związanych z ochroną gleb na terenie powiatu sulęcińskiego można
zaliczyć:
• Zanieczyszczenie gleb
- zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi i innymi pierwiastkami:
Bardzo istotne ze względu na produkcję zdrowej żywności jest rozpoznanie stanu gleb pod względem
zanieczyszczenia metalami ciężkimi i siarką. Podwyższona zawartość metali ciężkich w glebie jest
następstwem działalności człowieka – emisji przemysłowych, motoryzacji, nadmiernej chemizacji –
powodujących degradację biologiczną gleb i zanieczyszczenie wód gruntowych.
Stacja Chemiczno-Rolniczej Oddział w Gorzowie Wielkopolskim latach 1997-2001 prowadziła
badania na zawartość manganu, miedzi, cynku, żelaza, kadmu, ołowiu, niklu i siarki.
Na terenie powiatu stwierdzono przekroczenia ołowiu i siarki.
Przekroczenia dopuszczalnych zawartości ołowiu były w próbkach pobranych z terenu gmin Słońsk i
Torzym. Oznaczone zawartości wg wytycznych do oceny zaliczono do I stopnia zanieczyszczenia –
zawartość podwyższona.
Gleby skażone siarką stwierdzono na terenie gminy Lubniewice.
-
dzikie wysypiska śmieci są jednym z głównych powodów powstawania terenów zdegradowanych
na obszarach rolniczych i leśnych.
Tabela 7.4. Wykaz dzikich wysypiska w powiecie sulęcińskim (dane na podstawie ankiet) .
Gmina
Lokalizacja
Lubniewice
b.d.
Sulęcin
Torzym
Drogomim
Trzebów
Trzemeszno
Małuszów
Zarzyń
Brzeźno
Ostrow
7 wysypisk
Krzeszyce
b.d
Słońsk
Ownice
Właściciel terenu
gmina
gmina
gmina
gmina
gmina
gmina
gmina
Powierzchnia
[ha]
Kubatura
[m3]
Rodzaj składowanych
odpadów
2,8
2,4
0,2
0,78
0,57
0,72
1,33
Łączna
powierzchnia 3,79
ha
Komunalne i gruz
Komunalne i gruz
Komunalne i gruz
Komunalne i gruz
Komunalne i gruz
Komunalne i gruz
Komunalne i gruz
1,0
komunalne
- zanieczyszczenia gleb związane z gospodarką rolną:
Skutki dla środowiska związane z używaniem i stosowaniem nawozów sztucznych i środków ochrony
roślin przedstawia tabela 7.5.:
58
Tabela 7.5. Zanieczyszczenia gleb związane z gospodarką rolną
Rodzaj zanieczyszczeń
Składniki pokarmowe roślin
głównie azotany i fosforany
Skutki dla środowiska
Pogorszenie jakości wody pitnej, nadmierny
rozwój planktonu w wodach
powierzchniowych, zakwity wód.
Substancje toksyczne, środki
Skażenie wód, zagrożenie dla życia
ochrony roślin, metale ciężkie
biologicznego w wodach, wyłączenie wód
dla rekreacji.
Drobne, nieorganiczne
Wyłączenie dla życia biologicznego,
i organiczne cząstki
wyłączenie dla rekreacji, trudny przesył
wody.
Źródło Kodeks Dobrych Praktyk Rolniczych
Źródła zanieczyszczeń
Nawozy naturalne i mineralne stosowane
w nadmiernych dawkach lub w
niewłaściwy sposób.
Chemiczna ochrona roślin, stosowanie
osadów ściekowych i kompostów
przemysłowych.
Erozja wodna i wietrzna, stosowanie
nawozów sztucznych i organicznych
w niewłaściwy sposób.
- odpady powstające przy produkcji zwierzęcej:
Produkcja zwierzęca oddziałuje na środowisko przyrodnicze w sposób bezpośredni, poprzez emisję z
budynków inwentarskich zanieczyszczeń powietrznych (pyły, gazy, drobnoustroje) i w sposób
pośredni – poprzez ścieki odzwierzęce (gnojowica) i odpady, które w środowisku glebowym i
wodnym mogą być toksyczne.
Emisja toksycznych gazów i odorów w fermach, zależna jest m. in. od systemu utrzymania.
Zmniejszona ilość wydzielanych gazów notowana jest przy systemie ściółkowym. Szczególnie
uciążliwe dla ludzi są odory, które rozprzestrzeniają się szybko i mają słabą zdolność do mieszania się
z powietrzem.
Również powstające w procesie chowu zwierząt gospodarskich odpady zależne są od technologii
produkcji i systemu utrzymania zwierząt. Tworząca się w systemie bezściołkowym gnojowica stanowi
silnie toksyczny środek, niebezpieczny dla środowiska glebowego i wodnego, powodujący w wodach
gruntowych wzrost zawartości azotanów.
