Transceiver Husarek

Transceiver HF
W 2010 roku zawiązała się grupa
konstruktorów z SP w celu opracowania nowego radia wyczynowego o nazwie Husar. W radiu zastosowano nowatorskie podejście
polegające na połączeniu klasycznego toru heterodynowego radia
z homodyną. Husar ze względu na
złożoną i rozbudowaną konstrukcję
jest polecany dla zaawansowanych
radioamatorów, co mocno ogranicza popularność tej konstrukcji.
Zdecydowanie brakowało w środowisku radioamatorów nowoczesnego radia wielopasmowego
o bardzo dobry parametrach odbiornika, przy zachowaniu rozsądnych
kosztów budowy oraz umiarkowanym stopniu trudności. W ostatnich
latach dużą popularność zdobyły
konstrukcje homodynowe takie jak:
Piligrim, US5MSQ czy Juma, które
pozwalały uzyskać bardzo dobre parametry przy średnich nakładach na
budowę radia. Dużym problemem
dla początkujących radioamatorów
zainteresowanych zbudowaniem
takiej homodyny był jednak brak
dobrej dokumentacji w języku polskim, brak lokalnego wsparcia autorów projektów oraz brak opracowania zawierającego wszystkie moduły
do budowy radia.
Podczas licznych rozmów z kolegami, którzy zbudowali własne
homodyny, padła propozycja zaprojektowania zupełnie nowej,
polskiej homodyny dla szerokiego grona radioamatorów, „radia
dla każdego”. Konstruktorzy HM
mieli już spore doświadczenie
z budowy innych homodyn, znali
ich wady i ograniczenia, wiedzieli,
co poprawić, aby uzyskać lepsze
parametry i ułatwić budowę własnego radia. W ramach projektu
Husar powstał autonomiczny moduł homodyny, który mógł posłużyć do budowy wielopasmowego
transceivera homodynowego. Dodatkowym atutem była możliwość
wykorzystania modułów filtrów
HOBBY
Polska homodyna dla każdego
Transceiver Husarek
Od spotkania grupy Home Made na Politechnice Warszawskiej, o której
informowaliśmy pod koniec ubiegłego roku, trwają końcowe prace nad
polską wersją nowoczesnego transceivera homodynowego. Przybliżamy kolejne postępy budowy urządzenia o nazwie Husarek oraz jedną
z pierwszych wersji uruchomionych przez SP5AQT. Na początek kilka
słów o powstawaniu konstrukcji.
Jeden z prototypów Husarka wykonany przez Romana SP5AQT
BPF, LPF oraz wzmacniacza PA
opracowanego do Husara.
Prace projektowe rozpoczęto
w grudniu 2011 roku. Konstrukcja
miała być popularna, ale jednocześnie bardzo nowoczesna, aby
w pełni wykorzystać możliwości
współczesnej bazy elementowej.
Główny wysiłek położono na poprawę parametrów odbiornika,
technologię budowy oraz funkcjonalność urządzenia. W celu ułatwienia budowy radio podzielo-
no na funkcjonalne moduły. Na
modułach zastosowano mieszany
montaż, drobne elementy w wersji
SMD, układy scalone przewlekane
w podstawkach.
W ciągu roku prac grupy projektowej powstało całkowicie nowe,
polskie radio o nazwie Husarek.
Najważniejsze prace projektowe
zostały wykonane przez zespół
w składzie: Janusz SP5BMP, Adam
SP5FCS, Józef SP9HVW, Zdzisław
SP4HKQ. Wiele cennych uwag do
Rys. 1. Schemat blokowy transceivera Husarek
Świat Radio Maj 2013
51
HOBBY
Moduł homodyny z rozdzielonymi torami RX/TX
Moduł filtrów akustycznych SSB i CW
Moduł automatyki i torów m.cz.
Transceiver HF
konstrukcji wnieśli również koledzy: SP5AQT, SP6EER, SP9FKP,
SP2JQR.W ramach projektu powstał komplet niezbędnych modułów do budowy radia. Przy projektowaniu radia starano się wyeliminować wady wcześniejszych opracowań oraz stosować rozwiązania
pozwalające uzyskać jak najlepsze
parametry. Uzyskanie lepszych parametrów wymagało jednak pewnej rozbudowy konstrukcji w stosunku do innych homodyn.
Schemat blokowy transceivera
Husarek jest zamieszczony na rysunku 1.
W skład urządzenia wchodzą
następujące bloki:
moduł homodyny o rozdzielon
nych torach nadawczym i odbiorczym, niezależne, wymienne polifazery, układy scalone
w podstawkach
moduł pasywnych filtrów akun
stycznych dla SSB i CW na dławikach o dużej dobroci z opcją
zawężania pasma dla SSB
moduł automatyki, S-metra i ton
rów małej częstotliwości (kompresor dynamiki, bardzo dobry
wzmacniacz akustyczny)
kilka wersji modułów filtrów pan
smowych BPF na wszystkie pasma
kilka wersji filtrów wyjściowych
n
LPF
w z m a c n i a c z m o c y PA 1 6
n
W z płynną regulacją mocy
sterownik radia z wyświetlan
czem kolorowych TFT, panelem
dotykowym
moduł generatora VFO na ukłan
dzie na Si570
moduł zegara RTC z podtrzyman
niem bateryjnym
moduł rejestrów do sterowania
n
Jeden z zespołów filtrów pasmowych BPF
Jeden z zespołów filtrów wyjściowych LPF
52
Świat Radio Kwiecień 2013
Rozmieszczenie modułów w obudowie trans-
konfiguracją parametrami radia
Modułowa konstrukcja ułatwia
budowę, uruchamianie, testowanie i pomiary urządzenia oraz pozwala na łatwą modyfikację poprzez stosowanie innych modułów. Zapewnia również większą
elastyczność dopasowania radia
do indywidualnym potrzeb np.
ograniczona liczba pasm, rezygnacja z filtrów akustycznych, inny
wzmacniacz PA.
