SPIS TRE Ś C I A. WSTĘP .....................................................

Transkrypt

RBGP
Szczecin
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO GMINY STARE CZARNOWO
Str. 1
SPIS TREŚCI
A.
WSTĘP ............................................................................................................................... 3
1. INFORMACJE FORMALNE ................................................................................................ 3
1.1. Podstawa opracowania ................................................................................................ 3
1.2. Cel studium .................................................................................................................. 3
1.3. Zakres opracowania ..................................................................................................... 4
2. INFORMACJE MERYTORYCZNE...................................................................................... 4
2.1. Założenia prawne i metodyczne................................................................................... 4
2.2. Forma studium ............................................................................................................. 4
B.
UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU................................................................... 5
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU GMINY ........................................................ 5
1.1. Położenie i powiązania przestrzenne. .......................................................................... 5
1.2. Funkcje gminy. ............................................................................................................. 5
1.3. Powierzchnia, gęstość zaludnienia. ............................................................................. 5
1.4. Powiązania komunikacyjne. ......................................................................................... 5
1.5. Powiązania zewnętrzne w zakresie infrastruktury technicznej..................................... 6
2. STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA.................................................................................... 7
2.1. Środowisko przyrodnicze. ............................................................................................ 7
2.1.1. Powiązania przyrodnicze. ................................................................................... 7
2.1.2. Zarys budowy geologicznej obszaru gminy........................................................ 9
2.1.3. Warunki hydrogeologiczne obszaru gminy....................................................... 10
2.1.4. Warunki klimatyczne. ....................................................................................... 11
2.1.5. Występowanie, wykorzystanie i ochrona zasobów surowców mineralnych ..... 13
2.1.6. Wody powierzchniowe...................................................................................... 14
2.1.7. Ekosystemy użytków rolnych ........................................................................... 21
2.1.8. Ekosystemy leśne i zadrzewienie terenów nieleśnych..................................... 24
2.1.9. Obszary i obiekty przyrodnicze prawnie chronione .......................................... 28
2.2. Projektowane i proponowane formy ochrony przyrody .............................................. 34
2.3. Środowisko kulturowe. ............................................................................................... 36
2.3.1. Strefy ochrony konserwatorskiej ...................................................................... 36
2.3.2. Strefy ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych......................... 41
3. STAN ZAGOSPODAROWANIA TERENU ........................................................................ 43
3.1. Użytkowanie terenu i struktura własności gruntów..................................................... 43
3.2. Główne elementy zagospodarowania terenu ............................................................. 45
3.2.1. Rolnictwo.......................................................................................................... 45
3.2.2. Rybactwo.......................................................................................................... 51
3.2.3. Leśnictwo ......................................................................................................... 51
3.2.4. Przemysł i działalność produkcyjno – usługowa .............................................. 52
3.2.5. Rekreacja ......................................................................................................... 53
3.3. Sieć osadnicza i obsługa ludności.............................................................................. 54
3.3.1. Sieć osadnicza ................................................................................................. 54
3.3.2. Demografia i rynek pracy ................................................................................. 56
3.4. Komunikacja............................................................................................................... 61
3.4.1. Ocena i wnioski ze stanu istniejącego.............................................................. 61
3.4.2. Uwarunkowania rozwoju .................................................................................. 61
3.4.3. Kierunki rozwoju sieci transportowej ................................................................ 62
RBGP
Szczecin
Str. 2
3.5. Infrastruktura techniczna ............................................................................................ 64
3.5.1. Zaopatrzenie w wodę ....................................................................................... 64
3.5.2. Regulacja stosunków wodnych ........................................................................ 64
3.5.3. Odprowadzanie ścieków .................................................................................. 65
3.5.4. Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów ........................................................... 66
3.5.5. Elektroenergetyka ............................................................................................ 66
3.5.6. Telekomunikacja .............................................................................................. 68
3.5.7. Zaopatrzenie w gaz .......................................................................................... 69
3.5.8. Zaopatrzenie w ciepło ...................................................................................... 70
4. ZASADY PROWADZENIA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ ....................................... 71
4.1. Priorytety rozwoju....................................................................................................... 71
4.2. Główne problemy ....................................................................................................... 71
4.3. Struktura funkcjonalno – przestrzenna gminy ............................................................ 72
4.3.1. Strefy mieszkalne, mieszkalne z usługami, mieszkalne
z rekreacją i usługami ....................................................................................... 74
4.3.2. Strefy lokalizacji usług uciążliwych rzemiosła i obsługi ruchu drogowego ....... 74
4.3.3. Strefy rekreacyjne - rozwoju funkcji turystyczno – rekreacyjnej
i sportu z możliwością lokalizacji usług towarzyszących funkcji podstawowej.. 74
4.3.4. Tereny chronione ............................................................................................. 75
4.4. Poprawa jakości życia mieszkańców ......................................................................... 76
4.5. Zwiększenie efektywności gospodarowania............................................................... 76
4.6. Zasady gospodarki gruntami ...................................................................................... 77
4.7. Zadania służące celom ponadlokalnym i podnoszeniu obronności państwa ............. 77
4.8. Rodzaj i zakres dalszych prac planistycznych ........................................................... 77
4.8.1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ...................................... 77
4.8.2. Obligatoryjne opracowanie planów miejscowych dla: ...................................... 79
4.8.3. Opracowania uzupełniające: ............................................................................ 79
C.
ZAŁĄCZNIKI..................................................................................................................... 80
RBGP
Szczecin
Str. 3
A.
WSTĘP
1.
INFORMACJE FORMALNE
1.1.
Podstawa opracowania
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Stare Czarnowo zostało wykonane na podstawie Umowy Nr 4/G/99 z dnia
17.05.1999 zawartej pomiędzy Regionalnym Biurem Gospodarki Przestrzennej
Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie a Zarządem Gminy Stare
Czarnowo.
Dokumenty formalno – prawne:
· Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, z dnia 7 lipca 1994 r. z późniejszymi
zmianami;
· Uchwała Rady Gminy w Starym Czarnowie w sprawie przystąpienia do
sporządzenia
Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego gminy;
· Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym;
· Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody, z późniejszymi
zmianami,
· Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska”;
· Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw;
· Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach;
· Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury, z późniejszymi zmianami;
· Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami;
· Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
1.2.
Cel studium
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy wyprzedza sporządzanie planów miejscowych i ich praktyczne
stosowanie. Określa ono politykę przestrzenną gminy, nadaje generalny
kierunek dalszym opracowaniom planistycznym oraz pozwala na uzyskanie
szerokiej akceptacji dla decyzji najważniejszych dla całej wspólnoty
samorządowej.
Celem Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy jest:
· określenie istniejących uwarunkowań oraz problemów związanych
z rozwojem gminy;
· wyznaczenie obszarów objętych ochroną środowiska przyrodniczego
i kulturowego oraz określenie zasad ich użytkowania;
· sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego i zasad polityki
przestrzennej gminy;
· koordynacja planów miejscowych i wydanych decyzji o warunkach
zabudowy i zagospodarowania terenu.
Cele powyższe wynikają bezpośrednio z przepisów ustawy o zagospodarowaniu
przestrzennym, a pośrednio z innych ustaw oraz regulacji prawnych dotyczących
kompetencji samorządów.
W studium uwzględniono uwarunkowania wynikające między innymi z:
dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania, użytkowania i uzbrojenia
terenu, stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i kulturowego, własności
gruntów, jakości życia mieszkańców, zadań ponadlokalnych.
RBGP
Szczecin
Str. 4
1.3.
Zakres opracowania
Przedmiotem opracowania jest obszar całej gminy w granicach
administracyjnych, przy uwzględnieniu powiązań strukturalno – przestrzennych z
gminami sąsiednimi.
2.
INFORMACJE MERYTORYCZNE
2.1.
Założenia prawne i metodyczne
Opracowanie studium dla gminy Stare Czarnowo wynika z unormowania
prawnego, zawartego w art. 6 ust. 1 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, z
dnia 7 lipca 1994 r. i będąc samodzielnym aktem planistycznym stanowi podstawę do
uchwalania przyszłych planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego.
Działania merytoryczne związane z opracowaniem Studium polegają na:
zebraniu i analizie dotychczasowych opracowań studialnych i projektowych:
· inwentaryzacji urbanistycznej gm. Stare Czarnowo, wykonanej w skali 1:10 000 dla
obszaru gminy i 1:5000 dla miejscowości;
· Planu Ochrony Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” – operat generalny,
· fizjografii, wykonanej w skali 1:25 000;
· Studium wartości kulturowych z 1999 r. opracowanego przez Biuro Studiów i
Dokumentacji Konserwatorskiej w Szczecinie;
· wytycznych archeologicznych;
· wniosków i postulatów składanych przez instytucje i osoby prywatne.
określeniu warunków zewnętrznych gminy:
· wniosków, uwarunkowań i propozycji gmin sąsiednich;
· wniosków wynikających ze wstępnej koncepcji;
· studium i planu zagospodarowania przestrzennego województwa;
2.2.
Forma studium
Formę studium stanowią:
1) tekst studium;
2) rysunek studium w skali 1: 20 000 [obszar gminy];
3) dokumentacja formalno – prawna.
RBGP
Szczecin
Str. 5
B.
UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU
1.
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU GMINY
1.1.
Położenie i powiązania przestrzenne.
Gmina Stare Czarnowo położona jest w zachodniej części województwa
zachodniopomorskiego w powiecie gryfińskim.
Ośrodkiem gminnym i administracyjnym jest miejscowość Stare Czarnowo.
Gmina graniczy z miastem Szczecinem i gminą Kobylanka od strony północnej, z
gminami Stargard Szczeciński i Warnice od wschodu, z gminą Pyrzyce, Bielice od
południa i z gminą Gryfino od południa i zachodu.
Przeważającą, centralną i zachodnią część obszaru gminy zajmuje kompleks leśny –
Park Krajobrazowy „Puszcza Bukowa” i jest to zarazem jeden z ważniejszych
elementów warunkujących rozwój przestrzenny gminy. Kolejnym istotnym elementem
jest wschodnia granica gminy biegnąca brzegiem jez. Miedwie. Pomiędzy zwartym
kompleksem leśnym a jeziorem znajduje się obszar intensywnej gospodarki rolnej
funkcjonujący w oparciu o zakład hodowlany w Kołbaczu.
Przez teren gminy przebiega droga krajowa Nr 3 o znaczeniu ponadregionalnym.
Odległość drogowa od centrum Szczecina to ok. 30 km. Znaczny wpływ na sytuację
w gminie mają przylegające do jej granic, rozwijające się intensywnie, prawobrzeżne
dzielnice Szczecina. W niedużej odległości położone są również inne ważne ośrodki
miejskie: Stargard, Gryfino i Pyrzyce.
1.2.
Funkcje gminy.
Podstawowe funkcje gminy wynikają bezpośrednio z opisanych powyżej
uwarunkowań takich jak:
· sąsiedztwo z aglomeracją szczecińską,
· położenie przy drodze krajowej nr 3 i dobre połączenie drogowe z dużymi
ośrodkami miejskimi regionu (Szczecin, Stargard, Pyrzyce),
· ponadregionalne walory środowiska naturalnego Wzgórz Bukowych (rzeźba terenu
i lasy liściaste),
· walory turystyczne (naturalny krajobraz, jeziora, lasy, pamiątki i zabytki kulturowe),
· potencjał dla rozwijania gospodarki rolnej, hodowli i ogrodnictwa.
Funkcjami wiodącymi dla gminy są:
· obsługa administracyjna ludności,
· zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych poprzez rozwój zabudowy mieszkaniowej o
niskiej intensywności
· rozwój turystyki,
· rozwój rolnictwa i leśnictwa,
· ochrona i promocja walorów środowiska naturalnego i kulturowego
1.3.
Powierzchnia, gęstość zaludnienia.
Pod względem powierzchni – 15 371 ha – gmina Stare Czarnowo zajmuje 25
pozycję w województwie zachodniopomorskim wśród gmin wiejskich. Wysoki udział w
całkowitej powierzchni bo blisko połowę zajmuje kompleks leśny „Puszczy Bukowej”.
Wskaźnik gęstości zaludnienia przy ogólnej liczbie mieszkańców – 3 891 (dane na
koniec roku 2001) wynosi 25,4 osób/km 2, przy średniej wojewódzkiej 75,6 osób/km 2.
1.4.
Powiązania komunikacyjne.
Gmina położona jest przy głównej trasie międzynarodowej relacji Świnoujście Jakuszyce E - 65 (DK – 3). Jednak od czasu zrealizowania obwodnicy Starego
Czarnowa ruch samochodowy przybrał całkowicie tranzytowy charakter.
Główne powiązania z województwem i krajem zapewnia sieć dróg krajowych i
wojewódzkich. Połączenia lokalne zapewniają drogi: powiatowe, gminne, oraz gęsta
sieć dróg wewnętrznych.
RBGP
Szczecin
1.5.
Str. 6
Powiązania zewnętrzne w zakresie infrastruktury technicznej
Przez teren gminy przebiegają dwie linie napowietrzne najwyższych napięć
o znaczeniu krajowym i wojewódzkim:
linia Krajnik [gm. Gryfino] – Morzyczyn - Dunowo – 400 kV;
linia Krajnik [gm. Gryfino] - Morzyczyn [gm. Kobylanka] – 220 kV.
Ponadto przez teren gminy przebiegają linie WN [110 kV]:
linia GPZ Pomorzany [m. Szczecin] - Morzyczyn [gm. Kobylanka];
linia GPZ Gryfino - GPZ Dąbie [m. Szczecin];
linia GPZ Dąbie [m. Szczecin] - Morzyczyn [gm. Kobylanka].
Przez północno – zachodnie obrzeża gminy Stare Czarnowo przebiega istniejący
gazociąg wysokiego ciśnienia Stargard Szczeciński – Szczecin.
W zakresie telekomunikacji obszar gminy obsługiwany jest przez centralę
telefoniczną, zlokalizowaną w Starym Czarnowie. Centrala ta obsługuje również
abonentów z Gardna [gm. Gryfino] i Babinka [gm. Bielice]. Ponadto abonenci z terenu
gminy Stare Czarnowo obsługiwani są przez system telekomunikacyjny m. Szczecina
- Kołowo i Kołówko. Przez teren gminy przebiegają kable okręgowe i dalekosiężne.
Ważnym elementem wiążącym jest istniejąca czerpnia wody i stacja uzdatniania
wraz z wodociągiem magistralnym zaopatrującym znaczną część Szczecina w wodę
pitną. Strefy ochronne tak dużego ujęcia mają istotny wpływ na warunki rozwoju
gminy.
RBGP
Szczecin
Str. 7
2.
STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA
2.1.
Środowisko przyrodnicze.
2.1.1.
Powi ązania przyrodnicze.
Zróżnicowanie fizjograficzne obszaru gminy wynikające z położenia
geograficznego, charakteru i genezy rzeźby terenu, różnic hydrograficznych,
biogeograficznych i glebowych, a także gospodarczego użytkowania ziemi,
odzwierciedla regionalizacja fizyczno-geograficzna. Według podziału fizycznogeograficznego Polski J. Kondrackiego, gm. Stare Czarnowo znajduje się w
południowej części makroregionu Pobrzeża Szczecińskiego, leżącego na obszarze
podprowincji Pobrzeży Południowo-bałtyckich. Przez obszar gminy przebiegają
granice 3 mezoregionów:
•
Wzgórza Bukowe (313.27) – obejmują największą północno-zachodnią część
gminy, stanowiącą silnie urzeźbiony wał spiętrzonych moren czołowych z
kulminacją G. Bukowiec (149 m npm), porośnięty zwartym kompleksem lasów
bukowych (Puszcza Bukowa) z rozległymi polanami śródleśnymi w okolicy
Kołowa i Dobropola, użytkowanymi rolniczo.
•
Równina Wełtyńska (313.28) – obejmuje południowo-zachodnią część gminy, z
rynnową doliną Krzekny oraz terenami otwartymi w okolicy Żelisławca i Kartna
użytkowanymi rolniczo.
•
Równina Pyrzycko-Stargardzka (313.31) – obejmuje wschodnią część gminy,
pomiędzy Puszczą Bukową a jeziorem Miedwie, z dolinami Płoni i Krzekny,
tereny użytkowane rolniczo, słabo zalesione.
Mezoregion Wzgórza Bukowe niemal w całości mieści się w granicach gminy
Stare Czarnowo, natomiast pozostałe mezoregiony tj. Równina Wełtyńska i
Równina Pyrzycko-Stargardzka kontynuują się poza jej granicami, obejmując
również sąsiednie gminy.
W usytuowaniu gm. Stare Czarnowo w przestrzeni geograficznej, wyróżniającymi
elementami są: położenie na obszarze Puszczy Bukowej i nad jeziorem Miedwie oraz
bezpośrednie sąsiedztwo z dynamicznie rozwijającymi się południowymi dzielnicami
prawobrzeżnego Szczecina i położenie wzdłuż drogi nr 3 Świnoujście-Jakuszyce,
przecinającej południkowo wschodnią cześć gminy. To specyficzne położenie
stworzyło szereg uwarunkowań determinujących rozwój głównych funkcji gminy,
opartych o biotechniczne formy użytkowania przestrzeni: rolnictwo, leśnictwo,
rekreacja. Najistotniejsze uwarunkowania wynikają z ustanowienia stref ochronnych
komunalnego ujęcia wody powierzchniowej jeziora Miedwie i utworzenia
Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” wraz z otuliną.
W przyrodniczych powiązaniach zewnętrznych gminy Stare Czarnowo układy
hydrosferyczne odgrywają bardzo istotną rolę zarówno w odniesieniu do wód
powierzchniowych jak i podziemnych. Z układu zlewniowego wód powierzchniowych
oraz rozmieszczenia struktur litologicznych ułatwiających infiltrację wód i przebiegu
głównych kierunków przepływu wód podziemnych wynika, że utrzymanie w
równowadze poszczególnych ekosystemów zależy w dużym stopniu od właściwego
gospodarowania wodą na obszarze całej gminy.
Przeważająca część obszaru gminy Stare Czarnowo leży w zlewni rzeki Płoni
(prawobrzeżnego dopływu Odry) i w zlewni jeziora Miedwie. Jedynie północnozachodnia część gminy leży na obszarze bezpośredniej zlewni Odry. Główną oś
hydrograficzną gminy stanowi rzeka Płonia wraz z jeziorami Żelewko i Płonno,
przepływająca na krótkim odcinku od wypływu z j. Miedwie, przez północnowschodnią część gminy. Drugim większym ciekiem wodnym jest Krzekna, płynąca w
południowej części gminy i wpływająca do j. Będgoszcz, które poprzez Ostrowicę
łączy się z j. Miedwie. Te dwa cieki podkreślają asymetryczność układu rzecznego
gminy, zarówno co do marginalnego położenia ich dolin jak i kierunku przepływu wód
oraz związek z akwenem Miedwia. Ze względu na położenie gminy w zlewni j.
RBGP
Szczecin
Str. 8
Miedwie (które leży poza granicą gm. Stare Czarnowo), będącego rezerwuarem wody
pitnej ujmowanej do zaopatrzenia Szczecina, znaczna część obszaru gminy objęta
została strefami ochronnymi ujęcia wody powierzchniowej tego akwenu,
ustanowionymi w 1979 r. Zarządzeniem nr 1/79 Wojewody Szczecińskiego i
Wojewody Gorzowskiego. W strefach tych wprowadzono duże ograniczenia w
korzystaniu z zasobów środowiska przyrodniczego i zagospodarowania ich obszarów,
w celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej z j. Miedwie (strefy
ochronne ujęcia wody utraciły ważność w 1999 r.). Na mapie studium przedstawiono
projektowane strefy ochronne ujęcia wody powierzchniowej j. Miedwie, zgodnie z
dokumentacją opracowaną w 1998 r. przez RBGP w Szczecinie pt.: „Aktualizacja
projektu stref ochronnych ujęcia wód powierzchniowych jeziora Miedwie”.
Prawie 85% powierzchni gminy Stare Czarnowo leży w granicach
Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” i jego otuliny, utworzonego
w 1981 r. (Park zajmuje 56,3% powierzchni gminy a otulina 28,5%). Ogólne zasady
zagospodarowania oraz wykorzystania Parku i otuliny określa Rozporządzenie nr
5/98 Wojewody Szczecińskiego z dn. 17.07.1998 r. W związku ze zmianą ustawy o
ochronie przyrody z dnia 7 grudnia 2000 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 3, poz. 21) lista
zakazów obowiązujących w Parku została zmieniona rozporządzeniem nr 18/2002
Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 23 lipca 2002 roku.. Obecna powierzchnia
Parku w gminie stanowi prawie 95% ogólnej powierzchni Parku (pozostała, niewielka
część Parku znajduje się w gminach Szczecin i Gryfino). Powierzchnia otuliny Parku
na obszarze gminy stanowi 37% ogólnej powierzchni otuliny. Pozostała część otuliny
znajduje się w gminach: Szczecin, Gryfino, Kobylanka i Bielice.
Lasy Puszczy Bukowej (Nadl. Gryfino obręb Rozdoły) znajdujące się prawie w
całości w granicach Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” oraz
południowa część lasów Puszczy Goleniowskiej rozciągającej się na północ od doliny
Płoni (Nadl. Kliniska), uznane zostały z dn. 01.07.1996 r. za Leśny Kompleks
Promocyjny „Lasy Puszczy Bukowej i Goleniowskiej”. Na obszarze LKP wprowadza
się zmiany w zasadach zagospodarowania i wykorzystania zasobów leśnych,
promujące wielofunkcyjną i zrównoważoną gospodarkę leśną na podstawach
ekologicznych, m.in. poprzez integrowanie celów trwałej gospodarki leśnej i aktywnej
ochrony przyrody, odtwarzanie naturalnych walorów lasu. Lasy te mają duże
znaczenie dla mieszkańców aglomeracji szczecińskiej i zajmują ważną pozycję w
ogólnokrajowym systemie ochrony przyrody. Wraz z pozostałymi kompleksami
leśnymi znajdującymi się nad dolną Odrą i Bałtykiem, stanowią ważne ogniwo w
koncepcji sieci „zielonych płuc” w północno-zachodniej części kraju.
Istotną rolę w zewnętrznych powiązaniach przyrodniczych odgrywają korytarze
ekologiczne stanowiące naturalne połączenia pomiędzy strefami faunistycznymi i
drogi migracji zwierząt oraz tworzące ważne połączenia pomiędzy ogniwami
krajowego i lokalnego systemu obszarów chronionych. W sieci powiązań
ekologicznych gminy uczestniczą zarówno doliny Płoni i Krzekny wraz z jeziorami jak
i liczne strumienie i potoki spływające ze Wzgórz Bukowych głównie w kierunku
doliny Płoni.
Szczeciński Park Krajobrazowy „Puszcza Bukowa” (ok. 85% powierzchni gminy
Stare Czarnowo) wraz z uznanymi wcześniej rezerwatami przyrody znajdującymi się
na jego obszarze, tworzy krajowy system obszarów chronionych na mocy ustawy z
16.10.1991 r. o ochronie przyrody.
W koncepcji krajowej sieci ekologicznej ECONET-PL, obszar gm. Stare
Czarnowo znajduje się na obszarze węzłowym o znaczeniu międzynarodowym
UJŚCIE ODRY, w którym parki krajobrazowe m.in. Puszcza Bukowa i Doliny Dolnej
Odry oraz obszar Puszczy Goleniowskiej i jezioro Miedwie z otoczeniem, uznane
zostały za biocentra obszaru węzłowego (obszary nagromadzenia największych
walorów przyrodniczych).
RBGP
Szczecin
2.1.2.
Str. 9
Zarys budowy geologicznej obszaru gminy.
W podłożu osadów czwartorzędowych występują w zdecydowanej przewadze
mioceńskie piaski i mułki z wkładkami węgli brunatnych. Jedynie w płd.-zach.
fragmencie terenu gminy zalegają osady ilaste oligocenu i eocenu. Strop osadów
trzeciorzędowych posiada bardzo urozmaiconą rzeźbę wynikającą z obecności
rozległych zaburzeń glacitektonicznych. Miąższość osadów czwartorzedowych jest
również bardzo zmienna i waha się od kilkunastu do blisko 200 m. Strop osadów
trzeciorzędowych wykazuje duże urozmaicenie wysokościowe od ponad 80 m n.p.m.
w strefach spiętrzeń glacitektonicznych (rejon Dobropola, leśniczówki Kołowo, Dębiny
i Nieznania) do blisko 100 m p.p.m. w obrębie głębokiej rynny (kopalnej doliny)
biegnącej od Żelisławca poprzez Stare Czarnowo, Kołbacz po Rekowo. Dolinę tą
wypełniają gliny zwałowe oraz w części północnej piaski i żwiry wodnolodowcowe
stanowiące głęboką warstwę wodonośną (stwierdzona w jednej ze studni w Kołbaczu
na głębokości 85 m p.p.t.). W obrębie masywu Wzgórz Bukowych deniwelacje stropu
podłoża czwartorzędu wynoszą od 100 do 150 m (patrz załączone przekroje
geologiczne). Natomiast we wschodniej części gminy (poza doliną kopalną) są
znacznie mniejsze i wynoszą 40 – 60 m.
Miąższość osadów czwartorzędowych na obszarze gminy jest także bardzo zmienna
zależnie od konfiguracji podłoża oraz współczesnej rzeźby terenu. W obszarze
Wzgórz Bukowych układa się od 100 do 140 m. W obrębie kopalnej doliny (Stare
Czarnowo – Kołowo) wynosi 100 – 120 m i znacznie maleje na obrzeżu jeziora
Miedwie (do 60 m) oraz na kępie wysoczyznowej Żelewa – do 30 m (Ruszała, 1995).
W profilu osadów czwartorzędowych (Dobracki, 1982; Kurzawa, 1993; Ruszała,
1995) wyróżnia się osady (idąc od spągu):
gliny zwałowe zlodowaceń południowopolskich w dwóch poziomach, rozdzielone
osadami zastoiskowymi i wodnolodowcowymi (mułki i piaski);
zlodowaceń środkowopolskich, w obrębie których występują dwa lub trzy
poziomy glin zwałowych rozdzielone piaszczysto-żwirowymi osadami
wodnolodowcowymi oraz miąższymi seriami mułków i iłów zastoiskowych;
najmłodszego zlodowacenia północnopolskiego (Wisły) reprezentowanego przez
dwa poziomy glin zwałowych. Górny poziom glin podściela gruba seria osadów
żwirowo-piaszczystych stanowiąca główną warstwę użytkową w obrębie
czwartorzędowego poziomu wodonośnego. Ten poziom glin, występujący na
powierzchni terenu, odpowiada fazie pomorskiej ostatniego zlodowacenia,
również jak towarzyszące jej osady piasków lodowcowych i wodnolodowcowych,
mułków zastoiskowych, piasków i żwirów, ozów i kemów;
późnoglacjalnej i postglacjalnej akumulacji wód roztopowych i rzecznych
reprezentowane przez piaski budujące wyższy taras rzeczny w dolinie rzeki Płoni
oraz piaski i mułki równiny zastoiskowej, w stropie których zalegają pokłady kredy
jeziornej;
holoceńskie reprezentowane przez piaski rzeczne tarasu niskiego Płoni, piaski
jeziorne obrzeża jezior Miedwie i Będgoszcz, Żelewo i Racze, kredę jeziorną i
gytie oraz utwory bagienne (namuły torfiaste i torfy niskie). W licznych
zagłębieniach wytopiskowych po martwym lodzie, położonych na obszarze
Wzgórz Bukowych występują również namuły gliniaste i torfy przejściowe, a
nawet torfy wysokie. Na zboczach i w dnach głębokich dolinek i jarów występują
osady deluwialne (stokowe). U wylotu dolinek często spotyka się krótkie,
piaszczyste stożki napływowe;
powierzchniowo, szczególnie w płn.-wsch. części Wzgórz Bukowych występują
kry i porwaki osadów trzeciorzędowych. Są one reprezentowane przez iły i iłowce
oligocenu o barwie szarobrunatnej lub szarozielonkawej oraz oligoceńskie piaski
żelaziste barwy rdzawej z licznymi konkrecjami (tzw. „kule szczecińskie”).
Podrzędnie występują jasne, drobnoziarniste, kwarcowe piaski miocenu niekiedy
z przemazami węgla brunatnego.
Osady trzeciorzędowe odsłaniają się w dolinie potoku Gliniec i w obrębie Słonecznej
RBGP
Szczecin
Str. 10
Doliny (ogród dendrologiczny), w Buczynowych Wąwozach i Kołowskich Parowach.
Bardzo duże kry iłów oligoceńskich budujące płn - wschodni stok Wzgórz były
przedmiotem eksploatacji (jako surowiec ceramiki budowlanej) w rejonie Płoni i
Śmierdnicy, a w rejonie Osetnego Pola prowadzono wydobycie węgla brunatnego.
Bardzo interesującym ze względów geologicznych i geomorfologicznych jest
występowanie w obrębie Wzgórz i na obszarach przyległych licznych głazów
narzutowych. Osiągają one niekiedy imponujące rozmiary. Szczególne znaczenie
mają głazy pozostające do dziś w ich miejscu złożenia przez wytapiający się lądolód.
Na powierzchniach głazów odciśnięte są rysy lodowcowe. Wiele z tych głazów to
pomniki przyrody, niektóre z nich zostały sztucznie przemieszczone i pełnią rolę
ozdobną lub informującą, wiele też zostało potraktowanych jako surowiec
kamieniarski lub bezmyślnie zniszczonych.
Do największych i najcenniejszych głazów należą: Głaz Krajoznawców, Głaz
Grońskiego, Słupi Głaz, Szwedzki Głaz, Głaz Serce, Głazy Anna i Andrzej oraz
odsłonięty fragmentarycznie przy drodze do Śmierdnicy Głaz Leśny. W Kołbaczu
zgromadzono kilka dużych głazów, z których największy tzw. Czarci Głaz o obwodzie
9 m, pierwotnie znajdował się w rejonie Dębiny i znany był jako „Miedwiański
Kamień”.
2.1.3.
Warunki hydrogeologiczne obszaru gminy.
Obszar gminy Stare Czarnowo wyraźnie różnicuje się pod względem warunków
hydrogeologicznych, a tym samym pozyskiwania i ochrony wód podziemnych.
Wzgórza Bukowe ze względu na swą skomplikowaną budowę geologiczną są
jednostką o niskiej wodonośności.
Na całym obszarze gminy występuje czwartorzędowy poziom wodonośny, w obrębie
którego wydziela się dwie warstwy użytkowe (Jarząbek, 1986). Poziom ten rozdziela
wyraźny wododział wód podziemnych przebiegający z NW na SE w osi Wzgórz.
Odpływ wód podziemnych w obrębie poziomu czwartorzędowego układa się w płn.
części gminy ku N i NE, natomiast w części płd. ku SW i SE.
Użytkowe warstwy wodonośne występują na głębokości:
Wzgórza Bukowe: 60 – 100 m i osiągają miąższość 5 – 10 m (Kołowo). Wyjątek
stanowi ujęcie w Dobropolu, gdzie spiętrzona glacitektonicznie warstwa
piaszczystych osadów wodnolodowcowych zalega od głębokości 2,5 m p.p.t. i
osiąga miąższość aż 62 m;
rejon Binowo – Żelisławiec: 20 – 60 m p.p.t. i osiągają miąższość 5 – 15 m;
rejon Starego Czarnowa i dalej na E: 20 – 40 m i osiągają miąższość 10 – 45 m.
Na całym obszarze gminy warstwy użytkowe posiadają dobrą lub średnią izolację
odpowierzchniową. Powierzchnie bezpośredniej alimentacji wód podziemnych, a więc
strefy, w obrębie których należy prowadzić szczególnie ostrożne inwestowanie
powierzchniowe wykluczające możliwość tworzenia ognisk zanieczyszczeń, znajdują
się w obrębie dolin rzek Płoni i Krzekny oraz obrzeżu jeziora Miedwie, a także na
wychodniach osadów przepuszczalnych na Wzgórzach Bukowych (rejon Dobropola).
Najwyższą wodonośność poziomu czwartorzędowego notuje się w rejonie Starego
Czarnowa, Dębiny i Kołbacza (70 – 120 m3/h). W dolinie Krzekny (Żelisławiec –
Kartno) wodonośność układa się w granicach 30 – 70 m3/h, natomiast na obszarze
Wzgórz Bukowych spada do ca 10 m3/h.
Jak podaje mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000 arkusz Żelisławiec (Hoc,
Fuszara, 2000) jednostkowe zasoby dyspozycyjne na obszarze Wzgórz Bukowych
kształtują się poniżej 100 m3/24h/1km2, natomiast na pozostałym obszarze gminy
osiągają wartość 100 – 200 m3/24h/1km2. Na całym obszarze występują wody
podziemne średniej jakości (podwyższona zawartość jonów Fe i Mn) wymagające
prostego uzdatniana. Lokalnie pojawia się podwyższona zawartość jonów azotu
świadcząca o słabej izolacji warstwy użytkowej i obecności antropogennych ognisk
zanieczyszczeń (brak kanalizacji, zbiorniki chłonne, zanieczyszczenia wód
powierzchniowych).
RBGP
Szczecin
Str. 11
Generalnie na całym obszarze gminy notuje się niski stopień zagrożenia jakości wód
podziemnych. Spowodowane jest to konfiguracją i pokryciem terenu (lasy), miąższą i
ciągłą warstwą izolacyjną oraz brakiem większych (ilościowo i jakościowo) ognisk
zanieczyszczeń.
Do stref, w obrębie których szczególnie wyraźne i niebezpieczne jest zagrożenie
zasobów jakościowych wód podziemnych należy zaliczyć:
stare wyrobiska i dzikie składowisko odpadów na płn. od Starego Czarnowa;
pas wzdłuż szosy nr 3 (spłukiwanie ropopochodnych);
dolinę Krzekny i Płoni oraz obrzeże jeziora Miedwie (słaba izolacja, ścieki bytowe
i zrzuty z oczyszczalni w Kartnie, Żelewie, Dębinie i Kołbaczu oraz
zagospodarowywanie gnojowicy z fermy bezściołowej w Kołbaczu).
Na terenie gminy funkcjonują obecnie 4 ujęcia wód podziemnych zasilających
wodociągi grupowe i ujęcie wód powierzchniowych „Miedwie”.
