BADANIA NAD ZASTOSOWANIEM ZDJĉCIA SATELITARNEGO

Ƚɟɨɞɟɡɿɹ, ɤɚɪɬɨɝɪɚɮɿɹ ɿ ɚɟɪɨɮɨɬɨɡɧɿɦɚɧɧɹ. ȼɢɩ. 71. 2009
81
A. MoĞcicka, A. Wrochna
Instytut Geodezji i Kartografii, Warszawa
BADANIA NAD ZASTOSOWANIEM ZDJĉCIA SATELITARNEGO
LANDSAT 7 ETM DO SPORZĄDZANIA MAPY WALORÓW
PRZYRODNICZYCH I KULTUROWYCH OBSZARU
TRANSGRANICZNEGO
© MoĞcicka A., Wrochna A. ,2009
ȼ ɫɬɚɬɶɟ ɩɪɟɞɫɬɚɜɥɟɧɵ ɪɟɡɭɥɶɬɚɬɵ ɜɵɩɨɥɧɟɧɢɹ ɩɪɨɟɤɬɚ „Ɉɛɪɚɛɨɬɤɚ ɤɨɧɰɟɩɰɢɢ ɫɨɡɞɚɧɢɹ
ɤɚɪɬɵ ɟɫɬɟɫɬɜɟɧɧɵɯ ɢ ɤɭɥɶɬɭɪɧɵɯ ɷɥɟɦɟɧɬɨɜ ɬɪɚɧɫɧɚɰɢɨɧɚɥɶɧɨɝɨ ɩɪɨɫɬɪɚɧɫɬɜɚ”.
Ɋɚɫɫɦɨɬɪɟɧɚ ɯɚɪɚɤɬɟɪɢɫɬɢɤɚ ɩɨɜɟɪɯɧɨɫɬɢ ɫ ɭɱɟɬɨɦ ɟɫɬɟɫɬɜɟɧɧɵɯ ɷɥɟɦɟɧɬɨɜ, ɚ ɬɚɤɠɟ ɰɟɥɢ,
ɨɝɪɚɧɢɱɟɧɢɹ ɢ ɪɟɡɭɥɶɬɚɬɵ ɢɫɫɥɟɞɨɜɚɬɟɥɶɫɤɢɯ ɪɚɛɨɬ. Ɉɫɨɛɟɧɧɨɟ ɜɧɢɦɚɧɢɟ ɭɞɟɥɟɧɨ ɜɨɩɪɨɫɚɦ
ɦɨɞɟɥɢɪɨɜɚɧɢɹ ɧɚ ɛɚɡɟ ɢɧɮɨɪɦɚɰɢɢ ɩɨɥɭɱɟɧɧɨɣ ɢɡ ɫɩɭɬɧɢɤɚ, ɫɨɫɬɚɜɥɹɸɳɟɣ ɨɫɧɨɜɧɨɣ ɜɢɞ ɢ
ɨɪɢɟɧɬɢɪɨɜɚɧɧɨɣ ɧɚ ɭɜɟɥɢɱɟɧɢɟ ɟɺ ɢɧɮɨɪɦɚɰɢɨɧɧɨɣ ɰɟɧɧɨɫɬɢ.
In the paper the main aspects of the research project „The concept of the image map of a transboundary
natural region” are addressed. The description of the research area from the view point of natural
values is presented together with the project aims, range and the achieved results. Particular attention is
given to modelling of the satellite image being the map backdrop accountable for increasing map
legibility.
1. Wprowadzenie
Inwentaryzacja istniejącego stanu Ğrodowiska czy prezentacja rozmieszczenia obiektów i zjawisk
przyrodniczych to tylko niektóre z moĪliwoĞci wykorzystania materiaáów kartograficznych. Opracowania
te, tworzone dla róĪnych odbiorców i z róĪnym przeznaczeniem, mają najczĊĞciej jedną wspólną cechĊ:
obejmują przewaĪnie regiony, dla których informacje przestrzenne są pod pewnymi wzglĊdami jednolite.
