analiza - eksperci.kj.org.pl

ANALIZA
Egipt na rozstaju. W przeddzień wyborów prezydenckich coraz
większa destabilizacja.
Najbliższe wybory prezydenckie w Egipcie miały być przeprowadzone w nowym kształcie ustrojowym
oraz miały zakończyć proces transformacji władzy po obaleniu rządu Mubaraka. Prawdopodobnie tak
się jednak nie stanie, a walka o przyszłość polityczną jednego z najważniejszych graczy
bliskowschodnich wchodzi w kulminacyjny moment. Dotychczasowe kroki dążące do stabilizacji
poczynione po upadku reżimu Mubaraka, takie jak wybory parlamentarne 2011-2012 tracą swoje
znaczenie i przełożenie na działanie instytucji. Zamęt polityczny będzie mieć znaczenie na wydarzenia
w regionie. Może on wyłonić nową władzę lub zaprowadzić autorytarne rządy armii.
Michał Rekowski
Postępująca destabilizacja
Rząd wojskowy zachowuje powściągliwość w
Przejściowy rząd wojskowy (SCAF) który objął
przekazywaniu
władzę po upadku Mubaraka i miał się jej zrzec z
parlamentowi i pozostaje w otwartym konflikcie z
momentem wyłonienia nowego rządu, przeżywa
Bractwem Muzułmańskim i jego partią Wolność i
obecnie kryzys zaufania społecznego. Egipcjanie
Sprawiedliwość (FAJ), największą siłą polityczną w
masowo wychodzą na ulicę, aby protestować
kraju.
przeciwko
przez
nastawione są na ograniczenie wpływu Islamistów.
wojskowych. 2 maja podczas antyrządowych
Świadczą o tym działania instytucji kontrolowanych
protestów w zamieszkach zginęło co najmniej 11
przez rząd wobec parlamentu, który zdominowany
osób. Władze obwiniane są za opieszałość w
jest przez Wolność i Sprawiedliwość. Prowadzone
interweniowaniu
przez Komisję Konstytucyjną prace nad nową
zawłaszczaniu
i
władzy
rozdzieleniu
walczących.
władzy
Działania
nowo
obecnych
władz
konstytucją,
stan coraz większego chaosu funkcjonowania
Administracyjny w Kairze i przełożone na okres po
państwa
wyborach prezydenckich. Oznacza to, że nowy
społecznych.
radykalizacji
poszczególnych
grup
zawieszone
wyraźnie
Wydarzenia ostatnich tygodni wprowadziły Egipt w
i
zostały
wybranemu
przez
Sąd
prezydent uzyska kompetencje ukształtowane przez
1
ANALIZA
system
Mubaraka,
łącznie
z
możliwością
Spór o nowy kierunek polityczny
mianowania nowego premiera.
Jednym
z
głównych
tematów
politycznych
Sam kształt Konstytuanty wzbudzał sprzeciw grup
ostatniego roku w Egipcie jest ograniczenie
niezwiązanych
partiami
wpływów USA w regionie. Bractwo Muzułmańskie
muzułmańskimi w parlamencie. Przeciwko brakowi
jak i ultrakonserwatywni Salafici głoszą hasła
dostatecznej reprezentacji w tworzeniu konstytucji
radykalnego zerwania z zależnością Kairu od
protestowały różne środowiska, w tym m.in.
Waszyngtonu, która dla wielu Egipcjan symbolizuje
ośrodek
z
okres rządów Mubaraka. Odpowiada to nastrojom
intelektualnych
wielu obywateli, także tych niezwiązanych ze
sunnickiego islamu na świecie; środowiska walczące
środowiskami politycznymi muzułmanów. Islamiści
o prawa kobiet; czy reprezentanci Kościoła
mówią także o potrzebie dokonania fundamentalnej
Koptyjskiego, którego członkowie stanowią blisko
zmiany i ustanowienia całkowicie nowego porządku
10% populacji Egiptu.
w opozycji do tego, co charakteryzowało poprzedni
z
dwoma
akademicki
najważniejszych
głównymi
Al-Azhar,
centrów
jedno
reżim.
Bractwo
początkowo
nie
wystawiło
Cztery dni po zawieszeniu konstytuanty Wysoka
kandydata w wyborach prezydenckich, ponieważ
Komisja Wyborcza (pochodząca jeszcze z okresu
domaga się ograniczonej władzy prezydenckiej i
rządów administracji Mubaraka) zdyskwalifikowała
ustanowienia systemu z silną pozycją parlamentu.
z wyścigu prezydenckiego 10 kandydatów, w tym 3
Takie stanowisko wynika nie tylko z faktu kontroli
najważniejszych – wystawionego przez Bractwo
decyzji parlamentu przez Islamistów, ale także chęci
Muzułmańskie Khairata el-Szatera, reprezentanta
wykazania kontrastu wobec Mubaraka.
