Program konferencji.

MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA
DWUJĘZYCZNI PISARZE POLSCY I LITEWSCY
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
WILNO – SZETEJNIE 8-9 PAŹDZIERNIKA 2015 ROKU
COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA
Zagadnienia wielokulturowości
Studia I
CENTRUM JĘZYKA POLSKIEGO, KULTURY I DYDAKTYKI
WYDZIAŁ FILOLOGICZNY LITEWSKIEGO UNIWERSYTETU EDUKOLOGICZNEGO
KATEDRA BADAŃ FILOLOGICZNYCH „WSCHÓD – ZACHÓD”
WYDZIAŁ FILOLOGICZNY UNIWERSYTETU W BIAŁYMSTOKU
MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA
DWUJĘZYCZNI PISARZE POLSCY I LITEWSCY
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE
POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
PROGRAM
Wilno – Szetejnie 8-9 października 2015 roku
4
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
ZAGADNIENIA BADAWCZE KONFERENCJI:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Litewscy i polscy pisarze dwujęzyczni od czasów najdawniejszych, ich twórczość i biografie: od WXL i dziewiętnastowieczności po nowoczesność.
Kulturowe i historyczne konteksty twórczości pisarzy dwujęzycznych.
Problem tożsamości w dokonaniach literackich pisarzy dwujęzycznych.
Tematy, metafory, symbole.
Obraz człowieka, natury i historii w twórczości pisarzy dwujęzycznych.
Poetyka tekstów pisarzy dwujęzycznych, ich wybory rodzajowe: liryka, proza,
dramat.
Zagadnienia konwergencji i interferencji językowej, kulturowej oraz etnicznej
u pisarzy dwujęzycznych.
Język litewski i język polski jako środki ekspresji pisarzy dwujęzycznych.
Dwujęzyczność polsko-litewska w kontekście komparatystyki współczesnej.
Miejsce pisarzy dwujęzycznych w syntezach literatury narodowej Litwinów
i Polaków.
Zagadnienia recepcji pisarzy dwujęzycznych.
Litewsko-polscy pisarze dwujęzyczni pośród innych kultur i języków.
Język jako temat refleksji pisarzy dwujęzycznych.
Książka, czasopismo, biblioteka jako środowisko i nośnik wielojęzyczności.
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
KOMITET NAUKOWY KONFERENCJI:
Prof. dr Gintautas Kundrotas – Przewodniczący (LUE, Wilno)
Prof. dr Žydronė Kolevinskienė (LUE, Wilno)
Doc. dr Irena Masojć (LUE, Wilno)
Prof. dr Sigutė Radzevičienė (LUE, Wilno)
Doc. dr Dainius Vaitiekūnas (LUE, Wilno)
Prof. Mieczysław Jackiewicz (UWM, Olsztyn)
Prof. Aleksander Fiut (UJ, Kraków)
Prof. Halina Krukowska (UwB, Białystok)
Prof. Michał Kuziak (UW, Warszawa)
Prof. Agnieszka Czajkowska (AJD, Częstochowa)
KOMITET ORGANIZACYJNY KONFERENCJI:
Prof. Jarosław Ławski – Przewodniczący (KBF „W-Z”, UwB, Białystok)
Prof. Andrzej Baranow – Przewodniczący (LUE, Wilno)
Dr Henryka Sokołowska – Kierownik Centrum Języka Polskiego, Kultury i Dydaktyki (LUE, Wilno)
Dr hab. Anna Wydrycka – Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski UwB
Mgr Monika Jurkowska – Wydział Filologiczny UwB – Sekretarz Konferencji
Mgr Piotr Drozdowski – Wydział Filologiczny UwB – Sekretarz Konferencji
Doc. dr Barbara Dwilewicz – Litewski Uniwersytet Edukologiczny, Wilno
Doc. dr Romuald Naruniec – Litewski Uniwersytet Edukologiczny, Wilno
Doc. dr Halina Turkiewicz – Litewski Uniwersytet Edukologiczny, Wilno
Dr Anna Janicka – Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
Dr Łukasz Zabielski – Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku
KOMITET ORGANIZACYJNY. ADRES (I)
Centrum Języka Polskiego, Kultury i Dydaktyki
Wydział Filologiczny Litewskiego Uniwersytetu Edukologicznego
ul. Studentų 39, Wilno, Litwa
Tel. +3705275-03-60, +370561835759, +370561011894
KOMITET ORGANIZACYJNY. ADRES (II)
Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
15-420, Białystok, Pl. Uniwersytecki 1
Tel. +48857457468, +48664057370
5
6
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
INFORMACJE ORGANIZACYJNE
7 PAŹDZIERNIKA – ŚRODA
Godz. 12.00–00.00
– Przyjazd Gości i zakwaterowanie
Telefony awaryjne:
Prof. Andrzej Baranow: +370561835759; +370561011894
Prof. Jarosław Ławski: +48 664 057 370
Hotele:
1. ECOTEL (ul. Slucko 8)
2. HOTEL UNIWERSYTECKI (Vivulskio 36)
Dojazd do hoteli z dworca i lotniska: taksówką (należy korzystać z taksówek licencjonowanych, tel. +3705245-45-45; +3705277-77-77)
Dojazd z hoteli na miejsce obrad (ul. Studentų 39). Proponujemy jechać taksówką
ewentualnie innym transportem miejskim:
z Ecotelu: trolejbusami nr 9 i nr 19 od przystanku „Lvovo” (przy ul. Šeimyniškių) do
przystanku „Lietuvos edukologijos universitetas”;
z Hotelu Uniwersyteckiego: autobusem nr 73 od przystanku „T. Ševčenkos” (przy
ul. Švitrigailos) do przystanku „Studentų” (przy ul. Geležinio vilko).
