w rejonie ul. abpa W. Dymka i Szwajcarskiej
Transkrypt
w rejonie ul. abpa W. Dymka i Szwajcarskiej
MPU-ORZ2/7322-901/As/08 1628/11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL: ABPA W. I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU DYMKA OPRACOWANIE: ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH MGR KATARZYNA SYDOR MGR JOANNA ZOMERSKA MGR KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA - AKUSTYKA BIEGŁY Z LISTY WOJEWODY WIELKOPOLSKIEGO NR 0006 POZNAŃ, MARZEC 2011 R./ LIPIEC 2011 R.* * NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU PLANU WYNIKAJĄCE Z UZYSKANYCH OPINII I DOKONANYCH UZGODNIEŃ PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 1. WPROWADZENIE ....................................................................................................................... 3 1.1. Informacje wstępne ........................................................................................................................3 1.2. Podstawy formalno-prawne opracowania...........................................................................................3 1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania .............................................................................................4 1.4. Wykorzystane materiały i metody pracy ............................................................................................4 2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ................................................ 7 2.1. PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu............................................................................7 2.2. Rzeźba terenu ................................................................................................................................8 2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe ...........................................................................................8 2.4. Warunki wodne...............................................................................................................................9 2.5. Szata roślinna ............................................................................................................................... 10 2.6. Świat zwierzęcy ............................................................................................................................ 10 2.7. Gleby ........................................................................................................................................... 11 2.8. Klimat lokalny ............................................................................................................................... 11 2.9. Dziedzictwo kulturowe ................................................................................................................... 12 2.10. Jakość powietrza atmosferycznego ................................................................................................. 12 2.11. Klimat akustyczny ......................................................................................................................... 14 2.12. Jakość wód................................................................................................................................... 15 3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY.................................................................................................. 17 4. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU ....................................... 21 4.1. Cel opracowania projektu planu...................................................................................................... 21 4.2. Ustalenia projektu planu ................................................................................................................ 21 4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami ................................................................ 23 4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu .................. 24 5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU............................................... 26 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO .................... 30 6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi.............................................................................................. 30 6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ....................................................................... 31 6.3. Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz .................................................................... 32 6.4. Oddziaływanie na szatę roślinną ..................................................................................................... 34 6.5. Oddziaływanie na świat zwierzęcy .................................................................................................. 34 6.6. Oddziaływanie na ludzi .................................................................................................................. 34 6.7. Oddziaływanie na powietrze........................................................................................................... 35 6.8. Oddziaływanie na klimat akustyczny ............................................................................................... 36 6.9. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe ......................................................................................... 38 6.10. Oddziaływanie na dobra materialne ................................................................................................ 38 6.11. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000..................................................... 39 6.12. Oddziaływanie transgraniczne ........................................................................................................ 39 6.13. Pola elektromagnetyczne ............................................................................................................... 40 7. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA .................................................................................. 40 8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU ............... 41 9. WNIOSKI............................................................................................................................................ 43 10. STRESZCZENIE................................................................................................................................... 45 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania Hipsometria Mapa glebowa Mapa geologiczna Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania Projekt mpzp dla terenów połoŜonych w rejonie ul. abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu, MPU 2011r. – etap procedury planistycznej – wyłoŜenie do publicznego wglądu Zestawienie przewidywanych znaczących oddziaływań jakie spowoduje realizacja zapisów projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego 2 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 1. WPROWADZENIE 1.1. Informacje wstępne Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko, dotycząca projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu. Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XLIII/514/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu. Planem objęto obszar połoŜony we wschodniej części Poznania na Chartowie, pomiędzy ul. abpa W. Dymka, ul. Szwajcarską, a terenem Wielkospecjalistycznego Szpitala Miejskiego im. Józefa Strusia z Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym. Samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej z siedzibą w Poznaniu przy ul. Szwajcarskiej 3. Obecnie większą część obszaru stanowią zdegradowane przestrzennie tereny nieuŜytków, porośnięte spontaniczną roślinnością, w tym równieŜ zielenią wysoką. Jedyną zabudowę na tym terenie stanowią obiekty usługowe tj. stacja benzynowa, myjnia samochodowa czy skup złomu, zlokalizowane w północnej i północno-zachodniej części obszaru opracowania. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 8,4 ha. 1.2. Podstawy formalno-prawne opracowania Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko1. W myśl powyŜszej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1, organ opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu miejscowego wskazuje równieŜ art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a takŜe są przedmiotem społecznej oceny – podlegają wyłoŜeniu do publicznego wglądu. 1 2 Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 3 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie przewidywanego wpływu na środowisko, jaki moŜe mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych w projekcie planu form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu, w prognozie ocenia się relacje pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego, a takŜe aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju. W prognozie oddziaływania na środowisko, analizie i ocenie podlega projekt uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem, stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie określony jest w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko muszą być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a takŜe dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego. Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57 i 58 ustawy – Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismem RDOŚ-30-OO.III7041-78/09/ak z dnia 20.01.2009 r.) oraz Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu (pismem NS-72/1-40(1)/09 z dnia 30.01.2009 r.). 1.4. Wykorzystane materiały i metody pracy Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe: Literatura: • Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne Kondracki J., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, • Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia Krygowski B., PTPN, Wydz. Mat.Przyr., Poznań 1961, • Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa JeŜ J., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2001, • Fizjografia urbanistyczna Szponar A., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003. Materiały kartograficzne: • mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:1000, • mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000, obręb Chartowo, • mapa glebowo-rolnicza, 4 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU • mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2001, • mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2004, • szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D, Państwowy Instytut Geologiczny, 1990. Akty prawne: • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami), • Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, o udziale społeczeństwa, w ochronie środowiska i ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami), • Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami), • Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zmianami), • Ustawa z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623), • Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz. 1568 ze zmianami), • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 ze zmianami). • Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019 ze zmianami), • Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zmianami), • Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675) • Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.), • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397), • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), 5 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami). Dokumenty, inne dostępne opracowania: • projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu, MPU 2011, • Uchwała Nr XLIII/514/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu, • Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r., • Program ochrony środowiska miasta Poznania na lata 2009-2012, Uchwała Nr LIV/729/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 12 maja 2009 r., • Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH) (2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281), • Wyniki własnych obliczeń akustycznych zasięgu oddziaływania hałasu samochodowego dla ulic: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej, w stanie istniejącym i dla prognozy, • Prognozy natęŜenia ruchu dla ulic jw., w stanie istniejącym i dla prognozy – materiały Biura InŜynierii Transportu BIT, • Karta informacyjna przedsięwzięcia polegającego na przebudowie i rozbudowie ul. abpa W. Dymka od ul. Szwajcarskiej do ul. Folwarcznej w Poznaniu wraz z budową kanalizacji deszczowej na całym odcinku ze zrzutem wód deszczowych do stawu Olszak, Załącznik Nr 2 do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, znak: OS.V/7684-108/09, z dnia 07 sierpnia 2009 r., • Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, • Roczna ocena jakości powietrza w woj. wielkopolskim za rok 2009, WIOŚ, Poznań 2010, • Roczna ocena jakości powietrza w woj. wielkopolskim za rok 2010, WIOŚ, Poznań 2011, • Monitoring powietrza: Raport roczny za rok 2009 ze stacji Poznań u. Polanka, WIOŚ, Poznań 2010, • Monitoring jakości wód powierzchniowych: Wyniki badań i klasyfikacja wskaźników jakości wód płynących w województwie wielkopolskim za rok 2009 r., WIOŚ, Poznań 2010, • Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, Arkusz Poznań (471), Ryszarda Chmal, PIG, Warszawa 1997. 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Inne źródła: • wizje terenowe (wrzesień 2010 r., marzec 2011 r.), • dokumentacja fotograficzna (MPU, wrzesień 2010 r.), • obserwacje istniejącego ruchu samochodowego, • www.geoinfo.amu.edu.pl, • www.poznan.pios.gov.pl. PowyŜsze materiały w połączeniu z wizją terenową pozwoliły na opracowanie charakterystyki stanu funkcjonowania środowiska w podziale na poszczególne komponenty. Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody opisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. PosłuŜono się równieŜ metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umoŜliwia obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście – stopień ogólności (lub szczegółowości) ustaleń planu. 2. CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 2.1. PołoŜenie, uŜytkowanie i zagospodarowanie terenu Obszar objęty opracowaniem połoŜony jest we wschodniej części Poznania, w dzielnicy Nowe Miasto, w odległości ok. 4 km od centrum miasta. Granice projektu planu miejscowego dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu wyznaczają od północy ulica abpa W. Dymka, od zachodu ulica Szwajcarska, oraz od wschodu i południa teren Wielkospecjalistycznego Szpitala Miejskiego im. Józefa Strusia (...). Obszar objęty opracowaniem charakteryzuje się nieznacznym stopniem zainwestowania oraz stosunkowo jednolitą strukturą funkcjonalną. PrzewaŜającą część terenu stanowią nieuŜytki z niewielkim udziałem zieleni wysokiej, skupionej głównie wzdłuŜ granicy wschodniej oraz, w mniejszym stopniu, w części centralnej obszaru opracowania. Pośród nieuŜytków w strukturze funkcjonalnej, znajdują się obiekty usługowe tj. stacja benzynowa, myjnia samochodowa oraz skup złomu, zlokalizowane w północnej i północno-zachodniej części przedmiotowego obszaru. Teren w granicach ustaleń projektu planu charakteryzuje się stosunkowo duŜym stopniem zainwestowania w sieci infrastruktury technicznej, tj. elektroenergetyczna linia napowietrzna WN 110 kV - przebiegająca równoleŜnikowo przez północną część obszaru opracowania, sieć ciepłownicza, sanitarna i deszczowa - znajdujące się w południowej części obszaru, gazociąg średniego ciśnienia - 7 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU przebiegający centralnie przez przedmiotowy teren, a takŜe magistrala wodociągowa - o przebiegu południkowym - w części zachodniej obszaru. Ponadto, przez północną część obszaru opracowania przebiega bocznica kolejowa, stanowiąca ślad po dawnej kolei średzkiej. Obszar opracowania zlokalizowany jest pomiędzy terenami zwartej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej na zachodzie (tereny osiedli na Chartowie), a wspomnianym juŜ wyŜej terenem szpitala na południu oraz wschodzie, a takŜe zlokalizowaną w jego dalszym sąsiedztwie zabudową mieszkaniową wielorodzinną osiedla Przemysława. 2.2. Rzeźba terenu Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego3 obszar opracowania znajduje się w obrębie mezoregionu Równina Wrzesińska (315.56). Zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej Krygowskiego4 badany obszar występuje w obrębie Wysoczyzny Gnieźnieńskiej (IX), w subregionie Równiny Średzkiej (IX1). Naturalna rzeźba obszaru objętego opracowaniem, podobnie jak całego miasta, została ukształtowana w fazie poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego. Pod względem geomorfologicznym obszar opracowania w całości znajduje się w obrębie wysoczyzny morenowej płaskiej. Cały teren jest w zasadzie płaski, a wysokości sięgają tu od 77 m n.p.m. w południowowschodniej części obszaru opracowania do 79 m n.p.m. na północnych krańcach. Niewielkie wzniesienia terenu są efektem sztucznych nasypów, m.in. występujące w północnej części opracowania wzniesienie towarzyszące obiektom o funkcji usługowej (skup złomu). Wysokości dochodzą tu do 82 m n.p.m. Deniwelacje są tu zatem niewielkie i sięgają 2 m, tylko lokalnie mogą osiągać wartość 4 m. 2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe Ukształtowana w fazie leszczyńskiej zlodowacenia północnopolskiego wysoczyzna morenowa reprezentowana jest głównie przez gliny zwałowe, o dość zróŜnicowanym wyglądzie, przewaŜnie Ŝółte lub Ŝółtobrązowe, czasem sine z Ŝółtymi smugami, marmurkowe. Są one silnie piaszczyste, przechodzą miejscami w zaglinione pisaki lodowcowe, często z duŜą ilością otoczaków. Gliny są przewaŜnie silnie zwietrzałe. Średnia miąŜszość glin zwałowych wynosi 2 – 4 m5. Z punktu widzenia warunków podłoŜa nie przewiduje się utrudnień w posadowieniu budynków, moŜliwe są jedynie utrudnienia prowadzenia budowy w okresie wzmoŜonych deszczów na podłoŜu gliniastym. 3 4 5 Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.-Przyr., Poznań 1961, Szczegółowa mapa geologiczna Polski, ark. Poznań 8 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 2.4. Warunki wodne Wody powierzchniowe Obszar opracowania pod względem hydrograficznym połoŜony jest w dorzeczu Warty i zlewni rzeki Cybiny, stanowiącej jej prawobrzeŜny dopływ. Obszar opracowania jest bezwodny. NajbliŜsze zbiorniki oraz cieki wód powierzchniowych tylko pośrednio mają znaczenie dla kształtowania warunków wodnych w obszarze opracowania, gdyŜ nie znajdują się one w granicach ustaleń mpzp dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu. Cybina bierze swój początek w okolicy wsi Nekielka w gminie Kostrzyn, a kończy swój bieg w Poznaniu. Ma długość 43,5 km, a powierzchnia jej zlewni całkowitej wynosi 201,5 km2 6. Średnie natęŜenie przepływu wód z okresu 1951-1990 wynosi 0,675 m3/s. Dzięki duŜej retencyjności zlewni, związanej z obecnością 4 jezior w biegu rzeki, licznych stawów rybnych oraz kilku jezior na dopływach Cybiny, nie obserwuje się wysokich wezbrań powodziowych. Maksymalny przepływ miesięczny wynosi 5,12 m3/s, natomiast z prawdopodobieństwem 1% - wynosi 6,01 m3/s. Przepływy maksymalne obserwowane są zwykle wiosną, w czasie spływu wód roztopowych. W tzw. latach mokrych obserwuje się równieŜ letnie wezbrania, najczęściej w lipcu. Do wyraźnego zwiększenia objętości przepływu, obserwowanego zwłaszcza w latach suchych, dochodzi równieŜ jesienią (w październiku), w wyniku spuszczenia wody ze stawów rybnych. Minimalny przepływ, wynoszący 8 l/s, występuje latem (w lipcu). Bardzo niskie przepływy (poniŜej 0,1 m3/s) w tzw. latach suchych obserwuje się od kwietnia do listopada. Na Cybinie zostały stworzone niewielkie zbiorniki retencyjne głównie w celu intensyfikowania procesów samooczyszczania się wód Cybiny przed ujściem do Zbiornika Maltańskiego. Zbiornik Maltański, utworzony na początku lat pięćdziesiątych w celach rekreacyjnych, praktycznie nie spełniał tych funkcji, ze względu na silne zanieczyszczenie wód. W latach 1980-1990 wodę ze zbiornika wypuszczono i poddano zbiornik rekultywacji, pogłębiając go i nieznacznie przedłuŜając. Odcięto teŜ wszystkie punktowe źródła zanieczyszczeń, uchodzące przedtem do tego zbiornika. Powierzchnia zbiornika po rekultywacji wynosi 64 ha, objętość 2 mln m3, długość 2220 m, głębokość maksymalna przy zaporze 5 m, średnia 3,13 m. Jakość wody w Zbiorniku Maltańskim uzaleŜniona jest od składu wód dopływających Cybiną oraz od zachodzących w nim procesów fizyczno-chemicznych i biologicznych. Wody podziemne7 Poziom wodonośny trzeciorzędowy związany jest z piaszczystymi utworami miocenu i oligocenu. Jest to poziom subartezyjski. Napięty jest przez nieprzepuszczalną warstwę iłów plioceńskich i górnomioceńskich. Zwierciadło wody stabilizuje się przewaŜnie na wysokościach od 66,8 m n.p.m. do 71,55 m n.p.m. 6 7 Wody powierzchniowe Poznania. Problemy wodne obszarów miejskich, tom II; Poznań 1995 Objaśnienia do szczegółowej mapy Polski, ark. Poznań 9 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Poziom pierwszego zwierciadła wód podziemnych róŜnicuje się przestrzennie, nawiązując do przebiegu osi głównych rynien subglacjalnych i dolin ukształtowanych przez roztopowe wody lodowcowe. W granicach obszaru opracowania występuje w piaszczystych glinach zwałowych fazy leszczyńskiej. Na zwierciadła przewaŜającej części wody 2-5 wynosi obszaru m. opracowania Dotyczy to głębokość fragmentów występowania wysoczyzny pierwszego morenowej, której przypowierzchniowa warstwa glin zwałowych ma charakter silnie piaszczysty, co powoduje utrzymywanie się w niej zwierciadła wody. Lokalnie głębokość występowania pierwszego zwierciadła wody sięga 0-2 m. Jest to związane z wysoczyzną morenową zbudowaną z piasków lodowcowych i glin zwałowych, których to przypowierzchniowa warstwa ma charakter półprzepuszczalny. Jest to poziom o zwierciadle swobodnym, tylko miejscami napiętym przez bardziej ilaste partie glin zwałowych. Stabilizuje się na głębokościach od około 1,0 m poniŜej powierzchni terenu w centrum wysoczyzn, do 6,0 m w pobliŜu krawędzi rynien i brzegów dolin. Cechuje go mała zasobność związana z niewielką miąŜszością warstwy wodonośnej (kilka m) i duŜe wahania (do 3 m) poziomu wody. 2.5. Szata roślinna Niski stopień zainwestowania przedmiotowego obszaru determinuje duŜy udział szaty roślinnej, w tym przede wszystkim bogatej zieleni synantropijnej, porastającej jeszcze nie zagospodarowane fragmenty terenu. Spośród dominujących gatunków moŜna tutaj wymienić: dąb bezszypułkowy (Quercus petraea), jesion (Fraxinus), klon (Acer), brzozę (Betula), topolę (Populus), wierzbę płaczącą (Salix alba „Tristis”), nawłoć (Solidago), pokrzywę zwyczajną (Urtica dioica), malinę (Rubus), babkę lancetowatą (Plantago lanceolata), krwawnika pospolitego (Achillea millefolium), mniszka pospolitego (Taraxacum officinale), jarząb pospolity (Sorbus aucuparia), bylicę (Artemisia), perz właściwy (Elymus repens), wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare), koniczynę (Trifolium) itd., z tym, Ŝe zieleń wysoka porasta głównie centralną i wschodnią część obszaru opracowania, tworząc tam większe skupiska. Bocznicę kolejową porasta charakterystyczna dla tego terenu zieleń ruderalna, gdzie duŜą rolę odgrywają gatunki synantropijne. Dominuje tutaj tasznik pospolity (Capsella bursa pastoris) oraz gatunki z rodziny komosowate (Chenopodiaceae). Ponadto, tereny objęte zainwestowaniem charakteryzuje udział zieleni urządzonej zwykle w postaci powierzchni trawiastych, zagospodarowanych kompozycjami drzew i krzewów, często gatunków ozdobnych. 2.6. Świat zwierzęcy Obszar projektu planu nie obejmuje atrakcyjnych siedlisk fauny. Na taką sytuację wpływa głównie dotychczasowy sposób zagospodarowania terenu objętego analizą (zabudowa usługowa) oraz terenów bezpośrednio sąsiadujących z obszarem planu (od wschodu i od zachodu gęsta zabudowa 10 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU mieszkaniowa wielorodzinna oraz tereny dość intensywnej zabudowy usługowej oraz usługowoprodukcyjnej od południa). Ponadto obszar opracowania sąsiaduje z waŜnymi elementami układu komunikacyjnego Poznania (ul. abpa W. Dymka, ul. Szwajcarska), które z ekologicznego punktu widzenia mogą stanowić bariery dla funkcjonowania siedlisk fauny. Jedynie powierzchnia zajmowana przez roślinność seminaturalną (zieleń torów kolejowych oraz niezagospodarowanych fragmentów działek) pozwala obecnie na zapewnienie odpowiednich warunków Ŝyciowych mało wymagającym gatunkom zwierząt, głównie bezkręgowcom. Większe bogactwo występowania (szczególnie owadów) towarzyszy fragmentom porośniętym przez kwitnące rośliny zielne, które są źródłem pokarmu dla owadów zapylających. Szczególnie widoczne są tu liczne gatunki motyli. Tereny zurbanizowane sprzyjają występowaniu gatunków synantropijnych awifauny, tj. gołąb skalny (Columba livia), sroka (Pica pica), wróbel zwyczajny (Passer domesticus), jaskółka oknówka (Delichon urbicum), jaskółka dymówka (Hirundo rustica) oraz jerzyki (Apus apus). 2.7. Gleby Na obszarze opracowania dominują gleby klas V i VI. Zdecydowaną większość obszaru (całą centralną i zachodnią część) stanowią gleby brunatne kwaśne i brunatne wyługowane, wytworzone na piaskach słabogliniastych i piaskach luźnych. W części wschodniej obszaru opracowania znajdują się w większości nieuŜytki. Jedynie wąskim pasem, wzdłuŜ południowej granicy obszaru opracowania, występują gleby murszowo-mineralne i murszowate, zajmowane przez uŜytki zielone średnie (2z). Przestrzenne rozmieszczenie gruntów na analizowanym obszarze przedstawia załącznik graficzny nr 3. 2.8. Klimat lokalny Warunki klimatyczne analizowanego obszaru są zbliŜone do panujących na terenie Niziny Wielkopolskiej. Zgodnie z regionalizacją klimatyczną Polski wg Okołowicza (1973-1978) Poznań połoŜony jest w obrębie regionu Śląsko – Wielkopolskiego, odznaczającego się klimatem o przewadze wpływów oceanicznych. Cechami charakterystycznymi tego klimatu są stosunkowo małe roczne amplitudy temperatury powietrza, wczesna wiosna, długie lato, łagodna i krótka zima z mało trwałą pokrywą śnieŜną. Okres wegetacyjny trwa tutaj 220 dni i zaliczany jest do najdłuŜszych w Polsce. Według Wosia (1994) Nizina Wielkopolska połoŜona jest w obrębie czterech regionów klimatycznych, pomiędzy którymi zaznaczają się bardziej lub mniej wyraźne granice, co oznacza wówczas warunki klimatyczne zbliŜone do sąsiednich regionów. Zgodnie z tym podziałem miasto Poznań leŜy w obrębie Regionu Środkowowielkopolskiego. W porównaniu z pozostałymi regionami charakteryzuje go częstsze występowanie pogody bardzo ciepłej i pochmurnej bez opadu. Jednocześnie odznacza się on częstszym występowaniem dni z pogodą przymrozkową, bardzo chłodną, z duŜym zachmurzeniem i opadem. 11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Na klimat miasta Poznania w duŜym stopniu wpływ mają napływające znad Atlantyku masy powietrza polarno-morskiego. Stanowią one ponad 75% wszystkich mas napływających nad Poznań. Taki rozkład warunkuje przede wszystkim napływ wiatrów z sektora zachodniego, północnego i południowo-zachodniego, o prędkości dochodzącej do 5 m/s. Średnia roczna temperatura powietrza dla analizowanego obszaru jest zbliŜona do panującej na terenie całego Poznania i wynosi 8,2° C. Rozkład opadów charakteryzuje wyraźny cykl roczny. Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania naleŜy do najniŜszych w kraju. Pomiary wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań – Ławica wykazały, Ŝe średnia wartość opadu atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1960 – 2002)8 wynosiła 527mm. Analizowany obszar, pomimo typowych dla miasta warunków klimatycznych, wyróŜnia swoisty mikroklimat. Teren ma charakter wysoczyznowy, wysoko połoŜony, nawietrzany od zachodu. Niewielki udział zabudowy, w zasadzie niskiej i rzadkiej, obszaru objętego opracowaniem wpływa dodatnio na przewietrzanie tego terenu. Panujące na tym terenie warunki klimatyczne ogólnie moŜna określić jako korzystne dla mieszkańców. Jest on zaliczany do obszarów o dobrym mikro i bioklimacie. 2.9. Dziedzictwo kulturowe W rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami9 na obszarze objętym ustaleniami projektu planu nie występują Ŝadne obiekty kultury. Ponadto, na obszarze objętym opracowaniem planu nie występują Ŝadne udokumentowane stanowiska archeologiczne. 2.10. Jakość powietrza atmosferycznego Występujące na obszarze opracowania punktowe oraz liniowe emitory zanieczyszczeń nie wpływają znacząco na jakość powietrza atmosferycznego w granicach ustaleń projektu planu. Liniowe źródło zanieczyszczeń mogą stanowić, znajdująca się poza granicami ustaleń planu, ul. abpa W. Dymka i znajdująca się częściowo w granicach projektu planu ul. Szwajcarska. Przenoszą one ruch o charakterze ponadlokalnym. Ruch samochodowy powoduje emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń gazowych, powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym m.in. węglowodorów aromatycznych, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla oraz substancji pyłowych, powstających w wyniku ścierania nawierzchni jezdni i opon pojazdów. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe wyniki wielu analiz stęŜeń zanieczyszczeń powietrza w rejonie tras komunikacyjnych, prowadzonych w ramach ocen oddziaływania na środowisko realizacji inwestycji drogowych, wykazały brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów stęŜeń poza ich liniami rozgraniczenia. 