AZERBEJDŻAN

AZERBEJDŻAN
Nazwa oficjalna:
Republika Azerbejdżanu
Nazwa oficjalna w języku
lokalnym: Azerbaycan Respublikasi
2
Powierzchnia: 86.6 tys. km
Stolica (liczba mieszk.): Baku (1.24 mln)
Głowa państwa: prezydent Ilham Alijew
Podział administracyjny: Kraj jest podzielony na 59 rejonów i 11 miast wydzielonych.
Wydzieloną częścią Azerbejdżanu pozostaje eksklawa Nachiczewan (Naxçıvan), mająca
status republiki autonomicznej
Święta, dni wolne od pracy: 1 stycznia – Nowy Rok, 8 marca – Dzień Kobiet, 20-21 marcaNooruz, 9 maja – Dzień Zwycięstwa, 28 maja – Dzień Niepodległości (1918), 15 czerwcaDzień Ocalenia Narodowego, 26 czerwca – Dzień Wojska, 18 października – Dzień
Niepodległości, 12 listopada – Dzień Konstytucji, 17 listopada – Dzień Odrodzenia
Narodowego, 31 grudnia – Dzień Jedności Azerów na Świecie.
Czas: UTC + 4 ( 3 godziny później niż w Polsce )
Nr kierunkowy: + 994
Głowa państwa: Prezydent Ilham Aliyev
Ludność:
Ludność: 7.9 mln mieszkańców
2
Gęstość zaludnienia: 90 mieszk./km
Grupy etniczne: 89% - Azerowie, 5% Rosjanie, 6% inne
Grupy wyznaniowe: 93% - muzułmanie (gł. szyici), poza tym wyznawcy Kościoła
Ormiańskiego oraz prawosławni
1
Stopień analfabetyzmu: 3% (1989)
Osoby żyjące poniżej poziomu ubóstwa: 49% (2002)
Gospodarka:
PKB na mieszkańca: 3.800 $ , 112 miejsce w świecie (dane z 2004 r.)
Bezrobocie: oficjalnie 1.2%, faktycznie wielokrotnie większe (2004r.)
1
Inflacja: 4.6% (2004) ,
 Jak dojechać?
Samolotem z Warszawy do Baku z przesiadką w Moskwie, Istambule, Pradze lub Kijowie.
Liniami Aeroflot – loty codziennie, cena połączenia ok. 1700 PLN (lot w w jedną stronę na
trasie Baku – Moskwa kosztuje 120 - 200 USD).
Liniami Austrian Airlines – połączenia przez Wiedeń, loty kilka razy w tygodniu, koszt ok.
2650 PLN.
Liniami Turkish Airlines – połączenie przez Stambuł (Ataturk Airport), loty codziennie.
Koszt biletu ok. 2350 PLN.
lotnisko w Baku: Heydar Aliyev Airport: www.airportbaku.com
 Transport lokalny
Pociągi -
są zdecydowanie najwolniejszym środkiem transportu, choć bardzo tanim
(w granicach kraju; pociągi międzynarodowe nie mają już tak niskich cen). Dworce kolejowe
są jednak zwykle miejscami niebezpiecznymi, a w samych pociągach często trudno
wytrzymać z powodu duchoty i brudu, przede wszystkim latem. Pociągi dzielą się na dwie
podstawowe kategorie: plackartnyj i kupiejnyj. Pierwsza kategoria jest znacznie tańsza;
wagon nie jest podzielony na przedziały tylko w całym są łóżka; jest tam zwykle dużo
miejsca i można wygodnie się wyspać, ale często jest brudno. Kupiejne to przedziały, w
których są najczęściej cztery lub dwa łóżka. Jest tam czyściej, ale bardzo mało miejsca.
Podróże pociągami są bezpieczne, ale trzeba uważać na dworcach kolejowych.
1
Http://en.wikipedia.org
2
Przykładowe ceny (w jedną stronę):
ok. 8 USD za 300 km,
Baku – Genja (Azerbejdżan): 6,25 USD, czas podróży: 5-6 godzin
Baku – Tbilisi (Gruzja): 22 USD, czas podróży: 11-12 godzin
Pociągi w standardzie z czasów ZSRR.