JednolitoĞci tej nie zapewniają jednak systemy gromadzenia i prezentacji danych przestrzennych i
tematycznych opracowywane w róĪnych krajach. Problem ten zostaá juĪ dostrzeĪony przez KomisjĊ
Europejską i podjĊty w dyrektywie INSPIRE (Linsenbarth, 2003).
Podejmowany temat dotyczy opracowania mapy obrazowej transgraniczego obszaru
przyrodniczego, poáoĪonego na styku dwóch paĔstw – Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Biaáoruskiej.
Opracowanie to obejmuje ostatnią naturalną puszczĊ Europy - PuszczĊ Biaáowieską. RóĪnorodnoĞü
biologiczna Puszczy to niespotykane gdzie indziej bogactwo gatunków roĞlin, grzybów i zwierząt, czĊsto
reliktowych. Wysoki stopieĔ naturalnoĞci puszczaĔskich ekosystemów oraz ciągáoĞü procesów
przyrodniczych czynią z Puszczy Biaáowieskiej swoiste laboratorium przyrodnicze, waĪny punkt
odniesienia dla zmienionych gospodarką ludzką lasów caáej Europy. Puszcza Biaáowieska, jako jedyny
tego typu kompleks w Europie, zostaáa objĊta statusem ĝwiatowego Rezerwatu Biosfery UNESCO.
Bogactwo przyrodnicze i naturalny charakter Puszczy Biaáowieskiej to efekt wielowiekowej
ochrony. Ochrona ta, jest jednak odmienna na obszarach kaĪdego z paĔstw, co powoduje, iĪ rozpatrywany
obszar transgraniczny jest niejednolity pod wieloma wzglĊdami. RóĪny stopieĔ i zakres ochrony przyrody
oraz róĪne formy jej ochrony powodują, Īe opracowania dotyczące tego regionu obejmują gáównie obszar
leĪący w granicach tylko jednego z paĔstw.
2. Cel i zakres prac badawczych
Niniejszy artykuá ma na celu zaprezentowanie wyników projektu badawczego związanego z
wykorzystaniem informacji obrazowej do prezentacji walorów przyrodniczych obszaru caáej Puszczy
Biaáowieskiej. Artykuá sáuĪy przedstawieniu jednego z gáównych zagadnieĔ projektu, a mianowicie
zagadnienia modelowania zdjĊcia satelitarnego w celu uzyskania obrazu uwypuklającego walory
przyrodnicze obszaru transgranicznego.
Przedstawione wyniki prac badawczych prowadzone byáy w ramach projektu pt.: „Opracowanie
koncepcji mapy obrazowej transgranicznego obszaru przyrodniczego”, finansowanego przez Ministerstwo
Nauki i Szkolnictwa WyĪszego.
82
Ƚɟɨɞɟɡɿɹ, ɤɚɪɬɨɝɪɚɮɿɹ ɿ ɚɟɪɨɮɨɬɨɡɧɿɦɚɧɧɹ. ȼɢɩ. 71. 2009
W dostĊpnej literaturze krajowej i zagranicznej brak jest wystarczających doniesieĔ naukowych
odnoĞnie metod prezentacji informacji przyrodniczych i krajobrazowych dotyczącej obszarów
przygranicznych. Literatura przedmiotu podejmuje to zagadnienie gáównie pod kątem inwentaryzacji
zasobów obszarów granicznych (Siwek, 2000). Powoduje to powstawanie opracowaĔ obejmujących
odmienne kryteria doboru i prezentacji treĞci w zaleĪnoĞci od tego, którego paĔstwa czy narodu dotyczą,
bądĨ opracowaĔ zawierających jedynie te informacje, które są jednolite dla caáego rozpatrywanego
obszaru, a co za tym idzie, gromadząc jedynie wybrane, dalece niepeáne zasoby informacyjne.
Brak jest takĪe Ĩródeá piĞmienniczych wskazujących w sposób wyczerpujący moĪliwoĞci
wykorzystania materiaáów kartograficznych o obszarach transgranicznych w aspekcie prezentacji
istniejących tam walorów przyrodniczych i krajobrazowych.