8 9 Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu; www.geoinfo.amu.edu.pl Dz. U. Nr 162 poz. 1568 z dnia 17 września 2003 r. 12 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Znajdujące się w granicach ustaleń projektu planu obiekty usługowe nie powodują przekroczeń dopuszczalnych poziomów stęŜeń zanieczyszczeń. Okresowe zagroŜenie dla jakości powietrza stanowi emisja niska, generowana np. przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zaopatrywaną w ciepło z indywidualnych systemów grzewczych, które stanowią źródło emisji głównie SO2 i pyłu zawieszonego do atmosfery. W granicach projektu planu nie znajduje się jednak zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Jedynie znajdująca się w sąsiedztwie zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna moŜe stanowić źródło emisji gazów i pyłów. Jest to jednak emisja okresowa i ma ona małe znaczenie dla stęŜenia średniorocznego. NaleŜy równieŜ zauwaŜyć, Ŝe obecnie zabudowę Chartowa w duŜym stopniu stanowią budynki wielorodzinne. Stąd moŜna zakładać, Ŝe ich znaczna część zaopatrzona jest juŜ w miejski system ciepłowniczy. Zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska10 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, dokonuje corocznej oceny jakości powietrza dla całego województwa wielkopolskiego, celem uzyskania informacji o stęŜeniu zanieczyszczeń w powietrzu. Pod kątem ochrony zdrowia ludzi bada się stęŜenie w powietrzu następujących substancji: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, benzenu, ołowiu, kadmu, arsenu, niklu, benzopirenu, tlenku węgla, ozonu oraz pyłu PM10. Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego zmierzone w ramach monitoringu środowiska dla wybranych substancji w punkcie pomiarowym zlokalizowanym najbliŜej obszaru opracowania – na stacji w rejonie ul. Polanka w 2009 r. - przedstawia poniŜsza tabela 1: Tabela 1. StęŜenia kilku substancji w powietrzu w 2009 r., odnotowane na stacji pomiarowej zlokalizowanej w rejonie ul. Polanka w Poznaniu DWUTLENEK SIARKI (SO2) µg/m3 TLENEK AZOTU (NO) µg/m3 6,1 7,6 20 DWUTLENEK AZOTU (NO2) µg/m3 TLENKI AZOTU (NOX) µg/m3 23,1 35,1 WARTOŚCI DOPUSZCZALNE 40 30 PYŁ ZAWIESZONY PM10 µg/m3 33,3 40 Źródło: Monitoring jakości powietrza za rok 2009, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; www.poznan.pios.gov.pl Legenda: wartość < 50% normy 50% normy < wartość < 75% normy 75% normy < wartość < 100% normy wartość przekracza normę Badania przeprowadzone w 2009 r. na stacji pomiarowej przy ul. Polanka wykazały przekroczenie dopuszczalnych norm dla tlenków azotu oraz 24-godzinnych stęŜeń pyłu PM10 (częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w 2009 r. wynosiła 67 razy), natomiast badania przeprowadzone w roku 2010 wykazały jedynie przekroczenia dopuszczalnych norm dla tlenków azotu. 10 Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami 13 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Stan jakości powietrza za rok 2010 w strefie aglomeracji poznańskiej przedstawia poniŜsza tabela. Tabela 2. Strefa aglomeracja poznańska z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia: SYMBOL KLASY STRFEY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI NAZWA STREFY NO2 SO2 CO C6H2 pm2,5 PM10 BA P AS CD NI PB O3 aglomeracja poznańska A A A A A C C A A A A A Pod kątem ochrony zdrowia aglomeracja poznańska zakwalifikowana została do klasy C ze względu na przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu. Przekroczenia pyłu PM10 dotyczyły wyłącznie stęŜeń 24-godzinnych, nie zanotowano przekroczeń stęŜeń średnich rocznych. Przekroczenia stęŜenia pyłu wykazują wyraźną zmienność sezonową, dotyczą tylko sezonu zimowego (grzewczego). MoŜna więc przypuszczać, Ŝe powodem przekroczeń w sezonie grzewczym jest niska emisja z sektora komunalno-bytowego wpływająca na wyraźne pogorszenie warunków aerosanitarnych w miastach. StęŜenia pozostałych substancji pod kątem ochrony zdrowia - NO2, SO2, CO, C6H6, As, Cd, Ni, Pb, O3, a takŜe ocenianego po raz pierwszy pyłu PM2,5 - nie przekraczały odpowiednio poziomów dopuszczalnych, docelowych lub długoterminowych (w zaleŜności od substancji), dlatego aglomeracja poznańska zaliczona została do klasy A. Wszystkie strefy, w których stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stęŜeń substancji, zakwalifikowane zostały do opracowania programów ochrony powietrza. Dla pyłu PM10 program naprawczy dla Poznania został juŜ wcześniej opracowany. W roku 2005 na trzech stacjach pomiarowych - zlokalizowanych na terenie miasta Poznania (przy ul. Polanka, ul. Dąbrowskiego i ul. Szymanowskiego), stwierdzono naruszenie standardów jakości powietrza dla pyłu zawieszonego PM10. Z tego względu Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy Rozporządzenia Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r11 program ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań. Program określa m.in. podstawowe kierunki działań, których podjęcie jest niezbędne do przywrócenia standardów jakości powietrza w strefie. Do zadań podstawowych naleŜy między innymi zastąpienie starych kotłów węglowych nowszymi, wykorzystującymi „czystsze” paliwa, oraz zastąpienie indywidualnych systemów grzewczych systemami zbiorowego zaopatrzenia w ciepło. Działania te umoŜliwiają ograniczenie nadmiernej emisji, powodującej przekroczenia dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu, występującej głównie w okresie grzewczym. 2.11. Klimat akustyczny W stanie istniejącym obszar planu obejmuje tereny i obiekty, dla których nie definiuje się standardów akustycznych w środowisku – na podstawie przepisów ustawy Prawo ochrony 11 Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2008r. Nr 4, poz.61 14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU środowiska12 oraz rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku13. W granicach planu znajdują się tereny i obiekty usługowe: stacja paliw i skup złomu, bunkry, fragmenty parkingu, bocznica kolejowa, linia wysokiego napięcia 110 kV oraz tereny zadrzewione i nieuŜytki. Obszar planu znajduje się w zasięgu oddziaływania hałasu samochodowego od ul. abpa W. Dymka i ul. Szwajcarskiej. Na podstawie zgromadzonych materiałów wejściowych, tj. informacji zawartych w dokumentacji opracowanej w związku z rozbudową odcinka 14 ul. abpa W. Dymka, od ul. Szwajcarskiej do ul. Folwarcznej , oraz wykonanych własnych obliczeń akustycznych15, oszacowano, Ŝe zasięg obu otaczających obszar planu ulic jest porównywalny i wynosi w stanie istniejącym – ok. 60 m w porze nocnej, dla izolinii LN = 50 dB, oraz w porze dziennej: 50 m – dla izolinii LAeqD = 60 dB i 70 m – dla izolinii LAeqD = 55 dB. Mapa akustyczna miasta Poznania ...16, która informuje o stanie skaŜenia hałasem w środowisku, nie zawiera informacji o oddziaływaniu akustycznym analizowanych odcinków ulic na obszar planu. Obszar planu nie jest skaŜony hałasem kolejowym, od szlaków zlokalizowanych poza obszarem planu16. Zakłada się, Ŝe równieŜ lokalny ruch kolejowy, wykorzystujący bocznicę kolejową, biegnącą w granicach planu, nie stanowi zagroŜenia akustycznego w środowisku. Obszar planu znajduje się takŜe poza zasięgiem ponadnormatywnego oddziaływania hałasu lotniczego z lotniska cywilnego Poznań – Ławica17 oraz lotniska wojskowego Poznań – Krzesiny17. Ponadto, brak jest informacji o uciąŜliwym akustycznie oddziaływaniu oraz prowadzonych postępowaniach administracyjnych dla obiektów i terenów zlokalizowanych w obszarze planu – związanych z prowadzoną działalnością usługową – na sąsiednie tereny mieszkaniowe znajdujące się poza granicami planu. Nie oznacza to jednak, Ŝe nie stanowią zagroŜenia dla środowiska akustycznego i nie są lub nie mogą być przedmiotem skarg. 2.12. Jakość wód Po przystąpieniu do Unii Europejskiej Polska zobowiązana jest do wdroŜenia Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE, której głównym celem jest osiągnięcie do roku 2015 dobrego stanu ekologicznego i chemicznego wód powierzchniowych. Od 2007 roku ocena jakości wód prowadzona 12 13 14 15 16 17 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150, tekst jednolity, z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826) Karta informacyjna przedsięwzięcia polegającego na przebudowie i rozbudowie ul. abpa W. Dymka od ul. Szwajcarskiej do ul. Folwarcznej w Poznaniu wraz z budową kanalizacji deszczowej na całym odcinku ze zrzutem wód deszczowych do stawu Olszak, Załącznik Nr 2 do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, znak: OS.V/7684-108/09, z dnia 07 sierpnia 2009 r. Wyniki własnych obliczeń akustycznych zasięgu oddziaływania hałasu samochodowego dla ulic: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej, w stanie istniejącym i dla prognozy Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem, Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, czerwiec 2008, Uchwała Nr XLIII/521/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. (Dz. U. Woj. Wlkp. z dnia 24 listopada 2008 r. Nr 200, poz. 3281) jw. 15 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU jest dla jednolitych części wód (JCW). Ocenę jakości wód powierzchniowych przeprowadzono zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu kwalifikacji stanu jednolitych części powierzchniowych, określając dla poszczególnych punktów pomiarowych oraz JCW, na podstawie wskaźników biologicznych i wspierających je wskaźników fizykochemicznych, stan ekologiczny, a w przypadku wód wyznaczonych jako silnie zmienione lub sztuczne – potencjał ekologiczny. Badania realizowane w sieci diagnostycznej określiły równieŜ stan chemiczny wód. Dla punktu pomiarowo-kontrolnego Cybina–Poznań, zlokalizowanego w JCW Cybina do wpływu do Jez. Maltańskiego (kod PLRW60001718589), stwierdzono umiarkowany stan/potencjał ekologiczny wód. Dokładne wyniki badań stanu ekologicznego wód w ww. punkcie pomiarowokontrolnym – na podstawie wyników badań z roku 2009 – przedstawia poniŜsza tabela: Tabela 3. Wyniki badań stanu ekologicznego wód w punkcie pomiarowo-kontrolnym CybinaPoznań na podstawie wyników badań z roku 2009 WSKAŹNIK JAKOŚCI JEDNOSTK LICZBA WODY A MIARY PROB 1 2 3 Temperatura wody Odczyn Tlen rozpuszczony °C pH mg O2/l 4 BZT5 5 LP. ŚREDNIA MINIMUM DATA MAXIMUM DATA 10 10 10 2,0 7,6 6,0 2009-02-23 2009-09-14 2009-09-14 20,0 8,3 11,6 2009-07-21 2009-08-24 2009-02-23 11,9 8,0 8,98 mg O2/l 10 2,9 2009-06-23 11,5 2009-02-23 5,86 Ogólny węgiel organiczny mg C/l 10 7,99 2009-03-13 16,02 2009-07-21 13,423 6 Azot amonowy mg NNH4/l 10 0,162 2009-08-24 1,017 2009-09-14 0,436 7 Azot Klejdahala mg N/l 10 1,093 2009-07-21 2,634 2009-06-23 1,852 8 Azot azotanowy mg NNO3/l 10 0,05 2009-07-21 8,498 2009-03-13 1,359 9 10 11 Azot ogólny Fosfor ogólny Przewodność w 20° mg N/l mg P/l µS/cm 10 10 10 1,175 0,123 640 2009-07-21 2009-11-17 2009-11-17 9,892 0,342 1453 2009-03-13 2009-02-23 2009-03-13 3,276 0,219 890 12 Substancje rozpuszczone mg/l 10 459 2009-07-21 974 2009-03-13 593,5 13 Indeks okrzemkowy Źródło: Monitoring jakości www.poznan.pios.gov.pl wód 1 0,54 powierzchniowych za 2009-10-20 0,54 2009-10-20 rok 2009, Wojewódzki Inspektorat ROCZNA Ochrony KLASA WSKAŹNIKA JAKOŚCI WÓD I I II poniŜej stanu dobrego poniŜej stanu dobrego II poniŜej stanu dobrego poniŜej stanu dobrego II II II poniŜej stanu dobrego II Środowiska; Wynikiem stopniowego wdraŜania Ramowej Dyrektywy Wodnej (2000/60/WE) są równieŜ modyfikacje badań i oceny jakości wód podziemnych. Z tego względu od 2007 r. ocena jakości wód podziemnych prowadzona jest dla jednolitych części wód (JCWPd). Miasto Poznań połoŜone jest w obrębie jednolitej części wód podziemnych nr 62. Badania przeprowadzone w 2009 r., przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie wskazały na zagroŜenie JCWPd nr 62 nieosiągnięcia dobrego stanu18. 18 Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, s. 54, 16 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU W 2009 r., w ramach monitoringu operacyjnego, przeprowadzono równieŜ badania jakości wód podziemnych, którym zostały objęte jednolite części wód podziemnych – zagroŜone nieosiągnięciem dobrego stanu, w tym JCWPd nr 62. Sieć obejmowała 71 punktów pomiarowych, z których w 33 ujmowano wody gruntowe, a w 38 – wody wgłębne. Ocena jakości wód została wykonana w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska 19 kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie W obrębie obszaru JCWPd nr 62 na większości stanowiskach, po uwzględnieniu oceny pochodzenia wskaźników fizykochemicznych, oznaczono wody o zadowalającej jakości.20 3. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY Na obszarze objętym projektem mpzp dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu nie występują cenne zasoby przyrodnicze, objęte prawną ochroną w formie: parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, obszaru Natura2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, uŜytku ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody, ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody21. Na omawianym obszarze nie występują równieŜ pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie innych przepisów odrębnych, tj. lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, ujęcia wody oraz ich strefy ochronne, obszary ciche w aglomeracji. Omawiany obszar nie jest równieŜ zlokalizowany w zasięgu obszarów, na których obowiązują ograniczenia w zagospodarowaniu i uŜytkowaniu terenów, np. obszarów ograniczonego uŜytkowania lub obszarów naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi. Biorąc powyŜsze pod uwagę, nie stwierdzono występowania ograniczeń w realizacji załoŜeń projektu mpzp, wynikających z występowania na omawianym obszarze obszarów prawnie chronionych. Z obszarem opracowania graniczy jednak od północy obszar chroniony – na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody – uŜytek ekologiczny „Olszak I”, ustanowiony na mocy uchwały Nr CV/610/94 Rady Miejskiej Poznania z dnia 10 maja 1994 r. w sprawie: utworzenia uŜytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych22, utrzymany uchwałą Nr LXXXV/982/III/2002 RMP z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie uchwalenia mpzp obszaru „Malta” w Poznaniu oraz zmiany uchwały Nr CV/610/94 RMP z dnia 10 maja 1994 r w sprawie utworzenia uŜytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo – krajobrazowych, z późniejszymi zmianami23. UŜytek ekologiczny „Olszak I” powołano w celu ochrony bogactwa roślinności leśnej. szczególnie typu łęgowego, miejscami równieŜ grądowego oraz ochrony czystości wód rzeki Cybiny i Jeziora Maltańskiego. Pod względem przyrodniczym, uŜytek „Olszak I” naleŜy do najbardziej 19 20 21 22 23 Dz. U. Nr 143, poz. 896 Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ, Poznań 2010, s. 54-55. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zmianami Dz. Urz. Woj. Pozn. Nr 12, poz. 126 ze zmianami, Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 87 poz. 2229 17 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU wartościowych terenów na obszarze Poznania. Stanowi ostoję róŜnorodności gatunkowej zwierząt i roślin, z których liczne zachowały charakter zbliŜony do naturalnego. Występują tu pozostałości ekosystemów leśnych, tj.: łęgi jesionowo-olszowe, lasy dębowo-grabowe, olsy, ekosystemy bagiennoszuwarowe, zarośla nadrzeczne, ekosystemy łąkowe oraz skupiska roślinności ciepłolubnej. Obszar ten charakteryzuje się jednym z najwyŜszych w mieście udziałów gatunków roślin naczyniowych, z których liczne gatunki uznane są za ginące i zagroŜone w skali regionalnej i krajowej oraz stosunkowo niskim udziałem antropofitów. Obszar uŜytku wyróŜnia się wielopiętrową strukturą roślinności, mozaikowatym układem drzew i krzewów, stwarzającym liczne dogodne miejsca dla rozrodu i bytowania ptaków, których stwierdzono tu łącznie 60 gatunków, w większości chronionych. Liczne siedliska wilgotne sprzyjają występowaniu mięczaków. Na obszarze uŜytku stwierdzono 9 gatunków drobnych ssaków oraz 12 gatunków ssaków większych24. Do głównych zagroŜeń dla prawidłowego funkcjonowania uŜytku ekologicznego „Olszak I” zaliczyć naleŜy: - wzrost natęŜenia ruchu samochodowego, odbywającego się ulicami: abpa A. Baraniaka, abpa W. Dymka, Browarną, powodujący wzrost emisji spalin, negatywnie wpływających na kondycję szaty roślinnej, zarówno strefy przybrzeŜnej uŜytku, jak i ekosystemów zajmujących dno doliny Cybiny, a takŜe pogorszenie klimatu akustycznego – negatywnie oddziaływujące na faunę uŜytku, - nasilającą się presję turystyczną ze strony mieszkańców (zwłaszcza ruch pieszy i rowerowy odbywający się poza wyznaczonymi trasami rekreacyjnymi), powodującą niszczenie roślinności, płoszenie zwierząt, - realizację liniowych sieci infrastruktury technicznej, w tym napowietrznej linii elektroenergetycznej 110 kV i magistrali cieplej, których budowa spowodowała konieczność fragmentacji kompleksów leśnych, imigrację obcych elementów flory i fauny, rozpoczęcie procesu erozji stokowej, prowadzącej do przekształceń naturalnego profilu doliny Cybiny oraz zmian właściwości gleb. Obszar projektu mpzp nie posiada bezpośredniego powiązania z cennymi przyrodniczo obszarami zieleni, w tym równieŜ tymi objętymi prawną ochroną. Bezpośrednie powiązania przyrodnicze analizowanego obszaru z kompleksami leśnymi wschodniego klina zieleni przerwane zostało na skutek budowy trasy samochodowej w ciągu ulic abpa A. Baraniaka i abpa W. Dymka. Środowisko przyrodnicze i krajobraz omawianego obszaru w części zostały zantropizowane w wyniku rozwoju zainwestowania w postaci nielicznej zabudowy usługowej oraz istotnych elementów układu komunikacyjnego, a takŜe sieci infrastruktury technicznej. Niezabudowane fragmenty obszaru stanowią obecnie głównie nieuŜytki, porośnięte gęstą zielenią o charakterze spontanicznym. Biorąc pod uwagę walory krajobrazowe obszaru projektu planu, wymaga on uporządkowania i zdecydowanej poprawy jakości przestrzeni. NaleŜy przy tym jednak zwrócić uwagę, Ŝe istniejąca zieleń, miejscami stosunkowo zwarta i gęsta, przyczynia się do pochłania części komunikacyjnych zanieczyszczeń 24 Waloryzacja przyrodnicza i weryfikacja granic uŜytku ekologicznego „Olszak I” w Poznaniu, dr Bogdan Jackowski, dr Jerzy Ptaszyk, Poznań, luty 1999 18 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU powietrza oraz nieznacznie pochłania hałas komunikacyjny, co pozytywnie wpływa na jakość funkcjonowania istniejącej zabudowy mieszkaniowej osiedli na Chartowie, zlokalizowanej poza granicami projektu planu. Ze względu na uwarunkowania wynikające ze „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, obszar projektu planu predysponuje do zainwestowania, zgodnego z mieszkaniowo-usługowym charakterem obrębu Chartowa, z uwzględnieniem jednak połoŜenia omawianego terenu w sąsiedztwie wschodniego klina zieleni, obszaru wraŜliwego na antropopresję. Obecnie, znaczące ograniczenia w zagospodarowaniu omawianego obszaru powodują istniejące magistralne sieci infrastruktury technicznej, a zwłaszcza te napowietrzne, które dodatkowo wpływają na degradację walorów krajobrazowych terenów, przez które przebiegają. W przypadku magistrali cieplnej, magistrali wodociągowej, kolektora sanitarnego i kolektora deszczowego, stosownie do wniosków gestorów tych sieci, ograniczenia polegają na zakazie lub ograniczeniu lokalizacji zabudowy i wysokich nasadzeń nad sieciami oraz w tzw. strefach ochronnych (pasach roboczych), pasach terenów niezbędnych do prawidłowego prowadzenia prac eksploatacyjnych. Szerokości te ustalane są przez gestorów sieci. W przypadku napowietrznych linii elektroenergetycznych ograniczenia w zagospodarowaniu terenów wynikają dodatkowo z emisji przez nie pól elektromagnetycznych. Powstają one na skutek występowania napięcia (pola elektrycznego E) oraz w wyniku przepływu prądu (pola magnetycznego H). Emitują pole o częstotliwości sieciowej 50Hz. Polskie prawodawstwo określa zasady ochrony przed polami elektroenergetycznymi o tej częstotliwości. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów25 wprowadzono pojęcie dopuszczalnego poziomu poszczególnych składowych pola elektromagnetycznego - elektrycznej E i magnetycznej H, jakie mogą wystąpić w miejscach dostępnych dla ludzi. Dla pola elektrycznego, występującego w otoczeniu linii elektroenergetycznej o częstotliwości sieciowej 50Hz, dopuszczalna wartość natęŜenia wynosi 10kV/m, przy czym najwyŜsze dopuszczalne w środowisku natęŜenie pola elektrycznego na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową nie moŜe przekroczyć 1kV, natomiast na pozostałych terenach dostępnych dla ludności - 10kV/m. Z kolei, dla pola magnetycznego w otoczeniu linii elektroenergetycznej o częstotliwości sieciowej 50Hz, najwyŜsze dopuszczalne w środowisku natęŜenie, w tym równieŜ na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, wynosić moŜe 60A/m. Promieniowanie elekromagnetyczne wytwarzane przez linie elektroenergetyczne powoduje ograniczenia w zagospodarowaniu terenów, które wynikają z konieczności uwzględnienia obszarów ich oddziaływania. Ze elektromagnetyczne, względu na obszary duŜe zróŜnicowanie istniejących instalacji emitujących pola oddziaływania oraz zasady zagospodarowania terenów wokół poszczególnych obiektów wyznacza się indywidualnie (przez gestorów sieci), na podstawie przepisów 25 Dz. U. Nr 192, poz. 1883 z dnia 14 listopada 2003 r. 19 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU odrębnych, polskich norm, uwzględniając napięcie przewodów, konkretne parametry techniczne linii i określone uwarunkowania terenowe trasy. Do przepisów odrębnych w tym zakresie naleŜą: wyŜej wspomniane rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów, rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyŜszych dopuszczalnych stęŜeń i natęŜeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a takŜe norma PN-E-05100-1. „Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemiennego z przewodami roboczymi gołymi”. Przebiegająca przez obszar opracowania dwutorowa napowietrzna linia elektroenergetyczna WN 110 kV o kierunku Bema – Rataje i Główna – Rataje, wraz z kilkoma innymi znajdującymi się na terenie miasta Poznania, została poddana analizie w zakresie natęŜenia pola elektrycznego i magnetycznego. Pomiary natęŜenia pola elektrycznego i magnetycznego wykonano pod środkiem przęsła. Jest ono tam zazwyczaj największe, bo miejsce to jest najbardziej oddalone od słupów linii, które – będąc uziemione – zmniejszają natęŜenie pola, a takŜe poniewaŜ przewody fazowe znajdują się najbliŜej ziemi. Pomiary przeprowadzono na 100-metrowym odcinku, prostopadłym do toru linii. Dokonano ich dwiema sondami – odpowiednio – do pomiaru natęŜenia pola elektrycznego i magnetycznego – o częstotliwości 50 Hz oraz szerokopasmowym miernikiem natęŜenia pola. Wartości natęŜenia pola elektrycznego i magnetycznego, zmierzone, a następnie przeliczone, zostały porównane z wartościami dopuszczalnymi, obowiązującymi w Polsce.26 Wartość dopuszczalna natęŜenia pola elektrycznego równa jest 1 kV/m (1000 V/m) dla terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz 10 kV/m (10000 V/m) dla miejsc dostępnych dla ludności. Z kolei, w przypadku pola magnetycznego wartość dopuszczalna natęŜenia równa jest 60 A/m, zarówno dla miejsc przeznaczonych pod zabudowę, jak i dla miejsc dostępnych dla ludności. W tabeli poniŜej przedstawiono wyniki pomiarów natęŜenia pola elektrycznego i magnetycznego pod przedmiotową linią. Są to wartości przeliczone dla przypadku obciąŜenia linii maksymalną wartością napięcia i takąŜ prądu. Zatem wartości podane w tabeli są największymi wartościami natęŜenia, jakie mogą zostać wygenerowane przez linie przebiegającą przez obszar opracowania. 26 zdefiniowanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883 z dnia 14 listopada 2003 r) 20 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Tabela 4. Wartości natęŜenia pola elektrycznego i magnetycznego pod linią WN w Poznaniu, przeliczone dla przypadku największego obciąŜenia napięciowego i prądowego linii, oraz ocena tychŜe wartości w świetle obowiązujących w Polsce przepisów NAPIĘCIE LINII 110 KV KIERUNEK LINII NATĘśENIE POLA ELEKTRYCZNEGO E [KV/M] MAGNETYCZNEGO 0,35 12,78 BEMA – RATAJE GŁÓWNA - RATAJE NATĘśENIE POLA H [A/M] CZY ZACHOWANE CZY TEREN MOśE SĄ WARTOŚCI BYĆ DOPUSZCZALNE PRZEZNACZONY POD LINIĄ? POD ZABUDOWĘ? TAK TAK Źródło: ENERGIA elektryczna: „Pole elektryczne i magnetyczne generowane przez napowietrzne linie SN i WN”; Nadolny Z., Siodła K. i in., Politechnika Poznańska, marzec 2010 Biorąc powyŜsze pod uwagę, moŜna stwierdzić, Ŝe w przypadku przedmiotowej linii natęŜenie pola elektrycznego i magnetycznego nie przekroczyło wartości dopuszczalnych obowiązujących w Polsce. Pod ww. linią jest teren, który moŜe być przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową.27 4. INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU 4.1. Cel opracowania projektu planu Stosownie do zapisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, głównym celem sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu, jest ustalenie przeznaczenia terenów oraz określenie sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, uwzględniając konieczność kształtowania ładu przestrzennego oraz konieczność dostosowania funkcji, struktury zabudowy i intensywności zagospodarowania do uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych terenu. Sporządzenie i uchwalenie planu miejscowego dla omawianego obszaru pozwoli na uaktywnienie nowych terenów zabudowanych, obecnie w znacznej części nieuŜytkowanych i zdegradowanych przestrzennie, przy jednoczesnym zapewnieniu ładu przestrzennego, prawidłowej dostępności komunikacyjnej oraz niezbędnych sieci i urządzeń infrastruktury technicznej. 4.2. Ustalenia projektu planu Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:1 000. W zakresie przeznaczenia terenów w projekcie planu wyznaczono: • tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, oznaczone symbolami: 1MW i 2MW, • tereny zabudowy usługowej, oznaczone symbolami: 1U, 2U, 3U i 4U; • tereny dróg publicznych, oznaczone symbolami: KD-G, 1KD-L, 2KD-L i KD-Dx; • tereny kolejowe – bocznice kolejowe, oznaczone symbolami: 1kk i 2kk; • teren drogi wewnętrznej – parkingu oraz infrastruktury technicznej, oznaczony symbolem KDWpp/IT. 27 ENERGIA elektryczna: „Pole elektryczne i magnetyczne generowane przez napowietrzne linie SN i WN”; Nadolny Z., Siodła K. i in., Politechnika Poznańska, ,marzec 2010 21 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Projekt planu zakłada przyrost terenów przeznaczonych pod zabudowę i wzbogacenie dotychczasowej struktury funkcjonalno-przestrzennej omawianego obszaru, stosownie do zapisów „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”. Stworzono nowy układ urbanistyczny, wprowadzając tereny usługowe (1-4U) w północnej i zachodniej części opracowania, wzdłuŜ ulic: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej, tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (1,2MW) w środkowej i wschodniej części, natomiast od południa teren parkingu i infrastruktury technicznej (KDWpp/IT). Projekt planu utrzymuje przebieg istniejącej bocznicy kolejowej, biegnącej w bezpośrednim sąsiedztwie ul. abpa W. Dymka (1,2kk), wyznaczono dwie nowe ulice klasy lokalnej (1,2KD-L), zapewniające dostęp do działek budowlanych na terenach usługowych i mieszkaniowych oraz jedną drogę pieszą (KD-Dx), biegnącą od drogi 2KD-L, przez tereny usługowe w kierunku ul. Szwajcarskiej. W projekcie planu określono szczegółowe ustalenia w zakresie wymaganych parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania poszczególnych terenów, w tym maksymalnych powierzchni zabudowy dla kaŜdej działki, minimalnych powierzchni biologicznie czynnych, jakie naleŜy zachować na kaŜdej działce budowlanej, wysokości obiektów budowlanych, minimalnych powierzchni nowo wydzielanych działek budowlanych. Na terenach mieszkaniowych 1,2MW, wzdłuŜ drogi 1KD-L, ustalono nakaz wykształcenia zwartych pierzei zabudowy, a takŜe lokalizację przejść bramowych oraz pieszych dróg (wskazanych na rysunku projektu planu), które zapewnią nowym mieszkańcom dojście do ul. abpa W. Dymka i na której zlokalizowane są przystanki komunikacji miejskiej. Ponadto, na terenie 2MW i terenie usługowym 3U wyznaczono strefy, w których naleŜy utrzymać istniejącą zieleń wysoką. Dla wszystkich terenów przeznaczonych pod zabudowę szczegółowo określono dostęp do dróg publicznych oraz normatyw parkingowy, uwzględniający wymagane w granicy działek miejsca postojowe dla samochodów osobowych i rowerów. Na terenach zabudowy usługowej wprowadzono równieŜ nakaz zapewnienia na działce budowlanej stanowisk do przeładunków towarów, zlokalizowanych poza stanowiskami postojowymi dla samochodów osobowych i rowerów. Do projektu planu wprowadzono równieŜ szereg ustaleń, które dotyczą zagadnień, związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska przyrodniczego, w tym równieŜ jego poszczególnych komponentów. W tym zakresie ustalono: • zakaz lokalizacji usług negatywnie oddziałujących na środowisko na terenach U i MW; • ochronę istniejących drzew, które nie kolidują z planowanym przeznaczeniem i zagospodarowaniem terenów; • zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów; • wykorzystanie nadmiaru mas ziemnych pozyskanych podczas prac budowlanych w granicach działki budowlanej, z dopuszczeniem usuwania ich, zgodnie z przepisami odrębnymi na terenach MW, U, KDWpp/IT, kk; 22 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU • zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie działki budowlanej lub odprowadzenie ich do kanalizacji deszczowej na terenach MW i U, w granicach terenów kk lub odprowadzanie wód z terenów KDWpp/IT i KD... do sieci kanalizacji deszczowej; • zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej; • odprowadzenie ścieków bytowych i komunalnych do sieci kanalizacji sanitarnej; • zagospodarowanie odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi; • zakaz lokalizacji zbiorników bezodpływowych oraz indywidualnych oczyszczalni ścieków na terenach MW i U; • nakaz uzyskania dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku na terenach MW jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zgodnie z przepisami odrębnymi; • zakaz lokalizacji na terenach U szpitali i obiektów oświatowych oraz innych budynków i terenów wymagających zapewnienia standardów akustycznych w środowisku, zgodnie z przepisami odrębnymi, • nakaz stosowania w budynkach na terenach U z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, zlokalizowanych w obszarach ponadnormatywnego hałasu, zasad akustyki budowlanej, zgodnie z przepisami odrębnymi, • dopuszczenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zgodnie z przepisami odrębnymi; • dopuszczenie stosowania indywidualnych systemów grzewczych, zgodnie z przepisami odrębnymi; • zakaz stosowania w budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy. 4.