Zestawienie ujęć wg RZGW Szczecin
Lokalizacja
Binowo
Właściciel
Eksploatator
ZKUWiM
Goleniów
Miejscowości
objęte
wodociągiem
Binowo, Kołowo
Data
Data ważności Zasoby /wydajność/
Decyzja o
ważności ustanowieniu
decyzji
eksploatacyjne
pozwolenia strefy ochronnej ustanawiającej
ujęcia /m3/h/
wodnopr.
strefę
Pobór
Wody
/m3/r/
brak
brak
brak
48,0
17950
Dobropole PUWiS
Gryfińskie Nowogard
Dobropole
Gryfińskie,
Glinna
2003.12.31
brak
brak
0,0
43496
Stare
Czarnowo
ZKUWiM
Goleniów
Stare Czarnowo 2012.06.30
brak
brak
60,0
30133
Żelewo
ZWiK
Szczecin
Szczecin,
Kołbacz,
Żelewo
2010.12.31
brak
brak
Kartno,
Żelisławiec
brak
brak
brak
Żelisławiec ZKUWiM
Goleniów
29596582
47,0
38242
Pozostałe ujęcia zasilają obiekty indywidualne lub są aktualnie nieczynne bądź pełnią
rolę ujęć awaryjnych (Glinna, Kołowo).
Czynne ujęcia wodociągowe są utrzymane w należytym stanie technicznym i
sanitarnym. Ujęcia nie mają ustanowionych stref ochronnych.
Nieczynne ujęcia w Glinnej i Kołowie należy zabezpieczyć przed dewastacją.
Łączne zatwierdzone zasoby eksploatacyjne z ujęć wodociągowych funkcjonujących
na terenie gminy wynoszą 315 m3/h. Z pozostałych czynnych lub okresowo
wyłączonych ujęć można dodatkowo uzyskać 185 m3/h, co dla gminy o powierzchni
153 km3 daje wartość jednostkowych zasobów eksploatacyjnych wynoszącą 78
m3/24h/1km2. biorąc pod uwagę niewielką gęstość zaludnienia (25 osób/1km3) oraz
wartość zapotrzebowania, wielkość tych zasobów należy uznać za zabezpieczającą
zaopatrzenie w wodę konsumpcyjną.
2.1.4.
Warunki klimatyczne.
Ze względu na zróżnicowanie fizjograficzne, wydzielone zostały na obszarze
gminy 2 krainy klimatyczne (wg. Cz. Koźmińskiego):
· Kraina VI - obejmująca Wzgórza Bukowe,
· Kraina VII - obejmująca pozostałą część gminy, należącą do krainy GoleniowskoPyrzyckiej.
RBGP
Szczecin
Różnice w kształtowaniu warunków klimatycznych obu
podstawowe parametry meteorologiczne:
Kraina VI
poniżej 7,5oC
· średnia temperatura
roczna
13,0-13,6oC
· średnia temperatura
okresu wegetacyjnego
215-210 dni
· długość okresu wegetacyjnego
· średnie sumy opadów
w mm
700-600
I-XII
450-400
IV-X
140-120
V-VI
160-140
VII-VIII
55-48
· średnia liczba dni z pokrywą śniegową
· niedosyt wilgotności powietrza IV-IX w hPa 4,5-4,0
krain
Str. 12
przedstawiają
Kraina VII
7,5oC-8,0oC
13,6-14,0oC
217-224 dni
600-500
400-350
120-100
140-115
48-36
5,5-4,5
Częstotliwość występowania poszczególnych kierunków wiatru i cisz
atmosferycznych (w %) przedstawia poniższe zestawienie (dane dla stacji w
Szczecinie Dąbiu oddalonej od centrum gminy o ok. 15 km w kierunku NW):
Pory
roku
Zima
XII-II
Wiosna
III-V
Lato
VI-VIII
Jesień
IX-XI
Rok
I-XII
N
NE
E
SE
S
SW
W
NW
C
5
6
8
16
5
24
23
7
6
9
15
13
13
4
14
20
7
5
10
13
8
9
4
17
22
10
7
4
6
8
13
7
23
25
6
8
7
10
8
13
5
20
22
8
7
W ciągu roku dominują tu wiatry z kierunków południowo-zachodniego i zachodniego.
Najrzadziej notowane są wiatry z kierunków południowego i północnego.
Częstotliwość występowania poszczególnych kierunków wiatru w zależności od pory
roku jest bardzo zmienna. Obszar charakteryzuje się stosunkowo niewielkim
udziałem cisz atmosferycznych (7%).
Poszczególne elementy meteorologiczne modyfikowane są czynnikami lokalnymi
kształtującymi warunki topoklimatyczne (m.in. ukształtowanie terenu, głębokość
występowania wód podziemnych, stopień pokrycia terenu lasami i łąkami, odległość
od dużych zbiorników wodnych). Istotny wpływ na warunki klimatu lokalnego mają
rozległe tereny zalesione Puszczy Bukowej, obniżenia doliny Płoni i Krzekny oraz
sąsiedztwo jeziora Miedwie.
Do obszarów niekorzystnych z punktu widzenia stałego przebywania człowieka
należą nisko położone tereny nad j. Miedwie oraz w dolinie Płoni i Krzekny. Warunki
klimatyczne kształtowane są tu w dużej mierze pod wpływem niskiej przewodności
cieplnej podłoża (wysoki poziom wód gruntowych, grunty organiczne), co oznacza
podwyższenie wilgotności względnej powietrza, dużą częstotliwość występowania
mgieł, częste występowanie przygruntowych przymrozków oraz podwyższenie
średnich temperatur w lecie, a obniżenie w zimie. Na najniżej położonym terenie
mogą tworzyć się zastoiska zimnego powietrza.
Do obszarów korzystnych pod względem warunków topoklimatycznych należą
tereny wysoczyzn, płaskie, faliste lub pagórkowate, będące poza zasięgiem zalegania
RBGP
Szczecin
Str. 13
chłodnego i wilgotnego powietrza, charakteryzujące się na ogół dobrymi warunkami
termiczno-wilgotnościowymi. Są dobrze nasłonecznione i przewietrzane. Szczególnie
uprzywilejowane są stoki o ekspozycji południowej i południowo-zachodniej ze
względu na korzystne warunki solarne (południowe stoki Wzgórz Bukowych w
obrębie polan śródleśnych).
Topoklimat terenów leśnych charakteryzuje się obniżoną temperaturą w dni
słoneczne, a podwyższoną w dni wietrzne, zmniejszeniem siły wiatru, podwyższoną
wilgotnością względną, dużym napromieniowaniem w obrębie polan.
2.1.5.
Występowanie, wykorzystanie i ochrona zasobów surowców
mineralnych
Na terenie gminy udokumentowane są złoża kredy jeziornej i torfów. Inne złoża
kopalin pospolitych (kruszywa) nie są objęte normatywnymi dokumentacjami, a ich
wydobycie jest prowadzone „na dziko” niezgodnie z prawem geologicznym i
górniczym.
Złoże kredy jeziornej „Dębina III” – powierzchnia 37,7 ha. Miąższość kopaliny od 1,2
do 4,6 m. Jest to złoże zawodnione. Łączne zasoby wynoszą 1556 tys. ton. Kreda
eksploatowana jest dla celów nawozowych. Wydobycie roczne waha się w granicach
40 – 55 tys. ton. Szacunkowa wartość zasobów do wydobycia wynosi obecnie ca 600
tys. ton. (Ruszała, 1997).
Złoże eksploatowane jest sposobem lądowym spod wody, systemem ścianowym.
Urabianie odbywa się przy pomocy koparko-ładowarki. Nadkład złoża buduje gleba
murszowa i torf, które po usunięciu ze złoża są składowane do wyrobisk
poeksploatacyjnych. Surowiec po wydobyciu jest dosuszony na hałdach na zapleczu
wyrobisk. Złoże posiada wyznaczony obszar i teren górniczy o powierzchni 38,1 ha.
W wyniku eksploatacji powstają zbiorniki wodne, które są przeznaczane do hodowli
ryb. Teren eksploatacji nie jest należycie zabezpieczony, prace rekultywacyjne
prowadzone są w sposób niedbały. Część starych wyrobisk ulega procesom wtórnej
renaturalizacji, zarastając roślinnością przywodną i stanowiąc siedliska awifauny.
W pobliżu wsi Żelewo również prowadzono eksploatację kredy jeziornej w sposób
analogiczny jak na złożu Dębina. Eksploatacja została przerwana, a w 1983 r. dla
złoża Żelewo wykonano kartę rejestracyjną, lecz wydobycia nie podjęto.
Powierzchnia złoża wynosi 15,76 ha, a miąższość kopaliny 1,0 – 1,5 m. W nadkładzie
zalegają torfy. Zasoby złoża określono na 24 tys. ton.
Niezagospodarowanym, choć udokumentowanym (wstępnie, kat. C2) złożem kredy
jeziornej jest złoże Będgoszcz występujące w dolinie rzeki Krzekny na zachód od
jeziora Będgoszcz.
Złoże zajmuje powierzchnię 61,82 ha i posiada bardzo znaczną miąższość kopaliny,
bo od 2,0 do 8,4 m (średnio 5,5 m). Zasoby bilansowe (warunkowe – ochrona
użytków zielonych) wynoszą 4828 tys. ton.
Kopalina ze wszystkich tych złóż może mieć zastosowanie w rolnictwie jako cenne
wapno nawozowe, a kreda ze złoża Żelewo dodatkowo spełnia wymogi
wykorzystania do produkcji mielonej kredy malarskiej (najwyższa zawartość węglanu
wapnia, średnio 93,6 %).
Na terenie gminy licznie występują złoża torfów. Są to w przewadze torfy niskie
trzcinowe i trzcinowo-drzewne o średnim stopniu rozkładu w granicach 35 % i
popielności rzędu 15 – 20 %. Największym ze złóż jest złoże Będgoszcz, którego
tylko część (pole A) występuje na terenie gminy (większość złoża znajduje się na
terenie gminy Pyrzyce). Zasoby całego złoża wynoszą 1010 tys. m3 (bilansowe) i
3350 tys. m3 (pozabilansowe) torfów oraz 3375 tys. m 3 gytii wapiennej.
Torfy mogą mieć zastosowanie jako komponent podłoża uprawnego i nawozów
mineralnych w ogrodnictwie, sadownictwie i szkółkarstwie, a także jako sorbent
zanieczyszczeń. Jednak ze względu na ich pozytywną rolę w przyrodzie (retencja
zasobów wodnych i specyficzne biocenozy), a także położenie w obrębie SzPK i jego
otuliny oraz w strefie ochronnej ujęcia „Miedwie” żadne ze złóż nie powinno być
RBGP
Szczecin
Str. 14
przedmiotem eksploatacji.
Kopaliny pospolite (piaski i żwiry) pozyskiwane były w kopalniach w Starym
Czarnowie, Glinnej, Binowie i Dębinie. W tych miejscach i wielu innych okresowo
stale ma miejsce nielegalny pobór kruszyw. Właściwe prace rekultywacyjne
wykonane zostały tylko w dawnym wyrobisku na północ od Binowa. Pozostałe
wyrobiska w części ulegają renaturalizacji, w części zamieniają się w dzikie
składowiska odpadów.
Za rejon perspektywiczny dla udokumentowania złoża kruszywa naturalnego na
podstawie przesłanek geologicznych oraz wstępnych zwiadów (płytkie wiercenia)
uważa się rejon w pobliżu Dębiny i Komorówka. Występują tu wodnolodowcowe
osady żwirowo-piaszczyste o miąższości do 10 m.
2.1.6.
Wody powierzchniowe
Wody powierzchniowe zajmują 585 ha, tj. 3,8% powierzchni gminy. Obejmują
zarówno naturalne jak i sztuczne cieki oraz zbiorniki wodne. Należą do nich:
· rzeki Płonia i Krzekna oraz liczne małe cieki wodne (potoki i strumienie),
· 20 jezior o powierzchni powyżej 1 ha oraz liczne śródpolne i śródleśne oczka
wodne,
· kanały melioracyjne i sieć rowów melioracyjnych,
· stawy rybne w Starym Czarnowie,
· stawy pokopalniane k/Dębiny.
Według podziału hydrograficznego Polski obszar gminy Stare Czarnowo leży w
polu nr 121 dorzecza dolnej Odry od Warty do Iny. Przeważająca część gminy leży
na obszarze zlewni Płoni (prawobrzeżnego dopływu Odry), a jedynie niewielka,
północno-zachodnia część gminy leży na obszarze bezpośredniej zlewni Odry (nr 25 i
nr 26 a) i odwadniana jest przez Chojnówkę i Rudziankę z dopływami, spływającymi
ze Wzgórz Bukowych. Pomiędzy zlewnią Odry i zlewnią Płoni przebiega dział wodny
II rzędu.
Dział wodny pomiędzy zlewnią Płoni i Krzekny (III rzędu) biegnie grzbietem
Wzgórz Bukowych przez polany Kołowską i Dobropolską, a we wschodniej części, po
wachlarzowato układającym się skłonie Wzgórz od okolicy Starego Czarnowa
południkowo do jeziora Będgoszcz. Ten lokalny dział wodny, który stanowi grzbiet
Wzgórz Bukowych sprawia, że na przeważającą część gminy (w tym cały SPK
„Puszcza Bukowa”) nie oddziałowują wody powierzchniowe z zewnątrz.
Sieć wód powierzchniowych gminy tworzą rzeki Płonia i Krzekna z licznymi
dopływami małych cieków wodnych spływających ze Wzgórz Bukowych oraz jeziora
przepływowe. Doliny obu rzek układają się marginalnie na obszarze gminy, a koryta
Płoni i Krzekny na znacznym odcinku stanowią granicę gminy. Główną oś
hydrograficzną gminy stanowi Płonia od wypływu z jeziora Miedwie, wraz z
przepływowymi jeziorami Żelewko i Płonno.
Dominujące na obszarze Wzgórz Bukowych niewielkie cieki wodne w większości
swego biegu mają naturalne koryta, zazwyczaj głęboko wcięte w podłoże (tylko na
niektórych są ślady niewielkich budowli piętrzących). Zróżnicowana budowa
geologiczna i geomorfologiczna tego obszaru powoduje występowanie tzw. zjawiska
zanikających strumieni, np. Ponikwa, który to ciek natrafiając na łatwo
przepuszczalne podłoże, znika z powierzchni terenu (ma swoje źródła, nie ma ujścia).
Gęsta sieć małych cieków wodnych dominuje na północnych stokach Wzgórz
Bukowych (są to głównie dopływy Płoni), a w południowej części Wzgórz (na
południowych stokach i u podnóża) dominują jeziora, natomiast cieków wodnych jest
znacznie mniej (są to głównie dopływy Krzekny).
Zlewnia jeziora Miedwie (26d7a) – na obszarze gminy Stare Czarnowo obejmuje
tereny nadbrzeżne jeziora oraz wysoczyznę w okolicy Żelewa i Nieznania (na N od
wypływu Płoni z j. Miedwie) i w okolicy Komorówka (na S od wypływu Płoni z j.
Miedwie). Z tego obszaru nie dopływają do jeziora naturalne cieki wodne. W
RBGP
Szczecin
Str. 15
północnej części znajduje się jezioro Racze, bez dopływu powierzchniowego,
połączone niewielkim ciekiem z j. Miedwie.
Zlewnia Ostrowicy (26d7b5a) – obejmuje niewielką, południowo-wschodnią część
gminy, na wschód od drogi krajowej Nr 3. Na obszarze zlewni znajduje się jezioro
Będgoszcz, którego północno-zachodnia część leży w granicach gm. Stare
Czarnowo, a pozostała część w gm. Pyrzyce (przepływowe dla Ostrowicy, płynącej
poza gminą).
Zlewnia Krzekny (26d7b5b) – obejmuje środkową i południową część gminy. Głównym
ciekiem jest Krzekna, której obszar źródłowy nie jest jednoznacznie określony. Za
źródło Krzekny przyjmowane jest jezioro Glinna lub tereny leżące na północ od tego
akwenu w oddz. 236 i 235 Leśn. Kołowo (na południe od j. Czarnocin), a także tereny
znajdujące się na południe od Wysokiej Gryfińskiej. Krzekna wpływa do zachodniej
części jeziora Będgoszcz. Długość rzeki na odcinku wypływu z j. Glinna do ujścia do
j. Będgoszcz wynosi 9,3 km. Górny odcinek Krzekny, o przebiegu południkowym, jest
uregulowany i zwany też Kanałem Glinna. Od Kartna dolina Krzekny jest szeroka i
układa się na osi NW-SE. Powierzchnia zlewni wynosi 77,6 km 2. Przepływ miarodajny
SNQ w przekroju ujściowym rzeki wynosi 0,10 m3/s. Przeważająca część
lewobrzeżnej zlewni Krzekny znajduje się w granicach Parku (południowa część
Wzgórz Bukowych). Jest to teren intensywnej penetracji turystycznej (Puszcza
Bukowa) oraz ekspansji zagospodarowania rekreacyjnego w okolicy jezior
Binowskiego, Glinna i Piasecznik Wielki. Pozostała część zlewni Krzekny znajduje się
w otulinie Parku, z wyjątkiem bardzo krótkiego ujściowego odcinka znajdującego się
po wschodniej stronie drogi Nr 3. W tej części zlewni dominują zmeliorowane łąki i
grunty orne.
Do naturalnych dopływów Krzekny należą niewielkie cieki wodne spływające ze
Wzgórz Bukowych: Słoneczny Potok z Glincem i Suchym Potokiem oraz Potok
Dobropolski. Ponadto kilka cieków zasila jezioro Glinna: Wężówka - największy
dopływ jeziora, wypływający z jeziorka Wężówka znajdującego się na skraju polany
Kołowskiej; ciek wypływający z jeziora Czarnego oraz ciek uznawany za źródłowy
Krzekny, wpływający do zachodniej części j. Glinna. Zmeliorowana dolina Krzekny
zasilana jest również systemem rowów melioracyjnych i naturalnych cieków
włączonych w ten system, z których do najważniejszych należy ciek spod Wysokiej
Gryfińskiej (również uważany za źródłowy Krzekny) oraz ciek płynący z południa w
okolicy Kartna.
Dolina Krzekny charakteryzuje się znacznymi przekształceniami będącymi
wynikiem prac hydrotechnicznych przeprowadzonych na szeroką skalę w ubiegłych
wiekach w dolinie Płoni (gdy dolina Krzekny stanowiła rynnową odnogę jeziora
Miedwie), a ostatnio w wyniku zabiegów melioracyjnych przeprowadzonych w dolinie
Krzekny w latach 1960-70. Te ostatnie prace doprowadziły do całkowitego osuszenia
2 z trzech istniejących wówczas w dolinie jezior, tj. Krzekno Duże (znajdowało się na
prawobrzeżu Krzekny na N od Babinka - gm. Bielice) i Krzekno Małe (znajdowało się
na lewobrzeżu Krzekny w dolinie Potoku Dobropolskiego). Pozostało jedynie jezioro
Czarnkowskie, a po tamtych jeziorach okresowo podmokłe trzcinowiska. Tak rozległe
odwodnienie doliny spowodowało negatywne zmiany w agrocenozach i odbiło się
niekorzystnie również na drzewostanie w pobliskim rezerwacie przyrody „Trawiasta
Buczyna”. Późniejsza decyzja o podniesieniu poziomu piętrzenia wody w jeziorze
Miedwie, wpłynęła na zmianę koncepcji eksploatacji użytków zielonych w dolinie
Krzekny, które znalazły się w zasięgu tzw. cofki. Brak możliwości pełnego
odwodnienia tych użytków zielonych spowodował podjęcie dezycji o wybudowaniu w
dolinie rzeki 2 stawów karpiowych o pow. 24,5 ha i 16,5 ha oraz 2 jazów betonowych
na Krzeknie. Budowle te nie spełniły swej funkcji ze względu na upadłość PG
Rybackiego Szczecin oraz wady techniczne wykonawstwa (stawy zlokalizowane były
na prawobrzeżu Krzekny w pobliżu drogi Nr 3). Obecnie tereny te są nieużytkami,
porośniętymi trzciną i krzewami. Po odpowiednim uzdatnieniu, dawne stawy mogłyby
stanowić zbiorniki retencyjne wody na potrzeby rolnictwa lub stanowić wzbogacone
RBGP
Szczecin
Str. 16
siedliska ptactwa wodnego. Dolina Krzekny wchodzi w skład proponowanego obszaru
chronionego krajobrazu wokół jeziora Miedwie (OCK-1).
Na obszarze zlewni Krzekny znajduje się większość jezior gminy Stare
Czarnowo: Binowskie, Czarne, Czarnkowskie, Czarnocin, Glinna I, Glinna II, Glinno
Małe, Leniwe, Mętnik, Piasecznik Mały, Piasecznik Wielki, Węglino, Wężówka (13
zbiorników wodnych).
Zlewnia Płoni (26d8/9) – obejmuje północną i wschodnią część gminy. Płonia jest
najzasobnieszą w wodę rzeką na obszarze gminy. Przez obszar gminy przepływa w
swoim dolnym biegu, po wypłynięciu z jeziora Miedwie, na południe od Żelewa.
Obszar źródłowy Płoni znajduje się w okolicy Barlinka (wypływa z j. Uklejno). Płonia
jest największym dopływem j. Miedwie, które jest dla niej jeziorem przepływowym.
Całkowita długość rzeki wynosi 72,6 km, a powierzchnia jej zlewni 1171,2 km 2. Płonia
jest prawobrzeżnym dopływem Odry, do której odprowadza swoje wody poprzez j.
Dąbie. Przepływ miarodajny SNQ w przekroju ujściowym wynosi 1,9 m3/s.
Na obszarze gminy Stare Czarnowo, Płonia przepływa przez jej północnowschodnią część i wypływa na północ od Kołbacza. Przepływa przez 2 jeziora:
Żelewko i Płonno. Na odcinku od Kołbacza do wysokości Rekowa rzeka ma niewielki
spadek i płynie dawniej regulowanym hydrotechnicznie korytarzem, obecnie zupełnie
rozregulowanym. Na tym odcinku Płonia tworzy rozlewiska i kształtuje dość szeroki
pas roślinności łozowiskowo-szuwarowo-łąkowej. W niższym biegu - wzdłuż granicy
gminy na wysokości Jezierzyc, rzeka meandruje, odcina starorzecza.
Na obszarze gminy, Płonia nie przyjmuje większych naturalnych dopływów.
Zasilana jest natomiast gęstą siecią niewielkich strumieni i potoków spływających ze
Wzgórz Bukowych. Do znaczących dopływów należą następujące cieki wodne:
Niedźwiedzianka z Wielką Niedźwiedzianką i Trawną, Potok Śmierdnicki z Karwią,
Młynówką i Utratą, Czerwonak oraz Potok Kłobucki z Sosnówką, Sułtańską Wolą i
Małym Potokiem. Wszystkie te cieki, z wyjątkiem strumienia Czerwonak, mają
jeszcze liczne, drobniejsze dopływy. W swych górnych biegach mają na ogół
charakter cieków podgórskich o dużych spadkach i zmiennych przepływach. Ujściowe
odcinki dopływów Płoni znajdują się poza gminą, na obszarze Szczecina.
We wschodniej części zlewni, bezpośrednio z Płonią lub jeziorami Żelewko,
Płonno i Zaborsko, łączą się liczne rowy systemu melioracyjnego w okolicy Dębiny,
Starego Czarnowa i Kołbacza. Ta część zlewni jest użytkowana rolniczo i znajduje się
w granicach otuliny Parku. Pozostała, większa część zlewni, obejmująca północną
część Wzgórz Bukowych stanowi zalesione tereny Puszczy Bukowej na obszarze
Parku. W granicach Parku znajdują się jeszcze 2 jeziora należące do zlewni Płoni:
Popi Staw i Wielecki Staw.
Przeważająca część obszaru zlewni Płoni, znajdującej się poza Parkiem,
wchodzi w skład proponowanego obszaru chronionego krajobrazu wokół jeziora
Miedwie (OCK-1).
Obie rzeki, Płonia i Krzekna, są odbiornikami ścieków z oczyszczalni: do Płoni
odprowadzane są ścieki z Żelewa i Kołbacza, a poprzez j. Żelewko z Dębiny; do
Krzekny odprowadzane są ścieki z Kartna i Glinnej.
Jeziora
Na obszarze gm. Stare Czarnowo znajduje się 20 jezior o powierzchni powyżej 1
ha. Łączna powierzchnia tych akwenów wynosi ok. 410 ha (w odniesieniu do jeziora
Będgoszcz przedzielonego granicą gminy przyjęto, że część akwenu znajdująca się
w gm. Stare Czarnowo stanowi ok. 50% ogólnej powierzchni jeziora). Wskaźnik
jeziorności w gminie wynosi 2,7% (tj. nieco powyżej takiego wskaźnika w dawnym
woj. szczecińskim, wynoszącego 2,17%).
Jeziora na obszarze gminy są zróżnicowane pod względem genezy, morfometrii
zbiornika, dostępności, stopnia przekształcenia i wykorzystania, wartości
biocenotycznych oraz istniejących i proponowanych form ochrony. W rozmieszczeniu
jezior wyróżniają się 2 skupiska uwarunkowane przyczynami powstawania tych
RBGP
Szczecin
Str. 17
akwenów. Z 20 opisanych poniżej jezior, 14 zbiorników znajduje się na obszarze
Wzgórz Bukowych lub u ich podnóża (tj. w granicach Parku), 5 zbiorników znajduje
się w dolinach rzek Płoni, Krzekny i Ostrowicy (z tego 4 w granicach otuliny Parku), 1
zbiornik znajduje się na wysoczyźnie pomiędzy doliną Płoni, a jeziorem Miedwie(poza
otuliną Parku).
Geneza jezior znajdujących się na obszarze Wzgórz Bukowych związana jest z
działalnością lodowca. Są to głównie jeziora morenowe i wytopiskowe (do większych
należą: zespół jezior Glinna, Binowskie, Piasecznik Wielki i Mały, Wielecki Staw,
Czarnocin). Jeziora znajdujące się w dolinach rzek Płoni, Krzekny i Ostrowicy,
prawdopodobnie do średniowiecza stanowiło dno rynnowych odnóg rozległego
jeziora „Pramiedwie” o powierzchni ok. 72 km 2, którego pozostałością są obecnie
jeziora Miedwie, Płoń, Będgoszcz oraz Żelewko, Płonno, Zaborsko i Czarnkowskie.
Tak więc współczesna linia brzegowa tych jezior nie jest skutkiem działania tylko sił
przyrody lecz w dużym stopniu wynikiem olbrzymich prac hydrotechnicznych
przeprowadzonych w minionych wiekach w dolinie Płoni.
Syntetyczna charakterystyka poszczególnych jezior gminy przedstawia się
następująco:
1. Będgoszcz - jest to największe jezioro gminy (ok. 130 ha powierzchni). Linia
brzegowa jest urozmaicona licznymi zatokami i półwyspami. W dnie zbiornika o
zróżnicowanej konfiguracji występuje wiele płycizn i głęboczków. Dno przeważnie
muliste. Brzegi jeziora są trudno dostępne, otoczone zaroślami krzewiastymi i kępami
zadrzewień, w strefie przybrzeżnej wzdłuż całej linii brzegowej występuje pas trzcin.
Wokół jeziora rozciągają się łąki, przy brzegu na ogół podmokłe, na znacznej
powierzchni nieużytkowane. Półwyspy, na których w latach 80/90 prowadzona była
gospodarka łąkarska, obecnie są nieużytkowane, trudno dostępne. Jezioro
użytkowane jest przez gospodarkę rybacką, należy do akwenów sandaczowych. W
północno-zachodniej części wpływa do jeziora Krzekna, a przez okoliczne łąki
doprowadzone są liczne rowy melioracyjne. Przez południową część jeziora
przepływa Ostrowica (gm. Pyrzyce). Na południowym brzegu północno-zachodniej
części jeziora (gm. Pyrzyce) znajdują się tereny rekreacyjne - domki letniskowe,
kąpielisko. Jezioro położone jest poza otuliną Parku. Ze względu na wysokie wartości
biocenotyczne proponowane jest do ochrony jako użytek ekologiczny. Znajduje się
również w granicach proponowanego obszaru chronionego krajobrazu wokół jeziora
Miedwie.
2. Binowskie – jest to jezioro bezodpływowe i bez dopływu powierzchniowego. Linia
brzegowa jest dość wyrównana. W północno-wschodniej części brzegi są podmokłe,
bagniste (przylega do nich zarastająca zatoka). Dno w przewadze piaszczyste, od
północy i wschodu wypłycone, muliste. Ok. 65% długości linii brzegowej towarzyszy
pas trzcin. Od północnego zachodu, zachodu i południowego zachodu jezioro
otoczone jest lasami. W tej części jeziora znajdują się odcinki naturalnie dostępnego
brzegu, od dawna intensywnie zagospodarowywane na cele rekreacyjne (ośrodki
wypoczynkowe, kąpieliska, pole namiotowe). Na południowo-wschodnim brzegu
jeziora, we wsi Binowo, znajdują się tereny zabudowy letniskowej; na północnowschodnim - pola golfowe. Strefa nadbrzeżna jeziora należy do znacznie
przekształconych. Zbiornik wykorzystywany jest przez gospodarkę rybacką, należy do
jezior typu sandaczowego. Jezioro Binowskie posiada wody w II klasie czystości, ale
charakteryzuje się dużą podatnością zbiornika na degradację (III kat.). Leży na
obszarze Parku.
3. Czarne – niewielkie śródleśne jezioro z ubogą roślinnością wodną i wąskim pasem
szuwarów. Nie posiada dopływu powierzchniowego. Jezioro Czarne leży na obszarze
parku, proponowane jest do objęcia ochroną jako użytek ekologiczny.
4. Czarnkowskie – jezioro przepływowe dla Krzekny. Brzegi jeziora są trudno
dostępne, podmokłe, bagniste, otoczone szerokim pasem szuwarów. Zbiornik
wykorzystywany jest przez gospodarkę rybacką w sposób ekstensywny, należy do
jezior typu linowo-szczupakowych. Jezioro leży w otulinie Parku. Charakteryzuje się
RBGP
Szczecin
Str. 18
bogatą roślinnością wodną. Proponowane jest do ochrony jako użytek ekologiczny.
Znajduje się również w granicach proponowanego obszaru chronionego krajobrazu
wokół jeziora Miedwie.
5. Czarnocin – zarastające jezioro bezodpływowe i bez dopływu powierzchniowego.
Brzegi jeziora są niedostępne, otoczone zadrzewieniem i zaroślami krzewiastymi, w
strefie przybrzeżnej pas trzcin. Jezioro otoczone jest użytkami zielonymi. Należy do
jezior typu karasiowego. Jezioro leży na obszarze Parku i na obszarze
proponowanego Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Dolsko” (ZPK-3).
6 - 7. Glinna – jest drugim pod względem wielkości zbiornikiem wodnym gminy,
największym na obszarze Parku. Uznawane jest za zespół 2 jezior Glinna I i Glinna II
lub za jeden zbiornik wodny. Linia brzegowa jeziora jest bardzo urozmaicona. Misa
jeziorna posiada kształt nieregularny a ukształtowanie dna jest bardzo zróżnicowane.
W krajobrazie i morfologii zbiornika wyróżniają się 2 części: centralna (Glinna I) z
dobrze rozwiniętą linią brzegową, o dnie piaszczystym, urozmaiconym licznymi
spadkami i wschodnia (Glinna II), będąca silnie wydłużoną płytką zatoką o mulistym
dnie. Obie części oddziela wąska mielizna (na niecałym 1 m głębokości) z gęstą
ścianą trzcin. Oś podłużna jeziora przebiega w kierunku E-W. Prawie na całej
długości brzegi porośnięte są bogatymi florystycznie olsami i grądami. W strefie
przybrzeżnej znajduje się pas szuwaru oczeretowego i trzcinowego. Północne brzegi
są podmokłe i trudno dostępne. Jezioro zasilane jest przez kilka strumieni
dopływających z północy m.in. ciek wodny uznawany za źródłowy Krzekny (uchodzi
do północno-zachodniej części jeziora), Wężówka, ciek wypływający z j. Wężówka
oraz cieki odprowadzające nadmiar wody z jezior Glinno Małe i Leniwe. Z
południowej części jeziora Glinna wypływa rzeka Krzekna. Jezioro użytkowane jest
przez gospodarkę rybacką w sposób ekstensywny - należy do akwenów typu
sielawowego. Zachodni i wschodni brzeg jeziora zagospodarowany jest na cele
rekreacyjne - ośrodki wypoczynkowe, kąpieliska. Jezioro Glinna posiada wody w III
klasie czystości. Korzystne warunki morfometryczne zbiornika zapewniają względną
odporność na degradację (II kat.). Jezioro Glinna znajduje się na obszarze
proponowanego Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Glinna” (ZPK-6).
8. Glinno Małe – jezioro bez dopływu powierzchniowego. Z południowej części
zbiornika wypływa strumień do j. Glinna II. Jezioro położone jest na obszarze Parku,
w strefie dużego zagrożenia erozją na otaczających je terenach użytków rolnych.
Brzegi jeziora są trudno dostępne - porośnięte olsem bagiennym, a pas przybrzeżny
szuwarem trzcinowym. Jezioro charakteryzuje się bogatą roślinnością wodną.
Znajduje się na obszarze proponowanego Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego
„Glinna” (ZPK-6). Na jeziorze prowadzona jest ekstensywna gospodarka rybacka akwen typu szczupakowego.
9. Leniwe – jezioro bez dopływu powierzchniowego. Z zachodniej części zbiornika
wypływa strumień do j. Glinna I. Jezioro położone jest na obszarze Parku, w strefie
dużego zagrożenia erozją na otaczających je terenach użytków rolnych. Brzegi
jeziora są trudno dostępne - porośnięte olsem bagiennym, a pas przybrzeżny
szuwarem trzcinowym. Jezioro charakteryzuje się bogatą roślinnością wodną.
Znajduje się na obszarze proponowanego Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego
„Glinna” (ZPK-6). Na jeziorze prowadzona jest ekstensywna gospodarka rybacka.
10. Mętnik – niewielkie jezioro śródpolne, bez dopływu i odpływu powierzchniowego.
Otoczone jest pasem zadrzewień i zarośli krzewiastych. Brzegi jeziora są
niedostępne. Jezioro charakteryzuje się bogatą roślinnością wodną. Znajduje się na
obszarze Parku i w granicach urządzanego aktualnie pola golfowego. Ze względu na
wartości biocenotyczne proponowany jest do ochrony jako użytek ekologiczny.