Poniżej przedstawiono największe fermy w powiecie sulęcińskim
Tabela 7.6. Wykaz ferm trzody chlewnej, bydła i drobiu w powiecie sulęcińskim (dane z Urzędów
Gmin)
L.p.
1
2
3
Gmina
Lubniewice
Sulęcin
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
Miejscowość
Lubniewice
Glisno
Rychlik
Obsada zwierząt
(rodzaj i ilość w szt.)
Trzoda chlewna – 400 szt.
Trzoda chlewna – 800 szt.
Trzoda chlewna – 3 tyś.
System
utrzymania
ściółkowy
ściółkowy
bezściółkowy
Zagospodarowanie
odchodów
Obornik na pole
Trzebów
Bojlery kurze – 100 tyś
fermowy
Gądków Wielki
Krępiny
Kołczyn
Muszkowo
Muszkowo
Krzeszyce
Krępiny
Piskorzno
Przemysław
Studzianka
Kołczyn
Słońsk (obręb
Przyborów)
Lemierzycko
Trzoda chlewna – 320 sz.
Drób – 10- 12 tyś.
Drób – 10 tyś.
Drób- 10- 12 tyś.
Indyki – 6,5 tyś.
Trzoda chlewna – powyżej 100
Bydło – powyżej 100
Bydło – 50
Bydło – 3 tyś.
ściółkowy
ściółkowy
ściołowy
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Ściółka jako nawóz
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
2 fermy trzody chlewnej po
300 szt.
bezściółkowy
b.d.
Gnojownica
wykorzystywana rolniczo
Po każdym cyklu
magazynowane lub
bezpośrednio
wykorzystywany rolniczo
- nierozwiązana gospodarka ściekowa
Niski procent skanalizowania zwłaszcza na obszarach wiejskich ma decydujący wpływ na
niekontrolowane zrzuty ścieków.
59
•
Zagrożenie erozją wietrzną, wodną i wąwozową gleb obszarów rolniczych (wynikające
z urozmaicenia rzeźby terenu, dużych kątów nachylenia stoków)
W części powiatu położonej na terenie wysoczyzny morenowej charakteryzującej się urozmaiconą
rzeźbą terenu, lokalnie dużymi różnicami wysokości względnych, znacznymi kątami nachylenia
stoków dochodzi do zagrożenia gleb erozją wietrzna i wodną. Oprócz ww. czynników o stopniu erozji
wietrznej i wodnej decyduje brak szaty roślinnej i zalesień śródpolnych, gatunek i rodzaj gleby,
natężenie opadów atmosferycznych. Wzdłuż dolin rzecznych może zaznaczać się erozja wąwozowa.
Podatność gleby na erozję w zależności od rodzaju i typu gleby przedstawia tabela.
Tabela 7.7. Stopnie podatności gleb na erozję
Rodzaj gleby
Stopień podatności gleb na
erozję
Bardzo podatne
Silnie podatne
Średnio podatne
Słabo podatne
Odporne
Gleby pyłowe, szczególnie lessy
Piaski luźne i rędziny kredowe
Żwiry i piaski gliniaste
Gliny lekkie i gliny średnie
Gliny ciężkie, iły i gleby
szkieletowe
Źródło Kodeks Dobrych Praktyk Rolniczych
• Grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji
Istniejące obszary gruntów zdegradowanych wpływają w znaczący sposób na gleby. W powiecie
w 2001 roku było łącznie 77,9 ha gruntów wymagających rekultywacji. Najwięcej
zdewastowanych gruntów znajduje się w gminie Torzym i Krzeszyce. Gmina Lubniewice nie
posiada takich gruntów. W gminie Słońsk rekultywowana będzie działka o powierzchni 2,32 ha
zlokalizowana w obrębie Słońska przy ul. Słonecznej.
Słońsk
5,8 ha
Sulęcin
10,9 ha
Krzeszyce
28,4 ha
Torzym
32,8 ha
Ryc.7.5. Grunty zdewastowane i wymagające rekultywacji w gminach powiatu sulęcińskiego (GUS,
2002)
• Zły stan utrzymania systemu melioracji podstawowej i szczegółowej
Melioracje wodne obejmują cieki wodne naturalne i sztuczne pełniące funkcje nawadniającą i
odwadniająca, rurociągi, groble na obszarach nawadnianych, drenowania, stawy rybne i inne podobne
urządzenia.
