Pobierz PDF - Wydawnictwo UMCS

Spis treści
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
Wst˛ep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
1.
2.
3.
Władca prawowity – władca uzurpator. Legitymizacja władzy w przekazach
latopisów ruskich XI–XIII w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Tradycja dynastyczna Rurykowiczów i jej miejsce w legitymizacji władzy . . .
1.1.1. „Nowy poczatek
˛ dynastii” – Włodzimierz I. Tradycja czy tradycje dynastyczne? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Sukcesja, desygnacja, elekcja w latopisach ruskich XI–XIII w. . . . . . . . . . . . . . .
1.3. Poddani i ich rola w ceremonii inauguracji władzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.1. Adventus ducis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.2. Przysiega
˛ .....................................................
1.3.3. Sobór św. Sofii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3.4. Dwór ksia˛ż˛ecy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
27
43
61
96
105
113
120
131
W poszukiwaniu władcy idealnego. Wizerunek dobrego monarchy w koncepcjach historiografii ruskiej XI–XIII w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1. Wizerunki pierwszych władców chrześcijańskich w historiografii ruskiej XI–
XIII w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1. Wizerunek Włodzimierza I w Słowie o prawie i łasce . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.2. Włodzimierz I w tradycji historiograficznej końca XI – połowy XIII
stulecia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.3. Włodzimierz jako monarcha pobożny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2. Pouczenie Włodzimierza Monomacha – katalog cnót władcy idealnego . . . . .
2.3. Wizerunek monarchy w panegirykach ksia˛ż˛ecych drugiej połowy XII w. . . . .
2.4. Aleksander Newski – wizerunek władcy idealnego XIII w. . . . . . . . . . . . . . . . . .
153
162
184
200
216
Monarcha i poddani w sytuacjach konfliktowych. Wystapienia
˛
przeciw władcom i próby kompromisu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Grzeszny monarcha i poddani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. W obronie interesów wspólnoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.3. Próby łagodzenia konfliktu. Poddani jako obrońcy pokoju . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.4. Mechanizm konfliktu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.5. Ksia˛ż˛e i buntownicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
231
232
252
275
283
291
135
138
138
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
315