Podstawy Pielęgniarstwa
Transkrypt
Podstawy Pielęgniarstwa
SYLABUS MODUŁU/PRZEDMIOTU KSZTAŁCENIA Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Element Nazwa modułu/przedmiotu Instytut Kierunek, poziom, profil kształcenia Forma studiów Rok studiów, semestr Rodzaj zajęć i liczba godzin Typ modułu kształcenia Punkty ECTS (1 pkt = 25-30g) Pracochłonność studia stacjonarne Suma Pracochłonność studia niestacjonarne Opis Podstawy Pielęgniarstwa Pielęgniarstwa Pielęgniarstwo, studia pierwszego stopnia profil praktyczny stacjonarne I rok, semestr I, II Wykład Ćwiczenia / seminarium Zajęcia praktyczne Praktyka zawodowa Obowiązkowy 12 Suma Prowadzący zajęcia Egzaminator/ Zaliczający Wymagania (kompetencje) wstępne 13 Cel przedmiotu 14 Efekty kształcenia 160/10 80 120 Ćwiczenia / seminarium Zajęcia praktyczne Praktyka zawodowa A,-15; C-15; D-15 C-10; D-4 C-30 C-120;D-100 7+4+4+3 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Wykłady Ćwiczenia/ Seminaria/ Zajęcia praktyczne Konsultacje obowiązkowe/ Praktyka zawodowa 65 160/10 80 120 470 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Wykłady Ćwiczenia/ Zajęcia Konsultacje Seminaria/ praktyczne obowiązkowe/ praktyka zawodowa 15 10 11 65 niestacjonarne I rok, semestr I Wykład C- 10;D-4 C-30 C-120; D-100, A- 15; C-180; D-124; Praca własna studenta Projekty/ opracowania Nauka własna Inne 35 Praca własna studenta Projekty/ Nauka opracowania własna Inne C; D-5 Mgr Krystyna Buławska Mgr Krystyna Buławska Wiedza, umiejętności i kompetencje z zakresu: Podstawy anatomii, fizjologii, patologii, zdrowia publicznego, psychologii, pedagogiki, socjologii. Opanowanie podstawowej wiedzy i umiejętności w zakresie sprawowania opieki pielęgniarskiej nad człowiekiem zdrowym/ chorym oraz kształtowanie prawidłowych postaw koniecznych do realizacji opieki pielęgniarskiej. Efekt (Wiedza, Umiejętności, Kompetencje społeczne) Odniesienie do efektów kierunkowych W wyniku kształcenia student: Symbol efektu w dziedzinie wiedzy: Wskazuje uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa C.W.1. z perspektywy czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość) na tle transformacji opieki. Omawia istotę współczesnego pielęgniarstwa w wymiarze C.W.2. teoretycznym i praktycznym oraz procesu profesjonalizacji. Definiuje pielęgnowanie oraz określa w nim miejsce C.W.3. wspierania, pomagania i towarzyszenia. Charakteryzuje rolę i funkcje zawodowe pielęgniarki oraz rolę C.W.4. pacjenta w procesie realizacji opieki zdrowotnej. Opisuje proces pielęgnowania (istota, etapy, zasady C.W.5. stosowania) i primary nursing (istota, odrębności) oraz wpływu pielęgnowania tradycyjnego na funkcjonowanie praktyki pielęgniarskiej. Zna i stosuje klasyfikacje diagnoz pielęgniarskich. Określa istotę opieki pielęgniarskiej opartej o założenia teoretyczne F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy i B. Neuman oraz innych teorii klasycznych pielęgniarstwa. Różnicuje udział pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym w procesie promowania zdrowia, profilaktyki, diagnozowania, leczenia, rehabilitacji. Wyjaśnia