Melioracyjne urządzenia podstawowe nie są utrzymywane w odpowiednim stanie (ze względu na
niskie środki finansowe z budżetu państwa). Także konstrukcje melioracji szczegółowej należące do
właścicieli gruntów są odnawiane w sporadycznych przypadkach. W większości utrzymuje się zły
stan systemów melioracyjnych. Zarastanie rowów melioracyjnych na skutek nieregularnego
oczyszczania, brak właściwego drenażu powoduje okresowe podtapianie gruntów, zabagnianie i
wpływa na nieprawidłowe uwilgocenie gleb.
60
8. Zasoby kopalin
Na terenie powiatu sulęcińskiego najliczniej występują złoża kruszywa naturalnego. 2 złoża (Sulęcin
„W” i Tarnawka) są rozpoznane szczegółowo, natomiast w trzech pozostałych eksploatacja jest
zakończona. W gminie Sulęcin występuje złoże azotowego gazu ziemnego.
Złoża węgla brunatnego znajdujące się także na obszarach ościennych powiatów rozpoznane są
wstępnie. Również wstępnie rozpoznane są złoża kredy jeziornej na terenie gminy Torzym.
W gminie Krzeszyce znajduje się złoże surowców ceramiki budowlanej eksploatowane okresowo.
Jedynym złożem eksploatowany na terenie powiatu są torfy z borowinami w gminie Torzym.
W gminie Krzeszyce występują także nieudokumentowane złoża surowców okruchowych w rejonie
Rudnicy i liczne złoża i tereny poeksploatacyjne torfów w dolinie Warty.
W rejonie wsi Rychlik (gmina Sulęcin) występuje obszar górniczy wydobycia ropy naftowej
„Sulęcin” – złoże nieeksploatowane. Ponadto w rejonie doliny rz. Postomii (na północ od Turska i
wschód od Trzebowa) występują rozpoznane złoża torfów, surowce okruchowe w rejonie Małuszowa,
Żubrowa, Zarzynia i Brzezin, a w rejonie miejscowości Wielowieś złoża gliny.
W gminie Słońsk występują złoża udokumentowanych piasków kwarcowych w rejonie Lemierzyc i
złoża gazu ziemnego zaazotowanego „Chartów” i „Ownice”.
Na terenie gminy Lubniewice (w miejscowości Glisno, położonej ok. 3 km od Lubniewic)
występują bardzo duże pokłady wody mineralnej o znakomitych parametrach jakościowych.
Przeprowadzone w latach siedemdziesiątych badania potwierdziły możliwość poboru wody na skalę
przemysłową.
Zestawienie złóż kopalin w powiecie sulęcińskim przedstawiono w tabeli 8.1., a ich lokalizację na
mapie nr 8.
Tabela 8.1. Zasoby kopalin w powiecie sulęcińskim (stan na 31.13.2001)
Lp.
Nazwa złoża
1.
Sulęcin
1.
Sądów
2.
3.
Sieniawa-siodło IXXVI
Torzym
1.
2.
Gądków Wielki
Tarnawa
1.
2.
3.
4.
5.
Bielice
Bielice II
Słońsk
Sulęcin „W”
Tarnawka*
1.
Muszkowo II
1.
Bargów**
Powiat/Gmina
Stan zag.
złoża
Zasoby
Geologiczne
bilansowe
Azotowy gaz ziemny w mln m3
Sulęcin
R
3 300.00
Złoża węgla brunatnego w tys. t
Słubice, Krosno
P
226 469
Odrz., Sulęcin
Sulecin,
P
43 745
Świebodzin
Sulecin,
P
843 879
Świebodzin
Złoża kredy jeziornej i piszącej w tys. t
Torzym
P
707
Torzym
P
603
Złoża kruszywa naturalnego w tys. t
Torzym
Z
Torzym
Z
1 401
Słońsk
Z
364
Sulęcin
R
171
R
72
Złoża ilaste ceramiki budowlanej w tys. m3
Krzeszyce
T
4 065
Złoża torfu w tys. ton
Torzym
E
2
wydobycie
przemysłowe
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
2 745
-
-
-
Źródło: „Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce”, PIG, 2002
* złoża zawierające piasek ze żwirem
** w złożu występują borowiny
61
P – złoże o zasobach rozpoznanych wstępnie (w kategorii C2)
R – złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kategorii A+B+C2)
Z – złoże zaniechane
E – złoże zagospodarowane, eksploatowane
T – złoże zagospodarowane – eksploatowane okresowo
Złoża kopalin na terenie powiatu przedstawia mapa nr 8.
8.1. Ocena zagrożeń
Najważniejszymi problemami z zakresu ochrony kopalin uznano:
• Przekształcanie litosfery na skutek powierzchniowej eksploatacji kopalin
Eksploatacja złóż kruszywa naturalnego i surowców ilastych ma charakter odkrywkowy. Eksploatacja
taka powoduje rozległe powierzchniowe zmiany terenu w formie wyrobisk oraz zmiany w pionowym
ukształtowaniu rzeźby, a co za tym idzie zwiększa się podatność na erozję odkrytych warstw ziemi i
może następować obniżenie poziomu wód gruntowych. Istotne jest odpowiednie przygotowanie
procesu wydobycia, a także właściwa rekultywacja po zakończonej eksploatacji.
