lafia 18 - Misje Franciszkańskie OFM

spojrzenia
zamyślenia nad Biblią
zbawienie i potępienie
„Bóg
nie posłał swego Syna na świat po to,
aby świat potępił,
ale po to, by świat został przez Niego
zbawiony. Kto wierzy w Niego,
nie podlega potępieniu;
a kto nie wierzy, już został potępiony,
bo nie uwierzył
w imię Jednorodzonego Syna Bożego”
(J 3, 17-18).
Jezus mówi o zbawieniu i potępieniu. W
historii chrześcijaństwa zbawienie często rozumiano jako efekt wypracowanych sobie u Boga zasług,
dobrych uczynków, dających człowiekowi życie
wieczne. Potępienie zaś miało być karą za „niewiarę” i złe postępowanie w życiu. I rzeczywiście
można by tak sądzić, gdyby nie jedno słowo Jezusa,
które rozbija takie rozumienie. „Już”. Błędem jest
wyłącznie „pośmiertne” rozumienie zbawienia.
Zbawienie (i potępienie) dokonuje się w życiu
człowieka. Zbawienie to szczęście, to bycie z-Bogiem „tu i teraz”. Na tym polega wyjątkowość
chrześcijaństwa wśród innych religii, że spotkanie z
Bogiem (doświadczenie bliskości Boga) nie dokonuje się po śmierci człowieka w tajemniczych zaświatach, ale człowiek doświadcza relacji z Bogiem
w czasie swego życia na ziemi. Jest szczęśliwy,
czyli zbawiony. Co nie oznacza jednak, że ci, którzy
w środowisko łaski nie wejdą, są przegrani i
potępieni na wieki. Jedynie nie są szczęśliwi „tu i
teraz”, gdyż sami idą przez życie. Ze swoimi
wątpliwościami, lękami, „diabłami”. W tym znaczeniu po prostu tracą szansę na przeżycie „zbawionego” czasu już tu, na ziemi. I w tym znaczeniu (i
tylko w tym) można mówić o doświadczeniu „potępienia”.
Rabbi Izajasz
wyzwolenie
Żyjemy w ciekawych czasach. Z jednej
strony niespotykane wcześniej w historii świata
zaangażowanie wielu ludzi i instytucji w walkę o
pokój na świecie, z drugiej jednak ciągle wybuchające wojny i konflikty zbrojne. Nie zmieniają się
ich motywy. Tak jak w historii, chodzi o władzę,
ziemię i dobra materialne. Z jednej strony bogacące
się, mimo kryzysu, społeczeństwa Europy i Ameryki Północnej, które dawno rozwiązały problem
zaopatrzenia w żywność i opiekę zdrowotną, z
drugiej większość populacji ludzkiej, która w krajach Trzeciego Świata walczy codziennie o przetrwanie. Takie przeciwieństwa można mnożyć w
nieskończoność...
A Jezus przyniósł wyzwolenie. Nie tylko z
jarzma grzechu i śmierci, ale także z pogańskiej logiki przemocy i niesprawiedliwości. Nie wystarczy, aby chrześcijanin wierzył w istnienie Boga. I
złe duchy wierzą i drżą. Przyjąć Ewangelię, to nie
tylko uwierzyć, że Jezus jest Synem Bożym. Nie
tylko budować z Nim relację bliskości. Przyjąć
Ewangelię to przyjąć logikę, którą ona proponuje i
do której wzywa. To przemiana, metanoia, naszego
myślenia o świecie i drugim człowieku. Zakłada
ona otwarcie się na istnienie Drugiego, miłuj
bliźniego jak siebie samego.
Świat bez wojen i głodu nie jest wcale
utopią. Jest zadaniem chrześcijan, aby taki zbawiony świat budować. Przede wszystkim w swoim
otoczeniu. Wtedy chrześcijanie będą naprawdę solą
ziemi. Wojna zaczyna się w sercu człowieka. Pokój
także.
Chrześcijanin nie może stworzyć sobie wygodnego światka z pozamykanymi oknami i udawać, że żyje w idealnym świecie. Byłby to skrajny
egoizm i prawdziwe odrzucenie Ewangelii.
Ituriel
PAPIESKIE INTENCJE MISYJNE
lipiec
By Kościół, dzięki świadectwu wszystkich wiernych w każdym kraju świata,
był ziarnem i sercem ludzkości
pojednanej i na nowo zjednoczonej w jedynej rodzinie Bożej.
sierpień
By ci chrześcijanie,
którzy w wielu krajach są dyskryminowani i prześladowani z powodu imienia Chrystusa,
mogli żyć i wyznawać swą wiarę swobodnie,
ciesząc się prawami człowieka, równością i wolnością religijną.
wrzesień
2
By chrześcijanie w Laosie, Kambodży i Birmie, którzy często napotykają wielkie trudności,
ufni mocy Ducha Świętego, nie zniechęcali się w głoszeniu Ewangelii braciom.
Być
misjonarzami
o. Nikodem Gdyk OFM, minister Prowincji M. B. Anielskiej Zakonu Franciszkanów
Zakon Braci Mniejszych w 2009 roku przeżywa jubileusz 800-lecia istnienia. Bracia z poszczególnych jednostek Zakonu obecni na wszystkich kontynentach świata i w wielu krajach misyjnych, dziękują Bogu Najwyższemu za dar Serafickiego Ojca naszego Franciszka i za dar ośmiu
wieków ofiarnej służby na rzecz ewangelizacji i
misji.
Mandat misyjny, powierzony Kościołowi
przez Jezusa Chrystusa: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu” (Mt 16,15)
jest ciągle aktualny. Również dzisiaj, jak i na przestrzeni ośmiu wieków, Bracia Mniejsi są wezwani
do głoszenia Ewangelii w całym świecie. Misja „ad
gentes” jest bowiem istotną częścią naszego franciszkańskiego charyzmatu. Celebrując jubileusz
800 lat, powracamy do „łaski początków”, do odnowy naszej działalności na rzecz ubogich i opuszczonych. Do takich na pewno należy ogromna rzesza ludzi, która jeszcze nie poznała Jezusa Chrystusa. Świadomi misyjnych potrzeb Kościoła, nie
możemy pozostawać bezczynnie w swoich strukturach, w swoim kraju i przyjaznym otoczeniu lecz
po-winniśmy wyruszyć! Tylko w ten sposób zrealizujemy nasze powołanie bycia Braćmi Mniejszymi,
a więc posłanymi i wezwanymi do „przekraczania
granic”, gdyż jak podają pierwsze źródła franciszkańskie (Sacrum Commercium): „naszym klasztorem jest świat”.
Zrozumiał to św. Franciszek, który pod natchnieniem Ducha Świętego, w 1209 roku, wraz z
pierwszymi braćmi, udał się spod asyskiej Porcjunkuli do Rzymu, by prosić ówczesnego papieża Innocentego III o zatwierdzenie Reguły życia braterskiego i we wspólnocie misyjnej. Obrany wówczas
przez Braci „sposób życia” opierał się na radykalnym naśladowaniu Jezusa Chrystusa, który został
„posłany”, by głosić ludziom Dobrą Nowinę. Natomiast praktykowanie rad ewangelicznych, na wzór
rozesłanych przez Jezusa uczniów i Apostołów, zainspirowało Franciszka do misyjnej działalności, by
odpowiedzieć w ten sposób na Chrystusowe wezwanie: „Idź Franciszku i napraw mój Kościół”.
Osiem wieków historii naszego Zakonu, to
wspaniała „księga”, w której rzesze braci zapisały
się jako misjonarze „ad gentes”, poświęcając swoje
najlepsze lata, a czasem i całe życie, dla Ewangelii.
Dzisiaj my jesteśmy spadkobiercami tych chwalebnych działań misyjnych na wszystkich szerokościach i długościach geograficznych globu ziemskiego. Dzisiaj my mamy obowiązek kontynuować to
wielkie dzieło misyjne. Zakon nadal potrzebuje od-
ważnych i gotowych misjonarzy, aby wspierać młody Kościół i rozpoczęte już projekty misyjne w
Afryce, w Ameryce Łacińskiej, w Azji i Oceanii.
Również w kontekście naszych początków i
podróży Franciszka na Bliski Wschód, widzi się naglącą potrzebę pomocy personalnej w Ziemi
Świętej i Maroku.
Wiele wyzwań i zadań staje przed nami w
świecie globalizacji i szybkich przemian, w obliczu
jednoczącej się Europy, ale i laicyzacji, dlatego podczas Kapituły generalnej Zakonu w Asyżu w 2009
roku, Minister generalny Fr. José Rodríguez Carballo OFM zachęcał: „Jest więc konieczne formowanie
uczniów i misjonarzy, ludzi nowych, pochwyconych przez Ewangelię, których radością i misją będzie przekazywanie tego, co widzieli, słyszeli i czego dotykały ich ręce (por. 1 J 1,1), uczniów i misjonarzy, ludzi nowych, przekonanych, że poznanie Jezusa to najlepszy prezent, który może otrzymać każdy człowiek; ludzi przekonanych, że najlepsze, co
się może w życiu wydarzyć, to spotkać Go, a ukazywać Go innym, słowem i czynem, to największa
radość”.
W jaki sposób możemy odnowić i rozwijać
w nas zapał misyjny? Przede wszystkim poprzez
wierność Regule zakonnej oraz pielęgnowanie głębokiej i autentycznej wiary. Bardzo ważna jest też
współpraca z rodziną franciszkańską i osobami
świeckimi, ponieważ każdy z racji przyjętego
chrztu świętego jest wezwany, by dzielić się „poznanym Chrystusem”.
