KL Plaszow Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Plaszow

KL Plaszow
Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Plaszow, założony w październiku 1942 r.,
początkowo funkcjonował jako obóz pracy (Zwangsarbeitslager). Pierwotnie przeznaczony
był dla ok. 4 tys. więźniów – Żydów ze zlikwidowanego w marcu 1943 r. krakowskiego getta.
Wówczas obóz zajmował 12 ha gruntów dawnych cmentarzy żydowskich gmin krakowskiej i
podgórskiej. W latach 1943–1944 osadzono tu Żydów z likwidowanych gett w Bochni,
Tarnowie, Wieliczce, Rzeszowie, Przemyślu oraz z obozu w Szebniach. W lipcu 1943 r.
Niemcy utworzyli obóz pracy wychowawczej dla Polaków. Przetrzymywano w nim
mieszkańców Krakowa oraz ofiary pacyfikacji miejscowości podkrakowskich.
W styczniu 1944 r. obóz został przekształcony w koncentracyjny (Konzentrationslager
Plaszow bei Krakau). KL Plaszow był także obozem przejściowym dla Żydów ze Słowacji i
Węgier, kierowanych do KL Auschwitz. Od wiosny 1944 r. trafiały do niego również
transporty więźniów z obozów w dystryktach lubelskim i radomskim. Z KL Plaszow
wywożono transporty więźniów do obozów pracy i koncentracyjnych w Generalnym
Gubernatorstwie i na terenie III Rzeszy.
Szacuje się, że przez cały okres funkcjonowania obozu więziono w nim ok. 50 tys. osób, a
liczba jego ofiar oceniania jest na ok. 8 tys. Są to ofiary egzekucji przeprowadzanych na
terenie obozu, w trzech miejscach straceń. Rozstrzeliwano w nim również więźniów z
krakowskiego więzienia gestapo.
W szczytowym okresie rozwoju obozu (połowa 1944 r.) liczba więźniów wynosiła ok. 25 tys.,
a na jego terenie znajdowało się ok. 200 obiektów: baraki więźniarskie i produkcyjne,
zabudowania gospodarcze, budynki infrastruktury obozowej, domy i mieszkania zajmowane
przez załogę. Teren obozu zajmował wtedy 80 ha. W sierpniu rozpoczęła się likwidacja KL
Plaszow. Niemcy rozpoczęli wywożenie więźniów i infrastruktury obozowej (części baraków,
wyposażenie warsztatów itp.). 14 stycznia 1945 r. ostania grupa ok. 600 więźniów KL
Plaszow wyruszyła pieszo w kierunku Oświęcimia. Od 18 stycznia do października 1945 r. na
terenie obozu stacjonowała Armia Czerwona, pustosząc poobozowy teren . Po jej wyjściu
obóz stał się dostępny dla każdego, a proces dewastacji postępował. W 2016 r. można
odnaleźć nieliczne ślady świadczące o istnieniu KL Plaszow.