Frackowiak_Psychologiczne potencjaly dlugowiecznosci_Modul

SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU
1.
Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim)
Psychologiczne potencjały długowieczności /
Moduł 183 : Rozwijanie potencjałów zdrowia i szczęścia człowieka
2.
Nazwa przedmiotu w języku angielskim
Psychological potentials of longevity
3.
Jednostka prowadząca przedmiot
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii,
Zakład Psychologii Ogólnej
4.
Kod przedmiotu/modułu
(nie wypełniać)
5.
Rodzaj przedmiotu (obowiązkowy lub fakultatywny)
Fakultatywny
6.
Kierunek studiów
Psychologia
7.
Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie)
Jednolite studia magisterskie
8.
Rok studiów
IV
9.
Semestr (zimowy lub letni)
zimowy
10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć)
Forma zajęć: konwersatorium , 30 godzin
11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
Tomasz Frąckowiak, dr
12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla
przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Wiedza z psychologii rozwoju człowieka w ciągu życia
13. Cele przedmiotu
C1 Zdobycie wiedzy z zakresu psychologii pozytywnej, psychologii zdrowia i
radzenia sobie ze stresem w odniesieniu do życia człowieka od dorosłości do
później starości (CP)
1
C2 Zdobycie umiejętności wykorzystywania w pracy psychologa teorii
wyjaśniających uwarunkowania prowadzenia zdrowego, szczęśliwego,
dobrego życia w perspektywie dorosłego i długowiecznego życia (CP)
C3 Zdobycie umiejętności praktycznych w zakresie rozwijania i formowania
się potencjałów zdrowia i szczęścia, efektywnego funkcjonowania
społecznego i osiągania wysokiej jakości życia w perspektywie
długowiecznego życia (CP)
C4 Uzyskanie podstawowych kompetencji w zakresie pomagania ludziom w
rozwoju osobistym, przezwyciężaniu trudności i kryzysów oraz efektywnego
radzenia sobie ze stresem w życiu dorosłym i w starości (CP)
14. Zakładane efekty kształcenia (dla
przedmiotu)
Symbole kierunkowych
efektów kształcenia, np.:
K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla
kierunku)
EK_W_01 Zna ogólną problematykę
(podstawowe teorie i ważniejsze
fakty empiryczne) pozytywnej
psychologii zdrowia, w odniesieniu
do życia dorosłego, aż po etap
późnego i sędziwego starzenia się .
EK_W_03 Posiada wiedzę na temat
psychospołecznych zasobów
(potencjałów) długowiecznego
zdrowia, szczęścia i wysokiej jakości
życia, stanowiących bogactwo
psychiczne człowieka.
EK_W_04 Zna mechanizmy
kształtowania się i rozwijania
bogactwa psychicznego oraz
szczęśliwej długowieczności.
K_W03, K_W04, K_W05
EK_U_05 Umie wymienić i opisać
zasoby stanowiące bogactwo
psychiczne człowieka od dorosłości
aż po późną starość.
EK_U_06 Potrafi zastosować
posiadaną wiedzę w planowaniu i
realizacji potencjalnych zadań i
rozwiązywaniu potencjalnych
problemów przyszłej pracy
pozytywnego psychologa zdrowia.
.
EK_K_07 Potrafi porozumiewać się i
przekazywać wiedzę z obszaru
pozytywnej psychologii zdrowia
wobec beneficjentów wiedzy i usług
psychologicznych będących w
okresie życiu od wczesnej dorosłości
aż po późną starość.
K_U04, K_U06, K_U09
K_K05, K_K06
2
EK_K_08 Potrafi wykorzystać
zdobytą wiedzę do organizowania i
realizowania różnych form
stymulowania rozwoju i zdrowia,
udzielania wsparcia i pomocy
psychologicznej osobom będących w
okresie życiu od wczesnej dorosłości
aż po późną starość.
15. Treści programowe
1. Etap starzenia się człowieka jako wyzwanie dla współczesnej
psychologii zdrowia i praktyki psychologicznej wspierającej dobrostan
osób starszych. Czym zajmuje się psycholog-gerontolog (aspekty
teoretyczne, badawcze i praktyczne). Demograficzne przemiany
stratyfikacji wiekowej społeczeństwa. Omówienie kwestii
organizacyjnych: przebiegu zajęć, wymagań i warunków zaliczenia.
2. Teorie pomagające zrozumieć i wspierać pozytywne starzenie się.
Zarys koncepcji pozytywnego starzenia się. Trzy teorie starzenia
ważne z punktu widzenia utrzymywania dobrostanu w późnym wieku:
teoria rozwoju psychospołecznego E. H. Eriksona, teoria
selektywności, optymalizacji i kompensacji (SOC) P. B. Batlesa i
współ. oraz teoria ciągłości R. Atchley’a. Trzy teorie przystosowania
do starości: teoria oscylacji między asymilacją i akomodacją, teoria
gerotranscendencji, teoria selektywności społeczno-emocjonalnej.
