Program "Opowiadanie świata"

Program „Opowiadanie świata”
dla osób pracujących z dziećmi w wieku szkolnym, klasy 1-3
W programie wykorzystane zostaną tradycyjne opowieści z różnych kultur – pradawna mądrość
w nich zawarta będzie inspiracją do rozważań na współczesne tematy.
Program adresowany jest do nauczycieli przedszkolnych i osób pracujących z dziećmi w wieku 6 – 9
lat w placówkach edukacji pozaformalnej.
Harmonogram:
1. Warsztaty dla nauczycieli nt. wykorzystania tradycyjnych opowieści z różnych stron świata
w edukacji globalnej. Uczestnicy poznają
możliwości wykorzystania opowieści w pracy
wychowawczej i dydaktycznej, otrzymają przykładowe teksty i wątki opowiadań.
Termin: 27 września 2013 r., godz. 9.00- 16.00
Prowadzące: Małgorzata Swędrowska, Magdalena Janaszek.
2. Warsztaty dla dzieci w szkołach podstawowych, klasy 1-3 i placówkach, w których uczestnicy
programu pracują na co dzień (cykl warsztatów składa się z trzech spotkań dotyczących wybranego
tematu: „Współpraca”, „Ekologia”, „Piękno”).
Termin: październik – listopad 2013 r., szczegółowy harmonogram zostanie ustalony indywidualnie.
Prowadząca: Magdalena Janaszek i nauczyciele uczestniczący w programie.
3. Spotkanie ewaluacyjne podsumowujące program.
Termin: 5 listopada 2013 r., godz. 16.00 – 19.00
Prowadzące: Małgorzata Swędrowska, Magdalena Janaszek.
Wszyscy uczestnicy programu otrzymają certyfikaty.
Udział w programie jest bezpłatny.
Zapewniamy również materiały edukacyjne i warsztatowe.
Zapisy i szczegółowe informacje: Magdalena Janaszek, [email protected].
Liczba miejsc ograniczona – o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń.
W programie mogą uczestniczyć nie więcej niż dwie osoby z tej samej placówki.
Centrum Edukacji Globalnej Stowarzyszenia „Jeden Świat”
WSPÓŁPRACA
Zagadnienia: Współpraca zamiast rywalizacji. Zabawy i sporty kooperatywne. Wspólne cele i współpraca
w grupie.
Warsztat 1
Opowieść: Pracownia motyli (opowieść Giocondy Belli, tłum. Aneta Cruz-Kąciak)
Dawno, dawno temu motyle nie istniały. Tak, jak wiele innych zwierząt i roślin, które czekały, aż ktoś je
stworzy. Było to zadanie Projektantów Rzeczy Wszelakich, którzy bezwzględnie przestrzegali jednej zasady:
tworzyli albo zwierzęta z Królestwa Zwierząt, albo kwiaty, owoce i rośliny z Królestwa Roślin, nie wolno było
łączyć ich ze sobą.
Rozmowa: Przedstawienie grup dzieci z różnych grup etnicznych i miejsc na świecie, w których liczy się
wspólny wysiłek i współpraca.
Warsztaty: Wspólne tworzenie w grupach zwierzaków–cudaków z kartonów w odniesieniu do opowieści o
rozbudzaniu kreatywności i wspólnej pracy.
Warsztat 2
Opowieść: Stworzenie tęczy (legenda Indian Achomawi z Ameryki Północnej)
„Niech wszyscy posłuchają” – szczeknął kojot. „Jeśli któryś z nas będzie niezdecydowany, plan pajęczycy
zawiedzie. Aby wejść w chmury do Srebrnoszarego Lisa, każdy musi pragnąć tego z całego serca. Musimy
poświęcić temu zadaniu nasze myśli, nasze sny, naszą siłę i nasz śpiew. Teraz wy małe myszki, chcę, byście
wypuściły strzały dokładnie w to samo miejsce na niebie”.
Rozmowa: O wartości współpracy na podstawie usłyszanej opowieści krótkiej bajki filozoficznej Wiązka
patyków i stary człowiek. Na prostym przykładzie, że patyczki złożone razem są nie do złamania, każdy z
osobna bardzo łatwo przełamać, pokazanie siły w grupie i współdziałaniu.