11. Piasecznik Mały – jezioro śródleśne z odpływem w kierunku zachodnim.
Otoczone jest drzewostanem bukowym i bagiennym olsem; w strefie przybrzeżnej wąski pas szuwaru. Charakteryzuje się bogatą roślinnością wodną. Jezioro znajduje
się na obszarze parku i w granicach proponowanego Zespołu przyrodniczokrajobrazowego „Piasecznik” (ZPK-2).
RBGP
Szczecin
Str. 19
12. Piasecznik Wielki – śródpolne jezioro bezodpływowe z dopływem z j. Piasecznik
Mały. Linia brzegowa zbiornika jest urozmaicona, kształt misy jeziornej nieregularny.
W pobliżu brzegów znajdują się liczne mielizny; silnie wypłycona i zarastająca jest
południowa część jeziora. Na brzegach znajdują się turzycowiska i szuwary; w strefie
przybrzeżnej - szeroki pas trzcin. Jezioro jest ważną ostoją ptactwa wodnego.
Północno-wschodnie brzegi jeziora są intensywnie zagospodarowane na cele
rekreacyjne. Na jeziorze prowadzona jest ekstensywna gospodarka rybacka - akwen
typu sandaczowego. Ze względu na wartości biocenotyczne proponowany jest do
ochrony jako użytek ekologiczny.
13. Płonno – jezioro przepływowe dla Płoni. Położone jest wśród łąk i nieużytków.
Brzegi jeziora są trudno dostępne, podmokłe, otoczone szerokim pasem trzcinowisk.
Na jeziorze prowadzona jest ekstensywna gospodarka rybacka - akwen typu linowoszczupakowego. Jezioro znajduje się w otulinie Parku i na obszarze proponowanego
Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Płonno” (ZPK-8) oraz w granicach
proponowanego obszaru chronionego krajobrazu wokół jeziora Miedwie.
14. Popi Staw – śródleśne jezioro bez dopływu powierzchniowego. Z południowowschodniej części zbiornika wypływa strumień do j. Zaborsko. Popi Staw otoczony
jest pasem olsu bagiennego, charakteryzuje się bogatą roślinnością wodną. Jest
zbiornikiem znacznie przekształconym w wyniku intensywnego użytkowania
rybackiego. Akwen znajduje się na obszarze Parku. Ze względu na wartości
biocenotyczne i krajobrazowe proponowany jest do ochrony jako Zespół
przyrodniczo-krajobrazowy „Popi Staw” (ZPK-7).
15. Racze – śródpolne jezioro bez dopływu powierzchniowego. Ze wschodniej części
akwenu wypływa strumień do j. Miedwie. Linia brzegowa zbiornika jest wyrównana.
Brzegi są trudno dostępne, podmokłe, otoczone zadrzewieniem i zaroślami
krzewiastymi. Na jeziorze prowadzona jest ekstensywna gospodarka rybacka - akwen
typu linowo-szczupakowego. Jezioro znajduje się poza otuliną parku, w granicach
proponowanego obszaru chronionego krajobrazu wokół j. Miedwie.
16. Węglino – jezioro śródleśne, bezodpływowe i bez dopływu powierzchniowego,
zarastające. Dostęp do wody utrudniony - wysokie strome stoki, brzegi podmokłe jezioro sąsiaduje z torfowiskiem. Jezioro znajduje się na obszarze Parku. Ze względu
na wartości biocenotyczne i krajobrazowe proponowane jest do ochrony jako
rezerwat przyrody „Węglino” (R-7) lub Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Węglino”
(ZPK-1).
17. Wężówka – jezioro przepływowe dla potoku Wężówka płynącego w kierunku
południowym do j. Glinna I. Od północnego zachodu przylegają do zbiornika grunty
orne, pozostałe brzegi są zalesione. W strefie przybrzeżnej wąski pas szuwaru,
roślinność wodna uboga. Jezioro znajduje się na obszarze parku i proponowanego
Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Dolsko” (ZPK-3).
18. Wielecki Staw – zbiornik zasilany jest kilkoma ciekami wodnymi, w kierunku
północnym wypływa Potok Kłobucki - dopływ Płoni. Akwen jest silnie przekształcony
w wyniku intensywnej gospodarki rybackiej (jezioro zdegradowane). Wzdłuż brzegów
utrzymuje się wąski pas szuwaru. Wielecki Staw znajduje się na obszarze Parku.
19. Zaborsko – jezioro przepływowe dla licznych rowów melioracyjnych łączących
jezioro Płonno i Żelewko. Akwen jest zdegradowany, długi czas funkcjonował jako
odstojnik ścieków (brzegi jeziora zostały obwałowane w celu zwiększenia jego
pojemności). Jezioro jest zbiornikiem zarastającym, silnie zeutrofizowanym. Otoczone
jest szerokim pasem trzcinowisk.
Jezioro znajduje się w otulinie Parku i na obszarze proponowanego Zespołu
przyrodniczo-krajobrazowego „Płonno” (ZPK-8) oraz w granicach proponowanego
obszaru chronionego krajobrazu wokół j. Miedwie.
20. Żelewko – jezioro przypływowe dla Płoni. Zasilane jest również licznymi rowami
melioracyjnymi. Jezioro otoczone jest szerokim pasem trzcinowisk. Brzegi są płaskie,
podmokłe, trudno dostępne. Na jeziorze prowadzona jest ekstensywna gospodarka
rybacka - akwen typu linowo-szczupakowego. Północna część jeziora znajduje się w
RBGP
Szczecin
Str. 20
otulinie parku. Jezioro znajduje się na obszarze proponowanego Zespołu
przyrodniczo-krajobrazowego „Płonno” (ZPK-8) oraz w granicach proponowanego
obszaru chronionego krajobrazu wokół j. Miedwie.
Jezioro Miedwie
Wschodnia granica gminy biegnie wzdłuż zachodniego brzegu jeziora Miedwie
na długości ok. 6,5 km. Jezioro to nie przyjmuje większych, naturalnych dopływów z
obszaru gminy. Jest jeziorem przepływowym dla Płoni, której wypływ znajduje się ok.
1,5 km na południe od wsi Żelewo. Jezioro Miedwie jest wielofunkcyjnym zbiornikiem
wodnym wykorzystywanym m.in. przez gospodarkę komunalną, dla której jest
rezerwuarem wody pitnej ujmowanej na ujęciu w Żelewie do zaopatrzenia Szczecina;
przez gospodarkę rybacką - akwen sielawowo-leszczowy oraz do zagospodarowania
rekreacyjnego (zabudowa letniskowa w Żelewie).
Jezioro Miedwie jest typowym jeziorem rynnowym, o silnie wydłużonym
regularnym kształcie misy jeziornej. Oś podłużna akwenu biegnie w kierunku N-S.
Około 60% powierzchni dna jeziora jest kryptodepresją, stanowiącą rynnę
rozciągniętą wzdłuż podłużnej osi zbiornika. Najgłębszy punkt znajduje się 29,7 m
ppm. Wzdłuż brzegów występują mielizny. Lustro wody znajduje się na wysokości
14,1 m npm (stan średni). Największym dopływem jest Płonia. Zasilanie wodami
podziemnymi stanowi ok. 16%. Miedwie jest zbiornikiem retencyjnym, którego
wahania lustra wody mogą występować w zakresie rzędnych 13,6 - 14,3 m npm.
Przekroczenie maksymalnej dopuszczalnej rzędnej piętrzenia wody grozi zalaniem
znacznych obszarów przyległych do jeziora, natomiast obniżenie stanu wody poniżej
dopuszczalnej rzędnej spowodowałoby nadmierne odsłonięcie litoralu (zagrożenie
biotopu zbiorowisk roślinnych i gniazdowania ptaków wodno-błotnych).
Podstawowe dane morfometryczne j. Miedwie wg. IRŚ w Olsztynie są następujące
(1986 r.):
· powierzchnia
- 3.527,0 ha
· głębokość średnia
- 19,3 m
· objętość
- 681,7 mln m3
· długość max
- 16.200 m
· szerokość max
- 3.160 m
· długość linii brzegowej
- 38.800 m
· powierzchnia zlewni jeziora - 1.039,9 km 2.
Brzegi jeziora Miedwie charakteryzują się różnym stopniem dostępności. Tereny
nadbrzeżne są płaskie i bezpośrednio nad jeziorem stanowią pas podmokłych,
zakrzaczonych nieużytków. Strefie przybrzeżnej towarzyszy pas trzcin. Pomiędzy
wsią Żelewo a brzegiem jeziora rozciąga się pas zadrzewień olsowych (lasy
wodochronne).
Wody jeziora Miedwie znajdują się w II klasie czystości a zbiornik charakteryzuje
się wysoką odpornością na degradację (I kat.).
Oczka wodne
Są to najliczniej występujące naturalne, niewielkie zbiorniki wodne, typowe dla
krajobrazu polodowcowego. Występują zarówno na obszarze zalesionych Wzgórz
Bukowych
jak
i na terenach polnych wysoczyzn morenowych. Największe skupiska oczek wodnych
w krajobrazie otwartym znajdują się w południowo-wschodniej części gminy, w
okolicy Starego Czarnowa i Dębiny. Ze względu na wartości biocenotyczne,
większość oczek wodnych proponowana jest do ochrony jako użytki ekologiczne.
Stawy rybne
Stawy rybne znajdują się w zachodniej części wsi Stare Czarnowo (zespół 3
stawów) oraz ok. 1 km na zachód od wsi. Są to stawy wykopane na dawniej
zmeliorowanej łące, całkowicie pozbawione roślinności. Prowadzona jest w nich
RBGP
Szczecin
Str. 21
intensywna gospodarka rybacka z zastosowaniem pasz i farmaceutyków. Gatunki
hodowlane to lin i karp.
Stawy pokopalniane
Stawy te są pozostałością po eksploatacji kredy jeziornej na złożu „Dębina III”.
Wyrobiska z wodą wykorzystywane są do hodowli ryb.
2.1.7.
Ekosystemy użytków rolnych
W strukturze użytkowania gruntów gminy użytki rolne zajmują drugie miejsce pod
względem powierzchni, po lasach. Ich obszar wynosi 6.657 ha, tj. ok. 44%
powierzchni gminy. Użytki rolne występują we wschodniej i południowej części gminy
oraz zajmują rozległe polany śródleśne: Binowską, Kołowską i Dobropolską. Wśród
użytków rolnych dominują grunty orne zajmujące 4.893 ha (w tym sady 138 ha), tj.
74% powierzchni użytków rolnych. Użytki zielone zajmują 1.764 ha, tj. 26%
powierzchni użytków rolnych. Wśród użytków zielonych dominują łąki zajmujące
1.455 ha (82% powierzchni użytków zielonych), a pastwiska zajmują 309 ha (18%
powierzchni użytków zielonych).
Według gleboznawczej klasyfikacji gruntów na obszarze gm. Stare Czarnowo
występują gleby od II do VI klasy bonitacyjnej. Udział gleb poszczególnych klas
bonitacyjnych w obrębie gruntów ornych i użytków zielonych przedstawia się
następująco (IUNG Puławy - 1988 r.):
a) grunty orne
Klasa bonitacyjna
II
IIIa
IIIb
IVa
IVb
V
VI
VIz
Razem
Powierzchnia w ha
39
624
1282
1779
660
442
43
17
7263
w%
0,8
12,8
26,2
36,5
13,5
9,0
0,9
0,3
100,0
Powierzchnia w ha
1
416
1263
220
82
6
1988
w%
0,1
20,9
63,5
11,1
4,1
0,3
100,0
Charakterystyka
b. dobre i dobre
39,8%
średnie
50,0%
słabe i najsłabsze
10,2%
x
b) użytki zielone
Klasa bonitacyjna
II
III
IV
V
VI
VIz
Razem
Charakterystyka
dobre i średnie
84,5%
słabe i najsłabsze
15,5%
x
Wśród gruntów ornych największą powierzchnię zajmują gleby średnie (50% ich
areału) z dominacją gleb IVa klasy bonitacyjnej. Wśród gleb b. dobrych (śladowa
wielkość powierzchni) i dobrych dominują gleby IIIb klasy bonitacyjnej. W obrębie
użytków zielonych największą powierzchnię zajmują gleby średnie (84,5% ich areału)
z dominacją gleb IV klasy bonitacyjnej.
Zróżnicowanie środowiska glebowego pod względem potencjału produkcyjnego
i ekologicznej różnorodności ekosystemów polnych, odzwierciedlają kompleksy
glebowo-rolnicze stanowiące swoiste rodzaje siedlisk polnych. Na obszarze gm.
Stare Czarnowo występują wszystkie typy kompleksów glebowo-rolniczych,
charakterystycznych dla terenów niżowych.
Wśród gruntów ornych dominują gleby kompleksów żytnich, tj. gleby o lżejszym
składzie mechanicznym, z przewagą piasków w poziomach powierzchniowych.
RBGP
Szczecin
Str. 22
Zajmują one łącznie 73% powierzchni gruntów ornych. Są to następujące kompleksy
przydatności rolniczej gleb:
· 4-ty żytni b. dobry
- 1.690 ha (34,7%)
· 5-ty żytni dobry
- 1.188 ha (24,4%)
· 6-ty żytni słaby
- 560 ha (11,5%)
· 7-my żytni b. słaby
- 128 ha (2,6%)
Gleby kompleksów pszennych, tj. gleby o cięższym składzie mechanicznym, z
przewagą glin w poziomach powierzchniowych, zajmują 21,4% powierzchni gruntów
ornych. Są to następujące kompleksy:
· 1-szy pszenny b. dobry
- 17 ha (0,3%)
· 2-gi pszenny dobry
- 675 ha (13,9%)
· 3-ci pszenny wadliwy
- 350 ha (7,2%)
Gleby kompleksów zbożowo-pastewnych zajmują 5,6% powierzchni gruntów
ornych. Są to następujące kompleksy:
· 8-my zbożowo-pastewny mocny
- 175 ha (3,6%)
· 9-ty zbożowo-pastewny słaby
- 87 ha (1,8 %)
W obrębie użytków zielonych kompleksy glebowo-rolnicze są następujące:
· 1z - użytki zielone b. dobre i dobre - 5 ha (0,3%)
· 2z - użytki zielone średnie
- 1600 ha (80,7%)
· 3z - użytki zielone słabe i b. słabe - 376 ha (19,0%)
Pod względem bonitacji jakości i przydatności rolniczej gleb, agroklimatu, rzeźby
terenu i warunków wodnych, gm. Stare Czarnowo należy do obszarów o korzystnych
warunkach do produkcji rolnej. Ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni
produkcyjnej gminy wynosi 74,4 pkt., tj. powyżej średniej b. woj. szczecińskiego (70,7
pkt.) i pod względem warunków przyrodniczych produkcji rolnej gmina zajmowała 15
miejsce w tym województwie (na 54 gminy).
Rozmieszczenie poszczególnych kompleksów glebowych na obszarze gminy nie
jest równomierne. W ich występowaniu wyraźnie zaznacza się mozaikowość
uwarunkowana m.in. budową geologiczną i zróżnicowaniem skał macierzystych.
Generalnie wśród gleb gruntów ornych gminy dominują gleby brunatne wyługowane
wytworzone z glin i piasków zwałowych pochodzących z recesji ostatniego
zlodowacenia, a wśród gleb użytków zielonych przeważają gleby murszowomineralne i torfowe. Największe kontury najurodzajniejszych gleb gruntów ornych
znajdują się w rejonie Starego Czarnowa i Żelisławca.
Rozmieszczenie poszczególnych rejonów przyrodniczo-rolniczych (uprawowych),
wydzielonych na podstawie kompleksów przydatności rolniczej gleb, przedstawiono
na mapie w 5 grupach. Wśród gruntów ornych wydzielono 3 grupy:
1) Gleby bardzo korzystne i korzystne
Są to gleby kompleksu 1-go pszennego b. dobrego, 2-go pszennego dobrego i 4go żytniego b. dobrego. Do kompleksu 1-go zaliczone zostały najlepsze gleby II klasy
bonitacyjnej. Typologicznie są to czarne ziemie zdegradowane wytworzone z pyłów
ilastych i glin lekkich pylastych. Charakteryzują się głębokim poziomem ornopróchnicznym (często powyżej 30 cm miąższości) o dużej czynności biologicznej,
uregulowanymi stosunkami powietrzno-wodnymi i najczęściej średnią zawartością
przyswajalnych składników pokarmowych. Gleby tego kompleksu nadają się do
uprawy wszystkich roślin o najwyższych wymaganiach. Na obszarze gminy zajmują
niewielką powierzchnię na wschód od Starego Czarnowa.
Do kompleksu 2-go zaliczone zostały gleby IIIa i IIIb klasy bonitacyjnej. Typologicznie
są to gleby brunatne wyługowane i właściwe, wytworzone z pyłów zwykłych i glin
zwałowych lekkich. Są to gleby nieco mniej urodzajne i cięższe do uprawy niż gleby
kompleksu 1-go. Na glebach kompleksu 2-go udają się wszystkie rośliny uprawne.
Gleby te tworzą największy płat na wschód od Starego Czarnowa, a w mniejszych
enklawach występują w okolicy Dobropola Gryfińskiego, Glinnej, na południowy
wschód od Binowa i na zachód od Żelewa.
RBGP
Szczecin
Str. 23
Do kompleksu 4-go zaliczone zostały najlepsze gleby lekkie, dobre i średnie IIIa, IIIb i
IVa klasy bonitacyjnej. Typologicznie są to gleby brunatne wyługowane i właściwe
oraz gleby bielicowe i pseudobielicowe. Wytworzone są z piasków gliniastych
mocnych na głębiej (ponad 50 cm) zalegającej glinie. Charakteryzują się względnie
uregulowanym uwilgotnieniem, średnią lub wysoką zawartością przyswajalnych
składników pokarmowych. Są strukturalne, łatwe do uprawy. Odznaczają się
optymalnymi właściwościami fizykochemicznymi, jako najlepsze gleby lekkie. Gleby
te nadają się do uprawy roślin o największych wymaganiach. Wśród kompleksów
gleb ornych gminy, zajmują największą powierzchnię. Występują w kilku dużych,
zwartych płatach: na południe od Żelisławca, na zachód od Starego Czarnowa, na
południowy wschód od Nieznania. W mniejszych konturach występują w okolicy
Kołowa, Binowa, Kołbacza i na południowy zachód od Dębiny.
Ze względu na wysoką jakość, gleby 1-go, 2-go i 4-go kompleksu przydatności
rolniczej, powinny stanowić podstawowy ekosystem żywicielski gminy i podlegać
ochronie przed przeznaczeniem na cele nierolnicze, zwłaszcza pod zabudowę.
2) Gleby średniokorzystne
Są to gleby kompleksów 3-go pszennego wadliwego, 5-go żytniego dobrego, 8go zbożowo-pastewnego mocnego i 9-go zbożowo-pastewnego słabego. Do
kompleksu 3-go zaliczone są gleby IIIb, IVa i IVb klasy bonitacyjnej. Typologicznie są
to gleby brunatne wyługowane i właściwe, wytworzone z glin lekkich w całym profilu.
Gleby te charakteryzują się ograniczoną zdolnością magazynowania wody (okresowo
za suche), co jest wynikiem dobrze przepuszczalnego podłoża i położeniem w terenie
silniej urzeźbionym (spływ powierzchniowy, erozja wodna). Na obszarze gminy
występują one na południowy-zachód od Dębiny, na zachód od j. Glinna oraz na
południe od Kołowa.
Do kompleksu 5-go zaliczone są gleby IVa i IVb klasy bonitacyjnej. Typologicznie są
to gleby brunatne wyługowane, wytworzone z piasków gliniastych lekkich na głębiej
występującej glinie. Gleby te są łatwe w uprawie, ale ze względu na dużą miąższość
spiaszczenia (zmiana składu mechanicznego następuje na głębokości 50-100 cm), są
bardzo wrażliwe na niedobory opadów atmosferycznych. Większość tych gleb
wykazuje niedobór przyswajalnych składników pokarmowych. Gleby 5-go kompleksu
zajmują drugie miejsce pod względem powierzchni wśród kompleksów gleb ornych,
po glebach kompleksu 4-go. Występują w dużym rozproszeniu tworząc największe
płaty na polanach śródleśnych oraz na wschodnim obrzeżu Puszczy Bukowej wzdłuż
drogi nr 3.
Gleby należące do kompleksów zbożowo-pastewnych 8-go i 9-go zajmują niewielkie
powierzchnie na terenach płaskich lub w zagłębieniach o utrudnionym odpływie. Są
nadmiernie uwilgotnione i okresowo podmokłe. Do kompleksu 8-go należą gleby od
IVa do V klasy bonitacyjnej. Typologicznie są to czarne ziemie właściwe wytworzone
z pyłów zwykłych, często z pyłów zwykłych na wapnie łąkowym. Gleby kompleksu 9go obejmują gleby IVb, V i VI klasy bonitacyjnej o lżejszym składzie
granulometrycznym w porównaniu z kompleksem 8-ym. Typologicznie są to gleby
murszowo-mineralne wytworzone z piasku słabo gliniastego na głębiej zalegającym
piasku luźnym. Gleby tych kompleksów wymagają uregulowania stosunków wodnych.
Występują we wschodniej części gminy na obrzeżu użytków zielonych
i gruntów ornych.
3) Gleby niekorzystne
Są to gleby kompleksów 6-go żytniego słabego i 7-go żytniego b. słabego.
Należą do nich gleby IVb, V i VI klasy bonitacyjnej. Typologicznie są to gleby
piaskowe różnych typów genetycznych (bielicowe, brunatne), czarne ziemie
zdegradowane, gleby murszowo-mineralne. Wytworzone są z piasków słabo
gliniastych całkowitych lub przechodzących płytko w piasek luźny albo wytworzone są
z piasków luźnych. Gleby te są łatwo przepuszczalne, charakteryzują się małą
pojemnością wodną, są okresowo lub stale za suche, ubogie w przyswajalne
składniki pokarmowe. Ze względu na niewielką przydatność dla rolnictwa, gleby
RBGP
Szczecin
Str. 24
kompleksu 6-go i 7-go powinny być przeznaczone pod zalesienie. Gleby te tworzą
największe płaty na zachód od Nieznania, na południe od. j. Glinna i na południowy
wschód od Dobropola.
Użytki zielone
Przeważająca część użytków zielonych znajduje się w kompleksie 2z, obejmując
gleby klasy III i IV klasy bonitacyjnej. Typologicznie są to przeważnie gleby
murszowo-mineralne występujące na wapnie łąkowym i głębiej zalegających
piaskach lub glinie. Gleby te tworzą rozległy kompleks nad j. Miedwie i w dolinie
Płoni. W dolinie Krzekny dominują gleby torfowe na głębiej zalegającym wapnie
łąkowym lub piaskach. Gleby kompleksu 2z charakteryzują się dobrymi
właściwościami fizyko-chemicznymi i względnie uregulowanymi stosunkami wodnymi.
Użytki zielone w kompleksie 3z obejmują gleby V i VI klasy bonitacyjnej. Są to gleby
torfowe torfów niskich i gleby murszowo-mineralne na wapnie łąkowym. Gleby tego
kompleksu są okresowo za mokre lub za suche - wymagają regulacji stosunków
wodnych. W większych płatach występują w dolinie Krzekny i Płoni.
2.1.8.
Ekosystemy leśne i zadrzewienie terenów nieleśnych
Lasy zajmują 67,9 km2, tj. 44,4% powierzchni gminy. Pod względem wskaźnika
lesistości, gmina Stare Czarnowo znacznie przekracza średnią województwa
zachodniopomorskiego, która wynosi 35,2%. Przeważająca część powierzchni leśnej
gminy należy do Skarbu Państwa i zarządzana jest przez Lasy Państwowe
Nadleśnictwa Gryfino, obrębu Rozdoły i Nadleśnictwo Kliniska obrębu Kliniska.
Kompleksy leśne gminy charakteryzują się dużą zwartością powierzchni zalesionej.
Największą koncentrację lasów stanowi Puszcza Bukowa, zwana również Knieją
Bukową, zajmująca północną, środkową i zachodnią część gminy, z wyłączeniem
rozległych polan śródleśnych w okolicy Kołowa, Dobropola i Binowa. Ten kompleks
leśny znajduje się na obszarze Nadl. Gryfino obrębu Rozdoły oraz w granicach
Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” i stanowi jeden z
najważniejszych elementów przyrodniczych będących przedmiotem ochrony Parku.
Poza Puszczą Bukową znajdują się na obszarze gminy niewielkie enklawy lasu
nad doliną Krzekny i jeziorem Będgoszcz należące również do Nadl. Gryfino obrębu
Rozdoły oraz w okolicy Żelewa należące do Nadl. Kliniska. Pozostałe, niewielkie
powierzchnie lasu należą do innych użytkowników.
Puszcza Bukowa jest największym, najbardziej zróżnicowanym i najlepiej
zachowanym w Europie Zachodniej zwartym zespołem lasów bukowych. Zasadniczy
trzon drzewostanów Puszczy Bukowej tworzy buk zwyczajny Fagus sylvatica,
zajmujący ok. 63% jej powierzchni.
Oblicze Puszczy Bukowej, mimo naturalnego charakteru wielu jej fragmentów, w
znacznym stopniu zostało ukształtowane przez działalność człowieka. Gospodarka
leśna realizowana w sposób planowy już od początków XIX wieku wiązała się m.in. z
zalesianiem luk, muraw i zarośli, wprowadzaniem do drzewostanów sosny, dębu i
świerka. Materiał sadzeniowy pochodził ze szkółek leśnych w Klęskowie i Glińcu (w
miejscu tej drugiej powstał później ogród dendrologiczny). W wyniku tych prac
urozmaicony został skład drzewostanów i wzrosła ich produkcyjność, jednak te
nienaturalne zmiany zapoczątkowały także proces ustępowania wielu reliktów
dawnych lasów puszczańskich.
Ekosystemy leśne reprezentowane są przez 8 typów siedliskowych lasu
wyodrębnionych ze względu na zróżnicowany stopień żyzności i wilgotności
poszczególnych siedlisk:
· siedliska borów mieszanych: Bmśw - bór mieszany świeży,
· siedliska lasów mieszanych: Lmśw - las mieszany świeży, Lmw - las mieszany
wilgotny, Lmb - las mieszany bagienny,
· siedliska lasów: Lśw - las świeży, Lw - las wilgotny, Olsj- ols jesionowy, Ols - ols
(olszowy).
RBGP
Szczecin
Str. 25
Krajobraz lasów gminy, a zwłaszcza Puszczy Bukowej nie odzwierciedla tej
różnorodności siedlisk, gdyż największą powierzchnię zajmują siedliska lasu
świeżego, w których dominującym gatunkiem jest buk występujący we wszystkich
przedziałach wiekowych, nadający znacznym powierzchniom lasu typowy dla buczyn
charakter monokulturowy. Najstarsze drzewostany bukowe osiągnęły wiek ok. 160 lat
(rezerwat przyrody „Źródliskowa Buczyna”). Duże, zwarte powierzchnie starodrzewu
bukowego, liczącego ponad 100 lat (średni wiek buka wynosi 93 lata), znajdują się
we wszystkich rezerwatach przyrody i w ich otoczeniu oraz wzdłuż potoków
Rudzianki i Trawnej z dopływami.
Udział siedlisk lasowych w Puszczy Bukowej osiąga ok. 95% jej powierzchni, a
dominujące siedliska lasu świeżego stanowią 82% powierzchni, zajmując północną,
środkową i wschodnią część kompleksu leśnego. Stosunkowo duży udział stanowią
tu drzewostany w klasie odnowienia i do odnowienia, tj. drzewostany rębne i starsze
podlegające jednocześnie użytkowaniu i odnowieniu, zarówno w sposób sztuczny jak
i naturalny.
Największą mozaiką siedlisk charakteryzuje się zachodnia część Puszczy
Bukowej, gdzie znajdują się siedliska lasu mieszanego świeżego i boru mieszanego
świeżego z dużym udziałem sosny i dębu, występujących we wszystkich przedziałach
wiekowych. Siedliska olsowe zajmują niewielką powierzchnię głównie nad
strumieniami śródleśnymi i nad Płonią.
Unikatowy pod względem przyrodniczo-leśnym charakter Puszczy Bukowej
spowodował uznanie w 1985 r. całego kompleksu leśnego za lasy ochronne, w
których funkcje ogólnospołeczne i ekologiczne są priorytetowe. Lasy Puszczy
Bukowej, w tym znajdujące się w granicach Szczecińskiego Parku Krajobrazowego,
nie są wyłączone z działalności gospodarczej, która realizowana jest w sposób
zapewniający ochronę przyrody Parku.
Jednym ze wskaźników wykorzystania zdolności produkcyjnej siedlisk jest
stopień zgodności składu gatunkowego drzewostanów z siedliskowym typem lasu. W
odniesieniu do siedliska lasu świeżego, zajmującego największą powierzchnię
Puszczy Bukowej, drzewostany o składzie gatunkowym zgodnym z siedliskiem
zajmują 65% powierzchni. Jest to również wskaźnik naturalności ekosystemów
leśnych.
Pomimo niewielkiego przestrzennego zróżnicowania typów siedliskowych lasu,
liczne osobliwości florystyczne i walory krajobrazowe wnętrza lasu wzbogacone
urozmaiconą rzeźbą powierzchni obszaru Puszczy Bukowej sprawiają, że ten
kompleks leśny jest bardzo atrakcyjnym obiektem do penetracji turystycznej. Jednak
ze względu na bliskie sąsiedztwo Szczecina, lasy te narażone są na wszelkie
negatywne skutki masowej penetracji, pomimo znacznej odporności siedlisk lasu
świeżego na użytkowanie rekreacyjne. Ochrona walorów Puszczy Bukowej wymaga
skanalizowania ruchu turystycznego wyłącznie na drogach publicznych i
wyznaczonych szlakach turystycznych. Ze swobodnej penetracji turystycznej
wyłączone są lasy w strefach ochronnych miejsc regularnego przebywania zwierząt
gatunków chronionych, lasy na stałych powierzchniach doświadczalnych i lasy
nasienne.
Niewielkie enklawy lasu poza Puszczą Bukową reprezentują siedliska lasowe i
borowe. Nad Krzekną i j. Będgoszcz są to lasy mieszane świeże i lasy świeże na
gruntach porolnych. W drzewostanie dominuje sosna w wieku poniżej 40 lat. W
okolicy Żelewa znajdują się 2 pasma lasu: nad j. Miedwie - ols, a na wysoczyźnie bór mieszany świeży z drzewostanem sosnowym w wieku poniżej 40 lat (na zachód
od Żelewa) i starszym (na południowy zachód od wsi).
Zadrzewienie poza lasami, szczególnie na terenach osiedlowych i na terenach
otwartych, stanowi ważny element stabilizacji ekologicznej krajobrazu, zwłaszcza
przekształconego w wyniku działalności gospodarczej człowieka. Wpływa korzystnie,
podobnie jak kompleksy leśne (ale w mniejszej skali) m.in. na kształtowanie
RBGP
Szczecin
Str. 26
mikroklimatu, stosunków wodnych, stanowi ostoję różnych gatunków zwierząt,
poprawia estetykę terenów zainwestowanych. Są to zarówno zadrzewienia naturalne,
które oparły się presji człowieka w wielowiekowym procesie przekształcania
środowiska przyrodniczego poprzez intensywnie rozwijaną gospodarkę rolną
(zadrzewienia przywodne, śródpolne, strefy ekotonowe lasów i użytków rolnych), jak i
zadrzewienia kształtowane przez człowieka, stanowiące dziś ważny element
zasobów kulturowych (parki podworskie, zadrzewienia przydrożne, zadrzewienia
przykościelne i cmentarne), a także zbiorowiska roślinne pojawiające się w wyniku
wtórnej sukcesji na terenach zdegradowanych.
Zadrzewienia naturalne głównie łęgowo-olsowe z zaroślami łozowymi i
bagiennymi olszynami, tworzące pasmowe lub kępowe zbiorowiska roślinne,
występują nad j. Miedwie i innymi jeziorami w dolinie Krzekny i Płoni, na terenach
podmokłych wokół jezior w dolinie Płoni oraz wokół śródpolnych oczek wodnych.
Odgrywają dużą rolę w krajobrazie poprzez uczestniczenie w retencjonowaniu wody i
kształtowaniu bilansu wodnego. Większość tych terenów zaznaczona jest na mapie
jako przyrodniczo cenne, ważne dla zachowania różnorodności biologicznej, walorów
krajobrazowych oraz jako nieużytki naturogeniczne.
Najcenniejszym obiektem przyrodniczym będącym dziełem sztuki ogrodniczej
jest Ogród Dendrologiczny w Glinnej. Obiekt usytuowany jest ok. 1200 m na północ
od wsi na terenie o bardzo korzystnych warunkach mikroklimatycznych, między
wzgórzami morenowymi, na południowym skraju Puszczy Bukowej.
Historia ogrodu sięga 1823 r., gdy powstały tu pierwsze, prywatne szkółki drzew,
przejęte w 1870 r. przez nadleśnictwo państwowe w Śmierdnicy. Z tego okresu
pochodzi większość najstarszych pomnikowych dziś okazów drzew egzotycznych,
które sadzone były na części terenu dawnych szkółek.
Obecna kolekcja obejmuje gatunki i odmiany drzew i krzewów z różnych grup
systematycznych, zarówno iglastych jak i liściastych, pochodzących ze strefy
umiarkowanej różnych części świata. Na powierzchni arboretum liczącego 3,61 ha,
rośnie ponad 360 gatunków drzew i krzewów, o łącznej liczbie ok. 800 okazów. Do
najcenniejszych zaliczyć należy (w nawiasach odpowiednio wysokość i średnica w
m): obumarły już, skutkiem przemarznięcia, największy w Polsce okaz mamutowca
olbrzymiego (40/1,4), jodłę olbrzymią (40/1,3), jodłę szlachetną (22,5/0,7) i orzesznika
pięciolistkowego (32/0,8). Poza tym rosną tu: kasztany jadalne, platany klonolistne,
choina kanadyjska, cyprysik groszkowy, cyprysik błotny, największy w Polsce
cyprysik żywotnikowaty (14,5/0,4), 24 gatunki klonów, 10 gatunków magnolii, 5
gatunków stewarcji i liczne gatunki oraz odmiany ostrokrzewów.
Ogród Dendrologiczny w Glinnej spełnia 3 podstawowe cele i zadania: naukowe,
dydaktyczne i popularyzatorskie. Ponadto jest obiektem udostępnionym do
zwiedzania i stanowi miejsce wypoczynku.
