PAKIET PODSTAWOWY z historii dla klasy II

PAKIET PODSTAWOWY
z historii dla klasy II
Temat: Periodyzacja dziejów świata.
ok. 13 mld lat temu - Wielki Wybuch
PREHISTORIA
ok. 3000 r. p.n.e. - pismo i pierwsze państwa
STAROŻYTNOŚĆ
476 r. – upadek Ces. Zachodniorzymskiego
ŚREDNIOWIECZE
1492 r.- odkrycie Ameryki przez K. Kolumba
NOWOŻYTNOŚĆ
1789 r. - wybuch Rewolucji Francuskiej
“XIX WIEK”
1914 r.- wybuch I wojny światowej
“XX WIEK”
1991 r. - upadek Związku Radzieckiego
“XXI WIEK”
dzień dzisiejszy
Temat: Periodyzacja dziejów Polski.
966 r. - chrzest Mieszka I i Polski
Dynastia Piastów
1370 r. - śmierć króla Kazimierza Wielkiego
Dynastia Jagiellonów
1572 r. - śmierć króla Zygmunta Augusta
Rzeczpospolita Obojga Narodów
1795 r. - III rozbiór Polski
Zabory
11 XI 1918 r. - odzyskanie niepodległości
II Rzeczpospolita
1939 r. - wybuch II wojny światowej
Polacy w czasie II wojny światowej
1945 r. – koniec II wojny światowej
Polska Rzeczpospolita Ludowa
1989 r. – transformacja ustrojowa
III Rzeczpospolita
dzień dzisiejszy
Temat: Dynastia Piastów.
Mieszko I poślubił czeską księżniczkę Dobrawę, a w 966 r. wraz wielu poddanymi przyjął chrzest,
co jest uznawane za symboliczny chrzest Polski oraz początek naszej historii.
Bolesław Chrobry (syn) w 1000 r. ugościł cesarza Niemiec Ottona III (zjazd gnieźnieński), wygrał
wojnę z jego następcą, a w 1025 r. został koronowany na króla.
Mieszko II (syn) zaatakowany przez cesarza Niemiec i księcia kijowskiego nie odparł najazdów,
stracił koronę, ale utrzymał się przy władzy.
Kazimierz Odnowiciel (syn) - przeniósł stolicę ze zniszczonego przez Czechów Gniezna do
Krakowa i odbudował wiele zniszczeń wojennych.
Bolesław Śmiały (syn) poprał papieża w jego konflikcie z cesarzem, za co został koronowany;
konflikt ze św. Stanisławem i poddanymi zmusił go do ucieczki z kraju.
Władysław Herman (brat) przejął władzę po wygnanym starszym bracie, nie mając jego
odwagi oddał koronę cesarzowi i podporządkował Polskę Niemcom.
Bolesław Krzywousty (syn) obronił Polskę przed atakiem cesarza Niemiec i uczynił ją silną, ale
przed śmiercią podzielił kraj między synów.
ROZBICIE DZIELNICOWE 1138 r. – 1320 r.:
 Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków,
 Mongołowie (Tatarzy) złupili Kraków (hejnał),
 Czesi przejęli Śląsk,
 Krzyżacy zabrali Pomorze Gdańskie.
Władysław Łokietek (praprawnuk) zjednoczył Wielkopolskę i Małopolskę, w 1320 r. został
koronowany w Krakowie i zakończył rozbicie dzielnicowe.
Kazimierz Wielki (syn) „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”:
 unikał wojen,
 skodyfikował prawo,
 rozwijał gospodarkę,
 budował nowe wsie i miasta
 wznosił zamki i fortyfikował miasta,
 zdobył Ruś Halicką z Lwowem, Mazowsze, Wołyń i Podole,
 ufundował Akademię Krakowską (późniejszy Uniwersytet Jagielloński),
 uczynił z naszej ojczyzny jedno z najpotężniejszych państw w Europie
Temat: Dynastia Jagiellonów.
[Ludwik Andegaweński (siostrzeniec) w Koszycach przyznał szlachcie pierwsze przywileje
generalne, które rozpoczęły proces stopniowego osłabiania pozycji króla w Polsce.
św. Jadwiga (córka) za jej panowania Polska i Litwa zawarły unię, w wyniku której książę Jagiełło
otrzymał koronę Polski, a Litwa została schrystianizowana.]
Władysław Jagiełło (mąż) w 1410 r. dowodząc wojskami polsko-litewskimi w bitwie pod
Grunwaldem pokonał Krzyżaków i wspierające ich rycerstwo z Europy Zachodniej.
Władysław Warneńczyk (syn) jako król Polski i Węgier zorganizował krucjatę przeciwko
ekspansji islamskiego Imperium Osmańskiego - przegrał i zginął w bitwie pod Warną.
Kazimierz Jagiellończyk (brat) wygrał wojnę trzynastoletnią z Krzyżakami (zabrał im Pomorze
Gdańskie i uczynił lennikami Polski), nadał szlachcie wiele kolejnych przywilejów.