zakres działań pielęgniarki w zależności od stanu pacjenta, w tym: długotrwale unieruchomionego, z bólem, gorączką, zaburzeniami snu. Różnicuje zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem zdrowym, zagrożonym chorobą, chorym i o niepomyślnym rokowaniu. Charakteryzuje warunki pracy i zakres zadań zawodowych pielęgniarki. Opisuje istotę, cel, wskazania, przeciwwskazania, niebezpieczeństwa, obowiązujące zasady i strukturę wykonania podstawowych czynności pielęgniarskich. w dziedzinie umiejętności: Proponuje model pielęgnowania i stosuje w praktyce wybrane teorie pielęgniarstwa. Gromadzi informacje metodą wywiadu, obserwacji, pomiarów bezpośrednich i pośrednich (skale), analizy dokumentacji (w tym analizy badań diagnostycznych), badania fizykalnego w celu rozpoznawania stanu zdrowia pacjenta i sformułowania diagnozy pielęgniarskiej. Wykonuje testy diagnostyczne dla oznaczenia ciał ketonowych i glukozy we krwi i w moczu oraz cholesterolu we krwi, a także inne testy paskowe. Oznacza glikemię za pomocą glukometru. Ustala cele i plan opieki nad człowiekiem chorym lub niepełnosprawnym. Planuje i realizuje opiekę pielęgniarską wspólnie z chorym lub niepełnosprawnym i jego rodziną. Monitoruje stan zdrowia pacjenta na wszystkich etapach jego pobytu w szpitalu lub innych placówkach opieki zdrowotnej, między innymi przez ocenę podstawowych parametrów życiowych: temperatury, tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu i świadomości, masy ciała i wzrostu. Dokonuje bieżącej i końcowej oceny stanu zdrowia pacjenta i skuteczności działań pielęgniarskich. Przechowuje leki zgodnie z obowiązującymi standardami. Podaje choremu leki różnymi drogami, zgodnie z pisemnym zleceniem lekarza oraz oblicza dawki leków. Pomaga choremu w jedzeniu, wydalaniu, poruszaniu się i dbaniu o higienę osobistą. Pielęgnuje skórę i jej wytwory oraz błony śluzowe z zastosowaniem środków farmakologicznych i materiałów medycznych, w tym stosuje kąpiele lecznicze. C.W.6. C.W.7. C.W.8 C.W.9 C.W.10 C.W.11 C.W.12 C.U.1 C.U.2 C.U.3 C.U.4 C U.5 C. U. 6 C.U.7 C.U.8 C.U.9 C.U.10 C.U.11 C.U.12 Dobiera technikę i sposoby zakładania opatrunków na rany, w tym wykorzystuje bandażowanie. Wykorzystuje różne techniki karmienia pacjenta. Wykonuje zabiegi doodbytnicze – lewatywę, wlewkę, kroplówkę, suchą rurkę do odbytu. Zakłada cewnik do pęcherza moczowego, monitoruje diurezę, usuwa cewnik, wykonuje płukanie pęcherza moczowego. Układa chorego w łóżku w pozycjach terapeutycznych i zmienia te pozycje. Wykonuje gimnastykę oddechową i drenaż ułożeniowy, inhalację i odśluzowywanie dróg oddechowych. Wykonuje nacieranie, oklepywanie i inne techniki masażu klasycznego, ćwiczenia czynne i bierne. Zapewnia choremu bezpieczne otoczenie. Stwarza choremu warunki do snu i wypoczynku. Wykonuje płukanie oka i ucha. Podłącza i obsługuje zestawy do kroplowych wlewów dożylnych. Zakłada zgłębnik do żołądka i odbarcza treści. Stosuje zabiegi przeciwzapalne i bańki lekarskie. Zakłada i usuwa cewnik z żył obwodowych. Monitoruje, ocenia i