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym28 zapisy projektu planu miejscowego (część tekstowa i graficzna) muszą być zgodne z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy uchwala plan miejscowy dopiero po stwierdzeniu jego zgodności ze studium. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” obszar projektu planu połoŜony jest w podstrefie intensywnego zagospodarowania mieszkaniowego i usługowego, obejmującej obszar Piotrowa, Łaciny, Rataj, śegrza (podstrefa D1). W granicy projektu planu w „Studium...” wyznaczono teren przeznaczony pod zabudowę – oznaczony symbolem M1sw/U1sw – teren zabudowy średniowysokiej, mieszkaniowej wielorodzinnej, blokowej i kwartałowej z usługami podstawowymi/z dopuszczeniem terenów zabudowy średniowysokiej o funkcji usługowej. 28 Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 23 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Ponadto, „Studium...” wskazuje przebieg istniejących napowietrznych linii elektroenergetycznych 110 kV oraz bocznicy kolejowej. Zgodnie z kierunkami zmian w zagospodarowaniu przestrzennym wskazanymi w „Studium...”, na terenie podstrefy naleŜy utrzymać priorytet dla funkcji mieszkaniowej wielorodzinnej. NaleŜy dąŜyć do zapewnienia odpowiednich warunków jej utrzymania i rozwoju, m.in. poprzez: zapewnienie jednorodności funkcji, utrzymanie i powiększenie terenów przestrzeni ośrodkotwórczych, zakaz lokalizacji funkcji kolidujących z funkcją mieszkaniową oraz generujących zwiększony ruch samochodowy, lokalizację wzdłuŜ ulic klasy: Z, G pasów zieleni izolacyjnej (w szczególności wzdłuŜ ulic III ramy komunikacyjnej), ewentualnie dopuszczenie lokalizacji usług ogólnomiejskich w formie pierzei zabudowy izolującej (pod warunkiem zapewnionej prawidłowej dostępności komunikacyjnej). Projekt planu uwzględnia w swoich ustaleniach zapisy „Studium...”. Realizacja ustaleń planistycznych pozwoli na stworzenie nowego spójnego funkcjonalnie i przestrzennie układu urbanistycznego w oparciu o nowy układ terenów komunikacyjnych, mieszkaniowych i usługowych. Projekt planu uwzględnia równieŜ zapisy rozporządzenia Wojewody Wielkopolskiego Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań29 - poprzez wprowadzenie zakazu stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy. Dopuszczono równieŜ wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, zgodnie z przepisami odrębnymi. 4.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu Brak planu miejscowego dla danego terenu powoduje utrudnienia w określeniu zasad kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy (stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym30). Sytuacja taka utrudnia kształtowanie ładu przestrzennego obszaru oraz skuteczną ochronę jego środowiska przyrodniczego. Obecnie, obszar projektu planu dla terenów połoŜonych w rejonie ul. abpa W. Dymka i ul. Szwajcarskiej w Poznaniu – jego poszczególne komponenty środowiska - charakteryzują się stosunkowo niskimi walorami przyrodniczymi. Pomimo braku zabudowy, na znacznej części stanowi on obszar znacznie przekształcony przez człowieka w wyniku dosyć intensywnego zagospodarowania terenów w sąsiedztwie obszaru opracowania (zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna oparta o dobrze wykształcony układ komunikacyjny – drogi klasy głównej G, a takŜe bardzo dobrze uzbrojony poprzez bogatą sieć infrastruktury technicznej). Biorąc pod uwagę, obserwowane w skali całego miasta, tendencje dotyczące procesów inwestycyjnych – ich skali i rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych – moŜna zakładać, Ŝe tereny nieuŜytków stopniowo przekształcane będą w tereny budowlane. W związku z tym, brak realizacji ustaleń projektu planu moŜe w znacznym stopniu utrudnić lub w niektórych przypadkach wręcz 29 30 Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 24 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU uniemoŜliwić zagospodarowanie omawianego obszaru, zgodnie z polityką przestrzenną, określoną dla przedmiotowego obszaru w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, bowiem wszelkie inwestycje budowlane prowadzone będą wówczas w oparciu o decyzje administracyjne (decyzje o warunkach zabudowy i decyzje pozwolenia na budowę). Realizacja polityki przestrzennej w oparciu o decyzje administracyjne nie stanowi skutecznego narzędzia, umoŜliwiającego kształtowanie ładu przestrzennego, co z kolei rodzi negatywne skutki w skali lokalnej dla danego terenu. Prowadzenie procesów inwestycyjnych jest bardziej efektywne i korzystne dla przestrzeni i środowiska w przypadku, gdy dla danego terenu obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, określający szereg istotnych zagadnień dotyczących kształtowania ładu przestrzennego oraz zasad ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego. Bez z góry określonych ram – dotyczących intensywności, parametrów i form zabudowy – istnieje zagroŜenie, Ŝe tereny przekształcane z nieuŜytków w tereny budowlane zainwestowane zostaną zbyt intensywnie, w wyniku wprowadzania wysokiego procentu zabudowy oraz stosunkowo niewielkich powierzchni biologicznie czynnych. Istnieje równieŜ zagroŜenie wprowadzania na omawiany obszar funkcji generujących dla obszaru planu oraz jego otoczenia zbyt duŜo emisji zanieczyszczeń, przy jednoczesnym braku rozwiązań pozwalających na ograniczanie negatywnego oddziaływania antropopresji na środowisko, tj. stosowanie niskoemisyjnych nośników energii, uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej, ochronę akustyczną. Pozostawienie obszaru opracowania bez planu miejscowego utrudni ochronę środowiska przyrodniczego, bowiem plan miejscowy, w powiązaniu z innymi przepisami prawa, określa i porządkuje szereg zagadnień związanych z ochroną środowiska przyrodniczego, w tym m.in. zagadnienia związane z ochroną i kształtowaniem zieleni, gospodarką wodno-ściekową, ochroną powietrza atmosferycznego oraz ochroną przed hałasem. Z kolei przy załoŜeniu zachowania dotychczasowego charakteru omawianego obszaru, spodziewać się moŜna utrzymania terenów nieuŜytków, charakteryzujących się obniŜoną róŜnorodnością biologiczną, mniejszymi zdolnościami samoregulacji i regeneracji, a takŜe niŜszą odpornością na choroby i działanie szkodników. W obrębie nieuŜytków omawianego obszaru róŜnorodność gatunkowa zarówno fitocenoz jak i zoocenoz, zapewniana będzie jedynie dzięki występowaniu stosunkowo niewielkich skupisk zieleni wysokiej, wzdłuŜ wschodniej granicy obszaru opracowania oraz pojedynczym zadrzewieniom w części centralnej. Spodziewać się moŜna równieŜ pewnego zagroŜenia zanieczyszczenia gleb i wód podziemnych poprzez brak odpowiednio uregulowanej gospodarki odpadami. Pozostawienie omawianego terenu bez planu miejscowego skutkować moŜe równieŜ stopniowym pogłębianiem się zaśmiecania nieuŜytków, a tym samym i zwiększeniem zagroŜenia jakości wód gruntowych i gleb. Pozytywnym aspektem odstąpienia od realizacji ustaleń planu miejscowego i utrzymania dotychczasowego charakteru przedmiotowego terenu będzie pozostawienie znacznych powierzchni biologicznie czynnych, zachowanie bazy pokarmowej dla zwierząt Ŝerujących na terenach nieuŜytków oraz brak ingerencji w rzeźbę terenu i warunki gruntowo-wodne, powodowanych lokalizacją nowej 25 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU zabudowy, a zwłaszcza jej podziemnych kondygnacji oraz realizacją nowej infrastruktury drogowej i technicznej. Nie będzie wówczas nowych zainteresowanych w sąsiedztwie, czyli mieszkańców projektowanych terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 1-2MW oraz uŜytkowników terenów usługowych 1-4U, którzy zapewne będą chcieli penetrować okolice Malty i uŜytek Olszak I. Reasumując, do najwaŜniejszych potencjalnych zmian w środowisku, zarówno w przypadku pozostawienia obecnego zagospodarowania terenów oraz podjęcia nowych procesów inwestycyjnych, przy braku realizacji ustaleń planu miejscowego, zaliczyć moŜna m.in.: Zmiany pozytywne: • w przypadku utrzymania dotychczasowego charakteru przedmiotowego obszaru zachowanie powierzchni biologicznie czynnych, umoŜliwiających infiltrację wód opadowych i roztopowych do gruntu, zachowanie bazy pokarmowej dla zwierząt Ŝerujących na terenach nieuŜytków. Zmiany negatywne: • moŜliwość pogorszenia walorów krajobrazowych omawianego obszaru, w wyniku realizacji zabudowy odmiennej od istniejącej pod względem przeznaczenia, charakteru, kubatury, standardu i wyglądu oraz braku kompleksowych rozwiązań w zakresie układu komunikacyjnego oraz infrastruktury technicznej, obsługujących nowe tereny budowlane, • zbyt intensywne zainwestowanie poszczególnych terenów i z tym związane uszczelnienie duŜych powierzchni terenów, znaczne zmniejszenie zdolności infiltracyjnych gruntów i pogorszenie warunków retencyjnych terenów, • zwiększenie zagroŜenia zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego, w wyniku braku rozwiązań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej oraz degradacji gleb. 5. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU USTANOWIONE NA ISTOTNE Z PUNKTU SZCZEBLU WIDZENIA Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałoŜyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia. Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć naleŜy m.in. przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę róŜnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu zanieczyszczenia na zdrowie, a takŜe lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych. Do dokumentów rangi międzynarodowej, formułujących cele ochrony środowiska istotne z punktu widzenia omawianego projektu planu, zaliczyć moŜna: 26 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU → Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), wprowadzająca wymóg wyposaŜenia aglomeracji w systemy zbierania ścieków komunalnych, → Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (96/62/WE), stanowiącą o utrzymaniu jakości powietrza tam, gdzie jest ona dobra, oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach - cel szczególnie istotny w kontekście obowiązywania dla Poznania programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań31, → Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. Na szczeblu krajowym, cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe: II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony środowiska kierując się zasadą zrównowaŜonego rozwoju oraz koniecznością zapewnienia przez władze publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom. II Polityka Ekologiczna Państwa Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównowaŜonego rozwoju, ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym załoŜeniem zrównowaŜonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i Ŝycia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, moŜliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej róŜnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównowaŜonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności obronnej. Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego uŜytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich, w kontekście zakresu ustaleń projektów planów miejscowych, wymienić naleŜy m.in.: 31 Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r. 27 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU • racjonalizację uŜytkowania wody, • ochronę gleb, • zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, • gospodarowanie odpadami, • jakość wód, • jakość powietrza, zmiany klimatu, • hałas i promieniowanie, • róŜnorodność biologiczna i krajobrazowa. Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności z wymogami Unii Europejskiej. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia dokumentu „Polityka...”32. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z : 1. kierunkami działań systemowych, 2. ochroną zasobów naturalnych, 3. poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdraŜania wytycznych dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdroŜenie przepisów umoŜliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko juŜ na etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci Natura 2000, uwzględnianie obszarów naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zaleŜnie od typu środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska. 32 M.P. Nr 34, poz. 501 28 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Na szczeblu lokalnym zapisy projektu planu miejscowego korespondują z zapisami Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2009-2012. Program ten stanowi wyraz realizacji polityki ekologicznej państwa na szczeblu gminnym. Sporządzony został w oparciu o zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakładającej na organy samorządowe województwa, powiatu i gminy obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. WyŜej wymieniony dokument określał zadania w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla okresu czteroletniego (lata 2009-2012) oraz zdefiniował cele średniookresowe dla miasta do roku 2015. Dokument wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych w Poznaniu w zakresie ochrony środowiska, podzielone na trzy bloki tematyczne, w tym: • cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy gminy w powiązaniu z ochroną środowiska, • cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego uŜytkowania zasobów przyrody, • cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego projektu mpzp. Są to zwłaszcza cele ekologiczne dotyczące: o ochrony powierzchni ziemi i gleb, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zasady wykorzystania mas ziemnych uzyskanych w wyniku prac ziemnych, ustalenie maksymalnej powierzchni zabudowy terenu oraz minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej na działce budowlanej, a takŜe zasady prowadzenia gospodarki odpadami (zagospodarowanie odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi); o poprawy jakości wód powierzchniowych i zapewnienia odtwarzalności zasobów wód podziemnych, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej, odprowadzenie ścieków bytowych i komunalnych do sieci kanalizacji sanitarnej, zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych w granicach działek budowlanych lub odprowadzanie do sieci kanalizacji deszczowej; o osiągnięcia najwyŜszej jakości powietrza oraz lokalnego wyeliminowania negatywnego oddziaływania na środowisko. Realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zakaz stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy na wszystkich terenach, na których dopuszczono lokalizację zabudowy, dopuszczenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, obowiązek realizacji strefy zieleni wysokiej na tle innego przeznaczenia, ochronę istniejących drzew. 