Posiłki:
– Śniadania w hotelach (w Hotelu Uniwersyteckim nie są przewidziane)
– Obiady: 8 października – Kawiarnia Uniwersytecka, 9 października – restauracja
w Kiejdanach
– Uroczysta kolacja – 8 października, godz. 18.00 – Kawiarnia Uniwersytecka
Miejsce obrad:
Litewski Uniwersytet Edukologiczny
Centrum Języka Polskiego, Kultury i Dydaktyki
Wydział Filologiczny, ul. Studentų 39, Wilno.
Sale, w których odbywają się obrady 8 października:
– Plenarne: Aula Uniwersytecka (drugie piętro, na prawo od klatki schodowej)
– Sekcja I: 259
– Sekcja II: 501
– Sekcja III: 255
Delegacje: będą stemplowane w czasie rejestracji uczestników 8 października w hallu LUE
7
8
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
9 PAŹDZIERNIKA: SZETEJNIE
Wyjazd do Centrum Kultury im. Czesława Miłosza w Szetejniach.
Godz. 8.00 – Zbiórka uczestników przy głównym wejściu do uczelni (Studentų 39)
Godz. 10.30 – 12.00 – Obrady plenarne w Szetejniach.
Godz. 13.30 – 15.00 – obiad w Kiejdanach.
W programie wyjazdu do Szetejń zwiedzamy:
– Centrum Kultury im. Cz. Miłosza
– Szetejnie i okolice
– Kiejdany
Godz. 19.00 – powrót do Wilna
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
8 PAŹDZIERNIKA – CZWARTEK
Godz. 7.00 – 8.30 – śniadanie w hotelu
Godz. 8.30 – przejazd z hoteli na miejsce obrad
Godz. 9.00 – 9.30 – rejestracja uczestników konferencji w hallu (I piętro)
Uwaga: Prosimy, by czas wystąpień nie przekraczał 20 minut!
I. UROCZYSTE OTWARCIE KONFERENCJI
Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy.
Zagadnienia bilingwizmu w kulturze polskiej i litewskiej.
Literatura – kultura – język
Miejsce obrad:
Aula Uniwersytecka, Studentų 39.
Godz. 9.30
– Powitanie Gości: prof. Andrzej Baranow, prof. Jarosław Ławski
– Przemówienie Rektora, Akademika, prof. Algirdasa Gaižutisa
– Przemówienie Dziekana Wydziału Filologicznego prof. Gintautasa Kundrotasa
– Otwarcie Konferencji: dr Henryka Sokołowska
– Informacje Organizacyjne
9
10
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
II. OBRADY PLENARNE
Godz. – 10.00 – 11.20
Przewodniczący: Prof. dr hab. Jarosław Ławski (UwB, Białystok)
Prof. dr hab. Andrzej Baranow (LUE, Wilno)
1. Prof. dr hab. Tadeusz Bujnicki (UW, Warszawa)
– Litwini polemizują po polsku (przyczynek do publicystyki w międzywojennym
Wilnie)
2. Doc. dr Dainius Vaitiekūnas (LUE, Wilno)
– Česlovo Milošo ir Tomo Venclovos dialogas
3. Dr Grzegorz Czerwiński (UwB, Białystok)
– Adas Jakubauskas – tatarski poeta Litwy
4. Prof. dr hab. Leszek Libera (UZ, Zielona Góra)
– Niemiecka ballada i piosenka polska. Wokół „Adeli” Antoniego Edwarda Odyńca
Dyskusja: 11.20 – 11.35
Przerwa na kawę: 11.35 – 11.55
III. OBRADY W SEKCJACH
SEKCJA I
Pisarze dwujęzyczni: klasycy, XIX-wieczność
(sala 259)
Część I
Godz. 12.00 – 13.40
Przewodniczący: Doc. dr Irena Fedorowicz (Uniwersytet Wileński)
Dr hab. Paweł Bukowiec (Uniwersytet Jagielloński)
1. Dr hab. Paweł Bukowiec (UJ, Kraków)
– Dwujęzyczna literatura litewsko-polska w wieku XIX (najważniejsze pytania
historycznoliterackie)
2. Dr Małgorzata Litwinowicz-Droździel (UW, Warszawa)
– Język jako projekt pamięci
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
3. Mgr Jolanta Dragańska (UwB, Białystok)
– Litwinka Mickiewicza
4. Mgr Grzegorz Kowalski (Książnica Podlaska, Białystok)
– Swojak. Władysław Syrokomla i jego Litwa
5. Dr Łukasz Zabielski (Książnica Podlaska, Białystok)
– „Słyszeliście, panie bracie...”. O Jana Czeczota „Śpiewkach o dawnych Litwinach”
Dyskusja: 13.40 – 14.00
PRZERWA OBIADOWA: 14.00 – 15.00 – Kawiarnia Uniwersytecka
Część II
Godz. 15.00 – 16.40
Przewodniczący: Prof. dr hab. Leszek Libera (UZ, Zielona Góra)
Dr Łukasz Zabielski (Książnica Podlaska)
1. Dr Józef Szostakowski (LUE, Wilno)
– Polskojęzyczna twórczość poetycka krajoznawcy i nauczyciela Česlavasa
Šaduikisa
2. Dr Elżbieta Flis-Czerniak (UMCS, Lublin)
– „Tajemna księga Litwy”. Józef Albin Herbaczewski i Tadeusz Miciński
3. Dr Marcin Bajko (UwB, Białystok)
– Bardziej polski niż sami Polacy. O młodopolskiej twórczości Józefa Albina Herbaczewskiego
4. Doc. dr Irena Fedorowicz (Uniwersytet Wileński, Wilno)
– Nieznane konteksty korespondencji J. A. Herbaczewskiego i J. Wichert-Kajruksztisowej