pielęgnuje miejsce wkłucia centralnego, obwodowego i portu naczyniowego. Wykonuje pulsoksymetrię i kapnometrię. Asystuje lekarzowi przy badaniach diagnostycznych: nakłucia jamy brzusznej, opłucnej, pobierania szpiku i punkcji lędźwiowej. Pobiera materiał do badań laboratoryjnych i bakteriologicznych. Wykonuje kąpiel noworodka i niemowlęcia oraz monitoruje jego rozwój. Przygotowuje siebie i sprzęt do instrumentowania i zmiany opatrunku na ranie. Prowadzi dokumentację opieki pielęgniarskiej, w tym historię pielęgnowania, kartę obserwacji, kartę gorączkową, książkę raportów, kartę profilaktyki i leczenia odleżyn. Odnotowuje wykonanie zleceń w karcie zleceń lekarskich. Pomaga pacjentowi w adaptacji do warunków panujących w szpitalu i w innych przedsiębiorstwach podmiotu leczniczego. w dziedzinie kompetencji społecznych: Szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece. Systematycznie wzbogaca wiedzę zawodową i kształtuje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu. Przestrzega wartości, powinności i sprawności moralnych w opiece. Wykazuje odpowiedzialność moralną za człowieka i wykonywanie zadań zawodowych. Przestrzega praw pacjenta. Rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe. Zachowuje tajemnicę zawodową. C.U.13 C.U.14 C.U.15 C.U.16 C.U.17 C.U.18 C.U.19 C.U.20 C.U.21 C.U.22 C.U.23 C.U.24 C.U.25 C.U.26 C.U.27 C.U.28 C.U.29 C.U.30 C.U.31 C.U.32 C.U.33 C.U.34 C.U.35 C.K.1. C.K.2 C.K.3 C.K.4. C.K.5. C.K.6. C.K.7. Forma i warunki potwierdzenia efektu kształcenia Kompetencja społeczne umiejętności wiedza 15 Współdziała w ramach zespołu interdyscyplinarnego w C.K.8 rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad kodeksu etyki zawodowej. Jest otwarty na rozwój podmiotowości własnej i pacjenta. C.K.9 Wykorzystuje empatię w relacji z pacjentem i jego rodziną C.K.10. oraz współpracownikami. Efekt kształcenia Sposób potwierdzenia (weryfikacji) osiągany przez moduł/przedmiot (symbol efektu) Symbol efektu C.W1. sprawdzian ustny - odpowiedź na pytania C.W2. sprawdzian pisemny; esej, raport C.W3. testy wiadomości: jednokrotnego wyboru, uzupełnień, C.W4. mieszany, C.W5. C.W6. C.W7. C.W8 C.W 9. C.W10 C.W11. C.W.12 C.U1; C.U2; Sprawdzian ustny: odpowiedź na pytania, opisy C.U3.; C.U4 przypadków klinicznych, C.U5.; C.U6. Sprawdzian praktyczny, ćwiczenia praktyczne, C.U7; C.U8; Ocena prowadzonej dokumentacji procesu pielęgnowania i raportu pielęgniarskiego C.U 9.;C.U10 C.U11.;C.U12. C.U13; C.U14; C.U15.; C.U16. C.U17.;C.U18.; C.U19.;C.U20 C.U21.;C.U22. C.U23; C.U24; C.U25.; C.U26. C.U 27.;C.U28.; C.U29.;C.U30 C.U31.;C.U32. C.U33; C.U34; C.U35. 16 Stosowane metody dydaktyczne 17 Forma i warunki zaliczenia modułu, zasady dopuszczenia do egzaminu oraz C.K1.; C.K2.; C.K3.; C.K4.; C.K5.; C.K6.; C.K7. C.K8.; C.K9.; C.K10.. Obserwacja przez nauczyciela prowadzącego, Obserwacja przez opiekuna praktyk, Ocena koleżeńska, opinie pielęgniarek, Samoocena studenta Wykład , ćwiczenia, pokaz, instruktaż, metoda przypadków, dyskusja dydaktyczna, praca z podręcznikiem, metoda sytuacyjna, seminaria, samodzielne studiowanie zajęcia praktyczne Zasady dopuszczenia do egzaminu: 1. Pozytywna ocena z pracowni umiejętności pielęgniarskich-warunki zaliczenia: Przestrzeganie regulaminu w pracowni umiejętności pielęgniarskiej. Bieżące ocenianie wykonywanych zabiegów. zaliczenia poszczególnych zajęć 2. 