29 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 6. PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO 6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi W kontekście oceny oddziaływań na środowisko przyrodnicze, przekształcenia powierzchni ziemi są szczególnie istotne, powodują bowiem zmiany wśród pozostałych komponentów środowiska przyrodniczego, a poza tym naleŜą do zmian trwałych. Ze względu na skalę obecnego zainwestowania obszaru, przewidywane zmiany powierzchni ziemi, w wyniku realizacji ustaleń planu, będą rozległe. Tereny dotychczas niezagospodarowane, na których projekt planu przewiduje realizację nowej zabudowy, zostaną przekształcone na tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, usługowej, a takŜe elementów infrastruktury komunikacyjnej oraz sieci infrastruktury technicznej. Wszelkie przekształcenia prowadzące do wprowadzenia nowych obiektów budowlanych, w tym budynków, ciągów komunikacyjnych, elementów infrastruktury technicznej, prowadzą do nieodwracalnego zniszczenia powierzchni ziemi, poniewaŜ jej poszczególne formy są na ogół adaptowane do załoŜeń poszczególnych projektów inwestycyjnych. Związane jest to z powstaniem nowych form antropogenicznych, np.: nasypów czy powierzchni niwelowanych. Skutkiem realizacji wszystkich wymienionych elementów będzie przykrycie powierzchni dotąd biologicznie czynnej, a takŜe – prawdopodobnie – zmianę parametrów właściwości gruntów poprzez wprowadzenie materiałów nasypowych i mieszanek. Skutkiem prowadzenia procesów inwestycyjnych jest powstanie, niekiedy znaczących, mas ziemnych. Zgodnie z zapisami projektu planu nadmiar takiego materiału, spełniającego standardy jakości gleby i ziemi, naleŜy wykorzystać w granicach działki, np. poprzez wykorzystywanie ich do kształtowania nowych terenów zieleni towarzyszących inwestycjom lub usunąć, zgodnie z przepisami odrębnymi. W zaleŜności od stopnia przekształcenia powierzchni ziemi transformacji ulegają równieŜ gleby. Powodowane działaniami mechanicznymi przekształcenia powodują zmianę ułoŜenia warstw, jak równieŜ zmianę składu chemicznego gruntów i ich właściwości technicznych, m.in. uziarnienia, zagęszczenia, stopnia plastyczności. ObciąŜenie terenu powoduje bowiem degradację naturalnego systemu kapilarnego – decydującego o retencji wody, jej dostępności dla roślin oraz o wymianie gazowej w profilu glebowym. W rezultacie powstają nowe grunty, składające się z przemieszczonych składników mineralnych rodzimych i sztucznych, kwalifikowane do nasypowych. Największy wpływ na przekształcenie powierzchni ziemi, w tym równieŜ gleb, będzie miała budowa nowego układu komunikacyjnego. Zarówno na etapie przebudowy, jak i w trakcie uŜytkowania, przewiduje się wzrost zawartości związków pochodzących ze źródeł komunikacyjnych na terenach połoŜonych wzdłuŜ ulic. Zasadna byłaby organizacja placu budowy w taki sposób, aby nie występowała wtórna emisja pyłu, np. poprzez stosowanie zraszania terenu w okresie bezdeszczowym, ograniczenie prędkości pojazdów, tymczasowe utwardzenie dróg w stopniu umoŜliwiającym sprzątanie. Tego typu działania nie znajdują się jednak w zakresie zagadnień, jakie regulują zapisy planu miejscowego. 30 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Trwałą ingerencją w warunki podłoŜa będzie lokalizacja kondygnacji podziemnych, dopuszczona zgodnie z ustaleniami projektu planu w granicach terenów, z wyłączeniem oznaczonych na rysunku planu stref zieleni wysokiej na terenie 2MW i 3U. Ze względu na trwały charakter zmian powierzchni ziemi, szczególnie waŜne są zapisy projektu planu, dotyczące ustaleń określających nieprzekraczalne powierzchnie zabudowy działek oraz minimalne procenty powierzchni biologicznie czynnych. Ustalono lokalizację zabudowy zgodnie z liniami zabudowy wyznaczonymi na rysunku planu. PowyŜsze zapisy projektu planu pozwolą na ograniczenie negatywnego oddziaływania nowych inwestycji budowlanych na powierzchnie ziemi, zapewnią pozostawienie na kaŜdej działce niezabudowanych powierzchni o nienaruszonej powierzchni terenu i o zbliŜonym do naturalnego podłoŜu gruntowym. Dodatkowo, na terenach 2MW i 3U zachowano strefy zieleni wysokiej. Opisane wyŜej przewidywane inwestycje, wynikające z zapisów projektu planu, będą oczywiście wpływać na zmianę powierzchni ziemi oraz zmianę struktury i funkcjonowania innych elementów środowiska w sposób trwały lub długotrwały. NaleŜy jednak uznać, Ŝe zjawiska te są oczywistymi procesami niezbędnymi dla przekształceń funkcjonalno-przestrzennych w tej części miasta, a co za tym idzie jego rozwoju i poprawy ładu przestrzennego. 6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne Obszar opracowania jest bezwodny, w związku z czym na skutek realizacji ustaleń projektu planu nie naleŜy się spodziewać oddziaływania na wody powierzchniowe w granicach projektowanego dokumentu. Realizacja zapisów projektu planu dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej nie wpłynie równieŜ negatywnie na wody powierzchniowe w sąsiedztwie obszaru opracowania. Co prawda pojawienie się mieszkańców w granicach obszaru opracowania najprawdopodobniej przyczyni się do zwiększonej penetracji obszaru wschodniego klina zieleni, zwłaszcza otoczenia Jeziora Maltańskiego, naleŜy jednak zauwaŜyć, Ŝe to nie ruch turystyczny powoduje obciąŜenie zanieczyszczeniami wody Zbiornika Maltańskiego. Nie przewiduje się równieŜ znaczącego oddziaływania realizacji ustaleń planu na wody podziemne. Ustalenia omawianego projektu planu regulują zasady prowadzenia gospodarki wodnościekowej na przedmiotowym terenie. Przede wszystkim wprowadzono nakaz powiązania elementów sieci infrastruktury technicznej na terenie planu z układem zewnętrznym infrastruktury technicznej oraz zapewnienie dostępu do sieci, zgodnie z przepisami odrębnymi. Zgodnie z ustaleniami projektu planu wprowadza się obowiązek odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych wyłącznie do sieci kanalizacji sanitarnej. Powiększenie obszarów zabudowanych powoduje zawsze zmniejszenie zdolności infiltracyjnych gruntów przypowierzchniowych oraz większy odpływ wód opadowych i roztopowych z terenów za pośrednictwem sieci kanalizacyjnej. Powoduje to zagroŜenie obniŜania poziomu wód gruntowych, zmniejszania ich zasobów, nadmiernego przesuszania gruntu, a w konsekwencji równieŜ zanikanie i degradację cieków na terenach zurbanizowanych oraz zachwiania równowagi ekologicznej. 31 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Korzystnym skutkiem środowiskowym realizacji ustaleń planu będzie moŜliwość zmniejszenia odpływu wód opadowych i roztopowych z terenów przez sieci kanalizacyjne. Plan przewiduje bowiem zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopowych na terenach 1-2MW oraz 1-4U lub ich odprowadzanie do sieci kanalizacji deszczowej albo teŜ ustala zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych wyłącznie na terenie – dla terenów 1-2kk. Takie rozwiązanie ocenia się pozytywnie z ekologicznego punktu widzenia. Jest ono zgodne z Programem Ochrony Środowiska dla miasta Poznania na lata 2009-2012. Podstawową zasadą współczesnych metod jest zatrzymanie części (lub całości) deszczu na terenie, na który spadł, powolny odpływ pozostałych wód opadowych do odbiornika oraz naturalne oczyszczanie wód opadowych na miejscu (przed wprowadzeniem ich do odbiornika wodnego lub gruntowego, np. spływ przez trawę). Zatrzymanie części wód opadowych ogranicza degradację środowiska spowodowaną uszczelnieniem terenu, powoduje podniesienie poziomu wód gruntowych i lepsze zasilanie istniejących w sąsiedztwie cieków przez wody gruntowe, co przyczynia się do polepszenia sytuacji przy niŜówkach. Przy pomocy stosowania retencji i infiltracji deszczu do gruntu moŜna doprowadzić do powstania wody w ciekach, które przez niewłaściwie zaprojektowaną kanalizację deszczową pozostawały nawet przez dłuŜszy czas bez wody. Ponadto, zgodnie z art. 100 ustawy Prawo ochrony środowiska przy planowaniu i realizacji przedsięwzięcia powinny być stosowane rozwiązania, które ograniczą zmianę stosunków wodnych do rozmiarów niezbędnych ze względu na specyfikę przedsięwzięcia. Z terenów dróg publicznych (KD-G, 1-2KD-L i KD-Dx) oraz terenu drogi wewnętrznej i parkingu (KDWpp/IT) ustala się odprowadzanie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej. Dla ochrony zasobów wód podziemnych poŜądane jest utrzymanie jak największych powierzchni umoŜliwiających infiltrację wód do gruntu. W tym kontekście istotne są zapisy projektu planu dotyczące ograniczenia powierzchni zabudowanych działek oraz wymaganych minimalnych powierzchni biologicznie czynnych (dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – nie mniej niŜ 30% powierzchni działki budowlanej, a dla terenów zabudowy usługowej – nie mniej niŜ 25% powierzchni działki budowlanej). Dodatkowo, na części terenów przeznaczonych pod zabudowę (tereny 2MW i 3U), projekt planu wskazuje lokalizację stref zieleni wysokiej. Zapisy projektu planu ustalają takŜe warunki gospodarowania odpadami, które powinny być zgodne z przepisami odrębnymi. Pozwoli to uniknąć zagroŜenia, związanego z moŜliwością zanieczyszczenia gleb i wód odpadami, które będą wytwarzane przez większą liczbę gospodarstw domowych. Ograniczenie powierzchni zabudowy i pozostawienie odpowiednio wysokiego udziału powierzchni nieuszczelnionych daje moŜliwość zachowania funkcji retencyjnych na tym obszarze. 6.3. Oddziaływanie na róŜnorodność biologiczną i krajobraz Obszar opracowania stanowi głównie krajobraz nieuŜytków oraz w mniejszym stopniu krajobraz terenów zabudowy usługowej, charakteryzujący się niezbyt wysoką róŜnorodnością 32 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU biologiczną. BioróŜnorodność obszaru zachowana jest głównie dzięki zieleni towarzyszącej zabudowie zieleni ogrodowej, zieleni przestrzeni publicznych – przyulicznej, oraz zieleni porastającej obecnie nieuŜytkowane fragmenty terenów. Jest to zieleń w duŜym stopniu kształtowana i kontrolowana przez człowieka, o niŜszym stopniu naturalności oraz obniŜonej odporności na antropopresję. Zapisy zawarte w projekcie planu, w moŜliwie jak największym stopniu zapewniają zachowanie elementów środowiska przyrodniczego, decydujących o róŜnorodności biologicznej omawianego obszaru. Czynnikiem, który moŜe łagodzić negatywne dla środowiska przyrodniczego skutki antropopresji oraz moŜe wspomagać zachowanie ekologicznych funkcji terenów jest wykształcenie odpowiedniego układu przestrzennego zabudowy oraz wprowadzenie obowiązku zachowania powierzchni biologicznie czynnych, zapewniających warunki Ŝycia organizmów Ŝywych, produkcji materii organicznej oraz warunki infiltracji wód opadowych i roztopowych do gruntu. W tym celu, w projekcie ustalono nieprzekraczalne parametry zabudowy oraz minimalne powierzchnie biologicznie czynne dla wszystkich terenów przeznaczonych pod zabudowę. Na terenach 2MW i 3U wprowadzono obowiązek wykształcenia stref zieleni wysokiej, które z pewnością przyczynią się do zachowania istniejącej na tym terenie zieleni wysokiej, a takŜe przyczynić się mogą do zwiększenia róŜnorodności biologicznej w granicach ustaleń projektu planu. Na wszystkich terenach zabudowy dopuszczono zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopowych na terenie działek budowlanych, dzięki czemu umoŜliwiono utrzymanie warunków zasilania zasobów wód gruntowych. Ponadto, utrzymanie wody na powierzchni stwarza siedliska dla fauny i flory związanej z wodą. Korzystnymi, z punktu widzenia ochrony róŜnorodności, zapisami projektu planu są równieŜ ustalenia dotyczące ochrony i kształtowania zieleni w obrębie poszczególnych terenów, zarówno terenów budowlanych, jak i komunikacyjnych, umoŜliwiających ukształtowanie korzystnych warunków dla bytowania na nich drobnych zwierząt. W tym kontekście istotne są zapisy ustalające ochronę istniejących drzew, które nie kolidują z planowanym przeznaczeniem i zagospodarowaniem terenów. Dodatkowo, ustalono obowiązek zagospodarowania zielenią terenów nieutwardzonych. Wszystkie omówione wyŜej zapisy pozwolą na zminimalizowanie negatywnego oddziaływania antropopresji na krajobraz otwarty nieuŜytków, zachowanie korzystnych walorów estetycznych i krajobrazowych obszaru planu, poprzez zachowanie odpowiedniej proporcji pomiędzy terenami zieleni oraz terenami zabudowanymi. Wprowadzana zieleń oraz jej odpowiedni dobór i zróŜnicowanie gatunkowe przyczyni się do poprawy fizjonomii krajobrazu, zwiększenie róŜnorodności biologicznej, a takŜe pozytywnie wpłynie na jakość i warunki Ŝycia okolicznych mieszkańców. W kontekście ochrony i kształtowania ładu przestrzennego omawianego obszaru pozytywnie ocenia się zakazy lub ograniczenia lokalizacji elementów wpływających negatywnie na krajobraz, burzących tzw. ład przestrzenny, takich jak: napowietrzne sieci infrastruktury technicznej, wolno stojące reklamy, szyldy, tablice informacyjne. 33 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 6.4. Oddziaływanie na szatę roślinną Realizacja ustaleń projektu planu wpłynie na trwałe zniszczenie szaty roślinnej wyłącznie na terenach dotychczas niezainwestowanych, a przeznaczonych w projekcie planu pod zabudowę lub zainwestowanie elementami infrastruktury komunikacyjnej lub technicznej, przy czym zniszczona zieleń nieurządzona, przynajmniej częściowo, zastąpiona zostanie zielenią urządzoną, towarzyszącą budynkom mieszkalnym (na terenach MW) oraz usługowym (na terenach U). W projekcie planu ustala się ochronę istniejących drzew, które nie kolidują z planowanym przeznaczeniem i zagospodarowaniem terenów. Dodatkowo, na terenach 2MW i 3U ustalono zachowanie istniejących stref zieleni wysokiej na tle innego przeznaczenia. Poza oczywistą poprawą fizjonomii tego terenu, wprowadzona zieleń wysoka będzie pozytywnie wpływać na przestrzeń w sferze percepcji psychoakustycznej. Na terenach budowlanych, w celu zniwelowania negatywnego wpływu zwiększenia powierzchni zabudowanych, projekt planu określa maksymalny procent powierzchni zabudowy oraz minimalny procent zachowania powierzchni biologicznie czynnych. W ten sposób zachowane zostaną powierzchnie o podłoŜu zbliŜonym do naturalnego, umoŜliwiające wprowadzanie nowej roślinności. Dla zwiększenia udziału roślinności w zagospodarowaniu terenów wprowadza się nakaz zagospodarowania zielenią terenów nieutwardzonych. Ponadto, zieleń przyczyni się do poprawy panującego w otoczeniu mikroklimatu, wpłynie dodatnio na skład powietrza poprzez produkcję tlenu i absorpcję dwutlenku węgla. 6.5. Oddziaływanie na świat zwierzęcy Realizacja ustaleń projektu planu spowoduje przekształcenia funkcjonalne w środowisku. Pozbawione dotychczas uŜytkowania tereny zostaną zastąpione terenami zabudowy mieszkaniowej, oraz usługowej. NaleŜy się zatem spodziewać, Ŝe ww. inwestycje spowodują zmniejszenie się miejsc drobnych gatunków fauny, Ŝerujących na terenach nieuŜytków. Z czasem, na skutek postępującej urbanizacji, silnie przekształcony krajobraz stanie się miejscem występowania nowych gatunków fauny, przystosowanych do Ŝycia w środowisku miejskim. Najprawdopodobniej pojawią się nowe gatunki zwierząt odporne na zanieczyszczenia i hałas komunikacyjny. Projekt planu zapewnia jednak pozostawienie zieleni na nieutwardzonych fragmentach działek, a takŜe zachowuje strefy zieleni wysokiej, co pozwoli na zapewnienie miejsc Ŝerowania drobnym zwierzętom. 6.6. Oddziaływanie na ludzi Projekt planu wprowadza nowe zainwestowanie na terenach dotychczas nieuŜytkowanych lub częściowo uŜytkowanych. Powstaną nowe tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej oraz tereny komunikacyjne i infrastruktury technicznej. 