W Ğwietle najnowszej literatury przedmiotu informacja obrazowa nabiera coraz wiĊkszego
znaczenia, jednak jej wykorzystanie nadal nie jest powszechne (Cioákosz, 2000). Rola informacji
obrazowej wzrasta, a problemy związane z przetwarzaniem i wykorzystaniem informacji obrazowej áączą
wiele dziedzin nauki, techniki i sztuki. Informacja obrazowa inspiruje nowe koncepcje poznania i
tworzenia modelu rzeczywistoĞci.
ZdjĊcia satelitarne obejmujące duĪe obszary o powierzchni setek kilometrów kwadratowych,
umoĪliwiają analizĊ zjawisk wielkoprzestrzennych, np. sukcesjĊ roĞlinnoĞci, koncentracjĊ chlorofilu,
wylesienia, wystĊpowanie poĪarów itp. Mając do dyspozycji barwne zdjĊcia satelitarne moĪna stosunkowo
precyzyjnie okreĞliü zbiorowiska leĞne i áąkowe, a takĪe wielu przypadkach skáad gatunkowy i wiek
drzewostanu. DostĊpne obecnie zdjĊcia satelitarne umoĪliwiają zatem efektywne prezentowanie walorów
przyrodniczych w sposób nowoczesny, a co za tym idzie atrakcyjny dla odbiorcy.
Gáównym celem projektu badawczego pt.: „Opracowanie koncepcji mapy obrazowej
transgranicznego obszaru przyrodniczego” byáo opracowanie koncepcji obrazowej mapy walorów
przyrodniczych obszaru transgranicznego, uzupeánionej treĞcią kreskową. WaĪnym problemem
badawczym byáo zdefiniowanie zakresu treĞci mapy walorów przyrodniczych oraz sposobu jej
prezentowania. Rozwiązanie tego problemu wymagaáo rozbudowy technik wizualizacji informacji
prezentowanych na mapach obrazowych, opracowanych z wykorzystaniem zdjĊü satelitarnych.
Prace w projekcie obejmowaáy analizĊ cennych skáadników przyrody, zróĪnicowanych i
wartoĞciowych zbiorowisk roĞlinnych, a takĪe form ochrony przyrody po obu stronach granicy polskobiaáoruskiej. Analiza koncentrowaáa siĊ na ocenie i wyborze tych walorów przyrodniczych, które moĪna (a
takĪe naleĪy) uwydatniü na mapie obrazowej (Pawlak, 1998). Badania te byáy ĞciĞle zawiązane z
okreĞleniem elementów treĞci obrazowej charakteryzujących poszczególne walory przyrodnicze
opracowywanego obszaru.
Jednym z waĪniejszych zagadnieĔ podejmowanych w projekcie byáa ocena zdjĊü satelitarnych pod
kątem ich przydatnoĞci w prezentacji walorów przyrodniczych regionu. Do opracowania mapy wybrano
zdjĊcia, które w najbardziej efektywny sposób prezentowaáy treĞü tematyczną mapy. Przeprowadzono
modelowanie kompozycji tonalnego obrazu mapy, ukierunkowane na zwiĊkszenie jego wartoĞci
informacyjnej. Gáównym celem przetwarzania obrazów tonalnych byáo zwiĊkszenie walorów
informacyjnych treĞci przyrodniczej, zwiĊkszenie czytelnoĞci zapisu i percepcji informacji obrazowej.
NiezbĊdne byáo równieĪ ustalenie zakresu treĞci uzupeániających informacji kreskowych, sposobu jej
prezentacji w sposób czytelny oraz skomponowany z treĞcią obrazową mapy (Ratajski, 1989).