3. 4. Zaliczenie ćwiczeń (zgodnie z wykazem w dzienniku zaliczeń). Zaliczenie kolokwiów cząstkowych i semestralnych . Zaliczenie pracy własnej studenta. Wykłady: Zaliczenie kolokwiów cząstkowych (opisowe lub testowe) w sem. I – 2; sem. II- 1. Zadania do samodzielnej pracy studenta: Przygotowanie eseju na wybrany jeden z 9 tematów -20 godz. (sem.I). Pracownia umiejętności pielęgniarskich - 15godz.: Podnoszenie i przenoszenie chorego, bandażowanie kończyny dolnej: pośladka, uda, biodra, stopy, kolana (5 godz. sem. I). Wykonywanie nowoczesnych opatrunków, przygotowanie stolika opatrunkowego (10 godz. sem. II). Pozytywna ocena z zajęć praktycznych - warunki zaliczenia: obowiązkowa 100% obecność na zajęciach, przestrzeganie regulaminu zajęć praktycznych, zaliczenie procesu pielęgnowania, zaliczenie tematów, zaliczenie efektów kształcenia – wg dziennika. Ocena z zajęć praktycznych stanowi: (35% oceny wiedzy; 50% oceny umiejętności; 5% oceny kompetencji społecznych; 10% oceny procesu pielęgnowania) 18 Treści merytoryczne przedmiotu Forma egzaminu – test jednokrotnego wyboru Test obejmuje materiał z wykładów i ćwiczeń. Składa się z 50 pytań. Za każdą poprawną odpowiedz student otrzymuje 1 pkt. Czas egzaminu- 50 minut. Warunkiem otrzymania oceny pozytywnej z testu jest uzyskanie 55% poprawnych odpowiedzi (egzaminator może obniżyć próg zdania testu do 50% - jeśli uzyskanie 55% okaże się zbyt trudne). Na ocenę końcową z przedmiotu składa się: 1. pozytywna ocena z egzaminu (50%) 2. pozytywna ocena z pracowni umiejętności pielęgniarskich (30%) 3. pozytywna ocena z zajęć praktycznych (20%) Tematyka wykładów i seminariów: 1. Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące pielęgniarstwa. Istota pielęgniarstwa. 2. Uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa na tle transformacji opieki- kierunki rozwoju. Rozwój pielęgniarstwa na świecie i w Polsce. 3. Pielęgniarstwo przednowoczesne i nowoczesne. 4. Rozwój współczesnego pielęgniarstwa. Misja pielęgniarstwa, rola społecznozawodowa, koncepcja opieki holistycznej, funkcje pielęgniarki. 5. Wprowadzenie do zagadnień zdrowia i opieki nad zdrowiem. 6. Podstawowe potrzeby zdrowotne i ich zaspakajanie, współczesne kierunki rozwoju opieki nad zdrowiem. 7. Komunikowanie i relacje międzyludzkie w opiece nad zdrowiem. 8. Szpital- przyjęcie chorego do szpitala i oddziału. Profilaktyka zakażeń szpitalnych. 9. Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. 10. Rola i zadania pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym. 11. Zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem zdrowym, zagrożonym chorobą, chorym, niepełnosprawnym i o niepomyślnym rokowaniu. 12. Proces pielęgnowania – istota, cechy, etapy, zasady stosowania procesu. Dokumentowanie opieki pielęgniarskiej. 