4-PROGNOZA --Poczesna strefa I -----II

Transkrypt

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA
OBSZARU STREFY I GMINY POCZESNA, OBEJMUJĄCEGO ZASADNICZĄ CZĘŚĆ
SOŁECTW: BRZEZINY KOLONIA I BRZEZINY NOWE (W TYM CZĘŚĆ MIEJSCOWOŚCI
SOBUCZYNA) ORAZ FRAGMENT SOŁECTWA HUTA STARA B
ETAP: II wyłożenie do publicznego wglądu
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DO MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO DLA OBSZARU STREFY I GMINY POCZESNA, OBEJMUJĄCEGO ZASADNICZĄ CZĘŚĆ
SOŁECTW: BRZEZINY KOLONIA I BRZEZINY NOWE (W TYM CZĘŚĆ MIEJSCOWOŚCI SOBUCZYNA)
ORAZ FRAGMENT SOŁECTWA HUTA STARA B
etap: II wyłożenie do publicznego wglądu
Temat:
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru
strefy I gminy Poczesna, obejmującego zasadniczą część
sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część
miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B
Nazwa opracowania:
Prognoza oddziaływania na środowisko
Umowa:
Nr 342/4/10 z dnia 6.07.2010 r.
Zleceniodawca:
Wójt Gminy Poczesna
Autor opracowania: mgr Jan Diehl - rzeczoznawca Wojewody Łódzkiego, Nr 015
- rzeczoznawca Ministra Ochrony Środowiska
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Nr 0335
Data: sierpień 2012 r./luty 2015 r.
1
Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli „TEREN” Sp. z o.o. 90-105 Łódź ul. Piotrkowska 56
tel./fax (42) 632-02-83 633-56-58 632-75-53 e-mail: [email protected]
Spis treści
1. Wstęp ..................................................................................................................... 4
2. Podstawa prawna opracowania ...................................................................... 4
2.1. Warunki, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na
środowisko dotycząca projektów miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego. ............................................................. 4
2.2. Cel i zakres opracowania ............................................................................ 6
3. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego terenu
objętego prognozą ............................................................................................. 7
3.1. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego ............ 7
3.1.1. Położenie administracyjne i fizyczno-geograficzne ..........................7
3.1.2. Budowa geologiczna i rzeźba powierzchni .......................................8
3.1.3. Warunki klimatyczne ............................................................................12
3.1.4. Wody powierzchniowe i podziemne .................................................14
3.1.5. Wody geotermalne ..............................................................................17
3.1.6. Gleby ......................................................................................................18
3.1.7. Szata roślinna i świat zwierzęcy...........................................................18
4. Stan środowiska przyrodniczego ..................................................................... 21
4.1. Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych ................. 21
4.2. Stan zanieczyszczenia powietrza. ............................................................. 24
4.3. Zagrożenie hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym....... 27
4.4. Zagrożenie środowiska przez odpady...................................................... 29
5. Ocena skutków dla środowiska wynikających z projektowanego
przeznaczenia terenów w projekcie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego. .............................................................. 34
5.1. W zakresie zaopatrzenia w wodę ............................................................. 34
5.2. W zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza ...................................... 34
5.3. W zakresie emisji zanieczyszczeń do wód lub do ziemi ........................ 35
5.4. W zakresie zagrożenia odpadami i zanieczyszczenia gleby
lub ziemi ............................................................................................................ 36
5.5. W zakresie emitowania hałasu i pól elektromagnetycznych............... 37
5.6. W zakresie występowania poważnych awarii ........................................ 38
5.7. W zakresie wykorzystywania zasobów środowiska i niekorzystnego
przekształcania terenu. .................................................................................. 39
6. Ocena skutków realizacji ustaleń projektu miejscowego planu
zagospodarowania, na całość elementów środowiska w ich wzajemnym
powiązaniu oraz tendencji do zmian, przy braku realizacji ustaleń
projektu planu..................................................................................................... 40
2
7. Ocena przewidywanego oddziaływania na zabytki i dobra
materialne ........................................................................................................... 41
8. Ocena zagrożeń dla środowiska z uwzględnieniem wpływu na
zdrowie ludzi, które mogą powstawać na terenie objętym projektem
planu lub innych terenach ............................................................................... 41
9. Ocena skutków dla istniejących form ochrony przyrody, obszarów
chronionych lub zmian w krajobrazie ............................................................. 43
10. Ocena w zakresie przewidywanego oddziaływania na cele
i przedmiot Obszarów Natura 2000 ................................................................. 49
11. Ocena w zakresie zgodności z przepisami Prawa Ochrony
Środowiska........................................................................................................... 51
12. Ocena w zakresie transgranicznego oddziaływania na środowisko,
rozwiązań alternatywnych oraz metody zastosowanej przy
sporządzaniu prognozy ..................................................................................... 51
13. Monitoring realizacji miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego ................................................................................................... 52
14. Streszczenie w języku niespecjalistycznym .................................................. 52
15. Informacja o rodzajach dokumentów uwzględnionych przy
sporządzaniu prognozy ..................................................................................... 53
3
1. WSTĘP
Podstawą opracowania jest umowa z dnia 6.07.2010 r. zawarta między
Wójtem Gminy Poczesna, a Przedsiębiorstwem Zagospodarowania Miast i
Osiedli „TEREN” Sp. z o.o. w Łodzi na wykonanie projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy I gminy Poczesna,
obejmującego zasadniczą część sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w
tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B –
wraz z prognozą oddziaływania na środowisko tego planu (Rada Gminy
Poczesna Uchwałą nr 260/XXVIII/09, z dnia 28.09.2009 r. zadecydowała o
przystąpieniu do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego dla 10 stref, obejmujących łącznie cały obszar gminy – w tym
m.in. dla strefy I).
2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA
Podstawą wykonania prognozy są art. 46 i 51 ust. 1 i 2 oraz art. 52 ust.1 i 2,
ustawy z dnia 03.10.2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko – (Dz. U. nr 199 poz.1227 z późniejszymi
zmianami).
Ponadto w opracowaniu uwzględniono wymogi wynikające z ustaw - z dnia
27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 25 z 2008 r. poz.
150 – tekst jednolity, z późniejszymi zmianami), z dnia 18.07.2001r. Prawo
wodne (Dz. U. (tekst jednolity: Dz. U. z 09.02.2012 r. poz.145) i z dnia
16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. nr 92 poz. 880 z późniejszymi
zmianami).
2.1. Warunki, jakim powinna odpowiadać prognoza oddziaływania na
środowisko dotycząca projektów miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego.
Zgodnie z cytowanymi wyżej przepisami ustawy z dnia 3.10.2008 r. o ocenach
oddziaływania na środowisko, prognoza sporządzana dla potrzeb
postępowania w sprawie oddziaływania na środowisko m.in. projektów
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (lub ich zmian),
powinna określać i oceniać między innymi skutki wpływu realizacji ustaleń
tych projektów na elementy środowiska przyrodniczego oraz dobra
4
materialne, a także skutki, które mogą wyniknąć ze zmian istniejącego
przeznaczenia terenów, wprowadzonych przez te projekty.
Ustala się, iż prognoza powinna obejmować obszar objęty projektem planu
zagospodarowania przestrzennego, wraz z obszarami pozostającymi w
zasięgu oddziaływania wynikającego z realizacji ustaleń tegoż projektu.
Zatem obszar objęty prognozą, nie może być mniejszy od obszaru objętego
planem zagospodarowania przestrzennego, co jest konieczne zważywszy na
wzajemne powiązania poszczególnych elementów środowiska.
Szczegółowe warunki dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości prognozy,
do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, dla
obszaru zlokalizowanego na terenach miejscowości Brzeziny Kolonia i Brzeziny
Nowe (w tym części miejscowości Sobuczyna) oraz fragmentu sołectwa Huta
Stara B – w gminie Poczesna, określili - stosownie do art.57 i 58 ustawy
powołanej powyżej w rozdziale 2 – Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska
w Katowicach, pismem nr RDOŚ-24-WOOŚ/7041/399/10/rk z dnia 20.08.2010 r. i
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Częstochowie, pismem nr NS-NZ522-55/0, z dnia 12.08.2010 roku.
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach – w treści swego
pisma – zwrócił uwagę na to, że wszystkie elementy z artykułu 51 ust 2, ustawy
z dnia 3.10.2008 r., powinny być przeanalizowane i ocenione w stopniu i w
zakresie adekwatnym do charakterystyki obszaru objętego opracowaniem
oraz planowanych rozwiązań planistycznych. W prognozie powinna również
znaleźć
się,
analiza
wzajemnego
oddziaływania
planowanego
zagospodarowania obszarów objętych planem oraz terenów sąsiednich, a
także wskazanie zagrożeń wynikających z potencjalnie skumulowanych
oddziaływań planowanego i istniejącego zagospodarowania tych terenów.
W szczególności zaś prognoza powinna:
− opisywać istniejące walory przyrodniczo-krajobrazowe,
− oceniać istniejący stan środowiska przyrodniczego,
− zawierać propozycje dotyczące minimalizowania i ograniczenia
przewidywanych skutków realizacji ustaleń planu na środowisko
przyrodnicze
i krajobraz oraz rozwiązania mające na celu
zapobieganie, ograniczanie lub
kompensację przyrodnicza
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem
zmiany dotychczasowego przeznaczenia terenu, w szczególności na
cele i przedmiot ochrony: specjalnych obszarów ochrony siedlisk
Natury 2000 „Poczesna koło Częstochowy”, Parku Krajobrazowego
„Orlich Gniazd” i jego otuliny, jak również integralność tych obszarów.
Natomiast Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Częstochowie określił,
że:
1. Zakres prognozy winien obejmować ustalenia i wymagania zawarte w
art.51 ust.2 oraz art.52 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
5
2. Stopień szczegółowości prognozy adekwatny do charakteru, lokalizacji
i przeznaczenia terenu objętego planem, powinien umożliwiać
prawidłową i rzetelną ocenę oddziaływania skutków realizacji planu
na środowisko i zdrowie ludzi,
3. W prognozie należy poddać szczegółowej analizie i ocenie,
oddziaływanie istniejącego wysypiska odpadów w miejscowości
Sobuczyna, na sąsiadujące obszary objęte miejscowym planem
zagospodarowania
przestrzennego,
4. Dla informacji dotyczących oddziaływań transgranicznych, informacja
może zawierać stwierdzenie o ich braku.
Całość tych wymagań, wynika z treści art. 51 ust. 2 pkt 1-3 ustawy, o której
mowa wyżej w rozdziale 2, precyzującej szczegółowo zakres treści prognozy
oddziaływania na środowisko. Toteż wymagania określone przez
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach i Państwowego
Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Częstochowie, są w tym przedmiocie
zbieżne.
2.2. Cel i zakres opracowania
Celem opracowania jest określenie rodzaju, stopnia oraz zasięgu
przestrzennego
zmian
środowiska,
wywołanych
przez
propozycje
zagospodarowania terenu, ustalone w zapisach projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy I gminy Poczesna,
obejmującego zasadniczą część sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w
tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B.
Zgodnie z treścią przepisów, jak i warunków oraz wytycznych
wyszczególnionych powyżej w rozdziałach 2.0 i 2.1, prognoza ma za zadanie:
– określić (ocenić i analizować) istniejący stan środowiska oraz jego
ewentualne zmiany w przypadku braku realizacji projektowanych
rozwiązań,
– określić pojawiające się zagrożenia wynikające z dopuszczenia przez
projekt zmiany planu, innych niż dotychczasowe sposobów użytkowania
terenów, obiektów i instalacji, w szczególności na obszarach objętych
przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
– sprawdzić, czy zostało uwzględnione – znaczące oddziaływanie obiektów
i instalacji na środowisko i dobra materialne,
– oceniać skutki dla środowiska, wynikające z realizacji projektowanych
zamierzeń, w szczególności dotyczące obszarów chronionych,
– sprawdzić i ocenić przewidywane znaczące oddziaływania – w tym
oddziaływania
bezpośrednie,
pośrednie,
wtórne,
skumulowane,
krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe
oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony środowiska
6
–
–
–
–
–
–
obszaru objętego opracowaniem i obszarów sąsiednich – w tym także na
Obszarach Natura 2000,
sprawdzić i ocenić, w jakim stopniu proponowane działania i
przedsięwzięcia mogą mieć ewentualny niekorzystny wpływ na przyjęte
cele ochrony środowiska zarówno na obszarze opracowania, jak i w miarę
potrzeby w szerszym zakresie,
sprawdzić i ocenić, w jakim stopniu projektowane zamierzenie określiło i
uwzględniło, sposób i zakres wymaganego zapobiegania negatywnym
skutkom oddziaływania na środowisko, jego ograniczania lub konieczności
zastosowania kompensacji przyrodniczej – w szczególności na ochronę
obszarów Natura 2000,
przedstawiać rozwiązania alternatywne, wobec rozwiązań ujętych w treści
projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
zawierać informacje o ewentualnym transgranicznym oddziaływaniu na
środowisko,
zawierać informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu
prognozy,
zawierać streszczenie w języku niespecjalistycznym.
3. CHARAKTERYSTYKA I FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO TERENU OBJĘTEGO
PROGNOZĄ
Mając na uwadze, iż jednym z dokumentów, na podstawie których
sporządzono niniejszą prognozę jest opracowanie ekofizjograficzne dla
potrzeb projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, na
obszarze gminy Poczesna, w którym dokonano szczegółowej analizy
charakterystyki i funkcjonowania środowiska na terenie objętym projektem
planu - w rozdziale niniejszym, jak i w rozdziale 4.0, ujęta została jedynie
synteza tych zagadnień.
3.1. Charakterystyka i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego
3.1.1. Położenie administracyjne i fizyczno-geograficzne
Strefa I, gminy Poczesna – patrz wyżej, rozdział 1, stanowiąca północnozachodnie powierzchnie gminy, obejmuje zasadniczą - północną część
sołectwa Brzeziny Kolonia, nieomal całą powierzchnię sołectwa Brzeziny
Nowe, wraz z zachodnią powierzchnią miejscowości Sobuczyna oraz
niewielkie – zachodnie fragmenty sołectwa Huta Stara B. Oznacza to, że
7
strefa ta graniczy od strony północnej z miastem Częstochową, a od strony
zachodniej z gminą Konopiska. Od wschodu strefa ta sąsiaduje z sołectwami
Wrzosowa i Huta Stara B, a od południa z miejscowością Młynek.
Wg regionalizacji fizyczno - geograficznej Polski J. Kondrackiego, obszar
opracowania i gminy, położony jest w obrębie prowincji Wyżyn Polskich (34),
podprowincji Wyżyny Śląsko - Krakowskiej (341) i makroregionu Wyżyny
Woźnicko - Wieluńskiej (341.2).
Natomiast obszar opracowania, znajduje się w całości w granicach jednego
z mezoregionów tego makroregionu – Obniżenia Górnej Warty (341.25).
Obniżenie Górnej Warty sąsiaduje od północy i zachodu z mezoregionami:
Wyżyny Wieluńskiej (341.21) i Obniżenia Krzepickiego (341.26) oraz Progu
Herbskiego (341.24).
3.1.2. Budowa geologiczna i rzeźba powierzchni
Obszar gminy Poczesna (i opracowania), położony jest w obrębie wielkiej,
geologicznej, laramijskiej jednostki strukturalnej Polski – Monokliny
Przedsudeckiej i Śląsko-Krakowskiej. Jednostka ta, jest dzielona tradycyjnie na
dwie części – północno-zachodnią, która jest właściwą monokliną
przedsudecką i południowo-wschodnią zwaną monokliną śląsko-krakowską w jej granicach pozostaje obszar opracowania i gminy Poczesna.
Monoklina Śląsko-Krakowska jest płaską, wielkopromienną, jednoskrzydłową
antykliną-monokliną. Jej trzon zbudowany jest z utworów mezozoicznych głównie triasu i jury, zapadających pod kątem 8 – 10o ku północnemu
wschodowi.
Monoklina ta jest silnie zaburzona tektonicznie. Są to zaburzenia typu
fleksurowego i uskokowego. Jest to efekt orogenez kimeryjskiej, głównie zaś
laramijskiej, które kolejno wydźwigały płytę monokliny i strzaskały ją siecią
poprzecznych do jej osi uskoków. Uskoki te – w większości wieku
neogeńskiego, powstawały w wyniku nasuwania się zewnętrznych Karpat na
ich przedpole. Ruchy pionowe – wzdłuż tych uskoków, wytworzyły w obrębie
monokliny szereg zrębów i rowów – głównie w jej południowej części.
Profil geologiczny mezozoicznych utworów monokliny, zapoczątkowują
zalegające na paleozoicznym podłożu, utwory dolnotriasowe - okruchowe
osady pstrego piaskowca oraz osady retyckie - seria dolomitów z wkładkami
gipsu i iłowców. Ich miąższość sięga 60 m. Trias środkowy (wapień muszlowy),
wykształcony jest w postaci dolomitów i wapieni – miąższość tych utworów
waha się w granicach 110 – 140 m. Z kolei trias górny, o miąższości 230 m,
8
tworzą pstre osady okruchowe – szare, brunatne i różowe iłowce. Ich strop
stwierdzono na głębokości 176 m.
Strop zalegających powyżej utworów jurajskich, występuje w gminie na
głębokościach od 0 do kilkudziesięciu m. Najstarsze z nich – osady liasu
reprezentowane są przez drobnoziarniste piaskowce i szare mułowce.
Jurę środkową (dogger), zapoczątkowują warstwy kościeliskie (bajos) – słabo
zwięzłe
piaskowce
różnoziarniste
rdzawobrunatne
i
żółtoszare,
o żelazistym spoiwie, z wkładkami gruboziarnistych piaskowców i żwirów,
występujące w strefie wychodni. Piaskowce te tworzą także trzon położonego
na zachód od terenu gminy Progu Herbskiego – patrz wyżej, rozdział 3.1.1.
Na osadach tych zalegają serie rudonośnych iłowców i ilastych łupków
ciemnoszarych lub szarozielonkawych, przeważnie piaszczystych z
przewarstwieniami piaskowców, sferosyderytów ilastych, syderytów ilastych i
piaszczystych (piętra aalen – bajos – wezul - górny baton). Ich miąższość
waha się od 0 do kilku metrów. Odsłaniają się one na powierzchni, głównie w
rejonie wychodni wapieni górnojurajskich, które stanowiły ich osłonę przed
niszczącym – erozyjnym działaniem lądolodu.