• Obecność nielegalnych wyrobisk
Dzikie wyrobiska powstają w pobliżu powstających osiedli domków jednorodzinnych, nowych dróg,
tam gdzie jest duże zapotrzebowanie na surowce budowlane. Ze względu na płytkie zaleganie są one
łatwo dostępne. Na terenie każdej z gmin występują nielegalne wyrobiska. W gminie Krzeszyce
znajduje się nielegalne wysypisko piasku, w gminie Słońsk 2 wyrobiska piasku i żwiru, w gminie
Lubniewice jedno - kruszywa naturalnego i na terenie gminy Torzym kilka wyrobisk. W gminie Sulęcin
znajdują się 3 nielegalne wyrobiska: ul. Młynarska, ul. Okopowa i ul. Dudka. Wyrobisko przy ul.
Dutka na dzień dzisiejszy jest rekultywowane.
62
9. GOSPODARKA ODPADAMI
9.1. Odpady komunalne i przemysłowe
Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi zostanie przedstawiona w „Planie gospodarki
odpadami dla powiatu sulęcińskiego”.
10. POWAŻNE AWARIE
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (obowiązującej od 1
października 2001 roku), pojęcie nadzwyczajne zagrożenie środowiska zostało zastąpione pojęciem
poważnej awarii – czyli zdarzenia powstałego w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub
transportu z udziałem substancji niebezpiecznych, w wyniku czego może dojść do zagrożenia życia
lub zdrowia ludzi.
Na terenie powiatu sulęcińskiego (wg informacji Komendy Powiatowej PSP w Sulęcinie) nie
występują zakłady, które mogą przyczynić się do powstania poważnej awarii.
Według ankiet w zakładach nie występują instalacje mogące wywołać nadzwyczajne zagrożenia
środowiska natomiast są instalacje podlegające pod uzyskanie pozwolenia zintegrowanego (IPPC):
• Zakład Odlewniczy Lejko, Światłowski z Sulęcina
• Iromet z Sulęcina
• CZG-12, będące właścicielem wysypiska w Długoszynie.
• Ferma chowu indyków w Muszkowie (gmina Krzeszyce).
Praktycznie dość istotnym zagrożeniem może być transport kolejowy i drogowy materiałów
niebezpiecznych a szczególnie dość intensywny w ostatnich latach przewóz paliw płynnych
autocysternami.
W 2001 roku na trasie Przemysław-Świerkocin (gmina Krzeszyce) miało miejsce zdarzenie podczas
którego doszło do wycieku paliwa. Do zdarzenia doszło wskutek zderzenia się i wpadnięcia do rowu
dwóch TIR-ów, z których jeden przewoził 22 tys. Litrów etyliny.
Dość ważnym problemem są pożary lasów i nieużytków w powiecie.
Według danych Komendy Powiatowej PSP w Sulęcinie aż 67% wszystkich pożarów to pożary
nieużytków i ściernisk.
Najwięcej pożarów w I połowie 2003 roku zanotowano w gminie Torzym (zarówno pożarów lasów
(aż 50%) jak i pożarów ściernisk, nieużytków (40%)) ; najmniej w gminie Krzeszyce i Lubniewice.
Na terenie powiatu sulęcińskiego zarejestrowano w I półroczu 2003 roku 11 zdarzeń, w których
wykorzystano 14 litrów neutralizatorów i 15 zdarzeń z użyciem 29 kg sorbentów.
Najwięcej zdarzeń zanotowano w gminie Torzym .
Tabela 10.1. Wykaz zdarzeń stwarzających zagrożenie dla środowiska na terenie powiatu
sulęcińskiego w I połowie 2003 r.