3. Charakterystyka obszaru badawczego
3.1. Ogólna charakterystyka Puszczy Biaáowieskiej
Puszcza Biaáowieska poáoĪona jest w Europie ĝrodkowo-Wschodniej, na NiĪu
ĝrodkowoeuropejskim - na WysoczyĨnie Bielskiej i na WysoczyĨnie Woákowyskiej . Zajmuje
powierzchniĊ 150 tys. hektarów i leĪy po obu stronach granicy Polski i Biaáorusi. W granicach Polski
puszcza (czĊĞü zachodnia) zajmuje okoáo 62,5 tys. ha powierzchni, czyli 42% jej obszaru, natomiast w
granicach Biaáorusi (czĊĞü wschodnia) zajmuje okoáo 87,5 tys. ha powierzchni, czyli 58% jej obszaru.
Puszcza Biaáowieska jest jedną z najwiĊkszych w tej czĊĞci Europy, a jednoczeĞnie ostatnim tego
typu kompleksem leĞnym na NiĪu ĝrodkowoeuropejskim. Stanowi ona pozostaáoĞü starego lasu
rozpoĞcierającego siĊ w XIII wieku od Morza Baátyckiego na póánocy, po Bug na poáudniu i od Odry na
zachodzie po Dniepr na wschodzie. Cechami, które wyróĪniają ją, to przede wszystkim wysoki stopieĔ
naturalnoĞci i obecnoĞü na terenie puszczy wszystkich zbiorowisk leĞnych wystĊpujących w Europie
ĝrodkowo-Wschodniej.
Ƚɟɨɞɟɡɿɹ, ɤɚɪɬɨɝɪɚɮɿɹ ɿ ɚɟɪɨɮɨɬɨɡɧɿɦɚɧɧɹ. ȼɢɩ. 71. 2009
83
CzĊĞü Puszczy po stronie polskiej i biaáoruskiej jest chroniona prawnie. Jest to Biaáowieski Park
Narodowy po stronie polskiej (centrum administracyjne Parku to BiaáowieĪa) i PaĔstwowy Park Narodowy
„Puszcza Biaáowieska” po stronie biaáoruskiej (centrum administracyjne Parku to wieĞ Kamieniuki).
Biaáowieski Park Narodowy jest jedynym polskim obiektem przyrodniczym, wpisanym przez UNESCO na
listĊ ĝwiatowego Dziedzictwa.
3.2. Walory przyrodnicze obszaru transgranicznego
Puszcza Biaáowieska po polskiej i po biaáoruskiej stronie podzielna jest na cztery strefy o róĪnej
charakterystyce systemu ochrony. Celem tego podziaáu byáo zachowanie biologicznej róĪnorodnoĞci
kompleksu. Wydzielono strefĊ ochronną, czyli obszar nietkniĊtej przyrody, strefĊ regulowanego
wykorzystania, strefĊ rekreacyjną oraz strefĊ gospodarczą.
Puszcza Biaáowieska jest naturalnym i pierwotnym lasem niĪowym Europy w strefie lasów
liĞciastych i mieszanych. Bogactwo tego naturalnego stanu zachowania Puszczy jest wyraĪone tysiącami
gatunków roĞlin i zwierząt. Na florĊ puszczy skáada siĊ 900 gatunków roĞlin naczyniowych, w tym roĞliny
kwiatowe, paprotniki, mszaki wątrobowce, porosty, grzyby. Do wyĪszej partii flory wchodzą drzewa,
krzewy i krzewinki. WyróĪnione są cztery klasy zbiorowisk naturalnej roĞlinnoĞci leĞnej i zaroĞlowej:
x lasy liĞciaste i mieszane, (grądy, áĊgi olszowo-jesionowe i dąbrowy),
x lasy szpilkowe (bór mieszany wysoki, bór mieszany niski, borealna Ğwierczyna torfowa, bór sosnowy
ĞwieĪy i bór sosnowy bagienny),
x lasy i zaroĞla bagienne (ols wáaĞciwy, ols z olsą czarną, zaroĞla, rokiciny),
x áĊgi wierzbowe (skáadają siĊ z wierzb wąskolistnych).
Na terenie Puszczy Biaáowieskiej znajduje siĊ wiele atrakcji turystycznych związanych z walorami
przyrodniczymi, jak teĪ kulturowymi.