Cenne skupiska drzewostanu, zwłaszcza na terenach wsi, stanowią parki
podworskie. Na obszarze gminy znajdują się 3 takie parki: w Dębinie, Glinnej i
Kołowie, będące w różnym stanie zachowania:
Dębina – park stanowi część założenia parkowego z sadem, po północnej stronie
dawnego domu rządcy. Usytuowany jest w północnej części wsi, przy drodze do
Żelewa. Drzewostan parku tworzą gatunki mieszane z przewagą liściastych. W
starodrzewie występują buki, kasztanowce, jesiony, lipy, brzozy, świerki. Liczne
drzewa mają cechy pomników przyrody. Wyróżnia się lipa o obwodzie pnia 4,8 m
rosnąca na skraju parku i podwórza oraz szpaler okazałych buków o obwodzie pni
3,0-3,5 m w północno zachodniej części parku i kilka innych, okazałych drzew,
niedostępnych ze względu na liczne podrosty i silne zakrzewienie parku. Wiele drzew
oplecionych jest pnączami klematisu, tworzącymi malownicze „piramidy” wzdłuż pnia i
korony drzewa. Park jest zaniedbany, ścieżki zatarte, sadzawka i ciek wodny
zarośnięte.
RBGP
Szczecin
Str. 27
Glinna – park stanowi cześć założenia parkowo-dworskiego w południowej części
wsi. Usytuowany jest po południowej stronie dawnego dworu. Drzewostan parku
tworzą gatunki mieszane z przewagą liściastych. W starodrzewie występują dęby,
jesiony, lipy, robinie akacjowe, żywotniki. Do drzew o rozmiarach pomnikowych
należą: 3 dęby o obwodzie pni 3,1 m, 3,6 m, 3,9 m, oraz 3 żywotniki o obwodzie pni
1,16 m, 1,7 m, 2,1 m rosnące w szpalerze. Park jest zaniedbany, zarośnięty, układ
ścieżek zatarty. Wiele drzew usycha.
Kołowo – park stanowi pozostałość założenia dworsko-parkowego z 2 ćw. XIX w. Po
1945 r. nastąpiła szybka dewastacja parku, znaczna część starodrzewu została
wycięta. Zadrzewiony fragment parku zachował się na powierzchni 80 m x 40 m po
zachodniej stronie fundamentów rozebranego dworu. Na terenie parku rosną
pojedyncze drzewa tworzące kępę starodrzewu: kasztanowce, buk odmiany
purpurowej, dęby, sosny wejmutki, jesiony. W parku nie ma drzew pomnikowych.
Ważna rolę odgrywa zadrzewienie przydrożne ze względu na walory
krajobrazowe, wiatrochronne, ekologiczne. Tworzy je kilkanaście różnej długości alei i
szpalerów drzew, nasadzonych zarówno przy drogach we wsi jak i przy drogach
między miejscowościami oraz przy drogach polnych. Skład gatunkowy zadrzewień
przydrożnych jest różnorodny: kasztanowce, jesiony, lipy, klony, dęby, topole. Na
mapie zaznaczono aleje i szpalery drzew najcenniejsze pod względem
krajobrazowym i biocenotycznym wraz z dominującymi gatunkami drzew. Aleję
jesionową prowadzącą z Kołbacza do grodziska zaproponowano do ochrony jako
pomnik przyrody.
Cennym elementem terenów zieleni na obszarze wsi jest zadrzewienie
przykościelne i cmentarne, szczególnie starodrzew (walory krajobrazowe,
historyczne, ekologiczne). Zadrzewienie to jest w różnym stanie zachowania.
Znajduje się w następujących miejscowościach:
•
zadrzewienie przykościelne: Binowo, Dobropole, Kartno, Kołowo, Stare
Czarnowo, Żelisławiec,
•
zadrzewienie cmentarne: Binowo, Dębina, Glinna Kartno, Kołbacz, Stare
Czarnowo, Żelisławiec.
W starodrzewie przykościelnym i cmentarnym w niektórych wsiach znajdują się
okazałe drzewa pomnikowe: w Binowie, na cmentarzu - 2 lipy o obwodzie pni 3,4 i 5,2
m; w Kartnie, przy kościele - lipa 3,3 m; w Starym Czarnowie, przy kościele - dąb 3,35
m; w Żelisławcu, przy kościele - dąb 4,35 m.
Częstym elementem krajobrazu są zadrzewienia i zakrzaczenia pojawiające się
w wyniku wtórnej sukcesji na skarpach i skłonach, na których uprawa ziemi jest
utrudniona, a grunty orne stanowią wieloletnie odłogi oraz na terenach
zdegradowanych z przyczyn antropogenicznych i nie rekultywowanych (m.in.
wyrobisko na SE od Dębiny, skarpa wyrobiska i dzikiego wysypiska na NE od
Starego Czarnowa).
RBGP
Szczecin
2.1.9.
Str. 28
Obszary i obiekty przyrodnicze prawnie chronione
Na obszarze gminy Stare Czarnowo ustanowione są następujące formy ochrony
środowiska (na mocy ustawy o ochronie przyrody i ustawy o lasach):
· rezerwaty przyrody
· parki krajobrazowe
· pomniki przyrody
· miejsca rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych
· lasy ochronne.
W celu właściwego wykorzystania walorów obszarów chronionych, z założenia
obejmujących tereny najatrakcyjniejsze przyrodniczo i krajobrazowo, należy te
obiekty promować, odpowiednio odznaczać w terenie i udostępniać w sposób
minimalizujący negatywny wpływ turystyki na ich walory
Rezerwaty przyrody
- w granicach gminy znajduje się 5 leśnych rezerwatów przyrody. Na mapie
oznaczone są symbolami R1-5.
R1 - Bukowe Zdroje im. prof. Tadeusza Dominika - Rezerwat ustanowiony został
zarządzeniem MLiPD nr 219 z dnia 30.05.1956 r. Powierzchnia rezerwatu wynosi
207,9 ha. Rezerwat znajduje się w północno-zachodniej części gminy, na obszarze
Parku. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie zespołu buczyny pomorskiej
wykształconego w różnych podzespołach, zespołu łęgu jesionowego i zespołu
kwaśnej dąbrowy. Te zbiorowiska roślinne rozwinęły się dzięki istnieniu
zróżnicowanych siedlisk w bogato urzeźbionym terenie.
R2 - Kołowskie Parowy im. Józefa Lewandowskiego - Rezerwat ustanowiony został
24,39 ha. Rezerwat znajduje się w środkowej części Parku, po północnej stronie drogi
Kołowo-Dobropole. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie dobrze
wykształconych płatów typowej buczyny pomorskiej wraz z charakterystycznym
ukształtowaniem terenu z ciekawym zjawiskiem zanikającego potoku.
R3 - Buczynowe Wąwozy - Rezerwat ustanowiony został zarządzeniem MLiPD nr
220 z dnia 30.05.1956 r. Powierzchnia rezerwatu wynosi 39,94 ha. Rezerwat znajduje
się na obszarze Parku, przy drodze leśnej Osetne Pole - Kołowo. Celem utworzenia
rezerwatu jest zachowanie kompleksu zbiorowisk leśnych, zwłaszcza buczyny
pomorskiej z kostrzewą leśną i łęgu olszowego, w różnych podzespołach, odmianach
i facjach.
R4 - Źródliskowa Buczyna im. Jerzego Jackowskiego - Rezerwat ustanowiony został
122,44 ha. Rezerwat znajduje się na północnym brzegu j. Glinna i po obu stronach
drogi leśnej Glinna-Binowo. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie lasu
bukowego o cechach zespołu naturalnego i o różnych odmianach typologicznych z
bogatymi zbiorowiskami roślin zielnych w runie oraz zachowanie bardzo rzadkiego
zespołu lasu bukowego ze storczykami i buczyny źródliskowej.
R5 - Trawiasta Buczyna im. prof. Stefana Kownasa - Rezerwat ustanowiony został
79,63 ha. Rezerwat znajduje się w południowo-wschodniej części Parku, na południe
od drogi Glinna - Stare Czarnowo. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie
dobrze wykształconego i najpiękniejszego na obszarze Puszczy Bukowej płatu
buczyny pomorskiej w wariancie z perłówką jednokwiatową.
Na obszarze powyższych rezerwatów przyrody występuje wiele gatunków roślin
chronionych oraz rzadkich i ginących.
Łączna powierzchnia rezerwatów przyrody na obszarze gminy wynosi 474,3 ha.
Zasady ochrony rezerwatów ustalają plany ochrony rezerwatów tworzone na
podstawie art. 13a ustawy o ochronie przyrody (obecnie żaden z rezerwatów takiego
planu nie posiada). Plany te są sporządzane przez zarządców obszarów w granicach
RBGP
Szczecin
Str. 29
rezerwatów, podlegają opiniowaniu przez Radę Gminy i są wiążące dla miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu. Zakazy obowiązujące w rezerwatach określone zostały w
rozporządzeniu nr 24/2002 Wojewody Zachodniopomorskiego z dn. 30.08.2002 r.
Park Krajobrazowy
W granicach gminy znajduje się przeważająca część Szczecińskiego Parku
Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”. Park ten utworzony został wraz z otuliną na
podstawie Uchwały nr IX/55/81 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia
4.11. 1981 r. w sprawie utworzenia Zespołu Parków Krajobrazowych Ińskiego i
Szczecińskiego (Dz.U. WRN w Szczecinie Nr 9 z 28.11.1981 r. poz. 40).
Całkowita powierzchnia Parku wynosi 9096 ha, z czego na obszarze gminy Stare
Czarnowo znajduje się 8624 ha tj. 94,8% ogólnej powierzchni Parku. Park obejmuje
północno-zachodnią część gminy, zajmując 56,3% jej powierzchni.
Celem utworzenia Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” jest
(według Rozporządzenia nr 5/98 Wojewody Szczecińskiego z dn. 17.07.98 w sprawie
Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”) zachowanie,
popularyzacja i upowszechnianie jego walorów krajobrazowych, w tym
przyrodniczych, kulturowych i fizjonomicznych w warunkach racjonalnego
gospodarowania.
Największym walorem Parku są najlepiej wykształcone i najbardziej
zróżnicowane w Polsce zbiorowiska buczyn niżowych i kwaśnych, a także dąbrowy,
bory, olsy i łęgi z licznymi osobliwościami florystycznymi i bogatym światem fauny, na
silnie urzeźbionych Wzgórzach Bukowych, tworzących łącznie bardzo malowniczy
krajobraz. Od początku XIX wieku we florze Parku i otuliny stwierdzono 1260
gatunków roślin, z czego współcześnie występuje w stanie dzikim jeszcze 1005
gatunków, w tym 711 gatunków rodzimych. Występuje tu lub było stąd podawanych w
sumie aż 86 gatunków roślin chronionych (w tym 65 podlegających ochronie ścisłej).
Najcenniejsze obiekty florystyczne objęte są ochroną w 6 rezerwatach przyrody, z
których 5 znajduje się na obszarze gm. Stare Czarnowo. Do cennych przedstawicieli
świata fauny należą m.in. ptaki drapieżne (takie jak: orzeł bielik, orlik krzykliwy, kania
ruda i błotniak stawowy) oraz bocian czarny stanowiące dużą atrakcję ornitologiczną
Parku (gatunki lęgowe).
Wzgórza Bukowe stanowią wyróżniające się w krajobrazie Niziny Szczecińskiej
pasmo wzniesień morenowych z kulminacją Bukowca (149 m npm.), ukształtowane
na osi NW-SE o długości 14-15 km i szerokości 3-6 km, o wyjątkowo dużym
urozmaiceniu rzeźby terenu, uwarunkowanym skomplikowaną budową geologiczną.
Charakteryzują się ponadto ciekawymi zjawiskami hydrogeologicznymi (związanymi
m.in. z „łuskową” budową geologiczną), do których należą liczne źródła, wysięki
wodne, zanikające strumienie. Dużym walorem krajobrazu Parku są liczne jeziora i
śródleśne oczka wodne. Do największych akwenów należą jeziora: Glinna,
Binowskie, Piasecznik Wielki.
Bogate są tez walory kulturowe parku. W granicach gminy znajdują się:
cmentarzysko kurhanowe w lesie Budy (rezerwat „Trawiasta Buczyna”), grodzisko
wczesnośredniowieczne Chojna w rezerwacie „Bukowe Zdroje” oraz grodzisko nad j.
Glinna, historyczne układy zabudowy wiejskiej (Dobropole, Kartno, Kołowo, Binowo,
Żelisławiec), zabytkowe kościoły (Binowo, Kartno, Żelewo, Stare Czarnowo,
Żelisławiec).
Na szczególną uwagę zasługuje najcenniejszy zabytek - zespół budynków
klasztornych Cystersów (XII-XV w.) w Kołbaczu - otulina Parku.
Dużą atrakcję przyrodniczą stanowi Ogród Dendrologiczny w Glinnej z bogatą
kolekcją drzew egzotycznych oraz kilkadziesiąt pomników przyrody żywej i
nieożywionej, rozproszonych na obszarze Parku.
Wokół Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” wyznaczona
została otulina, której celem jest zabezpieczenie parku przed szkodliwym
RBGP
Szczecin
Str. 30
oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Całkowita powierzchnia otuliny wynosi
11.842 ha, z czego na obszarze gminy Stare Czarnowo znajduje się 4.370 ha, tj.
36,9% ogólnej powierzchni otuliny. W otulinie Parku znajduje się południowa część
gminy oraz znaczna część wschodniej części, co stanowi 28,5% powierzchni gminy.
Łącznie w granicach Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” i
jego otuliny znajduje się 84,8% powierzchni gminy Stare Czarnowo. Na tym obszarze
obowiązują zasady zagospodarowania i wykorzystania parku i otuliny określone w
cytowanym wyżej Rozporządzeniu nr 5/98 Wojewody Szczecińskiego z dn.
17.07.1998 (zał. nr 2).
Pomniki przyrody
- w granicach gminy znajdują się 54 pomniki przyrody (w tym pojedyncze drzewa,
grupy drzew i głazy narzutowe – wg poniższego zestawienia).
P1 - Grupa 22 dębów szypułkowych o obwodach pni 165-370 cm i wys. 20-23 m, w
oddz. 241 b Leśn. Klęskowo, obręb geodez. Śmierdnica Las. Zarządzenie
Wojewody nr 46/89.
P2 - Grupa 3 buków zwyczajnych o obwodach pni 190, 220, 260 cm i wys. 18, 19,
30 m, w oddz. 241 b Leśn. Klęskowo, obręb geodez. Śmierdnica Las.
Zarządzenie Wojewody nr 46/89.
P3 - Głaz narzutowy „Kamień Grońskiego” o obwodzie 1500 cm i wys. 1,5 m, w
oddz. 238 g Leśn. Klęskowo, obręb geodez. Śmierdnica Las. Orzeczenie nr
47/56
P4 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 400 cm i wys. 27 m, w oddz. 267 f Leśn.
Podjuchy, obręb geodez. Radziszewo Las. Zarządzenie Wojewody nr 46/89.
P5 - Głaz narzutowy „Szwedzki Kamień” o obwodzie 1200 cm i wys. 1,7 m, w oddz.
251 d Leśn. Klęskowo, obręb geodez. Śmierdnica Las. Orzeczenie nr 47/56.
P6 - Głaz narzutowy „Kamień Serce” o obwodzie 900 cm i wys. 2,3 m, w oddz. 261
a Leśn. Klęskowo, obręb geodez. Śmierdnica Las. Orzeczenie nr 47/56.
P7 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 375 cm i wys. 26 m, w oddz. 264 a Leśn.
Klęskowo, obręb geodez. Śmierdnica Las. Zarządzenie Wojewody nr 46/89.
P8 - Jesion wyniosły o obwodzie pnia 295 cm i wys. 33 m, w oddz. 304 i Leśn.
Binowo, obręb geodez. Radziszewo Las. Zarządzenie Wojewody nr 17/86.
P9 - Jesion wyniosły o obwodzie pnia 325 cm i wys. 34 m, w oddz. 304 i Leśn.
P10 - Grupa 3 buków zwyczajnych o obwodach pni 345, 370, 380 cm i wys. 23, 24,
25 m, w oddz. 359 c Leśn. Binowo, obręb geodez. Radziszewo Las.
Zarządzenie Wojewody nr 46/89.
P11 - Grupa 16 buków zwyczajnych w obwodach pni 270-440 cm i wys. 20-30 m (w
tym kilka kikutów), w oddz. 364 c Leśn. Binowo, obręb geodez. Radziszewo
Las. Zarządzenie Wojewody nr 46/89
P12 - Grupa 3 dębów szypułkowych o obwodach pni 285, 345, 445 i wys. 28, 26, 29
m, w oddz. 365 b Leśn. Binowo, obręb geodez. Radziszewo Las. Zarządzenie
Wojewody nr 46/89.
P13 - Dwa dęby szypułkowe o obwodach pni po 325 cm i wys. 32 i 33 m, w oddz.
365 h Leśn. Binowo, obręb geodez. Radziszewo Las. Zarządzenie Wojewody nr
46/89.
P14 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 290 cm i wys. 35 m, w oddz. 366 k Leśn.
P15 - Dwie olsze czarne o obwodach pni 160 i 305 cm oraz wys. 25 m (próchniejące
i usychające), w oddz. 161 h Leśn. Śmierdnica, obręb geodez. Śmierdnica Las.
Orzeczenie nr 69/58.
P16 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 372 cm i wys. 28 m, w oddz. 142 b Leśn.
Śmierdnica, obręb geodez. Śmierdnica Las. Zarządzenie Wojewody nr 17/86.
P17 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 390 cm i wys. 38 m, w oddz. 192 g Leśn.
Śmierdnica, obręb geodez. Śmierdnica Las. Zarządzenie Wojewody nr 217/73.
RBGP
Szczecin
Str. 31
P18 - Głaz narzutowy o obwodzie 1090 cm i wys. 100 cm, w oddz. 209 a Leśn.
Glinna, obręb geodez. Śmierdnica Las. Orzeczenie nr 42/55.
P19 - Mamutowiec olbrzymi o obwodzie pnia 440 cm i wys. 31 m, w oddz. 222 b
Leśn. Glinna, obręb geodez. Śmierdnica Las, Ogród Dendrologiczny w Glinnej.
Orzeczenie nr 46/56.
P20 - Głaz narzutowy o obwodzie 1100 + 870 cm, wys. 160 cm, w oddz. 207 b Le śn.
Glinna, obręb geodez. Śmierdnica Las. Orzeczenie nr 42/55.
P21 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 485 cm i wys. 29 m, w oddz. 119 j Leśn.
Śmierdnica, obręb geodez. Śmierdnica Las. Zarządzenie Wojewody nr 219/73
P22 - Daglezja o obwodzie pnia 295 cm i wys. 31 m, w oddz. 115 f Leśn. Osetno,
obręb geodez. Śmierdnica Las. Zarządzenie Wojewody nr 46/89.
Osetno, obręb geodez. Śmierdnica Las. Zarządzenie Wojewody nr 218/73.
P24 - Dąb szypułkowy „Dąb Napoleona” o obwodzie pnia 362 cm i wys. 26 m, w
oddz. 27 b Leśn. Osetno, obręb geodez. Śmierdnica Las. Orzeczenie nr 216/73.
P25 - Głaz narzutowy „Miedwiański Kamień” o obwodzie 900 cm, wys. 2,2 m, przy
RZD w Kołbaczu. Orzeczenie nr 48/56.
P26 - Głaz narzutowy „Omszały” o obwodzie 980 cm i wys. 1,3 m, w oddz. 250 h
Leśn. Klęskowo.
P27 - Źródlisko (na granicy rezerwatu Bukowe Zdroje), w oddz. 261 a Leśn.
Klęskowo.
P28 - Buk zwyczajny o obwodzie pnia 380 cm i wys. 30 m, w oddz. 261 a Leśn.
Klęskowo
P29 - Głaz narzutowy „Słupi Głaz” o obwodzie 830 cm i wys. 1,5 m, w oddz. 283 a
Leśn. Klęskowo.
P30 - Źródlisko, w oddz. 300 a Leśn. Klęskowo.
P31 - Głaz narzutowy „Krajoznawców” o obwodzie 1750 cm i wys. 2,7 m, w oddz.
186 a Leśn. Klęskowo.
P32 - Grupa drzew - 2 buki zwyczajne o obwodzie pni 315 i 335 cm oraz wys. 27 i
26 m, w oddz. 143 b Leśn. Śmierdnica.
P33 - Źródlisko, w oddz. 143 b Leśn. Śmierdnica.
P34 - Źywotnik o obwodzie pnia 245 cm i wys. 28 m, w oddz. 141 a Leśn.
Śmierdnica.
P35 - Grupa drzew - 6 żywnotników zrośniętych u podstawy o obwodzie pni 100-200
cm i wys. 22-24 m, w oddz. 127 n Leśn. Śmierdnica.
P36 - Grupa drzew - 4 żywnotników i 2 cyprysików groszkowych o obwodzie pni 84303 cm i wys. 23-25 m, w oddz. 127 c Leśn. Śmierdnica.
P37 - Głaz narzutowy o obwodzie 1560 cm, w oddz. 156 a1 Leśn. Śmierdnica.
P38 - Buk zwyczajny o obwodzie pnia 430 cm i wys. 33 m, w oddz. 16a Leśn.
Osetno.
P39 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 415 cm i wys. 31 m, w oddz. 17f Leśn.
Osetno.
P40 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 331 cm i wys. 33 m, w oddz. 17f Leśn.
Osetno.
P41 - Buk zwyczajny o obwodzie pnia 512 cm i wys. 37 m, w oddz. 17f Leśn.
Osetno.
P42 - Źródlisko, w oddz. 188b Leśn. Osetno.
P43 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 410 cm i wys. 28 m, w oddz. 198 a Leśn.
Kołowo.
P44 - Lipa drobnolistna o obwodzie pnia 395 cm i wys. 27 m, przy polnej drodze na
południe od Kołowa.
P45 - Głaz narzutowy „Kołyska” o obwodzie 1440 cm i wys. 2 m, w oddz. 347 d
Leśn. Kołowo.
P46 - Grupa drzew - 17 dębów szypułkowych z bluszczem pospolitym (owocującym)
o obwodzie pni 75-240 cm i wys. 15-25 m, w oddz. 361 a Leśn. Binowo.
RBGP
Szczecin
Str. 32
P47 - Źródlisko, w oddz. 225 a Leśn. Kołowo.
P48 - Buk zwyczajny o obwodzie pnia 345 cm i wys. 43 m, w oddz. 225 a Leśn.
Kołowo.
Kołowo.
Kołowo.
Kołowo.
P52 - Dąb szypułkowy o obwodzie pnia 445 cm i wys. 27 m, w dolinie Krzekny, 100
m na S od j. Glinna.
P53 - Grupa drzew - 1 buk zwyczajny o obwodzie pnia 110 cm i wys. 10 m oraz 1
dąb szypułkowy o obwodzie pnia 240 cm i wys. 31 m, zrośnięte (obwód obydwu
350 cm), w oddz. 58 a Leśn. Glinna.
P54 - Cis pospolity o obwodzie pnia nad szyją korzeniową 220 cm i wys. 10 m, we
wsi Żelisławiec 16
Powyższe pomniki przyrody uznane zostały w latach 1956 - 2001. Z wyjątkiem
pomnika P25, wszystkie pozostałe znajdują się na obszarze Puszczy Bukowej, w
granicach Parku. Według rozporządzenia Nr 2/99Wojewody Zachodniopomorskiego z
dnia 30.03.1999 r. (Dz.U. Województwa zachodniopomorskiego nr 7, poz. 71),
straciły moc akty prawa miejscowego ustanawiające pomniki przyrody przed 1986
rokiem. Dotyczy to 12 pomników przyrody na obszarze gminy, obejmujących 5
pojedynczych drzew (P17, 19, 21, 23, 24), 1 grupę drzew (P15) i 6 głazów
narzutowych (P3, 5, 6, 18, 20, 25), które należy traktować jako projektowane pomniki
przyrody.
Miejsca rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych
Na obszarze gminy znajduje się kilkanaście gniazd ptaków objętych ochroną na
podstawie Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001r. w sprawie
określenia listy gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną
gatunkową ścisłą i częściową (Dz. U. Nr 130, poz. 1456). Są to gniazda kani rudej,
bociana czarnego, orlika krzykliwego i orła bielika. Zarządzeniem nr 286/98
Wojewody Szczecińskiego wyznaczone zostały granice miejsc rozrodu i regularnego
przebywania zwierząt gatunków chronionych. Celem wyznaczenia tych granic jest
zapewnienie podlegającym ochronie gatunkom zwierząt, optymalnych i
niezakłóconych warunków życia w okresie rozrodu oraz prowadzenie takiej
gospodarki leśnej, która pozwoli na ochronę siedlisk tych zwierząt.
Na mapie studium przedstawiono strefy ochronne miejsc rozrodu i regularnego
przebywania ptaków chronionych, znajdujące się w granicach Parku, na obszarze
Nadl. Gryfino obręb Rozdoły. W strefach tych obowiązuje zakaz dokonywania zmian
obejmujących wycinanie drzew i krzewów, prowadzenie robót melioracyjnych,
wznoszenia obiektów, urządzeń i instalacji oraz innych prac, mających wpływ na
ochronę miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych, a
także zabrania się przebywania poza miejscami wyznaczonymi (w strefie ochrony
ścisłej - cały rok, w strefie ochrony częściowej - od 1.02. do 31.08.).
Na mocy cytowanego wyżej rozporządzenia, ochronie podlegają również gniazda
bociana białego. Gniazda te znajdują się w następujących miejscowościach:
· Binowo, Dębina, Dobropole, Glinna, Kołbacz, Kołowo, Komorówko, Żelewo - po 1
gnieździe,
· Kartno, Stare Czarnowo, Żelisławiec – po 2 gniazda.
RBGP
Szczecin
Str. 33
Lasy ochronne
W Planie urządzania lasu Nadleśnictwa Gryfino (1997 r.), cała powierzchnia
lasów obrębu Rozdoły w gm. Stare Czarnowo, posiada status lasów ochronnych w
kategorii lasów chroniących środowisko przyrodnicze, położonych w odległości do 10
km od granicy administracyjnej miast liczących powyżej 50 tys. mieszkańców (tj. od
południowej granicy m. Szczecina).
Na obszarze tych lasów wyznaczone są również lasy ochronne w innych
kategoriach ochrony, obejmujące następujące tereny:
· lasy wodochronne - nad doliną Płoni, nad jeziorami Glinna i Binowskie oraz nad j.
Miedwie w Żelewie,
· lasy znajdujące się na stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych - w
kierunku północno-wschodnim od Dobropola,
· lasy stanowiące drzewostany nasienne wyłączone z użytkowania rębnego wokół polany Kołowskiej,
· lasy obronne - w zachodniej części Puszczy Bukowej,
· lasy chroniące środowisko przyrodnicze, stanowiące ostoje zwierząt
podlegających ochronie gatunkowej - w północnej części Puszczy Bukowej na
zachód od Płoni, na południowy wschód od Kołowa, na zachód od rezerwatu
„Buczynowe Wąwozy”, na wschód od Dobropola, na południowy zachód od
Binowa, na wschód od rezerwatu „Trawiasta Buczyna”.
RBGP
Szczecin
2.2.
Str. 34
Projektowane i proponowane formy ochrony przyrody
NATURA 2000 POLSKA BAZA DANYCH
„Wzgórza Bukowe 65”
Opis obszaru
Wzgórza Bukowe (nr 065) zajmują około 70 % powierzchni gminy Stare Czarnowo i
generalnie swym zasięgiem obejmują tereny leśne Szczecińskiego Parku
Krajobrazowego (patrz załącznik graficzny).
Charakterystyka obszaru
Duży kompleks leśny na południe od Szczecina, w terenie o zróżnicowanej rzeźbie
postglacjalnej, ze wzgórzami moreny czołowej i dennej, dolinami, wąwozami. Liczne
są tu wywierzyska, źródliska, wycieki wód wapienno-żelazistych. Lasy zajmują ok.
90% terenu ostoi. Znaczną ich część stanowią starodrzewia bukowe, w tym buczyny
pomorskiej. Znajdują się tu tylko niewielkie enklawy zbiorowisk nieleśnych (wodne,
bagienne, łąkowe, torfowiskowe, kserotermiczne oraz płaty roślinności karłowatej), a
także pola uprawne.
Wartość przyrodnicza
Zróżnicowane ukształtowanie terenu; dobrze zachowane, rzadkie zbiorowiska leśne,
ze starodrzewiami (buki o wysokości do 35 m) i bogatą florą runa. Wiele rzadkich i
zagrożonych gatunków roślin (900 gatunków rodzimych, w tym 62 gatunki prawnie
chronione); wśród nich 16 gatunków storczyków Orchidaceae. Rzadkie i zagrożone
gatunki ptaków; wśród nich 10 par trzmielojada Pernis apivorus.
Zagrożenia
Antropopresja zwiazana z turystyką; eksploatacja lasów; zanieczyszczenia powietrza;
Status ochronny
Szczeciński Park Krajobrazowy (7172.67 ha; 1981) z rezerwatami przyrody: "Zdroje"
(2.12 ha; 1959), "Bukowe Zdroje im. prof. Tadeusza Dominika" (207.90 ha; 1956),
"Kołowskie Parowy im. Jerzego Jackowskiego" (122.44 ha; 1956), "Buczynowe
Wąwozy" (39.94; ha 1956), "Źródliskowa Buczyna" (122,22 ha; 1956), "Trawiasta
Buczyna im. prof. Stefana Kownasa" (79.63 ha; 1956); reszta obszaru niechroniona.
„Jezioro Miedwie i okolice 69”
Opis obszaru
Na obszarze gminy teren oznaczony nr 069 obejmuje jej wschodnie tereny i przylega
bezpośrednio do jez. Miedwie(patrz załącznik graficzny).
Charakterystyka obszaru
Duże mezotroficzne jezioro otoczone ekstensywnie uprawianymi łąkami oraz na
południowym zachodzie węglanowymi torfowiskami. Na wschodzie znajduje się las
olszowy. Jest to najniżej położone spośród polskich jezior. Jest ono rezerwuarem
wody pitnej dla Szczecina; prowadzi się na nim gospodarkę rybacką. W skład ostoi
wchodzi również małe jez. Żelewko na zachód od Miedwia.
Wartość przyrodnicza
Ostoja ptasia o europejskim znaczeniu E07; ważna dla migrujących i zimujących gęsi
oraz innych ptaków wodno-błotnych; 12-14000 osobników gęsi zbożowej Anser
fabalis i gęsi białoczelnej Anser albifrons na jesiennych przelotach. Teren łowów
RBGP
Szczecin
Str. 35
kilku gatunków ptaków drapieżnych (bielika Haliaetus albicilla, orlika krzykliwego
Aquila pomarina, gadożera Cricaetus gallicus, rybołowa Pandion haliaetus).
Kryteria waloryzacyjne polskich ostoi ptaków o randze europejskiej (Jezioro Miedwie,
E07):
gatunek
Anser fabalis
Anser
albifrons
sezon
W
W
rok
1993
1993
pop.min./
12000
pop.maks.
14000
kryteria
A4i,B1i
B1i
Zagrożenia
Zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego;
Status ochronny
Nie chronione.
W materiałach do operatu generalnego Planu ochrony Szczecińskiego
Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” projektowane są następujące
obszary i obiekty chronione w gm. Stare Czarnowo (na mocy stawy z dn.
16.10.1991 r. o ochronie przyrody):
•
rezerwaty przyrody,
•
pomniki przyrody,
•
użytki ekologiczne,
•
zespoły przyrodniczo – krajobrazowe.
Rezerwaty przyrody
– projektowane jest powiększenie 3 rezerwatów przyrody:
•
„Bukowe Zdroje” (R1) - powierzchnia rezerwatu po projektowanym
powiększeniu wyniesie 221,49 ha, w tym w gminie Stare Czarnowo 218,49
ha.
•
„Buczynowe Wąwozy” (R3) - powierzchnia rezerwatu po projektowanym
powiększeniu wyniesie 73,01 ha.
•
„Żródliskowa Buczyna” (R4) - powierzchnia rezerwatu po projektowanym
powiększeniu wyniesie 155,38 ha.
proponuje się utworzenie 3 rezerwatów przyrody: „Lisi Potok”, „Węglino” i
„Osetno” (na mapie oznaczone symbolami R6-R8) oraz powiększenie 2
rezerwatów przyrody: „Kołowskie Parowy” (R2) i „Trawiasta Buczyna” (R5),
Pomniki przyrody
Obiekty spełniające kryteria dla objęcia ochroną w formie pomników przyrody.
Użytki ekologiczne
Lokalizację proponowanych użytków ekologicznych pokazano na rysunku
studium. Poza wskazanymi obszarami należy objąć tą formą ochrony, zgodnie z
zapisami Ustawy o ochronie przyrody, siedliska przyrodnicze, wymienione w
Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia
rodzaju siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. Nr 92, poz. 1029), a
w szczególności położone poza granicami parku krajobrazowego.
Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe
Lokalizacja proponowanych zespołów
przedstawiona na rysunku studium.
przyrodniczych
(ZPK)
została
RBGP
Szczecin
Str. 36
2.3.
Środowisko kulturowe.
Ochronę dóbr kultury materialnej regulują odrębne przepisy, określające zasady
ochrony.
Studium uwzględnia materiały instytucji związanych z ochroną kultury materialnej,
jako obligatoryjne wytyczne do indywidualnego sprecyzowania w planach
miejscowych zagospodarowania przestrzennego, w formie ustaleń (wykazy w
załączeniu).
Warunki winny być przestrzegane przy:
· określaniu praw miejscowych i przepisów gminnych
· opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
· wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
· wydawaniu decyzji dot. gospodarki terenami i podziałów własnościowych,
· wydawaniu decyzji dot. sposobu użytkowania i eksploatacji obiektów (budynków
i obszarów) objętych ochroną konserwatorską.
Na obszarze gminy występują elementy kultury materialnej objęte ochroną
konserwatorsko – archeologiczną:
· historyczne układy przestrzenne;
· obiekty wpisane do rejestru zabytków;
· obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej;
· tereny objęte strefą ochrony archeologicznej.
2.3.1.