Komenda Powiatowa
PSP w Sulęcinie
Z użyciem neutralizatorów
Liczba zdarzeń
Gmina Lubniewice
Gmina Sulęcin
Gmina Torzym
Gmina Krzeszyce
Gmina Słońsk
3
4
1
3
Zużyto
neutralizatorów
(litrów)
4
6
1
3
Z użyciem sorbentów
Liczba zdarzeń
Zużyto sorbentów
(kg)
4
7
2
2
8
12
7
2
63
Tabela 10.2. Pożary nieużytków oraz pożarylasów na terenie powiatu sulęcińskiego (stan na 30
czerwiec 2003)
gmina
Pożary lasów
Lubniewice
Sulęcin
Torzym
Krzeszyce
Słońsk
RAZEM
3
13
45
1
22
84
Pożary nieużytków,
ściernisk
6
43
62
22
38
171
Razem
9
56
107
23
60
255
64
11. ŹRÓDŁA PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
Źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego oddziałujące na środowisko mogą
mieć charakter liniowy lub punktowy. Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące występuje
w zakresie częstotliwości 1 Hz do 1016 Hz.. Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie
mają źródła liniowe - linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym wynoszącym 110 kV lub
wyższym oraz źródła punktowe - urządzenia emitujące elektromagnetyczne promieniowanie
niejonizujące w zakresie częstotliwości 0,1-300,000 MHz, do których należą:
urządzenia radiolokacyjne (np. na lotniskach lub w stacjach naprowadzania lotów cywilnych
i wojskowych),
urządzenia radionadawcze i telewizyjne (np. stacje bazowe telefonii komórkowej (STK)),
urządzenia elektroenergetyczne o napięciu znamionowym powyżej 110 kV (np. stacje
transformatorowe).
Zagadnienia ochrony ludzi i środowiska przed niejonizującym promieniowaniem
elektromagnetycznym są uregulowane przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa
budowlanego, prawa ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego i przepisami
sanitarnymi. W obowiązującym prawie polskim natężenie pola elektrycznego o wartości poniżej
1 kV/m uważane jest za całkowicie bezpieczne, nawet przy długotrwałym w nim przebywaniu.
Natomiast w polu o wartości powyżej 10 kV/m – strefa ochronna pierwszego stopnia – przebywanie
ludzi jest zabronione. W strefie ochronnej drugiego stopnia – pole o natężeniu 1-10 kV/m –
przebywanie ludności jest dozwolone, jednakże nie wolno lokalizować budynków mieszkalnych,
szkół, szpitali itp. W Polsce nie istnieją przepisy ograniczające gospodarowanie oraz przebywanie
ludności w obszarach, w których występuje pole magnetyczne. Najwyższe dopuszczalne natężenie
pola magnetycznego na stanowiskach, na których praca trwa 8 godzin określone przez Ministerstwo
Pracy, nie może być większe niż 400 A/m (indukcja 0,5 mT).
Tabela 11.1. przedstawia natężenia pola elektrycznego oraz indukcję magnetyczną dla wybranych
emitorów.
Tabela 11.1. Natężenia pola elektrycznego oraz indukcja magnetyczna dla wybranych emitorów (wg
Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA.)
Pole elektryczne w środowisku
Pod liniami najwyższych napięć (220 – 400 kV)
W odległości 50 m od linii 400 kV
Pod liniami wysokiego napięcia (110 kV)
Pod liniami średniego napięcia
Za ogrodzeniem stacji elektroenergetycznych wysokiego napięcia
W bezpośrednim sąsiedztwie domowych urządzeń powszechnego użytku
Natężenie kV/m
1 – 10
Poniżej 0,5
0,5 – 4
Poniżej 0,3
0,1 – 0,3
Poniżej 0,5
Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA.) c.d.
Pole magnetyczne w środowisku
Pod liniami najwyższych napięć (220 – 400 kV)
W odległości 50 m od linii 400 kV
Pod liniami wysokiego napięcia (110 kV)
Pod liniami średniego napięcia
W bezpośrednim sąsiedztwie domowych urządzeń powszechnego użytku
W otoczeniu torów prądowych przemysłowych urządzeń elektrotermicznych
Indukcja µT
1 – 50
Poniżej 5
Poniżej 20
1 – 20
10 – 400
2000 – 70000
Pola elektryczne i magnetyczne na które są bezpośrednio narażone organizmy żywe, na dzisiejszy stan
wiedzy są czynnikiem o znikomej szkodliwości.
Źródła promieniowania elektromagnetycznego znajdujące się na terenie powiatu sulęcińskiego
przedstawiono w poniższej tabeli.
65
Tabela 11.3. Źródła promieniowania niejonizującego na terenie gmin powiatu sulęcińskiego
L.p. Gmina/miasto
1.
Gmina
Lubniewice
2.
Gmina
Lubniewice
3.
Gmina
Lubniewice
4.
Sulęcin
Rodzaj źródła
STK
Lokalizacja
Wałdowice dz. nr 5/13
Uwagi
Anteny nadawcze Kathrein typ 730 376 szt. 2
STK
dz. nr 586/2
Anteny Katherin typ 739 854 i 736 866
STK
Wałdowice/Rogi dz. nr
5/13
Kominy Zakładów
Mechanicznych dz. nr
445/2
5.