Autobusy - jeżdżą zwykle tylko między większymi miastami, rzadko docierają
do wiosek leżących przy bocznych drogach. Są tanie i dość bezpieczne, jednak często się
psują. Warto nimi jeździć tylko między większymi miastami i jeśli „na oko” są w miarę dobrym
stanie. Standard jest zależny od firmy przewozowej.
Ceny: Baku – Ganja 3,75 USD, 6 godzin
Baku – Tbilisi: 7 USD, 11 godzin
Bilety dostępne w kasie na dworcu. Zazwyczaj nie ma problemów z ich kupnem nawet tuż
przed odjazdem.
Marszrutki (busiki) - można dojechać praktycznie do każdej miejscowości. Są nieco droższe
od innych środków transportu, ale są najszybsze i jeżdżą najczęściej. Rzadko mają rozkład
jazdy (choć czasem tak), zwykle wyruszają gdy zbierze się komplet pasażerów. Przystanki
marszrutek
znajdują
się
najczęściej
przy
dworach
autobusowych.
Podróżowanie
marszrutkami nie zawsze należy do zbyt wygodnych, gdyż kierowcy często biorą więcej
pasażerów niż jest miejsc siedzących, więc czasem trzeba stać, kucać lub siedzieć na
podłodze. Jest to raczej bezpieczny środek transportu, kradzieże, napady zdarzają się
rzadko, poza tym kierowcy zwykle mają znajomych na całej trasie, zatrzymują się tylko w
sprawdzonych
miejscach,
pomagają
sobie
nawzajem
i wymieniają informacjami. Podróżujący jedną marszrutką tworzą swego rodzaju wspólnotę,
nie odjedzie ona bez któregoś z pasażerów, częstują się jedzeniem, rozmawiają, wymieniają
przydatnymi
w
drodze
informacjami
itd.
Problemem
w marszrutkach jest często brak odpowiedniego miejsca na plecaki, więc czasem trzeba je
3
trzymać na kolanach. Marszrutki są bardzo przydatne
do podróżowania także
na małe odległości, np. po mieście.
Ceny: w obrębie Baku nie więcej niż 0.25$ za przejazd. Płaci się przy wyjściu, marszrutka
zatrzyma się w dowolnym miejscu, należy poprosić kierowcę. UWAGA! Marszrutki
najczęściej są zatłoczone do granic możliwości. Przy podróżowaniu na dalsze odległości,
ceny zbliżone są do cen autobusów, wygoda mniejsza ze względu na tłok.
Taxi: Ceny za przejazd w granicach centrum Baku – $1 do $2. Dostępność duża. Cenę
uzgadnia się z kierowcą, najlepiej przed odjazdem. Dalsze podróże – cena w zależności od
ustaleń z kierowcą. Należy się targować. Jeżdżąc taksówkami w Baku warto pamiętać, że
właścicielami taksówek są często ludzie spoza Baku, którzy nie znają miasta i nie zawsze
będą
w
stanie
zawieść
nas
pod
wskazany
adres.
Często
w charakterze taksówek jeżdżą również prywatni ludzie. Taksówkarze to także dobre źródło
informacji
(jak
dojechać
do
celu,
gdzie
znaleźć
hotel),
ale
trzeba
uważać,
bo często oszukują obcokrajowców.
Podróżując wszystkimi publicznymi środkami transportu nie warto zabierać zbyt wiele
jedzenia na drogę, gdyż kierowcy zawsze stają po drodze, żeby coś przekąsić. Generalnie
można mieć zaufanie do kierowców marszrutek i autobusów; zawsze pomogą, doradzą,
można
ich
poprosić
żeby
gdzieś
się
zatrzymali
itd.
Należy
uważać
na rzeczy osobiste przede wszystkim na dworcach, tam jest najbardziej niebezpiecznie,
najlepiej przebywać tam jak najkrócej; kiedy już wsiądziemy do jakiegoś środka transportu,
wtedy jest generalnie bezpiecznie.
Jazda autostopem jest raczej płatna; łapiąc jakiś samochód trzeba umówić się, co do ceny i
celu podróży. Gdy wdamy się w rozmowę z kierowcą i dowie się, że jesteśmy
obcokrajowcami może nie chcieć od nas pieniędzy.