Strefy ochrony konserwatorskiej
Wykaz miejscowości, w których wyznaczono strefy ochrony konserwatorskiej:
A - strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej
B - strefa pośredniej ochrony konserwatorskiej
K - strefa ochrony krajobrazu kulturowego
E - strefa ochrony ekspozycji
A (ilość)
Stare Czarnowo (1)
Żelewo (1)
Binowo (1)
Kartno (1)
Kołbacz (1)
Kołowo (1)
Dobropole (1)
Żelisławiec (1)
B (ilość)
Stare Czarnowo (1)
Żelewo (1)
Kartno (1)
Kołbacz (1)
Kołowo (1)
Dobropole (1)
Żelisławiec (1)
K (ilość)
Stare Czarnowo (1)
Żelewo (1)
Binowo (2)
Kartno (1)
Kołbacz (2)
Kołowo (1)
Dębina (1)
Dobropole (1)
Glinna (2)
Glinna - Gliniec (1)
Żelisławiec (2)
E (ilość)
Kartno (1)
Kołbacz (1)
Kołowo (1)
Dobropole (1)
Żelisławiec (1)
Zasady ochrony konserwatorskiej
1.
Strefa „A” – ścisłej ochrony konserwatorskiej – obszar uznany za szczególnie
ważny, jako materialne świadectwo historii miejscowości, na którym układ i jego
składniki (zabudowa i inne elementy) zachowały się w dobrym stanie.
STARE CZARNOWO - cmentarz przykościelny w historycznych granicach
działki.
ŻELEWO - kościół w historycznych granicach działki wraz z cmentarzem oraz
drewnianą wieżą.
BINOWO - działka kościelna w historycznych granicach - kościół, fragmenty
kamiennego ogrodzenia, pojedyncze drzewa.
RBGP
Szczecin
Str. 37
DOBROPOLE - działka kościelna w granicach kamiennego muru z kościołem
neogotyckim.
KARTNO - działka kościelna w historycznych granicach z kościołem oraz
kamiennym murem z bramkami, grobowcem i starodrzewem.
KOŁBACZ - zespół klasztorny obejmujący budynki dawnego zespołu
klasztornego.
KOŁOWO - działka kościelna w historycznych granicach kamiennego muru z
neogotyckim kościołem.
ŻELISŁAWIEC - działka kościelna w historycznych granicach muru
ogrodzeniowego.
Obowiązuje:
trwałe zachowanie elementów historycznego układu przestrzennego
(rozplanowanie i formy zabudowy w granicach założeń, układ zieleni),
konieczność uzyskiwania każdorazowo zezwolenia służb ochrony zabytków
na wszelkie prace remontowo - budowlane,
uzyskiwanie opinii służb ochrony zabytków przed wydaniem warunków
zabudowy
i
zagospodarowania
terenu, uzgodnienia
dokumentacji
projektowej,
uzgodnienie sposobu użytkowania obiektów zabytkowych ze służbą ochrony
zabytków,
opracowanie projektów rewaloryzacji obszaru objętego strefą,
zabudowa uzupełniająca winna nawiązywać do skali i charakteru zabudowy
historycznej (gabarytami, usytuowaniem, ukształtowaniem elewacji).
2.
Strefa „B” – ochrony konserwatorskiej układów przestrzennych
STARE CZARNOWO - ul. Kozia łącznie z zabudową frontową.
ŻELEWO - ochrony układu przestrzennego wsi wytyczona wzdłuż linii zabudowy
gospodarczej w głębi działek.
DOBROPOLE - owalnicowy układ przestrzenny wsi w granicach zasięgu
zabudowy działek siedliskowych.
KARTNO - owalnicowy układ przestrzenny wsi w granicach zasięgu zabudowy
działek siedliskowych.
KOŁBACZ - dawne założenie klasztorne.
KOŁOWO - owalnicowy układ przestrzenny wsi w granicach zasięgu zabudowy
działek siedliskowych.
ŻELISŁAWIEC - owalnicowy układ przestrzenny wsi w granicach zasięgu
zabudowy działek siedliskowych.
Obowiązuje:
zachowanie historycznego układu przestrzennego (układ urbanistyczny,
rozplanowanie i formy zabudowy, granice założeń),
utrzymanie skali i charakteru zabudowy uzupełniającej,
uzgodnienie ze służbą ochrony zabytków dokumentacji projektowej i prac
remontowo - budowlanych,
3.
Strefa „K” - ochrony krajobrazu kulturowego, którą objęto układy zieleni
posiadającej wartości historyczne, kompozycyjne i krajobrazowe, w tym
założenia parkowe, cmentarze, nasadzenia przydrożne.
STARE CZARNOWO - cmentarz u zbiegu ul. Gryfińskiej i Polnej.
ŻELEWO - otulina układu przestrzennego wsi od brzegu jez. Miedwia do szczytu
wyniesienia po stronie zachodniej.
RBGP
Szczecin
Str. 38
BINOWO
- cmentarz poewangelicki,
- cmentarz komunalny.
DĘBINA
- cmentarz poewangelicki.
DOBROPOLE - owalnicowy układ wsi do dróg zagumnych.
GLINNA - 2 cmentarze poewangelickie.
GLINNA (Gliniec) - ogród dendrologiczny.
KARTNO - cmentarz poewangelicki.
KOŁBACZ - ochrony krajobrazu całej przestrzeni kulturowej Kołbacza,
- cmentarz poewangelicki.
KOŁOWO - owalnicowy układ wsi łącznie z drogą zagumną i sadami.
ŻELISŁAWIEC - teren po południowej stronie wsi,
- cmentarz komunalny w granicach XIX-w. założenia.
Obowiązuje:
zachowanie granic historycznych założeń,
zachowanie elementów układu przestrzennego: alejek i ciągów
komunikacyjnych,
ochrona kompozycji i składu gatunkowego zieleni,
zachowanie elementów małej architektury - ogrodzeń, bram, urządzeń
parkowych,
pielęgnacja i rewaloryzacja zieleni oraz innych elementów układu, w oparciu
o wytyczne konserwatorskie (uzgadnianie wycinek, nasadzeń i prac
porządkowych),
uzgadnianie ze służbą ochrony zabytków:
· zmiany funkcji terenów objętych strefą „K”,
· nasadzeń i wycinki zieleni,
· wszelkich prac budowlanych i inżynieryjnych planowanych w sąsiedztwie
zachowanych nasadzeń,
zakaz lokalizacji obiektów kubaturowych za wyjątkiem przypadków
wskazanych przez służby ochrony zabytków.
4.
Strefa „E” - ochrony ekspozycji układów i obiektów zabytkowych, dotyczy
obiektów o istotnych walorach artystycznych i krajobrazowych
DOBROPOLE - strefa ekspozycji kościoła.
KARTNO - strefa ekspozycji kościoła.
KOŁBACZ - strefa ekspozycji kościoła i pałacu.
KOŁOWO - strefa ekspozycji kościoła.
ŻELISŁAWIEC - strefa wschodniej ekspozycji kościoła.
Obowiązuje:
wyłączenie terenu spod zabudowy kubaturowej ujemnie wpływającej na
ekspozycję obiektu zabytkowego,
uzgadnianie ze służbą ochrony zabytków wszelkich zmian form użytkowania
oraz zamierzeń inwestycyjnych.
5.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków
ŻELEWO
- kościół.
BINOWO
- kościół późnogotycki.
KARTNO
- kościół.
KOŁBACZ
- kościół pocysterski,
- refektarz konwersów,
- baszta więzienna,
- stodoła,
- dom opata.
ŻELISŁAWIEC - kościół gotycki.
RBGP
Szczecin
Str. 39
Obowiązuje:
trwałe zachowanie obiektu w zakresie:
ukształtowania bryły obiektu,
materiału budowlanego i rodzaju pokrycia dachu,
kompozycji elewacji,
detalu architektonicznego,
układu i wystroju wnętrz,
ochrona bezpośredniego otoczenia obiektu,
prace remontowo - konserwatorskie powinny być:
poprzedzone wytycznymi konserwatorskimi i zezwoleniem służb ochrony
zabytków,
prowadzone przez firmy / osoby posiadające stosowne uprawnienia.
6.
Obiekty proponowane do wpisu do rejestru zabytków
DOBROPOLE - kościół neogotycki.
GLINNA
- dwór (obecnie budynek mieszkalny).
KOŁBACZ
- pałac (obecnie budynek biurowy),
- szkoła.
KOŁOWO
- kościół neogotycki.
Obowiązuje:
trwałe zachowanie obiektu w zakresie:
ukształtowania bryły obiektu,
materiału budowlanego i rodzaju pokrycia dachu,
kompozycji elewacji,
detalu architektonicznego,
układu i wystroju wnętrz,
ochrona bezpośredniego otoczenia obiektu,
prace remontowo - konserwatorskie powinny być:
poprzedzone wytycznymi konserwatorskimi i zezwoleniem służb ochrony
zabytków,
prowadzone przez firmy / osoby posiadające stosowne uprawnienia.
7.
Obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej – wg wykazu zawartego w
„Studium wartości kulturowych” (BSiDK – 1999 r.), będącym materiałem
wejściowym do niniejszego opracowania.
STARE CZARNOWO - kościół,
- budynki mieszkalne nr 30 i 44 przy ul. Szczecińskiej,
- zespół budynków kolei,
ŻELEWO
- zagrody nr 11 I 21,
- budynki mieszkalne nr: 5, 6, 7, 15, 16, 17, 18, 19, 22, 23,
24, 25, 26, 27, 28, 29, 32, 33, 34, 35, 38,
BINOWO
- budynki mieszkalne nr 25 i 55,
- Dom Dziecka - nr 30,
- budynek mieszkalny nr 37 (d. karczma),
- budynek inwentarski nr 46,
DĘBINA
- budynki mieszkalne nr: 32 (d. dom rządcy), 7, 9, 10 (d.
Szkoła),
- budynek gospodarczy nr 10,
- stodoła pofolwarczna nr 12,
- stajnia,
- remiza,
DOBROPOLE
- budynki mieszkalne nr: 6, 7, 13, 17, 22, 23, 28, 29, 32, 34
(d. Szkoła),
- budynek gospodarczy nr 3a (d. stajnia),
RBGP
Szczecin
Str. 40
GLINNA
- magazyn nr 16 (d. stajnia),
- budynki mieszkalno-gospodarcze nr 1 i 11,
GLINNA (Gliniec)
- stajnia,
- obora,
GLINNA (Małolesie) - leśniczówka,
- budynek inwentarski – stodoła,
KARTNO
- budynek mieszkalny i inwentarski nr 7,
KOŁBACZ
- dom rządcy,
- magazyn pofolwarczny,
- dom mieszkalno-administracyjny,
- gorzelnia,
- piekarnia (ob. bud. mieszkalny),
KOŁOWO
- budynki mieszkalne: ul. Bohaterów 10, 15, 16, ul. Sadowa
2, 3,
- stodoła -ul. Bohaterów 6,
- budynek inwentarski -ul. Bohaterów 16,
NIEZNAŃ
- magazyn pofolwarczny.
Obowiązuje:
zachowanie elementów obiektu (ukształtowania bryły, kompozycja elewacji
oraz detal architektoniczny),
uzgadnianie prac remontowo - budowlanych ze służbą ochrony zabytków,
w przypadku rozbiórki obiektu należy opracować dokumentację fotograficzną
lub inwentaryzację.
Ze względu na szczególne uwarunkowania historyczno – kulturowe,
zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego
województwa zachodniopomorskiego proponuje się ustanowienie w
miejscowości Kołbacz Parku Kulturowego.
RBGP
Szczecin
2.3.2.
Str. 41
Strefy ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych
Zaewidencjonowane najstarsze ślady osadnicze związane są z działalnością
człowieka na terenie gminy Stare Czarnowo od epoki kamienia do średniowiecza i
odnoszą się do kategorii źródeł nieruchomych:
stanowisk wziemnych typu: osada, cmentarzysko płaskie, punkt lub ślad
osadniczy,
stanowisk naziemnych typu: grodzisko, cmentarzysko kurhanowe.
Stanowiska archeologiczne będące zabytkami kultury materialnej stanowią integralną
część krajobrazu. Specyfika ich ochrony polega m. in. na właściwym wykorzystaniu
zasobów kulturowych umożliwiających ich integrację funkcjonalno-przestrzenną z
istniejącą strukturą osadniczą, jak również ograniczeniu zbędnych działań
inwestycyjnych na terenach zabytkowych.
Wykaz miejscowości (obręby geodezyjne inne niż wymienione w wytycznych
archeologicznych), w których wyznaczono strefy ochrony archeologiczno –
konserwatorskiej
W I - ilość
Stare Czarnowo - 1
Stare Czarnowo
(Dębina) - 1
Kołbacz - 3
Szczecin - Klęskowo
(Radziszewo las) - 1
W II - ilość
Stare Czarnowo - 7
Stare Czarnowo
(Dębina) - 1
Bielkowo
(Nieznań) - 2
Binowo - 1
Binowo
(Smerdnica las) - 1
Szczecin Smerdnica
(Smerdnica las) - 3
Dębina - 1
Dobropole - 2
Glinna - 4
Kartno - 2
Kołbacz - 3
Kołowo - 1
Żelewo - 5
Żelisławiec - 4
W III - ilość
Stare Czarnowo - 27
Stare Czarnowo
(Dębina) - 7
Kołbacz - 46
Kołbacz
(Stare Czarnowo) - 1
Kołbacz
(Nieznań) - 8
Rekowo
(Nieznań) - 1
Bielkowo
(Nieznań) - 7
Bielkowo
(Żelewo) - 4
Żelewo - 16
Binowo - 37
Żelisławiec
(Binowo) - 1
Żelisławiec - 16
Binowo
Chlebowo
Dębina - 26
Dobropole - 8
Glinna - 19
Kartno - 2
Kołowo - 16
Szczecin Smerdnica
(Smerdnica las) - 2
Szczecin Płonia
(Smerdnica las) - 1
RBGP
Szczecin
Str. 42
Zasady ochrony archeologicznej w strefach
1. Strefa „W I” – pełnej ochrony archeologiczno-konserwatorskiej - obejmuje
stanowiska wpisane do rejestru zabytków.
Obowiązuje:
zakaz wszelkiej działalności inżynierskiej, budowlanej i innej związanej z
pracami ziemnymi (np. melioracje, kopanie studni itd.),
zachowanie istniejącego układu topograficznego wraz z obiektem ujętym
w rejestrze zabytków i ewidencji,
w przypadku podjęcia jakiejkolwiek działalności na terenie objętym granicami
strefy, a wynikającej ze sposobu użytkowania terenu, obowiązuje
każdorazowo występowanie o wytyczne do odpowiednich służb ochrony
zabytków i uzyskanie stosownego zezwolenia.
2.
Strefa „W II” - częściowej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych
- obejmuje stanowiska ujęte w ewidencji służby ochrony zabytków.
Obowiązuje:
zachowanie stanowisk ujętych w ewidencji służb ochrony zabytków,
uzgadnianie i opiniowanie wszelkich inwestycji inżynierskich, budowlanych
i innych przez służby ochrony zabytków. Obowiązuje każdorazowo
występowanie o szczegółowe wytyczne konserwatorskie i opinie, przed
podjęciem decyzji o jakiejkolwiek działalności związanej z pracami ziemnymi,
w przypadku podjęcia realizacji inwestycji na terenie objętym granicami
strefy, obowiązuje przeprowadzenie badań ratunkowych na koszt Inwestora,
wyprzedzających proces przygotowania inwestycji,
inwestorzy i użytkownicy terenu zobowiązani są do zawiadomienia służb
ochrony zabytków o podjęciu działań inwestycyjnych lub remontowych
związanych z pracami ziemnymi z wyprzedzeniem min. 3-miesięcznym, w
celu wykonania badań ratunkowych oraz zsynchronizowania robót
inwestycyjnych z pracami archeologiczno-konserwatorskimi. Badania
archeologiczne mają charakter sezonowy, w okresie od maja do końca
września,
rozpoczęcie prac ziemnych związanych z realizacją inwestycji uzależnia się
od uzyskania stosownego zezwolenia służb ochrony zabytków.
3.
Strefa „W III” - ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk
archeologicznych - obejmuje stanowiska ujęte w ewidencji służb ochrony
zabytków.
Obowiązuje:
uzgodnienie i opiniowanie wszelkich prac inżynierskich, budowlanych i
innych podejmowanych w obrębie stanowiska, przez służby ochrony
zabytków,
w przypadku podjęcia realizacji inwestycji obowiązuje prowadzenie
interwencyjnych badań archeologicznych na koszt Inwestora,
inwestorzy i użytkownicy terenu zobowiązani są do zawiadomienia służb
ochrony zabytków o podjęciu działań inwestycyjnych związanych z robotami
ziemnymi, z wyprzedzeniem min. 2-tygodniowym,
rozpoczęcie prac ziemnych związanych z realizacją inwestycji uzależnia się
od uzyskania stosownego zezwolenia od służb ochrony zabytków.
W rozdziale „C – Załączniki” – znajduje się wykaz stanowisk w ramach
poszczególnych stref ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych
RBGP
Szczecin
3.
STAN ZAGOSPODAROWANIA TERENU
3.1.
Użytkowanie terenu i struktura własności gruntów
Str. 43
Użytkowanie terenu
Gmina Stare Czarnowo zajmuje powierzchnię 15.317ha.
Na obszarze gminy dominują lasy i użytki rolne, wypełniając 88% ww. powierzchni.
Lasy i zadrzewienia rozpościerają się zwartym obszarem w północnej i zachodniej
części gminy, stanowiąc fragment Szczecińskiego Parku Krajobrazowego.
Wskaźnik lesistości należy do najwyższych w województwie i wynosi 44,6%.
Użytki rolne zajmują 43,6% powierzchni gminy, a ich wybitna przewaga występuje w
jej południowej i wschodniej części.
Wśród użytków rolnych dominują grunty orne, które stanowią 71,4% tych użytków.
Część gleb należy do tzw. gleb pyrzyckich, słynących z urodzajności.
Natomiast użytki zielone zajmują 28,6% gruntów rolnych. Użytki zielone występują
wzdłuż Jeziora Miedwie i cieków wodnych.
Pozostałe grunty stanowią zaledwie 12% wszystkich ziem gminy.
Wśród nich największą grupę pod względem zajmowanej powierzchni, stanowią
tereny zabudowane i zurbanizowane (5,1%), w przewadze są to tereny osiedlowe i
komunikacyjne.
Pozostałe użytki gruntowe to: grunty pod wodami (3,8% ) , które zajmują: jeziora:
Binowskie, Glinna, Będgoszcz, cieki i rowy melioracyjne, a także nieużytki i tereny
różne.
STRUKTURA UŻYTKOWANIA ZIEMI (rok 2000)
Lp.
Wyszczególnienie
1
1.
2
Użytki rolne, w tym:
- grunty orne
- sady
- łąki
- pastwiska
Lasy i grunty zadrzewione
Tereny zabudowane i zurbanizowane, w
tym:
- tereny osiedlowe
- tereny przemysłowe
- tereny wypoczynkowe
- użytki kopalne
- tereny komunikacyjne
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Użytki ekologiczne
Tereny różne
Nieużytki
Wody razem, w tym:
- płynące
- stojące
- rowy
POWIERZCHNIA WYRÓWNAWCZA
RAZEM
Powierzchnia
[ha]
3
6680
4710
61
302
1612
6821
783
Udział w ogólnej
powierzchni [%]
202
12
26
7
536
69
338
587
272
238
77
39
15317
25,8
1,5
3,3
0,9
68,5
0,4
2,2
3,8
46,3
40,6
13,1
0,3
100
4
43,6
70,5
0,9
4,5
24,1
44,6
5,1
RBGP
Szczecin
Str. 44
Struktura władania
Stan prawny na dzień 01 stycznia 2000 roku określa struktura władania gruntami
przedstawiona w tabeli poniżej.
Najwięcej gruntów gminy Stare Czarnowo pozostaje własnością Skarbu Państwa
(12408 ha), który skupia 81,0% wszystkich ziem w gminie .
Największy areał ziem Skarbu Państwa pozostaje we władaniu Lasów Państwowych
(7139 ha – co stanowi ponad połowę ziem państwowych), a w następnej kolejności
grunty posiadają jednostki państwowe w użytkowaniu wieczystym, m.in. są to grunty
Zootechnicznego Zakładu Doświadczalnego w Kołbaczu, Agencja Własności Rolnej
Skarbu Państwa i inni użytkownicy S.P. jak: zarządy dróg i melioracji wodnych.
Poziom prywatyzacji gruntów w gminie jest bardzo niski i kształtuje się na poziomie
15,1%. Stanowi go sektor prywatny, w którego posiadaniu znajduje się 2312 ha
gruntów, reprezentowany jest w przewadze przez indywidualne gospodarstwa rolne.
Niewielkie udziały we władaniu ziemią posiadają:
sektor spółdzielczy – 0,1%,
własność komunalna – 1,1%,
osoby prawne – 2,4%.
STRUKTURA WŁADANIA ZIEMIĄ
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Skarb Państwa, w tym :
- zasób WRSP
- Lasy Państwowe
- S.P. - w użytkowaniu wieczystym
- S.P. - pozostałe
Grunty Gminy, w tym:
- zasób gruntów komunalnych
- w użytkowaniu wieczystym
- pozostałe grunty
Osoby fizyczne, w tym:
- gospodarstwa rolne,
- pozostałe indywidualne
Spółdzielnie
Kościoły i związki wyznaniowe
Pozostałe osoby prawne
RAZEM
POWIERZCHNIA OGÓŁEM
ha
%
12408
81,0
621
5,0
7139
57,5
4378
35,3
270
2,2
168
1,1
167
99
1
1
2312
2169
143
11
5
374
39
15317
15,1
93,8
6,2
0,1
2,4
0,3
100
RBGP
Szczecin
3.2.
Główne elementy zagospodarowania terenu
3.2.1.
Rolnictwo
Str. 45
Uwarunkowania środowiska agroprzyrodniczego
Na podstawie waloryzacji warunków glebowo-rolniczych sporządzonej przez IUNG
Gmina Stare Czarnowo została zaliczona do dwóch regionów glebowo-rolniczych:
Pyrzyckiego i Goleniowskiego. Jednak z uwagi na to, że region Goleniowski na
obszarze opracowania obejmuje głównie obszary leśne i nie jest charakterystyczny
dla terenów rolniczych gminy, został pominięty.
Użytki rolne zajmują 43,6% wszystkich ziem w gminie Stare Czarnowo, są to
przeważnie gleby dobre. Ponad 59% powierzchni gruntów ornych stanowią
kompleksy jęczmienne (komp. 4 i 5). Kompleksy najsłabsze, żytnie (komp. 6 i 7 oraz
zbożowo-pastewny) zajmują 15,9% powierzchni gruntów ornych. Pozostała część
gruntów ornych (25%) to kompleksy najlepsze – pszenne. W powierzchni użytków
zielonych dominuje kompleks 2z – średni.
Strukturę gruntów rolnych w gminie według klas bonitacyjnych i kompleksów rolniczej
przydatności przedstawiono w punkcie 2.1.7.
Gleby gminy są dość mocno zróżnicowane przestrzennie. Najlepsze gleby (pszenne
dobre) znajdują się w pobliżu Starego Czarnowa.
Większe zwarte obszary gleb dobrych kompleksu żytniego bardzo dobrego
rozpościerają się w okolicy Starego Czarnowa, na południe od Żelisławca i na
wschód od wsi Nieznań. Gleby słabsze występują w pobliżu wsi Dobropole
Gryfińskie, w zachodniej i północno-wschodniej części gminy.
Na terenie gminy przeważają gleby lekkie w uprawie, gleby ciężkie stanowią 0,8%
(występują we wschodniej części gminy).
Gleby trudne w uprawie (1,1% ogólnej powierzchni gruntów ornych) to gleby
położone na zboczach o nachyleniu powyżej 7 stopni. Tereny o wysokim stopniu
zagrożenia erozją występują w okolicy jez. Glinna oraz na zachód i północ od Starego
Czarnowa.
Nizinny charakter gminy, obramowany od północy i zachodu lasami sprawia, że
na jej obszarze notuje się najniższe opady oraz najwyższe temperatury i najmniejszą
wilgotność względną powietrza. Średnia temperatura roczna wynosi 7,5 ÷ 8,0 OC, a w
okresie wegetacyjnym od 13,6 do 14 OC. Średnie roczne opady wynoszą około 500
mm. Okres wegetacyjny trwa 217 ÷ 224 dni. Na terenie często odnotowuje się
występowanie szkodliwych zjawisk atmosferycznych (wiatry wysuszające oraz
przymrozki).
Syntetyczną informacje o warunkach środowiska przyrodniczego przedstawia
wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, który dla gminy Stare
Czarnowo wynosi 74,4 pkt. (średni wskaźnik dla gmin szczecińskich - 70,7 pkt).
PUNKTACJA POSZCZEGÓLNYCH WSKAŹNIKÓW
Wskaźniki bonitacji
- jakość i przydatność gleb
- agroklimat
- rzeźba terenu
- warunki wodne
- ogólny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni
produkcyjnej
Gmina Stare Czarnowo
55,5
11,2
4,0
3,9
74,4
Oceniając warunki przyrodnicze i ich przydatność do rozwoju rolnictwa stwierdza się,
że gmina Stare Czarnowo posiada korzystne warunki przyrodnicze.
Poziom produkcji rolniczej uwarunkowany naturalnymi elementami środowiska
przyrodniczego kształtuje się na poziomie intensywnym. Składają się na to dobre
warunki glebowe, klimat i warunki gruntowo-wodne. Lokalnie istotną barierą dla
intensyfikacji działalności rolniczej jest rzeźba terenu.
RBGP
Szczecin
Str. 46
Struktura własności użytków rolnych i organizacja rolnictwa
Gmina Stare Czarnowo charakteryzuje się niskim wskaźnikiem prywatyzacji gruntów
rolnych, który wynosi 32,1%, a 62,3% powierzchni użytków rolnych znajduje się we
władaniu sektora państwowego.
L.p.
1
2
3
4.
5.
6.
7.
STRUKTURA WŁADANIA UŻYTKAMI ROLNYMI
Pow. ogółem
Wyszczególnienie
ha
Skarb Państwa, w tym :
4169
155
zasób WRSP
119
Lasy Państwowe
3869
S.P. - w użytkowaniu wieczystym
26
S.P. - pozostałe
Grunty Gminy
24
Osoby fizyczne, w tym:
2151
gospodarstwa rolne
2055
pozostałe indywidualne
96
Spółdzielnie
9
Kościoły i związki wyznaniowe
3
Pozostałe osoby prawne
324
17
RAZEM
6697
stan 2000 r.
%
62,3
3,7
2,9
92,8
0,6
0,4
32,1
95,5
4,5
0,1
4,8
0,3
100
Własność państwowa dominuje we wschodniej części gminy, w obrębach: Kołbacz,
Dębina i Żelewo oraz w środkowej części obszaru gminy w obrębie Glinna.
W pozostałych obrębach najwięcej gruntów pozostaje we władaniu sektora
prywatnego.
Pomimo wysokiego wskaźnika upaństwowienia użytków rolnych, 93% tych gruntów
pozostaje w użytkowaniu wieczystym i jedynie około 4% to grunty AWRSP.
W związku z tym, na obszarze gminy nie należy spodziewać się zmian w kwestiach
własności użytków rolnych.
Skarb państwa
Na obszarze Gminy Stare Czarnowo 93% zasobu Skarbu Państwa pozostaje w
użytkowaniu przez Zootechniczny Zakład Doświadczalny w Kołbaczu. Zakład podlega
Akademii Rolniczej w Krakowie. Zakład prowadzi działalność hodowlaną w kierunku
polepszenia ras mięsnych bydła, owiec i trzody chlewnej oraz polową produkcję
roślinną i chów zwierząt w produkcji towarowej.
Średnio rocznie w Zakładzie zatrudnionych jest 240 osób.
Na obszarze gminy ZZD w użytkowaniu wieczystym posiada 4291 ha ziem, z czego
3842 ha stanowią użytki rolne: gr. orne - 2853 ha, łąki - 825 ha, pastwiska - 156 ha.
Nieruchomości gruntowe położone są w obszarach następujących obrębów: Kołbacz
(1036 ha), Dębina(1666 ha), Glinna (558 ha), Nieznań (267 ha), Żelewo (310 ha),
Komorówko (140 ha),Stare Czarnowo (259 ha), Dobropole i Śmierdnica.
Struktura organizacyjna Zakładu:
gospodarstwo Kołbacz wraz z zainwestowaniem we wsi Nieznań,
gospodarstwo Dębina wraz z suszarnią,
gospodarstwo Glinna - ferma trzody chlewnej.
RBGP
Szczecin
Str. 47
Sektor prywatny
Struktura indywidualnych gospodarstw rolnych jest rozdrobniona, średnia wielkość
gospodarstwa rolnego wg WUS kształtuje się na poziomie 12,6 ha, co związane jest z
dzierżawą gruntów przez indywidualne gospodarstw rolne. Natomiast średni areał
gospodarstwa rolnego wynikający ze struktury własnościowej ziem w gminie jest
prawie o połowę mniejszy.
Struktura gospodarstw cechuje się dużym rozdrobnieniem, ponad 53% gospodarstw
nie przekracza powierzchni 5 ha.
Wsie, w których nie występują indywidualne gospodarstwa rolne to Kołbacz i
Nieznań.
Na obszarze gminy w 2000 r. działalność rolniczą prowadziło 318 gospodarstw.
Wsie o dużej koncentracji gospodarstw indywidualnych to Stare Czarnowo i
Żelisławiec.
Obecnie działalność ogrodniczą i sadowniczą prowadzi zaledwie kilkanaście
gospodarstw, głównie w miejscowościach: Stare Czarnowo, Binowo, Kartno i
Dobropole Gryfińskie.
STRUKTURA OBSZAROWA INDYWIDUALNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH
L.p. MIEJSCOWOŚĆ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Stare Czarnowo
Kartno
Żelisławiec
Binowo
Glinna
Kołowo
Dobropole
Żelewo
Dębina
Komorówko
Razem gmina
1-5
58
4
25
24
10
10
17
17
4
169
WIELKOŚĆ GOSPODARSTW w ha
5-20
20-50
50-100
>100
27
3
15
4
2
28
4
2
6
1
2
7
1
8
2
2
1
15
1
1
1
7
1
4
4
2
120
19
9
1
RAZEM
88
25
59
33
18
22
34
25
8
6
318
Sektor spółdzielczy
Na obszarze gminy działa jedynie Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Starym
Czarnowie. Spółdzielnia specjalizuje się jedynie w usługach dla rolnictwa i nie
prowadzi własnej produkcji rolnej.
Produkcja rolnicza
Efekty produkcji rolniczej w odniesieniu do wyników dla woj. zachodniopomorskiego
kształtują się na dobrym poziomie.
Struktura zasiewów dla gospodarki indywidualnej wskazuje na główny kierunek
uprawowy dla gminy – zbożowo - okopowy, z wysokim udziałem roślin intensywnych,
szczególnie odmian pszenicy i rzepaku. Ponadto w uprawie polowej 34 ha zasiewów
stanowią warzywa i truskawki.
Odmiennie kształtuje się struktura zasiewów Zootechnicznego Zakładu
Doświadczalnego w Kołbaczu. Zakład prowadzi wysoką towarową produkcję
zwierzęcą, w związku z czym struktura zasiewów podporządkowana jest potrzebom
paszowym zwierząt. W strukturze zasiewów najwięcej uprawia się zbóż, w tym
przeznaczonych na paszę oraz rzepaku.
Pomimo występowania średnich warunków glebowych, Zakład uzyskuje plony na
dobrym poziomie, głównie dzięki systematycznemu nawożeniu gleb, zarówno
gnojowicą jaki i obornikiem.
RBGP
Szczecin
Str. 48
STRUKTURA ZASIEWÓW, ŚREDNI PLON
Wyszczególnienie
Zasiewy ogółem
Zboża, w tym :
pszenica
rzepak i rzepik
buraki
ziemniaki
inne
Udział
powierzchni
zasiewów w %
Gospodarstwa
ZZD Kołbacz
indywidualne
100
100
64,8
48,2
50,2
33,7
13,3
25,9
4,9
6,3
11,2
5,8
19,6
Plony w q/ha
Gospodarstwa
indywidualne
43,9
47,0
27
380
200
-
ZZD Kołbacz
52,4
59,7
21,5
357
-
Produkcję zwierzęcą na skalę towarową na obszarze gminy Stare Czarnowo
prowadzi jedynie Zootechniczny Zakład Doświadczalny w Kołbaczu. Zakład
praktycznie wykorzystuje możliwości produkcyjne obszaru uwarunkowane wymogiem
ochrony ujęcia wód powierzchniowych jeziora Miedwie i rolniczego wykorzystania
gnojowicy.
Natomiast w sektorze prywatnym w odniesieniu do roku 1996 (powszechny spis
rolny) odnotowano spadek pogłowia zwierząt. Pogłowie bydła spadło o 35%, a
pogłowie trzody chlewnej o 30%.
Obsługa rolnictwa i przemysł rolno - spożywczy
Gmina Stare Czarnowo jest słabo wyposażona w jednostki obsługi rolnictwa.
Działalność prowadzą:
Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Starym Czarnowie,
lecznica dla zwierząt,
firma handlowo-usługowa w Starym Czarnowie, prowadząca usługi w zakresie
sprzedaży nawozów, środków ochrony roślin, nasion, opału i materiałów
budowlanych.
Zootechniczny Zakład Doświadczalny dysponuje własnym zapleczem
technicznym, które zapewnia obsługę swoich areałów.
Gmina Stare Czarnowo jest słabo wyposażona w obiekty przemysłu rolniczego.
Położenie gminy w pobliżu dużych ośrodków miejskich (Szczecina, Gryfina i
Stargardu Szczecińskiego), gdzie usytuowane są większe obiekty przemysłowe
zapewnia zabezpieczenie potrzeb w tym zakresie.
Na obszarze Gminy zlokalizowane są następujące obiekty rolnicze :
suszarnia ZZD w Dębinie (zdolność produkcyjna 2500t/1zmianę)
masarnia wraz z rzeźnia w Starym Czarnowie (zdolność ubojowa 30 tuczników/tydz.),
piekarnia w Starym Czarnowie,
zakład produkcji mieszanek przyprawowych.
Uwarunkowania i kierunki rozwoju działalności rolniczej
Rolnictwo stanowi podstawą funkcję gminy Stare Czarnowo.
Uwarunkowania rozwoju działalności rolniczej.