WiĊkszoĞü walorów przyrodniczych Puszczy Biaáowieskiej objĊtych jest róĪnymi formami prawnej
ochrony: parkami narodowymi, parkami krajobrazowymi, rezerwatami, obszarami krajobrazu
chronionego, pomniki przyrody. CzĊĞü walorów np.: obszary leĞne o bogatej faunie i florze, zespoáy
parkowe, odkrywki geologiczne itd. nie jest objĊtych prawną ochroną, lecz takĪe mają decydujący wpáyw
na rozwój turystyki w regionie.
AtrakcyjnoĞü Puszczy Biaáowieskiej wynika takĪe z dobrze rozwiniĊtej infrastruktury turystycznej.
W czĊĞci polskiej są to miĊdzy innymi: szlaki turystyczne piesze, szlaki turystyczne rowerowe, ĞcieĪki
edukacyjne, kolejka wąskotorowa, obiekty Biaáowieskiego Parku Narodowego, muzea, skanseny, pomniki,
zabytkowe obiekty sakralne. W czĊĞci biaáoruskiej są to miĊdzy innymi: szlaki piesze, szlaki
samochodowe i rowerowe, obiekty PaĔstwowego Parku Narodowego „Puszcza Biaáowieska”, miejsca
kulturowo-historyczne.
Puszcza Biaáowieska naleĪy do regionu kulturowo-historycznego nazywanego Podlasiem. Na tym
obszarze transgranicznym istnieją obok siebie dwie tradycje: wschodnia i zachodnia oraz trzy kultury:
biaáoruska, ukraiĔska i polska. W wyniku tego przenikania na przestrzeni lat powstaáy obiekty
charakteryzujące siĊ cechami róĪnych kultur. MoĪna je odnaleĨü w dziedzictwie kulturowym: spoáecznym,
materialnym i duchowym.
4. Mapa obrazowa transgranicznego obszaru przyrodniczego
4.1. Materiaáy Ĩródáowe
Materiaáem podstawowym do opracowania obrazu tonalnego byáo zdjĊcie satelitarne z satelity
Landsat 7 ETM, z cyfrową rejestracją 8 zakresów promieniowania elektromagnetycznego, odbitego lub
emitowanego z powierzchni Ziemi. Są to 3 zakresy widzialne, niebieski, zielony i czerwony (1,2,3), 3
zakresy bliskiej podczerwieni (4,5,7), 1 zakres podczerwieni termalnej (6) oraz tzw. zakres
panchromatyczny (PAN) obejmujący zakresy promieniowania od zielonego do bliskiej podczerwieni.
Materiaáem Ĩródáowym do opracowania elementów kreskowych (drogi, rzeki, koleje) byáa dla czĊĞci
polskiej Cyfrowa Mapa Podkáadowa Polski o szczegóáowoĞci 1:200 000 (opracowana w Instytucie
Geodezji i Kartografii), natomiast dla czĊĞci biaáoruskiej byáy to mapy topograficzne w skali 1:200 000.
4.2. Modelowanie obrazu barwnego
Celem opracowania barwnego obrazu Puszczy Biaáowieskiej byáo poglądowe zaprezentowanie
moĪliwoĞci jakie stwarza to nowe i nietypowe wciąĪ jeszcze Ĩródáo informacji o Ğrodowisku. Analiza
wykazaáa, Īe badane zdjĊcie wielospektralne Landsat zawiera informacje o lokalizacji lasu i jego
84
Ƚɟɨɞɟɡɿɹ, ɤɚɪɬɨɝɪɚɮɿɹ ɿ ɚɟɪɨɮɨɬɨɡɧɿɦɚɧɧɹ. ȼɢɩ. 71. 2009
wewnĊtrznym zróĪnicowaniu, a takĪe sieü hydrograficzną, ale mniejsze cieki są fragmentami niewyraĨnie
- analogiczna sytuacja jest w przypadku dróg. W oparciu o zdjĊcie dają siĊ wyznaczyü powierzchnie
zabudowane, ale nie są one zbyt wyraĨne i moĪliwe jest wydzielenie jedynie wiĊkszych skupieĔ domów –
generalnie moĪliwe jest jedynie uzyskanie ogólnej informacji o wystĊpowaniu obszarów zabudowanych.