Zawsze i wszędzie, Brat Mniejszy jest misjonarzem! Dlatego, wymiar misyjny powinien
znaleźć swój konkretny wyraz w każdej wspólnocie
i w każdym miejscu. I nie chodzi tu tylko o życie
misyjne w duchu franciszkańskim, ani o animację
misyjną w parafiach, ani nawet o żadną inną działalność apostolską i ewangelizacyjną. Jest bowiem
bardzo ważne posiadać ducha misyjnego, czuć wewnętrzne pragnienie świadczenia i głoszenia Ewangelii. Ważne jest od początku okresu formacji zakonnej rozwijać w sobie postawę apostolską, inaczej mówiąc ważne jest „żyć misjami” zanim się
stanie misjonarzem… Dlatego dokument-przewodnik „Naśladowcy Chrystusa dla braterskiego świata”, wyraźnie stwierdza: „Głosić i wcielać w życie
Dobrą Nowinę o Królestwie Bożym jest powołaniem Braci Mniejszych, jest ich misją. Zakon Braci
Mniejszych istnieje dla misji, jest Wspólnotą-wmisji. Dla nas, Braci Mniejszych, misja jest przyczyną, dla której istniejemy, a dopiero potem
czymś, co robimy” (Rzym, s. 33).
3
Zanieście wszystkim
pokój i miłość Chrystusa!
Papież Benedykt XVI do Rodziny Franciszkańskiej
Drodzy Bracia i Siostry z Rodziny Franciszkańskiej!
4
Z wielką radością witam Was wszystkich,
cioła, chciałbym Mu podziękować za ten cenny dar,
zgromadzonych z tej szczęśliwej i historycznej okajakim Wy sami jesteście dla całego ludu chrześcizji: rocznicy zatwierdzenia przez papieża Innocenjańskiego. Z małego strumyka, wytryskującego u
tego III „Protoreguły” św. Franciszka.
stóp góry Subasio, powstała wielka rzeka, która
Od tamtego wydarzenia minęło osiemset lat
odegrała ogromną rolę w rozpowszechnianiu
i owa gromadka braci stała się wielką rodziną, która
Ewangelii na całym świecie. A wszystko zaczęło się
rozrosła się na cały świat, a Wy ją tutaj dzisiaj godod nawrócenia Franciszka, który, za przykładem Jenie reprezentujecie.
zusa, „ogołocił samego siebie” (por. Flp 2,7) i poOstatnie dni spędziliście w Asyżu na spotślubiając Panią Biedę, stał się świadkiem i zwiastukaniu, które nazwaliście, odwołując się do swoich
nem Ojca, który jest w niebie.
początków, Kapitułą Namiotów. A po zakończeniu
Do Biedaczyny można bezpośrednio odtego niezwykłego wydarzenia przybyliście wszyscy
nieść niektóre fragmenty, które apostoł Paweł stodo Signora Papy, jak powiedziałby Wasz seraficki
suje do siebie, i do których chętnie wracam w Roku
Założyciel.
Świętego Pawła: „Ja dla Prawa umarłem przez PraWitam Was bardzo gorąco: Braci Mniejwo, aby żyć dla Boga: razem z Chrystusem zostaszych trzech obediencji, którymi kierują ich minisłem przybity do krzyża. Teraz zaś już nie ja żyję,
trowie generalni (jednemu z nich, ojcu José Rolecz żyje we mnie Chrystus. Choć nadal prowadzę
driguez Carballo, dziękuję za miłe słowa), członżycie w ciele, jednak obecne życie moje jest życiem
ków Trzeciego Zakonu z ich ministrem generalnym,
wiary w Syna Bożego, który umiłował mnie i samesiostry franciszkanki oraz członków świeckich insgo siebie wydał za mnie” (Ga 2,19-20) oraz „Odtąd
tytutów franciszkańskich, a także, wiedząc, że są
niech już nikt nie sprawia mi przykrości: przecież ja
one tutaj obecne w sposób duchowy, pozdrawiam
na ciele swoim noszę blizny, znamię przynależności
siostry klaryski, tworzące „II Zakon”. Jestem szczędo Jezusa” (Ga 6,17).
śliwy, że mogę przywitać franciszkańskich biskuFranciszek w doskonały sposób podążył
pów, a szczególnie gorąco pozdrawiam księdza bisśladami Pawła i rzeczywiście mógł razem z nim pokupa Domenico Sorrentino, biskupa Asyżu. Reprewiedzieć: „Dla mnie bowiem żyć to Chrystus” (Flp
zentuje on Kościół asyski, ojczyznę Franciszka
1,21). Doświadczył mocy łaski Bożej i w pewnym
i Klary, a w sensie duchowym wszystkich franciszsensie umarł i zmartwychwstał. Cały jego majątek z
kanów. Wiemy, jak ważna była dla Franciszka więź
przeszłości, wszelkie powody do dumy, wszelkie
z ówczesnym biskupem Asyżu, biskupem Guido,
zabezpieczenia wszystko stało się „stratą” w chwili
który rozeznał charyzmat Franciszka i był dla Święspotkania z ukrzyżowanym i zmartwychwstałym
tego oparciem. To właśnie biskup Guido zaznajomił
Jezusem (por. Flp 3,7-11). Nieomal trzeba było, by
Franciszka z kardynałem Janem z Opactwa św.
wtedy wszystko porzucił - bo inaczej nie mógłby
Pawła, który potem przedstawił go papieżowi, przydoświadczyć obfitości otrzymanego daru. Ten dar
czyniając się do zatwierjest tak wielki, że wymaga
dzenia Reguły. Charyzmat
całkowitego ogołocenia,
i Instytucja budują Kościół
ale i ono nie wystarcza: ten
zawsze razem, wzajemnie
dar jest wart tego, by
się uzupełniając.
człowiek nim obdarowany
Cóż mam Wam poprzeżywał całe swoje żywiedzieć, drodzy Przyjacie „według Ewangelii
ciele? Przede wszystkim
Świętej”.
chciałbym razem z Wami
I oto dochodzimy
podziękować Bogu za całą
do wątku, który z pewnośtę drogę, którą Was poprocią stanowi serce naszego
wadził, obsypując Was
dzisiejszego spotkania.
swoimi dobrodziejstwami.
Wyraziłbym go tak: „EwaA jako Pasterz całego Kośngelia regułą życia”. „Refoto: www.provinciapatavina.org
kiej i pięknej „rodziny”, wsłuchujcie się w to, co
Duch Święty dzisiaj mówi tej „rodzinie” i każdej z
jej gałęzi, aby nadal, wzorem serafickiego Ojca, z
pasją głosić Królestwo Boże. Niech każdy brat i
każda siostra zachowują duszę kontemplacyjną,
prostą i radosną. Niech zawsze Chrystus będzie początkiem Waszej drogi, tak jak początkiem drogi
Franciszka było spojrzenie na Ukrzyżowanego u
św. Damiana i spotkanie z trędowatym, abyście w
cierpiących braciach dostrzegali oblicze Chrystusa i
nieśli wszystkim Jego pokój. Bądźcie świadkami
„piękna” Boga, które Franciszek potrafił wyśpiewywać, kontemplując cuda stworzenia, i które popchnęło go do wykrzyczenia w stronę Najwyższego
słów: „Jesteś pięknością!” (Uwielbienie Boga Najwyższego, 4, 6).
Moi drodzy, ostatnim słowem, które chciałbym Wam zostawić, jest to samo słowo, które zmartwychwstały Jezus przekazał swoim uczniom: „Idźcie!” (por. Mt 28,19; Mk 16,15). Idźcie i kontynuujcie „remont domu” Jezusa Chrystusa, „remont” Jego Kościoła. W minionych dniach trzęsienie ziemi,
którego doświadczyła Abruzja, zniszczyło wiele
kościołów - asyżanie dobrze wiedzą, co to znaczy.
Ale są też inne „gruzy”, znacznie bardziej niebezpieczne gruzy osoby i wspólnoty! Tak jak Franciszek zawsze zaczynajcie od siebie. To przede wszystkim my sami jesteśmy domem, który Bóg chce odbudować. Jeżeli zachowacie stałą gotowość do wewnętrznej odnowy w duchu Ewangelii, to nadal będziecie dla Pasterzy Kościoła pomocą w dziele nieustannego upiększania oblicza Kościoła, oblicza
Oblubienicy Chrystusa. Tego właśnie Papież od
Was oczekuje, tak było u Waszych początków i tak
jest teraz.
Dziękuję Wam za przybycie! A teraz idźcie
i zanieście wszystkim pokój i miłość Chrystusa
Zbawiciela. Niech zawsze Wam towarzyszy Niepokalana Maryja, „Dziewica, uczyniona Kościołem”
(por. Pozdrowienie błogosławionej Maryi Dziewicy, 1). I niech Was podtrzymuje Apostolskie Błogosławieństwo, którego z serca udzielam Wam wszystkim tutaj obecnym i całej Rodzinie Franciszkańskiej.
Po polsku papież powiedział:
Serdeczne pozdrowienie kieruję do polskiej
rodziny franciszkańskiej. Obejmuję nim ojców i
braci, siostry franciszkanki i klaryski oraz z innych
zgromadzeń, odwołujących się do duchowości św.
Franciszka, jak też tercjarzy i tercjarki. W osiemsetlecie zatwierdzenia pierwszej reguły, razem z Wami
dziękuję Bogu za wszelkie dobro, jakie Zakon
wniósł w życie i rozwój Kościoła. Dziękuję wam
szczególnie za zaangażowanie w dzieło misyjne na
różnych kontynentach. Na wzór waszego Założyciela trwajcie w miłości Chrystusa ubogiego i nieście ewangeliczną radość wszystkim ludziom. Niech
was wspiera Boże błogosławieństwo”.