Środkowojurajskie utwory rudonośne i ich wychodnie, rozciągają się w postaci
pasa, o szerokości od 1 do 25 km, biegnącego od Zawiercia poprzez Poraj,
Konopiska do rejonu Wielunia. Gmina Poczesna położona jest w granicach
tego obszaru.
W utworach tych występują trzy zasadnicze poziomy rud syderytowych. Idąc
od góry są to poziomy: stropowe, środkowe i spągowe. Poziomy stropowe,
charakteryzują się zmiennym wykształceniem i nieciągłością pokładów.
Syderyty tworzą soczewki lub nieciągłe pokłady złożone ze sferosyderytów.
Średnia zawartość żelaza w tych poziomach wynosi 27,5%. Te poziomy nie
były przedmiotem eksploatacji. Poziom środkowy ma dość stabilną miąższość,
ale zmienną zawartość żelaza. Średnie zawartości żelaza wynoszą 27%.
Poziom spągowy miał największe znaczenie surowcowe. Charakteryzuje się
dużym rozprzestrzenieniem, małą zmiennością składu chemicznego i
stosunkowo dużą zawartością żelaza – ok. 33 – 35%.
Syderytowe rudy żelaza, wydobywane były w regionie częstochowskim od
XIV w. (na terenie gminy Poczesna od XIX w.). Początkowo eksploatowane
były metodą odkrywkową – głównie w rejonach, gdzie pokrywające je
utwory czwartorzędowe, posiadały niewielką miąższość, jako t. zw. rudy
darniowe. Po wyczerpaniu płytko zalegających rud, zaczęto je wydobywać
metodą szybikową (duklową) – do głębokości 30 m, a od lat pięćdziesiątych
XX w. na dużą skalę metodą podziemną za pomocą szybów i sztolni.
Zaniechanie eksploatacji i zamknięcie ostatnich kopalń (z uwagi na
niedostateczną jakość surowca), na terenie gminy nastąpiło w latach
9
siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Efektami długotrwałej, w
części żywiołowej eksploatacji, a także nie prowadzenia zorganizowanej
rekultywacji terenów pokopalnianych, są obecnie liczne na terenie gminy,
antropogeniczne - niekorzystne formy i przekształcenia powierzchni terenu –
patrz niżej.
Utwory jury górnej (malm), występują fragmentarycznie na powierzchni
obszaru gminy, w rejonie Wrzosowej. Są to wapienie skaliste i płytowe
dolnego i środkowego oksfordu.
Osady trzeciorzędu (tj. okresu, w którym obszar monokliny podlegał
intensywnym procesom denudacyjnym), w praktyce nie występują na
obszarze opracowania.
Zalegające na powierzchni utwory czwartorzędowe, to przede wszystkim
morenowe osady - zlodowacenia środkowopolskiego – piaski, żwiry, mułki i
gliny. W spągu osadów czwartorzędowych występuje z reguły wapienna
zwietrzelina z krzemieniami. W części jest to produkt egzaracji lodowca.
Występują tu także płaty glin zwałowych starszych zlodowaceń. Najmłodsze
utwory holoceńskie, to piaski, mułki i żwiry rzeczne, a także torfy występujące
w dolinach Warty i jej bezimiennych dopływów.
Miąższość utworów czwartorzędowych jest bardzo zmienna od 0 do ponad
42m – w dolinie Warty. Osady piaszczysto żwirowe zalegające w tych
utworach, są w granicach gminy eksploatowane – m.in. jako złoża kruszywa
naturalnego. Natomiast w granicach opracowania występują dwa złoża
surowców
ilastych
ceramiki
budowlanej
(iłów),
o
następującej
charakterystyce:
Złoże Brzeziny I – złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo w kat.A+B+C1,
eksploatowane.
Zasoby geologiczno-bilansowe – 214 tys. m3
Wydobycie – 1 tys. m3 (2011 r.)
Obszar i teren górniczy – ustanowione decyzją Wojewody Częstochowskiego
nr OŚ.IIL7512/28/95 z dnia 22.I l.1995 r.
Złoże Brzeziny-Kolonia - złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo w
kat.A+B+C1, zaniechane
Zasoby geologiczno-bilansowe – 223 tys. m3
Zasoby przemysłowe – 210 tys.m3
Wydobycie – 0 (2011 r.)
Naturalna powierzchnia obszaru Strefy I to fragment polodowcowej, gminnej
wysoczyzny, rozciągającej się na zachód od doliny Warty, o płaskiej,
miejscami lekko falistej powierzchni, wyniesiona przeciętnie na 265 – 269 m
n.p.m., o spadkach terenu nie przekraczających 2%, sięgających w obrębie
zboczy od 5% do 10%. Jej podłoże, to także falista – wymodelowana w
10
podatnych na erozję iłach doggeru (patrz wyżej) – powierzchnia Obniżenia
Górnej Warty, urozmaicona nielicznymi, izolowanymi pagórami i stoliwami.
Powierzchnię tą rozcinają górne odcinki dolin rzecznych, dwu dopływów
Konopki (patrz niżej, rozdział 3.1.4) o płaskim, często podmokłym dnie,
zagłębiającym się w otaczającą je wysoczyznę do rzędnej 252 m n.p.m.
Tą naturalną powierzchnię całkowicie zmieniły, współczesne, holoceńskie
formy antropogenicznej rzeźby – ukształtowane w wyniku ponad stuletniego
okresu eksploatacji gminnych rud żelaza – patrz wyżej. Część z nich jest nadal
ostro zarysowana w krajobrazie, inne choć mniej widoczne, naruszyły i
przekształciły całkowicie naturalną rzeźbę obszaru.
Wielkość, rodzaj i charakter tych form (hałdy, niecki osiadania, wyrobiska,
zapadliska, kopce, nasypy itp.), jest konsekwencją zmieniających się metod
eksploatacji.
W wyniku najwcześniejszej eksploatacji odkrywkowej, powstawały niskie – o
wysokości do 2 m i płaskich powierzchniach szczytowych - nasypy
poeksploatacyjne. Z kolei późniejsza eksploatacja szybikowa (duklowa),
tworzyła zwały o wysokości do 4 m. w formie pryzm lub garbów, o skośnie
nachylonych zboczach. Zajmują one obszar o powierzchni około 20 ha,
położony między miejscowościami Poczesna – Łąkowa, Huta Stara B,
Sobuczyna i Młynek. Są one pokryte roślinnymi zbiorowiskami trawiastymi.
Rozpoczęcie wydobycia głębiej zalegających złóż syderytów, przy pomocy
szybów, spowodowało formowanie usuwanych skał płonych w pryzmy o
wysokości do 6 m lub długie zwałowiska o powierzchni od kilkunastu arów do
hektara. Te formy występują najpowszechniej na gruntach miejscowości Huty
Starej A i B, Nowej Wsi, Poczesnej i Kolonii Brzeziny Wielkiej. Na koniec –
zapoczątkowana w 1940 roku eksploatacja upadowa, głębinowa i ścianowa,
doprowadziła do powstawania hałd w postaci nieregularnych stożków,
sięgających 50 m wysokości. Dolne partie tych hałd, są ukształtowane w
formie wielkich, prostokątnych lub kwadratowych pryzm. W większości są
utworzone z rudonośnych iłów środkowojurajskich.
Najbardziej widocznymi w krajobrazie obszaru opracowania hałdami (nazwy
najczęściej od nazw kopalni) są:
Szczekaczka w Kolonii Brzeziny – stożkowa, o wysokości ponad 50 m i
powierzchni 13 ha, nadal niestabilna, z osunięciami zboczy w głównie w
partiach szczytowych,
Aleksander II w Sobuczynie, o wysokości około 15 m i powierzchni 0,9 ha, o
charakterze splantowanego, zalesionego i rozległego zwału.
Struktura geologiczna obszaru opracowania i ukształtowanie jego
powierzchni – wykluczają występowanie niekorzystnych zjawisk w postaci
osuwisk lub osiadań terenu. Zjawiska takie, występujące powszechnie na
obszarze gminy w okresie pierwszych lat po zakończeniu eksploatacji rud
żelaza, obecnie obserwowane są wyłącznie w dwu pokopalnianych hałdach
11
– w tym w hałdzie Szczekaczka (patrz wyżej). Osuwiska mogą także
występować w kopalni odkrywkowej Brzeziny I, wyłącznie jednak wskutek
nie przestrzegania zaleceń określonych w planie ruchu kopalni.
3.1.3. Warunki klimatyczne
Decydujący wpływ na warunki klimatyczne obszaru opracowania, wywiera
napływ określonych mas powietrza. Na obszarze Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej
i sąsiadującej z nią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, najczęściej występują
masy powietrza polarno – morskiego – (północno-atlantyckiego) oraz
zwrotnikowo-morskiego (azorskiego), ponad 50 % dni w roku. Powietrze
polarno-kontynentalne (azjatyckie), występuje nieomal 30 % dni w roku –
najczęściej zimą i wiosną. Powietrze arktyczne pojawia się z częstotliwością
5,0 %, a zwrotnikowo-kontynentalne (latem i jesienią) - 8,0 %. Inne rodzaje mas
powietrza występują z częstotliwością 6,0 % w roku.
Średnia temperatura roku na całym obszarze gminy, oscyluje (w wieloleciu),
od 7,5o C do 8,5o C.
Najwyższe średnie temperatury miesięczne (w wieloleciu) występują w lipcu –
17,6o C (sporadycznie w czerwcu lub sierpniu). Natomiast najniższe średnie
miesięczne występują w styczniu – 2,9oC, sporadycznie w lutym lub grudniu.
Wahają się one od -3,1oC w części wschodniej Wyżyny Częstochowskiej, do
powyżej -1,2oC w brzeżnych, zachodnich rejonach Progu Herbskiego.
Średnia roczna amplituda temperatury powietrza rośnie z północnego
wschodu na południowy zachód. Jest to dowód, iż największy wpływ na
kształtowanie się tej amplitudy mają masy powietrza polarno-morskiego
(atlantyckiego). W roku 2008 maksymalne i minimalne
temperatury
o
o
występujące w ciągu roku, wynosiły odpowiednio 30,1 C i – 11,1 C.
Na obszarze gminy, dominują wiatry zachodnie, północno-zachodnie i
południowo–zachodnie (około 45 % dni w roku). Ich średnia prędkość wynosi
3 – 4 m/s( w roku 2008 wyniosła ona 2,7 m/s).
Zestawienie miesięcznej najmniejszej i największej częstości występowania
poszczególnych kierunków wiatrów jest następujące:
min.
max.
N
NE
E
SE
S
SW
W
NW
C
X
VI
VII
III
VII
XI
I
X
I
IV
V
II
V
VII
XI
VII
III
X
12
Wyżyna Woźnicko-Wieluńska jest regionem z największą w Polsce liczbą dni z
ciszami, sprzyjającą powstawaniu inwersji, głównie w dolinach i obniżeniach
terenu. Udział cisz dochodzi do 20 % dni w miesiącu (październik). Minimum
roczne przypada na marzec i luty (4 %).
Wartości miesięcznych sum opadów w wieloleciu 1961-1990 (posterunki
opadowe Częstochowa i Poraj), kształtowały się jak następuje:
Posterunek
Sumy
opadów
w
mm
Rok
opadowy H
(m n.p.m.) lata
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
Częstochowa N
41
38
33
29
31
39
69
80
86
77
49
40
612
293
39
22
12
15
16
59
23
56
64
49
19
27
401
115
137
125
62
62
151
882
S
1961-1990
W
45
51
52
37
2
43
Poraj
N
46
42
37
32
34
44
74
80
94
80
48
40
651
280
S
64
25
12
20
36
8
13
73
40
96
3
53
443
1961-1990
W
45
36
59
90
58
54
65
151
154
183
106
14
1015
Liczba dni burzowych, wynosi średnio 20 w roku. Burze występują najczęściej
w miesiącach letnich – maju, czerwcu, lipcu i sierpniu. Średnia ilość dni z
opadem w ciągu roku, wynosi około 165 (w roku 2008 wyniosła 187 dni), z
czego 45 do 50 dni przypada na opady śnieżne.
Średnia liczba dni z pokrywą śnieżną, wynosi około 68 - 80 dni. Opady śnieżne
pojawiają się na ogół z końcem listopada, zanikają natomiast w marcu.
Najintensywniejsze zachmurzenie występuje w listopadzie i grudniu i wynosi 75
i 77%. Najbardziej pogodny jest wrzesień i sierpień (zachmurzenie
odpowiednio 54 i 56). Średnia roczna wynosi 65%.
Średnia roczna liczba dni pochmurnych mieściła się w wieloleciu w granicach
od poniżej 120 do 140 dni w roku.
Średnia liczba dni z mgłą wynosi 40 w roku. Najczęściej tworzą się one w
październiku - 6 dni.
Usłonecznienie czyli ilość godzin ze słońcem w ciągu dnia, wywiera
zasadniczy wpływ na warunki termiczne obszaru.
13
Średnia roczna liczba godzin usłonecznienia rzeczywistego, waha się w
granicach 1800 – 1900 godzin (w roku 2008 wyniosła 1748 h), co oznacza, że
średnie roczne wartości usłonecznienia przypadające na jedną dobę,
wahają się w granicach 5,0 godzin. Średnie dzienne usłonecznienie w lecie
wynosi 7,0 h a zimą 1,5 h.
Średnie miesięczne i roczne wartości wilgotności względnej (stacja
meteorologiczna Wieluń) są następujące:
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII Rok
84
83
78
74
72
72
76
76
79
82
87
87
79
3.1.4. Wody powierzchniowe i podziemne
Gmina Poczesna (i obszar opracowania), położona jest w granicach zlewni
górnej Warty, przepływającej na długości około 10 km, w przebiegu S – N,
przez środkową i wschodnią część obszaru gminy. Warta - główna rzeka
regionu, najdłuższy (808,2 km), prawobrzeżny dopływ Odry, wypływa w
Kromołowie (przedmieście Zawiercia), na Wyżynie Śląskiej na wys.380 m
n.p.m. Uchodzi do Odry pod Kostrzyniem na wysokości 12 m n.p.m.
Powierzchnia jej zlewni liczy 54528,7 km2. Natomiast powierzchnia zlewni rzeki,
w przekroju wodowskazu Poraj – położonym o 5 km na SE od terenu gminy
Poczesna, wynosi 390,3 km2.
Podstawowa charakterystyka hydrologiczna Warty (wodowskaz Poraj – 763,4
km biegu rzeki), w roku hydrologicznym (X-XI) jest następująca (m3/s):
Przepływ
Miesiące
średni
roczny
XI
XII
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
SNQ
1,96 1,77 1,76 2,0
2,15 1,81 1,66 1,61 1,50 1,55 1,54 1,80 1,08
SSQ
2,85 3,03 2,97 3,45 4,02 3,63 2,67 2,66 2,77 2,78 2,38 2,62 2,98
SWQ
4,6
5,99 6,38 7,59 9,91 7,66 6,17 6,94 8,01 7,78 4,63 4,37 15,4
W zlewni górnej Warty przeważa odpływ zimowego półrocza (56% odpływu
rocznego). W roku występuje jedno wyraźne wezbranie – od lutego do
kwietnia z maksimum w marcu, w którym przepływ osiąga 135% wartości
średniego rocznego przepływu. Minimum przepływu występuje we wrześniu,
w którym średni przepływ wynosi 80% wartości średniego rocznego przepływu.
Na reżim odpływu rzeki w przekroju Poraj, w istotnym zakresie wpływa
zbudowany o 1 km powyżej wodowskazu zbiornik zaporowy Poraj,
14
wybudowany w 1978 r. w 764 km biegu rzeki (6 km na SE od granicy gminy
Poczesna), o powierzchni maksymalnej 550 ha, pojemności maksymalnej
25 mln m3 i pojemności przeciwpowodziowej – 12,4 mln m3. Podstawowymi
funkcjami zbiornika są:
• zapewnienie stałego, nienaruszalnego przepływu Warty poniżej zbiornika,
• bezpieczne przejęcie fali powodziowej.
Funkcją uzupełniającą zbiornika jest rekreacja.
Warta – na swym gminnym odcinku nie jest uregulowana ani obwałowana.
Obwałowania rzeki (obustronne), rozpoczynają się od terenów miejscowości
Słowik (w Częstochowie rzeka jest obwałowania na całym swym miejskim
odcinku). Dno doliny – na jego gminnym odcinku płaskie, o szerokości 100300 m. Koryto intensywnie meandrujące.
Z kolei obszar opracowania, położony jest w zlewni Konopki, rzeki IV rzędu –
przepływającej poza terenem gminy, w sąsiedztwie jej zachodnich granic,
generalnie na kierunku SW – NE.
Konopka wypływa na Progu Herbskim, w rejonie Dębowej Góry, 5 km na SW
od miejscowości Konopiska, na wysokości około 295 m.n.p.m. Uchodzi do
Stradomki, rzeki III rzędu – lewobrzeżnego dopływu Warty, o 1 km przed jej
ujściem do Warty, na terenie Częstochowy.
Z kolei w rejonie wsi Stara Kuźnica, wpada do Konopki - prawobrzeżny dopływ
– Sobuczynka, która wypływa na terenie gminy Poczesna, na południe od
miejscowości Młynek, na wysokości około 275 m n.p.m. i kierując się na NW,
przepływa przez Sobuczynę, omijając od strony zachodniej, składowisko
odpadów (potok ten jest uregulowany na odcinku poniżej ujścia rowu R-1,
odprowadzającego ścieki z terenu składowiska – patrz niżej, rozdziały 6.1 i
6.5). Kolejny – bezimienny prawobrzeżny dopływ Konopki, wpadający do niej
w rejonie Sarbinowa, wypływa na zachód od Huty Starej B i kierując się na NW
– do odbiornika, przepływa przez tereny miejscowości Wrzosowa, Kolonia
Brzeziny i Brzeziny Wielkie.
Koryto Konopki – od Konopisk do ujścia do Stradomki, posiada brzegi
technicznie zabudowane. W ten sam sposób umocniony jest dolny – ujściowy
(1 km), koryta Sobuczynki.
Wartości
pomierzonych
przepływów
3
chwilowych Konopki, wynoszą 0,458 m /s.
W toku kolejnych nowelizacji ustawy Prawo Wodne (patrz wyżej, rozdział 2.0),
dokonano zasadniczych zmian jej treści w zakresie ochrony przed powodzią,
wprowadzając nowy Dział Va ustawy, zawierający rozstrzygnięcia w tym
zakresie. Tak więc – stosownie do brzmienia art. 88a, ochrona przed powodzią
jest zadaniem organów administracji rządowej i samorządowej.