13. Pielęgnowanie tradycyjne a proces pielęgnowania. Diagnozy pielęgniarskie. 14. Metody gromadzenia danych o pacjencie. 15. Ocena stanu, rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych u pacjentów z zaburzeniami w funkcjonowaniu narządów i układów. 16. Teorie / modele pielęgnowania: F. Nightingale, V. Henderson, D. Orem, C. Roy i B. Neuman oraz inne teorie klasyczne pielęgniarstwa. Tematyka ćwiczeń: 1. Wprowadzenie do zajęć. Przygotowanie roztworów środków dezynfekcyjnych. 2. Mycie higieniczne rąk. 3. Słanie łóżka pustego w dwie pielęgniarki. 4. Przygotowanie łóżka dla chorego, prześcielenie łóżka z chorym. 5. Zmiana bielizny osobistej, zmiana bielizny pościelowej częściowa lub całkowita. 6. Mycie i kąpiel chorego w łóżku w dwie pielęgniarki. 7. Toaleta pośmiertna 8. Mycie głowy ciężko choremu w łóżku. 9. Toaleta jamy ustnej u ciężko chorego. 10. Kąpiel niemowlęcia i noworodka. 11. Ułożenie chorego w łóżku w różnych pozycjach z zastosowaniem udogodnień. Stosowanie profilaktyki p/odleżynowej. 12. Wykonywanie ćwiczeń uruchamiających. 13. Przemieszczanie i transport chorego. 14. Pomiary: temperatury ciała, tętna, ciśnienia krwi, oddechów, obwodów, obrzęków, bilansu płynów, masy ciała i wzrostu. Zapis parametrów w karcie gorączkowej. 15. Bandażowanie. 16. Zabiegi p/zapalne (okłady, worek z lodem, termofor, bańki ogniowe i bezogniowe). 17. Wykonanie zabiegów doodbytniczych: hegaru, wlewki doodbytniczej, kroplowego wlewu doodbytniczego, suchej rurki. 18. Wprowadzenie do aseptyki. 19. Gimnastyka oddechowa, drenaż ułożeniowy. 20. Podawanie tlenu. Wykonanie inhalacji. 21. Podawanie leków drogą doustną i doodbytniczą, do oka, ucha, nosa. 22. Karmienie i pojenie chorego. Sonda diagnostyczna: żołądkowa, dwunastnicza, płukanie żołądka, karmienie przez zgłębnik założony do żołądka metodą porcji. 23. Badania diagnostyczne. 24. Cewnikowanie, płukanie pęcherza. 25. Podawanie leków podskórnie. 26. Podawanie leków domięśniowo. 27. Podawanie leków śródskórnie. 28. Wykonanie prób uczuleniowych. 29. Pobieranie krwi na OB. 30. Kroplowy wlew dożylny, założenie venflonu. 31. Obsługa pompy infuzyjnej. 32. Mycie chirurgiczne rąk. 33. Przygotowanie stolika opatrunkowego. Wykonanie opatrunku rany „czystej”, „brudnej”. 34. Punkcje: szpiku, lędźwiowa, jamy brzusznej, jamy opłucnej. Tematyka zajęć praktycznych : 1. Poznanie specyfiki i topografii oddziału szpitalnego oraz zadań zespołu terapeutycznego. 2. Komunikowanie się z pacjentem, jego rodziną i członkami zespołu terapeutycznego. Przyjęcie pacjenta do szpitala. 3. Zapobieganie zakażeniom wewnątrzoddziałowym. 4. Zbieranie informacji o chorym (wywiad, obserwacja, analiza dokumentacji). Formy prowadzenia dokumentacji pacjenta. 5. Pomiar podstawowych parametrów – interpretacja. 6. Badania diagnostyczne – udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do badań. Rozpoznawanie problemów zdrowotnych, problemów pielęgnacyjnych pacjenta i ustalanie diagnozy pielęgniarskiej. 8. Planowanie i realizacja działań opiekuńczo-pielęgnacyjnych pacjenta. 