Przemówienie Ojca Świętego Benedykta
XVI do Rodziny Franciszkańskiej z okazji 800lecia zatwierdzenia „Protoreguły” św. Franciszka,
Castel Gandolfo, 18 kwietnia 2009 r.
Tłumaczenie: Dorota Kuchta. Przedruk z „Listu nie tylko do Parafian”, miesięcznika parafialnego wydawanego przez franciszkanów z Wrocławia (ul. Krucza 58).
guła i życie Braci Mniejszych polega na zachowaniu Świętej Ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa”. Te oto słowa umieścił św. Franciszek na początku Reguły Zatwierdzonej. Widział on siebie
całkowicie w świetle Ewangelii. Na tym polega jego charyzmat i jego nieprzemijająca aktualność. Tomasz z Celano wspomina, że Biedaczyna „Jezusa
nosił w sercu, Jezusa na ustach, Jezusa w uszach, Jezusa w oczach, Jezusa na rękach, Jezusa w całym
ciele. (...) Po wielokroć, gdy szedł drogą, rozmyślając i śpiewając o Jezusie, zapominał o podróży i
wszystkie żywioły zapraszał do pochwały Jezusa”
(1 Cel.,II,9, 5 i 7,115: Źródła, 115).
W ten sposób Biedaczyna stał się żywym
aniołem, potrafiącym przyciągać do Chrystusa ludzi każdej epoki, a zwłaszcza młodych, którzy wolą radykalizm od półśrodków. Biskup Asyżu Guido,
a potem papież Innocenty III dostrzegli w decyzji
Franciszka i jego towarzyszy ewangeliczną autentyczność, i potrafili podtrzymać ich zapał, kierując
się również dobrem Kościoła.
Przychodzi mi teraz na myśl pewna
refleksja: Franciszek nie musiał udawać się do papieża. W tamtej epoce tworzyły się liczne grupy i ruchy religijne, niektóre z nich były w opozycji do Kościoła jako instytucji, lub przynajmniej nie starały
się o aprobatę z jego strony. Z pewnością postawa
polemiczna wobec hierarchii przysporzyłaby Franciszkowi niejednego zwolennika. Ale on od razu postanowił złożyć drogę swoją i swoich towarzyszy w
ręce Biskupa Rzymu, Następcy św. Piotra. Ten fakt
pokazuje jego autentycznie eklezjalnego ducha.
Franciszek od początku pojmował tamto
niewielkie „my”, które narodziło się, kiedy dołączyli do niego pierwsi bracia, w perspektywie wielkiego „my” jednego, powszechnego Kościoła. I papież to dostrzegł i docenił. Również papież w istocie
nie musiał zaaprobować propozycji sposobu życia,
przedstawionej przez Franciszka. Możemy sobie
nawet wyobrazić, że wśród jego współpracowników byli tacy, którzy mu to odradzali, choćby z obawy, że owa gromadka braci upodobni się do istniejących wówczas ruchów heretyckich i antykościelnych ruchów ubogich. Ale Biskup Rzymu, dobrze
poinformowany przez biskupa Asyżu i kardynała
Jana z opactwa św. Pawła, potrafił dostrzec w tym
wszystkim inicjatywę Ducha Świętego. Przyjął, pobłogosławił i wsparł rodzącą się wspólnotę „Braci
Mniejszych”.
Drodzy Bracia i Siostry! Minęło osiem wieków i oto dzisiaj chcecie odnowić krok uczyniony
przez Waszego Założyciela. Wszyscy jesteście synami i dziedzicami tamtych początków, tamtego
„dobrego nasienia”, jakim był Franciszek naśladujący z kolei „ziarno pszenicy”, Pana Jezusa, który
umarł i zmartwychwstał, aby przynieść „plon obfity” (J 12,24). Święci stawiają nam za wzór płodność Chrystusa.
Tak jak Franciszek i Klara, tak i Wy starajcie się zawsze żyć według tej samej zasady: tracić
swoje życie ze względu na Jezusa i Ewangelię, aby
je odzyskiwać i czynić płodnym, przynosząc obfite
owoce. Nieustannie chwalcie i dziękujcie Panu,
który Was powołał do przyłączenia się do tak wiel-
5
Obecność Franciszkanów
we współczesnym świecie
opr. o. Mariusz Uniżycki OFM
6
Od ośmiuset lat Bracia Mniejsi, Franciszkanie, starają się odpowiedzieć na misyjny nakaz
Jezusa Chrystusa “Idźcie i nauczajcie wszystkie narody”. Od samego początku istnienia wspólnoty
franciszkańskiej była ona wspólnotą misyjną. Przez
historyków franciszkanie są uznawani jako pierwszy zakon misyjny w historii Kościoła.
W dwudziestym pierwszym wieku trudno
byłoby znaleźć kraj, w którym bracia św. Franciszka
z Asyżu nie prowadzą
działalności ewangelizacyjnej. Są obecni na
wszystkich kontynentach, wśród rozmaitych kultur i narodów.
Spróbujmy przypatrzeć się, bardzo pobieżnie i wybiórczo, obecności Franciszkanów
w różnych częściach
świata.
Perłą misji od
początków Zakonu była Ziemia Święta. Franciszkanie obecni są
tam do dziś, pełniąc
przede wszystkim rolę
stróżów miejsc świętych i świadków pokoju. W obliczu nieustannego konfliktu między
Żydami i Palestyńczykami, franciszkanie
czują się jakby w roli
pośredników, aby oferować spotkania, otfot. o. Bonifacy Kotrys OFM
wierać dialog, przedstawiać porozumienie,
pracować na rzecz
trudnego, ale zawsze możliwego pojednania.
Oprócz tego dostrzega się konieczność dialogu między religiami, aby utrzymać pokojowe współżycie
w poszanowaniu różności, a przede wszystkim, by
zażegnać niebezpieczeństwo nowych wojen religijnych w imię jednego i tego samego Boga. Działalność duszpasterska franciszkanów jest prowadzona
w 29 parafiach i w licznych kościołach, kaplicach i
domach filialnych.
Na kontynencie azjatyckim franciszkanie
obecni są m. in. w Kazachstanie, gdzie prowadzą
działalność misyjną i duszpasterską. Są obecni również w Chinach, skąd po utworzeniu Chińskiej Re-
publiki Ludowej w 1949 roku stopniowo zostali
wydaleni wszyscy misjonarze obcokrajowcy. Dzisiaj jest tam znowu mała obecność franciszkańska,
która swoje świadectwo ewangeliczne ukazuje
przez służbę w działalności socjalno-medycznej.
Zdaje się to być „chińska droga” misji chrześcijańskiej, która chce być odpowiedzią na pierwsze
potrzeby człowieka, takie jak życie i zdrowie, poprzez dobrowolną służbę czynioną z bezinteresowną miłością. W Japonii
w 1977 roku powstała
prowincja zakonna
franciszkanów. W
1929 roku bracia z
Francji przybyli do
Wietnamu, mając za
główny cel zaszczepienie Zakonu w tym
regionie. Spisali się
tak dobrze, iż w 1968
roku powstał tam wikariat, podniesiony
następnie do rangi
prowincji, która dzisiaj składa się wyłącznie z braci wietnamskich. Prowincja franciszkańska w Holandii
rozpoczęła w 1934 roku misję w Pakistanie,
która dzisiaj ukazuje
obecność służby w
niełatwym kontekście
odradzającego się integralizmu islamskiego. We wszystkich
krajach azjatyckich
franciszkanie żyją i
działają obok dawnych religii wschodnich; konfucjanizmu, buddyzmu i hinduizmu. Styl obecności franciszkańskiej
polega na dawaniu świadectwa życia, przez które
ukazuje się swoim przykładem historię życia Jezusa, który działa w osobach i wspólnotach. Franciszkanie praktykują też dialog, zgodnie z wrażliwością azjatycką, będący przede wszystkim konkretnym dialogiem z ubogimi, wyrażającym się
przez solidarność z ofiarami ucisku albo klęsk naturalnych, a następnie dialogiem z wielowiekowymi kulturami miejscowymi, a także dialogiem z
członkami różnych religii. Bracia towarzyszą ponadto małym wspólnotom katolickim, oddają się na
fot. o. Bonifacy Kotrys OFM
służbę Kościołów lokalnych, oraz przyjmują i towarzyszą młodzieńcom, którzy proszą, by mogli zostać Braćmi Mniejszymi.
Wraz z nowymi odkryciami geograficznymi na początku XVI wieku, otworzyły się nowe drogi ewangelizacji, na które Bracia Mniejsi wyruszyli
jako pierwsi ochotni misjonarze. Pierwotne ludy
Karaibów i Ameryki Południowej poznały chrześcijaństwo poprzez dzieło franciszkanów. Obecnie
wspólnoty franciszkańskie żyją na misjach wśród
Indian Guaranti w Pichanal i wśród Witchi w Aguaray i Embarcación (Argentyna). W Brazylii Bracia
Mniejsi przebywają ze
wspólnotami Indian w
Estrado Para i w Estrado Roraima, oraz w
Amazonii. Szczególnie ważne są misje
wśród Indian w Meksyku, gdzie Bracia
Mniejsi żyją wśród Indian Cora, Huichol,
Tepehuan z Nayar w
zachodniej Sierra Madre; wspólnoty franciszkańskie są też pośród Indian Tarahumara w Sierra de Chihuahua; inne domy
Braci Mniejszych znajdują się wśród Indian
Oajaca i Guerriero
oraz w Chiapas.