Natomiast – stosownie do art. 88d i 88e, dla obszarów narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi, sporządza się mapy zagrożenia powodziowego i
mapy ryzyka powodziowego (wykonawca – Prezes Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej – art.88f). Mapy te – stosownie do dyspozycji art. 88f ust. 4
15
– przekazywane są właściwym wójtom (burmistrzom lub prezydentom miast),
przez dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej.
Natomiast zgodnie z art.88f ust 5 – przedstawione na mapach zagrożenia
powodziowego oraz mapach ryzyka powodziowego granice obszarów
zagrożenia powodziowego uwzględnia się m. in. w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego. Równocześnie w treści art. 88k
rozstrzygnięte zostało, iż ochronę ludzi i mienia przed powodzią, realizuje się w
szczególności m. in. przez kształtowanie zagospodarowania przestrzennego
dolin rzecznych lub terenów zalewowych.
Wreszcie w treści art.88l, wyspecyfikowano, zakazy obowiązujące na
obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, a więc wykonywanie robot
oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających
zagrożenie powodziowe, w tym:
- wykonywanie urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów
budowlanych,
- sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na
potrzeby regulacji wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy
biologicznej dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania brzegów,
obwałowań lub odsypisk,
- zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania
innych robot, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywanie
wód, a także utrzymywaniem, odbudowa, rozbudową lub przebudową
wałów przeciwpowodziowych wraz obiektami związanymi z nimi
funkcjonalnie.
W granicach obszaru opracowania tj. strefy I gminy Poczesna, w praktyce nie
występują obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi.
Występują one w gminie w dolinie Warty. Toteż zasięgi wysokich wód na
Warcie – o prawdopodobieństwie występowania p = 1% i p = 10%, na
odcinku gminy Poczesna, zostały wyznaczone na mapie hydrologicznej w
skali 1 : 10000, arkusze Poraj i Wrzosowa, RZGW w Poznaniu (zasięgi tych wód
uwidoczniono w kilometrach biegu rzeki – 761+100, 758+000, 755+550, 754+400
i 751+500).
Na terenie gminy Poczesna występują trzy poziomy wodonośne (wód
podziemnych), o użytkowym charakterze:
• czwartorzędowy, występujący na nieomal całej lewobrzeżnej (Warta)
powierzchni gminy, w płytko zalegających, o miąższości do 10 m, wodnolodowcowych utworach piaszczysto-żwirowych. Ze względu niewielką
miąższość i rozprzestrzenienie, poziom ten, eksploatowany wyłącznie
studniami kopanymi, nie przedstawia większej wartości użytkowej.
• środkowo-jurajski,
wykształcony
w
spękanych,
uszczelinionych
piaskowcach oraz piaskach i żwirach, którego miąższość waha się w
granicach 20-40 m.
16
•
środkowo-triasowy, (wody ciśnieniowe, typu szczelinowo-porowego),
występujący w spękanych i uszczelinionych wapieniach i dolomitach
wapienia muszlowego.
Całość wód podziemnych regionu, stanowi podstawowe źródło zaopatrzenia
zarówno ludności, jak i funkcjonujących tu podmiotów gospodarczych.
Region ten, a zarazem gmina, wchodzi w granice:
– górno-jurajskiego – szczelinowo-krasowego Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych (GZWP nr 326 – Częstochowa E), o zasobach wód
określanych na 1020 tys. m3/dobę. Odznacza się on znaczną wydajnością,
ciągłością występowania i stanowi podstawowe źródło wody miasta
Częstochowy i gminy Poczesna.
– środkowo-jurajskiego – szczelinowo-porowego Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych (GZPW nr 325 – Częstochowa W), o powierzchni 848 km2 i
zasobach oszacowanych na 120 tys. m3/dobę.
Gmina Poczesna jest całkowicie (w 100%), wyposażona w sieć
wodociągową, ale nie dysponuje własnymi ujęciami wód podziemnych,
zasilającymi gminny system wodociągowy. Długość gminnej sieci
wodociągowej, wynosi około 77 km. Dostarcza ona wodę 11749
mieszkańcom. System ten zaopatrywany jest, przez trzy ujęcia wód
podziemnych, wodociągów częstochowskich:
• Ujęcie Mirów, składające się z 17 studni górnojurajskich, o głębokości od 38
do 133 m, o wydajności 32 tys. m3/dobę.
• Ujęcie Wierzchowisko, składające się z 5 studni górnojurajskich o
głębokości od 42 do 71 m. i wydajności 21 tys. m3/dobę.
• Ujęcie Rększowice, składające się z 1 studni o głębokości 460 m, o
wydajności 1,64 tys.m3/dobę, ujmującej wody środkowo-triasowe.
3.1.5. Wody geotermalne
Obszar opracowania i gmina Poczesna, położone są w granicznym rejonie
dwu okręgów geotermalnych Polski. Na południe od obszaru gminy rozciąga
się rozległy okręg Sudecko-Świętokrzyski, odznaczający się niewielkimi
możliwościami występowania wód geotermalnych. Z kolei na północ od
obszaru gminy, położony jest kolejny okręg – Przedsudecko-PółnocnoŚwiętokrzyski, którego powierzchnia liczy 39 tys. km2. Wody geotermalne tego
okręgu, występują w utworach permu (paleozozoik). Łączne zasoby tych wód
oceniane są na 155 km3 – wód zawierających energię cieplną, równoważną
995 mln ton paliwa umownego na km2, co wynosi średnio około 4 mln m3
wody/km2, czyli 26 tys. ton paliwa umownego na km2.
17
3.1.6. Gleby
Gmina Poczesna, w tym obszar opracowania, posiada niezbyt korzystne
warunki produkcji rolniczej. Wynika to z wartości użytkowej gleb, co pozostaje
w bezpośrednim związku z budową geologiczną regionu, a także ze
znacznego udziału (mimo prowadzonych po 1980 r. rekultywacji) powierzchni
gleb zdegradowanych lub zdewastowanych w wyniku wieloletniej
działalności górniczej. Przekształcona została i ulega nadal intensywnemu
przekształcaniu – wielowiekowa, tradycyjna – rolnicza funkcja obszaru. Grunty
odłogowane (ugory), stanowią znaczne powierzchnie (blisko 20%), gruntów
rolnych w gminie. Jest to (niezależnie od stopnia zniszczenia i degradacji
gleb), wynik presji urbanistycznej – bezpośrednie sąsiedztwo Częstochowy
sprawia, że tereny gminy stały się atrakcyjnymi terenami budownictwa
jednorodzinnego, dla mieszkańców tego miasta, jak również terenami
lokalizacji licznych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.
Przydatność rolnicza gleb (powierzchni gruntów rolnych), wg klas
bonitacyjnych, przedstawia się jak następuje:
Klasa I i II - brak,
Klasa III - 57 ha,
Klasa IV - 1827 ha,
Klasa V - 1538 ha,
Klasa VI i VIz - 377 ha.
Reasumując, przeważająca część powierzchni gleb obszaru opracowania nie
jest zaliczana do gleb chronionych.
3.1.7. Szata roślinna i świat zwierzęcy
Gmina Poczesna (i obszar opracowania), wg regionalizacji geobotanicznej
J. Matuszkiewicza, wchodzą w skład Prowincji Środkowo-Europejskiej i Działu
Wyżyn Południowo-Polskich.
Tereny gminy a w szczególności obszaru opracowania – położone na
przedpolu Częstochowy i intensywnie przekształcane antropogenicznie, są
bardzo zróżnicowane pod względem siedliskowym i wartości gleb. Stąd też
wynika znaczne zróżnicowanie fitosocjologiczne i florystyczne zbiorowisk
leśnych i nieleśnych. Ilość gatunków roślin i zwierząt wymagających ochrony,
jest mała – w porównaniu z ich obfitością występującą na otaczających
gminę terenach (z wyjątkiem Częstochowy). Konsekwentnie – ilość obiektów i
obszarów prawnej ochrony przyrody, jest w gminie niewielka; brak ich w
ogóle w granicach I strefy gminy – stanowiącej obszar opracowania.
Na gminne obszary lub obiekty prawnie (przyrodniczo) chronione, składają
się:
18
- Obszar Natura 2000 – ochrony siedlisk, mający znaczenie dla Wspólnoty –
SOO – Poczesna koło Częstochowy, noszący kod PLH 240030, o powierzchni
39,2 ha, położony w miejscowości Poczesna Łąkowa, oddalony od obszaru
opracowania o ponad 2 km na wschód i południe. Występuje tu rozległy
kompleks łąkowo-leśny na terenach po dawnej eksploatacji rud żelaza.
Szatę roślinną tworzą duże powierzchnie łąk z rzędów Arrhenatheretalia,
Molinietalia, zbiorowisk, szuwarowych oraz różnej wielkości słabo
wykształcone
zagajniki z młodym drzewostanem osikowym i brzozowym,
nawiązujące
warunkami siedliskowymi i składem florystycznym do lasów
łęgowych i grądów. Do najwartościowszych przyrodniczo należą fitocenozy
z rzędu Molinietalia a szczególnie ze związku Molinion - łąki trzęślicowe z
zespołu Molinietum caeruleae. Siedliska najwartościowszych przyrodniczo
zmienno wilgotnych łąk
trzęślicowych, jak i niżowych i śródgórskich łąk
świeżych (Arrhenatherion
elatioris), są wykształcone typowo i dobrze
zachowane. Wiele fitocenoz ze
związku Molinietum caeruleae,
charakteryzuje się typowym składem florystycznym, należących do rzadko
spotykanych w Polsce w postaci klasycznej. Charakteryzują się one dużym
bogactwem florystycznym i licznym udziałem wielu gatunków chronionych i
rzadkich, takich jak: goryczka wąskolistna
(Gentiana pneumonathe),
kosaciec syberyjski (Iris sibirica), kukułka szerokolistna (Dactylorhiza majalis),
mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus) i sierpik barwierski (Serratula
tinctoria). Ogólnie łąki są
zdegenerowane i w znacznym stopniu nie
wykaszane, z tendencją do zarastania krzewami i drzewami. Do najsłabiej
wykształconych należą łąki rajgrasowe. Teren posiada także duże walory
krajobrazowe.
- Park Krajobrazowy „Orlich Gniazd”, utworzony w 1982 r., w granice którego
wchodzi niewielka – północno-wschodnia, prawobrzeżna wobec Warty część
obrzeży (54 ha) gminy. Granica otuliny tego parku przebiega w gminie,
wzdłuż linii kolejowej PKP (pojęcie otulin parków krajobrazowych, w wyniku
nowelizacji ustawy o ochronie przyrody, obecnie nie funkcjonuje; na mocy
art.153 tej ustawy winny one być przekształcone w obszary chronionego
krajobrazu).- Dwa użytki ekologiczne, „Zapadliska”, o powierzchni około 3 ha
i „Zapadliska 1”, o powierzchni około 28 ha, powołane dla ochrony
pozostałości
ekosystemów,
mających
znaczenie
dla
zachowania
różnorodności biologicznej – naturalnych fragmentów torfowisk we
wschodnich partiach gminy.- 1 pomnik przyrody (nr rejestru 44/2008) – dąb
szypułkowy (Quercus robur), o obwodzie 344 cm, rosnący na cmentarzu w
Zawodziu.
Lasy zajmują 983 ha tzn. około 16% powierzchni gminy, co oznacza lesistość
niższą o 12 %, od średniej krajowej. Lasy prywatne – około 200 ha, to w
większości niewielkie, rozproszone enklawy – występujące m.in. w obszarze
opracowania, natomiast lasy państwowe tworzą duży, zwarty kompleks – we
wschodnich połaciach gminy, na prawym brzegu Warty
19
W lasach tych, przeważa obecnie sosna (Pinus silvestris) – 77% powierzchni, z
domieszką brzozy (Betula pendula), dębu (Quercus robur) i olszy (Alnus
glutinosa), które wyparły składniki pierwotnych borów mieszanych, lasów
dębowo-grabowych i dąbrów różnego typu. Są to lasy podlegające znacznej
antropopresji, ze
względu na łatwą dostępność i sąsiedztwo terenów
zurbanizowanych i uprzemysłowionych. Niemniej istniejąc, pełnią ważne
funkcje lasów ochronnych – wodo i glebochronnych (ochrona zasobów
wodnych, poprawa wilgotności gleb).
W lasach tych występują gatunki roślin charakterystyczne dla tych obszarów –
borówka czernica (Vaccinium myrtillus), jałowiec zwyczajny (Juniperus
communis), jarzębina pospolita (Sorbus aucuparia) i orlica pospolita
(Pteridium aquilinum).
Łąki o siedliskach tworzących gminny Obszar Natura (patrz wyżej),
rozproszone są na terenie całej gminy i wykorzystywane okresowo jako
pastwiska. Wśród nich największe powierzchnie zajmują zbiorowiska łąk
śmiałkowych (Stellario-Deschapsietum caespitosae). Na południe od Kolonii
Brzeziny istnieje eutroficzna łąka wilgotna (Cirsietum rivularis) z masowym
udziałem ostrożenia łąkowego (Cirsium rivulare).
W niewielkich ciekach wodnych i zbiornikach gminy (oraz obszaru
opracowania), spotykane są gatunki zieleni pływającej – rzęsa drobna
(Lemna minor) i spirodela wielokorzeniowa (Spirodela polyrrchiza) oraz
zanurzonej – moczarka kanadyjska (Elodea canadensis), wywłócznik
okółkowy (Myriophyllum canadensis), rogatek sztywny (Ceratophyllum
demersum) i okrężnica bagienna (Hottonia palustris), a także zieleni
szuwarowej – trzciny pospolitej (Phragmites communis), pałki szerokolistnej
(Typha latifolia) i turzycy zaostrzonej (Carex gacilis).
Znaczącą grupą roślin obszaru opracowania, są także gatunki rosnące na
licznych, silnie przekształconych przez człowieka siedliskach – synantropijne i
ruderalne - pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), podbiał pospolity (Tussilago
farfara), trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigeios) i komosa biała
(Chenopodium album).
Długoletnia działalność górnicza, zmiana stosunków wodnych, regulacja
cieków i wylesienie – zniszczyły naturalne siedliska i biotopy rozdzimej fauny,
szczególnie gatunków niższych (nie dotyczy to owadów, których ilość
gatunków nie ustępuje innym rejonom Polski południowej). Niezależnie zaś od
tego - człowiek poprzez swą wielowiekową obecność, stworzył siedliska tych
gatunków fauny, które dostosowały się do swoistego – podmiejskiego układu
biocenotycznego.
Wśród owadów, są to pospolite szkodniki: mól ubraniowy (Tineolla biselliella),
rybik cukrowy (Lepisma saccharina), prusak (Blatella germanica), karaluch
(Blatta orientalis), mrówka faraona (Monomorium pharaonis) czy pająki z
rodzajów Pholcus i Tegenaria.
20
Najbardziej typowe dla siedlisk ludzkich to: szczur wędrowny (Rattus
norvegicus), mysz domowa (Mus musculus), kuna domowa (Martes foina) i
tchórz (Mustela putorius).
Ilość zaobserwowanych gatunków ptaków (z których tylko część gniazduje),
w granicach gminy nie przekracza kilkudziesięciu. Najpospolitsze to – gawron
(Corvus frugilegus), kawka (Corvus monedula), sikora bogatka (Parus major),
skowronek (Alauda arvensis), sroka (Pica pica), szpak (Turnus vulgaris), wrona
(Corvus corone) i wróbel domowy (Passer domesticus).
Spotykane płazy, to ropucha paskówka (Bufo calamitata), ropucha zielona
(B. viridis), traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) i traszka grzebieniasta
(T.cristatus), kumak nizinny (Bombina bombina) i żaby - wodna (Rana
esculenta) i trawna (Rana temporaria) oraz rzekotka drzewna (Hyla arborea).
Ponieważ lasy rejonu (w większości zgrupowane w granicach otuliny Parku
Krajobrazowego Orlich Gniazd – patrz wyżej), są szczupłe i zbyt często
penetrowane przez człowieka, nie tworzą siedlisk sprzyjających bytowaniu
wolno żyjących ssaków. Stąd też najbardziej charakterystycznymi ssakami
obszaru, są nietoperze, znajdujące swe kryjówki i zimowiska, w rozpadlinach i
jaskiniach jurajskich. Inne spotykane to: lis (Vulpes vulpes) i sarna (Capreolus
capreolus), a na terenach śródleśnych jeż (Erinaceus roumanicus), kret (Talpa
europaea), łasica (Mustella nivalis), ryjówki (Soricidae), wiewiórka (Sciurus
vulgaris) i zając (Lepus capensis).
4. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów
StrefyI Gminy Poczesna, obejmuje obszar, na którym nie występują elementy
środowiska wymagające szczególnej ochrony. Nie stanowi to wszakże
utrudnienia w sporządzeniu prognozy oddziaływania na środowisko tego
planu.
4.1. Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych
Brak pełnego systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej w gminie Poczesna,
jest od lat pierwszoplanowym problemem ochrony środowiska na tym
obszarze. Długość gminnej sieci kanalizacyjnej – sanitarnej wynosi około
30 km (wobec 77 km sieci wodociągowej), z której korzysta ponad 25,3%
mieszkańców gminy (wobec 100% korzystających z sieci wodociągowej). Do
kanalizacji tej kierowane są także w części (102 obiekty), ścieki podmiotów
gospodarczych gminy.
Gminny system kanalizacji sanitarnej, obejmuje miejscowości: Bargły, Brzeziny
Kolonia, Brzeziny Nowe, Huta Stara A, Huta Stara B, Kolonia Poczesna, Mazury,
Michałów, Nierada, Poczesna, Sobuczyna i Wrzosowa. Ilość ścieków z
21
gospodarstw domowych – odprowadzanych do systemu kanalizacyjnego
waha się w granicach 75 tys. m3/rok. Około 1,5 tys. m3/rok ścieków,
wywożonych jest z posesji mieszkalnych wozami asenizacyjnymi do
oczyszczalni ścieków w miejscowości Kolonia Poczesna (patrz niżej). Ilość
ścieków zrzucanych do kanalizacji przez podmioty gospodarcze, wynosi
około 7 tys. m3/rok. Ścieki sanitarne z zabudowy nie korzystającej z kanalizacji i
nie wyposażonej w bezodpływowe, okresowo opróżniane zbiorniki, kierowane
są, niezgodnie z prawem, do wód powierzchniowych lub do ziemi.
