Przykłady działań solidarnościowych 1. KLINIKA SOLIDARNOŚCI

Przykłady działań solidarnościowych
1. KLINIKA SOLIDARNOŚCI
Wprowadzona w czasie kryzysu grecka neoliberalna polityka oszczędnościowa szczególnie uderzyła
w służbę zdrowia. Jedna trzecia mieszkańców Grecji nie ma ubezpieczenia zdrowotnego. Pacjenci
otrzymują tylko pełnopłatne leki, w szpitalach brakuje bandaży, strzykawek i lekarstw.
Przychodnię w Salonikach (w północnej Grecji) założyli jesienią 2011 roku zaangażowani
związkowcy z sektora społecznego i służby zdrowia. Klinika Solidarności jest projektem politycznym.
Poza czynną pracą w samej przychodni jej członkowie przeciwstawiają się także cięciom w
świadczeniach socjalnych, prawicowemu ekstremizmowi i rasizmowi.
Przychodnia działa w pomieszczeniach Generalnej Konfederacji Greckich Pracowników, prowadzą ją
lekarze, pielęgniarki oraz terapeuci, którzy samodzielnie nią administrują. Po opiekę medyczną
zgłasza się tu do stu pacjentów dziennie. Poza tym Klinika Solidarności oferuje darmowe szczepienia
dla dzieci, a także prowadzi aptekę, gdzie pacjenci otrzymują darmowe leki.
Od marca 2013 roku austriacki związek zawodowy ÖGB oraz organizacja Weltumspannend Arbeiten
zbierają pieniądze na sfinansowanie dalszego działania Kliniki Solidarności (w ciągu 8 miesięcy
zebrano około 22 000 euro).
„Postanowiliśmy wesprzeć ten projekt, bo daje możliwość pokazania na konkretnym przykładzie,
dokąd prowadzą fałszywe priorytety w polityce. Ubożenie całego społeczeństwa nie jest tylko
greckim zjawiskiem” – stwierdził Wolfgang Greif, sekretarz międzynarodowy ÖGB.
2.
SZKOŁA ZWIĄZKOWA
Republika Mołdawii jest jednym z najbiedniejszych krajów w Europie. Dlatego tym ważniejsze jest tu
wzmacnianie pozycji pracowników, szczególnie że co czwarty mieszkaniec wyjeżdża z kraju do pracy
za granicą i przysyła pieniądze rodzinie w Mołdawii. Wpływy od emigrantów przekraczają PKB
republiki.
Już w 2006 roku Weltumspannend Arbeiten próbował wprowadzić ideę Szkoły Związkowej do
Mołdawii poprzez współpracę przy drobnych projektach.
Od tamtej pory trzykrotnie udało się zorganizować i sfinansować wizyty studyjne delegatów
związków zawodowych.
We wrześniu 2012 r. rozpoczęto jednoroczny pilotażowy kurs szkoleniowy Szkoły Związkowej w
Institul Muncii w Kiszyniowie. W czerwcu 2013 r. 18 uczestników z siedmiu różnych związków
zawodowych zostało pierwszymi absolwentami Szkoły Związkowej.
Reakcje uczestników były bez wyjątku pozytywne, większość z nich poleciła szkolenie swoim
kolegom.
We wrześniu 2013 rozpocznie się kolejny jednoroczny kurs.
Pierwszy rok Szkoły Związkowej był wielkim sukcesem, szczególnie dla zespołu Institul Muncii,
który odpowiadał za przeprowadzenie kursu. Zespół wykazał się ogromnym zaangażowaniem i
gotowością do pójścia nową drogą.