Na zdjĊciu widoczne są granice pól uprawnych oraz zróĪnicowanie upraw, a takĪe niewielkie chmury i ich
cienie.
Podstawowym sposobem wizualizacji informacji zawartej w satelitarnych obrazach
wielospektralnych jest komponowanie obrazu barwnego z wybranych trzech zakresów spektralnych, przy
czym sposób ten jest wyjątkowo pomocny, gdy liczba zakresów siĊga 8-miu. Otrzymane na barwnym
obrazie zróĪnicowanie kolorów jest dla specjalisty áatwą do odczytania informacją o zjawiskach
zachodzących na powierzchni Ziemi.
Z drugiej strony, przedstawienie terenu w przypadkowych, nierzeczywistych barwach nie jest
poglądowe dla przeciĊtnego odbiorcy, a moĪe byü nawet mylące. Istotne jest zatem, aby barwy na zdjĊciu
prezentowane byáy tak jak na tradycyjnej mapie, czyli w sposób pokazujący obiekty w "naturalnych "
barwach, czyli las na zielono, wody na niebiesko, a osadnictwo na czerwono. Taki wzór barw jest
najbliĪszy rzeczywistoĞci, a co za tym idzie percepcja obrazu przez odbiorcĊ jest najprostsza i najbardziej
efektywna.
W literaturze (Drachal, 1994) moĪna znaleĨü trzy standardy dotyczące tworzenia barwnego obrazu
obszaru na podstawie wielospektralnego zdjĊcia satelitarnego (tzw. kolorowej kompozycji).
Kompozycja False-Color (faászywe kolory, rys. 1) to zakres k2 (zielony) wyĞwietlony na niebiesko,
k3 (czerwony) wyĞwietlony na zielono i k4 (podczerwony) wyĞwietlony na czerwono. Utworzony w ten
sposób obraz wygląda nienaturalnie - roĞlinnoĞü wyróĪnia siĊ jasno-czerwonym kolorem, gdyĪ
wyĞwietlony na czerwono podczerwony zakres k4 prezentuje roĞlinnoĞü bardzo jasnym tonem (co wynika
z silnego odbicia zakresu podczerwonego przez roĞlinnoĞü). Obraz False-Color nadaje siĊ zatem do
studiów nad roĞlinnoĞcią.
Rys. 1. Kompozycja False-Color
Inny standard to True Color (prawdziwe kolory, rys. 2) stosowany od 1999 roku, kiedy z satelity
Landsat 7 rozpoczĊto rejestracjĊ niebieskiego zakresu. W tym obrazie kompozycji zakres niebieski k1
wyĞwietlany jest na niebiesko, zielony k2 na zielono, a czerwony k3 na czerwono. Przypomina to sytuacjĊ,
w której barwne zdjĊcie Ziemi zostaáoby zrobione z satelity aparatem fotograficznym. Obraz taki ma
jednak maáą wartoĞü poznawczą, gdyĪ nie ma kontrastu tonów ani barw, jest szary (zakresy k1 - k3 są
bardzo podobne).
Kolejny standard to Short-Wavelength Infrared (SWIR, rys. 3), czyli kombinacja zakresów
krótkofalowych podczerwonych, to k2 wyĞwietlony na niebiesko, k4 na zielono i k7 lub k5 na czerwono.
Kombinacja ta wygląda trochĊ jak prawdziwe kolory, ale z wiĊkszym kontrastem barw.