Pierwsze kofot. o. Bonifacy Kotrys OFM
ntakty z kontynentem
afrykańskim franciszkanie mieli od 1219 roku
w Maroku, gdzie ponieśli śmierć pierwsi męczennicy franciszkańscy, i w Egipcie, gdzie do
Damietty dotarł sam św. Franciszek w towarzystwie brata Illuminata. W Maroku obecność
franciszkańska była prawie nieprzerwana aż do
dzisiaj, poświęcona przede wszystkim chrześcijańskim cudzoziemcom, przebywającym w
więzieniach albo zebranym w małe wspólnoty.
W 1919 roku bracia z Belgii przybyli do Konga
belgijskiego (dawny Zair, obecnie RDK). W
1932 roku bracia portugalscy wylądowali w
Gwinei Bissau. W tym samym roku kilku braci
z Niemiec przybyło do Afryki Południowej, a w
1935 roku przyjęli misję w Kokstadt. W 1948
roku kilku braci z Anglii i Irlandii weszło do
Rodezji (obecne Zimbabwe), a Niemcy w 1961
roku osiedlili się w Zululandzie. W tymże roku
bracia z Francji dotarli na Madagaskar, gdzie
tercjarze franciszkańscy popularyzowali kult
św. Franciszka już od 1890 roku. W drugiej
połowie XX wieku inne prowincje europejskie
otworzyły misje w Afryce: Włosi dołączyli do
Portugalczyków w Gwinei Bissau i na Wybrzeżu Kości Słoniowej, Chorwaci dotarli do Bukavu we wschodniej części Zairu (1970), inni
bracia z USA i z Polski dołączyli Zairu i Togo, a
Brazylijczycy otworzyli misję w Angoli. Afrykańscy franciszkanie rozwinęli nowe misje
franciszkańskie w Afryce. Prowincja Południowej
Afryki otworzyła wspólnotę misyjną w Namibii; z
Togo i z Wybrzeża Kości Słoniowej Bracia Mniejsi
wyjechali otworzyć nową misję w Burkina Faso;
bracia z Republiki Demokratycznej Konga
(dawnego Zairu) przejęli misję w Republice Środkowoafrykańskiej. Ostatnio została otwarta nowa
obecność w Chartumie (Sudan, z udziałem dwóch
braci autochtonów.
opracowano na podst. V. Brocanelli, Franciszkanie bez
granic, Rzym 2009.
7
Historia
misji franciszkańskich
o. Vincenzo Brocanelli OFM
XIII WIEK
1206 Ukrzyżowany w San Damiano mówi do
św. Franciszka: „Idź i odbuduj mój dom”.
1208 W Porcjunkuli św. Franciszek odkrywa
powołanie ewangeliczne i misyjne. Św. Franciszek zaczyna głosić kazania pokutne.
1217-1219 Pierwsze próby misji za Alpami
i za morzem.
1219 Podróż św. Franciszka i Piotra Cattani
na Bliski Wschód aż do Damietty i spotkanie z
sułtanem Malik-el-Kamilem. Pięciu braci wyrusza do Maroka, a inni do Tunisu.
1220 Męczeństwo pięciu braci w Marrakesz
w Maroku. Powrót św. Franciszka z Bliskiego
Wschodu.
1221 Napisanie pierwszej reguły misyjnej
(Reguła niezatwierdzona). Decyzja o wysłaniu
braci do Niemiec.
1223 Napisanie i zatwierdzenie ostatecznej
Reguły.
1226 Św. Franciszek umiera obok Porcjunkuli.
1227 Brat Daniel i Towarzysze ponoszą męczeństwo w Ceucie (Maroko).
1245 Brat Jan z Pian del Carpine wyrusza w
podróż do Tatarów.
1250-1260 Na Bliskim Wschodzie bracia
osiedlają się w Jafie, Saidzie i Tyrze.
1289 Brat Jan z Montecorvino wyrusza do
Cesarstwa Mongołów na Dalekim Wschodzie.
1291 Bracia muszą opuścić Palestynę z powodu odejścia krzyżowców.
1294 Brat Jan z Montecorvino dociera do
Chambalik (Pekin).
XIV WIEK
fot. o. Bonifacy Kotrys OFM
1333 Powstanie Kustodii Ziemi Świętej.
1339 Męczeństwo brata Ryszarda z Burgundii, biskupa Almalik, razem z sześcioma współbraćmi. Bracia Mniejsi osiedlają się w Tunisie.
1342 Bracia otrzymują zatwierdzenie prawne
papieża Klemensa VI jako opiekunowie Miejsc
Świętych w Palestynie.
1351 Początek ewangelizacji Wysp Kanaryjskich i stolicy biskupiej na Majorce.
1370 Misja brata Wilhelma z Parto, arcybiskupa Chambalik. Wygaśnięcie pierwszej misji
braci Mniejszych w Chinach.
1307 Jan z Montecorvino zostaje mianowany
8
arcybiskupem Pekinu i Patriarchą całego
Wschodu. Papież wysyła siedmiu biskupów
franciszkańskich jako pomocniczych do Jana z
Montecorvino.
XV WIEK
1451-1456 Misja zaalpejska brata Jana
Kapistrana.
1453 Zdobycie Konstantynopola przez Turków.
1480 Z Wysp Kanaryjskich kilku braci misjonarzy udaje się do Gwinei i na wybrzeże Afryki.
1490 Kilku misjonarzy franciszkańskich towarzyszy wyprawie portugalskiej do Konga.
1493 Kilku Braci Mniejszych uczestniczy w
drugiej podróży za Atlantyk Krzysztofa Kolumba i dociera do Santo Domingo.
XVI WIEK
1500 Pierwsi bracia z Portugalii przybywają
do Brazylii. Z Jerozolimy Bracia udają się do
Egiptu. Inni bracia przybywają do Cochin w
Indiach wschodnich.
1502 17 braci przybywa do Santo Domingo a
kilku z nich dociera do Kolumbii.
1505 Utworzenie Prowincji Św. Krzyża w Indiach.
1505 Nowa wyprawa braci do Indii wschodnich.
1508 Kilku braci portugalskich przybywa do
Goa w Indiach.
1510 Bracia Mniejsi przybywają do Panamy.
1515 Kilku braci przybywa do Cumana na
wschodnich wybrzeżu Wenezueli.
1516 Zejście na ląd braci hiszpańskich na Jukatanie.
1520 Nowy komisarz, brat Andrzej z Torguemada, odwiedza Indie.
1521 Bracia przybywają do Meksyku.
1524 Przybycie „Dwunastu Apostołów” franciszkańskich do Meksyku.
1527 Pięciu braci hiszpańskich ląduje na Florydzie.
1528 Początek misji franciszkańskich w Peru.
1530 Przybycie braci do Tuchuman.
1534 Bracia przybywają do Quito w Ekwadorze.
1535 Misjonarze franciszkańscy docierają do
Argentyny.
1537 Rozwój misji franciszkańskiej w Brazylii. Franciszkanin Jan z Albunquerque zostaje
mianowany pierwszym biskupem rezydującym
w Goa (Indie) i przybywają tam inni bracia misjonarze.
1538 Przybycie pierwszych braci do Boliwii i
do Paragwaju.
1539 Nowy Meksyk przyjmuje pierwszych
braci misjonarzy.
1541 Bracia Mniejsi wkraczają do Chile.
1577 Bracia Mniejsi przybywają na Filipiny,
a stąd wyruszają do Chin.
1580 Brat Alojzy Bolańos zakłada „Doktryny” albo „Redukcje” franciszkańskie wśród Indian.
1582-1585 Misja w Brazylii rozciąga się na
stany Pernambuco, Sao Paulo, Salvador i Olinda.
1584 Kilku braci dociera do Indochin.
1586 Papież Sykstus V pozwala franciszkanom pracować w Japonii i w całej Azji wschodniej.
1593 Do Japonii przybywają bracia z Manili
(Filipiny). Kilku braci wchodzi do Kambodży,
lecz zostają zabici.
1596 Po różnych bezskutecznych próbach,
pierwsi bracia osiedlają się w Kalifornii. Nowe
próby misji w Syjamie i w Indochinach.
1597 Pierwsi męczennicy japońscy, wśród
nich sześciu Braci Mniejszych.
XVII WIEK
1614-1635 Wielkie prześladowanie chrześcijan w Japonii.
1615 Bracia Mniejsi z Akwizgranu przybywają do Kanady.
1617 Franciszkanie z Brazylii osiedlają się
wzdłuż dorzecza Amazonki.
1622 Męczennicy z Nagasaki w Japonii.
9
1624 Pierwsi franciszkanie docierają do Urugwaju z Argentyny.
1633 Otwarcie nowej misji w Chinach. Rozpoczyna się spór dotyczący chińskich obrzędów.
1633-1642 Tragiczna misja Braci Mniejszych w Etiopii.
1667 Nowe misje w Brazylii, w stanach Bahia i w Paraiba.
1678-1679 Grupa francuskich Braci Mniejszych rozpoczyna misję wśród Indian w Niagarze.
1682 Założenie pierwszego kolegium misyjnego „Propaganda Fide” w Meksyku. W Trypolisie w Libii Bracia Mniejsi otwierają kaplicę
i przytułek.
1690 W Kustodii Ziemi Świętej bracia ponownie otrzymują od Turków Betlejem i Grób
Pański.
XVIII WIEK
1700 Kolegium misyjne Chrystusa Ukrzyżo-
10
wanego w Gwatemali.
1707 Kolegium misyjne Matki Bożej w Zacatecas w Meksyku.
1722 Wielkie prześladowania chrześcijan w
Chinach.
1734 Kolegium misyjne św. Ferdynanda w
Meksyku.
1750-1784 Misja wśród Indian brata Jałowca Serra, bohatera narodowego USA.
1751 Trzech braci ponownie udaje się do
Etiopii.
1753 Kolegium misyjne M.B. Łaskawej w
Popayan w Kolumbii.