Na potencjał rozwojowy obszaru gminy składają się następujące czynniki:
duży areał użytków rolnych o stosunkowo wysokiej klasie bonitacyjnej: wartość
szacunkowa 1 ha gruntów rolnych wynosi 59,8 pkt wg IUNG (czarne ziemie
pyrzyckie), udział kompleksów pszennych wynosi 25 %, a jęczmiennych 59,1%
powierzchni gruntów ornych gminy,
znaczny udział gruntów ornych w powierzchni użytków rolnych (71,4%),
korzystne warunki klimatyczne dla rozwoju rolnictwa (łagodny klimat, długi okres
wegetacji, duża wilgotność powietrza) oraz właściwe stosunki gruntowo-wodne,
RBGP
Szczecin
-
-
-
Str. 49
możliwość uzyskania wysokiego poziomu produkcji rolnej, utrzymywanie gleb w
wysokiej kulturze,
wysoki poziom trwałego zagospodarowania użytków rolnych (93% użytków
sektora państwowego pozostaje w użytkowaniu wieczystym),
położenie na obszarze gminy jednostki dydaktyczno-badawczej w dziedzinie
chowu zwierząt, możliwości nabycia wysoko wyselekcjonowanych ras zwierząt
gospodarskich,
zasoby siły roboczej,
zainwestowanie w postaci obiektów inwentarskich,
strategiczne położenie gminy Stare Czarnowo
w trójkącie dużych miast
(Szczecina, Gryfina, Stargardu Szczecińskiego), co zapewnia gminie bliski i duży
rynek zbytu oraz możliwość zaopatrzenia i przetwórstwa rolno-spożywczego,
usytuowanie na obszarze gminy jezior i cieków wodnych oraz bezpośrednie
sąsiedztwo jeziora Miedwie i Szczecińskiego Parku Krajobrazowego, co sprzyja
rozwojowi agroturystyki.
Do najważniejszych czynników ograniczających rozwój należą:
nieprawidłowa struktura agrarna indywidualnych gospodarstw rolnych,
występowanie gleb ciężkich i trudnych do uprawy, utrudniające intensyfikację
produkcji rolniczej,
słabo rozwinięty lokalny przemysł rolno-spożywczy,
niestabilna polityka rolna,
ograniczenia w wykorzystaniu możliwości obiektów produkcyjnych z tytułu
ochrony wód powierzchniowych jeziora Miedwie,
ograniczone możliwości finansowe społeczności gminnej,
niski poziom rozwoju innych funkcji, które mogłyby się przyczynić do podniesienia
dochodu gospodarstw rolnych oraz ożywienia gospodarczego regionu (np.
agroturystyki).
Zasady i kierunki rozwoju działalności rolniczej
w zakresie podniesienia i ochrony jakości środowiska agroprzyrodniczego:
ochrona najlepszych gleb w gminie przed zmianą przeznaczenia gruntów na
cele nierolnicze,
poprawę bilansu wodnego poprzez realizację melioracji odwadniająco nawadniających na terenach suchych i trudnych do uprawy,
na terenach zagrożonych erozją gleb – stosowanie odpowiednich zabiegów
agrotechnicznych oraz nie pozostawianie gleb bez okrywy roślinnej,
na terenach ciężkich do uprawy stosowanie właściwej agrotechniki i odmian
o krótkim okresie wegetacyjnym,
regulacja odczynu gleb poprzez wapnowanie oraz podnoszenia stopnia
kultury gleb poprzez nawożenie organiczne,
na terenach rolniczego wykorzystania gnojowicy konieczność tworzenie
barier biogeochemicznych (ochrona zadrzewień, zakrzaczeń oraz
odpowiednia regulacja gospodarki wodnej gleb za pośrednictwem rowów
melioracyjnych,
w zakresie struktury organizacyjno-własnościowej:
wypracowanie polityki rolnej stymulującej procesy zmiany struktury agrarnej
indywidualnych gospodarstw rolnych,
lepszego wykorzystania istniejącego potencjału zainwestowania rolniczego
(istnieją duże rezerwy w zainwestowaniu budynkowym),
rozwój funkcji nierolniczych umożliwiający uzyskiwanie dodatkowych
dochodów w gospodarstwach rolnych ( np. agroturystyki),
umacnianie silnych gospodarstw prywatnych nastawionych na produkcję
towarową,
konieczność propagowania powstawania grup producenckich,
RBGP
Szczecin
-
-
-
Str. 50
w zakresie produkcji rolniczej:
preferencja produkcji specjalistycznej przynoszącej wysoki dochód. Obszar
naturalnie jest predestynowany do uprawy zbóż, buraków cukrowych,
ziemniaków, warzyw w uprawie polowej, krzewów jagodowych i sadów oraz
chowu bydła i trzody chlewnej,
wprowadzenie nowoczesnych technologii upraw i chowu pozwalających
osiągać lepsze efekty produkcyjne,
w odniesieniu do bezściołowej fermy tuczu trzody chlewnej obowiązuje
przestrzeganie rygoru wielkości produkcji do 15000 szt. trzody chlewnej z
uwagi na możliwość bezpiecznego dla środowiska zagospodarowania
gnojowicy,
zakaz lokalizacji nowych obiektów inwentarskich w technologii bezściołowej
chowu zwierząt,
w zakresie przemysłu rolno-spożywczego:
dla rozwoju całej gospodarki rolnej gminy należy uznać preferencję branży
przetwórstwa , przechowalnictwa oraz lokalnie przemysłu mięsnego,
w zakresie poprawy życia ludności wiejskiej – sanitacja wsi oraz wielofunkcyjny
rozwój obszarów wiejskich,
Preferencje:
zaplecze surowcowe dla miasta Szczecina, Gryfina i Stargardu
Szczecińskiego,
we wsiach położonych w granicach Parku i nad jeziorami – preferencja
rozwoju agroturystyki.
Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej
obszar rolnictwa intensywnego z ograniczeniami (dominacja najlepszych gleb
w gminie - czarne ziemie pyrzyckie, grunty orne 2, 4 i 8 - kompleksu rolniczej
przydatności gleb)
obejmuje tereny położone pomiędzy miejscowościami Stare Czarnowo i
Dębina oraz na południe od wsi Kołbacz, wsi Kartno i Żelisławiec.
obowiązuje maksymalna ochrona najlepszych gleb przed zmianą
przeznaczenia na cele nierolnicze, zakaz zabudowy na terenach poza
obszarami wyznaczonymi w studium.
kierunek produkcji roślinnej okopowo-zbożowy z wysokim udziałem roślin
towarowych, w szczególności buraków cukrowych i rzepaku, preferencja uprawa polowa warzyw.
kierunek chowu zwierząt: trzoda chlewna i bydło.
poziom produkcji rolniczej oraz technologie chowu zwierząt określone
wymogiem ochrony wód powierzchniowych jeziora Miedwie.
obszar rolnictwa średnio intensywnego (grunty orne przeważnie przeciętnej
jakości - dominacja 5 kompleksu rolniczej przydatności gleb oraz użytki zielone w
przewadze kompleksu 2z)
obejmuje pozostały obszar gminy z wyjątkiem ww. obszaru i okolic
miejscowości Dobropole Gryfińskie,
kierunek produkcji roślinnej zbożowo-okopowy z udziałem roślin towarowych,
warzyw, i sadów,
kierunek chowu zwierząt – tucz trzody chlewnej i chów bydła, lokalnie
produkcja drobiarska,
preferencje - rozwój agroturystyki w szczególności w oparciu o miejscowe
walory krajobrazowe oraz usytuowanie w obszarze jezior,
obszar rolnictwa niskiej intensywności (niewielkie rolnicze możliwości
produkcyjne obszaru - grunty orne przeważnie gorszej jakości - 5, 6 i 7 kompleks
rolniczej przydatności gleb)
zajmuje okolice miejscowości Dobropole,
RBGP
Szczecin
3.2.2.
kierunek produkcji roślinnej zbożowo-okopowy z udziałem
ziemniaków, lokalnie warzyw,
lokalnie: produkcja zwierzęca na niewielką skale,
zalecany rozwój innych pozarolniczych funkcji oraz agroturystyki.
Str. 51
zbóż
i
Rybactwo
Na terenie gminy Stare Czarnowo występują dogodne, ze względu na ilość jezior i
zbiorników wodnych o wysokiej klasie czystości wód, warunki dla rozwoju gospodarki
rybackiej.
Stawy rybne znajdują się w zachodniej części wsi Stare Czarnowo (zespół 3 stawów)
oraz ok. 1 km na zachód od wsi. Są to stawy wykopane na dawniej zmeliorowanej
łące, całkowicie pozbawione roślinności. Prowadzona jest w nich intensywna
gospodarka rybacka z zastosowaniem pasz i farmaceutyków. Gatunki hodowlane to
lin i karp.
Stawy pokopalniane - stawy te są pozostałością po eksploatacji kredy jeziornej na
złożu „Dębina III”. Wyrobiska z wodą wykorzystywane są do hodowli ryb.
Stawy powstałe w wyniku adaptacji jezior – Staw Wielecki i Popi Staw.
Ze względu na znaczenie biocenotyczne zbiorników śródleśnych, położonych w
Szczecińskim Parku Krajobrazowym, należy ograniczyć przeznaczanie jezior takich
jak Węglino, Czarne, Wężówka, Piasecznik na cele intensywnej gospodarki rybackiej
3.2.3.
Leśnictwo
Lasy zajmują 67,9 km2, tj. 44,4% powierzchni gminy. Przeważająca część
powierzchni leśnej gminy należy do Skarbu Państwa i zarządzana jest przez Lasy
Państwowe Nadleśnictwa Gryfino, obrębu Rozdoły i Nadleśnictwo Kliniska obrębu
Kliniska. Kompleksy leśne gminy charakteryzują się dużą zwartością powierzchni
zalesionej. Największą koncentrację lasów stanowi Puszcza Bukowa, zwana również
Knieją Bukową, zajmująca północną, środkową i zachodnią część gminy,
z wyłączeniem rozległych polan śródleśnych w okolicy Kołowa, Dobropola i Binowa.
Ten kompleks leśny znajduje się na obszarze Nadl. Gryfino obrębu Rozdoły oraz w
granicach Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” i stanowi jeden
z najważniejszych elementów przyrodniczych będących przedmiotem ochrony Parku.
Poza Puszczą Bukową znajdują się na obszarze gminy niewielkie enklawy lasu nad
doliną Krzekny i jeziorem Będgoszcz należące również do Nadl. Gryfino obrębu
Rozdoły oraz w okolicy Żelewa należące do Nadl. Kliniska. Pozostałe, niewielkie
powierzchnie lasu należą do innych użytkowników.
Puszcza Bukowa w niektórych fragmentach składa się z drzewostanów
pochodzących z hodowli lasu prowadzonej w minionych wiekach, a od początku XIX
w. w wyniku planowych zalesień. Wprowadzono wówczas sosnę, dąb i świerk z
udziałem buka. Materiał sadzeniowy pochodził z założonej wówczas szkółki leśnej w
Glińcu, w części której powstał później ogród dendrologiczny. W wyniku tych prac
urozmaicony został skład gatunkowy i zróżnicowany wiek drzewostanu oraz
zwiększyła się jego naturalna odporność
Zasady gospodarowania:
Lasy należy użytkować zgodnie z ich funkcją i chronić przez przeznaczeniem na cele
nieleśne. W obrębie lasów nie dopuszczać do zainwestowania nie związanego z
ochroną i powiększaniem zasobów leśnych.
Na obszarze gminy nie wskazuje się terenów do zalesienia. W granicach Parku nie
ma takiej potrzeby z punktu widzenia ochrony przyrody, natomiast na pozostałym
obszarze, tereny wskazane do zalesienia winny być zwaloryzowane pod kątem
występowania roślinności kserotermicznej lub innych wartości przyrodniczych.
RBGP
Szczecin
Str. 52
Przy zalesianiu gruntów porolnych istotne jest kształtowanie strefy ekotonowej las pole, las - jezioro jako pasów ochronnych obrzeża lasu.
W przypadku przejęcia gruntów porolnych do zalesienia nie należy stosować zalesień
drzewostanem sosnowym.
Bezwzględnie należy chronić przed zalesianiem śródleśne użytki zielone, torfowiska,
bagna w celu wzbogacenia bioróżnorodności lasu i zachowania zróżnicowanych
ekosystemów stref faunistycznych. Tereny te należy pozostawić naturalnej sukcesji
zbiorowisk leśnych.
Należy zachować wszelkie zadrzewienia i zakrzaczenia poza lasami (śródpolne,
śródłąkowe, wzdłuż małych cieków wodnych, w otoczeniu oczek wodnych, torfowisk i
bagien), jako ważny element stabilizacji ekologicznej krajobrazu. Wspomagają
naturalną retencję wody, stanowią ostoję drobnej zwierzyny, pełnią funkcję
przeciwerozyjną, wzbogacają krajobraz terenów użytkowanych rolniczo.
Należy zachować wszelkie zadrzewienia przydrożne i na terenach osiedlowych
(starodrzew przykościelny i cmentarny, zadrzewienia śródwiejskie)
· zakłada się prowadzenie gospodarki leśnej, zgodnie z planami urządzeniowymi
lasów Nadleśnictw: Gryfino i Kliniska obowiązującymi na obszarze gminy Stare
Czarnowo;
· prowadzić zalesienia na terenach mało przydatnych dla rolnictwa oraz
przylegających do kompleksów leśnych [z wyłączeniem terenów zalegania torfu,
nieużytków oraz niektórych łąk, stanowiących strefy faunistyczne, ważne jako
miejsca rozrodu i żerowiska];
· na terenach, gdzie istnieje możliwość wydobycia surowców naturalnych, zalesienie
winno odbywać się dopiero po wydobyciu surowca [rekultywacja terenu o kierunku
leśnym].
· zaleca się cel leśny rekultywacji terenów zdegradowanych (zwłaszcza nieczynnych
wyrobisk pokopalnianych), w kierunku kształtowania zróżnicowanych struktur
krajobrazowych, z przeważającym udziałem wielogatunkowych zadrzewień i
zakrzaczeń. Kierunek rekultywacji i sposób jej wykonania nie może deprecjonować
walorów środowiska przyrodniczego powstałych spontanicznie na terenach
wyrobisk,
· zaleca się rozwój zadrzewień tworzących śródpolne pasy zieleni średniej i
wysokiej, w szczególności z wykorzystaniem pasów drogowych w obrębie
rozległych przestrzeni upraw monokulturowych.
3.2.4.
Przemysł i działalność produkcyjno – usługowa
Do ważniejszych przedsiębiorstw zalicza się ZZD Kołbacz – Przemysłowa Ferma
Trzody Chlewnej. Strategiczne znaczenia ma istniejący Zakład Produkcji Wody –
MIEDWIE, zaopatrujący w wodę pitną dużą część Szczecina ale również i
mieszkańców gminy. Poza tym na terenie gminy nie ma większych ośrodków
produkcyjno – przemysłowych. Istniejące zakłady rzemieślnicze i usługowe
koncentrują się w ośrodku gminnym i jego sąsiedztwie.
Studium gminy zakłada w perspektywie możliwość rozwoju drobnego przemysłu
rolno – przetwórczego, na bazie istniejącego zainwestowania, wyznacza także tereny
ofertowe pod bliżej nieokreślone funkcje dla potencjalnych inwestorów z zewnątrz w
ramach przekształceń istniejącej bazy terenowo – budowlanej po byłych
państwowych gospodarstwach rolnych.
Czynniki sprzyjające rozwojowi działalności przemysłowo – produkcyjnej:
· potencjalne zaplecze dla rozwoju przemysłu rolno – spożywczego;
· dobra dostępność komunikacyjna;
· wolne zasoby pracy;
· możliwość zaopatrzenia w media infrastruktury technicznej.
Zasady rozwoju:
· umiarkowany rozwój funkcji przemysłowo – produkcyjnej;
RBGP
Szczecin
·
·
·
·
·
3.2.5.
Str. 53
preferencje dla obiektów przemysłu rolno – spożywczego, obsługi rolnictwa,
drobnej wytwórczości w strefach działalności produkcyjno – usługowych;
dostosowanie rodzaju obiektów do istniejących warunków geograficznych oraz
zainwestowania inżynieryjnego i komunikacyjnego;
racjonalne wykorzystanie zasobów surowców mineralnych;
stosowanie technologii nie powodujących degradacji środowiska, ew. strefy
uciążliwości inwestycji powinny się zamykać w granicach własnych działek;
wyklucza się lokalizację obiektów przemysłowych i uciążliwych zakładów
produkcyjnych w rejonach wsi o funkcji rekreacyjnej oraz w granicach parku i
otuliny z wyjątkiem wyznaczonych stref lokalizacji funkcji rzemiosła i usług
produkcyjnych.
Rekreacja
Do głównych obszarów turystycznych gminy należy Park charakteryzujący się
bardzo wysokimi walorami krajoznawczymi, stanowiącymi dużą atrakcyjność dla
ruchu pieszego, z jeziorami Binowo i Glinna o dużym znaczeniu dla rekreacji wodnej;
na pozostałym obszarze - tereny przywodne j. Miedwie.
Spośród 4 jezior liczących powyżej 10 ha powierzchni (Będgoszcz, Binowskie,
Glinna, Piasecznik Wielki) jedynie j. Binowskie nie jest proponowane do objęcia
ochroną indywidualną. Należy jednak do akwenów o znacznym przeinwestowaniu
strefy nadbrzeżnej.
Aktualnie tereny zagospodarowania rekreacyjnego (ośrodki wypoczynkowe, pola
biwakowe, tereny zabudowy letniskowej) znajdują się nad jeziorami Binowskim,
Glinna, Piasecznik Wielki i Miedwie.
Położenie gminy w strefie wypoczynku codziennego i świątecznego mieszkańców
Szczecina, jest przyczyną dużej presji ruchu turystycznego w kierunku jezior
Binowskie i Glinna - najatrakcyjniejszymi akwenami do rekreacji wodnej (dostępne
brzegi, dno piaszczyste, plaże trawiaste, zaplecze leśne).
Walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy sprzyjają rozwojowi turystyki
krajoznawczej i stanowią ofertę do zagospodarowania również poprzez rozwój innych
form turystyki.
W programie zagospodarowania rekreacyjnego jezior należy uwzględnić zasadę
lokalizacji obiektów budowlanych i grodzenia terenu w sposób nie naruszający
walorów krajobrazowych, utrudniający lub uniemożliwiający dostęp do wód ludziom i
dziko żyjącym zwierzętom. Wykluczone z użytkowania rekreacyjnego są te części
zbiorników, gdzie na skutek zaawansowanych procesów lądowacenia rozwija się
bogata roślinność wodna i bagienna stanowiąca ważne siedlisko dla ptactwa wodnobłotnego (północna zatoka jeziora Binowskiego, południowa część jeziora Piasecznik
Wielki, jezioro Zaborsko, Piasecznik Mały, Węglino). W pozostałych wypadkach
zbiorniki dopuszcza się do nieuciążliwego użytkowania rekreacyjnego (w granicach
Parku obowiązuje zakaz używania łodzi z napędem motorowym). Zagospodarowanie
rekreacyjne brzegów jezior jest dopuszczalne w obrębie istniejących obiektów
rekreacyjnych (ośrodki wypoczynkowe i zabudowa letniskowa nad jeziorami Glinna,
Binowskie, Piasecznik Wielki).
Zaleca się rozwój funkcji związanych z obsługą wypoczynku sobotnio-niedzielnego
mieszkańców Szczecina. Zagospodarowanie popularnych wśród szczecinian terenów
leśnych wzdłuż północnych i zachodnich granic gminy (poprzez poprawę standardów
szlaków turystycznych, oznakowanie i promocję walorów, rozwój infrastruktury
rekreacyjnej) powinno uwzględniać konieczność ochrony środowiska przyrodniczego.
Wskazany jest rozwój promocji i obsługi turystyki krajoznawczej (pieszej, rowerowej i
motoryzacyjnej) z lokalizacją ‘centrów informacyjnych’ (ogólnodostępne miejsca
postojowe z tablicami informującymi o walorach i możliwościach obsługi
wypoczywających w zakresie oferty rekreacyjnej, noclegowej, gastronomicznej itp.)
we wsiach zlokalizowanych w Parku oraz w Kołbaczu.
RBGP
Szczecin
Str. 54
Inną możliwością wykorzystania walorów gminy jest rozwój agro- i ekoturystyki.
Funkcje te szczególnie popierane i promowane powinny być w miejscowościach w
granicach Parku i jego otuliny.
Ze względu na małą aktywność społeczności lokalnej wskazane jest informowanie i
promocja możliwości i sposobów obsługi turystyki.
3.3.
Sieć osadnicza i obsługa ludności
3.3.1.
Sieć osadnicza
Sieć osadniczą w gminie stanowi 12 jednostek osadniczych.
Miejscowości o układach przestrzennych typu „ulicówka” lub „wrzecionowatych”
rozlokowanych wzdłuż głównych ulic położone są na polanach „Puszczy Bukowej”
(Dobropole, Kołowo, Binowo) i pozostałe równomiernie na rolnych obszarach gminy.
Struktura ludnościowa jednostek osadniczych - (1999 r. - wg danych UG)
Ludność wg jednostek osadniczych
do 100 osób
100 –200 osób
Komorówko – 36 Kartno – 122
Nieznań – 65
Żelewo – 135
Kołowo - 68
Dobropole – 191
200 – 500 osób
500 – 1000 osób
Stare Czarnowo – 530
Binowo – 263
Żelisławiec – 264 Kołbacz - 1442
Dębina – 309
Glinna – 355
Stosownie do bilansu ludności na rok 2020 przewiduje się niewielki wzrost
wielkościowy jednostek osadniczych o ok. 10 – 20 % stanu istniejącego.
Podstawowa obsługa ludności
Usługi oświaty
Przedszkola
Kołbacz
4-oddziałowe
Szkoły podstawowe
1
Gimnazja
1
Obsługa ogólna
Urząd Gminy w Starym Czarnowie,
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Starym Czarnowie,
Bank Spółdzielczy - Oddział w Starym Czarnowie,
Posterunek Policji w Starym Czarnowie,
Ochotnicza Straż Pożarna w Starym Czarnowie,
Poczta i Telekomunikacja w Starym Czarnowie.
Ochrona zdrowia
Podstawową opiekę zdrowotną zapewniają Ośrodki Zdrowia w Starym Czarnowie
i Kołbaczu. Najbliższa opieka specjalistyczna i szpital znajduje się w Gryfinie i
Pyrzycach.
Kultura
Funkcje kulturalne i promocyjne pełnią:
Gminny Dom Ludowy w Starym Czarnowie,
placówki oświatowe oraz świetlice wiejskie w Dobropolu, Żelisławcu, Dębinie,
biblioteka szkolno-publiczna Kołbaczu,
kościoły w Starym Czarnowie, Kołbaczu, Binowie, Żelisławcu, Dobropolu,
Żelewie, Kołowie, Kartnie, Glinnej, Debinie.
Sport i rekreacja
pole golfowe w Binowie,
ośrodki jeździeckie w Binowie i Kołowie,
Stanica Harcerska „Bukowina” w Binowie,
RBGP
Szczecin
-
Str. 55
3 Ośrodki Wypoczynkowe nad j. Binowskim,
3 Ośrodki Wypoczynkowe nad j. Glinna,
place sportowe w Starym Czarnowie, Dobropolu, Glinnej,
stadion sportowy w Kołbaczu
Hotele
Gospodarstwa
agroturystyczne
Campingi
Pola namiotowe
ilość
1
liczba miejsc
18
70
1
280
500
Ośrodek campingowy „Relaks” - nad jez. Binowskim
Handel, gastronomia, usługi
Na terenie gminy działa ogółem 190 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego
165 w handlu, gastronomii i usługach. Część z nich, głównie podmioty handlowe,
działają poza terenem gminy.
Ze względu na bliskość Szczecina gmina posiada bardzo ograniczoną sieć usług,
punktów gastronomicznych i sklepów.
Usługi i obiekty o charakterze ponadgminnym
pole golfowe w Binowie,
ośrodek jeździecki w Binowie,
ośrodki wypoczynkowe nad jez. Binowo i jez. Glinna,
ogród dendrologiczny z towarzyszącym zagospodarowaniem rekreacyjnodydaktycznym w Glinnej,
zabytkowy pocysterski zespół klasztorny w Kołbaczu,
wpisane do rejestru zabytków grodziska wczesnośredniowieczne w Kołbaczu,
wpisane do rejestru zabytków cmentarzysko kurhanowe w Starym Czarnowie,
cmentarz żołnierzy niemieckich w Glinnej,
radiowo-telewizyjne centrum nadawcze w Kołowie.
Hierarchia sieci osadniczej
Mając na uwadze naturalne ciążenia miejscowości, liczbę ludności i wyposażenie
w usługi zakłada się następującą hierarchię sieci osadniczej:
ośrodek gminny Stare Czarnowo (główne funkcje: obsługa ludności, rolnictwo,
gospodarczo-usługowa ),
ośrodek wspomagający Kołbacz (główne funkcje: obsługa ludności, rolnictwo),
ośrodki elementarne: Binowo (turystyka i rekreacja, agroturystyka, rolnictwo,
leśnictwo),
Kołowo (rolnictwo, leśnictwo),
Dobropole (rolnictwo, leśnictwo),
Glinna (turystyka i rekreacja), rolnictwo, leśnictwo),
Kartno (rolnictwo i agroturystyka),
Żelisławiec (rolnictwo i agroturystyka),
Żelewo (turystyka i rekreacja, agroturystyka, rolnictwo i leśnictwo),
Nieznań (rolnictwo),
Dębina (rolnictwo),
Komorówko (rolnictwo).
Obsługę ludności poziomu ponadgminnego zapewniają ośrodek regionalny Szczecin
oraz dwa ośrodki subregionalne: Gryfino i w mniejszym zakresie Pyrzyce
RBGP
Szczecin
3.3.2.
Str. 56
Demografia i rynek pracy
Zaludnienie
Ludność gminy - 3794 osób (stan 2001 r. wg UG)
Ludność gminy - 3891 osób (stan 2001 r. wg WUS)
Powierzchnia gminy - 153 km²
Gęstość zaludnienia 24,8 osób/1 km2 (stan 2001 r. wg UG)
Gęstość zaludnienia 25,4 osób/1 km2 (stan 2001 r. wg WUS)
ELEMENTY RUCHU NATURALNEGO I ROZWÓJ LUDNOŚCI wg UG
rok
gęstość
saldo
Przyr.
urodz. zgony przyrost
ludność liczba kobiet
/ 100
zaludnienia /
naturalny migracji faktyczny
mężczyzn
1 km²
1992
3659
-
23,9
-
-
-
-
-
1996
3764
-
24,6
-
-
-
-
-
1998
3781
-
24,7
-
-
-
-
-
1999
3780
-
24,7
-
-
-
-
-
2001
3794
92,4
24,8
48
33
15
-7
+8
Ludność gminy w latach dziewięćdziesiątych uległa niewielkiemu wzrostowi o 130
osób wg danych UG (o 160 osób wg danych WUS). Wzrost ten jest wynikiem
przewagi przyrostu naturalnego nad ujemnym saldem ruchów migracyjnych, jakie
występowały w analizowanym okresie.
Prognozy demograficzne – kierunki rozwoju
Gmina - sądząc po rozwoju demograficznym - nie wykorzystuje położenia w strefie
podmiejskiej miasta Szczecina jak i w obszarze węzłowym aglomeracji Szczecińskiej.
Szanse te mogą być wykorzystane w okresie perspektywy, dlatego w prognozach
zakłada się dalszy wzrost ludnościowy gminy z tytułu „renty” jej położenia i
potencjalnych możliwości rozwoju.
PODSTAWOWE WERSJE ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO
stany (lata)
2001
2010
I Wariant biologiczny
(na bazie danych UG)
3800
3970
II Wariant biologiczny
(na bazie danych WUS)
3900
III Wariant pomigracyjny
Saldo migracji
Zasoby siły roboczej
do Wariantu III
przyrosty (lata)
2020
’01 - ‘10
’10 - ‘20
’01 - ‘20
4100
170
130
300
4200
4450
300
250
550
3900
4100
4300
200
200
400
-
-
-
- 100
- 50
- 150
1900
2000
2060
100
60
160
Pomigracyjny rozwój ludności gminy nie przewyższy jej wzrostu biologicznego.
Oznacza to, że część ludności będzie emigrowała poza obszar gminy do dużych
ośrodków miejskich, choć w mniejszych rozmiarach niż dotychczas.
RBGP
Szczecin
Str. 57
SZACUNKOWE PROGNOZY WARIANTU III
W UKŁADZIE PRZESTRZENNYM POSZCZEGÓLNYCH WSI
LATA
WSIE
2010
2020
wg W III
wg W III
263
310
330
294
309
320
330
Dobropole Gryfińskie
167
191
200
210
Glinna
347
355
360
370
Kartno
117
122
130
140
Kołbacz
1392
1442
1520
1550
Kołowo
66
68
70
80
Komorówko
38
36
40
50
Nieznań
63
65
70
80
Stare Czarnowo
512
530
620
660
Żelewo
137
135
160
180
Żelisławiec
254
264
300
320
RAZEM
3659
3780
4100
4300
1992
1999
Binowo
272
Dębina
Struktura wiekowa ludności
Struktura wiekowa ludności gminy prezentuje się korzystniej na tle struktury ludności
wiejskiej województwa. Posiada mniejszy odsetek ludności poprodukcyjnej i wyższy
ludności produkcyjnej. Struktura ta nie została zdeformowana w takiej formie jak na
terenach wiejskich poza obszarem aglomeracji.
Jej przyszłe przemiany będą adekwatne do przemian ogólnowojewódzkich
z zachowaniem specyfiki struktury obszarów podmiejskich.
Na bazie otrzymanych struktur procentowych wyliczono ludność wg grup wiekowych
do wariantu III. Można je wykorzystać do każdego wariantu demograficznego
PROGNOZA STRUKTURY WIEKU LUDNOŚCI
struktura w %
WIEK
województwo
wieś 2001 r.
w osobach do wariantu III
GMINA (lata)
2001
2010
2020
2001
2010
2020
Ogółem
100
100,0
100,0
100,0
3900
4100
4300
0 -17
29,8
26,3
23,8
24,8
1026
976
1066
18 –
59/64
57,7
62,2
64,8
60,2
2426
2657
2587
60/65
i więcej
12,5
11,5
11,4
15,0
448
467
647
Główne cechy przemian struktury wieku do 2010 roku to: istotny spadek liczby dzieci
w wieku szkoły podstawowej oraz młodzieży w wieku gimnazjalnym i szkoły średniej;
silne wzrosty liczby ludności wchodzącej w wiek produkcyjny, a także w wiek
zakładania rodzin; spodziewany wzrost urodzeń i przyrostu naturalnego.
Na razie nie występują problemy z ludnością poprodukcyjną, która przez najbliższe
pięć lat będzie minimalnie wzrastać. Jej znaczny wzrost nastąpi dopiero po 2010
roku.
RBGP
Szczecin
Str. 58
Zatrudnienie
GŁÓWNE ELEMENTY BILANSU ZATRUDNIENIA - BILANS SIŁY ROBOCZEJ
rok 1999
rok 2001
Ludność gminy ogółem
3800
3900
Aktywność zawodowa
48,4 %
48,5 %
Zasoby siły roboczej
1840
1900
Osoby w wieku produkcyjnym
2360
2426
Bezrobotni
124
199
Stopa bezrobocia
5,3 %
8,2 %
Czynni zawodowo
1716
1701
Saldo dojazdów
398
453
Zatrudnienie
1318
1248
Pracujący w gospodarce narodowej
647
550
W bilansie powyższym uwagę zwraca:
niska stopa bezrobocia (choć z tendencją wzrostową z 5,3 do 8,2 %), będąca
jedną z niższych w województwie Zachodniopomorskim,
wysoka aktywność zawodowa ludności wynikająca z wysokiego odsetka ludności
w wieku produkcyjnym,
znacząca pozycja wyjazdów do pracy poza obszar gminy, wynikająca z bliskości
położenia w stosunku do otaczających ośrodków miejskich Szczecina, Gryfina,
Stargardu Szczecińskiego i Pyrzyc.
a) zasoby siły roboczej
Rozwój zasobów pracy na okres perspektywiczny w odniesieniu do przyjętych
wariantów ludności, przy założonym wskaźniku aktywności zawodowej ludności.
PROGNOZA ZASOBÓW SIŁY ROBOCZEJ
rok 2001
aktywność zawodowa
ludności (%)
48,4 ÷ 48,5
rok 2010
rok 2020
przyrost
2001-2020
48,8
48,0
-
zasoby siły roboczej:
wariant biologiczny I
1840
1940
1970
130
wariant biologiczny II
1900
2050
2140
240
wariant pomigracyjny
1900
2000
2060
160
b) bezrobocie
Bezpieczny poziom bezrobocia w granicach 5% ogólnej liczby zasobów siły roboczej
dla roku docelowego (2020) wynosi 120 ÷ 140 bezrobotnych w zależności od
przyjętego wariantu demograficznego.
Założenie osiągnięcia docelowo tej stopy bezrobocia oznacza jego redukcję w
następujących wielkościach:
RBGP
Szczecin
Str. 59
PROGNOZA BEZROBOCIA
bezrobotni
stopa bezrobocia do wariantu pomigracyjnego
rok 2001
rok 2010
rok 2020
199
160
110
8,2 %
7,9 %
5,2%
c) migracja wahadłowa
Odnośnie dojazdów do pracy saldo dojazdów na rok 2001- przyjęto - 450 osób.
Zakłada się, że saldo dojazdów do pracy może oscylować w granicach 300 ÷ 400
osób poza obszar gminy do Szczecina i innych blisko położonych ośrodków
miejskich. Hipotetyczne ujemne saldo dojazdów w podanych wielkościach
granicznych można uznać za trwałe na cały okres perspektywiczny.
d) rynek pracy
W ciągle zmieniającej się sytuacji w zasobach, bezrobociu, dojazdach, tworzeniu i
likwidacji podmiotów gospodarczych, istnieniu szarej strefy w zatrudnieniu, nie
wspominając już o zmienności miejsc pracy w sezonie i poza nim, nie jest możliwe
precyzyjne scharakteryzowanie rozwoju rynku pracy w gminie na okres
perspektywiczny.
Przedstawienie danych liczbowych należy traktować względnie jako próbę
wypośrodkowania pola manewru w jakim mogą się one zawierać.
Generalnie, przyrost zasobów siły roboczej (240 w wariancie pomigracyjnym) i
likwidacja bezrobocia (netto o 200 osób) daje – w zaokrągleniu – 420 miejsc pracy,
jakie należy utworzyć w gminie do 2020 r. by mówić o pełnym rozwiązaniu problemów
jej rynku pracy i zatrudnieniu.