5. Mgr Monika Jurkowska (UwB, Białystok)
– Kultura ludowa w twórczości etnograficznej ks. Ludwika Adama Jucewicza
i Jana Ludwika Żukowskiego
Dyskusja: 16.40 – 17.30
IV. GODZ. 18.00: UROCZYSTA KOLACJA
KAWIARNIA UNIWERSYTECKA
11
12
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
SEKCJA II
Twórczość pisarzy dwujęzycznych: wymiary nowoczesności (sala 501)
Część I
Godz. 12.00 – 13.40
Przewodniczący: Prof. dr hab. Violetta Wróblewska (UMK, Toruń)
Prof. dr hab. Małgorzata Mikołajczak (UZ, Zielona Gó-ra)
1. Prof. dr hab. Andrzej Baranow
– Twórczość litewskich i polskich pisarzy dwujęzycznych w kontekście komparatystyki dyskursywnej
2. Prof. dr hab. Hanna Ratuszna (UMK, Toruń)
– „Odgłosy ginącego świata” – o modernistycznej twórczości Czesława Jankowskiego
3. Dr Monika Pokorska-Iwaniuk (UAM, Poznań)
– „Znad Biruty” Maironisa – polskie dzieło litewskiego twórcy
4. Doc. dr Romuald Naruniec (LUE, Wilno)
– Polskie konteksty twórczości Mykolasa Sluckisa
5. Prof. dr hab. Ludmiła Romaszczenko (Uniwersytet w Czerkasach, Ukraina)
– Литва в жизни и творчестве Д. Чередниченко
Dyskusja: 13.40 – 14.00
PRZERWA OBIADOWA: 14.00 – 15.00 – Kawiarnia Uniwersytecka
Część II
Godz. 15.00 – 16.40
Przewodniczący: Prof. dr hab. Hanna Ratuszna (UMK, Toruń)
Doc. dr Halina Turkiewicz (LUE, Wilno)
1. Dr Elżbieta Stoch (KUL, Lublin)
– Recepcja dramaturgii litewskiej w Polsce w latach 50. XX wieku (na przykładzie
dziejów scenicznych sztuki Józefa Bałtuszisa „Pieją koguty” („Gieda gai-deliai”
Juozasa Baltušisa)
2. Doc. dr Halina Turkiewicz (LUE, Wilno)
– Władysław Abramowicz: owoce dwujęzyczności
3. Prof. dr hab. Violetta Wróblewska (UMK, Toruń)
– Oskara Miłosza „Baśnie i legendy” w kontekście folklorystycznym
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
4. Dr Anna Janicka (UwB, Białystok)
– „Wieszczka dostojna”? Wokół twórczości Karoliny Anny Proniewskiej
5. Mgr Urszula Adamska (UwB, Białystok)
– Wokół jednego poematu Karoliny Anny Proniewskiej
Dyskusja: 16.40 – 17.30
IV. GODZ. 18.00: UROCZYSTA KOLACJA
KAWIARNIA UNIWERSYTECKA
SEKCJA III
Kulturowe źródła i konteksty bilingwizmu (sala 255)
Część I
Godz. 12.00 – 13.40
Przewodniczący: Dr Henryka Sokołowska (LUE, Wilno)
Dr hab. Marek Bernacki, prof. ATH (ATH, Bielsko-Biała)
1. Dr Beata Kalęba (UJ, Kraków)
– Dwujęzyczność w gronie autorów „Aušry”. Zagadnienie adaptacji literatury polskiej. (Dvikalbystė aušrininkų aplinkoje. Lenkų literatūros adaptacijos klausimas)
2. Dr Marcin Niemojewski (UW, Warszawa)
– Czas knygnešiai – przemytników książek – jako cezura w dziejach dwujęzycznego piśmiennictwa litewskiego
3. Dr Andrzej Smolarczyk (Politechnika Białostocka, Białystok)
– Książka, czasopismo, biblioteka jako środowisko i nośnik wielojęzyczności na
Wileńszczyźnie w dwudziestoleciu międzywojennym
4. Dr Henryka Sokołowska (LUE, Wilno)
– Elementy innojęzyczne w powieści Zofii Bohdanowiczowej – polskiej regionalistki
wileńskiej
5. Prof. dr hab. Mieczysław Jackiewicz (UWM, Olsztyn, tekst odczytany)
– Andrius Vištelis-Wisztelewski – litewski poeta dwujęzyczny
Dyskusja: 13.40 – 14.00
PRZERWA OBIADOWA: 14.00 – 15.00 – Kawiarnia Uniwersytecka
13
14
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
Część II
Godz. 15.00 – 16.40
Przewodniczący: Doc. dr Barbara Dwilewicz (LUE, Wilno)
Dr Grzegorz Czerwiński (UwB, Białystok)
1. Doc. dr Barbara Dwilewicz (LUE, Wilno)
– „Wschody i zachody księżyca“ Tadeusza Konwickiego w przekładzie na język
litewski
2. Dr Artur Konopacki (UwB, Białystok)
– Bilingwistyczne aspekty ksiąg religijnych Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego
3. Dr Michał Siedlecki (Książnica Podlaska, Białystok)
– „Litewskie konteksty Czesława Miłosza” Viktoriji Daujotytė i Mindaugasa Kvietkauskasa. Wokół rozważań o duchowej ojczyźnie poety
4. Mgr Piotr Drozdowski (UwB, Białystok)
– Przeciwko „historycznej konieczności”. O przyjaźni Czesława Miłosza i Tomasza
Venclovy
5. Doc. dr Irena Masojć (LUE, Wilno)
– Problem przekładu antroponimów intencjonalnych w tekście literackim
Dyskusja: 16.40 – 17.30
IV. GODZ. 18.00: UROCZYSTA KOLACJA
KAWIARNIA UNIWERSYTECKA
9 PAŹDZIERNIKA – CZWARTEK
CENTRUM KULTURY IM. CZESŁAWA MIŁOSZA W SZETEJNIACH