Na terenie gminy funkcjonują dwie oczyszczalnie ścieków:
Oczyszczalnia ścieków w Kolonii Poczesna, mechaniczno-biologiczna o
przepustowości 715 m3/dobę (osad czynny z podwyższoną redukcją związków
biogennych). Obciążenie oczyszczalni ściekami waha się w granicach 40%.
Oczyszczalnia obsługuje rejon miejscowości: Bargły, Huta Stara A, Kolonia
Poczesna, Mazury, Michałów, Nierada i Poczesna.
Oczyszczalnia ścieków w Hucie Starej B – mechaniczno-biologiczna, o
przepustowości 592 m3/dobę (osad czynny z podwyższoną redukcją związków
biogennych), zmodernizowana w larach 2003/2005. Obsługuje ona rejony
miejscowości Huta Stara B i częściowo Wrzosowej.
Część ścieków sanitarnych z rejonów obszaru opracowania - Brzezin Kolonii,
Brzezin Nowych, Sobuczyny i Wrzosowej – kierowana jest do systemu
kanalizacyjnego Częstochowy, transportującej je na oczyszczalnię miejską, a
także do kanalizacji, kierującej część z nich do lokalnej oczyszczalni
supermarketu „Auchan” w Nowej Wsi.
Oczyszczalnie gminy, zostały umieszczone w zweryfikowanym w dniu
2.03.2010 r. przez Radę Ministrów - Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków
Komunalnych. Określona tym programem modernizacja (lub budowa), winna
obejmować w okresie do 2015 r.:
• zwiększenie przepustowości oczyszczalni w Kolonii Poczesna o wielkość
138 m3/d,
• zwiększenie przepustowości oczyszczalni w Hucie Starej B o wielkość
350m3/d,
• wybudowanie oczyszczalni w Słowiku o przepustowości 500 m3/dobę,
oraz wybudowanie systemu sieci kanalizacyjnej o długości 37,4 km.
W sąsiedztwie obszaru opracowania, funkcjonuje obiekt, będący jedynym w
gminie podmiotem gospodarczym, wytwarzającym większą ilość ścieków
innych niż ścieki sanitarne. Jest to składowisko odpadów komunalnych w
Sobuczynie, przy ulicy Konwaliowej 1, oddalone od strefy I gminy Poczesna o
około 700 m na południe i zachód. Odbiornikiem części tych ścieków
(technologicznych i deszczowych), jest ciek – potok Sobuczynka,
prawobrzeżny dopływ Konopki (patrz wyżej, rozdział 3.1.4). Natomiast
instalacjami składowiska wytwarzającymi ścieki, są instalacje: ujmowania i
odprowadzania odcieku, membranowa odcieku (oczyszczalnia odcieku),
22
studzienka osadcza i separator oraz piaskownik – oczyszczające wody (ścieki)
opadowe (patrz niżej, rozdział 4.4).
Zarządzające składowiskiem – Częstochowskie Przedsiębiorstwo Komunalne
Sp. z o.o, jest w posiadaniu pozwoleń Marszałka Województwa Śląskiego, na
wykonanie systemu rowów odwadniających oraz na wprowadzanie wód
opadowych i roztopowych z odwodnienia kwater składowiska oraz
zachodnich i północnych terenów przylegających do kwater – do rowu R-1,
za pomocą projektowanych rowów R-1-1, R-2, R-3, R-4 i R-5 oraz rowów
istniejących R-1, R-6 i R-7 w ilości 13,62 m3/h i 326,81 m3/dobę, a także na
odprowadzanie do Sobuczynki w km 4+350, za pośrednictwem rowu R-1,
permeatu oczyszczonego w instalacji (oczyszczalni) membranowej – w ilości
80 m3/dobę oraz wód opadowych z powierzchni utwardzonych.
Badania jakości wód potoku Sobuczynka, prowadzone (w ramach
monitoringu składowiska), w roku 2009, w punktach powyżej ujścia rowu R1
do cieku i poniżej ujścia tego rowu, wykazują porównywalne wartości
oznaczanych wskaźników, co jest dowodem zbliżonego chemizmu wód
Sobuczynki, zarówno przed rejonem składowiska jak i poniżej składowiska.
Niemniej wskaźniki charakterystyczne dla oddziaływania składowisk
odpadów komunalnych na stan wód powierzchniowych – tj. przewodność
elektrolityczna i OWO, utrzymują się na znacznym poziomie – odpowiednio
214 – 705 uS/cm i 6,6 – 9,1 mg C/dm3 – przed ujściem rowu R1 oraz 257 – 815
uS/cm i 7,9 – 14,3 mg C/dm3 poniżej tego ujścia. Dowodem wpływu
składowiska na skład i stan wód Sobuczynki jest także obecność (w wodach
potoku) metali ciężkich, mimo że ich stężenia nie przekraczają wartości
granicznych dla wód I klasy czystości.
Składowisko „Sobuczyna-Mlynek”, jest także potencjalnym źródłem
niekorzystnego wpływu, na występujące w gminie wody podziemne. W roku
2009, na przestrzeni miesięcy marzec – grudzień, wykonane zostały kolejne
badania monitoringowe jakości wód podziemnych w rejonie składowiska - w
6 otworach piezometrycznych – 2 monitorujących wody czwartorzędowe i 4
monitorujących wody środkowojurajskie.
Monitoring stanu wód środkowojurajskich, wykazuje brak istotnych różnic
składu chemicznego, między wodami dopływającymi i odpływającymi z
terenu składowiska.
Stwierdzone - podwyższone wartości odczynu, przewodności elektrolitycznej
oraz węgla organicznego (a więc wskaźników charakterystycznych dla
rejonów składowisk odpadów komunalnych), są właściwe dla słabego stanu
chemicznego wód podziemnych – stosownie do Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 23.07.2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu
wód podziemnych (Dz. U. Nr 143 poz.896). Natomiast wartości wszystkich
pozostałych, badanych wskaźników, odpowiadają zakresom dopuszczalnym
dla dobrego stanu tychże wód.
Nie objęcie funkcjonującymi systemami kanalizacyjnymi, całości ścieków
23
wytwarzanych na obszarze gminy, jest powodem stałego (wieloletniego),
zagrożenia dla czystości wód odbiorników tych ścieków czyli Warty i jej
gminnych dopływów (jak i wód podziemnych obszaru), potęgowanego także
przez nieszczelne zbiorniki do gromadzenia ścieków lub niekontrolowane
odprowadzenia ścieków do wód i ziemi, a także „dzikie” składowanie
odpadów.
Także całkowicie nieuporządkowane jest odprowadzanie ścieków
deszczowych w gminie (w tym na obszarze opracowania) – ścieki te (bez
oczyszczania), są odprowadzane w sposób zorganizowany tylko z
powierzchni odcinków dróg krajowych, powiatowych i gminnych – do
przydrożnych rowów.
Reasumując - brak pełnej infrastruktury gminnej unieszkodliwiającej ścieki i
odpady, a w szczególności:
- brak pełnych systemów kanalizacyjnych w gminie (sanitarnego i
deszczowego), czego skutki pozostają bezpośrednim zagrożeniem także
wód podziemnych,
- brak zorganizowanego, systemowego - pełnego unieszkodliwiania
odpadów komunalnych na terenie znacznej ilości gmin północnego
subregionu województwa śląskiego – w tym także na terenie gminy
Poczesna – patrz niżej, rozdział 6.5,
- funkcjonowanie nieszczelnych zbiorników do gromadzenia ścieków i
„dzikie” składowanie lub porzucanie odpadów,
- obecność składowiska odpadów komunalnych o zasięgu regionalnym,
powodują stałe (wieloletnie), zagrożenie dla czystości wód odbiorników tych
ścieków, jak i wód podziemnych obszaru.
Efektem całości tych niedostatków, jest nadmierne zanieczyszczenie przede
wszystkim górnej Warty i jej gminnych dopływów. Zagrożeń tych nie łagodzi,
stwierdzana dotąd, generalnie dobra jakość wód podziemnych (II klasa), w
środkowojurajskim – głównym poziomie użytkowym obszaru, jak i w poziomie
górnojurajskim – stanowiącym podstawowe źródło wody dla wodociągów
Częstochowy (i gminy). Okresowe pogorszenia ich jakości – do klas III i IV,
wynikają z braku skutecznej - w granicach GZWP nr 326 – naturalnej izolacji,
przed infiltracją powierzchniowych zanieczyszczeń, lub też – w przypadku
podwyższonej zawartość Fe - mają swe geogeniczne podłoże.
4.2. Stan zanieczyszczenia powietrza.
Głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza w gminie (i obszarze
opracowania), są:
- kotłownie grzewcze w obiektach administracyjnych i budynkach
użyteczności publicznej, lub w obiektach produkcyjnych i usługowych,
opalane węglem i jego pochodnymi,
24
- kotłownie indywidualne i paleniska domowe budynków mieszkalnych,
opalane paliwami jw.
Węgiel jako czynnik grzewczy, stosowany jest przez blisko 76% podmiotów
gospodarczych jak i budynków mieszkalnych. W lokalach mieszkalnych,
pracują także kotłownie opalane olejem opałowym (4,3%). Udział drewna
opałowego jest także znaczny - wynosi 4,3%.
Teren gminy Poczesna, jest w 100 % zgazyfikowany, długość sieci gazowej
ogółem wynosi 99,6 km, a rozdzielczej, średniociśnieniowej 90,8 km. Na blisko
1680 odbiorców gazu – ponad 1150 stosuje gaz do celów grzewczych.
Stanowi to ponad 14% udział w stosowaniu nośników energii cieplnej w
gminie.
Gmina nie posiada zcentralizowanego systemu ciepłowniczego. Ocenia się,
że łączna moc cieplna indywidualnych i lokalnych źródeł ciepła (kotłowni),
oscyluje w granicach 39 MW.
W treści programu ochrony powietrza dla strefy częstochowsko-lublinieckiej,
dokonana została ocena udziału grup źródeł emisji w stężeniach
średniorocznych pyłu zawieszonego PM-10 i bezo(a)pirenu, na terenie strefy –
w szczególności na terenie powiatu częstochowskiego. Udział źródeł
punktowych wynosi odpowiednio 21,5% i 12,7% (dla porównania - udział
źródeł powierzchniowych wynosi analogicznie – 64,7% i 87,2%, a udział źródeł
liniowych 13,8% i 0,1%).
Kotłownie opalane węglem są w lokalnej skali - wraz z całością emisji
palenisk gospodarstw domowych i zagrodowych gminy (budownictwa
niskiego) oraz szklarni – jako niskie źródła powierzchniowej emisji – uciążliwe –
w zależności od warunków pogodowych, decydujących o przewietrzaniu
terenu i rozpraszaniu zanieczyszczeń. Ponadto w kotłach tych spalany jest
często nisko jakościowy węgiel – a także w niedozwolonym zakresie różnego
typu odpady.
Tak jak na terenie całego kraju, tak i w gminie Poczesna – źródłem
zanieczyszczenia powietrza są również pojazdy spalinowe. Łączna długość
dróg publicznych gminy, wynosi 105,1 km, w tym dróg krajowych – 7,6 km
(patrz wyżej, rozdział 2.1), dróg wojewódzkich – 8,5 km, powiatowych –
30,2 km i gminnych – 58,8 km - tych ostatnich w 50% o nie uszlachetnionej
powierzchni.
Prowadzone oceny wykazują, że emisja komunikacyjna czyli liniowa, ma
istotny, o wzrostowej tendencji wpływ na jakość powietrza (patrz wyżej).
Nadto jako emisja niska, prowadzi często do powstawania podwyższonych
stężeń zanieczyszczeń, w miejscach przebywania ludzi. Substancje
emitowane przez silniki pojazdów spalinowych, decydują o czystości
powietrza w otoczeniu dróg, a ich wpływ maleje wraz ze wzrostem odległości.
Przeprowadzona w WIOŚ w Katowicach w 2009 r. ósma, roczna ocena jakości
powietrza, w skali strefy częstochowsko-lublinieckiej (w skład której wchodzi
gmina Poczesna), tj. strefy o kodzie 24.07.z.04 i powierzchni 3712 km2, tzn.
25
zanieczyszczenia powietrza: dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu, pyłem
zawieszonym PM-10, ołowiem, benzenem, arsenem, kadmem, niklem
benzo(a)pirenem, tlenkiem węgla i ozonem, pozwoliła zaliczyć tą strefę – a
więc i gminę - w tym obszar opracowania, do klasy C, ponieważ częstości
przekroczeń poziomu stężeń 24 h i stężeń średnio rocznych pyłu
zawieszonego
PM10
oraz
stężeń
średniorocznych
benzo(a)pirenu
przekraczają wartości dopuszczalne w zakresie ochrony zdrowia. Stwierdzona
częstość przekroczeń 24 h stężeń pyłu zawieszonego PM-10 wahała się w
granicach 53-80, wobec normy – 35, a wartość stężenia średniorocznego
tego pyłu wyniosła 42 ug/m3, wobec normy – 40 ug/m3.
Natomiast stwierdzone średnioroczne stężenia benzo(a)pirenu, wahało się w
zakresie 7,8-8,3 ng/m3, wobec wartości docelowej 1 ng/m3.
Główne przyczyny stwierdzonych przekroczeń dopuszczalnych norm stężeń
pyłu zawieszonego PM-10 i benzo(a)pirenu, to w okresie zimowym –
grzewczym, wzmożona niska emisja z indywidualnych źródeł (kotłowni),
ogrzewania budynków i obiektów, natomiast latem bliskie sąsiedztwo dróg.
Pozostałe substancje kwalifikują obszar do strefy A. Taka kwalifikacja –
zgodnie z obowiązującym prawem, skutkuje obowiązkiem wykonania dla
strefy (w szczególności dla powiatów – częstochowskiego, kłobuckiego,
lublinieckiego i myszkowskiego) - programu ochrony powietrza.
Natomiast wg kryteriów ochrony roślin strefa ta, zaliczona została do klasy A
(poziomy stężeń wszystkich substancji nie przekraczają wymaganych
kryteriów).
Wyjątek stanowią stężenia ozonu (O3) – są one w strefie częstochowskolublinieckiej przekraczane, zarówno wg kryterium ochrony zdrowia jak i
ochrony roślin, ale działania naprawcze prowadzące do ograniczenia emisji
ozonu, a w konsekwencji do obniżenia imisyjnych wartości stężeń tego
zanieczyszczenia, znajdują się poza zasięgiem możliwości władz lokalnych
(wojewódzkich). Ich skuteczność, uzależniona jest od przedsięwzięć w skali
krajowej.
W granicach gminy (oddalone od obszaru opracowania o około 700 m na
południe i wschód), funkcjonuje instalacja unieszkodliwiania odpadów
komunalnych i innych niż niebezpieczne o zasięgu regionalnym – Składowisko
Sobuczyna-Młynek – patrz niżej rozdział 4.4. Jest ona źródłem emisji do
powietrza przede wszystkim substancji gazowych, powstających jako produkt
anaerobowej fermentacji odpadów oraz procesów fermentacji odpadów
organicznych – tj. biogazu, w skład którego wchodzą głównie metan i
dwutlenek węgla z domieszką innych substancji m.in. siarkowodoru. Gaz
składowiskowy ujmowany jest przez system studni, gazociąg pośredni oraz
stację zbiorczą, kierującą gaz do głównego, zbiorczego gazociągu I kwatery.
Stąd gaz kierowany jest do istniejącej instalacji energetycznego wykorzystania
w Małej Elektrowni Gazowej (MEG), uruchomionej w 2006 r. Powstające w
26
procesie eksploatacji składowiska substancje gazowe – jako substancje
odorowe, nie są obecnie stale odczuwalne w otoczeniu obiektu. Wynika to z
systematycznego stosowania (wykorzystywania), w toku eksploatacji
składowiska, inowacyjnej technologii hydromulczowania (sukcesywnego
pokrywania warstw
składowanych
odpadów, mieszaniną wtórnie
przetworzonej celulozy i drewnianych włókien, rozpylaną powierzchniowo –
tworzącą celulozową, biodegradowalną pokrywę – skorupę), ograniczającą
oddziaływanie odorowe składowiska.
Ograniczenie uciążliwości odorowych obiektu, uzyskane w wyniku
stosowania nowej technologii składowania, nie zmienia faktu, iż wobec skali
składowiska – takie jego oddziaływanie na otoczenie, będzie trwało do czasu
zakończenia procesów fermentacyjnych w złożu. Uciążliwości te mogą być
natomiast istotnie ograniczone do skutecznego minimum, m.in. poprzez
wdrażane projektem planu zalesienie terenów byłej strefy ochronnej
składowiska (patrz niżej, rozdział 5.2).
Pozostałe emisje składowiska to:
- pyłów (niezorganizowana) – powstająca w wyniku rozładunku i
przemieszczania odpadów,
- pyłów i gazów z kotłowni węglowej (grzewczej - budynek administracyjnosocjalny),
- gazów wytwarzanych w procesie spalania oleju napędowego w 2
agregatach prądotwórczych.
W treści wydanego w 2008 r. przez Marszałka Województwa Śląskiego
pozwolenia zintegrowanego dla całości instalacji składowiska, emisja z tych
źródeł nie została określona.
Analiza wielkości emisji powstających w wyniku eksploatacji składowiska
wykazała, że instalacja (składowisko) nie będzie powodowała przekroczeń
dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu, a także poziomów
odniesienia substancji w powietrzu, określonych w obowiązujących w dacie
wydawania pozwolenia Rozporządzeniach
Ministra Środowiska: z dnia
3.03.2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr
47 poz.281) i z dnia 5.12.2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1/2003 poz.12).
Prowadzony monitoring tych emisji wykazuje, iż istotnie nie wpływają one na
pogorszenie stanu czystości powietrza w otoczeniu obiektu.
4.3. Zagrożenie hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym
Zagrożenie to na terenie gminy, powodowane jest przez dwa rodzaje (źródła)
hałasu. Są to:
- hałas komunikacyjny (drogowy),
- hałas kolejowy.
27
Funkcjonujące w gminie podmioty gospodarcze (blisko 900), nie są źródłami
ponadnormatywnego
hałasu
przemysłowego.
Podmioty
te,
tylko
incydentalnie i tylko w skali lokalnej mogą powodować tego rodzaju
uciążliwości, które mogą być łatwo likwidowane, przy pomocy dostępnych
instrumentów prawnych i technicznych.
Natomiast źródłami hałasu przemysłowego – przenikającego do gminnego
środowiska, są urządzenia i instalacje, pracujące na składowisku odpadów
komunalnych Sobuczyna-Młynek, jak i funkcjonującego w jego granicach –
Zakładu Zagospodarowania Odpadów – patrz niżej, rozdział 4.4.