W wyniku przeprowadzonych analiz uznano, Īe Īadna z tych kombinacji nie daje oczekiwanego
wyniku, czyli poglądowego obrazu obszaru w barwach zbliĪonych do rzeczywistych. Opracowano zatem
oryginalną kombinacjĊ zakresów spektralnych (rys. 4), wyĞwietlanych jako skáadowe addytywne RGB
Ƚɟɨɞɟɡɿɹ, ɤɚɪɬɨɝɪɚɮɿɹ ɿ ɚɟɪɨɮɨɬɨɡɧɿɦɚɧɧɹ. ȼɢɩ. 71. 2009
85
obrazu barwnego. Zadanie to sprowadzaáo siĊ do wyboru trzech spoĞród 8 zakresów spektralnych zdjĊcia
satelitarnego (k1 - k8) i ich przetworzenia (zmiana kontrastu, jasnoĞci) w taki sposób, aby przedstawiü
obszar zdjĊcia poglądowo, w barwach naturalnych, z wyraĨnym pokazaniem gáównych kategorii pokrycia
terenu oraz informacji o wewnĊtrznym zróĪnicowaniu obszaru leĞnego.
Rys. 2. Kompozycja True Color
Rys. 3. Kompozycja Short-Wavelength Infrared
Rys. 4. Wáasna kombinacja zakresów spektralnych
WáaĞciwy rezultat uzyskano z kombinacji jednego zakresu widzialnego i dwu zakresów
podczerwonych, w kolejnoĞci k7, k5, k2 jako czerwony, zielony i niebieski. Zakres widzialny wyĞwietlony
86
Ƚɟɨɞɟɡɿɹ, ɤɚɪɬɨɝɪɚɮɿɹ ɿ ɚɟɪɨɮɨɬɨɡɧɿɦɚɧɧɹ. ȼɢɩ. 71. 2009
na niebiesko powoduje w przyjĊtej kombinacji, Īe wody są niebieskie, a lasy zielone. Zakres 5
wyĞwietlony na zielono jednoczeĞnie z wyĞwietlonym na czerwono zakresem 7 pokazują zabudowania
kolorem róĪowym.
5. Wnioski
Przeprowadzona ocena zdjĊü satelitarnych pod kątem ich przydatnoĞci w prezentacji walorów
przyrodniczych tak obszernego regionu, jakim jest Puszcza Biaáowieska, wskazaáa na zdjĊcia satelitarne
Landsat 7 ETM, jako podstawĊ opracowania mapy obrazowej. Przeprowadzone modelowanie kompozycji
barwnego obrazu mapy i poáączenie go z danymi podkáadowymi i tematycznymi zwiĊkszyáo jego wartoĞü
informacyjną. Zakres treĞci tematycznej mapy obrazowej to przede wszystkim: parki narodowe, parki
krajobrazowe, rezerwaty, obszary krajobrazu chronionego, pomniki przyrody, obszary leĞne o bogatej
faunie i florze, zespoáy parkowe. Wynikiem prac jest mapa obrazowa obszaru transgranicznego w skali
1:150 000.
Rola zdjĊü satelitarnych jako Ĩródáa informacji dla map tematycznych jest obecnie
niekwestionowana. W wyniku wizualnej interpretacji i przetwarzania zdjĊü moĪna uwypukliü Īądaną treĞü
tematyczną. Odpowiednio modelowane zdjĊcia mogą byü czĊsto same uznane za mapy tematyczne, a
dodatkowo wzbogacone o treĞü kreskową i informacyjną stanowią doskonaáy produkt dla prezentacji
walorów przyrodniczych i kulturowych w turystyce (Podlacha, 2003).
1. Cioákosz A., 2000, Technologiczne aspekty wykorzystania zdjĊü satelitarnych w opracowaniach
map obrazowych i tematycznych. Gáówne problemy wspóáczesnej kartografii: záoĪonoĞü, modelowanie,
technologia. Wrocáaw. 2. Drachal J., 1994, Podniesienie rozdzielczoĞci obrazu barwnego w wyniku
syntezy z panchromatycznym obrazem czarno-biaáym o wyĪszej rozdzielczoĞci. Prace Instytutu Geodezji i
Kartografii. Warszawa. 3. Linsenbarth A., 2003, Europejska Infrastruktura Danych Przestrzennych w
Ğwietle finalnej wersji programu INSPIRE. Roczniki Geomatyki. T. 1, z. 1, Warszawa. 4. Pawlak W., 1998:
Metodyczno-techniczne problemy map krajobrazowych. Koncepcja mapy - wybór tekstów. ToruĔ. 5.