Godz. 8.00 – wyjazd autokarami sprzed gmachu LUE (Studentų 39)
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
VI. OBRADY PLENARNE
Godz. 10.30 – 12.00
Przewodniczący: Prof. dr hab. Swietłana Musijenko (Uniwersytet Grodzieński)
Prof. dr hab. Tadeusz Bujnicki (UW, Warszawa)
1. Prof. dr hab. Swietłana Musijenko (Uniwersytet w Grodnie, Białoruś)
– Adam Mickiewicz i Czesław Miłosz o przeznaczeniu poety
2. Dr hab. Marek Bernacki, prof. ATH (ATH, Bielsko-Biała)
– „Ojczyzna-polszczyzna”? – interpretacja wiersza Czesława Miłosza „Moja wierna
mowo” (w kontekście rozważań lingwistycznych Noblisty)
3. Prof. dr. hab. Małgorzata Mikołajczak (UZ, Zielona Góra)
– Czesława Miłosza pochwała prowincji (na podstawie wiersza „Mój dziadek
Zygmunt Kunat”)
PODSUMOWANIE OBRAD:
Prof. Andrzej Baranow (LUE, Wilno)
Prof. Jarosław Ławski (UwB, Białystok)
15
16
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
INFORMACJE DLA REFERENTÓW
··
··
··
··
Owocem spotkania będzie tom pokonferencyjny.
Na Państwa teksty czekamy do 30 grudnia 2015 roku. Jest to termin ostateczny.
Książka ukaże się w 2016 roku (z datą 2016 roku).
Objętość tekstów: do 30 stron znormalizowanych, przypisy polskie, mile
widziane ilustracje (tylko czarno-białe).
·· Książka ukaże się w Naukowej Serii Wydawniczej „Colloquia Orientalia Bialostocensia” wydawanej przez Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego oraz
Katedrę Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”.
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
Naukowa Seria Wydawnicza:
COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA
Białystok to miejsce i dynamiczna przestrzeń pograniczna w głębokim znaczeniu: stykają się tutaj przecinające Europę na pół płyty cywilizacji łacińskiego
Zachodu i bizantyjskiego Wschodu. Ścierają się tu, ale nie niszczą wzajemnie,
Orient ze światem Zachodu, Bałtowie ze Słowianami, prawosławni z katolikami,
Białorusini z Polakami. Miasto niemal wygasłej, niegdyś żywej tradycji żydowskiej,
nieopodal którego leżą ośrodki polskiego islamu: Kruszyniany i Bohoniki.
Kolokwia Wschodnie to idea służąca międzykulturowej i międzyreligijnej wymianie myśli, utrwalaniu źródeł pamięci i tożsamości kulturowo-historycznej, badaniu
świadectw literackich, artystycznych, przedstawiających przenikanie się wiar, kultur i tożsamości. „Colloquia Orientalia Bialostocensia” to naukowa seria wydawnicza, której zadaniem jest publikowanie materiałów źródłowych i prac naukowych
dotyczących:
·· Kultury, literatury, historii Europy Środkowej i Wschodniej.
·· Cywilizacyjnego i kulturowego pogranicza Europy i innych kontynentów,
Orientu, Południa, Śródziemnomorza.
·· Pierwszej Rzeczypospolitej oraz kultur krajów sąsiednich: słowiańskich, bałtyckich, germańskich, romańskich.
·· Wielkiego Księstwa Litewskiego, Podlasia, Kresów, pogranicza wschodniego.
·· Kultur i religii mniejszości: Białorusinów, Żydów, Karaimów, Ukraińców, Rosjan,
prawosławnych, protestantów, mieszkańców Prus Wschodnich.
·· Tradycji narodów Wschodu, języków ludów zamieszkujących tę kulturową
przestrzeń.
17
18
DWUJĘZYCZNI PISARZE
LITEWSCY I POLSCY
UNIWERSYTET
ECOTEL
HOTEL UNIWERSYTECKI
ZAGADNIENIA BILINGWIZMU W KULTURZE POLSKIEJ I LITEWSKIEJ
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
19
Program Konferencji.
Red. techniczna: Dariusz Kukiełko, Hubert Pilcicki
Koncepcja i układ: Jarosław Ławski, Andrzej Baranow
Druk: Alter Studio Białystok, Białystok 2015.
TARPTAUTINĖ MOKSLINĖ KONFERENCIJA
LIETUVIŲ IR LENKŲ DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
VILNIUS – ŠETENIAI 2015 M. SPALIO 8-9 D
COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA
Daugiakultūriškumo problemos
Studijos I
LENKŲ KALBOS, KULTŪROS IR DIDAKTIKOS CENTRAS
LIETUVOS EDUKOLOGIJOS UNIVERSITETO FILOLOGIJOS FAKULTETAS
FILOLOGINIŲ TYRIMŲ KATEDRA „RYTAI – VAKARAI”
BALSTOGĖS UNIVERSITETO FILOLOGIJOS FAKULTETAS
TARPTAUTINĖ MOKSLINĖ KONFERENCIJA
LIETUVIŲ IR LENKŲ DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
BILINGVIZMO PROBLEMA
LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATURA – KULTURA – JĘZYK
PROGRAMA
Vilnius – Šeteniai 2015 m. spalio 8 – 9 d.