Są to w większości urządzenia o napędzie spalinowym): dwa kompaktory, trzy
spycharki, ładowarka, rozdrabniarka, mobilna rozdrabniarka odpadów
wielkogabarytowych, mobilna, samojezdna, gąsienicowa – szczękowa
kruszarka do gruzu i betonu, rębarka do gałęzi, inne narzędzia – (pilarki,
szlifierki, piły oraz kosiarki elektryczne i spalinowe), a także samochody –
wywrotki typu Jelcz, dostarczające odpady oraz samochody asenizacyjne. W
treści Pozwolenia Zintegrowanego dla II kwatery I etapu składowiska (patrz
rozdział 4.2), Marszałek Województwa Śląskiego określił dopuszczalny poziom
hałasu przenikającego do środowiska, wytwarzanego przez instalacje
składowiska, określając, że równoważny poziom hałasu A, przenikający do
środowiska w porze dziennej, nie może przekroczyć, na terenie zabudowy
zagrodowej - LĄeqD = 55 dB.
Użytkownik składowiska, został zobowiązany do okresowych pomiarów
hałasu w środowisku – na granicy terenów podlegających ochronie
akustycznej (zabudowy jednorodzinnej) – w 5 punktach, z częstotliwością raz
na dwa lata, w porze dziennej.
Pomiary te, wykonywane są systematycznie, m.in. w punkcie pomiarowym H5, zlokalizowanym w granicach obszaru opracowania - w miejscowości
Brzeziny Kolonia, przy ulicy Szczytowej 63.
Ogólne zestawienie wyników pomiarów, wykazuje, że dopuszczalny
równoważny poziom hałasu A, wytwarzany przez urządzenia i instalacje
składowiska, przenikający do środowiska w porze dziennej, na terenie
zabudowy mieszkaniowej (zagrodowej) - LĄeqD = 55 dB, określony jako
dopuszczalny w decyzji Marszałka Województwa Śląskiego, nie jest
przekraczany. Tym samym oznacza to, że praca składowiska, nie pogarsza
klimatu akustycznego obszarów gminy, podlegających akustycznej
ochronie.
Na terenie gminy funkcjonują odcinki następujących dróg publicznych:
- drogi krajowej nr 1 Gdańsk – Cieszyn (7,6 km),
- dróg wojewódzkich – nr 904 Blachownia – Kolonia Poczesna, nr 791 Bargły
– Zawiercie (8,5 km),
28
a także 30,2 km dróg powiatowych i 58,8 km dróg gminnych. Łączna długość
dróg publicznych w gminie wynosi 105,1 km.
Te trasy komunikacyjne, stanowią (głównie droga krajowa i wojewódzkie),
znaczące źródła emisji hałasu komunikacyjnego w gminie. Najbardziej
zagrożonymi ponadnormatywnym hałasem drogowym przenikającym do
środowiska, są miejscowości Bargły, Kolonia Poczesna, Poczesna, Nowa Wieś i
Wrzosowa (droga nr 1). Nie są to zatem miejscowości obszaru opracowania.
Wzrost poziomu hałasu drogowego (komunikacyjnego), występuje wzdłuż
dróg (ulic) wszędzie tam, gdzie udział pojazdów ciężarowych w ogólnym
strumieniu ruchu pojazdów jest znaczny. Na terenie gminy, dotyczy to przede
wszystkim tych dróg (ulic), którymi transportowane są odpady komunalne i
inne niż niebezpieczne – na składowisko Sobuczyna-Mlynek (patrz rozdział
4.4.). Zostało stwierdzone, że:
- równoważny poziom hałasu – 50 dB, emitowany do środowiska, przy 60
samochodach dowożących odpady i wyjeżdżających ze składowiska –
od strony Sobuczyny, występuje w odległości 30 m od osi drogi,
- równoważny poziom hałasu – 50 dB, emitowany do środowiska przy 40
samochodach dowożących oraz wyjeżdżających od strony Huty Starej,
występuje w odległości 20 m od osi drogi,
- przy intensywności ruchu pojazdów – 100 samochodów w ciągu 8 h, oraz
wysokości kształtowanej pryzmy – 16 m, zasięg szkodliwego oddziaływania
hałasu, nie przekroczy odległości 500 m.
Na pozostałych drogach obszaru opracowania natężenie ruchu kołowego
nie jest tak intensywne, aby wytwarzany przez nie ponadnormatywny hałas
komunikacyjny przenikający do środowiska miał charakter ciągły. Może on
występować wyłącznie incydentalnie.
Głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego w gminie, są
napowietrzne – przesyłowe linie elektroenergetyczne 220 kV Wrzosowa –
Joachimów - 110 kV Wrzosowa – Herby, Myszków, Miasteczko Śląskie,
Częstochowa, Kawodrza, Jukłanka, Kłomnice i Joachimów, a także 30 i 15 kV.
Nie
są
natomiast
źródłami
szkodliwego
promieniowania
elektromagnetycznego (co wykazują prowadzone pomiary) - wbrew
obiegowym opiniom - funkcjonujące w gminie stacje bazowe telefonii
komórkowej. Te instalacje mogłyby wykazywać niekorzystne oddziaływanie
na środowisko, wyłącznie w przypadkach ich lokalizacji (usytuowania),
niezgodnej z zasadami określonymi przez obowiązujące prawo.
4.4. Zagrożenie środowiska przez odpady.
Gmina Poczesna (i obszar opracowania), nie posiada w pełni
zorganizowanego i funkcjonującego systemu unieszkodliwiania odpadów –
29
system ten był do dnia 1.01.2012 r. tworzony, w oparciu o przyjęty przez Radę
Gminy Plan Gospodarowania Odpadami (PGO) – patrz, rozdział 15, poz.17. Z
dniem 1.01.2012 r. - gminny PGO – stał się nieaktualny – patrz niżej.
Ilość odpadów komunalnych wytwarzanych w okresie 2005/2008 waha się w
granicach 4500 - 5200 Mg/rok. Odpady odbierane od mieszkańców i
gromadzone przez nich w kontenerach 1100 l, lub pojemnikach 120 i 240 l, na
terenach budownictwa mieszkaniowego, wywożone są na składowisko
odpadów Sobuczyna-Młynek.
Od 2007 roku na terenie gminy, wdrożona została selektywna zbiórka
odpadów komunalnych „u źródła” - wyłącznie tworzyw sztucznych i metali,
szkła i papieru. Pod kontrolą jest także zbiórka odpadów wielkogabarytowych
oraz zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego (akcje 1-2 w ciągu
roku) oraz odpadów budowlanych.
Odpady niebezpieczne objęte są częściową selektywną zbiórką.
Istnienie na terenie gminy składowiska odpadów komunalnych, tylko w części
zabezpiecza środowisko gminy przed zagrożeniami stwarzanymi przez
odpady. Wiadomym jest, iż funkcjonujący system ich gromadzenia, odbioru i
zbiorki, nie jest „szczelny”, czego dowodem są powstające sukcesywnie
„dzikie wysypiska”, widoczne zaśmiecanie terenu, pól, dolin, lasów itp. Jak na
terenie całego kraju, tak i tu wytwarzane są odpady zawierające azbest
(będące wynikiem prac rozbiórkowych, usuwania eternitowych pokryć
dachowych itp.). Brak funkcjonującego pełnego systemu zbiórki, segregacji i
odzysku
wszystkich
odpadów,
powoduje
albo
ich
niewłaściwe
przechowywanie, albo
celowe porzucanie. Znaczna część odpadów
komunalnych – nie selekcjonowanych, ulega niedozwolonemu spalaniu w
domowych kotłowniach.
W sumie unieszkodliwianie odpadów pozostaje nadal obok odprowadzania i
oczyszczania ścieków, głównym problemem ochrony środowiska gminy.
Skutki stanu istniejącego, pozostają poważnym zagrożeniem środowiska –
głównie dla wód powierzchniowych i podziemnych.
Natomiast tereny zachodnich sołectw gminy, tj. obszar położony na wschód
od Sobuczyny i Młynka, na południe od Psiej Góry, na zachód od Huty Starej i
Poczesnej oraz na północ od Mazur i Michałowa – oddalony o około 700 m
od południa i wschodu od obszaru opracowania - stał się od 1983 r. swego
rodzaju „odpadowym zagłębiem”, na terenie którego przebiegało i
przebiega, unieszkodliwianie nieomal całości podlegających zbiórce
odpadów komunalnych (innych niż niebezpieczne i obojętnych), głównie
miasta Częstochowy i powiatu częstochowskiego. Na obszarze tym,
realizowane są (Zakład Zagospodarowania Odpadów – patrz niżej), i będą
sukcesywnie kolejne, strategiczne dla Regionu I (północnego) Województwa
Śląskiego
przedsięwzięcia
inwestycyjne,
których
zadaniem
jest
unieszkodliwianie odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych, w okresie
kilku najbliższych dziesięcioleci.
30
Pierwszą i jak dotąd najważniejszą instalacją unieszkodliwiają odpady na tym
obszarze, jest - Składowisko Odpadów Sobuczyna-Młynek w Sobuczynie, Jej
budowa zapoczątkowana została w 1983 r. (budowa I kwatery I etapu
składowiska, na terenach poeksploatacyjnych kopalń rud żelaza, w
szczególności w rejonach składowania skał płonych wydobywanych w
sąsiednich kopalniach rud żelaza) - patrz rozdział 3.1.2.
Ogólna powierzchnia składowiska liczy 128,4 ha (aktualna powierzchnia
eksploatowanej i będącej w budowie II kwatery I etapu – 2,6 ha), a
pojemność 8767,8 tys. m3. Jego chłonność określono na 34 lata (do 2040 r.).
Jest to składowisko typu nadpoziomowego – pryzmowego. Dla kwatery I
składowiska, b. Wojewoda Częstochowski, decyzją z dnia 14.06.1984 r.,
wyznaczył strefę ochronną o powierzchni 342 ha - decyzja ta – w wyniku
nowelizacji ustaw o odpadach i prawa ochrony środowiska, straciła moc z
dniem 31.12.2005r (o formalnym jej wygaśnięciu, rozstrzygnęła decyzja nr
IF/VI/6617?09 Wojewody Śląskiego, z dnia 2.02.2010 r.). Wykonując jej
ustalenia, przeprowadzono sukcesywnie
wykupienie budynków i
wykwaterowanie mieszkańców z obszaru strefy (w praktyce z obszaru
usytuowanego w promieniu 500-900 m, od granic składowiska).
Składowisko (kwatera), jest wyposażone w instalację odbioru odcieków i
instalację odwodnieniową (patrz wyżej, rozdział 4.1) oraz system
odgazowania i wykorzystania gazu składowiskowego – patrz wyżej, rozdział
4.2.
System unieszkodliwiania odpadów na składowisku, sprowadza się do ich
składowania w wydzielonych sektorach (ilość sektorów jest uzależniona od
różnorodności dostarczanych odpadów).
Rodzaj prowadzonej działalności, warunki eksploatacji i parametry instalacji
składowiska Sobuczyna-Młynek, określone zostały w treści Pozwolenia
Zintegrowanego,
udzielonego
Częstochowskiemu
Przedsiębiorstwu
Komunalnemu Sp. z o.o. w Sobuczynie, decyzją nr 2728/OS/2008 Marszałka
Województwa Śląskiego z dnia 29.10.2008 r, znak OS.Cz.WG. 7628/12/6/08,
zmienioną następnie decyzją nr 4329/OS/2009 z dnia 23.12.2009 r. znak
Cz.OS.WG.7628/16/09, a także decyzją nr 2378/OS/2010 z dnia 11.06.2010 r.
znak Cz.OS.WG./7628/7/10. Pozwolenie to zachowuje moc obowiązującą do
dnia 28.10.2018 r.
Kilkunastoletnie wypełnianie wyrobiska i kilkunastoletnia obecność w jego
czaszy odpadów, nie wywołała istotnych zmian w środowisku, a w
szczególności w jego składniku niezwykle wrażliwym na infiltrację
zanieczyszczeń – czyli w wodach podziemnych – patrz także rozdział 4.1.
Wynika to z warunków geologicznych i hydrogeologicznych podłoża
wyrobiska – patrz rozdziały 3.1.2 i 3.1.4, stwarzających bezpieczne dla
środowiska
możliwości
składowania
odpadów
(naturalną
barierę
geologiczną). Tworzą je iły środkowojurajskie, o miąższości 30 – 35 m,
odznaczające się współczynnikiem filtracji – k < 1,0 x 10-9 m/s.
31
Ponadto teren, na którym usytuowano składowisko, spełnia wszystkie warunki
lokalizacji tego typu obiektów, sprecyzowane w treści § 3 ust.1,
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24.03.2003 r. w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i
zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk
odpadów (Dz. U. nr 61 poz. 549).
Drugim obiektem unieszkodliwiającym odpady na terenie składowiska
Sobuczyna-Młynek, jest oddany do użytku w dniu 1.07.2009 r. Zakład
Zagospodarowania Odpadów o powierzchni 2,96 ha, w skład którego
wchodzą:
a) Kompostownia pryzmowa, o wydajności 20 tys. Mg/rok (z możliwością
rozbudowy),
b) Sortownia odpadów komunalnych, o wydajności 30 tys. Mg/rok/1
zmianę,
c) Stacja rozbiórki odpadów wielkogabarytowych; wydajność 10 tys.
Mg/rok/1 zmianę,
d) Stacja rozdrabniania gruzu budowlanego; wydajność 15 tys. Mg/rok/1
zmianę,
e) Miejski punkt zbiorki odpadów niebezpiecznych; wydajność 1 tys.
Mg/rok/1 zmianę.
Rodzaj prowadzonej działalności i warunki eksploatacji Zakładu
Zagospodarowania Odpadów, określone zostały w treści pozwolenia,
udzielonego na okres do dnia 8.01.2019 roku, Częstochowskiemu
Przedsiębiorstwu Komunalnemu Sp. z o.o. w Sobuczynie, decyzją nr
43/OS/2008 Marszałka Województwa Śląskiego z dnia 8.01.2009 r. znak OS.
Cz. WG. 76360/5/08. Decyzja ta, zawiera m.in. pozwolenie na wytwarzanie
odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne, pozwolenie na odzysk
odpadów innych niż niebezpieczne oraz określa miejsce i sposób
magazynowania i składowania odpadów.
Ustawa z dnia 1.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 152 poz. 897 z późniejszymi
zmianami) – anulując gminne Plany Gospodarowania Odpadami i wchodząc
w życie z dniem 1.01.2012 r. określiła szczegółowo:
1) zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące
utrzymania czystości i porządku,
2) warunki wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych
odpadów,
3) terminy wykonania określonych ustawowo zadań. W tym zakresie – gmina
jest obowiązana osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020r.:
32
- poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących
frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła
w wysokości co najmniej 50% wagowo,
- poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi
metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i
rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo
oraz ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
przekazywanych do składowania:
- do dnia 16 lipca 2013r. – do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do
składowania,
- do dnia 16 lipca 2020r. – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do
składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995r.
Docelowy system unieszkodliwiania odpadów w gminie Poczesna (a tym
samym w obszarze opracowania), zgodnie z treścią Planu Gospodarowania
Odpadami Województwa Śląskiego 2014, przyjętego Uchwałą nr IV/25/1/2012
Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 24.08.2012 . (patrz niżej, rozdział 15
poz.20), będzie oparty o Zintegrowany System Gospodarki Odpadami w
regionie I, Województwa Śląskiego. W skład tego regionu, został zaliczony
m.in. powiat częstochowski w tym gmina Poczesna.
Jedną z regionalnych instalacji przetwarzających odpady komunalne (RIPOK)
w regionie I, będzie Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów
Komunalnych, planowana do wykonania w 2014 r. w Poczesnej –
dysponująca rozbudowanymi:
- mechaniczno-biologiczną instalacją przetwarzania odpadów (MBP),
- składowiskiem odpadów,
- pozostałymi instalacjami obecnego ZZO (patrz wyżej).
System unieszkodliwiania odpadów w Regionie – po jego uruchomieniu w
okresie 2012-2020 r. i wykonaniu przez gminy regionu w tym gminę Poczesna,
określonych dla nich obowiązków ustawowych, umożliwi uporządkowanie i
organizację gospodarki odpadami na terenie powiatów i gmin Regionu I
województwa śląskiego, a zarazem redukcję (minimalizację) ilości odpadów
składanych w środowisku.
W treści planu gospodarki odpadami województwa śląskiego 2014,
rozstrzygnięto tym samym o lokalizacji działań inwestycyjnych – np. budowy
sortowni odpadów, kompostowni itp. – w granicach gminy Poczesna – patrz
wyżej. Działania te pozostają poza granicami obszaru opracowania. W takim
aspekcie całość działań w zakresie tworzenia regionalnego systemu
unieszkodliwiania odpadów, określonych zarówno w treści ustawy, jak i w
konsekwencji w treści planu gospodarowania odpadami województwa
33
śląskiego 2014 – nie pozostaje w związku z miejscowym planem (planami)
zagospodarowania przestrzennego, obszaru opracowania.
5. OCENA SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z PROJEKTOWANEGO PRZEZNACZENIA
TERENÓW W PROJEKCIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.
5.1. W zakresie zaopatrzenia w wodę
Problematyka zaopatrzenia strefy I gminy Poczesna w wodę, może być
jedynie stymulatorem, a nie barierą rozwoju obszaru. W treści projektu planu,
znalazły się zatem wyłącznie sformułowania, obejmujące lub dopuszczające:
– zaopatrzenie w wodę budownictwa mieszkaniowego wyłącznie z
gminnej sieci wodociągowej,
– rozbudowę sieci wodociągowej gminy,
– zakłady o charakterze przemysłowym mogą posiadać własne systemy
zaopatrzenia w wodę.
Sformułowania te są gwarancją, iż dalsza kontrolowana eksploatacja
gminnych systemów wodociągowych i jej ewentualna modernizacja lub
rozbudowa – w granicach wielkości ustalonych zasobów wód podziemnych i
określonych
w
pozwoleniach
wodno-prawnych,
nie
stwarza
niebezpieczeństwa powodowania szkód w środowisku hydrogeologicznym
gminy i regionu.
5.2. W zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza
Generalne ustalenia projektu planu, rozstrzygają o zaopatrywaniu całości
obiektów budowlanych w ciepło ze źródeł lokalnych (indywidualnych) –
kotłowni, preferując niskoemisyjne technologie spalania paliw w instalacjach
źródeł ciepła.