Jan Olbracht (syn) za jego panowania zaczął działać Sejm złożony z monarchy, rady królewskiej
(czyli Senatu) oraz posłów przysłanych przez sejmiki szlacheckie.
Aleksander Jagiellończyk (brat) podczas jego rządów uchwalono prawo „nihil novi”, które
uczyniło Sejm najważniejszą instytucją w Polsce (początek demokracji szlacheckiej).
Zygmunt Stary (brat) wygrał wojnę z ze zbuntowanymi Krzyżakami, a w 1525 r. przyjął hołd
pruski od byłego Wielkiego Mistrza Albrechta Hohenzollerna.
Zygmunt August (syn) w 1569 r. zaprzysiągł w Lublinie unię realną Polski i Litwy, tak powstała
Rzeczpospolita Obojga Narodów, której królowie byli wybierani przez całą szlachtę.
Temat: Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Henryk Walezy był pierwszym królem elekcyjnym, przekonawszy się jak niewielką władzę w
Rzeczypospolitej Obojga Narodów ma król, uciekł by zasiąść na tronie Francji.
Stefan Batory wygrał wojnę ze sławnym carem Rosji Iwanem Groźnym, założył Akademię
Wileńską, sfinalizował organizację najwspanialszej kawalerii świata – husarii.
Zygmunt III Waza przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy; za jego panowania wielkie sukcesy
odnosiła polska husaria:
- hetman Jan Karol Chodkiewicz w bitwie pod Kircholmem pokonał Szwedów a pod Chocimiem
Turków
- hetman Stanisław Żółkiewski w 1610 r. po zwycięskiej bitwie pod Kłuszynem, wziął do niewoli
rosyjskiego cara (hołd ruski) i na dwa lata zajął Moskwę.
Władysław IV (syn) wygrał wojnę z Rosją i współpracował z Kozakami, którzy wspierali Polskę w
wojnach z Turkami i Tatarami.
Jan Kazimierz (brat) po wielu klęskach z powstaniem kozackim Chmielnickiego zwyciężył w
gigantycznej bitwie pod Beresteczkiem; w 1655 najazd Szwecji zmusił go do ucieczki na Śląsk
(„potop szwedzki”), ale nie poddał się i po zwycięskim odparciu oblężenia Jasnej Góry
oraz sukcesach hetmana Stefana Czarnieckiego odzyskał tron Polski.
Michał Korybut Wiśniowiecki skapitulował wobec groźnego ataku Turcji (zdobyli Kamieniec
Podolski), ale zwycięstwa hetmana Jana Sobieskiego zażegnały niebezpieczeństwo.
Jan III Sobieski w 1683 r. wraz z husarią ruszył na pomoc Austrii zaatakowanej przez wielką
armię turecką i zwyciężył w bitwie pod Wiedniem.
August II Mocny wplątał Polskę w wojnę między Rosją i Szwecją co doprowadziło do
uzależnienia Rzeczypospolitej od Rosji (Szwecja przegrała i też wpadła w zależność)
Stanisław Leszczyński chciał uniezależnić Polskę od Rosji w oparciu o sojusz z Francją i
Szwecją, ale zaraz po wygranej elekcji został obalony przez interwencję armii rosyjskiej.
August III Sas (syn Augusta II) został narzucony Polakom przez Rosję, jego rządy były czasem
anarchii i demoralizacji („za króla Sasa, jedz, pij i popuszczaj pasa”)
Stanisław August Poniatowski był ostatnim królem Polski;
1772r – I rozbiór Polski,
1791r. – uchwalenie Konstytucji 3 Maja,
1792r. – konfederacja w Targowicy, wojna z Rosją i obalenie Konstytucji 3 Maja,
1793r. – II rozbiór Polski,
1794r. – insurekcja kościuszkowska (gen. Tadeusz Kościuszko),
1795r. – III rozbiór Polski i abdykacja króla.
Temat: Średniowiecze.
Wczesne średniowiecze:
Zaczęło się, gdy wielka wędrówka ludów zburzyła świat starożytny (antyczny) - ataki Hunów
i Germanów zniszczyły Cesarstwo Zachodniorzymskie, a Europę Środkową zdominowali
Słowianie.
Choć chrześcijańskie imperium rzymskie upadło, dzięki wielkiej pracy Kościoła katolickiego
barbarzyńcy odrzucili swoje religie politeistyczne i przyjęli wiarę w Chrystusa. W kolejnych
wiekach wysiłek tysięcy misjonarzy doprowadził do nawrócenia niemal całej Europy.
Na gruzach Rzymu powstało potężne Państwo Franków, obejmowało obszary dzisiejszej
Francji, Niemiec, Włoch i Beneluksu, a szczyt swej potęgi osiągnęło pod panowaniem Karola
Wielkiego, który w 800r. został ogłoszony cesarzem.