9. Ocena efektów opieki pielęgniarskiej i dokumentowanie. 10. Wypis pacjenta ze szpitala. Edukacja pacjenta i jego rodziny. 7. Zadania do samodzielnej pracy studenta: 1. Historyczne i społeczne uwarunkowania rozwoju pielęgniarstwa. Symbole i tradycje w pielęgniarstwie. 2. Historia i rozwój pielęgniarstwa w Polsce. 3. Misja pielęgniarstwa na przestrzeni XX i XXI wieku. 4. Rola i zadania Międzynarodowej Rady Pielęgniarek a rozwój pielęgniarstwa na świecie. 5. Rola i wkład Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego w rozwój pielęgniarstwa w Polsce. 6. Rola i zadania samorządu pielęgniarek i położnych w Polsce i wpływ na rozwój pielegniarstwa. 7. Hanna Chrzanowska – działalność zawodowa i jej zasługi dla rozwoju pielęgniarstwa polskiego. 8. Teresa Kulczyńska – działalność zawodowa i jej zasługi dla rozwoju pielęgniarstwa polskiego. 9. Florencja Nightingale- jako prekursorka pielęgniarstwa na świecie 19 Wykaz literatury podstawowej Tematyka praktyki zawodowej: 1. Specyfika pracy w oddziale i poznanie zadań członków zespołu terapeutycznego. 2. Nawiązanie i podtrzymywanie kontaktu z chorym, jego rodziną i członkami zespołu terapeutycznego. 3. Przyjęcie chorego w oddział- pomoc w adaptacji do warunków szpitalnych. 4. Obserwacja sposobów przeżywania swojej choroby przez nowo przyjętych chorych do oddziału. 5. Samodzielne zbieranie informacji o chorym i dokumentowanie danych w dokumentacji pielęgniarskiej. 6. Rozpoznawanie problemów zdrowotnych chorego. Ocena stanu zdrowia chorego w zakresie możliwości samoobsługi. 7. Planowanie opieki nad chorym zgodnie z rozpoznanymi problemami zdrowotnymi. 8. Przygotowanie chorych do badań, pobieranie materiałów do badań. 9. Wykonywanie zabiegów pielęgnacyjno-higienicznych oraz udział w zaspakajaniu podstawowych potrzeb chorego i pomoc w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych. 10. Ocena podjętych działań – dokonanie oceny opieki nad chorym. 11. Dokumentowanie podejmowanych działań pielęgnacyjnych i opiekuńczych. Pisemne sprawozdanie o stanie zdrowia chorego. 12. Zapobieganie zakażeniom wewnątrzszpitalnym i wewnątrzoddziałowym. 13. Sposoby odżywianie się chorych – rodzaje diet w zależności od schorzenia. 14. Przestrzeganie praw pacjenta – właściwa ich interpretacja. 15. Przygotowanie pacjenta do wypisu- edukacja pacjenta i jego rodziny 1. Ciechaniewicz W(red.): Pielęgniarstwo-ćwiczenia. Warszawa 2006. 2. Ciechaniewicz W., Grochans E., Łoś E.: Wstrzyknięcia śródskórne, podskórne, domięśniowe i dożylne. Warszawa 2006. 3. Kózka M (red).: Stany zagrożenia życia. Wybrane standardy opieki i procedury postepowania pielęgniarskiego. CMUJ, Kraków 2001,2006. 4. Kózka M., Płaszewska-Żywko L.: Procedury pielęgniarskie. PZWL, Warszawa 2009. 5. Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K. (red.): Podstawy pielęgniarstwa. Podręcznik dla studentów i absolwentów kierunków pielęgniarstwo i położnictwo. Lublin 2008. 6. Zahradniczek K.(red.): Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych. 20 Wykaz literatury uzupełniającej (pomocniczej) 21 Wymiar, zasady i forma odbywania praktyki zawodowej Warszawa 2004. Andres J. (red.): Pierwsza pomoc i resuscytacja krążeniowo-oddechowa. Kraków 2006. 