3. SUKCES STRAJKU BUŁGARSKICH KOLEJARZY DZIĘKI SILNEMU
MIĘDZYNARODOWEMU POPARCIU ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH I
DETERMINACJI BUŁGARSKICH ZWIĄZKÓW ORAZ STRAJKUJĄCYCH
W październiku 2011 r. minister finansów Simeon Diankow podał, że całkowity dług Bułgarskich
Kolei Państwowych (BDZ) wynosi 771 milionów lewów (392,7 mln euro). Wcześniej, we wrześniu
2011 r., ogłoszono, że Bank Światowy wstrzymał pakiet ratunkowy dla BDZ o wartości 600 milionów
lewów (305,6 mln euro), wynegocjowany w grudniu 2010 roku, dopóki rząd nie zmniejszy kosztów
personelu na kolei o 30 procent. W tym celu w październiku rząd ogłosił program reform i cięć, które
obejmowały:




zwolnienie 2000 pracowników;
zawieszenie 138 połączeń i sprzedaż aktywów nieoperacyjnych, takich jak budynki, wagony
pasażerskie i towarowe;
podwyżki opłat za przejazd o 15% dla przejazdów komercyjnych i 9% dla innych usług;
sprzedaż przewozów towarowych.
Dwa związki zawodowe reprezentujące pracowników kolejnictwa w Bułgarii – CITUB oraz CL
„Podkrepa” – chciały ustanowienia nowej umowy zbiorowej, ale zarząd BDZ konsekwentnie
odmawiał jej zatwierdzenia. Obstawał przy swoim planie zwolnienia 2000 pracowników i zawieszenia
około 150 pociągów w ramach programu oszczędnościowego.
Po niepowodzeniu negocjacji na wysokim szczeblu, CITUB i CL „Podkrepa” wezwały pracowników
BDZ do bezterminowego strajku, który rozpoczął się 24 listopada 2011 r. i objął cały ruch kolejowy
na osiem godzin dziennie.
Strajk trwał 23 dni i zmienił się w najdłuższy i największy strajk kolejarzy od lat 20. XX wieku.
Aby zażegnać strajk, BDZ zaczęło stosować metody, które lekceważyły przepisy prawa pracy i łamały
wewnętrzny regulamin porządkowy kolei.
Pomyślne zakończenie strajku nie byłoby możliwe bez wsparcia Europejskiej Konfederacji Związków
Zawodowych (EKZZ, European Trade Union Confederation – ETUC), Europejskiej Federacji
Pracowników Transportu (European Transport Federation – ETF) oraz Międzynarodowej Federacji
Pracowników Transportu (International Transport Workers’ Federation – ITF). Organizacje te
wysyłały pisma do zarządu BDZ i bułgarskiego rządu, protestując przeciwko stosowanym metodom i
domagając się rozpoczęcia przez BDZ otwartego dialogu z pracownikami i związkami zawodowymi
w celu wynegocjowania warunków akceptowanych przez obie strony.
Najważniejszego wsparcia udzielił wiceprzewodniczący EKZZ Józef Niemiec, który przyjechał do
Sofii, aby osobiście przekazać strajkującym pełne poparcie EKZZ. Podczas swojego pobytu
interweniował na wielu poziomach:
-
przemawiał do strajkujących w ich codziennym punkcie zbiórki – na dworcu Sofia Centralna
– i wyrażał solidarność wszystkich europejskich pracowników transportu ze strajkiem BDZ.
Wzywał do przestrzegania praw pracowników w Bułgarii i ochrony miejsc pracy oraz
respektowania porozumień między związkami zawodowymi a pracodawcami.
-
Spotkał się z przedstawicielami zarządu BDZ i wyraził swoje zaniepokojenie łamaniem praw
pracowniczych.
Wystąpił w bułgarskiej telewizji publicznej i radiu, gdzie mówił w wywiadach o powadze
sytuacji na kolei, czym udało mu się przyciągnąć uwagę społeczeństwa.
Strajk oficjalnie zakończył się 20 grudnia 2011 r., kiedy po ośmiogodzinnych negocjacjach podpisano
nową umowę zbiorową. Porozumienie gwarantowało lepsze warunki pracy i większe możliwości
konsultacji ze związkami w sprawie realizacji zapisów społecznych. Pensje pracowników miały
pozostać niezmienione do 1 czerwca 2012 r. Uzgodniono, że po tej dacie zostanie wprowadzony
system premiowy, podobny do działającego już w bułgarskim sektorze administracji publicznej.