Jednym z największych wyzwań była synteza do radia. Skoro
radio miało być zupełnie nową,
polską konstrukcją, to musiała powstać również nowa synteza. Nowoczesność oraz funkcjonalność
urządzenia skłoniły konstruktorów do sięgnięcia po duży kolorowy wyświetlacz TFT z panelem
dotykowym oraz nową rodzinę
procesorów Xmega. Od kształtu
i wyglądu nowej syntezy zależał
również ostateczny wygląd, funkcjonalność i obsługa radia.
Założenia projektowe były bardzo rozbudowane ponieważ sterownik miał być uniwersalny do
homodyn oraz urządzeń z przemianą częstotliwości. Lista funkcji niezbędnych w nowoczesnym
radiu okazała się bardzo długa
i wyszukana. O złożoności projektu świadczy ilość informacji
wyświetlanych na ekranie i  różnorodność funkcji dostępnych na
panelu dotykowym. Aktualnie jest
to jeden z najbardziej rozbudowanych sterowników do amatorskich
urządzeń nadawczo-odbiorczych.
Jak wiadomo, budowa własnego radia jest przedsięwzięciem
bardzo pasjonującym, ale jednocześnie trudnym i pracochłonnym,
zwłaszcza dla osób nieposiadających dużego doświadczenia oraz
dostępu do odpowiedniej bazy
pomiarowej. Bardzo przydatnymi
urządzeniami do budowy i uruchomienia Husarka są: oscyloskop 100 MHz, NWT oraz mostek
RLC. Dlatego możliwość kontaktu
z konstruktorami czy osobami posiadającymi zarówno doświadczenie, jak i odpowiednie wyposażenie w sprzęt pomiarowy jest
bardzo ważna.
Taką platformą wymiany doświadczeń, gdzie każdy może
uzyskać pomoc w budowie urządzeń dla potrzeb swego hobby
jest forum www.sp-hm.pl. Na forum Home-Made można uzyskać
pomoc w całym spektrum prac
związanych z projektowaniem,
montażem, pomiarami, doborem
oprogramowania komputerowego
do celów projektowych i jeszcze
w wielu innych bardzo ważnych
sprawach, których znajomość jest
niezbędna w budowanie własnego
urządzenia radiowego. Tematów,
w zakresie których toczy się dyskusja na forum Home-Made, jest
kilkadziesiąt. Dostęp do tych informacji może być bardzo przydatny
dla każdego przyszłego użytkownika, który zdecyduje się budować
Husarka. Jest to swoista „żywa”
dokumentacja budowy takiego czy
innego urządzenia nadawczo-odbiorczego.
Dlaczego warto
zbudować Husarka?
To radio ma bardzo dobry odbiornik, rewelacyjne filtry akustyczne o parametrach nieustępujących fabrycznym filtrom kwarcowym, prawdziwy precyzyjny
S-metr, bardzo dobre ARW niepowiązane z pomiarem siły sygnału,
bardzo nowoczesny, funkcjonalny
sterownik z kolorowym wyświetlaczem i panelem dotykowym. To
opracowanie składające się z kompletu modułów do budowy wielopasmowego radia, z dokumentacją i opisami w języku polskim,
ze wsparciem i pomocą konstruktorów na forum dyskusyjnym SP-HM. Dostęp do projektów pozwa-
la na samodzielne modyfikowanie
płytek i zlecenie ich wykonania
w profesjonalnych firmach.
Praktyczne doświadczenia z budowy różnych urządzeń wykazały,
że budowa i uruchamianie homodyny jest łatwiejsze niż urządzeń
z przemianą częstotliwości. Poprawnie zmontowana homodyna
ze sprawnych podzespołów działa
od razu.
Aktualnie powstaje kilkanaście
prototypów radia. Spodziewamy
się wielu cennych uwag z samej
budowy, uruchamiania oraz normalnej eksploatacji na pasmach.
Trwają również prace nad wykonaniem dokumentacji i opisu radia oraz wykonaniem pomiarów
podstawowych parametrów urządzenia.
Oficjalna prezentacja radia
odbędzie się pod koniec maja na
spotkaniu ŁOŚ 2013, gdzie będzie
można obejrzeć kilka gotowych
Husarków, porozmawiać z konstruktorami oraz kolegami którzy
zbudowali pierwsze urządzenia.
Będzie również możliwość posłuchania, jak pracuje odbiornik,
przeprowadzenia kilku łączności,
aby osobiście przekonać się o walorach radia. W imieniu grupy HM
zapraszamy wszystkich Czytelników do udziału w prezentacji
oraz wszelkich form współpracy
w rozwoju i promocji tej ciekawej
konstrukcji.
Mamy nadzieję, że radio Husarek będzie chętnie budowane
przez kolegów i stanie się wizytówką polskich radioamatorów
również poza granicami naszego
kraju.
W powyższym opisie wykorzystano opracowanie Grupy Husar
oraz zdjęcia modułów prezentowane podczas ostatniego spotkania grupy Home-Made na PW.
Redakcja ŚR docenia dotychczasowy wkład pracy społecznej
konstruktorów i życzy zakończenia z sukcesem konstrukcji.
www.sp-hm.pl
Pomiar charakterystyki filtrów toru
akustycznego
Moduł wzmacniacza mocy nadajnika
Moduł sterownika radia
Moduł generatora
VFO na Si570
Moduł zegara RTC
z podtrzymaniem
bateryjnym
Moduł rejestrów do sterowania parametrami radia
Świat Radio Kwiecień 2013
53