Warsztaty: Wspólne zadanie dla dobra wspólnego. Budowanie w grupach z patyczków, plasteliny i kredek
placu zabaw dla wszystkich. Wymyślanie razem nazwy i ustalanie wspólnych reguł, żeby wszystkim na takim
placu było wygodnie i przyjemnie.
Warsztat 3
Opowieść: Kot, który myślał, że jest psem i pies, który myślał, że jest kotem (opowieść żydowska)
Jan Skiba miał psa i kota. Pies nazywał się Burek, a kot po prostu Kot. Zwierzaki urodziły się w tym samym
tygodniu. W domu Skiby jedzenia nigdy nie było za wiele, ale ani pies, ani kot nigdy nie głodowali.
Ponieważ pies nigdy nie widział innego psa, a kot nigdy nie widział innego kota, pies myślał, że jest kotem, a
kot, że jest psem.
Rozmowa: Szukanie podobieństw w grach i zabawach dzieci w różnych kulturach świata, szukanie
podobieństw. Przedstawienie gier i zabaw nastawionych na współpracę, a nie na rywalizację.
Warsztaty: Bitwa o Pomarańczę. Dzieci uczą się, że można w pokojowy sposób rozwiązać konflikt o
pomarańczę i choć zadanie wydaje się na pierwszy rzut oka rywalizacją, to jednym z dobrych rozwiązań jest
rozmowa i dogadanie się, a wszyscy dostaną to, czego potrzebują.
Centrum Edukacji Globalnej Stowarzyszenia „Jeden Świat”
EKOLOGIA
Zagadnienia: Zrównoważony rozwój. Recykling, upcykling. Dbanie o środowisko. Wartość działań proekologicznych.
Warsztat 1
Opowieść: Władca wzgórza (opowieść gwatemalska)
Dawno, dawno temu w miasteczku San Pedro la Laguna, nad Jeziorem Atitlan mieszkał drwal, który
codziennie chodził na porośnięte gęstym sosnowym lasem wzgórze Czuiczali, by wycinać drzewa i zbierać
żywicę.
Pewnego dnia, gdy zaczął ścinać drzewo swoją siekierą, zauważył, że obok rosła sosna piękniejsza i
potężniejsza. Zostawił więc pierwsze drzewo i już miał uderzyć siekierą w drugą sosnę, gdy zobaczył, że
obok rosło drzewo jeszcze piękniejsze.
KinOWA: Pokaz filmu: Opowieść o rzeczach. Krótka rozmowa na temat filmu.
Warsztaty: Quilling z gazet.
Zadanie: Zebrać kartony po sokach, umyć je i przynieść na następne zajęcia.
Warsztat 2
Opowieść: Ole i Trufa: Opowieść o dwóch liściach (opowieść żydowska)
Na szczycie jednego nagiego drzewa pozostały dwa samotne liście. Jeden z nich nazywał się Ole, drugi
Trufa. Ole i Trufa zwisały z jednej gałązki. Tu, na samym szczycie, słońca im nie brakowało. Z jakiegoś
powodu, nieznanego ani Olemu, ani Trufie, przetrwały wszystkie deszcze, wszystkie zimne noce i wiatry. Kto
zna powody, dla których jedne liście opadają, a inne nie?
Rozmowa: Recyklingowe zasady. Co możemy robić na co dzień, żeby chronić środowisko. Na co komu
segregacja śmieci? Torebki wielorazowego użytku, papier toaletowy recyklingowy itp. Upcykling. Na czym
polega upcykling i skad się wzięła filozofia: „od śmiecia do skarbu”. Przykłady upcyklingu, czyli, dlaczego
warto zastanowić się, zanim coś wyrzucimy i kupimy coś nowego.
Warsztaty: Portfeliki z kartonów.
Zadanie: Przynieść na następne zajęcia rolki po papierze toaletowym.
Warsztat 3
Opowieść: Skrzydła Motyla (legenda z Puszczy Amozońskiej)
Chimiduye, tak jak inne dziewczynki, nigdy nie chodziła do lasu – wiedziała, że tropikalna dżungla pełna jest
groźnych zwierząt i złych duchów. Wiedziała, że bardzo łatwo jest się w niej zgubić.
A jednak dziewczynka uwielbiała słuchać opowieści starszych o tym nieznanym, choć nieodległym leśnym
świecie. Słuchała tych historii z szeroko otwartymi oczyma. Wyobrażała sobie, że chodzi po bezkresnym
lesie, między ogromnymi drzewami i zastanawiała się, co może być jeszcze dalej.