Strajk pokazał siłę przetargową związków zawodowych oraz potęgę międzynarodowej solidarności.
4. SIEĆ ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH EURONEMAN
Z pomocą FES oraz wileńskiego biura ITUC/PERC związki zawodowe z terenów nadgranicznych
Polski, Litwy, Białorusi i obwodu kaliningradzkiego założyły w 2004 r. sieć związków zawodowych
euroregionu Niemen, nazwanej siecią EuroNeman od łączącej je rzeki Niemen (Neman, Nemunas).
Powstała Międzyregionalna Rada Niezależnych Związków Zawodowych Euroregionu Niemen, której
celem jest zbudowanie kontaktów i ścisłej współpracy między sektorami: edukacji, przemysłu
naftowego, górnictwa, leśnictwa, przemysłu chemicznego w ramach współpracy transgranicznej
opartej na dialogu społecznym.
Współczesna globalizacja gospodarki i jednocześnie sytuacji pracowników wymaga solidarności i
współpracy pracowników i związków zawodowych. Ze względu na międzynarodowy charakter wielu
przedsiębiorstw i firm jednocześnie należy rozwijać taką ponadnarodową współpracę między
pracownikami. Doświadczenia w zakresie poparcia solidarnościowego pokazują skuteczność
wspólnych akcji (np. współpraca polskich i niemieckich związków zawodowych w rozwiązywaniu
konfliktów między pracodawcami a pracownikami w firmie Selgros).
Likwidacja granic UE daje pracownikom mobilność, która ułatwia kontakty.
Szczegółowe cele działalności sieci EuroNeman:
1. Stworzenie bliskich kontaktów na skalę międzynarodową między poszczególnymi branżami.
2. Zacieśnianie kontaktów między związkami zawodowymi w zakresie wymiany grup
związkowych, okazjonalnych spotkań oraz kultury i sportu.
3. Promowanie najlepszych praktyk dialogu społecznego i opracowanie metod prowadzenia tego
dialogu w sposób ciągły.
4. Opracowanie sposobów prowadzenia międzynarodowych akcji solidarnościowych
wspierających interesy pracowników na terenach euroregionu Niemen.
5. Przygotowanie akcji solidarnościowej w wypadku zagrożenia interesów pracowników;
omawianie możliwości i form prowadzenia wspólnych przedsięwzięć i działań zespołowych w
ramach Światowego Dnia Godnej Pracy itd.
6. Opracowanie sposobów przyciągnięcia do związków nowych członków, z uwzględnieniem
uwarunkowań społecznych w poszczególnych krajach. Wprowadzenie najlepszych praktyk
dialogu społecznego i opracowanie metod prowadzenia ciągłego dialogu między związkiem
zawodowym a pracodawcą.
Grupa docelowa:
Członkowie polskiej „Solidarności”, litewskiego LPSK, białoruskiego BNP, KOFP z obwodu
kaliningradzkiego oraz polskiej FZZ.
Osoby i struktury wspierające:
Przedstawiciele jednostek samorządowych wspierających współpracę transgraniczną (takich jak
samorządy Druskiennik, Kowna, Sejn, Grodna).
5. WSPÓŁPRACA POMIĘDZY ZWIĄZKAMI BUŁGARII I RUMUNII
Cel: Stworzenie po obu stronach granicy sieci wykwalifikowanych doradców, którzy udzielaliby
informacji i porad w zakresie prawa pracy, warunków pracy i życia oraz możliwości zatrudnienia w
regionie nadgranicznym.
Zaangażowane organizacje: CNS „Cartel Alfa” – Krajowa Konfederacja Związków Zawodowych
„Cartel Alfa” (Confederatia Nationala Sindicala Cartel Alfa) oraz Konfederacja Niezależnych
Związków Zawodowych Bułgarii.