1755 Kolegium M.B. Anielskiej w Taria w
Boliwii.
1756 Kolegium misyjne św. Ildefonsa w
Chillan w Chile. Kolegium misyjne św. Joachima w Cali w Kolumbii.
1758 Kolegium misyjne św. Róży w Ocopa w
Peru.
1769 Pierwsza misja główna w San Diego, w
północnej Kalifornii.
1771 Kolegium misyjne św. Franciszka w Pachuca w Meksyku.
1776 Franciszkańska misja San Francisco w
Kalifornii.
1784 Kolegium misyjne św. Karola w San
Lorenza w Argentynie.
1785 Kolegium misyjne św. Franciszka w Panamie.
1787 Kolegium misyjne Niepokalanego Poczęcia NMP w Piritu w Wenezueli.
1795 Kolegium M.B. Bolesnej w Mopuega w
Boliwii.
1796 Kolegium misyjne św. Józefa w Tarata
w Boliwii.
1799 Kolegium misyjne św. Józefa w Orizaba w Meksyku.
XIX WIEK
Początki XIX wieku Nowy rozwój misji
franciszkańskich w Chinach.
1812 Kolegium misyjne Matki Bożej w Zopopan w Meksyku.
1835 Kolegium misyjne św. Józefa w La Raz
w Boliwii.
1837 Kolegium misyjne św, Anny w Sucre w
Boliwii. Kolegium misyjne Jezusa w Castro w
Chile.
1839 Nowi franciszkańscy misjonarze wkraczają do Chin.
1852 Kolegium misyjne M.B. Anielskiej w
Peru.
1853 Kolegium św. Antoniego w Potosi w
Boliwii.
1857 Kolegium misyjne św. Dydaka w Salta
w Argentynie.
1857-1858 Wojna pomiędzy Chinami, Anglią i Francj; prześladowania misjonarzy.
zapraszamy na stronę
www.misjefranciszkanskie.pl
1860 Kolegium misyjne Niepokalanego Poczęcia NMP w Cholula w Meksyku. Kolegium
misyjne św. Antoniego w Cuzco w Peru. Męczennicy franciszkańscy w Damaszku.
1863 Kolegium misyjne św. Dydaka w Guito
w Ekwadorze.
1868 Kolegium misyjne św. Franciszka Solano w Rio Cuarto w Argentynie.
1869 Kolegium misyjne św. Januarego w
Areguipa w Peru.
1870 Kolegium misyjne św. Antoniego w Cajamarca w Peru. W Brazylii rozpoczyna się odnawianie misji franciszkańskich.
1875 Kolegium misyjne Matki Bożej w Cabeza w Chile.
1875-1895 Odrodzenie misji franciszkańskich w Chinach.
1887 Kolegium misyjne Matki Bożej w Corrientes w Argentynie.
1891 Kolegium misyjne św. Józefa w Loja w
Ekwadorze.
XX WIEK
1900 Powstanie Bokserów w Chinach, prześladowanie i nowi męczennicy franciszkańscy.
1906 Bracia Mniejsi powracają do Japonii.
1929 Rozpoczęcie misji w Wietnamie. Inni
bracia z Niemiec i z Kanady udają się do Japonii.
1931 O. Gabriel Allegra rozpoczyna w Chinach misję mającą na celu przetłumaczenie
Biblii.
1934 Bracia z Holandii rozpoczynają misje w
Pakistanie.
1938 Bracia z Kanady udają się do Korei.
1945 Brat G. Allegra zakłada „Studium Biblicum” w Pekinie.
1946 W Chinach zostaje ustanowiona hierarchia kościelna. Braciom Mniejszym zostaje powierzonych 5 archidiecezji, 13 diecezji i 9 prefektur apostolskich. Zaczyna się misja franciszkańska w Aitape w Papui Nowej Gwinei.
1948 „Studium Biblicum” i „Domus Franciscana” przenoszą się z Pekinu do Hong Kongu.
1949 Wydalenie misjonarzy z Chin z nastaniem reżimu komunistycznego. Wielu wypędzonych misjonarzy udaje się do Tajwanu,
Hong Kongu, Makau, Singapuru i Japonii.
1950 Bracia z Indii zaczynają misje na Cejlonie (Sri Lanka).
1968 Ukazuje się Pismo Święte, przetłumaczone na język chiński przez G. Allegra.
1982 Zostaje zaproponowany Zakonowi
„projekt afrykański”.
1985 Początek misji Zakonu w Tajlandii.
1991 Otwarcie misji na terenie byłego Związku Radzieckiego, czyli w krajach Wspólnoty
Państw Niezależnych.
1997 Utworzenie Fundacji św. Franciszka w
Rosji i Kazachstanie.
XXI WIEK
2005 Otwarcie nowej fundacji franciszkańskiej w Myanmarze.
2007 Początek fundacji franciszkańskiej w
Sudanie.
źródło: V. Brocanelli OFM, Franciszkanie bez granic,
Rzym 2009.
Franciszkanie bez granic
o. Vincenzo Brocanellego OFM
to polska wersja albumu,
przygotowanego z okazji 800
lecia Zakonu Franciszkanów.
Przedstawia historię misji
franciszkańskich oraz aktualną
pracę misyjną Braci Mniejszych.
Album można nabyć w Sekretariacie Misyjnym OO. Franciszkanów w Krakowie (ul.
Ojcowska 1) lub zamówić telefonicznie
bądź drogą pocztową.
Cena albumu: 40 zł (koszt wysyłki: 5 zł).
11
Misje franciszkanów
polskiej Prowincji M. B. Anielskiej
o. Nikodem Gdyk OFM, o. Anzelm Szteinke OFM
12
Prowincja Matki Bożej Anielskiej swymi początkami sięga 1639 r. Zanim mogło po II
wojnie światowej dojść do pierwszego wyjazdu
na misje z Prowincji w Polsce, działał na rzecz
misji jej dawny zakonnik o. Daniel Kromer
(+1999), „wypożyczony” do Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP w Brazylii - jak sam
się określał w korespondencji. Odznaczył się
jako duszpasterz trędowatych, pracując w
trzech leprozoriach: św. Teresy we Florianopolis w stanie Santa Catarina (1950-1954), św.
Rocha w Kurytybie (1966-68) oraz św. Józefa
w Itaborai w pobliżu Rio de Janeiro (19771985). Każda z tych kolonii liczyła od 400-700
trędowatych i ok. 300 osób pochodzących z ich
rodzin. Zorganizował dla nich szkoły zawodowe i specjalistyczne przychodnie lekarskie.
Jako pierwszy na misje w 1971 r. wyjechał o. Bonifacy Kotrys, udając się do diecezji Dapaong w Togo w Afryce Zachodniej. W
jego ślad poszli później ojcowie: Tadeusz Nowakowski, Hubert Brzozowski, Zdzisław Goraj i Maksymilian Wasilewski. W 1991 r. podjęto pracę apostolską na Wybrzeżu Kości Słoniowej oraz w Republice Środkowoafrykańskiej. Zaangażowani byli ojcowie: Filip Mac,
Jonasz Madej, Jeremiasz Szewczyński, Pacyfik
Iwaszko i br. Bronisław Zając. W 1999 r. o.
Piotr Rzucidło i o. Rajmund Wilk wyjechali na
misje do Papui Nowej Gwinei. Spośród tego
grona dwóch misjonarzy afrykańskich zmarło,
inni powrócili do Polski. W 1973 r. o. Bolesław
Smok zainicjował duszpasterstwo polonijne w
Perth w Australii Zachodniej, gdzie obecnie
pracuje trzech kapłanów. O. Romuald Kaliński
w latach 1979-1982 prowadził duszpasterstwo
wśród polskich robotników i sióstr zakonnych
zatrudnionych w libijskich szpitalach. W Kustodii Ziemi Świętej w latach 1981 -1997 pracował owocnie o. Augustyn Szymański. Aktualnie pracuje tam 8 kapłanów, w tym trzech profesorów Międzynarodowego Franciszkańskiego Seminarium Duchownego: Daniel Chrupcała, Jerzy Kraj i Seweryn Lubecki. W Krakowie
bardzo prężnie działa Komisariat Ziemi Świętej, a to dzięki współpracy o. Paschalisa Kwo-
czały i o. Celestyna Paczkowskiego z Prowincji
św. Jadwigi oraz o. Gerwazego Podworskiego z
Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP, a także dzięki pomocy innych duchownych - przewodników po krajach biblijnych. Komisariat
organizuje pielgrzymki, pozyskuje środki materialne na rozwój działalności apostolskiej; od
1995 za pomocą kwartalnika „Ziemia Święta”
szerzy znajomość, zainteresowanie i kult
miejsc świętych.
Prowincja świadczy także pomoc personalną braciom mniejszym w kilku krajach
Europy. Od 1984 r. podjęła współpracę z bawarską Prowincją św. Antoniego w Niemczech, a
od 2007 r. obsługuje sanktuarium maryjne w
Ambergu oraz klasztory we Włoszech (od 1995
r. w Somma Vesuviana, a od 1996 r. w San Remo). Od 1993 r. pracuje w Norwegii o. Franciszek Szajer, do którego ostatnio dołączyło
trzech następnych ojców: Jeremiasz Szewczyński, Ksawery Skrobiś i Zygmunt Majcher. Po
upadku ustroju komunistycznego otwarło się
szerokie pole pracy apostolskiej w byłym Związku Radzieckim. Z tej możliwości skorzystali
także bracia z naszej Prowincji, podejmując
pracę na Ukrainie, w Kowlu, Lubomlu, Kamieniu Kaszyrskim, Łukowie, Rawie Ruskiej, Połonnym i Serednem: o. Roger Mularczyk, o.