Projekt planu wyklucza także, sytuowanie w jego granicach przedsięwzięć,
które obowiązujące prawo zalicza do zawsze znacząco oddziaływujących na
środowisko.
Ponadto projekt planu rozstrzyga o zasadach zaopatrzenia obszaru
opracowania w gaz przewodowy, dopuszczając m.in. konieczną rozbudowę
średniociśnieniowej sieci gazowej.
Natomiast projekt planu nie rozstrzyga o obowiązku stosowania w źródłach
ciepła obszaru opracowania – niskoemisyjnych nośników energii –
dopuszczając tym samym nadal stosowanie w nich węgla i jego
pochodnych.
34
W takim ujęciu projekt planu dopuszczając dalsze, niezmienne
funkcjonowanie emisji powierzchniowej, powstającej w wyniku spalania
węgla - umożliwia wyłącznie, nie pogarszanie dotychczasowych warunków
aerosanitarnych obszaru.
Całość emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, powodowana
zarówno przez Składowisko Odpadów Sobuczyna-Młynek, jak i przez
funkcjonujący na jego terenie Zakład Zagospodarowania Odpadów, nie
wywiera znaczącego wpływu na stan czystości powietrza nie tylko na
obszarze opracowania ale i na obszarze gminy. M.in. dlatego Marszalek
Województwa Śląskiego, udzielił pozwolenia zintegrowanego dla tego
obiektu, a w toku procedury oceny oddziaływania na środowisko, nie
znaleziono podstaw do zastosowania art.135 ust.1 ustawy Prawo ochrony
środowiska, dotyczącego ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania
– patrz wyżej, rozdziały 4.2 i 4.4.
Wpływ składowiska na środowisko, to cena jaką trzeba ponosić, za
posiadanie i eksploatację obiektów skutecznie unieszkodliwiających
odpady, a więc obiektów o strategicznym znaczeniu dla ochrony środowiska,
nie tylko w gminnej skali (w treści Wojewódzkiego PGO, składowisko
Sobuczyna zostało zakwalifikowane jako składowisko regionalne – patrz
wyżej, rozdział 4.4).
Projekt planu, celem ograniczenia uciążliwości odorowych obiektu, do
możliwego i skutecznego minimum, rozstrzyga o zalesieniu terenów byłej
strefy ochronnej składowiska.
5.3. W zakresie emisji zanieczyszczeń do wód lub do ziemi
W tym przedmiocie ustalenia projektu planu obejmują:
- w zakresie odprowadzania ścieków sanitarnych:
a) ścieki z miejscowości Sobuczyna, odprowadzane będą w całości przez
przepompownię do kanalizacji miejskiej Częstochowy,
b) ścieki ze wschodnich krańców miejscowości Sobuczyna, łącznie ze
ściekami z Brzezin Nowych i Kolonii Brzeziny odrębnym, będącym we
wstępnej fazie realizacji, systemem kanalizacyjnym, grawitacyjnotłocznym, kierowane będą również do kanalizacji miejskiej
Częstochowy,
c) na terenach zabudowy istniejącej do czasu realizacji układów
sieciowych, pozostawia się szczelne zbiorniki bezodpływowe jako
rozwiązanie tymczasowe, z zastrzeżeniem wywozu ścieków do
najbliższego
punktu
zlewnego,
przez
koncesjonowanych
przewoźników,
d) dla posesji oddalonych od głównych koncentracji zabudowy, gdzie
realizacja sieci kanalizacji sanitarnej nie będzie przewidziana ze
35
względów ekonomicznych, dopuszcza się pozostawienie szczelnych
zbiorników bezodpływowych jw.
- w zakresie odprowadzania ścieków przemysłowych, dopuszcza się lokalne
systemy odprowadzania i oczyszczania ścieków, a także zastrzega się:
a) zabezpieczenie wyrobiska złoża Brzeziny I (teren PG), przed
przenikaniem substancji ropopochodnych, pochodzących od
używanego do pracy sprzętu
b) wykluczenie składowania odpadów w wyrobisku złoża (kopalni), oraz
lokalizacji składu paliwa dla maszyn pracujących na terenie kopalni,
- w zakresie odprowadzania wód opadowych, projekt planu rozstrzyga, że
będą one odprowadzane w całości przez spływ powierzchniowy (rowy
przydrożne, rowy melioracyjne, cieki wodne) oraz infiltrację do gruntu, przy
czym:
a) dopuszcza się funkcjonowanie krótkich ciągów kanalizacji
deszczowej, przy zabudowie zwartej, w szczególności typu MW,
b) ścieki deszczowe z zanieczyszczeniami typu przemysłowego lub
ropopochodnymi należy odprowadzać w sposób zorganizowany
po uprzednim oczyszczeniu,
c) dopuszcza się retencjonowanie i wykorzystanie wód opadowych
na terenie posesji.
Ponadto projekt planu wdraża zakaz odprowadzania zanieczyszczonych wód
i ścieków do gruntu i wód powierzchniowych.
Zapisy te wykluczają możliwość wzrostu zagrożenia wód i ziemi,
powodowanego odprowadzaniem ścieków, a tym samym możliwość
znaczącego oddziaływania na wody i ziemię, przez mieszkańców lub
podmioty gospodarcze sytuowane na obszarze projektu planu.
5.4. W zakresie zagrożenia odpadami i zanieczyszczenia gleby lub ziemi
Projekt planu rozstrzyga o zakazie prowadzenia wszelkiej działalności
gospodarczej związanej z gospodarką odpadami, w granicach
opracowania.
Pozostałe zapisy projektu planu, powielają treści ustaw o odpadach oraz o
czystości i porządku w gminach, określając o:
− obowiązku urządzenia na każdej posesji miejsca na pojemniki bądź worki
do czasowego gromadzenia odpadów stałych poddanych uprzednio
selekcji,
− wywozie odpadów na regionalne składowisko Sobuczyna-Młynek,
− postępowaniu z różnymi rodzajami odpadów, zgodnie z przyjętymi przez
Radę Gminy aktami prawa lokalnego i regulaminem składowiska.
36
Zapisy te nie zabezpieczają obszaru opracowania i gminy (środowiska) przed
zagrożeniem stwarzanym przez odpady. Zabezpieczenie takie nie leży w
zakresie możliwości planu zagospodarowania, ani nie jest jego funkcją.
Zadania i obowiązki gminy Poczesna, w zakresie unieszkodliwiania odpadów,
określiła ustawa z dnia 1.07.2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 152 poz. 897 z
późniejszymi
zmianami)
–
anulując
równocześnie
gminne
Plany
Gospodarowania Odpadami. Natomiast docelowy system unieszkodliwiania
tych odpadów (Zintegrowany System Gospodarki Odpadami w regionie I
województwa śląskiego) określił Plan Gospodarowania Odpadami
Województwa Śląskiego 2014 – patrz wyżej, rozdział 4.4.
Powielanie oczywistych rozstrzygnięć obowiązującego w tym przedmiocie
prawa, nie wchodzi w zakres miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
Natomiast wszystkie lokalizowane, lub funkcjonujące na obszarze objętym
planem podmioty gospodarcze, mają obowiązek prowadzenia gospodarki
odpadami, w sposób i na zasadach określonych prawem ochrony środowiska
i ustawą o odpadach, niezależnie od rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów
(a w szczególności na zasadach określonych w decyzjach właściwych –
powiatowych lub wojewódzkich organów ochrony środowiska). Zagadnienia
te pozostają także poza zakresem planu zagospodarowania przestrzennego i
nie są jego funkcją – analogicznie jak w przypadku odpadów komunalnych
gminy.
5.5. W zakresie emitowania hałasu i pól elektromagnetycznych
Projekt planu rozstrzyga, że:
− wyklucza się w granicach opracowania lokalizację przedsięwzięć
mogących zawsze lub potencjalnie oddziaływać na środowisko,
− hałas wytwarzany na terenach działalności produkcyjnej i usługowej,
(ewentualny ponadnormatywny hałas przemysłowy), nie może wykraczać
poza granice własności poszczególnych podmiotów.
Takie zapisy projektu planu – w praktyce definitywnie likwidują możliwość
powstania w obszarze projektu planu, źródeł ponadnormatywnego hałasu
przemysłowego – przenikającego do środowiska.
Niezależnie od tego projekt planu rozstrzyga o obowiązku ochrony istniejącej
zabudowy mieszkaniowej przed hałasem i zapewnienia właściwego
standardu akustycznego dla nowopowstającej zabudowy poprzez
zastosowanie rozwiązań (technicznych, przestrzennych, funkcjonalnych)
odpowiadających dopuszczalnym poziomom hałasu, określonym w
przepisach odrębnych – dotyczy to terenów MW, MN, MNU i RM; zapis ten
wdraża zatem - stosownie do art.113 i 114 prawa ochrony środowiska,
37
kwalifikację akustyczną całości wymienionych powyżej terenów, zaliczając je
tym samym do terenów akustycznie chronionych.
Oznacza to konieczność zachowania standardów akustycznych na tych
terenach planu, co najmniej w takich wielkościach, jakie określiło dla nich
rozporządzenie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8.10.2012 r. w
sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tabele 1 – 4, Dz. U.
poz. 1109).
Równocześnie projekt planu, rozstrzyga o wyznaczeniu przebiegu dróg klasy
zbiorczej (KDZ) – ulic Gminnej, Staszica, Topolowej, Białej, Szafirowej i
projektowanej, wymagających obustronnego poszerzenia – o szerokości w
liniach rozgraniczających 20 m, a także dróg klasy lokalnej (KDL) – ulic
Konwaliowej, Szczytowej i części Muzealnej, o szerokości w liniach
rozgraniczających 12 – 16 m oraz dróg dojazdowych (KDD) o szerokości w
liniach rozgraniczających – 10 m.
Te ustalenia projektu planu nie usuwają zagrożenia hałasem wywoływanym
ruchem kołowym – umożliwiając jednak przebudowę i modernizację dróg
(poprawę ich stanu technicznego), przyczyniają się do jego wydatnego
ograniczenia, wpływając tym samym na polepszenie klimatu akustycznego
obszaru.
Projekt planu wdraża dla ochrony ludzi przez promieniowaniem
elektromagnetycznym wytwarzanym przez przesyłowe, napowietrzne linie
elektroenergetyczne, zachowywanie wolnych od zabudowy stref tych linii, o
szerokości (licząc w obie strony od osi linii: przy 110 kV – 15 m, przy 15 kV –
7,5 m.
5.6. W zakresie występowania poważnych awarii
Wykluczenie w granicach opracowania lokalizacji przedsięwzięć mogących
zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, sprawia iż nie jest możliwe - w
granicach projektu planu - pojawienie się lub funkcjonowanie obiektów lub
instalacji, które mogłyby kwalifikować się do obiektów dużego (ZDR) lub
zwiększonego (ZWR), ryzyka wystąpienia poważnej awarii. Tym samym na
obszarze opracowania nie zaistnieją zakłady, które miałyby obowiązek
spełnienia warunków i wymagań, określonych w treści Tytułu IV Prawa
ochrony środowiska – „Poważne awarie”, a w szczególności określonych w
art. 243 – 264 tej ustawy.
Ryzyko wystąpienia poważnej awarii, może wystąpić w granicach planu w
wyniku transportu drogami powiatowymi (lub gminnymi), substancji lub
materiałów niebezpiecznych (poważna awaria drogowa). Zdarzenia takie
pozostają poza sferą miejscowego planu zagospodarowania, jakkolwiek
ujęte w jego treści rozstrzygnięcia, dotyczące modernizacji układu
drogowego – patrz wyżej rozdział 5.5, zmierzają w kierunku zminimalizowania
skutków takich zdarzeń, w granicach obszaru opracowania.
38
5.7. W zakresie wykorzystywania zasobów środowiska i niekorzystnego
przekształcania terenu.
Teren objęty projektem planu – z wyjątkiem złoża surowców ilastych ceramiki
budowlanej Brzeziny I (patrz wyżej, rozdział 3.1.2), pozbawiony jest innych
zasobów środowiska zasługujących na szczególniejszą ochronę. Toteż projekt
planu rozstrzyga o zagospodarowaniu, eksploatacji i rekultywacji złoża
Brzeziny I (teren 1PG), zgodnie z projektem zagospodarowania złoża i
ustaleniami przepisówszczególnych, ustalając równocześnie co następuje:
− przeznaczeniem podstawowym – terenów PG, jest powierzchniowa
eksploatacja – w zasięgu terenu górniczego oraz tereny zabudowy
produkcyjnej z obiektami i
urządzeniami towarzyszącymi oraz
rekultywacja zgodnie z projektem zagospodarowania złoża i ustaleniami
przepisów szczególnych,
− przeznaczeniem uzupełniającym są parkingi i garaże, zieleń izolacyjna,
lokalizacja sieci i urządzeń infrastruktury technicznej i komunikacyjnej dla
obsługi funkcji podstawowej oraz obiekty biurowe w zakresie niezbędnym
dla funkcjonowania przeznaczenia podstawowego,
− zwałowany nadkład gleby, zostanie w całości wykorzystany do
łagodzenia skarp wyrobiska do nachylenia określonego w projekcie
zagospodarowania złoża, a także do jego rekultywacji,
− nakazuje się zabezpieczenie wyrobiska przed przenikaniem substancji
ropopochodnych pochodzących z używanego do pracy sprzętu,
− wyklucza się składowanie odpadów w wyrobisku, a także lokalizację
składu paliwa dla maszyn pracujących na terenie eksploatacyjnym.
− zastrzega się, że działalność wydobywcza (górnicza), nie może
powodować zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych,
− nakazuje się rekultywację terenów wyłączanych z działalności górniczej w kierunku rolno-leśnym.
Projekt planu zastrzega także – iż ze względu na możliwość wystąpienia szkód
górniczych wymagane jest przeprowadzenie badań (geotechnicznych i
geologiczno-inżynierskich), celem określenia wymogów technicznych, dla
usytuowania nowej zabudowy.
Równocześnie projekt planu wdraża obowiązki dotyczące ochrony,
istniejących w granicach obszaru opracowania urządzeń melioracyjnych,
rozstrzygając o:
1) zakazie zabudowy i budowy ogrodzeń w odległości mniejszej niż 5m od
górnej krawędzi rowów,
2) obowiązku - w przypadku zmiany sposobu użytkowania terenów, na
których występują urządzenia melioracyjne - wykonania przebudowy w
sposób umożliwiający prawidłowe ich funkcjonowanie.
39
Projekt planu wprowadza także:
a) ograniczone prawo zabudowy terenów rolnych – wyłącznie obiektami
służącymi obsłudze gospodarki rolnej i zachowania w obrębie tych
terenów – zadrzewień śródpolnych,
b) zakazu zabudowy terenów wód powierzchniowych,
oraz obowiązek zachowania istniejącej konfiguracji terenu w granicach hałd
pokopalnianych, nakazując w ich obrębie utrzymanie naturalnej zieleni,
wykluczając lokalizację lub użytkowanie wszelkich obiektów, a także
rozkopywanie lub niszczenie hałd.
Te treści projektu planu, kształtują w sposób właściwy przestrzenne warunki
ochrony istniejących (szczupłych) zasobów środowiska obszaru objętego
projektem planu, jak i ich ochrony.
6. OCENA SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA,
NA CAŁOŚĆ ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ICH WZAJEMNYM POWIĄZANIU ORAZ TENDENCJI DO
ZMIAN, PRZY BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU PLANU
Realizacja projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
obszaru strefy I, gminy Poczesna, obejmujących sołectwa lub ich części:
Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz
fragment sołectwa Huta Stara B, nie powinna spowodować pogorszenia
stanu poszczególnych elementów środowiska w obszarze planu ani poza jego
granicami.
Dopuszczenie bowiem na obszarze planu działalności
produkcyjnej i usługowej (z wykluczeniem zawsze i potencjalnie znacząco
oddziaływującej na środowisko), a także dopuszczenie skupisk budownictwa
mieszkaniowego, nie pogarszając wymiernie istniejących standardów
środowiska, jest zgodne z charakterem obszaru całej gminy tj. gminy, która
zachowując status samodzielnej jednostki samorządowej – jest de facto
przedpolem (przedmieściem) Częstochowy. Jest to zatem obszar o znacznie
zaawansowanych procesach urbanizacji i z punktu widzenia potrzeb ochrony
środowiska - nie istnieją przesłanki ani powody, by procesy te należało
ograniczać.
Warunkiem powodzenia w tym zakresie, będzie ścisłe przestrzeganie i
egzekwowanie ustaleń projektu planu, nakazujących m.in. wyposażenie i
zagospodarowywanie obszaru wyłącznie w oparciu o infrastrukturę
techniczną, a także równoległe podporządkowanie się samorządu gminnego
i lokalizowanych na obszarze projektu planu przedsięwzięć, wymaganiom i
warunkom prowadzenia działalności i tychże przedsięwzięć, określonym
40
przede wszystkim w ustawach: Prawo ochrony środowiska i o ochronie
przyrody, a także ustawą o odpadach, prawem geologicznym i górniczym
oraz ustawą Prawo wodne.
Gmina dla umożliwienia
podmiotom gospodarczym dopełnienia tych
wymagań i warunków, powinna zrealizować w możliwie pilnym terminie:
- pełny system kanalizacji sanitarnej i deszczowej obszaru,
- gazyfikację obszaru,
- organizację skutecznego systemu unieszkodliwiania odpadów.
Przy założeniu braku realizacji ustaleń planu, którego zaletą jest
uporządkowanie gospodarowania przestrzenią w granicach opracowania,
należy przyjąć, iż stan środowiska nie tylko obszarów objętych planem,
istniejących ekosystemów itp. będzie ulegał postępującemu pogarszaniu.
Całość konsekwencji wynikających z ewentualnych nie usystematyzowanych
oddziaływań antropogenicznych, znajdzie swe wymierne skutki na terenie
gminy i regionu.
7. OCENA PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ZABYTKI I DOBRA MATERIALNE
W granicach strefy I gminy Poczesna nie występują ani obiekty zabytkowe
figurujące w ewidencji lub wpisane do rejestru zabytków, ani też stanowiska
lub strefy archeologiczne. Toteż projekt planu nie formułuje rozstrzygnięć w
tym zakresie.