4
Wiza i przepisy wjazdowe:
Są dwa rodzaje wiz azerbejdżańskich dla obcokrajowców:
- normalna - 40 USD
- turystyczna - 20 USD
Turystyczna ważna jest 90 dni, daje prawo do przebywania na terytorium Azerbejdżanu
przez 30 dni. Dostaje się je od ręki na lotnisku po przylocie do Baku. W przypadku wybrania
innej drogi niż powietrzna, wizę należy wyrobić wcześniej. Wizy dla Polaków najłatwiej
wyrobić w Polsce w Warszawie lub w Gruzji, w Tbilisi.
 Waluta i przepisy celne
Waluta: Manaty, 4600 manatów = 1 USD
10 000 manatów to tzw. „Shirvan” (Szyrwan). Najczęściej operuje się tą właśnie nazwą.
Brak specjalnych warunków dot. przywozu/wywozu gotówki.
Lokalizację bankomatów można sprawdzić na stronach:
http://www.mastercard.com/atmlocator/index.jsp - dla kart Maestro, Mastercard (strona
w jęz. ang.)
http://visa.via.infonow.net/locator/global/jsp/SearchPage.jsp - dla kart Visa (strona w
jęz. ang.)
 Język i porozumiewanie się
Oficjalnym językiem jest język azerski (zbliżony do tureckiego). Alfabet łaciński. Można
posługiwać się rosyjskim. Im dalej od Baku, tym mniej osób zna rosyjski. Azerowie znają też
turecki.
 Noclegi
Baku:
hotel Abszeron – tel. 987384, pokój 2 osobowy 50 $, standard różny, czysto i jest ciepła
woda
5
hotel Araz – tel. 905063, ceny pokoi od 6$ (kilkuosobowy, ze wspólną łazienką), do 20$.
Standard niski, brak ciepłej wody.
hotel Velotrek – ceny pokoi 10-20$, standard ok., łazienka, za dodatkową opłatą sauna,
basen i siłownia.
 Warunki higieniczno – sanitarne
Toalety publiczne w bardzo niskim standardzie higieniczno – sanitarnym.
 Poczta, Telefon, Internet
Telefony powszechnie dostępne, stacjonarne i komórkowe, ceny niższe niż w Polsce,
w krytycznych sytuacjach zawsze ktoś użyczy bezpłatnie. Poczta działa słabo, Internet
dostępny.
 Wyżywienie
Jedzenie proste, głównie baranina i nabiał, całodzienne wyżywienie w restauracji 10 – 15 $,
potrawy: kebab, dolma (rodzaj gołąbka), plov ( ryż z mięsem i warzywami), piti (zupa na
żeberku), cudowne, świeże jarzyny i owoce podawane wszędzie i do wszystkiego, pyszne
wina, wspaniała herbata z Lankaran.
 Wynagrodzenia lokalne
Przeciętne zarobki ok. 50 USD za miesiąc. Korzystając z pomocy lokalnych tłumaczy lub
innych pracowników oferowaliśmy tyle za dzień, była to dobra płaca, chociaż często
przeważają postawy roszczeniowe wyrażające się w nieograniczonych oczekiwaniach
za brak kompetencji.
 Sprawdzeni partnerzy
1.NUR – Azerskie Centrum Edukacji Obywatelskiej w Baku:
6
X. Mammadov 2a/33, Baku, Azerbaijan.
Tel.: ++994.12. 427-83854; E-mail: [email protected]
Prezes Malahat Agayeva: [email protected]; +994.506.117.225 (kom.) – mówi
po rosyjsku.
2.Stowarzyszenie Młodych Liderów Azerbejdżanu w Ganji:
53, I. Mamedov Str., 374700 Ganja, Azerbaijan. Tel./Fax: ++994.22.564-677
[email protected] lub [email protected];
WWW.ayla.aznet.org
Prezes Sabina Alekperova: +994.502.224.520 (kom.) – mówi po angielsku.
 Bezpieczeństwo
Kraj bardzo bezpieczny. Można zostać co najwyżej oszukanym na bazarze czy w hotelu.
Należy się zawsze targować. Wszelkie ceny uzgadniamy jeszcze przed zakupem lub
wykonaniem danej usługi.
