JOSEPH RATZINGER ZMARTWYCHWSTANIE I ŻYCIE WIECZNE

JOSEPH RATZINGER
ZMARTWYCHWSTANIE I ŻYCIE WIECZNE. STUDIA O ESCHATOLOGII I TEOLOGII NADZIEI
SPIS TREŚCI
Od wydawcy
Wykaz skrótów
CZĘŚĆ A
ZMARTWYCHWSTANIE I ŻYCIE WIECZNE
Eschatologia - śmierć i życie wieczne
Przedmowa Papieża Benedykta XVI do nowego wydania 2007
Przedmowa do pierwszego wydania
Wprowadzenie
§ 1. Stan problematyki
1. O obecnej sytuacji problematyki eschatologicznej
2. Historyczne przesłanki obecnej sytuacji
Rozdział 1
Problem eschatologiczny jako pytanie o istotę chrześcijaństwa w ogóle
§ 2. Kwestia wyników badań egzegezy biblijnej
1. Kwestie metodyczne
2. W kwestii znaczenia Jezusowej proklamacji królestwa Bożego
3. Odnośnie do kwestii oczekiwania rychłego końca
§ 3. Słowo i rzeczywistość z perspektywy współczesności
1. Panorama rozwiązań
a) Karl Barth
b) Rudolf Bultmann
c) Oscar Cullmann
d) Charles Harold Dodd
e) Teologia nadziei - teologia polityczna
2. Tymczasowy bilans
Rozdział 2
Śmierć i nieśmiertelność. Indywidualny wymiar tego, co eschatologiczne
§ 4. Teologia śmierci
1. Postawienie problemu
2. Przesłanki historyczno-duchowe problemu
a) Dominujący punkt widzenia
b) Próba rewizji
3. Rozwój kwestii w myśli biblijnej
a) Stary Testament
b) Interpretacja śmierci i życia zapoczątkowana w Nowym Testamencie
4. Wnioski dla chrześcijańskiego etosu śmierci
1
a) Akceptacja całości życia
b) Znaczenie cierpienia
§ 5. Nieśmiertelność duszy i zmartwychwstanie umarłych
I. Sformułowanie problemu
II. Wypowiedzi biblijne
1. Zmartwychwstanie zmarłych
2. "Stan" pomiędzy śmiercią a zmartwychwstaniem
a) Przekazy wczesnojudaistyczne
b) Nowy Testament
3. Rezultaty i konsekwencje
III. Dokumenty nauczania Kościoła
IV. Rozwój idei nieśmiertelności w teologii
1. Dziedzictwo antyku
2. Nowe pojęcie duszy
3. Dialogiczny charakter nieśmiertelności
4. Stwórcze przeznaczenie człowieka do nieśmiertelności
5. Podsumowanie: dominujące rysy chrześcijańskiej wiary w życie wieczne
Rozdział 3
Życie przyszłe
§ 6. Zmartwychwstanie umarłych i powtórne przyjście Chrystusa
I. Co znaczy "zmartwychwstanie umarłych"?
1. Stan problematyki
2. Wypowiedzi Tradycji
a) Nowy Testament
b) Wyjaśnienie formuły "zmartwychwstanie ciała" w trzech pierwszych stuleciach
c) Spór o ciało zmartwychwstałe w historii teologii
3. Co znaczy "zmartwychwstanie w dniu ostatecznym"?
4. Na temat kwestii cielesności zmartwychwstania
II. Powtórne przyjście Chrystusa i Sąd Ostateczny
1. Przekaz biblijny
a) Znaki powtórnego przyjścia Chrystusa
b) Powtórne przyjście Chrystusa
c) Sąd
2. Ocena teologiczna
§ 7. Piekło, czyściec, niebo
I. Piekło
II. Czyściec
1. Problemy przekazu historycznego
2. Niezmienna treść nauki o czyśćcu
III. Niebo
Tymczasowe sprawozdanie na temat dyskusji (1990). Posłowie do 6. wydania
I. O dyspucie na temat zmartwychwstania i nieśmiertelności
II. Dalszy zasięg tematu eschatologicznego
Aneks.
