koncepcja zastosowania metody zarządzania łańcuchem dostaw w
Transkrypt
koncepcja zastosowania metody zarządzania łańcuchem dostaw w
KONCEPCJA ZASTOSOWANIA METODY ZARZĄDZANIA ŁAŃCUCHEM DOSTAW W PROCESIE INWESTYCYJNYM W BUDOWNICTWIE Anna SOBOTKA, Daniel WAŁACH∗ Akademia Górniczo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków Streszczenie: Zastosowanie nowoczesnych metod zarządzania pozwala na podniesienie efektywności działalności budowlanej. Jedną z nich jest zarządzanie łańcuchem dostaw – SCM (Supply Chain Management). SCM może być postrzegane jako filozofia zarządzania przepływami w ramach całego procesu biznesowego – zorientowana na zaspokojenie potrzeb klienta, kooperację i maksymalizację zysków każdej organizacji w łańcuchu lub sieci wielu biznesów i związków. W artykule dokonano analizy rozwoju znaczenia i roli łańcuchów dostaw. Zwrócono uwagę na zastosowanie rozwiązań koncepcji SCM w procesie rozwoju produktu, jakim jest efekt końcowy przedsięwzięcia budowlanego – obiekt lub obiekty a dokładniej – usługi realizowane w oparciu o wykonane obiekty. Omówiono zastosowania rozwiązań innowacyjnych w tzw. procesie „dostarczania produktu/projektu” na przykładzie budownictwa drogowego. Słowa kluczowe: zarządzanie łańcuchem dostaw, rozwój produktu, przedsięwzięcie budowlane, innowacje. 1. Wstęp Podobnie jak w przemyśle, także w budownictwie zmienia się podejście do zarządzania łańcuchem dostaw (ang. Supply Chain Management – SCM) z koncepcji dotyczącej obszaru logistyki – przepływów zasobów materialnych, na całość działań wszystkich organizacji biorących udział w realizacji przedsięwzięcia (Vrijhoef i Koskela, 1999; Sobotka i Jaśkowski, 2009). Elementami łańcucha dostaw są nie tylko dostawcy i odbiorcy zasobów, pośrednicy i ich działalność, ale też wszelkie inne działania i relacje związane z pozyskiwaniem zasobów, ich konwersją i zbytem gotowych produktów, uwzględniając wszystkie etapy procesu produkcyjnego a w budownictwie – budowlanego cyklu inwestycyjnego. Podczas realizacji przedsięwzięć budowlanych bierze udział wielu różnych uczestników, których łączą relacje o różnym charakterze, a także zbiega się wiele łańcuchów logistycznych, których celem jest zaopatrzenie placu budowy w zasoby fizyczne (surowce, wyroby, urządzenia, energię itd.), informacyjne i finansowe. Efektem końcowym tych działań jest obiekt budowlany lub raczej usługi świadczone w oparciu o wybudowane obiekty. W dużym skrócie można określić, że zarządzanie łańcuchami jako koncepcja w zastosowaniu do budownictwa obejmuje zarządzanie łańcuchami dostarczania produktu, to jest wykonania przedsięwzięcia /projektu budowlanego (ang. project supply chains; ∗ w przemyśle – product supply chains (O’Brien i in., 2009). Wykonanie produktu, zwłaszcza takiego jakim jest realizacja przedsięwzięcia/projektu budowlanego jest związane z procesem rozwoju produktu (ang. process development product – PDP), w którym koncepcja SCM ze swoimi rozwiązaniami ma ważną rolę do spełnienia (Koskela, 2000). Omówienie takiego podejścia do koncepcji SCM w zastosowaniu do budownictwa jest przedmiotem rozważań w tym artykule. 2. Zarządzanie łańcuchem dostaw jako koncepcja dostarczania produktu Termin „łańcuch dostaw” (ang. Supply Chain – SC) odnosi się do serii współzależnych działalności lub procesów (czasami sekwencyjnych a czasami równoległych) realizowanych przez organizacje jak również przepływów pomiędzy nimi, wspomaganych infrastrukturą (ludźmi, urządzeniami, budynkami, oprogramowaniem/software, itd.). Te przepływy wyrażają obecny lub przyszły popyt na zasoby (surowce, wyroby) i zaspakajające go dostawy (zasobów, to jest: wyrobów, informacji, pieniędzy i pracowników). Analizując literaturę przedmiotu, można zauważyć różne etapy w rozwoju znaczenia, koncepcji i zastosowań