24
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
KONFERENCIJOS TYRIMŲ PROBLEMATIKA:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Lietuvių ir lenkų dvikalbiai rašytojai, jų kūryba ir biografijos nuo seniausių laikų
iki dabarties (LDK, XIX amžius, modernybė).
Dvikalbių rašytojų kūrybos istoriniai ir kultūriniai kontekstai.
Tapatybės problema dvikalbių rašytojų kūriniuose.
Temos, metaforos, simboliai.
Žmogaus, gamtos ir istorijos vaizdas dvikalbių rašytojų kūryboje.
Dvikalbių rašytojų tekstų poetika, jų žanrinis pasirinkimas: poezija, proza, drama.
Dvikalbių rašytojų kalbinės, kultūrinės ir etninės konvergencijos ir interferencijos problema.
Lietuvių ir lenkų kalba kaip dvikalbių rašytojų ekspresijos priemonė.
Lietuvių-lenkų dvikalbystė šiuolaikinės komparatyvistikos kontekste.
Dvikalbių rašytojų vieta lietuvių ir lenkų tautinės literatūros sintezėse.
Dvikalbių rašytojų recepcijos klausimai.
Lietuvių ir lenkų dvikalbiai rašytojai tarp kitų kultūrų ir kalbų.
Kalba – dvikalbių rašytojų refleksijos tema.
Knyga, žurnalas, biblioteka kaip daugiakalbystės erdvė.
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
KONFERENCIJOS MOKSLINIS KOMITETAS:
Prof. dr. Gintautas Kundrotas – Pirmininkas (LEU, Vilnius)
Prof. dr. Žydronė Kolevinskienė (LEU, Vilnius)
Doc. dr. Irena Masoit (LEU, Vilnius)
Prof. dr. Sigutė Radzevičienė (LEU, Vilnius)
Doc. dr. Dainius Vaitiekūnas (LEU, Vilnius)
Prof. Mieczysław Jackiewicz (Varmijos Mozūrų universitetas, Olštynas)
Prof. Aleksander Fiut (Jogailaičių universitetas, Krokuva)
Prof. Halina Krukowska (Balstogės universitetas, Balstogė)
Prof. Michał Kuziak (Varšuvos universitetas, Varšuva)
Prof. Agnieszka Czajkowska (Jano Dlugošo akademija, Čenstachava)
KONFERENCIJOS ORGANIZACINIS KOMITETAS:
Prof. Jarosław Ławski – Pirmininkas (Filologinių tyrimų katedra „Rytai-Vakarai”,
Balstogės universitetas, Balstogė)
Prof. Andrey Baranov – Pirmininkas (LEU, Vilnius)
Dr. Henrika Sokolovska – Lenkų kalbos, kultūros ir didaktikos centro vedėja (LEU, Vilnius)
Hab. dr. Anna Wydrycka – Balstogės universiteto Pozityvizmo ir Jaunosios Lenkijos literatūros katedra
Mgr. Monika Jurkowska – Balstogės universiteto Filologijos fakultetas – Konferencijos sekretorė
Mgr. Piotr Drozdowski – Balstogės universiteto Filologijos fakultetas – Konferencijos sekretorius
Doc. dr. Barbara Dvilevič (Lietuvos edukologijos universitetas, Vilnius)
Doc. dr. Romuald Naruniec (Lietuvos edukologijos universitetas, Vilnius)
Doc. dr. Halina Turkevič (Lietuvos edukologijos universitetas, Vilnius)
Dr. Anna Janicka – Balstogės universiteto Filologijos fakultetas
Dr. Łukasz Zabielski – Balstogės Lukašo Gurnickio v. Palenkės biblioteka
ORGANIZACINIS KOMITETAS. ADRESAS (I)
Lenkų kalbos, kultūros ir didaktikos centras
Lietuvos edukologijos universiteto Filologijos fakultetas
Studentų 39, Vilnius, Lietuva
Tel. +3705275-03-60, +370561835759, +370561011894
ORGANIZACINIS KOMITETAS. ADRESAS (II)
Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód”
Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
15-420, Białystok, Pl. Uniwersytecki 1
Tel. +48857457468, +48664057370
25
26
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
ORGANIZACINĖ INFORMACIJA
SPALIO 7 – TREČIADIENIS
12.00 – 00.00 val.
– Svečių atvykimas ir apgyvendinimas
Atsarginiai telefonai:
Prof. Andrzej Baranow: +370561835759; +370561011894
Prof. Jarosław Ławski: +48 664 057 370
Viešbučiai:
1. ECOTEL (Slucko g. 8)
2. UNIVERSITETO VIEŠBUTIS – svečių namai (Vivulskio g. 36)
Atvykimas iki viešbučių iš stoties ir oro uosto: taksi (pageidautina naudotis taksi
firmomis, turinčiomis licencijas: +3705245-45-45, +3705277-77-77)
Atvykimas iš viešbučių į konferencijos vietą (Studentų 39) taksi arba kitu miesto
transportu:
iš viešbučio “Ecotel” – troleibusu nr. 9, nr. 19 iš stotelės “Lvovo” Seimyniškių gatvėje iki stotelės “Lietuvos edukologijos universitetas”;
iš Universiteto viešbučio – autobusu nr. 73 iš stotelės “T. Ševčenkos” Švitrigailos g.
iki stotelės “Studentų” Geležinio vilko g.