Pomiędzy śmiercią i zmartwychwstaniem. Uzupełniające refleksje na temat kwestii
"międzystanu"
I. Oświadczenie Kongregacji Nauki Wiary o zagadnieniach eschatologii
2
II. Tło współczesnych kontrowersji
III. Treść i problematyka nowych prób rozwiązania
IV. Podstawy dla nowego konsensusu
CZĘŚĆ B
ROZWÓJ DIALOGICZNEGO ROZUMIENIA NIEŚMIERTELNOŚCI I ZMARTWYCHWSTANIA
Zmartwychwstanie ciała [artykuł w leksykonie, 1957]
Zmartwychwstałe ciało [artykuł w leksykonie, 1957]
"Benedictus Deus". Bulla Benedykta XII [artykuł w leksykonie, 1958]
Recenzja do: Karl Rahner, "Theologie des Todes" [Teologia śmierci], (QD 2), Freiburg 1958
O teologii śmierci
I. Niechrześcijańskie interpretacje śmierci
1. Idealistyczne objaśnienie śmierci
2. Interpretacje materialistyczne
II. Chrześcijańskie rozumienie śmierci
1. Stary Testament
2. Nowy Testament
3. Chrześcijaństwo i idealizm
4. Konsekwencje praktyczne
Zmartwychwstanie i życie wieczne
Wieczność [artykuł w leksykonie, 1959]
Niebo [artykuł w leksykonie, 1960]
Piekło [artykuł w leksykonie, 1960]
Śmierć i koniec czasów
I. Oznaki powtórnego przyjścia Chrystusa
II. Śmierć w życiu chrześcijanina
Zwłoki [artykuł w leksykonie, 1961]
Umieranie, obumieranie [artykuł w leksykonie, 1964]
Zmartwychwstanie ciała [artykuł w leksykonie, 1967]
Co nastąpi po śmierci?
Zmartwychwstanie Chrystusa i chrześcijańska nadzieja tamtego świata
Po drugiej stronie śmierci
Przeciwstawienie zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy
a) Teza
b) Problemy
3
W poszukiwaniu nowych odpowiedzi
a) Czas fizyczny - czas człowieka - wieczność
b) Rehabilitacja "duszy"
Wiara w nieśmiertelność i odpowiedzialność za świat
Recenzja do: "Was heißt - «Wiederkunft Christi»?"
[Co znaczy - "Powtórne przyjście Chrystusa"?], Freiburg-Basel-Wien 1972
Eschatologia i utopia
1. Model chiliastyczny
2. Model wielkokościelny: synteza eschatologii i "utopii"
3. Utopijne civitas mnichów
4. Ewolucjonistyczny projekt Teilharda de Chardin
O nadziei.
Jej duchowe podstawy z perspektywy teologii franciszkańskiej
1. Podstawy antropologiczne: nadzieje i nadzieja
2. Wiara jako nadzieja
3. Wymiary nadziei i jej element franciszkański
a) Nadzieja i mienie
b) Nadzieja i skupienie bytu do wewnątrz
c) Socjalny i kosmiczny wymiar nadziei
4. Nadzieja i modlitwa
Boża władza - naszą nadzieją
1. Założenie
a) Wstępne przemyślenia na temat istoty władzy
b) Dwa teksty biblijne na temat kwestii władzy: góra kuszenia i góra posłania
c) Istota władzy Jezusa: władza w posłuszeństwie - odpowiedzialna władza
d) Dwa sposoby władzy: władza panowania i władza posłuszeństwa
2. Zastosowania
a) Wiara jako brama do Bożej władzy
b) Pismo Święte jako miejsce Bożej mocy dającej nadzieję
c) Pełna władza Kościoła i władza Boga
Moim szczęściem jest być w Twojej bliskości.
O chrześcijańskiej wierze w życie wieczne
1. Wiara w Boga i oczekiwanie życia wiecznego
2. Co to jest: "życie wieczne"?
3. "Wszystko moje jest twoje"
4. Szczegółowe kwestie chrześcijańskiej eschatologii
Problem chrześcijańskiego proroctwa.
Rozmowa Nielsa Christiana Hvidta z kardynałem Josephem Ratzingerem
CZĘŚĆ C
OCZEKIWANIE KRÓLESTWA BOŻEGO I TEOLOGIA WYZWOLENIA
Przyszłość zbawienia
Zbawienie - szczęście - przyszłość
Odpowiedź źródeł wiary
4
Zarzut: zwodzenie obietnicami?
Wieczność jako teraźniejszość
Teologia wyzwolenia
I. Pojęcie teologii wyzwolenia i przesłanki jej powstania
II. Podstawowa struktura teoriopoznawcza teologii wyzwolenia
III. Główne pojęcia teologii wyzwolenia
Polityka a zbawienie.