wyrosłych na bazie łańcuchów dostaw i ich roli. W etapie I – łańcuch dostaw, zwany też łańcuchem logistycznym, Autor odpowiedzialny za korespondencję. E-mail: [email protected] 655 Civil and Environmental Engineering / Budownictwo i Inżynieria Środowiska 2 (2011) 655-659 rozumiany był przede wszystkim jako współzależne ogniwa (organizacje), których celem jest umożliwienie przepływów dóbr fizycznych, informacji i kapitału od źródeł ich pozyskiwania, poprzez przetwarzanie i dostarczanie gotowych produktów klientom. Etap II – oprócz prostych łańcuchów dostaw, w których przeważają relacje „jeden do jednego”, wyróżnia się w bardziej skomplikowanych organizacjach sieciowe łańcuchy dostaw (ang. supply chain networks), w których każde ogniwo może być połączone z kilkoma dostawcami i odbiorcami. Prowadzi to do powstawania sieci dostaw (ang. supply network). W sieciach dostaw przedsiębiorstwa uczestniczą w więcej niż jednym łańcuchu dostaw. Przyjęty termin zarządzanie łańcuchami dostaw (ang. Supply Chain Management – SCM) oznacza zarządzanie przepływami fizycznymi wyrobów i usług, informacji i pieniędzy pomiędzy działalnościami lub etapami procesu, który przedsiębiorstwa realizują, podczas wykonywania usług dla klientów jako cel (tj. dostarczyć właściwy produkt, we właściwych ilościach, we właściwe miejsce, o właściwym czasie, koszcie, o właściwej cenie, we właściwym stanie/jakości). Głównym celem zarządzania łańcuchami dostaw może być: − maksymalizacja ogólnej wartości łańcucha dostaw, − maksymalizacja rentowności łańcucha dostaw, − satysfakcja klienta, − efektywne zarządzanie produkcja, finansami/kosztami i informacją. Synchronizacja przepływów pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorstwami ogniwami łańcucha/sieci dostaw wymaga zastosowania odpowiednich metod i narzędzi zarządzania. Metoda SCM ma także na celu osiągnięcie ścisłej współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami tzw. ogniwami łańcucha, dzięki integracji i koordynacji procesów przepływu zasobów (fizycznych i informacyjnych oraz finansowych), wysokiej efektywności poszczególnych przedsiębiorstw, jak i optymalizacji wartości dodawanej we wszystkich ogniwach łańcucha do oczekiwanego przez klienta produktu. Rozciągnięcie tej filozofii na wszystkie obszary funkcjonalne współpracujących przedsiębiorstw pozwoliło na zdefiniowanie jeszcze innego podejścia do łańcucha dostaw, które wyraża definicja Komitetu Technicznego Europejskiego Komitetu Normalizacji (European Committee, 1997). Według definicji: „łańcuch dostaw stanowi sekwencję procesów wnoszących wartość dodaną do produktu w trakcie jego przepływu i przetwarzania, od oryginalnego źródła przez wszystkie formy pośrednie aż do postaci zgodnej z życzeniem klienta końcowego”. SCM jako metoda zarządzania wciąż rozwija się i przykładowo Witkowski (2003) przekonuje, że „istotą współczesnego zarządzania łańcuchami dostaw (SCM) jest proces decyzyjny związany z synchronizowaniem fizycznych, informacyjnych i finansowych strumieni popytu i podaży przepływających między jego 656 uczestnikami w celu osiągnięcia przez nich przewagi konkurencyjnej i tworzenia wartości dodanej z korzyścią dla wszystkich jego ogniw, klientów oraz pozostałych interesariuszy”. SCM może być więc postrzegane jako filozofia zarządzania przepływami w ramach całego procesu biznesowego – zorientowana na zaspokojenie potrzeb klienta, kooperację i maksymalizację zysków każdej organizacji w łańcuchu lub sieci wielu biznesów i związków. Rozumując w ten sposób, SCM ma zastosowanie w realizacji projektów/przedsięwzięć kapitałowych (ang. project supply chains) tak jak w innych przemysłach w dostarczaniu/wytwarzaniu wyrobów lub usług (ang. product supply chains). Proces rozwoju projektu (lub produktu, ang. Process Development