Zygmunt Majcher, br. Adrian Brzózka, o. Mariusz Uniżycki, o. Tadeusz Pawłowicz, o. Wacław Bujak. Ponadto o. Gracjan Piotrowski pracuje w Nowosybirsku (Rosja).
W gmachu Wyższego Seminarium Duchownego Prowincji w Krakowie - Bronowicach Wielkich zorganizowano Muzeum Misyjne z wieloma cennymi eksponatami, zdjęciami
i „afrykańską wioską”.
www.800lat.pl
13
Początki
były niełatwe...
o. Piotr Rzucidło OFM
14
Papua dziwi i zaskakuje swoją innością! Przede
wszystkim jest jedną z największych zielonych wysp na
Pacyfiku. Kiedy leciałem małym samolotem z Port Moresby, stolicy kraju, do Aitape (Sandaun Province) w północno-zachodniej części kraju, wydawało mi się, że znalazłem się na planie filmowym Jurassic Park, bo pode
mną z mgieł wyłaniały się wzgórza, góry porośnięte intensywną roślinnością, przedzielone licznymi rzekami.
Był to rzeczywiście przedziwny, piękny widok, który podziwiałem z okien małego samolotu. Po jakimś czasie
znalazłem się w Nuku, niewielkiej miejscowości misyjnej prowadzonej przez Franciszkanów od 1958 roku,
choć stacja misyjna została wybudowana dopiero w latach siedemdziesiątych.
Początki były niełatwe, przede wszystkim szokowała inność kulturowa, przerażały niewygody, ale z
czasem zaakceptowałem to. Oczywiście, modlitwa jest
tutaj bardzo ważna, a szczególnie modlitwa innych, bo to
ona wspiera i daje światło, aby trwać tam gdzie się jest
posłanym. Pan Bóg dodawał entuzjazmu, a ja z każdym
dniem coraz bardziej zanurzałem się w papuaskiej rzeczywistości. W czasie tego pobytu spotkałem się z wieloma błogosławieństwami widocznymi dla oka; po pierwsze został wybudowany kościół w buszu Yimut z budynkiem mieszkalno-katechetycznym. Był to rzeczywiście cud, który mógł
się dokonać dzięki wsparciu modlitewno-materialnemu, które otrzymywałem przez ostatnie 4 lata z
franciszkańskich parafii z
Polski. Dlatego w zeszłym
roku w lipcu, gościłem Ojca Prowincjała Nikodema
Gdyka, który przybył do
mnie wraz z polskim małżeństwem z Perth, aby
uczestniczyć w lokalnych
uroczystościach; podziękować dobremu Panu za
wybudowanie Kościoła, budynku dla kobiet, za maszyny
do szycia, za sponsorowanie edukacji i oczywiście za dobrodziejów z Polski. Była to wspaniała i wzruszająca wizyta. Wszyscy znosili niewygody z łatwością np. z Nuku
do Yimut musieliśmy iść pieszo ponad dziesięć godzin,
przemierzając tropikalny busz, przechodząc przez dwie
rzeki, śpiąc w spartańskich warunkach. Widzieliśmy na
twarzach Papuasów wielką radość i wdzięczność za to, że
ktoś z Europy i Australii przyjechał w odwiedziny, to
dodawało nam otuchy i sił. Dla nich był to wielki zaszczyt, że człowiek, bądź co bądź, z kultury zachodniej, bogatszej cywilizacyjnie jest wśród nich. Ale oni nie pozostawali nam dłużni. W Yimut, Wati, Nuku tam gdzie przebywaliśmy, zostaliśmy obdarowani wielką gościnnością
malinezyjską. Oczywiście nie mogło zabraknąć tradycyjnej, papuaskiej „świnki”. Mieliśmy przez ten cały czas
mięso wieprzowe, które w tradycji papuaskiej należy do
uszanowania ważnego dnia i gości, a takimi byli przybysze z Polski.
Chciałbym na koniec zacytować słowa Encykliki „Redemptoris Missio” papieża Jana Pawła II: „Dziś od
wszystkich chrześcijan, od wszystkich Kościołów partykularnych, od Kościoła powszechnego, wymaga się tej
samej odwagi, jaka pobudzała misjonarzy w przeszłości, tej samej gotowości do słuchania Ducha
Świętego”.
Dlatego warto czasami wyruszyć z własnych
wspólnot, aby zamieszkać
w odległych miejscach, zapoznać się i zbliżyć do zupełnie innych problemów.
Jest to ważne dla pojedynczego człowieka i społeczności z której się wyszło,
bo zbliżanie się, poznawanie i próba zrozumienia
innych kultur ubogaca.
List biskupa Briana Barnesa OFM
z Papui Nowej Gwinei
święceniach. Rozpocząłem pracę w diecezji Aitape; w buszu
jako proboszcz, później jako kapelan policji, potem zostałem
mianowany biskupem Aitape, a następnie arcybiskupem Port
Moresby stolicy Papui Nowej Gwinei, gdzie obecnie od marca
2008 roku przebywam na emeryturze. W 1993 roku przez
tydzień gościłem w Polsce wraz z braćmi z Papui Nowej
Gwinei oraz z bratem Tymoteuszem, który zmarł w zeszłym
miesiącu. Odwiedziliśmy Kraków. Przybyliśmy do Was, aby
szukać nowych misjonarzy dla Papui Nowej Gwinei.
Zachęcam Was Młodzi Bracia, którzy czujecie się na siłach,
aby odpowiedzialnie podjąć wyzwanie, jakie stawia przed
Wami Pan do bycia misjonarzami, do pracy pastoralnej z
braćmi z Papui Nowej Gwinei i opiekowaniem się ludźmi tego
młodego Kościoła. Misyjne powołanie jest szczególnym
wezwaniem Pana do naśladowania długiej tradycji naszego
zakonu od czasu Świętego Franciszka.
17 sierpnia 2009
Franciszkańska
Prowincja Matki Bożej Anielskiej
Kraków
Polska
Pisząc ten list również przesyłam Wam swoje
błogosławieństwo:
Niech Pan wam błogosławi i niech was strzeże.
Niech wam ukaże oblicze swoje i zmiłuje się nad wami.
Niech zwróci oblicze swoje ku wam i niech was obdarzy
pokojem.
Pan niech was błogosławi.
+ Brian Barnes OFM
emerytowany arcybiskup Port Moresby
Drodzy Bracia!
Piszę do Was, aby przesłać Wam życzenia od braci z Kustodii
Świętego Franciszka w Papui Nowej Gwinei i na Wyspach
Salomona, szczególnie młodym braciom Prowincji Matki
Bożej Anielskiej w Krakowie, którzy zastanawiają się nad
podjęciem pracy misyjnej gdzieś na naszych terenach.
Obecnie jestem na wakacjach w Sydney w Australii, gdzie
Wasz Ojciec Prowincjał Nikodem i mój przyjaciel, misjonarz
Ojciec Piotr z Waszej Prowincji spędzają kilka dni we
wspólnocie Franciszkanów Waverly (Sydney) przed
powrotem do Polski. Rozmawialiśmy o potrzebie przybycia
kolejnych misjonarzy do Papui Nowej Gwinei.
Franciszkanie przybyli do Papui Nowej Gwinei w roku 1946.
Zaraz po zakończeniu drugiej wojny światowej franciszkanie
z prowincji australijskiej, bolońskiej oraz pojedynczy bracia z
innych krajów rozpoczęli pracę w diecezji Aitape w północnozachodniej części kraju. Obecnym kustoszem jest Ojciec
Edward z Filipin, gdzie również przebywali niektórzy polscy
misjonarze włącznie z Ojcem Piotrem, który mieszkał tam
przez 10 lat. Aktualnie pracujemy z grupą rdzennych
franciszkanów z Papui Nowej Gwinei.
Sam przybyłem do Papui Nowej Gwinei w 1959 roku, rok po
15
FRANCISZKAŃSKIE MUZEUM MISYJNE
Nie tylko afrykańska wioska
o. Nikodem Gdyk OFM
16
Będąc jeszcze ministrantem i uczestnicząc w rekolekcjach młodzieżowych w
Dursztynie, ogromne wrażenie zrobiło na
mnie spotkanie z misjonarzami z Afryki.
Ojcowie ubrani w szare franciszkańskie habity, a niektórzy w tradycyjne stroje plemienia Moba, opowiadali o swojej pracy w Togo. Wystarczyło jedno spotkanie, ciekawe
opowieści, kilka przywiezionych eksponatów, a serce rwało się już na Czarny Ląd…
I dobrze, że co jakiś czas przyjeżdżają misjonarze do kraju na odpoczynek
wakacyjny. Wówczas dla wiernych i Przyjaciół Misji Franciszkańskich organizowane są z nimi spotkania, aby mogli dać osobiste świadectwo życia na misjach i opowiedzieć o swojej codziennej pracy ewangelizacyjnej.
Oczywiście większy zasięg informacyjny mają czasopisma typowo misyjne, jakie od wielu lat obecne są na rynku polskiej
prasy katolickiej. Do ich grona można zaliczyć także naszą „Lafię”, która dostarcza
wiele informacji na temat posługi misjonarzy i wiadomości o misyjnych potrzebach
Kościoła.
Również szeroko pojęta działalność
duszpasterska w parafiach może być doskonałą okazją do animacji misyjnej wszystkich wiernych. Kościół z natury swej jest
misyjny, wszyscy więc wierni, cały lud Boży, winien być włączony w jego misyjne
dzieło. Zadanie to wypływa z przyjętego
chrztu świętego i bierzmowania. Dla powodzenia wysiłków misjonarzy i misjonarek
bardzo ważna jest współpraca na płaszczyźnie modlitewnej, informacyjnej oraz
materialnej. Dzisiaj dogodnym miejscem
animacji misyjnej są szkoły, w których prowadzone są lekcje religii. Coraz większy zasięg mają także internetowe strony, na których poszczególne zakony i zgromadzenia
zamieszczają informacje o misjach,
misjonarzach i krajach misyjnych.