8. OCENA ZAGROŻEŃ DLA ŚRODOWISKA Z UWZGLĘDNIENIEM WPŁYWU NA ZDROWIE LUDZI, KTÓRE
MOGĄ POWSTAWAĆ NA TERENIE OBJĘTYM PROJEKTEM PLANU LUB INNYCH TERENACH
Projekt planu wdraża zapisy rozstrzygające o wykluczeniu lokalizacji w
granicach opracowania przedsięwzięć mogących zawsze znacząco
oddziaływać na środowisko - patrz także rozdziały 5.2 i 5.5.
Projekt planu rozstrzyga równocześnie o:
− zaopatrzeniu w wodę całości siedlisk ludzkich stałych i czasowych, jak i
obiektów oraz terenów produkcyjnych i usługowych, wyłącznie z gminnej
sieci wodociągowej (z wyjątkami, o których mowa w rozdziale 5.1,
− wyposażeniu zabudowanych miejscowości gminy w gminną sieć
kanalizacji sanitarnej, kierującej ścieki do kanalizacji Częstochowy,
− obowiązku odprowadzania ścieków sanitarnych – do czasu wybudowania
gminnego systemu kanalizacyjnego – do szczelnych, bezodpływowych,
okresowo opróżnianych zbiorników,
41
− obowiązku oczyszczania ścieków deszczowych przed odprowadzeniem
ich do odbiorników, w przypadku powstawania ich na zanieczyszczonych
powierzchniach,
− stosowaniu dla celów grzewczych niskoemisyjnych technologii spalania
paliw,
− wyposażeniu gminy w sieć gazową,
− zalesieniu obszaru położonego w pasie 500 metrów od zewnętrznej
granicy
− terenów składowiska odpadów komunalnych Sobuczyna-Młynek,
− zakazie prowadzenia wszelkiej działalności gospodarczej związanej z
gospodarką odpadami,
− specyfikacji terenów chronionych akustycznie – stosownie do art. 113 i 114
prawa ochrony środowiska (terenów MW, MN, MNU i RM – tj. zabudowy
mieszkaniowej oraz zagrodowej),
− przebudowie i modernizacji układu komunikacyjnego oraz nowych
ciągów
komunikacyjnych celem poprawy klimatu akustycznego i
warunków aerosanitarnych obszaru opracowania,
− obowiązku wykonania
badań (geotechnicznych i geologicznoinżynierskich)- ze względu na możliwość wystąpienia szkód górniczych dla
określenia wymogów technicznych- dla usytuowania nowej zabudowy.
− obowiązku zabezpieczenia ludzi (i środowiska), przed promieniowaniem
elektromagnetycznym, poprzez wdrożenie stref wolnych od zabudowy w
sąsiedztwie napowietrznych, przesyłowych linii elektroenergetycznych (15 i
110 kV).
Równocześnie projekt planu ustala, że powierzchnia biologicznie czynna na
terenach budownictwa mieszkaniowego – wielorodzinnego (MW), nie będzie
mniejsza niż 35 %, jednorodzinnego (MN) – 30-50%, jednorodzinnego z
usługami (MNU) – 30%, zagrodowego (RM) – 30%, usługowego,
przemysłowego i przemysłowego z usługami (U, P, PU) –20-30%.
Całość tych jak i pozostałych zapisów projektu planu, będących
konsekwencją przeznaczenia (funkcji) obszarów objętych planem, zmierza
do ograniczenia lub usunięcia istniejących i przewidywanych na obszarze
opracowania (i gminy), zagrożeń dla środowiska, a tym samym do
wyeliminowania zagrożeń dla zdrowia i życia ludzkiego.
42
9. OCENA SKUTKÓW DLA ISTNIEJĄCYCH FORM OCHRONY PRZYRODY, OBSZARÓW CHRONIONYCH
LUB ZMIAN W KRAJOBRAZIE
Na obszarze strefy I gminy Poczesna, nie występują obszary lub obiekty
przyrodnicze – objęte ochroną prawną, (w rozumieniu art.6 ustawy o ochronie
przyrody).
Sytuowanie w granicach projektu planu, funkcji produkcyjnych, usługowych
lub mieszkaniowych, nie wyklucza obecności funkcji ochronnych na tychże
terenach, np. ochrony upraw rolnych (łąk i pastwisk, zadrzewień i zakrzaczeń),
a także cieków i zbiorników wodnych, zachowania lasów i ochrony
ekosystemów leśnych, wprowadzania zalesień oraz zorganizowanej zieleni.
Ponadto projekt planu rozstrzyga o zalesieniu terenów położonych w
promieniu 500 m od składowiska odpadów Sobuczyna-Młynek, tj. w
promieniu 500 m od ogrodzenia tego obiektu, czyli terenu byłej strefy
ochronnej składowiska. Mimo, że w granicach opracowania, znajduje się
niewielki fragment tych terenów - w obrębie miejscowości Sobuczyna (patrz
załącznik), niemniej rozstrzygnięcie to oznacza konieczność realizacji
przedsięwzięcia, tj zalesienia, którego całkowita powierzchnia w granicach
gminy wyniesie 253, 23 ha.
Zgodnie z treścią § 3 ust.1 pkt.90 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
9.10.2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko (Dz. U. nr 213 poz.1397) – zalesienia o powierzchni przekraczającej
20 ha, zaliczone są do przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać
na środowisko. Oznacza to, że realizacja tego zamierzenia może być
poddana procedurze ocen oddziaływania na środowisko – stosownie do
przepisów Działu V, a w szczególności art.63 ust. 1 ustawy z dnia 3.10.2008 r. –
patrz wyżej, rozdział 2, w toku której może zostać określona potrzeba
wykonania raportu oddziaływania zamierzenia na środowisko.
Dziwna rzecz – początki życia na planecie Ziemia, sięgają 3,8 mld lat
(Paleoarchaik). W toku przemijania poszczególnych er i okresów dziejów
ziemi, wykształcały się i zmieniały – w wyniku sukcesywnej ewolucji, zarówno
biocenozy, ekosystemy, jak i gatunki flory i fauny. Pierwsze lasy planety ziemia
(dewon, karbon), grupowały zarówno gatunki drzewopodobnych bylin
(lepidodendrony, lepidocarpony i sygilarie), jak i pierwsze drzewa –
Archeopterysy i Kordaity. Mezozoik to początek lasów iglastych i ich optimum
(trias) oraz ekspansja lasów liściastych. W początkach czwartorzędu – około 1
mln lat temu – świat organiczny był już bardzo zbliżony do współczesnego.
Można więc zaryzykować twierdzenie, że i współczesny las, o którym
wiadomo, iż jest najbardziej złożonym, a równocześnie podstawowym
43
ekosystemem
lądowym,
zapewniającym
przyrodniczego – także funkcjonuje już 1 mln lat.
równowagę
środowiska
Natomiast wiedzy ludzkiej nie jest znane występowanie – w toku już tylko
owego 1 mln lat - przypadków znaczącego (w potocznym rozumieniu
niekorzystnego), oddziaływania lasu na środowisko. Oddziaływanie takie
pojawiło się dopiero w treści wymienionego powyżej rozporządzenia. W tej
samej grupie przedsięwzięć, do której zaliczono m.in. instalacje do produkcji
mas bitumicznych lub przetwarzania celulozy. Interesująca niefrasobliwość,
do której zdolne są jedynie środowiska ludzkie, które społeczeństwo z sobie
jedynie wiadomych względów nazywa ekologicznymi.
Tymczasem las – najdoskonalszy ziemski ekosystem (niezależnie od tego czy
jest ekosystemem naturalnym czy sztucznym – tj. powstałym w wyniku
zalesiania), jest zarazem największą jednostką funkcjonalną biosfery. Wydaje
się więc niezbędnym wymienienie przynajmniej kilku funkcji (oraz roli lasu) w
biosferze, mimo, że funkcje te są powszechnie znane. W ogromnym
uproszczeniu - najistotniejszymi funkcjami lasu są:
1. Ochrona klimatu (wyrównywanie amplitud termicznych w każdej skali
czasowej;
zapobieganie
nadmiernemu
nagrzewaniu
oraz
wypromieniowywaniu ciepła; łagodzenie prędkości i zmienianie kierunków
ruchu powietrza; utrzymywanie wysokiej wilgotności i ograniczanie poprzez
procesy fotosyntezy efektu cieplarnianego),
2. Wytwarzanie tlenu i absorpcja CO2 (lasy ziemi zaspokajają blisko połowę
zapotrzebowania na tlen ludzi i zwierząt, wytwarzając go około
26 mld Mg/rok; jeden ha lasu, absorbuje od 140 do 250 Mg CO2/rok),
3. Stabilizacja i regulacja stosunków wodnych m.in. poprzez retencjonowanie
wody,
4. Wytwarzanie i magazynowanie pokarmu oraz kryjówek dla organizmów
zwierzęcych.
Wymienione powyżej funkcje, bynajmniej nie wyczerpują ich całości.
Decydują one jednak także o roli lasu w bytowaniu i gospodarce człowieka.
Lasy bowiem:
− spełniają funkcje przeciwpowodziowe, wodochronne, i glebochronne,
− spełniają funkcje ochronne (izolujące), wobec wytwarzanych przez
człowieka
emisji – vide projekt zalesienia terenów wokół składowiska
Sobuczyna - Młynek (ZZO i RIPOK),
− wytwarzają surowce niezbędne gospodarce ludzkiej (drewno, węgiel).
Pora zatem ocenić, czy przedsięwzięcie obejmujące zalesienie 253,23 ha
powierzchni gminy – w tym fragmentu strefy II gminy Poczesna, istotnie będzie
44
miało (lub może mieć), znaczący wpływ na środowisko obszaru opracowania
(oraz gminy i regionu).
Zalesienie to nie jest zlokalizowane w granicach jakiegokolwiek obszaru
prawnej ochrony przyrody – w rozumieniu art.6 ustawy o ochronie przyrody –
w tym także w granicach Obszaru Natura 2000, jakkolwiek w jego
niedalekim, a fragmentarycznie - bezpośrednim sąsiedztwie – patrz niżej,
rozdział 10. Nie powstanie także na terenach wodno-błotnych, ani terenach
o znaczeniu historycznym, kulturowym lub archeologicznym (patrz wyżej,
rozdział
7).
Przeciwnie
–
powstanie
na
terenach
intensywnie
przekształcanych antropogenicznie, najpierw poprzez wylesienie i intensywną
gospodarkę rolną, następnie poprzez nieomal rabunkową – powierzchniową i
podziemną eksploatację rud żelaza, a wreszcie poprzez utworzenie
składowiska odpadów wielkiej skali (regionalnej). Będzie to więc nic innego,
jak próba odtworzenia (rekultywacji), pierwotnych, dominujących na tym
obszarze siedlisk leśnych. Nadto może być prowadzone w dostosowaniu do
lokalnych warunków siedliskowych i krajobrazowych oraz z wykorzystaniem
wszelkich zróżnicowań siedliskowych dla urozmaicenia składu gatunkowego
zakładanych upraw leśnych (patrz niżej).
A ponieważ wiadomym jest, że nawet stosunkowo niewielkie powierzchnie
leśne, ułatwiają ochronę różnorodności biologicznej w środowisku uprzednio
zdominowanym przez człowieka – jest oczywiste, że ów formalnie
sformułowany znaczący wpływ zalesienia 253,23 ha powierzchni gminy, na
środowisko, będzie miał wyłącznie wymiar dodatni.
W tej sytuacji (pomijając w tym miejscu cel wykonania tego przedsięwzięcia i
jego ochronną funkcję – patrz wyżej, rozdziały 5.2 i 5.5), należy wykluczyć
znaczący - niekorzystny wpływ (także potencjalny) tego przedsięwzięcia na
środowisko, zarówno obszaru opracowania jak i w szerszym – gminnym i
regionalnym zakresie.
Niebezpieczeństwo wystąpienia takiego oddziaływania, może natomiast
pojawić się wyłącznie, w przypadku niewłaściwego (nieprofesjonalnego),
wykonywania procesu zalesienia. Znane są przypadki stosowania nasadzeń
gatunkami innymi niż rodzime, bądź gatunkami spoza naturalnego zasięgu
geograficznego. Powszechne stało się obsadzanie gruntów monokulturą
sosnową, która bardzo często jest całkowicie obca rodzimemu siedlisku (patrz
wyżej, rozdział 3.1.7). Kolejnym błędem jest ignorowanie obserwowanych i
przewidywanych tendencji zmian klimatycznych, które powinny być brane
pod uwagę, przy doborze gatunkowym zalesień. Niejednokrotnie pomijany
jest całkowicie naturalny potencjał przyrodniczy zalesianych terenów,
mogący być rozwiązaniem problemu zwiększania lesistości, przy
jednoczesnym zachowaniu różnorodności biologicznej – co można zapewnić
przez wykorzystanie naturalnych odnowień na gruntach. Ich zalety to m.in.:
45
uzyskanie zróżnicowanej struktury gatunkowej i wiekowej drzewostanu,
kształtowanie się ekosystemów zbliżonych do roślinności potencjalnej lub
ewoluujących w tym kierunku, zachowanie ciągłości stadiów sukcesji
naturalnej - tworzenie naturalnych ekotonów, a także wzrost różnorodności na
poziomie gatunków i ekosystemów.
Konieczne wyeliminowanie takich błędów – wywołujących zagrożenia,
wymaga zaangażowania zarówno samorządu gminy Poczesna, jak i jednostki
odpowiedzialnej za realizację zadania (jak się wydaje powinno nią być
Częstochowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o.),
w procedury
planowania, a następnie wykonywania projektowanego przedsięwzięcia, tym
bardziej, iż jest ono przedsięwzięciem, które gmina zdecydowała
wprowadzić,
do
treści
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego. M.in. wydaje się, że dla projektowanego zalesienia (mając na
uwadze jego znaczną powierzchnię) – koniecznym jest wykonanie przez Biuro
Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej – na zlecenie jednostki wykonującej to
przedsięwzięcie - planu urządzenia lasu (przy współpracy starosty i
właściwego terenowo nadleśnictwa).
Plan Urządzenia Lasu - podstawowy dokument gospodarki leśnej
opracowywany jest dla określonego obiektu (nadleśnictwo, gmina, miasto) i
wykonywany obligatoryjnie dla lasów wszelkich form własności. Zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20.12.2005 r. w sprawie
szczegółowych warunków i trybu sporządzania planu urządzenia lasu,
uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu (Dz. U. nr
256 poz. 215), może być opracowywany także dla zalesień (Uwaga !
Rozporządzenie to straciło moc obowiązującą w lipcu 2012 r. a projekt jego
nowej wersji – do chwili opracowania niniejszej prognozy nie wszedł w życie).
Rozporządzenie to formułowało zadania Planu w taki sposób, aby
prowadzona w oparciu o Plan wielofunkcyjna, trwale zrównoważona
gospodarka leśna, przynosiła pozytywne efekty w wielu dziedzinach.
Określało ono obowiązek prowadzenia działalności, zmierzającej do
kształtowania i wykorzystywania lasów w sposób i w tempie, zapewniającym
zachowanie ich bogactwa i różnorodności biologicznej.
Posiadanie takiego planu, gwarantuje więc szczegółowe rozeznanie wpływu
zalesień na różnorodność biologiczną i na krajobraz, co pozwala na
dostosowanie ich do lokalnych warunków siedliskowych i krajobrazowych
(rozwiązania takie funkcjonują m.in. przy opracowywaniu planów ochrony
dla parków narodowych, rezerwatów przyrody oraz parków krajobrazowych).
Równie
istotne
jest
powierzenie
czynnego
wykonania
zalesień,
profesjonalnemu wykonawcy – niejako „z urzędu”, winno nim być właściwe
terenowo Nadleśnictwo.
46
Przestrzeganie wymienionych powyżej zasad, wykluczając błędy i
nieprawidłowości podczas planowania i wykonywania projektowanego
zalesienia - konsekwentnie wyeliminuje możliwy znaczący (potencjalny),
wpływ tego przedsięwzięcia na środowisko.
Projekt planu nie formułuje zapisów dotyczących trybu i zasad projektowania
i wykonania zalesienia obszaru byłej strefy ochronnej składowiska SobuczynaMłynek. Zagadnienia te uregulowane przepisami szczególnymi, pozostają
poza właściwością miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Ponadto zapisy projektu planu:
− zakazują odprowadzania zanieczyszczonych wód i ścieków do ziemi i wód
powierzchniowych;
− nakazują zachowanie istniejących grup zieleni znajdujących się na terenie
poszczególnych działek (nakaz ten nie obejmuje terenów PG),
− zachowują istniejące tereny i uprawy leśne, tj. ustanawiają ochronę
ekosystemów leśnych (ZL), wdrażając w ich granicach zakaz
zabudowy,
z wyjątkiem obiektów związanych z gospodarką leśną i infrastrukturą
techniczną, wdrażając także zakaz lokalizacji wolnostojących nośników
reklamowych; ustalają także - dla inwestycji realizowanych w
bezpośrednim sąsiedztwie terenów leśnych, nakaz zachowania odległości
zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi,
− wprowadzają tereny zalesień (ZLZ), z obowiązkiem ochrony istniejących
zalesień naturalnych powstałych z rodzimych gatunków drzew leśnych;
wdrażają także zakaz lokalizacji wolnostojących nośników reklamowych,
− wdrażają obowiązek rekultywacji terenów PG, wyłączonych z działalności
górniczej - w kierunku leśnym (patrz także rozdział 5.7),
− nakazują ochronę zieleni naturalnej terenów hałd pokopalnianych (tereny
ZK), zabraniając lokalizacji lub użytkowania wszelkich obiektów, likwidacji
drzewostanu oraz rozkopywania i niszczenia terenu, nakazując
zachowanie istniejącej konfiguracji powierzchni; wdrażają równocześnie
obowiązki w zakresie pielęgnacji i utrzymania drzewostanu oraz
kształtowania struktur gatunkowej i przestrzennej zieleni zgodnie z
warunkami siedliskowymi, w celu wzbogacenia różnorodności biologicznej,
wykluczają także lokalizację wolnostojących nośników reklamowych,
− ustanawiają tereny zieleni urządzonej – parkowej (tereny ZP) z nakazem
minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnych – 70%,
− wdrażają ochronę terenów upraw rolnych (tereny R), zakazując ich
zabudowę za wyjątkiem inwestycji celu publicznego w zakresie
infrastruktury technicznej, wykluczając likwidację zwartych grup
zadrzewień oraz
dopuszczając lokalizację stawów hodowlanych oraz
urządzanie zbiorników wodnych na ciekach naturalnych i rowach
melioracyjnych,
47
− utrzymują istniejące tereny łąk i pastwisk (tereny RŁ), wdrażając zakaz ich
zabudowy za wyjątkiem inwestycji celu publicznego w zakresie
infrastruktury technicznej, nakazując zachowanie istniejącego cieku i
wykluczając likwidację zwartych grup zadrzewień, dopuszczając
natomiast, możliwość lokalizacji stawów hodowlanych oraz urządzanie
zbiorników wodnych,
− wprowadzają zieleń izolacyjną,
− wdrażają - w zakresie kolorystyki i materiałów wykończeniowych obiektów:
1) przy realizacji elewacji budynków:
−
stosowanie
materiałów
wykończeniowych
pochodzenia
naturalnego takich jak: tynk, cegła, kamień naturalny, drewno,
− zakaz
stosowania
substandardowych
materiałów
wykończeniowych, takich jak: siding, blachy, boazerie elewacyjne,
− stosowanie elewacji w naturalnych kolorach materiałów okładzin
zewnętrznych, lub jako wiodących jasnych barw – w odcieniach:
beż, piaskowy, szary lub biały, z zakazem stosowania kolorów
intensywnych i kontrastujących z otoczeniem,
2) przy realizacji połaci dachowych budynków:
− jednorodną na działce kolorystykę dachów,
− stosowanie pokrycia ceramicznego lub optycznie imitującego
ceramikę w kolorystyce z palety naturalnych kolorów materiałów
ceramicznych,
− wyklucza się pokrycie dachów papą smołową i asfaltową,
3) w zakresie realizacji ogrodzeń:
− stosowanie ogrodzeń ażurowych o prześwicie minimum 50 %,
− zakaz stosowania
ogrodzeń
z
prefabrykowanych
przęseł
betonowych oraz z tworzyw sztucznych;
− stosowanie stonowanej kolorystyki w odcieniach beżu, brązu szarości
z zakazem stosowania kolorów intensywnych i kontrastujących z
otoczeniem;
4) w zakresie realizacji nośników reklamowych i szyldów – wykluczenie ich
stosowania w sposób zakłócający otaczający krajobraz.