O stosunku wiary, racjonalności i nieracjonalności w tak zwanej teologii wyzwolenia
1. Wprowadzenie: punkt wyjścia teologii wyzwolenia
2. Koncepcja polityczna Gustavo Gutiérreza
3. Punkt wyjścia i istota jego koncepcji teologicznej
4. Pytanie o logiczną strukturę i zawartość prawdy w koncepcji teopolitycznej
5. Przemyślenia końcowe: na temat kwestii właściwej relacji teologii i polityki
Wolność i wyzwolenie.
Antropologiczna wizja instrukcji "Libertatis conscientia"
1. Pytanie o podstawową koncepcję wolności
1. Etos i historia
2. Anarchia i więź
3. Konsekwencje praktyczne
II. Wkład Biblii
1. Exodus i Synaj
2. Uniwersalizacja exodusu przez Chrystusa i jej konsekwencje
3. Polityczna racjonalność - utopia - obietnica
Uwaga końcowa: podobieństwo Boże a wolność
"Zamiar moralny nie może zastąpić znajomości rzeczy" - Kościół w obszarze napięcia
zsekularyzowanego świata. Joseph kardynał Ratzinger w wywiadzie dla tygodnika "Rheinischer
Merkur", "Christ und Welt"
Koniec czasu
O arystotelesowskiej perspektywie czasu - zarazem teologiczna wariacja na temat Arystotelesa
Czas z perspektywy nauk przyrodniczych
Wiara w postęp
Model klasyczno-teologiczny
Bóg, wina i cierpienie.
Joseph kardynał Ratzinger i Johann Baptist Metz w dyskusji
Prowokacja przemawiania o Bogu.
Dyskusja pomiędzy Josephem kardynałem Ratzingerem, Johannem Baptistą Metzem, Jürgenem
Moltmannem i Eveline Goodman-Thau
CZĘŚĆ D
KAZANIA
Hymn ku czci ciała i przyszłości.
Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 1968
5
Życie po tamtej stronie śmierci.
Kazanie z okazji trzeciej rocznicy śmierci Juliusa kardynała Döpfni dla uczczenia pamięci
zmarłego papieża Pawła VI wygłoszone 24 lipca 1979 roku w monachijskiej katedrze
Najświętszej Maryi Panny
Nadzieja pośrodku panowania śmierci.
Kazanie wygłoszone podczas otwarcia misteriów Męki Pańskiej w Oberammergau 18 maja 1980
roku w kościele parafialnym w Oberammergau
"Panie, gdybyś tu był..."
Kazanie wygłoszone 2 października 1980 roku w monachijskiej katedrze Najświętszej Maryi
Panny podczas mszy pogrzebowej za ofiary zamachu bombowego na Theresienwiese
Miejsca nadziei - rzymskie katakumby.
Rozważanie na Dzień Zaduszny
Spełniona nadzieja.
Na uroczystość Wszystkich Świętych
Z Bogiem stać się pocieszeniem dla ludzi.
Na drugą niedzielę Adwentu
"Kardynał Degenhardt umarł w Zmartwychwstałym".
Kazanie wygłoszone podczas egzekwii śp. Johannesa Joachima Degenhardta w drugą sobotę św.
Liboriusza, 3 sierpnia 2002 roku, w archikatedrze w Paderborn
Zmagania wokół pytania o śmierć i życie.
Kazanie wygłoszone 7 listopada 2004 roku na Monte Cassino dla Papieskiej Akademii Nauk
Chrzest - nowe życie w Chrystusie.
Kazanie wygłoszone w Wigilię Paschalną, 26 marca 2005 roku, w Bazylice św. Piotra, w
zastępstwie papieża Jana Pawła II
DODATEK
Od wydawcy
I. Uwagi do "Opera omnia"
II. Uwagi do X tomu
Część A: Zmartwychwstanie i życie wieczne
Część B: Rozwój dialogicznego rozumienia nieśmiertelności zmartwychwstania
Część C: Oczekiwanie królestwa Bożego i teologia wyzwolenia
Część D: Kazania
Informacje bibliograficzne
Część A: Zmartwychwstanie i życie wieczne
Część B: Rozwój dialogicznego rozumienia nieśmiertelności zmartwychwstania
Część C: Oczekiwanie królestwa Bożego i teologia wyzwolenia
Część D: Kazania
Wykaz literatury
6
Cytaty z Pisma
Stary Testament
Nowy Testament
Indeks osobowy
7