2. Brożek L.: Wstrzyknięcia i wlewy dożylne. Warszawa 1995. 3. Budynek M., Nowacki C.: Wiedza o opatrunkach. Łódź 1999. 4. Budynek M., Nowacki C.: Opatrywanie ran wiedza i umiejętności. Lublin 2008. 5. Collins S. Parker E: Propedeutyka pielęgniarstwa. PZWL, Warszawa 1989. 1. Dison N.: Technika zabiegów pielęgniarskich. PZWL, Warszawa 1999. 2. Grajcarek A. (red.) Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia HIV w praktyce pielęgniarskiej. Poradnik dla pielęgniarek i położnych. Studio poligraficznoReklamowe, Warszawa 1996. 6. Górajek-Jóźwik J. (red.): Filozofia i teorie pielęgniarstwa. Lublin 2007. 7. Górajek-Jóźwik J. (red.): Wprowadzenie do diagnozy pielęgniarskiej. Warszawa 2007. 8. Hildebrand N.: Iniekcje, infuzje, pobieranie krwi. Wrocław 2001. 9. Kessler E.: Opatrunki. Wyd. Urban&Partner, Wrocław, 1999. 10. Kruk-Lipiec G.(red.): Odleżyny. Poradnik dla pielęgniarek i położnych. Katowice1997. 11. Maksymowicz A.: Zagadnienia zawodowe pielęgniarstwa na tle historycznym. Warszawa 1977. 12. Motyka M.: Pielęgnowanie a pomoc psychiczna w chorobie. CEM, Warszawa 1999. 13. Nosowska K.: Podstawy sterylizacji i dezynfekcji w zwalczaniu zakażeń szpitalnych. Lublin 1999. 14. Postępowanie zapobiegawcze i diagnostyczne w przypadku zakażenia HIV i zachorowania na AIDS – zalecenia dla pracowników medycznych. Warszawa 1996. 15. Poznańska S.: Pielęgniarstwo wczoraj i dziś. PZWL, Warszawa 1988. 16. Poznańska S., Płaszewska-Żywko L.: Wybrane modele pielęgniarstwa. Wyd. CMUJ, Kraków 2001. 17. Salvage J. (red.): Pielęgniarstwo w działaniu. Warszawa 1998. 18. Ślusarska B., Zarzycka D.: Kultywowanie symboliki w pielęgniarstwie. Lublin 2011. 19. Szwałkiewicz E.: Zasady podnoszenia i przemieszczania pacjentów. Przewodnik dla pielęgniarek. Wrocław 2000. 20. Widomska- Czekajska T., Górajek- Jóźwik J.: Przewodnik encyklopedyczny dla pielęgniarek. PZWL, Warszawa 1996. 21. Wrońska J.: Rola społeczno – zawodowa pielęgniarki. Studium z zakresu współczesnego pielęgniarstwa. CEM, Warszawa 1997. 120godz; 3 tygodni; I rok ; II semestr; wakacyjna 1. Miejsce odbywania praktyki: oddziały dla chorych dorosłych: chorób wewnętrznych, opiekuńczo-pielęgnacyjny. Cel praktyki : Doskonalenie podstawowych umiejętności zawodowych niezbędnych do zaspokojenia potrzeb i rozwiązywania problemów zdrowotnych chorego hospitalizowanego. Warunki zaliczenia praktyki zawodowej: obowiązkowa 100% obecność na zajęciach przestrzeganie regulaminu praktyk zawodowych zaliczenie procesu pielęgnowania zaliczenie tematów zaliczenie efektów kształcenia – wg dziennika. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia: sprawdzian umiejętności praktyczny, sprawdzian ustny , ocena prowadzonej dokumentacji procesu pielęgnowania, samoocena. Zaliczenie na ocenę: średnia arytmetyczna oceny (wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych ) przez opiekuna dydaktycznego praktyk w porozumieniu z opiekunem praktyk/ pielęgniarką z ramienia zakładu pracy