STRUKTURA ZATRUDNIENIA W/G GŁÓWNYCH DZIAŁÓW GOSPODARKI
Pracujący w
gospodarce
narodowej
Regon
Rolnictwo
indywidualne
Razem osób
%
RAZEM
635
262
421
1318
100,0
Rolnictwo z
leśnictwem
293
14
421
728
55,2
Przemysł
87
33
120
9,1
Budownictwo
29
45
74
5,6
Komunikacja
50
32
82
6,2
Handel i naprawy
8
67
75
5,7
Administracja
72
2
24
1,8
Edukacja
50
5
55
4,2
Ochrona zdrowia
43
4
47
3,6
pozostałe
53
60
113
8,6
W strukturze działowej zatrudnienia w gminie zdecydowanie dominuje rolnictwo z
leśnictwem skupiając ponad połowę zatrudnionych. Na działy usługowe (4-9)
przypada łącznie 30% zatrudnienia, na działy produkcyjne - 15%.
Główne tendencje i kierunki zmian w zatrudnieniu to:
utrzymanie na perspektywę niskiej stopy bezrobocia i niedopuszczenie do jej
wzrostu,
dalszy rozwój miejsc pracy we wszystkich działach gospodarki poza rolnictwem,
RBGP
Szczecin
-
Str. 60
zagospodarowanie wzrastających w najbliższych latach zasobów pracy
szacowanych na 200 ÷ 400 osób, biorąc także pod uwagę zmniejszenie liczby
wyjeżdżających do pracy poza obszar gminy, całkowitą likwidację bezrobocia
oraz szarej strefy w zatrudnieniu.
Mieszkalnictwo
Zasoby mieszkaniowe (stan w dniu 31.12.2001 r.)
Mieszkania razem
przeciętna liczba osób na 1 mieszkanie
1060
3,61
Mieszkania należące do gminy (dane z końca 2001 r.):
- 17 mieszkań wybudowanych przed II wojną światową
Warunki mieszkaniowe mieszkańców gminy zbliżone są do wskaźników ogólno
wojewódzkich, ale nie oznacza to że są dobre.
Aktualne standardy stworzone w budownictwie mieszkaniowym daleko wykraczają
poza normatywy obowiązujące do 1988 r. Praktycznie zostały one zniesione i panuje
względna dowolność stosowania wskaźników.
Na okres perspektywiczny podstawowe, zgeneralizowane wskaźniki warunków
zamieszkania do jakich należy dążyć to:
· osiągnięcie wskaźnika zrównującego liczbę mieszkań z liczbą gospodarstw
domowych;
· osiągnięcie jako minimalnej wielkości 20 m2 powierzchni mieszkalnej
na osobę;
· uzyskanie przeciętnej wielkości mieszkania, o powierzchni ponad 60 m2.
Okres transformacji zmienił radykalnie formy budownictwa. Zdecydowanemu
zmniejszeniu ulega budownictwo spółdzielcze na rzecz indywidualnego. Nowa jakość
problemów mieszkaniowych rodzi nowe formy ich rozwiązywania, głównie w oparciu
o mechanizmy gospodarki wolnorynkowej. Przyszłe zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych ludności, w pierwszej kolejności odbywać się winno poprzez
określenie skali tych potrzeb oraz wyznaczenie nowych terenów pod budownictwo,
gwarantujących możliwość realizacji niezbędnej liczby mieszkań.
RBGP
Szczecin
Str. 61
3.4.
Komunikacja
3.4.1.
Ocena i wnioski ze stanu istniej ącego
Gmina położona jest w zachodniej części województwa zachodniopomorskiego, przy
głównej trasie międzynarodowej relacji Świnoujście - Jakuszyce E-65 /DK-3/.
Główne powiązania z województwem i krajem zapewnia sieć dróg: krajowej – DK 3,
wojewódzkiej – DW 120 i powiatowych. Łączna długość dróg krajowych i
wojewódzkich w gminie wynosi – ok. 11,4 km dla drogi krajowej i ok. 13,5 km dla
drogi wojewódzkiej. Długość wszystkich dróg powiatowych wynosi ok. 29 km.
W związku z reformą administracyjną kraju od 1.01.1999r. nastąpiła zmiana
kompetencyjna podziału dróg. Nowy podział dróg określa rozporządzenie Rady
Ministrów z dnia 15 grudnia 1998r./Dz.U nr 160/.
Połączenia lokalne zapewniają drogi gminne, sieć dróg wewnętrznych oraz drogi
zakładowe. W gminie na drogach niższej rangi problemem jest ich stan techniczny.
Główny ruch samochodowy w gminie skupiony jest na drodze krajowej, jest to przede
wszystkim ruch tranzytowy dalekiego zasięgu z dużym udziałem samochodów
ciężarowych.
Wielkość ruchu wynosi z kierunku ;
- Szczecina ok.7000 poj. rzecz./dobę, udział pojazdów szczególnie uciążliwych
23%,
- Gorzowa ok.7200 poj. rzecz./dobę, udział pojazdów szczególnie uciążliwych
23%.
Ruch pojazdów na drodze krajowej nr 3 to główna uciążliwość dla mieszkańców
gminy a szczególnie miejscowości Stare Czarnowo.
Wnioski i cele:
1. Gmina ma dogodny system powiązań drogowych z krajem i województwem.
Sieć dróg w gminie jest wystarczająco gęsta, co świadczy o jej dobrej dostępności
dla mieszkańców, natomiast stan techniczny części dróg szczególnie niższej rangi
należy bezwzględnie poprawić.
2. Z przesłanek ponadlokalnych zmianie ulegnie funkcja i parametry drogi krajowej
relacji północ - południe /Szczecin - Jakuszyce/. Docelowo planowana jest budowa
po nowym śladzie, omijającym gminę, autostrady A - 3 (drogi szybkiego ruchu).
Sieć drogową należy dostosować do przyszłych potrzeb rozwoju regionu i gminy
(szczególnie dot. powiązań dalekiego zasięgu i bliskiego poprzez A - 3 wraz z
przejściami granicznymi i głównymi ośrodkami gospodarczymi w regionie). Należy
zapewnić powiązanie obecnej sieci drogowej do planowanych dróg ruchu
szybkiego oraz podnieść standard obsługi poprzez ich sukcesywną modernizację.
3.4.2.
Uwarunkowania rozwoju
Na proces kształtowania i wprowadzenia zmian w układzie transportowym gminy
mają wpływ czynniki zewnętrzne i wewnętrzne.
Do czynników zewnętrznych - ponadlokalnych należy fakt wpisania drogi krajowej nr
3 do sieci dróg ruchu szybkiego. W obecnie opracowanej. Narodowej Strategii
Rozwoju Transportu na lata 2000 - 2006 ” droga krajowa nr 3 nie została zapisana
jako autostrada.
Do rozważań studium przyjęto że autostrada A - 3 docelowo będzie
funkcjonować. W związku z tym trasa autostrady nie jest prowadzona po trasie
obecnej drogi nr 3, lokalizacja jej została już zdefiniowana w opracowaniach
specjalistycznych.
Po realizacji autostrady obecna droga krajowa pozostanie jako międzyregionalna i
będzie alternatywą szczególnie dla przejazdów bezpłatnych o niższym standardzie
komunikacyjnym. Natomiast do czasu realizacji A - 3 (orientacyjnie po roku 2015)
ruch północ - południe będzie w dalszym ciągu obciążał obecną drogę krajową nr 3.
RBGP
Szczecin
Str. 62
Do czynników wewnętrznych mających wpływ na obsługę transportową
niewątpliwie zaliczamy stan sieci drogowej bezpośrednio obsługującej gminę.
Wskaźnik gęstości dróg w gminie wskazuje, że sieć drogowa jest wystarczająca,
natomiast niezadowalający stan techniczny nawierzchni.
Sieć dróg lokalnych łączących wsie w północnej i zachodniej części gminy oraz
kontaktujących je z aglomeracją szczecińską poprzez wał Wzgórz Bukowych, ze
względu na uwarunkowania techniczne, przyrodnicze i kolizje z warunkami rozwoju
turystyki ma ograniczoną przepustowość. Tymczasem spodziewać się można, że
wraz z degradacją funkcji rolniczej wsi położonych na polanach Puszczy Bukowej i
rozwojem turystyki oraz powiązań ze Szczecinem (osiedlanie się osób zatrudnionych
w tym mieście) ruch na tych drogach będzie rósł.
Położenie gminy wzdłuż ważnego międzyregionalnego ciągu drogowego północ południe, dobre walory turystyczne i agroturystyczne, wykorzystanie sieci dróg
lokalnych o małym ruchu samochodowym jako ścieżek rowerowych oraz poprawa
stanu dróg wpłynie aktywizująco na rozwój gminy.
3.4.3.
Kierunki rozwoju sieci transportowej
Schemat systemu transportowego w gminie nie ulega zasadniczym zmianom.
Oparty jest na transporcie drogowym i komunikacji autobusowej.
Zmianie natomiast ulegnie rodzaj ruchu na drodze krajowej nr 3 po zrealizowaniu
autostrady. Większość ruchu dalekiego zasięgu, szczególnie międzynarodowego
zostanie przejęta przez projektowaną drogę ekspresową S – 3 (autostradę A – 3).
Trasa projektowanej drogi S - 3 nie przechodzi przez teren gminy. Jej budowa
wpłynie jednak w sposób bezpośredni i pośredni na obsługę komunikacyjną i rozwój
gospodarczy gminy.
Obsługę przewozów międzyregionalnych głównie krajowych pasażersko-towarowych
relacji północ-południe dalekiego i średniego zasięgu w dalszym ciągu zapewniać
będzie droga krajowa nr 3.
W studium uwzględniono przebieg projektowanego obejścia wschodniego miasta
Szczecina w ciągu drogi krajowej nr 3 oraz projektowaną drogę zbiorczą w układzie
komunikacyjnym miasta Szczecina (KD.57.Z) przebiegającą w części przez teren
gminy Stare Czarnowo, przy jej granicy.
Po zrealizowaniu projektowanego obejścia (DK 3) odcinek obecnej drogi nr 3, od
węzła w kierunku Szczecina zmieni swoją funkcję poprzez dostosowanie do układu
dróg i ulic miejskich Szczecina.
Dla projektowanego obejścia ustalono klasę drogi GP (główna ruchu
przyspieszonego) co oznacza iż obsługa terenów przylegających do drogi może się
odbywać wyłącznie poprzez drogi wspomagające od istniejących lub projektowanych
węzłów. Stosowanie zjazdów z drogi klasy GP jest dopuszczalne w wyjątkowych
sytuacjach i w uzgodnieniu z zarządcą drogi.
W przypadku rezygnacji z lokalizacji projektowanej drogi ekspresowej S – 3 (poza
granicami gminy), droga krajowa nr 3, po przebudowie, będzie drogą klasy
ekspresowej – S.
W zakresie sieci lokalnej należy zwrócić uwagę na przepustowość dróg
przecinających Wzgórza Bukowe w kierunku Szczecina, należy ją poprawiać poprzez
stałą troskę o odpowiednią jakość nawierzchni, utwardzenie erodujących poboczy
kruszywem naturalnym, rozdzielenie w miarę możliwości ścieżek rowerowych od
jezdni samochodowych.
Zalecenia:
Zaleca się ujednolicenie przekrojów jezdni na całej długości ciągów drogowych z
uwzględnieniem obowiązujących norm technicznych:
· dla drogi krajowej zalecane parametry jak dla klasy GP /główne ruchu
przyspieszonego/,
· dla drogi wojewódzkiej zalecane parametry jak dla klasy G /główne/,
RBGP
Szczecin
Str. 63
dopuszcza się parametry jak dla klasy Z /zbiorczej/,
· dla ważniejszych dróg powiatowych parametry jak dla klasy Z /zbiorczej/,
· dla pozostałych należących do uzupełniającej sieci drogowej w gminie parametry
jak dla klasy drogi L lub D .
· drogi z komunikacja autobusową i trasami rowerowymi proponuje się o szerokości
jezdni minimum 6,0 m.
Pozostałe drogi mają funkcję podrzędną i ich parametry należy dostosować do
potrzeb wynikających z obsługi danego terenu.
Zaleca również lokalizację ogólnodostępnych miejsc postojowych z tablicami
informującymi o walorach i ofercie turystycznej (usługi noclegowe, gastronomiczne,
rekreacyjne itp.) we wsiach zlokalizowanych w Parku oraz w Kołbaczu.
System komunikacji rowerowej w gminie.
Trasy rowerowe pokazane na mapie studium to międzynarodowa trasa wokół Zalewu
Szczecińskiego oraz proponowane trasy regionalne. Trasy lokalne powinny
powstawać w powiązaniu z istniejącym i projektowanym układem szlaków
turystycznych i przy założeniu że będą służyć do rekreacji oraz częściowo do
dojazdów związanych z pracą .
Turystyka rowerowa jest czynnikiem kreowania zrównoważonego rozwoju gminy oraz
wpływa aktywizująco na jej rozwój gospodarczy. W oparciu o walory krajobrazowo turystyczne oraz propozycje rozwoju agroturystyki w gminie proponuje się utworzenie
i oznakowanie tras rowerowych.
Trasy rowerowe powinny być czytelnie oznakowane i powinny posiadać
co ok.5 km urządzone miejsca odpoczynku . Prowadzone są przeważnie po drogach
lokalnych gdzie ruch samochodowy występuje sporadycznie. Rodzaj i szerokość
ścieżki rowerowej powinien być ustalony indywidualnie.
Zaleca się ;
· szerokość ścieżki jednokierunkowej nie mniej niż 1,5m
· /z dopuszczonym ruchem pieszych 2,5m/
· dwukierunkowej 2,0m
· pochylenie podłużne nie powinno przekraczać 5 %
Główne kierunki polityki komunikacyjnej gminy powinny:
· sukcesywnie poprawiać standard obsługi komunikacyjnej poprzez modernizację i
remont nawierzchni jezdni, chodników i ciągów pieszych z uwzględnieniem
zachowanych elementów historycznych układu komunikacyjnego,
· tereny pod przyszłe inwestycje uruchamiać łącznie z połączeniami drogowymi
wraz z koniecznością zapewnienia przez inwestorów miejsc postojowych dla
samochodów,
· zabezpieczyć niezbędne miejsca postojowe dla samochodów przy założeniu że
docelowo 1 rodzina będzie posiadała 1 samochód,
· zabezpieczyć niezbędne miejsca postojowe dla samochodów ciężarowych przy
drogach krajowych poza terenem zabudowanym (w obszarach wskazanych pod
lokalizację funkcji związanej z obsługą ruchu drogowego lub innych o
przeznaczeniu komercyjnym),
· utrzymać obsługę przewozów pasażerskich publiczną komunikacją autobusową.
RBGP
Szczecin
Str. 64
3.5.
Infrastruktura techniczna
3.5.1.
Zaopatrzenie w wodę
Źródłem wody dla wodociągów eksploatowanych w gminie (poza ujęciem wody z
jeziora Miedwie) są wody podziemne głównie z utworów czwartorzędowych.
jakość ujmowanych wód podziemnych poza zwiększona ilością żelaza i manganu nie
budzi większych zastrzeżeń. Eksploatowane ujęcia i systemy wodociągowe
zabezpieczają kierunkowe potrzeby gminy. Zaopatrzenie gminy w wodę bazuje
głównie na wodociągach grupowych.
Eksploatowane ujęcia i systemy wodociągowe zabezpieczają potrzeby gminy.
Na terenie gminy (Żelewo) zlokalizowane są obiekty (przepompownia oraz stacja
uzdatniania wraz z systemem rurociągów przesyłowych) ujęcia wody z Miedwia dla
potrzeb Szczecina. Ujęcie nie posiada ustanowionych stref ochronnych.
Wodociągi grupowe
1. Binowo – Kołowo
2. Dobropole Gryfińskie – Glinna
3. Żelisławiec – Kartno
4. ujęcie wód powierzchniowych Miedwie: Żelewo – Kołbacz – Nieznań – Szczecin
Wodociągi zbiorowe – Stare Czarnowo
Wodociągi zakładowe – Dębina, Komorówko
Kierunki rozwoju systemów wodociągowych:
utrzymanie istniejących systemów zaopatrzenia w wodę.
uporządkowanie stanu formalno – prawnego i sanitarnego istniejących ujęć wody
oraz ich stref ochronnych,
dostosowanie jakości uzdatnianej wody do wymogów sanitarnych.
zabezpieczenie nie eksploatowanych studni jako potencjalnych dróg
zanieczyszczenia użytkowych warstw wodonośnych,
zaopatrzenie ludności w wodę, w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych z
systemu awaryjnych studni publicznych,
budowę drugiej nitki magistrali wodociągowej Miedwie – Szczecin
3.5.2.
Regulacja stosunków wodnych
Położenie części gminy Stare Czarnowo w zlewni jeziora Miedwie ze względu na jego
szczególne znaczenie jako zbiornika wody pitnej dla aglomeracji szczecińskiej
wymusza działania zmierzające do poprawy jakości wody w jeziorze poprzez:
uporządkowanie gospodarki ściekowej,
prawidłową eksploatację istniejących wodociągów zbiorczych i zakładowych,
racjonalne użytkowanie zasobów wodnych,
wykorzystanie istniejących i modernizowanych urządzeń i budowli na ciekach
wodnych oraz siedlisk podmokłych z roślinnością poprawiającą stan wód
(trzcinowiska, turzycowiska, łozowiska, olsy) do podczyszczania wód
powierzchniowych,
wdrożenie do praktyki wyznaczonych stref ochronnych ujęć wody,
tworzenie barier biogeochemicznych poprzez utrzymywanie i wprowadzanie
pasów roślinności trwałej, trzciny i wierzby na pobrzeżach jezior i cieków
leżących w zlewni jeziora Miedwie (rzeka Krzekna)
W odniesieniu do regulacji stosunków wodnych ustala się :
· przedsięwzięcia dotyczące regulacji rzek i kanałów powinny być rozwiązywane
kompleksowo w układzie zlewni z utrzymaniem budowli wodnych [przepompownie
melioracyjne itp.],
· stałą konserwację urządzeń melioracyjnych,
RBGP
Szczecin
·
·
·
·
·
3.5.3.
Str. 65
modernizacja istniejących obiektów melioracyjnych celem dostosowania
ich do aktualnych potrzeb; wszelkie inwestycje melioracyjne powinny być
poprzedzone prognozą skutków oddziaływania na środowisko,
pozostawienie pasa technicznego umożliwiającego dostęp do wody wzdłuż linii
brzegowej jezior, rzek i kanałów,
zachowanie naturalnych zbiorników wodnych (śródpolne oczka wodne oraz oczka i
jeziora śródleśne),
zachowanie naturalnych cieków wodnych,
działania na rzecz zwiększania retencji wodnej (np. poprzez przywracanie
naturalnych stosunków wodnych na nieużytkach w przeszłości odwadnianych).
Odprowadzanie ścieków
Na obszarze gminy skanalizowane są następujące gminy miejscowości:
- Kołbacz - oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna,
- Żelewo - oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna,
- Żelisławiec i Kartno - oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna w Kartnie.
- Glinna
- oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna (zakładowa) obsługująca
fragment miejscowości.
Kierunki rozwoju systemów kanalizacyjnych
Położenie znacznej części gminy w zlewni jeziora Miedwie stawia wymóg:
- uporządkowanie gospodarki ściekowej we wszystkich miejscowościach gminy
- zaostrzenie zasad odprowadzania ścieków
- preferowanie grupowych systemów kanalizacyjnych.
Koncepcja systemów kanalizacyjnych w gminie przedstawia się następująco:
1) Budowa oczyszczalni w Kołbaczu obsługującej miejscowości: Stare Czarnowo,
Dębina, Komorówko i Nieznań.
2) Modernizacja oczyszczalni w Żelisławcu obsługującej miejscowości: Kołowo.
Binowo, Kartno.
3) Modernizacja oczyszczalni w Glinnej obsługującej Dobropole Gryfińskie; wariant
– tłoczenie ścieków do czyszczalni w Żelisławcu.
4) Utrzymanie oczyszczalni w Żelewie.
W odniesieniu do gospodarki ściekowej ustala się:
· zakaz odprowadzania nie oczyszczonych ścieków do wód podziemnych i
powierzchniowych,
· wypracowanie programu zagospodarowania i wykorzystania osadów
pościekowych,
· budowa na terenie gminy kanalizacji sanitarnej grawitacyjno - tłocznej
z odprowadzeniem ścieków na oczyszczalnie ścieków,
· wody opadowe z terenów dróg i parkingów odprowadzane mają być kanalizacją
deszczową do naturalnych odbiorników (rowy, strumienie, rzeki), z wylotami
wyposażonymi w urządzenia podczyszczające (separatory, piaskowniki).
Zalecenia i wnioski w odniesieniu do gospodarki wodno-ściekowej i ekosystemów
wodnych:
Należy uporządkować gospodarkę wodno-ściekową na obszarze całej gminy
m.in. poprzez likwidację zbiorników bezodpływowych i wyeliminowanie
odprowadzania ścieków do jezior oraz budowę systemu kanalizacji obejmującego
w pierwszej kolejności Binowo, Stare Czarnowo, Kołowo, Dobropole (z
przesyłaniem ścieków do istniejących oczyszczalni).
Ze względu na wzrastające zapotrzebowanie na korzystanie z zasobów wód
powierzchniowych (m.in. zagospodarowanie rekreacyjne, gospodarka rybacka),
konieczne jest prowadzenie monitoringu wód powierzchniowych a szczególnie
jezior (Binowskie, Glinna) najbardziej obciążonych lub zagrożonych
zanieczyszczeniami.
RBGP
Szczecin
-
-
-
-
3.5.4.
Str. 66
Funkcjonowanie stawów rybnych w dolinach strumieni (Wielecki Staw n.
Kłobuckim Potokiem) nie powinno zakłócać naturalnych procesów
hydrologicznych i biocenozy cieku wodnego oraz ograniczać możliwości
samooczyszczania wód.
Doliny Płoni i Krzekny należy chronić przed tworzeniem sztucznych barier ze
względu na ich ważną rolę w funkcjonowaniu korytarzy ekologicznych.
Na obszarze gminy należy zachować wszelkie śródpolne i śródleśne oczka
wodne ze względu na ich ważną rolę w funkcjonowaniu ekosystemów polnych i
leśnych oraz walory krajobrazowe (wiele z nich jest proponowanymi użytkami
ekologicznymi).
Otwarcie nowych terenów zagospodarowania rekreacyjnego nad jeziorami
powinno być uwarunkowane wyposażeniem w odpowiednie urządzenia
gospodarki wodno-ściekowej.
W zagospodarowaniu brzegów jezior należy uwzględniać walory biocenotyczne i
krajobrazowe akwenu oraz proponowane obszary chronione.
Warunkiem dalszego funkcjonowania wielu cennych przyrodniczo obszarów, w
tym proponowanych do ochrony, jest co najmniej zachowanie istniejących
stosunków wodnych, a więc przeciwdziałanie osuszaniu bagien, torfowisk i łąk,
utrzymanie sieci małych cieków wodnych, ochrona śródpolnych oczek wodnych
przed
nadmiernym
dopływem
biogenów
przyspieszających
procesy
eutrofizacyjne, zachowanie wszelkich ekosystemów sprzyjających podnoszeniu
retencji wód,
Należy zmodernizować istniejące jazy na rzece Krzeknie.
Usuwanie i unieszkodliwianie odpadów
Kierunki:
opracowanie i wdrożenie gminnego programu gospodarki odpadami,
wprowadzenie na terenie gminy selektywnej zbiórki odpadów stałych (segregacja
„u źródła”),
likwidacja dzikich wysypisk z rekultywacją terenu.
Na terenie gminy nie lokalizuje się wysypiska odpadów stałych. Problem budowy
zakładu utylizacji odpadów jest zagadnieniem ponadgminnym.
3.5.5.
Elektroenergetyka
Uwarunkowania ponadgminne
Przez teren gminy przebiegają dwie linie napowietrzne najwyższych napięć
o znaczeniu krajowym i wojewódzkim:
linia Krajnik [gm. Gryfino] – Morzyczyn - Dunowo – 400 kV;
linia Krajnik [gm. Gryfino] - Morzyczyn [gm. Kobylanka] – 220 kV.
Ponadto przez teren gminy przebiegają linie WN [110 kV]:
linia GPZ Pomorzany [m. Szczecin] - Morzyczyn [gm. Kobylanka];
linia GPZ Gryfino - GPZ Dąbie [m. Szczecin];
linia GPZ Dąbie [m. Szczecin] - Morzyczyn [gm. Kobylanka].
Wzdłuż ww. linii należy uwzględnić istnienie obszarów ograniczonego użytkowania,
zabezpieczających przed wpływem promieniowania niejonizującego w postaci pól
elektromagnetycznych o częstotliwości 50 herców [Hz], wytwarzanego przez linie NN,
WN i szkodliwego dla ludzi oraz środowiska. Przyjęcie ww. obszarów wprowadza
ograniczenia w zagospodarowaniu terenu nimi objętego. W obszarach dopuszcza się
okresowe przebywanie ludzi, związane np. z prowadzeniem działalności
gospodarczej,
rekreacyjnej itp., natomiast zabrania się lokalizować budynki
mieszkalne i inne obiekty przeznaczone na stałe przebywanie ludzi.
Przy planowaniu zagospodarowania przestrzennego gminy Stare Czarnowo należy
uwzględnić, oprócz potrzeb własnych, również możliwość funkcjonowania i rozwoju
sieci elektroenergetycznych rangi krajowej i wojewódzkiej.
RBGP
Szczecin
Str. 67
Uwarunkowania wewnętrzne
Na terenie gminy Stare Czarnowo zlokalizowana jest stacja elektroenergetyczna
110/15 kV [GPZ Kołbacz], o mocy 2 x 6,3 MVA, położona na wschód od miejscowości
Kołbacz. Stacja ta zasilana jest z GPZ Morzyczyn [gm. Kobylanka]. GPZ Kołbacz
zasila średnim napięciem odbiorców na terenie gmin Stare Czarnowo i Kobylanka.
Poszczególne jednostki osadnicze na obszarze gminy zasilane są siecią
napowietrzną średniego napięcia [15 kV] z GPZ Kołbacz oraz z terenu gmin
sąsiednich: Kobylanka, Gryfino, m. Szczecin. Część linii SN pracuje w układzie
promieniowym, nie mając rezerwacji zasilania. Jest to system niekorzystny, gdyż nie
zapewnia ciągłości dostaw energii elektrycznej w przypadkach awarii na liniach.
Na obszarze gminy Stare Czarnowo zlokalizowanych jest około 60 stacji
transformatorowych 15/0,4 kV, ich ilość ma tendencję rosnącą. Rozmieszczenie stacji
w miejscowościach, przyjmując promień obsługi 500 m, jest w zasadzie dobre.
Oceniając wskaźnik mocy zainstalowanej w stacjach transformatorowych do liczby
odbiorców obsługiwanych przez te stacje można uznać, że aktualnie sytuacja jest
korzystna.
Zużycie energii elektrycznej na jednego mieszkańca w b. woj. szczecińskim [1997 r.]
wynosiło ok. 2 500 kWh/rok, co stanowi ok. 70 % średniej krajowej i około 40 %
średniej zachodnioeuropejskiej. Wzrost zużycia tej energii zależał będzie od wielu
czynników, m.in. od relacji cen w stosunku do cen energii w innych nośnikach.
Zachowując daleko posuniętą ostrożność, na perspektywę roku 2010 przewiduje się
zużycie energii elektrycznej na mieszkańca, rzędu 4 000 - 5 000 kWh/rok, co oznacza
zbliżenie się poziomu zużycia do obecnych wartości w wybranych krajach
europejskich.
Dla sprawnego funkcjonowania sieci średniego napięcia na terenie gminy
i przeniesienia wzrastającego obciążenia przewiduje się:
pełne wykorzystanie wszystkich tras linii 15 kV na terenie gminy;
modernizację sieci, np. przez zwiększanie przekroju przewodów lub
zastępowanie linii napowietrznych liniami kablowymi o większych przekrojach;
systematyczne przekształcanie sieci 15 kV do modelu układu pierścieniowego;
realizację stacji transformatorowych 15/0,4 kV, stosownie do potrzeb
wynikających z programów zagospodarowania;
realizację sieci niskich napięć, stosownie do potrzeb.
Kierunki i zasady rozwoju sieci elektroenergetycznych
1. Utrzymanie istniejących linii NN i WN wraz z obszarami ograniczonego
2.
3.
4.
5.
6.
użytkowania o szerokościach: dla linii 400 kV – 90 m [po 45 m na stronę od osi
linii], dla linii 220 kV –70 m [po 35 m na stronę od osi linii], dla linii 110 kV – 40 m
[po 20 m na stronę od osi linii].
Rezerwacja trasy dla planowanej linii napowietrznej 220 kV [400 kV] z obszarem
ograniczonego użytkowania o szerokości 70 m [90 m].
Systematyczne przekształcanie sieci 15 kV do modelu układu pierścieniowego
oraz ciągła jej rozbudowa, w miarę wzrastających potrzeb z zaleceniem
systematycznego zastępowania linii napowietrznych podziemnymi liniami
kablowymi.
Utrzymanie linii magistralnych średniego napięcia [15 kV], z zachowaniem
generalnych kierunków połączeń i możliwością korekty fragmentów tras, wzdłuż
naturalnych granic w terenie.
Utrzymanie współpracy sieci 15 kV w gminie Stare Czarnowo, z sieciami
w gminach sąsiednich.
Pozostawienie modernizacji odgałęzień od linii magistralnych 15 kV, lokalizacji
stacji transformatorowych 15/0,4 kV i sieci niskich napięć, do ustalania w planach
miejscowych i w ramach warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.
RBGP
Szczecin
3.5.6.
Str. 68
Telekomunikacja
Gmina Stare Czarnowo ma średni wskaźnik ilości abonentów na 100 mieszkańców,
wynoszący 22,5. W województwie zachodniopomorskim wskaźnik ten wynosił
30,2 ab./100 M [2000 r.].
Obszar gminy obsługiwany jest przez centralę telefoniczną, zlokalizowaną w Starym
Czarnowie. Centrala ta obsługuje również abonentów z Gardna [gm. Gryfino]
i Babinka [gm. Bielice]. Ponadto abonenci z terenu gminy Stare Czarnowo
obsługiwani są przez system telekomunikacyjny m. Szczecina - Kołowo i Kołówko.
Przez teren gminy przebiegają kable okręgowe i dalekosiężne.
Na terenie gminy została przeprowadzona modernizacja sieci i centrali. Potrzeby
mieszkańców gminy w zakresie telefonii przewodowej zaspokajane są na bieżąco.
Na terenie gminy pracują trzy stacje bazowe telefonii komórkowej, zlokalizowane
w rejonie miejscowości: Stare Czarnowo, Kołbacz i PGR Dębina.
Należy dążyć do tego, aby rozwijały się systemy telefonii bezprzewodowej
[komórkowej] różnych sieci, również zaspokajające potrzeby mieszkańców w zakresie
usług telekomunikacyjnych. Obszar gminy Stare Czarnowo powinien być w całości
objęty zasięgiem wszystkich działających w kraju operatorów sieci komórkowych.
W miejscowości Kołowo zlokalizowana jest Radiowo – Telewizyjne Centrum
Nadawcze emitujące sygnał telewizyjny i radiowy. Elektromagnetyczne
promieniowanie niejonizujące występuje w przestrzeni w postaci pól elektrycznych
i magnetycznych emitowanych przez nadajnik, nie przekracza granic obiektów
niedostępnych dla ludności. W przestrzeni, na kierunku północno - wschodnim od
nadajnika funkcjonuje czynna radiolinia
Kierunki i zasady rozwoju sieci telekomunikacyjnych
1. Utrzymanie istniejących obiektów i układu sieci telekomunikacyjnych na obszarze
gminy Stare Czarnowo.
2. Realizacja zamierzeń [w miarę wzrastających potrzeb] w zakresie rozbudowy
centrali telefonicznej, systemu abonenckich węzłów dostępowych oraz dalszej
budowy abonenckich sieci telekomunikacyjnych.
3. Kształtowanie rozdzielczych sieci abonenckich - do ustalania w ramach
warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.
4. Operatorzy telekomunikacyjni rozwijają sieci telefoniczne w systemie
pierścieniowym, zapewniającym możliwości dwustronnej obsługi urządzeń
centralowych. Należy zapewnić przestrzenne możliwości prowadzenia sieci
międzycentralowych wzdłuż dróg pomiędzy miejscowościami oraz magistralnych
sieci abonenckich wewnątrz miejscowości.
5. Dalszy rozwój telefonii bezprzewodowej w oparciu o stacje bazowe lokalizowane
na terenie gminy Stare Czarnowo i gmin sąsiednich.
RBGP
Szczecin
3.5.7.
Str. 69
Zaopatrzenie w gaz
Przez północno – zachodnie obrzeża gminy Stare Czarnowo przebiega istniejący
gazociąg wysokiego ciśnienia Stargard Szczeciński – Szczecin. Wzdłuż gazociągu
należy
uwzględnić
istnienie
strefy
ochronnej
[kontrolowanej],
zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe [Dz. U. Nr 97 poz. 1055].
Szerokość tej strefy [jej linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu], w zależności
od ciśnienia gazu i średnicy gazociągu wynosi min. od 4 do 12 m. W strefie
kontrolowanej nie należy wznosić budynków, urządzać stałych składów i magazynów,
sadzić drzew oraz nie powinna być podejmowana żadna działalność mogąca
zagrozić trwałości gazociągu podczas jego eksploatacji. Dopuszcza się, za zgodą
operatora sieci gazowej, urządzanie parkingów nad gazociągiem.
Przy planowaniu zagospodarowania przestrzennego gminy Stare Czarnowo należy
uwzględnić, oprócz potrzeb własnych, również możliwość funkcjonowania i rozwoju
sieci gazowych rangi ponadgminnej.
Gmina Stare Czarnowo jest w trakcie gazyfikacji. Aktualnie gazyfikacją przewodową
objęte są 4 miejscowości – Stare Czarnowo, Kołbacz, Żelewo i Nieznań. Gaz
przewodowy średniego ciśnienia doprowadzony jest z Kobylanki.
W niniejszym studium przyjmuje się gazyfikację wszystkich miejscowości na terenie
gminy Stare Czarnowo.
Docelowo przyjmuje się zgazyfikowanie 100 % odbiorców zużywających gaz do
celów komunalno - bytowych i grzewczych. Zdecydowana część użytkowanego gazu
pochłaniana jest przez ogrzewanie. Przewiduje się zużycie gazu w sektorze usług,
drobnego przemysłu, szkół itp.