34 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Znaczący wzrost intensywności zagospodarowania obszaru planu będzie wiązał się z pojawieniem nowych źródeł hałasu, głównie hałasu samochodowego. Skanalizowanie ruchu pojazdów w terenach przeznaczonych pod komunikację oraz zapisanie w uchwale planu ustaleń umoŜliwiających ograniczanie ponadnormatywnych oddziaływań tego hałasu, umoŜliwi zmniejszenie równieŜ negatywnych oddziaływań na ludzi. Z kolei, na skutek prowadzonych prac budowlanych naleŜy spodziewać się – okresowo – zwiększonej emisji hałasu, której źródłem będą pracujące maszyny, a takŜe zwiększonej emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych pochodzących ze źródeł komunikacyjnych. Będzie to powodowało pewien dyskomfort dla okolicznych mieszkańców. NaleŜy jednak przypuszczać, Ŝe prace prowadzone będą w ciągu dnia i nie będą stanowiły uciąŜliwości w godzinach nocnych. Poza tym, będzie to oddziaływanie krótkotrwałe i chwilowe, które powinno ustać po zakończeniu prac budowlanych. Zasięg oddziaływania powinien być ograniczony do działki budowlanej i nie stanowić zbyt duŜego dyskomfortu dla otoczenia. W wyniku realizacji ustaleń planu nie naleŜy spodziewać się zwiększonego oddziaływanie na ludzi. NaleŜy przypuszczać, Ŝe uporządkowany i zadbany krajobraz będzie stanowił przyjazne miejsce dla Ŝycia zarówno obecnych, jak i przyszłych mieszkańców Chartowa. 6.7. Oddziaływanie na powietrze Na skutek realizacji ustaleń projektu planu nie przewiduje się zwiększonego znaczącego oddziaływania na jakość powietrza atmosferycznego w granicach opracowania. Ponadto, na terenie objętym projektem planu nie występują źródła powodujące znaczące pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego. Spodziewana jest jednak zwiększona emisja substancji gazowych i pyłowych, których źródłem będą pojazdy, silniki pracujących maszyn, sypkie materiały budowlane, związana z pracami budowlanymi, prowadzonymi w związku z lokalizacją nowej zabudowy, przebudową lub rozbudową układu komunikacyjnego oraz infrastruktury technicznej. Będzie to oddziaływanie krótkotrwałe, którego zasięg powinien ograniczyć się jedynie do terenu budowy i które powinno ustać po zakończeniu prowadzenia prac budowlanych. NaleŜy spodziewać się jednak, Ŝe prace nad przebudową i modernizacją będą prowadzone etapowo, co znacznie zmniejszy oddziaływanie na jakość powietrza atmosferycznego Chartowa. Na podstawie wyników wielu analiz, prowadzonych w związku z oceną zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego – wymaganą w procedurze uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla dróg, naleŜy stwierdzić, Ŝe emisja zanieczyszczeń, w tym przede wszystkim tlenków azotu – najbardziej uciąŜliwych z emitowanych zanieczyszczeń, nie przekracza i nie będzie przekraczała w przyszłości obowiązujących wartości odniesienia juŜ na powierzchni pasów jezdni lub przy granicy pasa drogowego. Emisja zanieczyszczeń z rosnącej liczby poruszających się pojazdów będzie rekompensowana zmniejszającymi się z roku na rok jednostkowymi wskaźnikami emisji z poszczególnych typów pojazdów. 35 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Realizacja nowej zabudowy nie przyczyni się do pogorszenia jakości powietrza na obszarze opracowania. W tym zakresie projekt planu wprowadza zakaz stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy. Dodatkowo dopuszcza się wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, zgodnie z przepisami odrębnymi. Zapisy te wpisują się w zalecenia wynikające z rozporządzenia Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań. Zgodnie z ww. rozporządzeniem niezwykle istotne dla jakości powietrza, szczególnie w sąsiedztwie ciągów komunikacyjnych, jest równieŜ ilość i jakość poruszających się pojazdów. W zakresie transportu drogowego zmierza się do ograniczenia wtórnej emisji pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości nawierzchni (np. czyszczenie metodą mokrą). 6.8. Oddziaływanie na klimat akustyczny Biorąc pod uwagę potencjalny wzrost potoku ruchu, ale takŜe skutki realizacji ustaleń planu, obszar przedmiotowego planu będzie znajdował się w przyszłości w zasięgu oddziaływania hałasu komunikacyjnego samochodowego. Hałas kolejowy i lotniczy nie będzie wpływał niekorzystnie na warunki akustyczne w środowisku, w obszarze planu, podobnie jak obecnie. Analizą akustyczną i oceną oddziaływania hałasu samochodowego na obszar planu objęto istniejące ulice: ul. abpa W. Dymka (w całości poza obszarem planu) i ul. Szwajcarską (prawie w całości poza obszarem planu; w granicach opracowania znajduje się jedynie wąski fragment pasa drogowego, oznaczony jako KD-G), omówione równieŜ w stanie istniejącym. Brak danych o ruchu samochodowym dla projektowanego w obszarze planu układu drogowego, tj. dla ulic lokalnych 1KD-L i 2KD-L, a takŜe drogi wewnętrznej – parkingu (oraz infrastruktury technicznej) KDWpp/IT, uniemoŜliwił przeprowadzenie analiz zagroŜeń akustycznych dla obszaru wewnątrz planu. W przyszłości, obszar planu znajdzie się w zasięgu oddziaływania hałasu samochodowego od ul. abpa W. Dymka i ul. Szwajcarskiej. Na podstawie zgromadzonych materiałów wejściowych, tj. informacji zawartych w dokumentacji opracowanej w związku z rozbudową odcinka ul. abpa W. Dymka, od ul. Szwajcarskiej do ul. Folwarcznej33, oraz wykonanych własnych obliczeń akustycznych34, oszacowano, Ŝe w perspektywie – podobnie jak w stanie istniejącym – zasięgi akustycznego oddziaływania obu otaczających obszar planu ulic będą porównywalne. Biorąc pod uwagę prognozowane potoki ruchu oraz przypadek nie podejmowania działań przeciwhałasowych, zasięgi hałasu w terenie niezabudowanym wyniosą: w porze nocnej – ok. 80 m, dla izolinii LN = 50 dB, a w porze dziennej – ok. 70 m, dla izolinii LAeqD = 60 dB (oraz ok. 90 m – dla izolinii LAeqD = 55 dB). 33 34 Karta informacyjna przedsięwzięcia polegającego na przebudowie i rozbudowie ul. abpa W. Dymka od ul. Szwajcarskiej do ul. Folwarcznej w Poznaniu wraz z budową kanalizacji deszczowej na całym odcinku ze zrzutem wód deszczowych do stawu Olszak, Załącznik Nr 2 do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, znak: OS.V/7684-108/09, z dnia 07 sierpnia 2009 r. Wyniki własnych obliczeń akustycznych zasięgu oddziaływania hałasu samochodowego dla ulic: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej, w stanie istniejącym i dla prognozy 36 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Planowana rozbudowa odcinka ul. abpa W. Dymka32 przewiduje zastosowanie rozwiązania przeciwhałasowego w postaci tzw. cichej nawierzchni. ZałoŜono równieŜ, Ŝe prędkość ruchu pojazdów nie będzie przekraczała prędkości dopuszczalnej w terenie zabudowanym. W obliczeniach własnych brano równieŜ pod uwagę moŜliwość ograniczenia prędkości ruchu w porze nocnej do prędkości dopuszczalnej w porze dziennej, czyli V = 50 km/godz. Oznacza to, Ŝe np. w przypadku ul. abpa W. Dymka, zasięg hałasu moŜe być mniejszy i wyniesie odpowiednio: w porze nocnej – ok. 40 m, dla izolinii LN = 50 dB, a w porze dziennej – ok. 40 m, dla izolinii LAeqD = 60 dB (oraz ok. 50 m – dla izolinii LAeqD = 55 dB). NaleŜy oczekiwać, Ŝe w przypadku zastosowania podobnych rozwiązań przeciwhałasowych w przypadku ul. Szwajcarskiej, jej oddziaływanie akustyczne równieŜ znacznie się zmniejszy. Mając powyŜsze na uwadze, a takŜe wymagania przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska35 oraz rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku36, dotyczących zasad kształtowania warunków akustycznych w środowisku, w projekcie planu tereny planowanej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 1MW i 2MW, dla których definiuje się standardy akustyczne w środowisku, zlokalizowano poza ponadnormatywnymi zasięgami oddziaływania analizowanego hałasu komunikacyjnego samochodowego. W ustaleniach planu zapisano dla tych terenów nakaz uzyskania dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zgodnie z przepisami odrębnymi (§ 4, ust. 3, pkt 10). Przepisy prawa jw. definiują wymagany standard akustyczny w środowisku dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej na poziomie nie przekraczającym wartości L*N = 50 dB w porze nocnej oraz L*AeqD = 60 dB w porze dziennej. Poziomy te nie będą przekraczane przez hałas samochodowy od strony ul. abpa W. Dymka i ul. Szwajcarskiej. NaleŜy oczekiwać, Ŝe w wyniku pojawienia się buforującej zabudowy terenów usług 1U, 2U, 3U i 4U, warunki akustyczne w planowanej zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej wysokiej (planuje się VI kondygnacji; 1720 m) będą takŜe spełnione w środowisku – na wysokościach wyŜszych, niŜ normatywne 4 m. Tym bardziej, korzystne warunki akustyczne będą panowały na poziomie kondygnacji parteru, dla której zabudowa usługowa, oddzielająca tereny mieszkaniowe od analizowanych samochodowych źródeł hałasu, będzie bardziej skuteczną przegrodą przeciwhałasową niŜ dla kondygnacji wyŜszych. W związku z tym, naleŜy oczekiwać, Ŝe warunki akustyczne w środowisku na tym poziomie będą lepsze niŜ wymagane. Oznacza to, Ŝe jeśli ruch lokalny oraz inne źródła zagroŜeń akustycznych nie będą wprowadzały dodatkowych zakłóceń, to warunki akustyczne w środowisku będą spełniały wyŜsze standardy, np. L*AeqD = 55 dB w porze dziennej, co umoŜliwi realizację usług oświaty. Przyjęto, Ŝe ruch lokalny, odbywający się ulicami 1KD-L i 2KD-L, a takŜe przejazdy pojazdów związane z funkcjonowaniem drogi wewnętrznej – parkingu KDWpp/IT, nie będą ponadnormatywnie wpływały na warunki akustyczne w sąsiadującej z nimi planowanej zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej. W tym celu, w § 8, ust. 7, pkt 3 projektu planu, dopuszczono lokalizację dodatkowych, 35 36 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150, tekst jednolity, z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826) 37 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU innych niŜ ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego, które mogą równieŜ stanowić elementy uspokojenia ruchu, zakazy ruchu pojazdów cięŜkich, cicha nawierzchnia jezdni itd. Stosowanie działań przeciwhałasowych moŜe być szczególnie przydatne dla kształtowania wymaganych warunków akustycznych w przestrzeni zwartych pierzei zabudowy 1MW i 2MW, zogniskowanych wokół odcinka ulicy 1KD-L. Ponadto, nie naleŜy oczekiwać zagroŜenia akustycznego w środowisku na terenach usług 1U, 2U, 3U i 4U, poniewaŜ w projekcie przedmiotowego planu zakazano lokalizacji na tych terenach szpitali i obiektów oświatowych oraz innych budynków i terenów wymagających zapewnienia standardów akustycznych w środowisku, zgodnie z przepisami odrębnymi jw. W przypadku lokalizacji na tych terenach budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, wymagającymi zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych wewnątrz pomieszczeń, niezbędne będzie stosowanie w takich budynkach lub dla takich pomieszczeń, zgodnie z wymaganiami norm stosowanych w akustyce budowlanej – zasad akustyki budowlanej, w tym przede wszystkim przegród zewnętrznych – części stałych przeziernych i nieprzeziernych (pełnych) ścian zewnętrznych oraz okien – o odpowiednio wysokiej izolacyjności akustycznej. Problem hałasu od tzw. pozostałych obiektów i działalności mogącej być źródłem hałasu – powinien być rozwiązywany na drodze administracyjnej. Nie oznacza to jednak, Ŝe takie źródła nie mogą stanowić zagroŜenia dla środowiska akustycznego i być przedmiotem skarg ludności. 6.9. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe Nie przewiduje się oddziaływania realizacji ustaleń analizowanego projektu planu na dziedzictwo kulturowe (w granicach analizowanego obszaru nie stwierdzono obecności elementów dziedzictwa kulturowego). 6.10. Oddziaływanie na dobra materialne Przez dobro materialne ogólnie naleŜy rozumieć to wszystko co dana jednostka ludzka moŜe gromadzić wokół siebie tworząc własne środowisko materialne. Na skutek realizacji ustaleń projektu planu naleŜy spodziewać się znacznego zwiększenia ilości dóbr materialnych. Nowe zainwestowanie spowoduje napływ ludności, a co za tym idzie zwiększenia się ilości dóbr materialnych w granicach opracowania, tj. zabudowa mieszkaniowa, usługowa, elementy zagospodarowania działek budowlanych. Nie naleŜy się jednak spodziewać znaczącego oddziaływania na istniejące w granicach obszaru opracowania dobra materialne. 38 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 6.11. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 Jak wcześniej wspomniano, w granicach obszaru projektu planu nie występują obszary objęte ochroną prawną w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody, w tym obszary objęte siecią Natura 2000. Obszar opracowania połoŜony jest jednak w pobliŜu uŜytku ekologicznego „Olszak I”, oraz w pewnej odległości od obszaru Natura 2000 „Fortyfikacje w Poznaniu” PLH30005 (Fort III) oraz od „Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Cybiny” w Poznaniu. W wyniku realizacji ustaleń projektu planu nastąpi zmiana struktury funkcjonalnej przedmiotowego obszaru. Na terenach dotąd nieuŜytkowanych powstanie nowa zabudowa usługowa oraz mieszkaniowa. W związku z powyŜszym, w przypadku realizacji nowych terenów zabudowy mieszkaniowej, moŜna spodziewać wzrostu ruchu turystycznego w kierunku uŜytku ekologicznego „Olszak I”, co moŜe stanowić potencjalne zagroŜenie dla ochrony jego wartości krajobrazowych oraz bioróŜnorodności. Natomiast działania mające na celu eliminację bezpośrednich zagroŜeń dla roślin i zwierząt ograniczanie ruchu turystycznego, czy penetrowanie siedlisk przez ludzi - znajdują się poza zakresem ustaleń projektu planu miejscowego. Będzie to jednak oddziaływanie pośrednie, spowodowane potencjalnym wzrostem ruchu turystycznego na skutek powstania nowych terenów MW. NaleŜy tu równieŜ podkreślić, główne zagroŜenie stanowi ruch odbywający się poza wyznaczonymi trasami turystycznymi. Jak juŜ wspomniano w rozdz. 3, duŜe znaczenie dla flory i fauny „Olszaka I” ma takŜe ruch samochodowy, odbywający się ulicami: abpa Baraniaka, abpa W. Dymka oraz Browarną. Ulice te znajdują się jednak poza granicami projektu planu, w związku z tym działania na rzecz ograniczenia negatywnego oddziaływania ruchu samochodowego na uŜytek ekologiczny „Olszak I” znajdują się poza zakresem ustaleń omawianego w prognozie projektu mpzp. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe realizacja ustaleń projektu planu dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu nie wpłynie na przerwanie ciągłości ekologicznej uŜytku ekologicznego. Z uwagi na oddalenie przedmiotowego obszaru planu od obszaru Natura 2000 „Fortyfikacje w Poznaniu” PLH30005 (Fort III) oraz „Obszaru Chronionego Krajobrazu Dolina Cybiny” w Poznaniu, realizacja ustaleń projektu planu w Ŝaden sposób nie wpłynie na funkcjonowanie oraz integralność ww. obszarów. 