Jednym z bardzo ważnych elementów informacji, dokumentacji i edukacji misyjnej są muzea misyjne i zbiory różnych
pamiątek przywiezionych przez misjonarzy. Są one ważnym miejscem formacji misyjnej, mającej na celu ożywienie świadomości i współpracy misyjnej. Także w naszej Prowincji Matki Bożej Anielskiej przy
Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie Bronowicach Wielkich znajduje się
muzeum misyjne. Dzięki zaangażowaniu
Prowincjalnych Moderatorów ds. Misji
oraz wszystkich naszych, byłych i aktualnych misjonarzy, zostało zebranych sporo
ciekawych eksponatów, rzeźb i masek, z
różnych zakątków świata, głównie z oddalonej Papui Nowej Gwinei oraz z Afryki.
Ciekawostką są ścienne malowidła i budowle przenoszące zwiedzających jakby do
„afrykańskiej wioski”. Interesujące są także
zdjęcia, dokumentujące historię i aktualną
posługę naszych misjonarzy m. in. w Togo,
Ziemi Świętej, Australii i Papui Nowej
Gwinei.
Zapraszamy do odwiedzenia naszego muzeum misyjnego, aby poznać inne
kultury, zwyczaje, tradycje i sztukę. Żywimy nadzieję, że taka wizyta przyczyni się
do współpracy w wielkim dziele misyjnym
Kościoła, do którego są wezwani wszyscy
chrześcijanie.
Kontakt:
o. Zdzisław Goraj OFM
Dyrektor Muzeum Misyjnego
ul. Ojcowska 1
31-344 Kraków
tel. kom. 0517 894 359
17
życie codzienne w Togo
fot. o. Nikodem Gdyk OFM
18
19
franciszkańskie
aktualności misyjne
Lublin
W dniach od 31 sierpnia do 4 września br. w Wyższym Seminarium Duchownym Ojców Kapucynów w Lublinie odbyły się IX Franciszkańskie Warsztaty Misjologiczne. Organizatorem Warsztatów jest Franciszkańska Konsulta
Misyjna. Temat tegorocznego spotkania seminaryjnych kół misyjnych wszystkich trzech rodzin franciszkańskich
brzmiał: „Dialog międzyreligijny”. W ramach spotkania zostały wygłoszone następujące referaty: Dialog międzyreligijny. Podstawowe definicje (o. mgr lic. Mariusz Uniżycki OFM), Religie świata, a roszczenie chrześcijaństwa do wyjątkowości. Refleksje chrystologiczne (o. prof. dr hab. Ireneusz Sławomir Ledwoń OFM), Chrześcijaństwo a religie.
Plemienne religie Afryki (ks. prof. dr hab. Jarosław Różański OMI), Chrześcijaństwo a religie. Judaizm. Islam. Buddyzm (dr Aldona Piwko). Uczestników Warsztatów odwiedzili prowincjałowie: o. Dobrosław Kopysteryński OFM z
Ukrainy i o. Nikodem Gdyk z Krakowa. W ramach popołudniowych spotkań miały miejsce świadectwa misjonarzy
pracujących na różnych kontynentach. Byli obecni misjonarze z Boliwii, Gabonu, Turcji, Papui Nowej Gwinei. W
ostatnim dniu spotkania miała miejsce pielgrzymka do sanktuarium Matki Bożej Zwiastowania w Kazimierzu Dolnym
oraz spotkanie z siostrami Franciszkankami Misjonarkami Maryi w Lublinie.
Watykan
Fr. Luis Gerardo Cabrera Herrera, został przez Benedykta XVI mianowany Arcybiskupem Metropolitą Cuenca
en Ecuador, w Ekwadorze. Nowy arcybiskup urodził się w Azogues 11 października 1955. Uczył się w Niższym Seminarium franciszkańskim w Azogues i w Quito, potem studiował filozofię i teologię na Papieskim Uniwersytecie Katolickim Ekwadoru oraz uzyskał doktorat z filozofii na Antonianum w Rzymie.
Fr. Walter Jeová Heras Segarra, Minister prowincjalny Prowincji św. Franciszka w Quito, Ekwador, został
mianowany przez Benedykta XVI Wikariuszem Apostolskim Zamora w Ekwadorze. Nowy biskup urodził się w Bulán
(Ekwador) w 1964 roku, złożył śluby wieczyste w 1990, a w 1992 otrzymał święcenia kapłańskie. Dotychczas był
Ministrem Prowincjalnym i Wice-Przewodniczącym Konferencji Przełożonych Zakonnych Ekwadoru.
Włochy
25 maja w Santa Maria degli Angeli w Porcjunkuli, uroczystą koncelebracją, której przewodniczył Minister
generalny, rozpoczęła się Kapituła generalna. Rano, po dopełnieniu formalności, Ojców kapitulnych powitał serdecznie
Minister prowincjalny Asyżu, Fr. Bruno Ottavi. Następnie pozdrowili ich także Biskup Asyżu JE Mons. Domenico
Sorrentino i Burmistrz miasta Dr Claudio Ricci.
Była to Kapituła bardzo szczególna w 800-lecie zatwierdzenia naszego sposobu życia przez papieża Innocentego III. Duże znaczenie miał także temat wiodący, będący kontynuacją refleksji poprzednich Kapituł: być misjonarzami w świecie jako Bracia Mniejsi, żyjący z sercem zwróconym na Pana, zdolni do głoszenia Słowa Pana wśród
wszystkich ludzi. Motto Kapituły: "Verbum Domini nuntiantes in universo mundo" - Głosiciele Słowa Bożego na całym
świecie - odwołuje się do misyjnego wymiaru wspólnoty franciszkańskiej.
20
oprac. J. P. Szumiec OFM na podst. Fraternitas i inf. własnych
informacje misyjne
w skrócie
Republika Południowej Afryki
Benedykt XVI mianował polskiego misjonarza, sercanina ks. Adama Musiałka biskupem diecezji De Aar w
Republice Południowej Afryki. Ks. Adam Leszek Musiałek urodził się 9 maja 1957 roku w Wieruszowie (diec.
kaliska). Pierwsze śluby zakonne złożył 11 września
1977, a święcenia przyjął 9 czerwca 1983 r. w Stadnikach. W 1983 roku zaczął pracować jako wikariusz w
Chmielowie k/Ostrowca Świętokrzyskiego; następnie w
latach 1984-1986 pełnił funkcję socjusza nowicjuszy w
Stopnicy k/ Buska. W 1987 wyjechał do pracy misyjnej
do Republiki Południowej Afryki, gdzie najpierw był
proboszczem w De Aar, a w latach 1995-2001 prowincjałem sercanów w tym kraju. Następnie w latach 2001-06
był dyrektorem Dehoniańskiego Domu Studiów w Merryville koło Pietermaritzburga, a od 2007 został proboszczem parafii w Pietermaritzburgu (archidiecezja Durban).
Pakistan
Kolejny chrześcijanin padł ofiarą tzw. ustawy o bluźnierstwie, obowiązującej w Pakistanie. Jak podała agencja AsiaNews 20-letni Fanish przebywał w więzieniu w
Sialkot z oskarżenia o zbezczeszczenie Koranu. Jego
aresztowanie 12 września poprzedził atak muzułmańskich fanatyków na wspólnotę chrześcijańską w jego rodzinnej wiosce. Fanisha znaleziono wczoraj martwego w
celi z licznymi ranami na ciele. Policja stwierdziła samobójstwo, jednak miejscowi obrońcy praw człowieka
uważają, że młody chrześcijanin zmarł na skutek tortur,
jakie zadano mu w więzieniu.
W Pakistanie ciągle dochodzi do aktów antychrześcijańskiej przemocy. W prowincji Pendżab, w miasteczku
Jaithikey, muzułmanie spalili kościół i zniszczyli dwa
domy. Do ataku doszło pod pretekstem znieważenia
przez jednego z chrześcijan Koranu. W istocie chodziło o
to, że jego dziewczyną była muzułmanka. Wezwanie do
rozprawienia się z chrześcijanami zabrzmiało podczas
piątkowej modlitwy w meczecie. Sprawiło to, że w obawie o swój los miasteczko opuściło 35 chrześcijańskich
rodzin. Dyrektor pakistańskiej Komisji Sprawiedliwości
i Pokoju, ks. Emmanuel Yousaf Mani podkreśla, że
sytuacja w Pendżabie staje się coraz bardziej napięta. Z
kościoła, który spalono, korzystali zarówno katolicy jak i
protestanci.
Grupa muzułmanów zabiła 1 sierpnia 6 chrześcijan, w
tym 1 dziecko, a kilkunastu raniła w pakistańskiej wiosce
Korian, 160 km na zachód od Lahauru. Wyznawcy islamu podpalili także 75 domów i 2 kościoły. Chrześcijańska wioska, w której mieszkało 100 rodzin, została
praktycznie zniszczona. Powodem rozpoczętych 30 lipca
trzydniowych ataków były oskarżenia o profanację Koranu przez chrześcijan w czasie ceremonii ślubnej 26 lipca. Według ministra ds. mniejszości Szahbaza Bhattiego,
zarzuty wobec wyznawców Chrystusa były bezpodstawne. Poinformował on, że wszyscy zabici to chrześcijanie.