Maitinimas:
– Pusryčiai viešbutyje (Universiteto viešbutyje nenumatomi)
– Pietūs: spalio 8 d. – Universiteto kavinėje, spalio 9 d. – Kėdainiuose
– Iškilminga vakarienė – spalio 8 d., 18.00 val., Universiteto kavinė
Konferencijos vieta:
Lenkų kalbos, kultūros ir didaktikos centras (253 k.)
Filologijos fakultetas
Lietuvos edukologijos universitetas
Studentų 39, Vilnius.
Konferencijos posėdžiai spalio 8 d. vyks auditorijose:
– Plenarinis: aktų salė
– Sekcija I: 259 aud. – Sekcija II: 501 aud. – Sekcija III: 255 aud.
Komandiruotės: antspauduojamos dalyvių rejestracijos metu spalio 8 d. LEU foje.
27
28
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
SPALIO 9 D.: ŠETENIAI
Išvykimas į Česlovo Milošo v. Kultūros centrą Šeteniuose.
8.00 val. – dalyviai renkasi prie LEU pagrindinio įėjimo.
10.30 – 12.00 val. – plenarinis posėdis Šeteniuose.
13.30 – 15.00 val. – pietūs Kėdainiuose
Išvykimo į Šetenius metu aplankysime:
– Česlovo Milošo v. Kultūros centrą,
– Šetenius ir apylinkes
– Kėdainius
19.00 – sugrįžimas į Vilnių
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
2015 M. SPALIO 8 D. (KETVIRTADIENIS)
7.00 – 8.30 val. – pusryčiai viešbutyje
8.30 – dalyvių išvykimas iš viešbučių į konferencijos posėdžių vietą
9.00 – 9.30 – konferencijos dalyvių rejestracija
Dėmesio: Maloniai prašome, kad pranešimui skirtas laikas neviršytų 20 minučių!
I. I.IŠKILMINGAS KONFERENCIJOS ATIDARYMAS
Lietuvių ir lenkų dvikalbiai rašytojai.
Bilingvizmo problema lenkų ir lietuvių kultūroje.
Literatūra – kultūra – kalba
Posėdžių vieta:
Aktų salė, Studentų g. 39.
9.30 val.
– Svečių sveikinimas : prof. Andrzej Baranow, prof. Jarosław Ławski
– LEU Rektoriaus, akademiko, prof. Algirdo Gaižučio sveikinimo žodis
– Filologijos fakulteto dekano prof. Gintauto Kundroto sveikinimo žodis
– Konferencijos atidarymas: dr. Henrika Sokolovska, Lenkų kalbos, kultūros ir
didaktikos centro vedėja
– Organizacinė informacija
29
30
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
II. PLENARINIS POSĖDIS
10.00 – 11.20 val.
Pirmininkauja: Prof. Andrzej Baranow (LEU, Vilnius)
Prof. dr hab. Jarosław Ławski (Balstogės u-tas, Balstogė)
1. Prof. hab. dr. Tadeusz Bujnicki (Varšuvos u-tas, Varšuva)
– Lietuviai polemizuoja lenkiškai (papildymas prie tarpukario Vilniaus publicistikos
temos)
2. Doc. dr. Dainius Vaitiekūnas (Lietuvos edukologijos u-tas, Vilnius)
– Česlovo Milošo ir Tomo Venclovos dialogas
3. Dr Grzegorz Czerwiński (Balstogės u-tas, Balstogė)
– Adas Jakubauskas – Lietuvos totorių poetas
4. Prof. Leszek Libera (Zelona Guros u-tas, Zelona Gura)
– Vokiečių baladė ir lenkiška giesmė. Apie Antoni Edwardo Odynieco „Adelę”
Diskusija: 11.20 – 11.35
Kavos pertrauka: 11.35 – 11.55
III. DARBAS SEKCIJOSE
SEKCIJA I
Dvikalbiai rašytojai: klasikai, XIX amžius
(aud. 259)
I dalis
12.00 – 13.40 val.:
Pirmininkauja: Doc. dr. Irena Fedorowicz (Vilniaus u-tas)
Dr. hab. Paweł Bukowiec (Jogailaičių u-tas)
1. Dr. hab. Paweł Bukowiec (Jogailaičių u-tas, Krokuva)
– XIX a. dvikalbė lietuvių-lenkų literatūra (svarbiausieji literatūros istorijos klausimai)
2. Dr. Małgorzata Litwinowicz-Droździel (Varšuvos u-tas, Varšuva)
– Kalba kaip atminties projektas
3. Mgr. Jolanta Dragańska (Balstogės u-tas, Balstogė)
– Mickiewicziaus lietuvė
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
4. Mgr. Grzegorz Kowalski (Lukašo Gurnickio v. Palenkės biblioteka, Balstogė)
– Savas. Vladislovas Sirokomlė ir jo Lietuva
5. Dr. Łukasz Zabielski (Lukašo Gurnickio v. Palenkės biblioteka, Balstogė)
– „Girdėjote, pone brolį...”. Apie Jano Czeczoto „Giesmes apie senosius lietuvius”
Diskusija: 13.40 – 14.00
PIETŲ PERTRAUKA: 14.00 – 15.00 Universiteto kavinė
II dalis
15.00 – 16.40 val.
Pirmininkauja: Prof. hab. dr. Leszek Libera (Zelona Guros u-tas)
Dr. Łukasz Zabielski (Palenkės biblioteka)
1. Dr. Józef Szostakowski (LEU, Vilnius)
– Kraštotyrininko ir mokytojo Česlavo Šaduikio lenkakalbė poetinė kūryba
2. Dr. Elżbieta Flis-Czerniak (M. Kiuri-Sklodovskos u-tas, Liublinas)
– „Lietuvos slaptoji knyga”. Juozapas Albinas Herbačiauskas ir Tadeuszas Micińskis
3. Dr Marcin Bajko (Balstogės u-tas, Balstogė)
– Lenkiškesnis negu patys lenkai. Apie Juozapo Albino Herbačiausko modernistinę
kūrybą.