Product – PDP), którego ostatecznym efektem jest wyrób lub usługa, obejmujący etapy od identyfikacji potrzeb i szans rynkowych oraz opracowania koncepcji, poprzez projektowanie, produkcję i przekazanie (dostarczenie produktu) klientom, w budownictwie stanowi cykl inwestycyjny obejmujący fazy: przygotowania, wykonania i oddania do eksploatacji wykonanego obiektu lub obiektów inwestycji budowlanej. Proces rozwoju produktu w środowisku budownictwa wymaga udziału dużej liczby współpracujących uczestników przedsięwzięcia, którzy są częścią różnych biznesów. PDP wymaga interakcji wewnątrz i międzyorganizacyjnych, na wszystkich jego etapach w ramach projektu. SCM ze swoimi rozwiązaniami daje szansę uzyskiwania synergii z integracji wewnątrz i zewnątrz przedsiębiorstwa i zarządzać jej efektami. I tutaj można wskazać SCM, jako podstawową koncepcje zarządzania procesem rozwoju produktu/projektu w różnych branżach a także przedsięwzięcia budowlanego. Jest to kolejny, III etap w rozwoju SCM, jako koncepcji zarządzania produkcją. Łańcuch dostaw, a właściwie sieć dostaw charakterystyczną dla rozwoju produktu w budownictwie, na przykładzie budowy drogi, przedstawia rysunek 1. Pomiędzy uczestnikami tej sieci zachodzą przepływy informacyjne, decyzji, fizyczne, kapitałowe, ludzi. Mają one różny kierunek, wielorakie związki, w różnych okresach: stałe, jednorazowe itd. Zarządzanie łańcuchami dostaw w budownictwie (ang. Construction Supply Chain Management – CSCM) obejmuje kluczowe procesy biznesowe wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. Do kluczowych procesów biznesowych zalicza się: − zarządzanie projektem/przedsięwzięciem, − zarządzanie relacjami z dostawcami i odbiorcami /inwestorem, − zarządzanie przepływem pracy/procesami, − zarządzanie środowiskiem i relacjami z otoczeniem, − badania i rozwój, − zarządzanie popytem/potrzebami inwestora i użytkownika, − realizację zamówień. Anna SOBOTKA, Daniel WAŁACH Infrastruktura transportowa Operatorzy – zarządzający eksploatacją inwestycji (najemcy, dzierżawcy itd.) )ący obiekt Wykonawcy budowlani Wykonawcy usług: geodezyjnych, transportowych itd. Dostawcy zasobów (wyrobów i urządzeń w tym maszyn budowlanych, energii itd.) Menedżerowie kosztów Projektanci Producenci wyrobów budowlanych Planiści gospodarki przestrzennej Organizacje użytkowników (klientów) Inwestorzy Zarządzający projektem Instytucje finansujące Planiści ─ specjaliści w zakresie infrastruktury drogowej i usług transportowych Rys. 1. Łańcuch dostaw „rozwoju produktu” (procesu inwestycyjno budowlanego) zaangażowany w realizację infrastruktury transportowej W procesie rozwoju produktu (PDP – Product Development Process) stosując koncepcję SCM trzeba odpowiedzieć na pytania: − Kto jest kluczowym członkiem łańcucha dostaw zaangażowanym w PDP? − Jakie są trudności dla poszczególnych uczestników łańcucha dostaw w PDP? − Jak takie trudności wpływają na zdefiniowane wymagania i jak nimi zarządzać? Uczestnicy przedsięwzięcia to ludzie i przedsiębiorstwa z różnymi interesami, potrzebami, wartościami i celami, których różnice mogą prowadzić do konfliktu. Powinny to być zintegrowane zespoły o zbieżnych celach strategicznych. Ponadto decyzje uczestników przedsięwzięcia oddziałują na projekt i decyzje podejmowane w ramach realizacji całego przedsięwzięcia oddziałują na wykonawców PDP (Oleander i Landin, 2005). Tradycyjnie w przedsięwzięciach budowlanych jednym z pierwszych „dostawców” jest architekt, jakkolwiek i inni uczestnicy np. producenci wyrobów budowlanych, dostawcy zasobów w tym technologii, wykonawcy bywają zaangażowani na wcześniejszych etapach przedsięwzięcia (w fazie przygotowania inwestycji), biorąc udział w PDP (w sensie partnerstwa). Łańcuch dostaw w budownictwie cechuje zmienna w czasie konfiguracja jego