W 622r. w mieście Mekka prorok Mahomet założył islam i zapoczątkował dżihad, czyli
„świętą wojnę” o podbój świata dla Allacha; muzułmanie zdobyli Bliski Wschód i Afrykę Północną,
ale w Europie zostali powstrzymani przez Franków, papieża i Bizancjum.
Pełne średniowiecze:
Do ekspansji islamu od południa doszło wielkie niebezpieczeństwo ze strony Wikingów od
północy, którzy nękali całą Europę łupieżczymi napadami.
W takich warunkach wojen wszystkich ze wszystkimi pojawiły się współczesne państwa
europejskie – najpierw z rozpadu Państwa Franków powstały Francja i Niemcy (traktat w Verdun –
843r.), potem Czechy, Węgry, Polska (966), Anglia (1066) i wiele innych.
W roku 1054 doszło do pierwszego rozłamu wśród chrześcijan, czyli tzw. Schizmy
Wschodniej – biskupi zamieszkujący Bizancjum przestali uznawać zwierzchność papieża i w ten
sposób powstał Kościół prawosławny, zwany też ortodoksyjnym.
W 1095r. papież Urban II – proszony przez cesarza Bizancjum o pomoc w walce z coraz
potężniejszym islamem – wezwał w Clermont rycerstwo Europy do zbrojnej pielgrzymki w celu
wyzwolenia Jerozolimy. Pierwsza krucjata zakończyła się wielkim sukcesem i zajęciem całej Ziemi
Świętej. Założono tam Królestwo Jerozolimskie, a zakony rycerskie (Templariusze, Joannici i
Krzyżacy) przez dwa wieki powstrzymały najazdy muzułmanów na Bizancjum i resztę Europy.
Jednocześnie rosła potęga Niemiec i pojawiła się groźba podporządkowania Kościoła
katolickiego niemieckiemu cesarzowi, tak jak wcześniej prawosławie zostało podporządkowane
cesarzom Bizancjum. Tak zwany „spór o inwestyturę” zakończył kompromisowy Konkordat
wormacki – Kościół katolicki zachował niezależność od cesarzy niemieckich.
Późne średniowiecze:
W ostatnich wiekach średniowiecza monarchie patrymonialne zaczęły zmieniać się w
monarchie feudalne, czyli takie, w których narody podzielone były na cztery główne stany:
szlachta, duchowieństwo, mieszczaństwo i chłopstwo.
Najdłuższym konfliktem średniowiecza była tzw. „wojna stuletnia”, w czasie której Francja
walczyła o wyzwolenie się spod władzy Anglików. Choć ci dzięki niezrównanym łucznikom
wygrywali większość bitew, Francuzi pod wodzą św. Joanny d’Arc odzyskali pełną niepodległość.
Gdy krucjaty wygasły, a Królestwo Jerozolimskie upadło, Bizancjum nie było w stanie
wytrzymać naporu muzułmańskiego Imperium Osmańskiego (Otomańskiego). Najpierw straciło
wszystkie terytoria, a w 1453 r. wyznawcy Allacha zajęli, Konstantynopol. Dzięki temu muzułmanie
mogli kontynuować dżihad w głąb Europy i po wielu sukcesach w 1683 r. dotarli aż do Wiednia,
gdzie zostali pokonani przez husarię Jana III Sobieskiego.
Temat: Kultura średniowiecza.
Nauka i sztuka:
- ocalenie dziedzictwa antyku przez zakonnych kopistów
- szkoły przy klasztorach i parafiach oraz uniwersytety w miastach: Bolonia, Paryż (Sorbona),
Oksford, Cambridge, Kraków
- wynalazki: okulary, zegar mechaniczny, młyn wodny i wiatrowy, trójpolówka
- chorał gregoriański papieża Grzegorza Wielkiego
- ołtarz Wita Stwosza
- Dante Alighieri „Boska komedia”
- św. Tomasz z Akwinu „Suma teologiczna”
- Tomasz a Kempis „O naśladowaniu Chrystusa”
- dzieła anonimowe” „Pieśń o Rolandzie”, „Dzieje Tristana i Izoldy”, „Księga z Kells”
- kodeks rycerski, czyli traktowany śmiertelnie poważnie obowiązek lojalności (dotrzymania
przysięgi), prawdomówności, dobroczynności i honoru (uczciwej walki zarówno na turniejach
rycerskich jak i w prawdziwych bitwach).
Architektura
Styl romański (kamienne mury, małe okna, półkoliste łuki, nieliczne zdobienia)
- bazylika w Cluny we Francji (zniszczony przez Napoleona Bonaparte)
- kościół Maria Laach w Niemczech
- kościół w Tumie koło Łodzi
- kościół św. Andrzeja w Krakowie
Styl gotycki (ceglane mury, wielkie okna z witrażami, ostre łuki, mnóstwo zdobień)
- katedra Notre Dame w Paryżu
- katedra w Reims (miejsce koronacji królów Francji)
- opactwo Westminsterskie
- katedra w Mediolanie
- katedra w Kolonii
- kościół mariacki w Krakowie
- kościół mariacki w Gdańsku