Sulęcin
szafa sterownicza
BTS
Anteny sektorowe Katherin „003” typ 736 352 szt. 3
Anteny paraboliczne MW ANDREW VHP4 –220 A szt. 1
Komin Ø 916
Anteny Katherin typ 730 378 szt. 4
Anteny mikrofalowe Ø 0,6 m szt. 3
Komin Ø 714
Anteny Katherin 730 378 szt. 2
Anteny mikrofalowe Ø 0,6 m szt. 1
Antena ANDREW VHP1 – 370 A typ MW
6.
Sulęcin
STK
7.
Sulęcin
STK
8.
Sulęcin
STK
9.
Gmina Sulęcin
STK
10.
Gmina Sulęcin
STK
11.
Gmina Sulęcin
STK
12.
Gmina Torzym
STK
Boczów dz. nr 9/91
13.
Gmina Torzym
Pniów dz. nr 151
14.
15.
Gmina Torzym
Gmina Torzym
Linia
napowietrzna 0,4
kV
STK
STK
16.
Gmina Torzym
STK
STK
Teren kotłowni Spółki
„Komunalnik”
dz. nr 379/5
Teren GPZ
ul. Poznańska 17 dz. nr
110
Sulęcin
ul. Przemysłowa dz. nr
484/4
Sulęcin
ul. Witosa dz. nr 335/2
Drogomin dz. nr 85
Trzemeszno
dz. nr 372
Grochowo dz. nr
179/10
Boczów dz. nr 9/7
Torzym
ul. Kolejowa dz. nr
6/17
Drzewce Kolonia dz. nr
6/10
Antena Katherin typ 736 347
Antena Katherin typ 730 378 szt. 3
Anteny paraboliczne MW ANDREWVHLP – 4-220 szt. 3
Anteny paraboliczne MW ANDREW VHLP – 4-180 szt. 3
Anteny sektorowe Katherin typ 739 854 szt. 2
Anteny kierunkowe SU2-142 szt. 2
Antena paraboliczna typ SB 2-142 szt. 1
Antena sektorowa DB 812KF-Y szt. 2
Antena paraboliczna BB ANDREW HP12 – 59E szt. 2
Antena paraboliczna BB ANDREW HPX6 – 59F szt. 2
Antena paraboliczna MW ANDREW VHP6 – 220 A szt. 6
Antena typ Ø 0,3 szt. 1
Antena radioliniowa Gabriel HE 2-144 szt. 1
Antena nadawczo-odbiorcza Katherin typ 739 854 szt. 1
Antena paraboliczna typ SB –2-220
Anteny Sektorowe Katherin typ 730 376 szt. 2
Anteny paraboliczne MW ANDREW VHLP – 2-220
szt. 1
17.
Gmina Torzym
STK
Gądków Wielki dz. nr
714/1
18.
Gmina Torzym
STK
Gądków Wielki dz. nr
568
19.
Gmina Torzym
STK
Kolonia Poręby dz. nr
319/10
20.
Gmina
Krzeszyce
STK
dz. nr 349/3
21.
Słońsk
STK
Budynek Urzędu
Gminy
22.
Gmina Słońsk
STK
Słońsk
dz. nr 503/13
Anteny paraboliczne MW ANDREWVHLP – 4-220 szt. 5
Antena paraboliczna SB2 –220 Ø0,6 m
Antena sektorowa Katherin typ730 376 szt. 2
Antena sektorowa Katherin typ 730 378 szt. 2
Antena paraboliczna typ MW ANDREW VHP4 – 220 A szt. 4
Antena paraboliczna typ SB –2-220 szt. 2
Antena paraboliczna typ SB –2-142 szt. 1
Antena radioliniowa typ VHLE – 370S szt. 1
Antena radioliniowa typ HPS03 – 212S szt.1
66
23.
Gmina Słońsk
STK
Lemierzyce – Elewator
zbożowy
24.
Gmina Słońsk
STK
25.
