WOJENNA HISTORIA ZATOCZYŁA KOŁO

WOJENNA HISTORIA ZATOCZYŁA KOŁO
Odsłonięcie we Wrocławiu pomnika AK z Samsonowa
W Święto Niepodległości, w dniu 11 listopada 2012 roku miało miejsce
we Wrocławiu, na Cmentarzu Parafialnym przy ul. Opolskiej ( Parafia pw. Matki
Boskiej Wspomożenia Wiernych ) poświęcenie i odsłonięcie pamiątkowego pomnika partyzantów i żołnierzy Armii Krajowej z terenu Gór Świętokrzyskich.
Na jasnym granitowym surowo ciosanym bloku umieszczona jest polerowana tablica z czarnego granitu z napisem treści :
PAMIĘCI ŻOLNIERZY I PARTYZANTÓW ARMII KRAJOWEJ
Z REJONU SAMSONOWA k. KIELC
WALCZĄCYM I POLEGŁYM W LATACH 1939 –1945
NA TERENIE GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH
TOWARZYSTWO ZIEMI SAMSONOWSKIEJ
TOWARZYSTWO ZIEMI KSIĘSKIEJ
WROCŁAW 2012
Nad napisem umieszczony jest emblemat Krzyża Armii Krajowej. Pomnik powstał
z inicjatywy dr-a Adama Czmuchowskiego, wnuka Józefa Ferta, przedwojennego
właściciela pozostałości Huty „Józef” w Samsonowie, a po wojnie wieloletniego
opiekuna tego unikalnego w skali kraju zabytku techniki, po nim samsonowski
zespół wielkopiecowy odziedziczyła Modesta z Fertów Czmuchowska. Pomnik
ufundowany został przez rodziny żołnierzy Armii Krajowej mieszkające we
Wrocławiu, Towarzystwo Ziemi Księskiej oraz Towarzystwo Ziemi Samsonowskiej.
Widok pomnika z pamiątkową tablicą
poświęconą pamięci żołnierzy i partyzantów AK
z rejonu Samsonowa, który został odsłonięty
w dniu 11 listopada 2012 r.
we Wrocławiu na Księżu Małym
Fot. AC
We Wrocławiu, stolicy Dolnego Śląska, czyli na tzw. Ziemiach Zachodnich,
gdzie przed wojną zamieszkiwali Niemcy, gdzie nastąpiła niemal całkowita
wymiana ludności, nadal mieszka sporo osób przybyłych nie tylko ze wschodnich
rubieży II Rzeczpospolitej, ale też wielu, których korzenie sięgają Gór Świętokrzyskich, częstokroć również i o patriotycznym rodowodzie.
Z tej też przyczyny powstał opisywany monument – aby przypominać
czym była Armia Krajowa, jakie ma zasługi i aby edukować młode pokolenie
Dolnoślązaków. Związek tego pomnika z miejscem, w którym on stanął jest
szczególny, bowiem w jego sąsiedztwie spoczywa Modesta z Fertów Czmuchowska,
dobrze znana i pamiętana pośród starszego pokolenia mieszkańców Samsonowa.
Jej brat – Ryszard Fert, dwudziestoletni partyzant Armii Krajowej był jednym
z sześciu zamordowanych w Kołomani, w dniu 29 czerwca 1944 r. Tamto
wydarzenie upamiętnia nie tylko pamiątkowy kamień i krzyż ustawiony przed laty
na miejscu egzekucji w Kołomani, ale też okazały pomnik z piaskowca
tumlińskiego z wysokim żeliwnym krzyżem, górującym nad okolicą, na
Cmentarzu Parafialnym w Tumlinie. Pomnik ten wybudowany z inicjatywy Adama
Czmuchowskiego został uroczyście poświęcony i odsłonięty w dniu 4 listopada
2007 roku w obecności licznie zgromadzonych przedstawicieli rodzin żołnierzy
i partyzantów AK, mieszkańców Samsonowa i okolic, władz lokalnych oraz
Towarzystwa Ziemi Samsonowskiej.
Tumlin, odsłonięcie pomnika AK w dniu 4 listopada 2007 r. Po prawej – zbliżenie na tablicę
Fot. AC
Wracając do Wrocławia – uroczystości odsłonięcia i poświęcenia pomnika
rozpoczęły się o godz. 15.00, zebranych powitał Adam Czmuchowski przywołując
w kilku słowach okoliczności powstania monumentu. Następnie głos zabrał
O.Mieczysław Rećko – Proboszcz tutejszej Parafii, który następnie dokonał
poświęcenia pomnika. Aktu odsłonięcia tablicy dokonała Zofia Dillenius – żołnierz
Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego, mieszkająca na Księżu
Małym we Wrocławiu. Następnie zebrani odśpiewali pieśń zatytułowaną „My
polscy żołnierze z Gór Świętokrzyskich”. Na koniec głos zabrali obecni na
spotkaniu przedstawiciele Światowego Związku Armii Krajowej, Oddział Wrocław.
Ryszard Fert ( 1924 – 1944 ), uczeń Gimnazjum im. S. Żeromskiego w Kielcach, partyzant AK.
Po prawej – Kołomań, kamień w miejscu śmierci partyzantów z Oddziału Pawła Stępnia
w dniu 29 czerwca 1944 r.
Fot. AC
Po zakończeniu uroczystości goście zaproszeni zostali na okolicznościowy
poczęstunek i spotkanie patriotyczne zorganizowane z inicjatywy Towarzystwa
Ziemi Księskiej. Podziękowanie za możliwość zrealizowania tego przedsięwzięcia
organizatorzy kierują przede wszystkim na ręce p.Jolanty i Waldemara Marosików
z Wrocławia – za przekazanie kamienia na budowę pomnika oraz p.Ryszarda
Mikołajczaka z Siechnic – za wykonanie tablicy. Szczególne słowa podziękowania
należą się także : p.Teresie Kłusek, p.Krystynie Samulewicz, p.Zofii Dillenius,
p.Tadeuszowi Rybowskiemu, p.Krystynie Zielińskiej, p.Zofii i Leonowi Helwing,
p.Irenie Szprucie, p.Grażynie Huryk oraz p.Marianowi Rutkowskiemu.
I tak historia partyzantów Armii Krajowej z Samsonowa zatoczyła koło,
kiedy na poniemieckim cmentarzu we Wrocławiu, prawie siedemdziesiąt lat po
zakończeniu wojny, stanął pomnik Armii Krajowej, obok spoczywających tu
potomków samsonowskich hutników, sprowadzonych przed wiekami z Anglii
w Góry Świętokrzyskie…
TZS