Mieszkania w istniejącym i projektowanym budownictwie wyposażone będą
w 100 % w kuchnie gazowe, grzejniki wody przepływowej oraz w piece centralnego
ogrzewania, po uzyskaniu przez indywidualnego odbiorcę zapewnienia dostawy gazu
do celów grzewczych.
Kierunki i zasady rozwoju sieci gazowych
1. Utrzymanie istniejących sieci gazowych na terenie gminy Stare Czarnowo.
2. Rezerwacja trasy przebiegu gazociągu wysokiego ciśnienia Szczecin - Gryfino ze
strefą ochronną [kontrolowaną], zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki
z dnia 30.07.2001 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać sieci gazowe [Dz. U. Nr 97 poz. 1055].
3. Dalsza gazyfikacja gminy średnim ciśnieniem w oparciu o gaz dostarczany
z Kobylanki.
4. Po rozwoju sieci w gminach sąsiednich, docelowo należy przewidywać pełne
rezerwowe zasilania magistral średniego ciśnienia z sieci gazowych gmin
sąsiednich.
5. Zasilanie odbiorców gazem średniego ciśnienia z zastosowaniem szafkowych
węzłów redukcyjnych na ciśnienie użytkowe.
6. Sieć rozdzielczą lokalizować w istniejących i projektowanych ciągach chodników,
pasach zieleni oraz wzdłuż istniejących dróg gruntowych.
RBGP
Szczecin
3.5.8.
Str. 70
Zaopatrzenie w ciepło
Na terenie gminy Stare Czarnowo nie występują scentralizowane systemy
ciepłownicze. Dominuje system źródeł lokalnych, ogrzewających obiekty w które są
wbudowane lub obiekty sąsiadujące. Większe źródła ciepła [kotłownie o mocy
powyżej 0,5 MW], których jest niewiele, zlokalizowane są w Starym Czarnowie,
Glinnej i w Kołbaczu. Do ogrzewania stosuje się paliwa stałe, płynne i gazowe.
Nie przewiduje się realizacji systemów ciepłowniczych zdalaczynnych, obejmujących
całość lub część miejscowości. Przyjmuje się ogrzewanie urządzeniami lokalnymi
wbudowanymi, zasilającymi w zasadzie obiekty leżące na jednej posesji. Ewentualne
wspólne źródła ciepła mogą obejmować kilka sąsiadujących posesji.
Rodzaj ogrzewania obiektów zależy od relacji kosztów pomiędzy różnymi nośnikami
energii. Należy zapewnić przestrzenne możliwości korzystania z każdego rodzaju
paliwa [paliwa stałe, oleje opałowe, gaz ziemny, gaz płynny, energia elektryczna],
według decyzji odbiorców opartych o własne kalkulacje ekonomiczne. Należy
preferować stosowanie paliw niskozasiarczonych, korzystanie ze źródeł
niekonwencjonalnych, ekologicznych oraz odchodzenie od stosowania paliw stałych
[szczególnie węgla i koksu].
Kierunki i zasady kształtowania systemów ciepłowniczych
1. Na terenie gminy przyjmuje się utrzymanie rozproszonego systemu ogrzewania.
2. Zapewnić przestrzenne możliwości korzystania z każdego rodzaju paliwa,
wg decyzji użytkowników opartych o własne kalkulacje ekonomiczne. Zaleca się
sukcesywne zastępowanie paliw stałych paliwami niskozasiarczonymi,
ekologicznymi - paliwa ciekłe, energia elektryczna, gaz ziemny, gaz płynny,
stosowanie niekonwencjonalnych źródeł ciepła.
3. Nie przewiduje się lokalizacji kotłowni wymagających wyznaczenia stref
ochronnych. Istniejące i projektowane źródła ciepła mogą zasilać obiekty
na sąsiednich posesjach, wg decyzji użytkowników tych posesji.
4. Ewentualne ograniczenia w kształtowaniu systemów ciepłowniczych, mogą
wynikać jedynie z zagadnień ochrony atmosfery przed nadmiernym
zanieczyszczeniem spalinami. Należy dążyć do eliminowania źródeł ciepła
na paliwa stałe oraz stosować urządzenia zabezpieczające przed
zanieczyszczeniem atmosfery.
RBGP
Szczecin
Str. 71
4.
ZASADY PROWADZENIA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ
4.1.
Priorytety rozwoju
Opracowanie „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego” jest lokalnym, miejscowym odzwierciedleniem polityki przestrzennej
gminy i przedstawia strategię jej rozwoju.
Strategia i rozwój perspektywiczny dotyczy gminy w granicach administracyjnych,
obejmującej obszar 153 km2 i posiadającej 3 891 mieszkańców.
Za podstawowy potencjał gminy uznano:
· sąsiedztwo z aglomeracją miejską Szczecina,
· korzystne warunki do prowadzenia działalności rolniczej na części jej obszaru;
· wysokie walory krajobrazowe gminy;
· różnorodność środowiska przyrodniczego;
· walory turystyczne;
· wystarczająco dobrze rozwiniętą sieć dróg lokalnych i powiązań ponadgminnych.
Priorytetem rozwoju gminy i jej główną funkcją gospodarczą poza obszarem
kompleksów leśnych (Park Krajobrazowy) jest i pozostanie rolnictwo, które stanowi
podstawowe źródło utrzymania mieszkańców nie tylko tej części gminy. Środowisko
agroprzyrodnicze stwarza korzystne warunki dla rozwoju tej funkcji.
Przeprowadzona waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej obszaru gminy
wykazuje konieczność kontynuacji rozwoju tego działu gospodarki, przy
równoczesnym dążeniu do poprawy gospodarowania zasobami środowiska
przyrodniczego, wykorzystywanego w rozwijaniu różnych form turystyki w tym
agroturystyki.
Ośrodek gminny – Stare Czarnowo powinien stać się centrum obsługi ludności, ruchu
turystycznego, usług publicznych i komercyjnych.
Kołbacz, największa jednostka osadnicza i jednocześnie ośrodek usług publicznych,
powinien bazować na istniejącym zapleczu i wraz ze wspomagającą Dębiną i
Nieznaniem pełnić rolę ośrodka przemysłu rolno – spożywczego i obsługi rolnictwa z
bezwzględnym uwzględnieniem, poszanowaniem i podkreśleniem uwarunkowań
dziedzictwa kulturowego.
W zasięgu strefy rozwoju gospodarki rolnej znajdują się oprócz wymienionego
Kołbacza, Dębiny i Nieznania takie miejscowości jak Stare Czarnowo, Kartno,
Żelisławiec i w części Glinna.
Dla pozostałych miejscowości tj. Żelewo, Binowo, Dobropole Gryfińskie, Kołowo i w
części Glinna ustalono obok rolniczej uzupełniającej działalności, jako dominującą
funkcję mieszkaniową, rekreacyjną, turystyczną i edukacyjną na bazie istniejącego i
nowego zainwestowania realizowanego zawsze w oparciu o plan zagospodarowania
przestrzennego.
4.2.
Główne problemy
Głównymi problemami warunkującymi jakość życia mieszkańców i rozwój gminy są:
· zanieczyszczenie i zagrożenia środowiska:
- nieuporządkowana gospodarka odpadami (brak składowiska odpadów),
- nieuporządkowana gospodarka ściekami;
· sieć osadnicza:
- deformacja struktury demograficznej wskutek odpływu ludności w wieku
produkcyjnym,
- niski standard życia na wsi ze względu na wysoki stopień dekapitalizacji
substancji mieszkaniowej,
- niski stopień wyposażenia w infrastrukturę techniczną;
· rolnictwo:
- monoprodukcyjny charakter gospodarki rolnej,
- przestarzałe zainwestowanie rolnicze;
RBGP
Szczecin
Str. 72
· turystyka:
- brak bazy noclegowej i obiektów obsługi turystyki,
- problemy z utrzymaniem infrastruktury rekreacyjno – informacyjnej (wandalizm,
szczególnie widoczny w strefie przylegającej do granic miasta Szczecina);
· komunikacja:
- stan techniczny dróg,
- brak ścieżek rowerowych;
· inżynieria:
- stopień skanalizowania wsi,
- brak sieci gazowej w dużej części gminy.
4.3.
Struktura funkcjonalno – przestrzenna gminy
Ogólne zasady kształtowania układu przestrzennego gminy to:
· rewaloryzacja i restrukturyzacja istniejącego zagospodarowania i wypełnianie luk
w przestrzennej strukturze zabudowy – w pierwszym etapie realizacji;
· koncentrowanie zabudowy na wyznaczonych terenach w bezpośrednim
sąsiedztwie istniejącego zainwestowania;
· kontrolowane i świadome kształtowanie form nowych i przebudowywanych
obiektów;
· tworzenie nowych miejsc pracy [rolnictwo, rzemiosło, usługi, obsługa ludności];
· tworzenie zaplecza dla turystyki i rekreacji.
Zakładane zasady rozwoju gminy oraz przestrzenne zróżnicowanie obszaru
pod względem przyrodniczym pozwalają na wyodrębnienie następujących
jednostek strukturalno - przestrzennych o preferowanych funkcjach
podstawowych:
· jednostka „A” – ograniczona w zasięgu do obszaru miejscowości Stare Czarnowo
i wąskiego pasa wzdłuż drogi nr 3. Podstawowe funkcje to mieszkalnictwo,
obsługa administracyjna ludności gminy, usługi kultury, oświaty i zdrowia w
granicach wyznaczonej strefy rozwoju zabudowy mieszkaniowej z usługami. A
także ze względu na położenie w sąsiedztwie kompleksu rolniczej przestrzeni
produkcyjnej – obsługa gospodarki rolnej. Poza tym wyznaczono obszary
lokalizacji uciążliwej funkcji usługowo – rzemieślniczej i obsługi komunikacji.
· jednostka „B1” – obejmująca miejscowość Żelewo i jej okolice, wyodrębniona w
oparciu o istniejące uwarunkowania – położenie nad jez. Miedwie, charakter i
sposób zagospodarowania a także aktualne tendencje rozwoju w kierunku
zainwestowania rekreacyjnego i mieszkalnego. Podstawowe funkcje to rozwój
zabudowy mieszkaniowej i rekreacyjnej wraz z towarzyszącymi usługami i
niezbędną infrastrukturą w granicach wyznaczonej strefy rozwoju zabudowy ze
szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych i krajobrazowych.
· jednostka „B2” – obejmująca miejscowości położone w granicach Szczecińskiego
Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” i w bezpośrednim sąsiedztwie –
Binowo, Kołowo, Dobropole Gryfińskie i Glinna. Ze względu na uwarunkowania
przyrodnicze i przy uwzględnieniu aktualnych tendencji rozwoju w kierunku
zainwestowania rekreacyjnego i mieszkalnego ustalono jako funkcję podstawową
zabudowę mieszkaniową i rekreacyjną w granicach wyznaczonych stref rozwoju
wraz z towarzyszącymi usługami i niezbędną infrastrukturą. Jako uzupełniającą i
towarzyszącą uznano funkcję rolniczą – wg waloryzacji rolniczej przestrzeni
produkcyjnej – obszary rolnictwa niskiej intensywności. Zakaz lokalizacji
jakichkolwiek funkcji powodujących uciążliwość dla otoczenia.
· jednostka „R1” – obejmująca swym zasięgiem obszary położone pomiędzy drogą
krajową nr 3 a miejscowością Żelewo, wg waloryzacji rolniczej przestrzeni
produkcyjnej - obszary rolnictwa intensywnego z ograniczeniami. Oznaczona na
mapie studium jako strefa rolniczej przestrzeni produkcyjnej, obejmuje swym
zasięgiem miejscowości Kołbacz, Nieznań, Dębina i Komorówko. Podstawowa
RBGP
Szczecin
·
·
Str. 73
funkcja to gospodarka rolna i przetwórstwo w oparciu o istniejące zaplecze. Jako
towarzyszącą podstawowej funkcji określa się gospodarkę rybacką. Równolegle
towarzyszące funkcje zabudowy mieszkaniowej, usług kultury, oświaty i zdrowia
wraz z niezbędną infrastrukturą.
jednostka „R2” – obejmująca swym zasięgiem obszary położone w południowej
części gminy poza granicą parku krajobrazowego, wg waloryzacji rolniczej
przestrzeni produkcyjnej - obszary rolnictwa intensywnego z ograniczeniami i
obszary rolnictwa średnio intensywnego. Oznaczona na mapie studium jako
strefa rolniczej przestrzeni produkcyjnej, obejmuje swym zasięgiem miejscowości
Żelisławiec, Kartno, w części Glinna i tereny położone na południe i zachód od
Starego Czarnowa. Podstawowa funkcja to gospodarka rolna w oparciu o
istniejące zaplecze gospodarcze i równolegle towarzyszące funkcje zabudowy
mieszkaniowej z możliwością rozwoju turystyki kwalifikowanej (agroturystyki) na
bazie istniejącego zainwestowania, wraz z niezbędną infrastrukturą i usługami
towarzyszącymi. Jako towarzyszącą podstawowej funkcji określa się gospodarkę
rybacką.
jednostka „P” – obejmująca swym zasięgiem obszar Parku Krajobrazowego
„Puszcza Bukowa” i przylegające obszary chronione. W zasięgu jednostki „P”
znajdują się miejscowości Binowo, Kołowo, Dobropole Gryfińskie i Glinna ujęte w
ramach jednostki „B2”. Podstawowa funkcja obszaru to ochrona wartości
przyrodniczych z uwzględnieniem zasad prowadzonej gospodarki leśnej i
możliwości rekreacyjnego, turystycznego i edukacyjnego wykorzystania walorów
obszaru.
W obrębie jednostek wyznaczono strefy rozwojowe dla poszczególnych funkcji:
- strefa rozwoju zabudowy mieszkaniowej z usługami towarzyszącymi,
- strefa rozwoju zabudowy mieszkaniowej i rekreacyjnej z usługami
towarzyszącymi,
- strefa rozwoju funkcji turystyczno – rekreacyjnej i sportu z możliwością lokalizacji
usług towarzyszących funkcji podstawowej,
- strefa lokalizacji funkcji związanych z obsługą ruchu drogowego,
- strefa lokalizacji funkcji rzemiosła i usług produkcyjnych,
oraz:
- obszary zdegradowane do restrukturyzacji lub przekształcenia na funkcję
komercyjną,
- obszary do rekultywacji.
Elementem
warunkującym
realizację
inwestycji
jest
uwzględnienie
występujących
ograniczeń
rozwoju
z
tytułu
ochrony
środowiska
przyrodniczego, kulturowego i krajobrazu, opisanych powyżej i określonych na
mapie studium.
Ze względu na szczególne uwarunkowania przyrodniczo – krajobrazowe a także
konieczność ochrony istniejących zasobów rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
ustala się zakaz zabudowy na terenach, poza wskazanymi na mapie studium
strefami rozwoju poszczególnych funkcji.
Przyjęty układ funkcjonalno – przestrzenny dotyczy okresu docelowego i nie podaje
się horyzontu czasowego ani kolejności wypełniania struktur.
RBGP
Szczecin
4.3.1.
Str. 74
Strefy mieszkalne, mieszkalne z usługami, mieszkalne z
rekreacją i usługami towarzyszącymi
Zakłada się ukształtowanie następującej hierarchii osadnictwa:
· rozwój osadnictwa i usług w Starym Czarnowie jako ośrodku gminnym;
· rozwój osadnictwa i usług – w ośrodkach elementarnych o poszerzonym
programie usług: Kołbacz, Żelewo, Żelisławiec, Binowo – w ramach istniejących
układów urbanistycznych i wyznaczonych stref rozwoju zabudowy;
· rozwój osadnictwa w pozostałych wsiach – również w ramach istniejących układów
urbanistycznych i wyznaczonych stref.
Dla terenów wiejskich zakłada się:
· realizację zabudowy mieszkaniowej, rekreacyjnej i usług nieuciążliwych w ramach
istniejącej tkanki osadniczej przy uwzględnieniu wymogów konserwatorskich tam
gdzie one występują;
· dopuszcza się wyznaczanie nowych terenów inwestycyjnych w ramach
wyznaczonych stref – wyłącznie na podstawie planów miejscowych;
· dla terenów nie objętych żadną ze stref funkcjonalnych (siedliska, pojedyncze
zagrody i kolonie) dopuszcza się w ramach ich obecnych granic przebudowę i
rozbudowę pod warunkiem poszanowania wykształconych na danym obszarze,
tradycyjnych form zabudowy i sposobu zagospodarowania terenu.
· wykorzystanie istniejących terenów i obiektów gospodarczych poprzez ich
modernizację i dostosowanie do aktualnych wymogów w działalności usługowo –
produkcyjnej i rzemieślniczej oraz rekreacyjno - turystycznej.
Zasady zagospodarowania:
· dostosowanie formy architektoniczno – przestrzennej do charakteru wsi;
· realizacja zabudowy o niskiej intensywności;
· preferuje się w pierwszej kolejności uzupełnianie zabudowy na wolnych działkach i
w sąsiedztwie istniejącej zabudowy;
· postuluje się przekształcanie obiektów uciążliwych na inne, nieuciążliwe dla
otoczenia funkcje;
· uzupełniająco możliwość lokalizacji funkcji produkcyjnej i obsługi rolnictwa
w obszarze istniejącej zabudowy o podobnej funkcji.
4.3.2.
Strefy lokalizacji rzemiosła i usług produkcyjnych oraz
obsługi ruchu drogowego
· preferencje funkcji: bazy, składy budowlane i transportowe, rzemiosło produkcyjne,
obsługa tranzytowego i lokalnego ruchu drogowego;
· wyklucza się lokalizację funkcji mieszkaniowej przy inwestycjach produkcyjnych;
· dopuszcza się funkcję mieszkaniową w zespołach rzemieślniczych ograniczoną
wyłącznie do potrzeb właścicieli lub użytkowników;
· stosowanie technologii nie powodujących degradacji środowiska;
· zagospodarowanie strefy możliwe wyłącznie wg planu zagospodarowania
przestrzennego.
4.3.3.
Strefy
rekreacyjne
rozwoju
funkcji
turystyczno
–
rekreacyjnej
i
sportu
z
możliwością
lokalizacji
usług
towarzyszących funkcji podstawowej
Do głównych obszarów turystycznych gminy należy Park charakteryzujący się bardzo
wysokimi walorami krajoznawczymi, stanowiącymi dużą atrakcyjność dla ruchu
pieszego, z jeziorami Binowo i Glinna o dużym znaczeniu dla rekreacji wodnej; na
pozostałym obszarze - tereny przywodne j. Miedwie.
RBGP
Szczecin
Str. 75
Aktualnie tereny zagospodarowania rekreacyjnego (ośrodki wypoczynkowe, pola
biwakowe, tereny zabudowy letniskowej) znajdują się nad jeziorami Binowskim,
Glinna, Piasecznik Wielki i Miedwie.
Ważną rolę w tym układzie pełni teren pola golfowego w Binowie, oznaczony na
rysunku studium jako strefa rozwoju funkcji turystyczno – rekreacyjnej i sportu.
Lokalizacja kubaturowych obiektów obsługi pola jest możliwa, w wyznaczonej
obecnie w jego granicach, strefie zabudowy i urządzenia zaplecza lub w strefie
zabudowy wsi Binowo, na pozostałej części terenu nie dopuszcza się lokalizacji
inwestycji kubaturowych.
Położenie gminy w strefie wypoczynku codziennego i świątecznego mieszkańców
Szczecina, jest przyczyną dużej presji ruchu turystycznego w kierunku jezior
Binowskie i Glinna - najatrakcyjniejszych akwenów do rekreacji wodnej (dostępne
brzegi, dno piaszczyste, plaże trawiaste, zaplecze leśne).
Walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy sprzyjają rozwojowi turystyki
krajoznawczej i stanowią ofertę do zagospodarowania również poprzez rozwój innych
form turystyki.
W programie zagospodarowania rekreacyjnego jezior należy uwzględnić zasadę
nie wznoszenia obiektów budowlanych naruszających walory krajobrazowe
środowiska, uniemożliwiających do nich dostęp albo utrudniających lub
uniemożliwiających zwierzętom dziko żyjącym dostęp do wody.
Dla obszarów wód otwartych zakłada się:
· funkcję rekreacyjną (przy wybranych jeziorach o najkorzystniejszych warunkach
dla rozwoju turystyki – Miedwie, Binowskie, Glinna;
· prowadzenie gospodarki rybackiej z podniesieniem produkcyjności jezior poprzez
systematyczne zarybianie;
· prowadzenie działań celem podniesienia stanu czystości wód powierzchniowych
do min. II klasy czystości;
· zakaz odprowadzania nie oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych;
· zapewnienie dostępności do brzegów wód powierzchniowych.
Strefa agroturystyki
Obejmuje obszar gminy poza strefą rolnictwa intensywnego (jednostka „R1”) ze
szczególną preferencją dla terenów o wysokich walorach krajobrazowych,
kulturowych i przyrodniczych.
· przekształcanie istniejących gospodarstw dla potrzeb agroturystyki;
· tworzenie nowych o układzie i gabarytach nawiązujących do charaktery-stycznej
zabudowy tego rejonu.
4.3.4.
Tereny chronione
W obrębie niektórych stref funkcjonalno – przestrzennych wyznaczone są tereny
chronione, na których działalność inwestycyjna prowadzona będzie na podstawie
stosownych rozporządzeń, planów ochrony, planów miejscowych lub objęte będą one
zakazem wszelkiej działalności inwestycyjnej.
Ochronie podlegają tereny przyrodniczo cenne, istniejące i proponowane do objęcia
ochroną prawną:
rezerwaty przyrody;
park krajobrazowy
obszary chronionego krajobrazu;
użytki ekologiczne;
zespoły przyrodniczo – krajobrazowe;
pomniki przyrody;
RBGP
Szczecin
Str. 76
miejsca rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych;
lasy ochronne.
Ochronie podlegają również tereny cenne kulturowo takie jak obiekty objęte strefą „A”
ochrony konserwatorskiej, zachowane układy wsi objętych w całości strefą ochrony
konserwatorskiej „B”, obszary objęte strefą „K” i „E” ochrony krajobrazu kulturowego i
ekspozycji a także stanowiska archeologiczne „W I”, „W II” i „W III”.
Obszary chronione pokazano na mapie Studium.
4.4.
Poprawa jakości życia mieszkańców
Przyjmuje się następujące zasady rozwoju gminy, których realizacja zapewni
poprawę warunków życia jej mieszkańców:
· Rozwój gminy odbywać się będzie przy utrzymaniu jej obecnego charakteru, w
odniesieniu do niektórych terenów następować będzie rozwój funkcji mieszkalnej,
turystycznej i usługowej.
· Zapewnienie ładu przestrzennego i estetyki gminy poprzez wyznaczenie stref
różnych form działalności i określenie zasad ich rozwoju.
· Podniesienie standardu życia mieszkańców poprzez uzyskanie następującego
poziomu wskaźników:
- mieszkalnictwo – 1 mieszkanie na 1 gospodarstwo domowe,
- handel podstawowy – przynajmniej 1 obiekt w każdej miejscowości powyżej 100
mieszkańców,
- ochrona zdrowia – utrzymanie istniejącego stanu zainwestowania i usług
medycznych jako minimum,
- szkolnictwo podstawowe – 25 uczniów na 1 oddział, nauka na jedną zmianę,
- przedszkola – dla 60 % dzieci w wieku 3 – 6 lat [łącznie z prywatnymi],
- gastronomia – 50 miejsc konsumpcyjnych na 1000 mieszkańców,
- sport – 1 „urządzenie” sportowe w każdej wsi powyżej 100 mieszkańców,
- kultura elementarna – 1 obiekt w każdej wsi powyżej 100 mieszkańców.
Poprawa warunków mieszkaniowych winna nastąpić poprzez:
· rozgęszczenie do 20 m2 powierzchni użytkowej mieszkania na 1 osobę;
· realizację systemów uzbrojenia technicznego terenów wiejskich;
· udział budownictwa jednorodzinnego i zagrodowego winien wynosić
na terenie wsi 90 – 100 %;
Sytuacja demograficzna i niezrównoważony rynek pracy skłaniać będą do aktywizacji
zawodowej wolnej siły roboczej. Zwiększenie ilości miejsc pracy przede wszystkim w
usługach, turystyce i gospodarce żywnościowej.
4.5.
Zwiększenie efektywności gospodarowania
Zwiększenie efektywności gospodarowania dotyczy w największym stopniu
produkcyjnych działów gospodarki, z których największe znaczenie w gminie posiada
rolnictwo.
Polityka rolna winna zmierzać do:
· racjonalnego zagospodarowania i wykorzystania rolniczej przestrzeni
produkcyjnej;
· zwiększania ekonomicznego potencjału gospodarstw rolnych;
· reorganizacji i restrukturyzacji państwowych gospodarstw i obsługi rolnictwa;
· specjalizacji indywidualnych gospodarstw rolnych.
Ponadto należy stymulować procesy aktywizacji gminy poprzez:
· rozwój turystyki i agroturyzmu w oparciu o zagospodarowanie wyznaczonych
terenów oraz podniesienie standardu wypoczynku [urządzenie kąpielisk, plaż,
ośrodków jeździeckich, szlaków turystyki rowerowej, szlaków kajakowych itp.];
· rozwój uzupełniających gałęzi rzemiosła i usług.
RBGP
Szczecin
Str. 77
4.6.
Zasady gospodarki gruntami
· Zagospodarowanie i użytkowanie terenów w oparciu o założone kierunki rozwoju
oraz ustalenia planów miejscowych.
· Zagospodarowanie terenów z zachowaniem warunków określonych w ustawach
szczególnych i z tytułu prawa własności.
· Przestrzeganie prawa ochrony własności przy zagospodarowaniu terenów
sąsiadujących.
· Tworzenie zasobów gruntów na cele publiczne gminy.
· Tworzenie rezerw terenów własności gminy i Skarbu Państwa na ewentualne
zamiany, na tereny nabywane na cele publiczne.
· Oszczędna gospodarka gruntami w procesie wyłączania z produkcji rolnej,
szczególnie terenów o wysokiej jakości produkcyjnej i cennych przyrodniczo.
· Rekultywacja terenów zdewastowanych i zdegradowanych w wyniku działalności
gospodarczej i dzikiej eksploatacji surowców mineralnych.
· Ustalenie zasad promocji dla użytkowników wdrażających technologie
ekologiczne, służące poprawie stanu środowiska.
4.7.
Zadania
służące
celom
ponadlokalnym
i
podnoszeniu
obronności państwa
· Realizacja drogi ekspresowej – wschodniej obwodnicy Szczecina,
· Uszanowanie istniejących uwarunkowań i powiązań przyrodniczych regionu
w jego rozwoju gospodarczym poprzez ich umocowanie prawne,
· Ochrona istniejących obszarów chronionych,
· Realizacja programu gazyfikacji gminy,
· Stworzenie ponadgminnego programu zagospodarowania odpadów,
· Budowa ścieżek rowerowych regionalnych i lokalnych,
· Budowa drugiej nitki magistrali wodociągowej Miedwie – Szczecin.
Zgodnie z wymogami obronności cywilnej zakłada się:
· planowane modernizacje dróg w gminie winny spełniać warunki sprawnej
ewakuacji ludności w okresie zagrożenia;
· zachowanie istniejących i budowa nowych, poprzedzona rozpoznaniem
hydrogeologicznym, studni publicznych dla zaopatrzenia ludności w wodę w
sytuacjach kryzysowych.
4.8.
Rodzaj i zakres dalszych prac planistycznych
4.8.1.
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
Zgodnie z art. 11 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, gmina Stare
Czarnowo sporządzi miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru
całej gminy lub jej części. Działalność inwestycyjna na terenie gminy odbywać się
będzie wówczas na podstawie ustaleń tego planu.
W przypadku nie opracowania planu zagospodarowania przestrzennego dla całej
gminy lub jej części, działalność inwestycyjna odbywać się będzie na podstawie
istniejących (aktualnych) planów gminy lub planów miejscowych (zmian) do czasu ich
obowiązywania.
Ze względu na istniejące uwarunkowania oraz przepisy szczególne ustala się
potrzebę opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:
· dla wyznaczonych na mapie Studium obszarów skoncentrowanej zabudowy
mieszkaniowej miejscowości i ich otoczenia wraz z towarzyszącymi usługami i
infrastrukturą techniczną:
- Stare Czarnowo – strefa mieszkaniowa, usługowa publiczna i komercyjna,
RBGP
Szczecin
Str. 78
- Kołbacz – strefa mieszkaniowa, usługowa publiczna i komercyjna,
produkcyjno-składowa w ramach obszaru rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
- Dębina – strefa mieszkaniowa, usługowa i produkcyjno-składowa w ramach
obszaru rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
- Nieznań i Komorówko – strefa mieszkaniowa i produkcyjno-składowa w
ramach obszaru rolniczej przestrzeni produkcyjnej;
· dla wyznaczonych na mapie Studium obszarów skoncentrowanej zabudowy
mieszkaniowej i rekreacyjnej w granicach miejscowości i ich otoczenia wraz z
towarzyszącymi usługami i infrastrukturą techniczną;
- Żelewo – strefa mieszkaniowa i turystyczno - rekreacyjna z usługami
towarzyszącymi,
- Żelisławiec, Kartno, Glinna – strefa mieszkaniowa i turystyczno - rekreacyjna z
usługami towarzyszącymi, strefa produkcyjna w ramach rolniczej przestrzeni
produkcyjnej,
- Binowo, Kołowo, Dobropole, Glinna – strefa mieszkaniowa i turystyczno rekreacyjna z usługami towarzyszącymi ze szczególnym uwzględnieniem
uwarunkowań wynikających z położenia obszarów w granicach lub na styku z
Parkiem Krajobrazowym;
Zaleca się aby dla miejscowości o szczególnych walorach wynikających z
uwarunkowań kulturowych i krajobrazowych takich jak Binowo, Kołowo,
Dobropole, Kartno, Żelisłwiec, Żelewo i Glinna opracowaniem planistycznym był
objęty cały obszar przewidywanego rozwoju miejscowości.
· dla obszarów rozwoju funkcji turystyczno - rekreacyjnej i sportowej – na bazie
istniejących obszarów rekreacji w Binowie, wokół jez. Binowskiego i jez. Glinna a
także w zakresie dopuszczalnych funkcji turystyczno - rekreacyjnych i
sportowych w granicach miejscowości Kołowo, Dobropole, Żelisławiec, Kartno,
Glinna i Żelewo ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań wynikających z
położenia niektórych ze wskazanych obszarów w granicach lub na styku z
Parkiem Krajobrazowym;
· dla nowych większych inwestycji [np. eksploatacja surowców naturalnych w
obszarze udokumentowanych złóż – wg rysunku studium];
· dla stref wskazanych na rysunku studium pod lokalizację usług i urządzeń
związanych z obsługą ruchu drogowego – zgodnie z obowiązującymi przepisami
szczególnymi;
· dla terenów przekształceń obszarów zdegradowanych, a w ramach których
przewidywana działalność będzie wymagała odpowiednich zapisów planu
(obszary wydobycia złóż, tereny byłych zakładów rolnych w przypadku
zaprzestania działalności rolniczej);
· dla ewentualnych obszarów przeznaczanych pod zalesienia;
· dla proponowanego Parku Kulturowego w miejscowości Kołbacz;
· dla proponowanych terenów chronionych - ustala się obowiązek uwzględnienia
we wszelkich opracowaniach planistycznych istniejących i proponowanych
użytków ekologicznych.
Plany dla programów wojewódzkich, służących realizacji ponadlokalnych i
regionalnych celów publicznych, dla programów zawierających zadania rządowe,
oraz wynikające z innych ustaw szczególnych, w gminie Stare Czarnowo dotyczą
rozbudowy i modernizacji drogi krajowej nr 3, budowy ścieżek rowerowych oraz
obszarów chronionych.
Kolejność opracowań ww. planów ustala się wg potrzeb.
RBGP
Szczecin
Str. 79
4.8.2.
Obligatoryjne opracowanie planów miejscowych dla:
· projektowanej sieci infrastruktury technicznej,
· projektowanej sieci drogowej,
· terenów wymagających opracowania planów miejscowych z uwagi na przepisy
szczególne.
4.8.3.
Opracowania uzupe łniające:
· Ustanowienie stref ochronnych ujęć wody;
· Wdrożenie programu kanalizacji na obszarze gminy;
· Program zagospodarowania odpadów;
· Na obszarze gm. Stare Czarnowo nie ma wyznaczonych terenów lokalizacji
elektrowni wiatrowych. Siłownie wiatrowe, w polskich przepisach prawnych i
procedurach administracyjnych, nie mają ściśle określonych zapisów
regulujących zagadnienia ich lokalizacji, budowy i eksploatacji. Warunki
lokalizacji siłowni wiatrowych zależą od wielu czynników: meteorologicznych [siła
i kierunek wiatru], zainwestowania, walorów przyrodniczych i kulturowych
obszaru gminy oraz przyjętych rozwiązań technicznych urządzeń. Ewentualna
lokalizacja elektrowni wiatrowych na terenie gminy będzie możliwa pod
warunkiem przeprowadzenia pełnej analizy i uwzględnienia wszelkich
uwarunkowań z tym związanych, dokonania odpowiedniej zmiany
obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego i uzyskaniu wszystkich
niezbędnych uzgodnień.;
· Opracowanie dokumentacji geologicznych dla złóż surowców naturalnych;
· Studium chłonności środowiska przyrodniczego w rejonie jezior i obszarów
wskazanych pod rozwój funkcji mieszkalnych, turystycznych i rekreacyjnych;
· Opracowanie programu promowania gminy dla rozwoju turystyki;
· Koncepcje programowe dydaktycznych ścieżek turystycznych;
· Program ochrony i rewitalizacji zabytkowych założeń parkowych;
· Specjalistyczne analizy dotyczące możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł
energii.
RBGP
Szczecin
C.
Str. 80
ZAŁĄCZNIKI
- Mapa Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Stare Czarnowo w skali 1:20 000,
- Wykaz stanowisk archeologicznych.

SPIS TRE Ś C I A. WSTĘP .....................................................

Transkrypt

Podobne dokumenty

Strona 1 z 1 PLANOWANIE PRZESTRZENNE II (REGIONALNE

Plik źródłowy

Załącznik do Zarządzenia Nr 74/2016

Ośrodek wypoczynkowy nad Jeziorem Glinna na sprzedaż

Sławomir Anusz Wykup ziemi rolniczej przez cudzoziemców

STANOWISKO RADY MIASTA BIAŁYSTOK z dnia

Zaproszenie na posiedzenie Komisji

oferta 066-06