Gmina Słońsk
STK
przy remizie w
Lemierzycach
przy kościele
parafialnym w Słońsku
Antena nadawczo-odbiorcza Katherin „003” typ 736 352
Antena paraboliczna ANDREW VHP
6-220 A szt. 4
antena
antena
67
Spis tabel
Tabela 3.1.Średnie miesięczne temp. i sumy opadów atmosferycznych obszaru powiatu sulęcińskiego
w stacji meteorologicznej w Gorzowie Wielkopolskim w latach 1996-2001 ................................. 6
Tabela 3.2. Charakterystyka strefy sulęcińskiej na rok 2002 .................................................................. 7
Tabela 3.3. Średnioroczne stężenie SO2, NO2 w powiecie sulęcińskim w 2001 roku ............................ 8
Tabela 3.4. Średnie stężenia SO2 , w poszczególnych miesiącach 2000 i 2001 roku w gminie Sulęcin 9
Tabela 3.5. Średnie stężenia NO2 , w poszczególnych miesiącach 2000 i 2001 roku w gminie Sulęcin 9
Tabela 3.6. Emisja zanieczyszczeń do atmosfery z zakładów emitujących zanieczyszczenia w
powiecie sulęcińskim w 2000, 2001 i 2002 roku .......................................................................... 13
Tabela 3.7. Drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne na terenie powiatu sulęcińskiego ...... 15
Tabela 4.1. Wyniki pomiarów natężenia hałasu w powiecie sulęcińskim w 2001 roku ....................... 19
Tabela 5.1. Cieki wodne w powiecie sulęcińskim ................................................................................ 21
Tabela 5.2. Klasy jakości wód powiatu sulęcińskiego w 2000, 2001 i 2002 roku ................................ 23
Tabela 5.3. Wykaz najważniejszych jezior położonych na terenie powiatu sulęcińskiego................... 25
Tabela 5.4. Kategoria podatności na degradację i klasy czystości jezior badanych.............................. 27
Tabela 5.5. Wykaz kąpielisk nadzorowanych przez Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Sulęcinie .... 27
Tabela 5.6. Jakość wód podziemnych w latach 2000-2001 na terenie powiatu sulęcińskiego ............ 28
Tabela 5.7. Główne zbiorniki wód podziemnych na terenie powiatu sulęcińskiego............................. 29
Tabela 5.8. Lokalizacja ujęć wód dla celów bytowych w poszczególnych gminach powiatu
sulęcińskiego ................................................................................................................................. 30
Tabela 5.9. Ogólna charakterystyka zaopatrzenia w wodę gmin powiatu sulęcińskiego stan za rok
2002 (wg informacji od Urzędów Gmin i Spółek Wodociągowych) ............................................ 32
Tabela 5.10. Zużycie wody w wybranych zakładach przemysłowych powiatu w 2002 roku............... 32
Tabela 5.11. Charakterystyka gospodarki wodno-ściekowej w gminach powiatu w 2002 ................... 35
Tabela 5.12. Ogólna charakterystyka gospodarki ściekowej w wybranych zakładach przemysłowych
powiatu w 2002 roku ..................................................................................................................... 36
Tabela 6.1. Pomniki przyrody w gminie Sulęcin .................................................................................. 43
Tabela 6.2. Pomniki przyrody w gminie Lubniewice ........................................................................... 43
Tabela 6.3. Pomniki przyrody w gminie Torzym.................................................................................. 43
Tabela 6.4. Pomniki przyrody w gminie Krzeszyce.............................................................................. 44
Tabela 6.5. Pomniki przyrody w gminie Słońsk ................................................................................... 44
Tabela 6.6. Udział lasów i gruntów leśnych w powiecie ...................................................................... 45
Tabela 6.7. Nadleśnictwa położone na terenie powiatu sulęcińskiego, powierzchnie w poszczególnych
gminach. ........................................................................................................................................ 45
Tabela 6.8. Procentowy udział poszczególnych gatunków wg nadleśnictw w granicach powiatu ....... 45
Tabela 6.9. Główne typy siedliskowe wg nadleśnictw w granicach powiatu ....................................... 46
Tabela 6.10. Obiekty i obszary cenne przyrodniczo w powiecie .......................................................... 48
Tabela 6.11. Tereny zieleni w gminach................................................................................................. 49
Tabela 6.12. Parki miejskie powiatu sulęcińskiego............................................................................... 50
Tabela 6.13. Zieleń w krajobrazie wiejskim w powiecie sulęcińskim .................................................. 50
Tabela 7.1. Użytkowanie gruntów w gminach powiatu stan na 31.12.2002. ........................................ 52
Tabela 7.2. Klasy bonitacyjne gleb w poszczególnych gminach powiatu sulęcińskiego (wg informacji
z Urzędów Gmin) .......................................................................................................................... 55
Tabela 7.3. Odczyn gleb, potrzeby wapnowania i zawartość makroelementów w glebach gmin
powiatu w latach I.2001 – VII.2003 wg badań Stacji Chemiczno-Rolniczej Oddział w Gorzowie
Wlkp. ............................................................................................................................................. 57