4. Doc. dr Irena Fedorowicz (Vilniaus u-tas, Vilnius)
– J. A. Herbačiauskas ir J. Vichert-Kairiukštienė. Nežinomi susirašinėjimo kontekstai.
5. Mgr Monika Jurkowska (Balstogės u-tas, Balstogė)
– Liaudies kultūra kun. Liudviko Adomo Jucevičiaus ir Jano Ludwiko Żukowskio
etnografinėje kūryboje.
Diskusija: 16.40 – 17.30
IV. 18.00 VAL: IŠKILMINGA VAKARIENĖ
UNIVERSITETO KAVINĖ
31
32
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
II SEKCIJA
Dvikalbių rašytojų kūryba: modernybės matmuo (aud. 501)
I dalis
12.00 – 13.40 val.
Pirmininkauja: Prof. dr hab. Violetta Wróblewska (M. Koperniko u-tas, Torunė)
Prof. dr hab. Małgorzata Mikołajczak (Zeliona Guros u-tas)
1. Prof. dr hab. Andrzej Baranow
– Lietuvių ir lenkų dvikalbių rašytojų kūryba diskurso komparatyvistikos kontekste
2. Prof. hab. dr. Hanna Ratuszna (M. Koperniko u-tas, Torunė)
– „Žustančio pasaulio garsai” – apie Czesławo Jankowskio modernistinę kūrybą
3. Dr. Monika Pokorska-Iwaniuk (A. Mickevičiaus u-tas, Poznanė)
– Maironio „Znad Biruty” – lietuvių rašytojo lenkiškas kūrinys
4. Doc. dr. Romuald Naruniec (LEU, Vilnius)
– Mykolo Sluckio kūrybos lenkiškieji kontekstai
5. Prof. hab. dr. Ludmila Romaščenko (Čerkasų u-tas, Ukraina)
– Lietuva D. Čeredničenko gyvenime ir kūryboje
Diskusija: 13.40 – 14.00
PIETŲ PERTRAUKA: 14.00 – 15.00 Universiteto kavinė
II dalis
15.00 – 16.40 val.
Pirmininkauja: Prof. hab. dr. Hanna Ratuszna (M. Koperniko u-tas, Torunė)
Doc. dr. Halina Turkiewicz (LEU, Vilnius)
1. Dr. Elżbieta Stoch (Liublino katalikų u-tas, Liublinas)
– Lietuvių dramaturgijos recepcija Lenkijoje XX a. 50 metais. (Juozo Baltušio
dramos „Gieda gaideliai”sceninės istorijos pavyzdis)
2. Doc. dr. Halina Turkiewicz (LEU, Vilnius)
– Vladas Abramavičius: dvikalbystės vaisiai
3. Prof. hab. dr. Violetta Wróblewska (M. Koperniko u-tas, Torunė)
– Oskaro Milošo „Pasakos ir legendos” folkloro kontekste
4. Dr. Anna Janicka (Balstogės u-tas, Balstogė)
– „Garbingoji pranašė”? Apie Karolinos Praniauskaitės kūrybą
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
5. Mgr. Urszula Adamska (Balstogės u-tas, Balstogė)
– Apie vieną Karolinos Annos Praniauskaitės poemą
Diskusija: 16.40 – 17.30
IV. 18.00 VAL: IŠKILMINGA VAKARIENĖ
UNIVERSITETO KAVINĖ
III SEKCIJA
Bilingvizmo kultūriniai šaltiniai ir kontekstai (aud. 255)
I dalis
12.00 – 13.40 val.
Pirmininkauja: Dr. Henryka Sokołowska (LEU, Vilnius)
Prof. hab. dr. Marek Bernacki (Belsko-Bialos technikos ir
humanitarinių mokslų akademija)
1. Dr. Beata Kalęba (Jogailaičių u-tas, Krokuva)
– Dvikalbystė aušrininkų aplinkoje. Lenkų literatūros adaptacijos klausimas)
2. Dr. Marcin Niemojewski (Varšuvos u-tas, Varšuva)
– Knygnešių – knygų kontrabandininkų – laikas kaip cezūra dvikalbės lietuvių
raštijos istorijoje
3. Dr. Andrzej Smolarczyk (Balstogės Politechnika, Balstogė)
– Knyga, žurnalas, biblioteka kaip daugiakalbystės erdvė tarpukario Vilnijoje
4. Dr. Henryka Sokołowska (LEU, Vilnius)
– Svetimų kalbų elementai Z. Bohdanowiczowos – Vilniaus lenkų regionalistės –
romane
5. Prof. hab. dr. Mieczysław Jackiewicz (Varmijos-Mozūrų u-tas, Olštynas,
tekstas skaitymui)
– Andrius Vištelis-Wisztelewski – lietuvių dvikalbis poetas
Diskusija: 13.40 – 14.00
PIETŲ PERTRAUKA: 14.00 – 15.00 Universiteto kavinė
33
34
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
II dalis
Godz. 15.00 – 16.40
Pirmininkauja: Doc. dr. Barbara Dwilewicz (LEU, Vilnius)
Dr. Grzegorz Czerwiński (Balstogės u-tas, Balstogė)
1. Doc. dr. Barbara Dwilewicz (LEU, Vilnius)
– Tadeuszo Konvickio „Mėnulio saulėtekiai ir mėnulio saulėlydžai”. Vertimas į
lietuvių kalbą.