ultrakonserwatywnej partii Al-Nour Hazema Salaha
Abu Ismaila oraz szefa wywiadu Mubaraka Omara
Przejściowy rząd wojskowy jak i grupy związane z
Sulejmana, wspieranego przez część środowisk
poprzednią władzą sprzeciwiają się radykalnym
liberalnych.
jest
zmianom ustrojowym oraz zmianie kursu w polityce
przewodniczący Partii Wolności i Sprawiedliwości,
zagranicznej. Marszałek Polowy Hussein Tantawi,
Mohamed
Al-Nour,
głowa SCAF, spotkał się 2 maja z amerykańskim
Bractwa
senatorem Johnem Kerry’m, przewodniczącym
poprzednio
Nowy
Morsy,
kandydatem
zaś
Bractwa
kandydatem
wykluczony
z
Muzułmańskiego za samowolne zgłoszenie swojego
Komisji
Spraw
udziału w wyborach, Abdel Moneim Aboul Fotuh.
przedyskutować
Zagranicznych
wzmocnienie
Senatu,
współpracy
aby
i
dwustronnych stosunków między Egiptem, a
Stanami Zjednoczonymi. Egipt wciąż znajduje się w
2
ANALIZA
centrum uwagi USA i wątpliwym jest aby światowe
prezydent będzie miał silny wpływ zarówno na
mocarstwo nie dążyło do zachowania tam swoich
kształt nowego rządu jak i Konstytucji. Coraz
wpływów. Większość egipskiego społeczeństwa jest
silniejszy
jednak temu przeciwna.
wojskowy może doprowadzić państwo na skraj
konflikt
na
osi
społeczeństwo-rząd
nowego kryzysu, który najprawdopodobniej może
Kair
jest
pretendentem
pozycji
albo zatrzymać rewolucję i zaprowadzić autorytarne
bliskowschodniego lidera. Postrzegany jest jako
rządy armii albo wynieść dodatkowo umocnionych
najsilniejszy ośrodek polityczny Arabów i jedyna
Islamistów do władzy. Choć przeciwko działaniom
siła zdolna do napędzania tendencji integracyjnych
SACFu protestują dziś niemal wszyscy Egipcjanie,
w
którzy wspierali ubiegłoroczną rewolucję , to
arabskim
odcisnęła
świecie.
silne
do
Ideologia
życiu
właśnie Bractwo Muzułmańskie i Salafici wyrastają
intelektualnym i politycznym, a nacjonalizm arabski
na główne ośrodki opozycji wobec wojskowych
zdaje
nad
rządów. Trudno ocenić jaką rolę w najbliższych
ponadnarodowymi więzami religijnymi. Rola jaką
wydarzeniach odegrają wciąż silne, choć słabo
będzie odgrywał na Bliskim Wschodzie traktowana
zorganizowane, środowiska narodowych liberałów
jest więc jako niezwykle istotna. To powoduje, że
czy
układ sił politycznych w Egipcie po wyborach
Przyszłość polityczna Egiptu staje się coraz bardziej
prezydenckich
niepewna,
się
piętno
na
panarabizmu
znacząco
może
egipskim
przeważać
rzutować
na
pozostałe
państwa arabskie w regionie.
grupy
związane
z
poprzednią
czyniąc przyszłość całego regionu
bliskowschodniego coraz mniej przewidywalną.
Prawdopodobne scenariusze
Ostatnie wydarzenia spowodowały że wyniki
zimowych
wyborów
parlamentarnych,
władzą.
które
wyłoniły silną większość muzułmańską tracą
stopniowo na znaczeniu – wybrany w czerwcu
3
ANALIZA
Klub Jagielloński to jedna z najstarszych w Polsce organizacji pozarządowych. Stowarzyszenie od ponad 20 lat aktywne
działa w przestrzeni publicznej zarówno na szczeblu lokalnym, jak i ogólnopolskim. Ambicją Klubu jest m.in.
merytoryczny wkład do debaty publicznej i tym samym profesjonalizacja polityki poprzez dostarczanie idei i wiedzy.
Dlatego jednym z trzech filarów aktywności naszego stowarzyszenia jest działalność ekspercka, która koncentruje się na
badanich naukowych w ważnych obszarach życia publicznego. Mamy w swoim dorobku znaczące raporty, analizy oraz
projekty badawcze w obszarze stosunków międzynarodowych, polityki zagranicznej, samorządu terytorialnego, rozwoju
regionalnego, ekonomii oraz zagadnień ustrojowych.
Zespół Ekspertów Klubu Jagiellońskiego powstał w 2012 roku jako eksperckie zaplecze stowarzyszenia. Jest to instytucja
typu think-tank, która prowadzi działalność badawczą i naukową. W jej skład wchodzą przede wszystkim pracownicy
naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także pracownicy administracji
publicznej, mający doświadczenie w realizacji projektów badawczych. Eksperci są jednocześnie szefami katedr
tematycznych w Klubie Jagiellońskim, które mają charakter edukacyjno-formacyjny. Pełnią więc funkcję dydaktyczną
stanowiąc bezpośrednie wsparcie dla członków Klubu Jagiellońskiego – głównie studentów i doktorantów.
4