Podlacha K.,Rudnicki W., Wrochna A., 2003, Tonalno-kreskowe mapy obrazowe opracowywane na
potrzeby turystyki wiejskiej – podstawy metodyczne. Woda – ĝrodowisko – Obszary wiejskie. T. 3, z. 1(7),
IMUZ. Warszawa. 6. Ratajski L., 1989, Metodyka kartografii spoáeczno-gospodarczej. PPWK WarszawaWrocáaw. 7. Siwek J.,2000, Polskie mapy Ğrodowiska przyrodniczego – spojrzenie kartografa. Kartografia
Polska u progu XXI wieku. Materiaáy XXVII Ogólnopolskiej Konferencji Kartograficznej. Warszawa
Ɍ. Ƚɭɫɟɜɚ, Ʌ. Ʌɚɬɵɧɢɧɚ
ɂɧɫɬɢɬɭɬ ɮɢɡɢɤɢ Ɂɟɦɥɢ ɢɦ.Ɉ.ɘ.ɒɦɢɞɬɚ, ɊȺɇ
Ɋȿɒȿɇɂȿ ɇɈȼɕɏ ȽȿɈɎɂɁɂɑȿɋɄɂɏ ɁȺȾȺɑ ɉɈ GPS
ȾȺɇɇɕɆ
© Ƚɭɫɟɜɚ Ɍ., Ʌɚɬɵɧɢɧɚ Ʌ., 2009
ɉɨɫɥɟɞɧɢɟ ɞɨɫɬɢɠɟɧɢɹ ɜ ɨɛɥɚɫɬɢ ɝɟɨɞɢɧɚɦɢɤɢ ɫɜɹɡɚɧɵ ɫ ɪɚɡɜɢɬɢɟɦ ɧɨɜɵɯ ɦɟɬɨɞɨɜ ɢɡɭɱɟɧɢɹ
ɞɥɢɧɧɨɩɟɪɢɨɞɢɱɟɫɤɢɯ ɤɨɥɟɛɚɧɢɣ Ɂɟɦɥɢ ɢ ɫ ɫɨɡɞɚɧɢɟɦ ɧɨɜɨɣ ɢɧɫɬɪɭɦɟɧɬɚɥɶɧɨɣ ɬɟɯɧɢɤɢ .
ɉɪɨɜɨɞɢɬɫɹ ɫɪɚɜɧɟɧɢɟ ɩɟɪɫɩɟɤɬɢɜ ɢɫɩɨɥɶɡɨɜɚɧɢɹ ɲɢɪɨɤɨɩɨɥɨɫɧɵɯ ɫɟɣɫɦɢɱɟɫɤɢɯ ɢ GPS
ɫɬɚɧɰɢɣ ɞɥɹ ɪɟɝɢɫɬɪɚɰɢɢ ɫɟɣɫɦɢɱɟɫɤɢɯ ɜɨɥɧ. Ɋɚɫɫɦɚɬɪɢɜɚɸɬɫɹ ɪɟɡɭɥɶɬɚɬɵ ɢɡɭɱɟɧɢɹ
ɤɪɭɩɧɟɣɲɟɝɨ ɡɟɦɥɟɬɪɹɫɟɧɢɹ ɧɚ ɋɭɦɚɬɪɟ ɧɚ ɛɚɡɟ ɧɨɜɵɯ ɝɟɨɞɟɡɢɱɟɫɤɢɯ ɢ ɫɟɣɫɦɨɥɨɝɢɱɟɫɤɢɯ
ɬɟɯɧɨɥɨɝɢɣ
Last achievements in the field of the geodynamics are connected with the new methods and new
instrumental techniques It is possible now to study long period fluctuations of the Earth crust. The
comparison of the broadband seismic equipment and GPS stations nets for the seismic works are carried
out. The results of study of the largest Sumatra earthquake on the basis of new geodetic and
seismological technologies are considered.