2. Dr. Artur Konopacki (Balstogės u-tas, Balstogė)
– LDK totorių religinių knygų bilingvistiniai aspektai
3. Dr. Michał Siedlecki (Balstogės u-tas, Balstogė)
– Viktorijos Daujotytės ir Mindaugo Kvietkausko „Lietuviškieji Česlovo Milošo
kontekstai”. Samprotavimai apie poeto dvasinę tėvynę
4. Mgr. Piotr Drozdowski (Balstogės u-tas, Balstogė)
– Prieš „istorinę būtinybę”. Apie Česlovo Milošo ir Tomo Venclovos draugystę
5. Doc. dr. Irena Masojć (LEU, Vilnius)
– Intencinių asmenvardžių vertimo problema grožinės literatūros tekste
Diskusija: 16.40 – 17.30
IV. 18.00 VAL: IŠKILMINGA VAKARIENĖ
UNIVERSITETO KAVINĖ
2015 M. SPALIO 9 D.
ČESLOVO MILOŠO V. KULTŪROS CENTRAS ŠETENIUOSE
8.00 val. – įšvykimas iš LEU (Studentų 39) į Šetenius”;
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
VI. PLENARINIS POSĖDIS
10.30 – 12.00 val.
Pirmininkauja: Prof. hab. dr. Swietlana Musijenko
Prof. hab. dr. Tadeusz Bujnicki (Varšuvos u-tas)
1. Prof. Swietłana Musijenko (Gardino u-tas, Baltarusija)
– Adomas Mickevičius ir Česlovas Milošas apie poeto misiją
2. Prof. hab. dr. Marek Bernacki (Belsko-Bialos technikos ir humanitarinių
mokslų akademija)
– „Ojczyzna-polszczyzna”? – Česlovo Milošo eilėraščio „Mano ištikimoji kalba”
interpretacija” (Noblisto lingvistinių samprotavimų kontekste)
3. Prof. hab. dr. Małgorzata Mikołajczak (Zeliona Guros u-tas)
– Česlovo Milošo provincijos pagyrimas (pagal eilėraštį „Mano senelis Zigmuntas
Kunatas”)
POSĖDŽIŲ UŽDARYMAS:
Prof. Andrzej Baranow (LEU, Vilnius)
Prof. Jarosław Ławski (Balstogės u-tas, Balstogė)
35
36
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
INFORMACIJA PRANEŠĖJAMS
·· Susitikimo rezultatus apibendrins konferencijos medžiagos knyga. Laukiame
Jūsų tekstų iki 2015 metų gruodžio 30 d. Tai galūtinis terminas.
·· Knyga pasirodys 2016 metais (su data 2016 m.)
·· Tekstų apimtis: iki 30 normalizuotų puslapių, išnašos pagal lenkų taisykles,
pageidautinos iliustracijos (tik juodai-baltos).
·· Knyga pasirodys Mokslinėje leidybinėje serijoje „Colloquia Orientalia Bialostocensia”. Leidėjai: Lukašo Gurnickio v. Palenkės biblioteka ir Filologinių tyrimų
katedra „Rytai – Vakarai”.
BILINGVIZMO PROBLEMA LIETUVIŲ IR LENKŲ KULTŪROJE
LITERATŪRA – KULTŪRA – KALBA
Mokslinė leidybinė serija:
COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA
Balstogė tai dinaminė paribio erdvė giliaja žodžio prasme: čia susiduria kertančios
Europą per pusę Vakarų lotyniškos ir Rytų bizantiškos civilizacijų plotmės. Jos persipyna, bet nenaikina viena kitos: Rytai su Vakarų pasauliu, baltai su slavais, pravoslavai su katalikais, baltarusiai su lenkais. Miestas beveik užgesusios, kadaise
gyvos židiškos tradicijos. Jo artumoje randasi lenkų islamo centrai: Kruszyniany ir
Bohoniki.
Rytų kolokviumai tai idėja, tarnaujanti tarpkultūriniams ir tarpreliginiams
minčių mainams, atminties šaltinių ir kultūrinės-istorinės tapatybės stiprinimui,
literatūrinių, meninių liudijimų, vaizduojančių tikėjimų, kultūrų ir tapatybių persipynimą, tyrimams. „Colloquia Orientalia Bialostocensia” tai mokslinė leidybinė
serija, įsipareiguojusi publikuoti šaltinius ir moksli-nius darbus, kurių problematiką
sudaro:
·· Vidurio ir Rytų Europos kultūra, literatūra, istorija.
·· Europos ir kitų kontinentų, Rytų, Pietų, Viduržemio jūros erdvės civilizacinis ir
kultūrinis paribys.
·· Pirmosios Lenkijos Respublikos ir kaimyninių šalių kultūra: slavų, baltų, germanų,
romanų.
·· Lietuvos Didžioji kunigaikštystė, Palenkė, „Kresy”, Rytų paribys.
·· Tautinių mažumų kultūra ir religija: baltarusių, židų, karaimų, ukrainiečių, rusų,
pravoslavų, protestantų, Rytų Prūsijos gyventojų.
·· Rytinių tautų tradicija, tautų, gyvenančių šioje kultūrinėje erdvėje, kalbos.
37
38
LIETUVIŲ IR LENKŲ
DVIKALBIAI RAŠYTOJAI
LITEUVOS
EDUKOLOGIJOS
UNIVERSITETAS
ECOTEL
UNIVERSITETO VIEŠBUTIS
Konferencijos programa.
Techniniai redaktoriai: Dariusz Kukiełko, Hubert Pilcicki
Koncepcija ir sudarymas: Jarosław Ławski, Andrzej Baranow
Spaustuvė: Alter Studio Białystok, Białystok 2015.