Rozmowa: Opowieść o Puszczy Amazońskiej. Dlaczego warto dbać o lasy, jakie my mamy korzyści z tego, że
dbamy o środowisko. Wyjaśnienie, czym jest efekt motyla. Jak nasze działania wpływają na stan całej
Ziemi? Zasada działania: lokalnie – globalnie. To, co robimy tutaj wpływa na to, co się dzieje w Puszczy
Amazońskiej czy w lasach równikowych.
Warsztaty: Zwierzaki-cudaki z rolek po papierze toaletowym. Skrzydła motyla i inne dodatki z gazet.
Centrum Edukacji Globalnej Stowarzyszenia „Jeden Świat”
PIĘKNO
Zagadnienia: Kanony piękna i brzydoty w różnych kulturach. Piękno wewnętrzne i zewnętrzne. Czy wystarczy
być pięknym, żeby być szczęśliwym?
Warsztat 1
Opowieść: Legenda o kwezalu (legenda gwatemalska)
Działo się to w epoce wielkiej ciszy, kiedy nie było ani Ziemi, ani żadnych stworzeń. Wtedy bogowie i ich
synowie zebrali się, by stworzyć wszechświat. Długo zastanawiali się i dyskutowali, aż wreszcie rozlali wody
na powierzchni Ziemi, tworząc morza i oceany. Potem, uformowali doliny, wybrzeża i łańcuchy górskie.
Stworzyli też lwy, tygrysy, wielobarwne ptaki i węże, które zamieszkały Ziemię.
Rozmowa: O tym jak można będąc pięknym stać się brzydkim. Jakie piękno się liczy i czy wystarczy być
ładnym, żeby zdobyć sobie przyjaciół. Czy wszystkim nam się podobają te same rzeczy. Od czego zależy
gust? Dla każdego coś innego, czyli o pięknie w różnych kulturach. Pokaz slajdów różnych plemion świata, w
których zupełnie inne stroje i typ urody uznawane są za piękne. Czy istnieje piękno uniwersalne?
Zadanie: Lepienie z wosku zasłyszanej opowieści.
Warsztat 2
Opowieść: Zaczarowana rzeka (bajki indonezyjska)
Mówiono, że rzeka Musi na Sumatrze jest zaczarowana i potrafi spełniać ludzkie życzenia, jeśli tylko prośby
są tego godne. Szczególnie ważna była jej moc przywracania młodości starym ludziom. W dawnych czasach
mieszkała na wyspie piękna dziewczyna.
Zgrabna i wiotka, zawsze przewodziła w tańcach panien. Wesoła, zawsze uśmiechnięta, błyskała
nieskazitelną bielą zębów, jedwabistą skórą i zwinnymi ruchami rąk. Dziewczyna była szczęśliwa i
przekonana, że tak będzie zawsze.
Rozmowa: Młodość/starość, piękno pochodzące z doświadczenia, mądrości i miłości.
Warsztaty: Tworzenie z różnych materiałów recyklingowych, na pierwszy rzut oka: starych i niepotrzebnych,
nowych, ciekawych przedmiotów.
Warsztat 3
Opowieść: Skrzydła motyla (legenda z Puszczy Amazońskiej)
Chimiduye, tak jak inne dziewczynki, nigdy nie chodziła do lasu – wiedziała, że tropikalna dżungla pełna jest
groźnych zwierząt i złych duchów. Wiedziała, że bardzo łatwo jest się w niej zgubić.
A jednak dziewczynka uwielbiała słuchać opowieści starszych o tym nieznanym, choć nieodległym leśnym
świecie. Słuchała tych historii z szeroko otwartymi oczyma. Wyobrażała sobie, że chodzi po bezkresnym
lesie, między ogromnymi drzewami i zastanawiała się, co może być jeszcze dalej.
Rozmowa: Piękno i doskonałość przyrody. Natura stwarza najbardziej niesamowite, najpiękniejsze i
najdziwniejsze stworzenia. Przedstawienie flory i fauny Puszczy Amazońskiej, ciekawych zwierząt i roślin,
oraz gatunków na wyginięciu. Jak zachować naturalne piękno przyrody i dbać o jej rozkwit?
Warsztaty: Motyle i inne skrzydlate robaczki stworzone metodą plam odbitych na kartkach w kształcie
mandali.