Reasumując, projekt planu zawiera sformułowania zapewniające ochronę (i
poprawę) stanu zasobów przyrodniczych obszaru, jak i ochronę krajobrazu
w zakresie określonym ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym, w
proporcjach właściwych do przeznaczenia terenu. Równocześnie projekt nie
zawiera zapisów, których treść mogłaby zagrażać nie tylko istniejącym
tworom przyrody - zasługującym w mikrolokalnej skali na ochronę, ale także
obszarom cennym przyrodniczo, położonym poza granicami opracowania.
48
10. OCENA W ZAKRESIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OBSZARÓW
NATURA 2000
Najbliższym - wobec terenów strefy I gminy Poczesna (czyli terenów objętych
planem) - Obszarem Natura 2000, jest Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) –
Mający Znaczenie dla Wspólnoty – Poczesna koło Częstochowy, noszący kod
PLH 240030, o powierzchni 39,2 ha, położony w miejscowości Poczesna
Łąkowa, (patrz wyżej rozdział 3.1.7), w odległości około 2,0 km na południe i
wschód od obszaru opracowania (patrz załącznik).
Drugim położonym w odległości około 5 km na północny zachód od obszaru
opracowania jest także Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) – Walaszczyki w
Częstochowie, o kodzie PLH 240028 i powierzchni 23,5 ha, zlokalizowany przy
ulicy Sosnowej, na północ od ulicy Leśnej w Częstochowie, w sąsiedztwie
granicy gminy Konopiska.
Inne – dalsze Obszary Natura 2000, to Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) –
Przełom Warty koło Mstowa, o kodzie PLH 240026, w odległości około 15 km
od granic obszaru opracowania i Ostoja Olsztyńsko – Mirowska o kodzie PLH
240015 (10 km).
Najpoważniejsze – powszechnie publikowane zagrożenia Obszaru Natura
2000 – Poczesna Łąkowa, a w szczególności zagrożenia mogące decydować
o istnieniu obszaru - siedlisk zmienno wilgotnych łąk trzęślicowych (zespołu
Molinietum caeruleae) oraz niżowych łąk świeżych (Arrhenatherion elatioris) –
patrz wyżej rozdział 3.1.7, są następujące:
1.Ogólna degeneracja łąk i złe perspektywy ich ochrony. Dotyczy to m.in.
obszaru Poczesna Łąkowa, stanowiącego własność prywatną, którego
właściciele (ludność), nie korzystają z dopłat rolno środowiskowych (i nie
są do korzystania z nich przekonani). Powoduje to zaniechanie upraw
(porzucanie terenu). Natomiast potencjalna (ewentualna) zmiana
użytkowania z łąkowego np. na grunty orne lub na tereny budowlane, lub
też
przesuszenie
terenów
wskutek
wymuszonego
odwadniania,
nieuchronnie spowodowałaby zniszczenie tych łąk.
2. Zaniechanie wykaszania i wypasu łąk przez ich właścicieli, co prowadzi do
stopniowego zarastania krzewami i drzewami, w ramach naturalnej sukcesji
w kierunku lasu.
Żadne z tych zagrożeń nie wynika w sposób bezpośredni z ustaleń lub
rozstrzygnięć miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego strefy I
gminy Poczesna.
Natomiast rozstrzygnięcia. projektu planu, mogą wywołać oddziaływania
zarówno pośrednie jak i stałe na Obszar Natura Poczesna Łąkowa – na etapie
realizacji tegoż planu. Wprowadzając bowiem w obszar opracowania,
fragment terenów zalesień o docelowej - łącznej powierzchni 253,23 ha,
zintensyfikują proces naturalnej sukcesji zakrzewień i zadrzewień – poprzez
49
nasilenie migracji nasion krzewów i drzew, przenoszonych przez ptaki i wiatr, z
bliskich i znacznych powierzchniowo powierzchni leśnych. Nie wydaje się
jednak, aby zagrożenie to skutkowało koniecznością wdrażania kompensacji
przyrodniczej (art.34 i 35 ustawy o ochronie przyrody);możliwą natomiast jest
procedura określona w art.35a, tejże ustawy.
Z kolei bliskie sąsiedztwo lasu, stabilizującego stosunki wodne w jego
otoczeniu, wywrze dodatni wpływ na siedliska łąkowe, wymagające co
najmniej uwilgoconego podłoża.
Niezależnie od tego traktując bezkrytycznie wymienione powyżej
zagrożenia tego obszaru, należałoby konsekwentnie stwierdzić, iż wdrażana
projektem planu ochrona terenów leśnych (i zadrzewień), to nic innego jak
ochrona terenów zapoczątkowujących procesy „naturalnej sukcesji w
kierunku lasu”, przenoszonej na Obszar Natura. Tym samym takie
rozstrzygnięcia projektu planu, powinny być uznane za wywołujące
zagrożenie dla Obszaru Natura (ze wszystkimi wynikającymi stąd formalnymi i
rzeczowymi konsekwencjami).
Z kolei jednak te same zapisy projektu planu, mogą być także uznane za
najwłaściwsze – mając na uwadze, iż jednym z zadań miejscowego planu
zagospodarowania, jest tworzenie przestrzennych warunków niezakłóconego
wykształcania się, funkcjonowania i przeobrażania się ekosystemów.
Reasumując i biorąc pod uwagę, iż rozstrzygnięcia projektu miejscowego
planuzagospodarowania przestrzennego obszaru Strefy I gminy Poczesna,a w
szczególności terenów obejmujących sołectwa lub ich części: Brzeziny
Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości Sobuczyna) oraz fragment
sołectwa Huta Stara B, warunkują zagospodarowanie tej strefy wyłącznie w
oparciu o infrastrukturę techniczną – co eliminuje powstawanie ponad
standardowych emisji do środowiska - wykluczone są – mając także na
uwadze odległość około 2 km terenów projektu planu od Obszaru Natura jakiekolwiek negatywne (inne niż wymienione powyżej), znaczące
oddziaływania tegoż projektu – w tym oddziaływania bezpośrednie,
pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i
długoterminowe, stałe i chwilowe - na cele i przedmiot ochrony Obszaru
Natura 2000 Poczesna Łąkowa (patrz także wyżej, rozdział 9). Natomiast
oddziaływania projektu planu na inne, położone w rejonie opracowania
Obszary Natura (patrz wyżej, rozdział 3.1.7), z uwagi na ich dalszą odległość,
są także wykluczone.
50
11. OCENA W ZAKRESIE ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA
Projekt planu nie zawiera zapisów, które byłyby sprzeczne z przepisami ustawy
– Prawo ochrony środowiska lub z pozostałymi przepisami (ustawy o
odpadach, prawa wodnego, ustawy o ochronie przyrody itd.). Zawiera
natomiast zapisy, które są wiernym brzmieniem przepisów ustawowych np.
zakazy – odprowadzania nieoczyszczonych ścieków do ziemi, lub obowiązek
zbiórki odpadów komunalnych.
W sumie - projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla
obszaru strefy I gminy Poczesna, zlokalizowanego na terenach miejscowości
Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym części miejscowości Sobuczyna) oraz
fragmentu sołectwa Huta Stara, należy ocenić pozytywnie – z punktu
widzenia zarówno jego zawartości, jak i spodziewanej realizacji – w aspekcie
potrzeb wynikających z obecnego i oczekiwanego stanu środowiska gminy.
Jego realizacja nie powinna spowodować skutków, które mogłyby być
uznane jako pogarszające stan środowiska także w szerszej – powiatowej lub
wojewódzkiej skali.
12. OCENA W ZAKRESIE TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, ROZWIĄZAŃ
ALTERNATYWNYCH ORAZ METODY ZASTOSOWANEJ PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY
− projekt planu nie zawiera rozstrzygnięć, w wyniku których mogłoby
wystąpić transgraniczne oddziaływanie na środowisko,
− ze względu na szczupły zasięg przestrzenny i konieczność zachowania
zgodności rozstrzygnięć planu z treścią studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego, a także wobec braku
ujemnego wpływu ustaleń planu na Obszar Natura – Poczesna koło
Częstochowy - projekt planu nie zawiera propozycji rozwiązań
alternatywnych.
− prognozę sporządzono zarówno w oparciu o prace terenowe, jak i
uzyskane wyniki badań stanu środowiska obszaru opracowania
(monitoring), a także materiały archiwalne i dokumenty (patrz niżej
rozdział 15).
51
13. MONITORING REALIZACJI MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Monitorowanie
realizacji
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego – stosownie do obowiązującego prawa, należy do
obowiązków zarówno Wójta Gminy Poczesna, jak i Rady Gminy Poczesna.
Zakres obowiązków tych organów w tym przedmiocie, tryb postępowania,
terminy itp. określa art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz.717 z późniejszymi
zmianami). Stanowi on m.in., że:
− w celu oceny aktualności miejscowego planu, Wójt Gminy dokonuje
analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy (obszaru
opracowania), ocenia postępy w opracowywaniu planów miejscowych i
opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania,
− Wójt Gminy przekazuje Radzie Gminy wyniki powyższych analiz po
uzyskaniu opinii właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej, co
najmniej raz w czasie kadencji rady. Rada Gminy, podejmuje uchwałę w
sprawie aktualności planu miejscowego (planów), a w przypadku uznania
go za nieaktualny, w całości lub w części, podejmuje działania określone
w treści powołanej powyżej ustawy.
14. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Na fragmencie obszaru gminy Poczesna, pozostającym w granicach projektu
planu, nie występują obiekty lub tereny objęte prawnymi formami ochrony
przyrody. Teren ten nie wchodzi także w granice Krajowej Sieci ECONET –
POLSKA, ani obszarów NATURA-2000. Szczupłe zasoby przyrodnicze obszaru,
to wyłącznie zieleń gruntów rolnych (w tym łąk i pastwisk), dolin, hałd
pokopalnianych i niewielkie powierzchnie leśne.
Projekt planu zagospodarowania przestrzennego obszaru zapewnia tym
zasobom całkowitą ochronę, wykluczając możliwość zabudowy tych
obszarów lub zainwestowania niezgodnego z funkcją obszaru. Przy tym
projekt planu, decyduje o powiększaniu i ochronie tychże zasobów,
rozstrzygając o zalesianiu terenów, tworzeniu zieleni urządzonej i izolacyjnej.
Wiodącą funkcją terenów projektu planu, zajmującą miejsce tradycyjnej zanikającej funkcji rolniczej, jest funkcja mieszkaniowa, której towarzyszą
funkcje przemysłowa i usługowa, przy czym projekt planu wykluczył możliwość
sytuowania podmiotów gospodarczych oddziaływujących znacząco na
środowisko. Wynikające z takich funkcji zagrożenia, projekt planu likwiduje i
52
ogranicza, poprzez uzależnienie możliwości sytuowania budownictwa
mieszkaniowego, produkcji i usług, od oparcia ich wyłącznie o gminną
infrastrukturę techniczną. Eliminuje to powstawanie emisji do środowiska,
mogących pogarszać stan jego poszczególnych elementów (wód, powietrza
i ziemi). Równocześnie projekt planu wdraża obowiązek, zachowania
standardów akustycznych na terenach budownictwa mieszkaniowego,
określonych przez obowiązujące prawo, jak również
zminimalizowania,
ograniczenia lub usunięcia innych niekorzystnych oddziaływań instalacji na
organizm ludzki. Niezależnie od tego projekt planu rozstrzyga o zalesieniu
terenów byłej strefy ochronnej składowiska Sobuczyna-Młynek, dla
zminimalizowania i likwidacji uciążliwości odorowych obiektu.
Pozostałe zapisy projektu planu zapewniają możliwość wszechstronnego
rozwoju obszaru, w sposób wykluczający powstawanie sprzeczności pomiędzy
tym rozwojem, a potrzebami ochrony i kształtowania środowiska.
15. INFORMACJA O RODZAJACH DOKUMENTÓW UWZGLĘDNIONYCH
PRZY SPORZĄDZANIU
PROGNOZY
Prognozę sporządzono w oparciu o:
1) Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla
obszaru strefy I gminy Poczesna, obejmującego zasadniczą część
sołectw: Brzeziny Kolonia i Brzeziny Nowe (w tym część miejscowości
Sobuczyna) oraz fragment sołectwa Huta Stara B, wykonany przez
Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli „Teren” Sp. z o.o. w
Łodzi w 2012 r.
2) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Poczesna, zatwierdzone uchwałą Nr 63/X/03 Rady Gminy
Poczesna, z dnia 27.11.2003 r.
Gminy Poczesna, zatwierdzone uchwałą nr 189/XXI/08 Rady Gminy
Poczesna, z dnia 13.11.2008 r.
Gminy Poczesna, wykonane przez Przedsiębiorstwo Zagospodarowania
Miast i Osiedli TEREN w Łodzi w latach 2010/2011, zatwierdzone
uchwałą nr 166/XIX/12 Rady Gminy Poczesna, z dnia 19.07.2012 r.,
5) Strategia Rozwoju Gminy Poczesna, przyjęta Uchwałą nr 81/XIII/04 Rady
Gminy Poczesna z dnia26.02.2004 r.
53
6) Lokalny program rewitalizacji gminy Poczesna na lata 2007- 2013,
przyjęty Uchwałą nr 53/IX/2007 Rady Gminy Poczesna z dnia
28.06.2007r.
7) A.S. Kleczkowski. Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych w Polsce wymagających szczególnej ochrony. AGH
Kraków 1990 r.
8) Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na
31.12.2011 r. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2012 r.
9) Powszechna Inwentaryzacja Przyrodnicza Gminy Poczesna, wykonana
przez Zakład Geobotaniki i Ochrony Przyrody Uniwersytetu Łódzkiego i
Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Częstochowie w
1992r.
10)Program Ochrony Środowiska dla Gminy Poczesna na lata 2008 - 2012,
z perspektywą do roku 2018, wykonany przez firmę EKO-TEAM
KONSULTING w Bielsku-Białej w 2008 r. przyjęty przez Radę Gminy
Poczesna , Uchwałą Nr 244/XXVI/09 z dnia 25.06.2009 r.
11)Program Niskiej Emisji dla Gminy Poczesna, przyjęty Uchwałą nr
116/XIII/07 Rady Gminy Poczesna z dnia 27.12.2007 r.
12)Program ochrony powietrza dla strefy częstochowsko-lublinieckiej
województwa śląskiego, zatwierdzony Uchwałą nr III/52/15/2010 Sejmiku
Województwa Śląskiego z dnia 16.06.2010 r.
13)Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Częstochowskiego na lata
2009-2012, wykonany przez firmę Hydros, J. Sawicki w 2009 r.
14)Strategia Rozwoju Powiatu Częstochowskiego na lata 2007-2015,
zatwierdzona Uchwałą nr XII/96/2007 Rady Powiatu z dnia 29.10.2007 r.
15)Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Częstochowy na lata 2004 –
2015, zatwierdzony Uchwałą Nr 429/XXXVIII/2009 Rady Miasta
Częstochowy z dnia 19.01.2009 r.
16)Monitoring składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne
w Sobuczynie gmina Poczesna, przy ulicy Konwaliowej 1 (raport za 2009
rok), wykonany przez Zakład Inżynierii Środowiska „Eko Projekt” Sp. z o.o.
w Pszczynie w 2010 r.
17)Plan Gospodarki Odpadami (PGO) dla Gminy Poczesna na lata 2008 –
2012, przyjęty przez Radę Gminy Poczesna w 2009 r.
18)Uchwała nr 236/XXXVII/06 Rady Gminy w Poczesnej z dnia 29.06.2006r.
w sprawie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Poczesna.
19) Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Poczesna, wykonane przez
Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Miast i Osiedli TEREN w Łodzi, w
2010 r.
20) Plan Gospodarowania Odpadami Województwa Śląskiego 2014,
przyjęty Uchwałą nr IV/25/1/2012 Sejmiku Województwa Śląskiego z
dnia 24.08.2012 r.
54
21) Geosynoptyczny Atlas Polski, Polska Akademia Nauk. KrakówWarszawa 1992 r.
22)Stan środowiska w Województwie Śląskim
w latach 2001/2010.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach. Biblioteka
Monitoringu Środowiska, Katowice 2002/2011.
55

4-PROGNOZA --Poczesna strefa I -----II

Transkrypt

Podobne dokumenty

Powiatowy Urząd Pracy w Brzezinach

microsoft-com:office

"A Dong" Restauracja, Kolonia Poczesna, Katowicka

Szkolenie pt. „Ocena oddziaływania na środowisko w projektach

Załącznik do Zarządzenia Nr 74/2016

Plik źródłowy

Linia 53 - Gmina Brzeziny