6.12. Oddziaływanie transgraniczne Ze względu na połoŜenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów przygranicznych państwa) stwierdzić naleŜy, Ŝe realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji z Espoo z 25 lutego 1991 r. 39 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 6.13. Pola elektromagnetyczne Promieniowanie elektromagnetyczne pochodzi zarówno ze źródeł naturalnych, tj. naturalne pola magnetyczne ziemskie, naturalne pola elektryczne ziemskie oraz ze źródeł sztucznych – elektroenergetyczne linie napowietrzne wysokiego napięcia (110 kV i więcej), stacje radiowe i telewizyjne, GPZ i stacje transformatorowe, stacje bazowe telefonii komórkowej i in. Projekt planu nie ustala konkretnej lokalizacji nowych sztucznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego. Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu usług i sieci telekomunikacyjnych37, na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej oraz na terenach zabudowy usługowej nie ma zakazu lokalizacji infrastruktury telekomunikacyjnej. Szczegółowe określenie zasięgów występowania pola elektromagnetycznego, emitowanego przez stację bazową telefonii komórkowej, nie jest moŜliwe na obecnym etapie projektowania z uwagi na brak szczegółowych informacji, określających moc oraz charakterystykę promieniowania emitowanego przez anteny, jakie zostaną w tym przypadku zastosowane. Na podstawie informacji zawartych w literaturze przewiduje się jednak, Ŝe eksploatacja tych instalacji nie spowoduje przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych, zdefiniowanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów38. PowyŜsze rozporządzenie określa dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku, zróŜnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, miejsc dostępnych dla ludności oraz zakresy częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne, charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, a takŜe metody sprawdzania dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych, jak równieŜ metody wyznaczania dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. W związku z powyŜszym, nie naleŜy spodziewać się znaczącego negatywnego oddziaływania spowodowanego przez pola elektromagnetyczne. W zakresie ograniczenia moŜliwości wystąpienia negatywnego oddziaływania spowodowanego polami elektromagnetycznymi, zapisy projektu planu wprowadzają zakaz lokalizacji nowych napowietrznych sieci infrastruktury technicznej. 7. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Skutki realizacji postanowień planu podlegać będą bieŜącym pomiarom, ocenom oraz analizom wpływu na środowisko wielu czynników, prowadzonym w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska39 przez zobligowane do tego instytucje. Stosownie do art. 10 ust. 2 Dyrektywy 37 38 39 Dz. U. Nr 106, poz. 675 Dz. U. Nr 192, poz. 1883 z dnia 14 listopada 2003 r. utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska 40 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko dla monitoringu znaczącego wpływu na środowisko realizacji planów moŜliwe jest wykorzystanie istniejącego systemu monitoringu, w celu uniknięcia jego powielania. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowy Instytut Geologiczny, Prezydent miasta Poznania, pełniący jednocześnie obowiązki starosty powiatu grodzkiego, prowadzą monitoring poszczególnych komponentów środowiska, w tym jakości powietrza, jakości wód, jakości gleby i ziemi, hałasu i pól elektromagnetycznych, w zakresie określonym w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r Prawo ochrony środowiska40 oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne41. W kontekście ustaleń omawianego w prognozie projektu planu, szczególnie istotne będzie monitorowanie poziomu hałasu samochodowego – wzdłuŜ istniejących dróg publicznych, znajdujących się poza granicami ustaleń projektu planu (ul. Szwajcarskiej i ul. abpa W. Dymka), ale równieŜ projektowanych w obszarze planu ulic lokalnych i parkingu, a takŜe monitoring jakości powietrza w zakresie nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej. Głównym skutkiem realizacji ustaleń planu miejscowego będą konkretne zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym omawianego obszaru, zwłaszcza w zakresie lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej i usługowej, nowego układu komunikacyjnego oraz infrastruktury technicznej. Analiza skutków realizacji postanowień planu wykonana będzie m.in. w ramach analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta Poznania, przeprowadzanej na podstawie ustawy z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym42. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy prezydent miasta ma obowiązek co najmniej raz w czasie kadencji przeprowadzić analizę zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy – w celu oceny aktualności planów miejscowych oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Analiza dotyczy równieŜ kontroli realizacji ustaleń planów miejscowych w zakresie ochrony i kształtowania środowiska, gdyŜ analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym obejmuje takŜe kwestie związane między innymi z ochroną terenów cennych przyrodniczo oraz obszarów objętych prawną formą ochrony. 8. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE W PROJEKCIE PLANU DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH MoŜliwości róŜnego sposobu zagospodarowania terenów znajdujących się w granicach mpzp dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu zostały ograniczone w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, które określa przeznaczenie terenów znajdujących się w granicach przedmiotowego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W związku z powyŜszym ilość moŜliwych do wprowadzenia alternatywnych sposobów zagospodarowania tego obszaru była stosunkowo niewielka. 40 41 42 zgodnie z art. 88, art. 109 ust.1, art. 117 ust. 1, art. 123 ustawy (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zmianami) zgodnie z art. 155a ustawy (Dz. U. z 2005 r. Nr 239 poz. 2019 ze zmianami) Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami 41 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU Na etapie sporządzania projektu planu rozpatrywano dwa warianty docelowego zagospodarowania obszaru. W pierwszej koncepcji wyznaczono teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej jako połączonej funkcji MW/U oraz teren infrastruktury komunikacyjnej. W drugiej koncepcji zaprojektowano funkcję mieszkaniową oddzielnie od usług, przy czym usługi zlokalizowano wzdłuŜ istniejących dróg (ul. Szwajcarska, ul. abpa W. Dymka). Projektowana zabudowa usługowa umoŜliwia ochronę zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej przed hałasem komunikacyjnym. Obecny projekt planu uwaŜa się za najbardziej optymalny, co do sposobu zagospodarowania tego obszaru. Trzon planu stanowi droga lokalna KD-L i zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna MW. Wyznaczono w nim zwarte pierzeje zabudowy oraz ciągi piesze. Otoczenie trzonu stanowią usługi (U). Proponowane w projekcie planu rozwiązania określają szczegółowe zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania poszczególnych terenów, określają jej parametry oraz wskaźniki zainwestowania, a takŜe obsługę komunikacyjną terenów. Ponadto wariant ten gwarantuje uzyskanie najlepszej dostępności komunikacyjnej terenów do dróg. Takie rozwiązanie uwaŜa się za najbardziej słuszne i optymalne, równieŜ z punktu widzenia ochrony środowiska. 42 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 9. WNIOSKI Jak wykazano w prognozie realizacja ustaleń projektu planu powodować będzie potencjalnie oddziaływania na środowisko przyrodnicze o zróŜnicowanym charakterze, intensywności oraz zasięgu przestrzennym. Oddziaływania te będą skutkiem realizacji w granicy planu nowych inwestycji budowlanych (na terenach U oraz MW), nowych elementów komunikacyjnych (nowego układu komunikacyjnego) oraz nowych obiektów i sieci infrastruktury technicznej. Projektowane w planie miejscowym rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne wpłyną na zmianę sposobu zagospodarowania omawianego obszaru. Wprowadzono nowy układ urbanistyczny, umoŜliwiający budowę osiedla mieszkaniowego wielorodzinnego, a takŜe realizację i uzupełnienie zabudowy usługowej, wzdłuŜ istniejących dróg (zlokalizowanych poza obszarem planu). Realizacja ustaleń projektu planu wpływać będzie na komponenty środowiska przyrodniczego. Oddziaływanie to będzie skutkiem realizacji w granicy planu nowych inwestycji budowlanych, związanych z realizacją zabudowy mieszkaniowej, usługowej, rozbudowy układu komunikacyjnego oraz zaopatrzenia terenów w niezbędne przewidywanych oddziaływań, w skumulowanych, krótkoterminowych, tym elementy oddziaływań infrastruktury technicznej. bezpośrednich, długoterminowych, stałych, Zestawienie pośrednich, chwilowych, wtórnych, pozytywnych i negatywnych na środowisko przedstawiono w tabeli, stanowiącej załącznik do prognozy nr 7. Projekt planu zawiera zapisy zapewniające ochronę istotnych elementów środowiska przyrodniczego i minimalizujących lub ograniczających negatywne skutki realizacji planu na środowisko przyrodnicze. Dotyczą one: → ochrony istniejących drzew, które nie kolidują z planowanym przeznaczeniem i zagospodarowaniem terenów, a takŜe nakazu wprowadzenia zieleni na terenach nieutwardzonych, → nakazu zagospodarowania odpadów, zgodnie z przepisami odrębnymi, a takŜe nakazu wykorzystania mas ziemnych pozyskanych podczas prac budowlanych w granicach działki budowlanej, z dopuszczeniem usuwania ich, zgodnie z przepisami odrębnymi, → nakazu odprowadzania ścieków bytowych i komunalnych wyłącznie do sieci kanalizacji sanitarnej, → zakazu lokalizacji zbiorników bezodpływowych oraz indywidualnych oczyszczalni ścieków, → zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie działki budowlanej lub odprowadzanie do sieci kanalizacji deszczowej, za wyjątkiem terenów dróg publicznych i drogi wewnętrznej – parkingu oraz infrastruktury technicznej, gdzie ustala się odprowadzanie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej, → zakazu stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe, z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy, → dopuszczenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zgodnie z przepisami odrębnymi, → zakazu lokalizacji usług negatywnie oddziałujących na krajobraz, 43 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU → uzyskania dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku na terenach 1-2MW – jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zgodnie z przepisami odrębnymi → stosowania w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, zlokalizowanych na terenach 1-4U – w obszarach ponadnormatywnego hałasu, zasad akustyki budowlanej, zgodnie z przepisami odrębnymi. Ponadto, projekt planu zawiera ustalenia w zakresie zakazu lub ograniczenia moŜliwości lokalizacji elementów zagospodarowania dysharmonizujących walory krajobrazowe terenów, tj.: ogrodzeń, reklam, szyldów, napowietrznych elementów infrastruktury technicznej. Warunkiem niezbędnym dla ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko będzie precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego i restrykcyjne przestrzeganie przez inwestorów przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów odrębnych. Dla zmniejszenia szkód dokonanych w środowisku przyrodniczym na skutek realizacji ustaleń projektu planu - w ramach kompensacji przyrodniczej – szczególnie istotne będą działania polegające na wprowadzaniu nowych nasadzeń drzew na terenach, na których konieczne będzie usunięcie istniejących nasadzeń, wykształceniu stref zieleni wysokiej na terenie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (2MW) i usługowej (3U) oraz wprowadzaniu nowej zieleni na nieutwardzonych fragmentach terenów. W ramach kompensacji przyrodniczej strat poniesionych w środowisku na skutek realizacji ustaleń planu istotne będzie równieŜ przywracania jakości gleby i ziemi do wymaganych przepisami odrębnymi standardów, w przypadku przekroczenia tych standardów podczas eksploatacji nowych obiektów budowlanych, np. funkcjonowania stacji paliw. 44 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU 10. STRESZCZENIE Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko oraz z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zasadniczym celem prognozy oddziaływania na środowisko jest diagnoza obecnego stanu środowiska oraz wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze, przy uwzględnieniu jego poszczególnych komponentów, w tym: powierzchni ziemi, warunków wodnych, róŜnorodności biologicznej, krajobrazu, szaty roślinnej i zwierząt, powietrza, klimatu akustycznego. Wzięto równieŜ pod uwagę oddziaływanie realizacji ustaleń mpzp na dziedzictwo kulturowe, a takŜe oddziaływanie w kontekście emisji pól elektromagnetycznych. PowyŜsza prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu mpzp dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu. Projekt planu miejscowego opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XLIII/514/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 14 października 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów połoŜonych w rejonie ul.: abpa W. Dymka i Szwajcarskiej w Poznaniu. Planem objęto obszar połoŜony we wschodniej części Poznania w dzielnicy Nowe Miasto na Chartowie. Granice obszaru projektu planu wyznaczają: od północy ul. abpa W. Dymka, od zachodu ul. Szwajcarska oraz od południa teren Wielkospecjalistycznego Szpitala Miejskiego im. Józefa Strusia w Poznaniu. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 8,4 ha. Prognoza składa się z ośmiu części. W pierwszej omówiono podstawy formalno-prawne, metodologię i zasadność jej sporządzania. W drugiej części omówiono połoŜenie przedmiotowego obszaru w przestrzeni miasta i jego obecne zagospodarowanie. Scharakteryzowano poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz ich wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki gruntowe, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby, klimat lokalny. Określono równieŜ stan środowiska przyrodniczego w zakresie jakości powietrza oraz klimatu akustycznego. W trzeciej części prognozy zwrócono uwagę na problemy ochrony środowiska, związane z zagadnieniami regulowanymi w projekcie planu. W czwartej części omówiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano równieŜ ich powiązania z zapisami „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”. Wykazano takŜe potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni, jakie mogą wystąpić w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu. W piątej części omówiono podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na szczeblu międzynarodowym, krajowym oraz lokalnym, natomiast w części szóstej omówiono potencjalne 45 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP DLA TERENÓW POŁOśONYCH W REJONIE UL.: ABPA W. DYMKA I SZWAJCARSKIEJ W POZNANIU oddziaływanie realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego. Jednocześnie wskazano teŜ rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego planu. W siódmej części odniesiono się do zagadnień związanych z analizą skutków realizacji postanowień planu miejscowego, natomiast w części ósmej do rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projekcie planu. 46