3. Rola aktywności własnej osób starszych w optymalnej adaptacji do
wieku senioralnego. Rola aktywności fizycznej w zaawansowanym
wieku. Aktywność ruchowa a kondycja fizyczna. Aktywność ruchowa
jako profilaktyka „starzenia się” mózgu. Aktywność ruchowa a stan
emocjonalny. Rola aktywności umysłowej w zaawansowanym wieku.
Stymulowanie umysłu a kondycja funkcji poznawczych. Rola
aktywności duchowej. Rozwój wewnętrzny w drugiej połowie życia
jako zasób do radzenia sobie w okresie późnej dorosłości. Rola
aktywności twórczej. Aktywność twórcza a stan zdrowia fizycznego i
psychicznego osób starszych.
4. Praca psychologa z osobami starszymi – zagadnienia ogólne.
Człowiek starszy jako adresat pomocy psychologicznej. Struktura
potrzeb ludzi starszych i wynikające z niej zadania do pracy
terapeutycznej. Umiejętność nawiązywania kontaktu z osobą starszą
(aspekt poznawczy, aspekt emocjonalny, rozumienie perspektywy
spostrzegania rzeczywistości przez osobę starszą). Specyficzne
problemy osób starszych i metody pomocy psychologicznej. Pomoc w
sytuacjach trudnych o charakterze normatywnym i krytycznym.
Prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych dla osób starszych.
5. Pomoc psychologiczna we wspieraniu pozytywnego starzenia się w
sferze poznawczej i osobowościowej. Wspomaganie funkcjonowania
poznawczego osób starzejących się (trening funkcji poznawczych).
Wspomaganie funkcjonowania osobowościowego osób starzejących
się (selektywna optymalizacja i kompensacja w zakresie samooceny,
kształtowanie obrazu siebie przez dokonanie pozytywnego bilansu
życia, podtrzymywanie ciągłości poczucia tożsamości poprzez analizę
3
retrospektywną). Mądrość jako nowe jakościowo zjawisko w
funkcjonowaniu poznawczym osób starszych.
6. Jakość życia osób długowiecznych. Prezentacja holistycznej koncepcji
poczucia jakości życia (poczucie jakości życia na różnych etapach
rozwoju i mechanizmy jego kształtowania). Poczucie jakości życia
osób długowiecznych. Czy osoby długowieczne są szczęśliwe?
Badanie uwarunkowań poczucia jakości życia stulatków jako próba
określenia zasobów sprzyjających dożywaniu bardzo
zaawansowanego wieku (długowieczności). Przydatność wiedzy na
temat poczucia jakości życia osób długowiecznych w projektowaniu
sposobów polepszania samopoczucia osób w bardzo zaawansowanym
wieku. Czego możemy dowiedzieć się od stuletnich ludzi o życiu i
radzeniu sobie w nim?
16. Zalecana literatura
Obowiązkowa:
1. Frąckowiak T. (2012). Poczucie jakości życia osób długowiecznych.
Psychologia Rozwojowa, 17, (1), 101-114.
2. Hill R. D. (2009). Pozytywne starzenie się. Warszawa: Panaceum.
3. Perls T. T., Silver M., Lauerman J. F. (1999). Dożyć do setki.
Wykorzystajmy drzemiący w nas potencjał długowieczności. Na podstawie
badań nad najstarszymi ludźmi Ameryki. Poznań: Wydawnictwo Moderski i
S-ka.
4. Vaillant G. E. (2007). Pozytywne starzenie się, (334-362). W: P. A.
Linley, S. Joseph (red.). Psychologia pozytywna w praktyce. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Uzupełniająca:
1. Robbins J. (2006). Zdrowi stulatkowie. Naukowo potwierdzone sekrety
najzdrowszych i najdłużej żyjących ludzi na świecie. Wrocław: Wydawnictwo
PURANA.
2. Straś-Romanowska M., Frąckowiak T. (2008). Potoczne przekonania na
temat starzenia się w świetle badań psychologicznych, (28-38). W: J. T.
Kowaleski, P. Szukalski (red.). Pomyślne starzenie się w perspektywie nauk
społecznych i humanistycznych. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia
osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia
- wykład: …………
- ćwiczenia: …………
- laboratorium: …………
- konwersatorium: sprawdzian pisemny (test)
4
- warsztat: ……………
- inne: ……………
18. Język wykładowy
polski
19. Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:
-
wykład: ………. godzin
ćwiczenia: ………. godzin
laboratorium: ………. godzin
konwersatorium: 30 godzin
warsztat: ………. godzin
inne: ………. godzin
30 godzin
Praca własna studenta np.:
(podać tylko te, które dotyczą danego przedmiotu. Praca
własna wyliczona z uwzględnieniem ECTS - patrz: opis pod
tabelą**)
-
przygotowanie do zajęć: ………. godzin
opracowanie wyników: ………. godzin
czytanie wskazanej literatury: 45 godzin
napisanie raportu z zajęć: ………. godzin
przygotowanie do egzaminu: ………. godzin
przygotowanie do kolokwium: 25 godzin
Suma godzin
Liczba punktów ECTS
70 godzin
100 godzin
4
5