Tabela 7.4. Wykaz dzikich wysypiska w powiecie sulęcińskim (dane na podstawie ankiet) . ............. 58
Tabela 7.5. Zanieczyszczenia gleb związane z gospodarką rolną ......................................................... 59
Tabela 7.6. Wykaz ferm trzody chlewnej, bydła i drobiu w powiecie sulęcińskim (dane z Urzędów
Gmin) ............................................................................................................................................ 59
68
Tabela 7.7. Stopnie podatności gleb na erozję ...................................................................................... 60
Tabela 8.1. Zasoby kopalin w powiecie sulęcińskim (stan na 31.13.2001) .......................................... 61
Tabela 10.1. Wykaz zdarzeń stwarzających zagrożenie dla środowiska na terenie powiatu
sulęcińskiego w I połowie 2003 r. ................................................................................................. 63
Tabela 10.2. Pożary nieużytków oraz pożarylasów na terenie powiatu sulęcińskiego (stan na 30
czerwiec 2003) .............................................................................................................................. 64
Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA.) ........................................................................................ 65
Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA.) c.d. ................................................................................. 65
Tabela 11.3. Źródła promieniowania niejonizującego na terenie gmin powiatu sulęcińskiego ............ 66
Spis rycin
Ryc. 3.1. Zmiany stanu czystości powietrza w powiecie sulęcińskim w 2001 r ..................................... 9
Ryc. 3.2. Emisja zanieczyszczeń pyłowych w powiecie sulęcińskim na tle województwa w 2001 r. .. 11
Ryc. 3.3. Emisja zanieczyszczeń gazowych w powiecie sulęcińskim na tle województwa w 2001r. . 11
Ryc. 5.1. Długość sieci wodociągowej w powiatach województwa lubuskiego w roku 2002.............. 31
Ryc. 5.2. Długość sieci wodociągowej w poszczególnych gminach powiatu sulęcińskiego – 2002 r. . 31
Ryc. 5.3. Roczne zużycie wody w gminach powiatu sulęcińskiego w %. ............................................ 32
Ryc. 5.4. Ilości ścieków na terenach miast i terenach wiejskich powiatu w 2002 roku. ....................... 33
Ryc. 5.5. Długość sieci kanalizacyjnej na tle innych powiatów w województwie w 2002 roku .......... 34
Ryc. 5.6. Długość sieci kanalizacyjnej w gminach powiatu w 2002 i 2001 roku ................................. 34
Ryc. 6.1. Udział powierzchni objętej ochroną prawną w wybranych powiatach województwa
lubuskiego. .................................................................................................................................... 39
Ryc. 6.2. Udział powierzchni chronionej w poszczególnych gminach powiatu (wg GUS 2002). ........ 39
Ryc. 6.3. Udział powierzchni objętej poszczególnymi formami ochrony na terenie powiatu .............. 40
Ryc. 6.4. Powierzchnia obszarów chronionego krajobrazu w gminach powiatu .................................. 42
Ryc. 7.1. Użytkowanie gruntów w powiecie w 2002r. (Dane: Starostwo Powiatowe, 2003) ............... 52
Ryc. 7.2. Użytkowanie gruntów w gminach powiatu sulęcińskiego w % w stosunku do powierzchni
gminy. (Starostwo Powiatowe, stan na 31.12.2002)........................................................................... 53
Ryc. 7.3. Klasy bonitacyjne w powiecie sulęcińskim w 2002 roku (Starostwo Powiatowe i Urzędy Gmin
stan na 31.12.2002) .......................................................................................................................... 54
Ryc.7.4. Klasy bonitacyjne w poszczególnych gminach w 2002 roku ................................................. 54
Ryc.7.5. Grunty zdewastowane i wymagające rekultywacji w gminach powiatu sulęcińskiego (GUS,
2002).............................................................................................................................................. 60
Spis map
Mapa nr 1. Podział administracyjny powiatu sulęcińskiego........................................................po str. 4
Mapa nr 2. Regiony fizyczno - geograficzne powiatu sulęcińskiego...........................................po str. 5
Mapa nr 3. Sieć rzeczna i jakość wód powierzchniowych na terenie powiatu sulęcińskiego.....po str. 24
Mapa nr 4. GZWP oraz zanieczyszczenie wód podziemnych na terenie powiatu sulęcińskiego
.....................................................................................................................................................po str. 29
Mapa nr 5. Ujęcia wód w powiecie sulęcińskim (na tle stopnia zwodociągowania)..................po str. 31
Mapa nr 6. Oczyszczalnie ścieków w powiecie sulęcińskim (na tle stopnia skanalizowania)....po str. 37
Mapa nr 7. Obszary i obiekty prawnie chronione na terenie powiatu sulęcińskiego..................po str. 42
Mapa nr 8. Złoża kopalin na terenie powiatu sulęcińskiego.......................................................po str. 62
69

sulecin_zalacznik 1

Transkrypt

Podobne dokumenty

baza stowarzyszeń

XXV Targi Rolnicze Lubniewice 2016

DZIAŁKA na SPRZEDAŻ 469/3504/OGS Opis

Sulęcin poleca się !

Ramowy Plan Realizacji Działania dla Działania 2.4 ZPORR

nabór - Kraina Szlaków Turystycznych