Wydarzenia:
Rumuńska Krajowa Konfederacja Związków Zawodowych „Cartel Alfa” oraz Konfederacja
Niezależnych Związków Zawodowych Bułgarii położyły podwaliny pod współpracę regionalną w
celu stworzenia programu usług w zakresie wzajemnych porad prawnych i praktycznego wsparcia dla
pracowników z Rumunii i Bułgarii oraz utworzenia międzyregionalnych rad i centrów doradczych
udzielających użytecznych informacji pracownikom w obu krajach.
Krajowa Konfederacja Związków Zawodowych „Cartel Alfa” oraz Konfederacja Niezależnych
Związków Zawodowych Bułgarii uważa partnerstwa transgraniczne za przydatne i cenne węzły
kontaktowe między pracodawcami poszukującymi pracowników, zarówno na szczeblu regionalnym,
jak i ogólnokrajowym, oraz partnerami społecznymi.
Konsultanci takich centrów doradczych udzielą specjalistycznych rad i wskazówek dotyczących praw
i obowiązków pracowników, którzy mieszkają w jednym kraju, a pracują w drugim. Główne cele to:
-
udzielanie potencjalnie mobilnym pracownikom informacji i porad dotyczących dostępnych
miejsc pracy oraz warunków pracy i życia w Europejskim Obszarze Gospodarczym;
pomoc pracodawcom chcącym rekrutować pracowników z innych krajów;
udzielanie wsparcia i rad pracownikom i pracodawcom w regionach nadgranicznych.
6. STWORZENIE SIECI EUROPEJSKICH ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH NA RZECZ
OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA I PRAW PRACOWNICZYCH WŚRÓD
PRACOWNIKÓW MIGRUJĄCYCH
Zaangażowane organizacje:
CNS „Cartel Alfa” – Krajowa Konfederacja Związków Zawodowych, Rumunia
DEOK, Cypr
NKOS, Słowacja
MCL, Włochy
PODKREPA CL, Bułgaria
LDF, Litwa
KAP, Czechy
ETOK, Estonia
Członkowie tego porozumienia mają dołożyć wszelkich starań w celu ochrony prawa do swobodnego
przepływu pracowników, koordynacji programów ubezpieczeń społecznych oraz zasady wzajemnego
uznania. Związki oraz organizacje pracowników migrujących mają do odegrania istotną rolę w
promowaniu zasady równego traktowania wszystkich pracowników i przestrzegania praw
pracowniczych, a działając w ramach tej sieci mogą tę rolę skuteczniej wypełniać.
Związki zawodowe działają m.in. w następującym zakresie:
-
znajdowanie sposobów organizacji pracowników migrujących, w tym tych niemających
legalnej pracy;
domaganie się wdrożenia i pełnego przestrzegania międzynarodowych standardów pracy,
umów zbiorowych i konwencji międzynarodowych;
zainicjowanie polityki i praktyki regulacji praw pracowniczych i poprawy jakości inspekcji
pracy;
wymaganie od rządów, pracodawców i innych interesariuszy zastosowania innych modeli
integracji pracowników migrujących.
Mechanizmy udzielania wsparcia, informacji i porad:
Sieć na rzecz pracowników migrujących zachęca wszystkie większe związki zawodowe do tworzenia
mechanizmów udzielania wsparcia, informacji i porad pracownikom migrującym, zarówno z Europy,
jak i krajów innych niż europejskie.
Ponadto, w ramach działań w sieci, związki podejmują inicjatywy i opracowują biznesplan w celu:
-
uświadomienia pracownikom migrującym, w którym kraju istnieje lepsze ustawodawstwo
dotyczące pracy;
stworzenia usług doradczych i pomocowych oraz odpowiednich, efektywnych mechanizmów;
wprowadzenia innowacji i restrukturyzacji ram instytucjonalnych aktywnych członków
związku.