Spłonęli oni żywcem. Pakistańska telewizja pokazała policję rozpędzającą rozgniewany tłum za pomocą gazów
łzawiących. Za profanację Koranu grozi w Pakistanie ka-
ra śmierci. Chrześcijanie, stanowiący w tym kraju 3%
mieszkańców twierdzą, że prawo przeciw bluźnierstwu
jest często wykorzystywane do represjonowania ich
wspólnot.
Indie
Rok po pogromach chrześcijan w Indiach, ich ofiary trafiają do slumsów. Władze stanu Orisa postanowiły zamknąć obozy uchodźców. Nie wypłacono też odszkodowań
za tysiące spalonych domów. Chrześcijanie, którzy z
obawy przed hinduistycznymi bojówkami nie mogli powrócić w swe rodzinne strony, zaludniają obecnie slumsy
Bhubaneśwaru, stolicy stanu.
Kolumbia i Meksyk
Kolumbia i Meksyk to dwa najbardziej niebezpieczne dla
duchownych kraje Ameryki Łacińskiej. Konferencja
Biskupów Meksyku opublikowała dokumenty, z których
wynika, że w samym tylko Meksyku w ciągu minionych
16 lat zamordowano 12 kapłanów, w tym jednego kardynała.
Afryka
Kapłaństwo to główny temat obrad biskupów z Południa
Afryki w Mariannhill w Republice Południowej Afryki.
Bierze w nich udział 28 delegatów z 9 krajów należących
do Międzyregionalnego Spotkania Biskupów Afryki Południowej (IMBISA).
Kongo
Siostry ze Zgromadzenia Niepokalanego Serca Maryi
zostały okradzione i pobite. Zamaskowani sprawcy ograbili w tym mieście dom generalny sióstr ze zgromadzenia
Niepokalanego Serca Maryi. Zakonnice zostały brutalnie
pobite kolbami karabinów. Sprawcy napadli też na siedzibę miejscowego arcybiskupa. Misyjna agencja Misna
informuje o rosnącym braku bezpieczeństwa na coraz
większych obszarach Konga.
Wietnam
Benedykt XVI mianował 4 nowych biskupów w Wietnamie. Trzech z nich zastąpi ordynariuszy, którzy osiągnęli przewidziany prawem wiek emerytalny, a czwarty
został biskupem pomocniczym. Jedna z nominacji dotyczy położonej na południu kraju diecezji Phan Thiêt,
gdzie ordynariuszem został dotychczasowy biskup pomocniczy Miasta Ho Chi Minh, 57-letni bp Joseph Vu
Duy Thong. Pozostałe trzy nominacje dotyczą północnej
części kraju. Ordynariuszem Thái Binh został 63-letni bp
Pierre Nguyên Van Dê, SDB. Ordynariuszem Phát Diêm
został liczący 56-lat ks. Joseph Nguyen Nang a biskupem
pomocniczym diecezji Xuân Lôc liczący 55 lat ks. Thomas Vu Dình Hiêu. Dwaj ostatni wymieni biskupi przez
kilkanaście lat przed przyjęciem święceń kapłańskich
pracowali jako pomocnicy duszpasterscy, oczekując by
władze wydały pozwolenie na przyjęcie święceń.
oprac. J. P. Szumiec OFM
na podst. www.fides.org, Tygodnik Powszechny, AsiaNews, Radio Watykańskie, Więź, www.opoka.org.pl
21
pomoc misjom
intencje dla misjonarzy
Za pośrednictwem Sekretariatu Misyjnego można zamawiać Msze św. zarówno pojedyncze, jak i nowennowe oraz gregoriańskie.
Intencje należy przesłać do Sekretariatu pocztą (zwykłą lub elektroniczną), natomiast ofiarę wpłacić na konto bankowe Sekretariatu
z zaznaczeniem w tytule wpłaty: “intencje dla misjonarzy”.
Sekretariat przesyła intencję wraz z ofiarą misjonarzowi, natomiast Ofiarodawcy wysyła potwierdzenie.
Sekretariat Misyjny, OO. Franciszkanie, ul. Ojcowska 1, 31-344 Kraków
numer konta:
04 1020 2892 0000 5102 0016 8435
Program jubileuszu 800 lecia Franciszkanów
Kraków 2009
Jubileusz obchodzony jest razem przez dziesięć polskich Prowincji franciszkańskich
należących do trzech gałęzi franciszkańskich: Zakon Braci Mniejszych (OFM - 5 prowincji),
Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych (OFMConv - 3 prowincje) i Zakon Braci Mniejszych
Kapucynów (OFMCap - 2 prowincje).
Środa, 30 września 2009 r.
Kwesta braci na rzecz ubogich przed Galerią Krakowską i Centrum Handlowym M1
Czwartek, 1 października 2009 r.
9.00 - Kapituła namiotów dla braci (Wieliczka, klasztor franciszkanów)
14.15 - Koncert w ogrodzie: Lidia Jazgar z zespołem Galicja (Wieliczka, klasztor
franciszkanów)
17.00 - Eucharystia (Kraków, Bazylika św. Franciszka, ul. Franciszkańska)
20.00 mecz piłki nożnej - Franciszkanie - Cracovia, Wisła i Hutnik (Kraków, Stadion KS
Nadwiślan)
Piątek, 2 października 2009 r.
9.00 - Sympozjum naukowe "Franciszkanie: przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.
Kulturotwórcza rola Zakonu Franciszkanów w Polsce" (wstęp za zaproszeniami)
17.00 - Eucharystia (Kraków, kościół bernardynów przy ul. Bernardyńskiej)
Sobota, 3 października 2009 r.
10.00-16.00 - Dzień otwarty u Franciszkanów. Możliwość zwiedzania męskich klasztorów
Franciszkanów w Krakowie
20.00 - Koncert jubileuszowy na Rynku Głównym w Krakowie
Transitus. Oratorium o życiu i śmierci świętego Franciszka z Asyżu. Tekst i muzyka: Beata i
Joachim Mencel. Wykonawcy: Natalia Niemen, Kasia Kurzawska, Jorgos Skolias, New Life
Music, Orkiestra Krakowska, Promyczki, Chór Franciszkański Rynek Główny w Krakowie.
Wstęp wolny
22
Niedziela, 4 października 2009 r., Uroczystość św. Franciszka z Asyżu
10.30 - Uroczysta Eucharystia pod przewodnictwem JE ks. kard. Stanisława Dziwisza
(Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie- Łagiewnikach)
14.00-18.00 - Franciszkański dzień misyjny. Koncerty zespołów franciszkańskich (Rynek
Główny w Krakowie)
- modlitwa - zachęcamy do modlitwy za misje. Zapraszamy zwłaszcza do duchowej łączności w sprawowanych Mszach Świętych: w pierwsze czwartki - za zmarłych misjonarzy; w pierwsze piątki - w intencji misji,
misjonarzy i o powołania misyjne; w pierwsze soboty - za Przyjaciół i Dobrodziejów misji.
- ofiarowanie cierpienia w intencji dzieła misyjnego.
- pomoc materialna - w miarę możliwości, wspierajmy dzieło misyjne Kościoła. Misjonarze potrzebują
środków niezbędnych do ewangelizacji, a także prowadzą wiele dzieł charytatywnych. To od nas zależy, czy
będą mogli skutecznie pracować na chwałę Pana i dla dobra ludzi.
- akcja “Intencje dla misjonarzy” - szczegóły na stronie 22.
- akcja “stypendia szkolne” - Sekretariat Misyjny przyznaje uzdolnionej młodzieży z naszych parafii na Ukrainie stypendia, które umożliwiają studiowanie w Polsce. Ofiary na ten cel prosimy przesyłać z zaznaczeniem na
przekazie “stypendia szkolne”.
- Misyjny Program Pomocy Edukacyjnej “Nadzieja” - szczegóły na www.misjefranciszkanskie.pl/nadzieja.
- propagowanie dzieła misyjnego - starajmy się pozyskiwać nowych przyjaciół misji franciszkańskich. Aby
otrzymywać regularnie informacje o naszych misjonarzach i ich pracy i włączyć się we wspólnotę modlitwy i pomocy, wystarczy przesłać zgłoszenie wraz ze swoim adresem zamieszkania na adres Sekretariatu Misyjnego.
LAFIA franciszkański kwartalnik misyjny
Wydawca: Sekretariat Misyjny Prowincji Matki Bożej Anielskiej Zakonu Braci Mniejszych w Polsce
Redaguje Zespół. Redaktor naczelny: o. Mariusz Uniżycki OFM. Opracowanie graficzne: ITURIEL.
Stali współpracownicy: o. Nikodem Gdyk OFM, o. Pacyfik Iwaszko OFM, o. Bonifacy Kotrys OFM, o. Piotr Rzucidło OFM,
o. Jerzy Kulpa OFM, o. Bartosz Rybienik OFM, br. Joachim Szumiec OFM, br. Tobiasz Szczepaniak OFM.
Korekta: br. Serafin Broniowski OFM, br. Piotr Kubasiak OFM
Dział prenumeraty: Łukasz Dąbroś.
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Materiałów nie zamówionych redakcja nie zwraca.
ISSN 1689-9458
Nakład 10 000 egz.
WARUNKI PRENUMERATY:
aby otrzymywać kwartalnik drogą pocztową,
wystarczy wpłacić dowolną ofiarę na konto bankowe Sekretariatu Misyjnego z adnotacją “prenumerata”.
SEKRETARIAT MISYJNY - OO. FRANCISZKANIE, UL. OJCOWSKA 1, 31-344 KRAKÓW
TEL./FAX 0.12.626.46.16; TEL. KOM. 0.792.01.08.71, E-MAIL: [email protected]
konto bankowe Sekretariatu Misyjnego: 04 1020 2892 0000 5102 0016 8435
zapraszamy na stronę:
www.misjefranciszkanskie.pl