 Specyfika kulturowa
•Kraj islamski, choć bardzo mało radykalny.
•Należy pamiętać, że pewne „europejskie” zachowania nie są akceptowane, szczególnie
w rejonach wiejskich i muzułmańskich (np. całowanie się par, palenie tytoniu przez
kobiety).
•Kobieta powinna mieć przy sobie chustkę, jeśli chce wejść do meczetu.
•Należy zdejmować buty, gdy wchodzimy do kogoś do mieszkania.
•Lepiej mieć ograniczone zaufanie do policji, raczej nie pytać o drogę, lepiej zapytać np.
kierowcy albo właściciela sklepu.
•Nie powinno dziwić, gdy mężczyźni obejmują się, idą za rękę lub całują na powitanie.
•Należy pamiętać o prezencie, gdy idziemy do kogoś w gości.
7
•Przechodzenie przez ulicę może być dużym wyzwaniem i jest często po prostu
niebezpieczne.
•Należy
przygotować
się
do
wygłoszenia
kilku
toastów,
podczas
wspólnego
biesiadowania.
•W Azerbejdżanie (poza Baku) nie ma raczej papieru toaletowego. Za to są konewki.
 Dostępne publikacje. Co warto przeczytać przed wyjazdem?
Jerzy Rohoziński – „Święci Biczownicy i Czerwoni Chanowie”
Thomas Goltz – „Azerbaijan Diary” (tylko po angielsku, ale bardzo dobre źródło informacji).
 O czym warto pamiętać, zapraszając gości do Polski?
•Zazwyczaj oczekują, że poświęcimy im bardzo dużo uwagi.
• Trzeba raczej wybierać restauracje, gdzie są dania mięsne i ostro przyprawione) itd.
•Mogą często się spóźniać.
•Należy ich uprzedzić, że w wielu miejscach nie wolno palić (na Kaukazie można niemal
wszędzie)
i
być
przygotowanym
na
to,
że
będą
chcieli
chodzić
do restauracji z miejscami do palenia.
•Goście są muzułmanami – co ma wpływ na dietę i czasem na sposób bycia.
•Goście, szczególnie mężczyźni mogą nalegać na zapłacenie za rachunek
w polskiej restauracji.
 Związki z Polską
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Baku:
Azerbejdżan, AZ-1000, Baku
ul. Kiczik Gala 2, Iczeri Szeher (Old City)
Tel. +994 (12) 492 01 14
Faks +994 (12) 492 02 14
http://www.embpol.azeurotel.com
8
Ambasada Republiki Azerbejdżanu w Polsce
ul. Zwycięzców 12, 03-941 Warszawa
tel. 616 21 88, 617 67 28
fax 616 19 49
e-mail: [email protected]
Otwartość władz na współpracę zagraniczną
Stosunek władz do NGO – obojętno-nieprzychylny. Nie przeszkadzają, ale są czujne.
 Przydatne linki o Azerbejdżanie
http://www.embpol.azeurotel.com – w dziale „linki” znajdziemy wiele przydatnych stron nt.
Azerbejdżanu
http://www.travel-images.com/az.html - strona ze zdjęciami z Azerbejdżanu
http://www.unido.pl/pdf/Azerbejdzan2005s.pdf
-
Azerbejdżan
-
przewodnik
dla przedsiębiorców, opracowany przez Warszawskie Biuro UNIDO
 Źródła informacji
Dane zawarte w części „Informacje podstawowe” zostały zaczerpnięte z The World Factbook
2005; http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/aj.html
Praktycznych wskazówek, dotyczących podróżowania i warunków realizacji projektów w
Azerbejdżanie, udzielili:
Alicja Derkowska, Małopolskie Towarzystwo Oświatowe, Nowy Sącz
Maciej Falkowski, Witold Hebanowski – uczestnicy projektu Fundacji Edukacja
dla Demokracji „Transcaucasia - Poland: Worki Together”
Jan Mencwel – Fundacja Partners Polska, Warszawa
Małgorzata i Maciej Zmysłowscy, Fundacja Kultury Chrześcijańskiej ARTOS, Lublin
9
Opracowanie przewodnika: Beata Szcześniak i Jan Mencwel - Grupa Zagranica
1