elementów, wynikająca z postępu realizacji przedsięwzięcia. Decyzje w zakresie łańcuchów dostaw, a w szczególności doboru poszczególnych ogniw, muszą być podejmowane w trakcie realizacji poszczególnych etapów, ze względu głównie na dość długi horyzont planowania oraz duży poziom ryzyka w działalności budowlanej, czego wynikiem są trudne do przewidzenia zmiany w zakresie technicznym, technologii i organizacji produkcji. Dynamika konfiguracji powinna być uwzględniona już na etapie opracowywania koncepcji. Problem konfiguracji łańcucha dostaw polega na wyborze dostawców, wykonawców, technologii wykonania poszczególnych procesów i sposobów transportu na każdym etapie łańcucha (sieci dostaw). Poszczególne etapy łańcucha (reprezentujące procesy niezbędne przy konwersji dóbr w produkt końcowy) mogą być realizowane wariantowo różnymi sposobami i przy użyciu różnych zasobów zarówno odnawialnych jak i nieodnawialnych (materiały mogą być dostarczane od różnych producentów, hurtowników; procesy budowlane można realizować przy zastosowaniu różnych maszyn, zestawów maszyn, w różnych technologiach). 3. SCM w procesie rozwoju projektu/przedsięwzięcia budowlanego Zastosowanie koncepcji zarządzania łańcuchami dostaw (SCM – Supply Chain Management) z jej specyficznymi rozwiązaniami (partnerstwo, współzależność, integracja, koordynacja i in.) w przedsięwzięciach budowlanych pozwala na wdrażanie szeroko pojętych innowacji, w celu usprawnienia i bardziej efektywnie realizowanego procesu inwestycyjnego budowy obiektów. Tym bardziej, że w nowym ustawodawstwie istnieje możliwość dużej swobody w wyborze przez wykonawców sposobu wykonania zadań a zatem istnieje możliwość wprowadzania innowacyjnych rozwiązań z zakresu technologii (innowacji procesowej) oraz organizacji i zarządzania (innowacji organizacyjnych). To pozwala uczestnikom przedsięwzięcia na wybór i wprowadzanie lepszych rozwiązań z punktu widzenia ostatecznego 657 Civil and Environmental Engineering / Budownictwo i Inżynieria Środowiska 2 (2011) 655-659 efektu (całego łańcucha dostaw) tj. np. wysokiej jakości usług świadczonych w oparciu o zrealizowane obiekty, oraz spełnienia innych kryteriów oceny (związanych z kosztami, czasem, ochroną środowiska, zagospodarowaniem odpadów itd.) a także realizacji celów poszczególnego ogniwa łańcucha – uczestnika przedsięwzięcia (np. producenta wyrobów budowlanych). Dobrym przykładem ilustrującym możliwość wdrożenia innowacyjnego rozwiązania technologicznego może być wykorzystanie na podbudowę dróg kruszyw pochodzących z recyklingu lub powstałych jako odpad z innych procesów produkcyjnych zamiast powszechnie stosowanych kruszyw łamanych. Niejednokrotnie wymaga to wykonania specjalistycznych badań w celu określenia lub poprawienia poszczególnych parametrów fizykomechanicznych badanego materiału. W Laboratorium Badań Własności Skał i Wyrobisk Kamieniarskich Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii AGH przeprowadzano takie badania odpadu pochodzącego z czynnej termicznie hałdy kopalnianej (Mazurek i Wałach, 2001). Omawiana hałda zajmowała obszar około 25 ha i zbudowana była z przepalonych odpadów kopalnianych. Obiekt wznoszony był przez kilkadziesiąt lat i niemal od początku hałda paliła się. W latach osiemdziesiątych większość ognisk pożarowych zlikwidowano, ale wysoka temperatura wewnątrz hałdy utrzymywała się jednak nadal. W celu pozyskiwania materiału z hałdy opracowano specjalną technologię. Urabianie i transport odbywał się za pomocą samojezdnych ładowarek. Urabiany materiał o granulacji od zera do około 200 mm, a niekiedy nawet 500 mm podawany był na samojezdny przesiewacz wibracyjny z zestawem wymiennych sit. Produktem końcowym był niesort, kruszywo o granulacji 0-5mm, 0-10 mm, 0-12 mm, 5-16 mm, >16 mm albo o innych wymiarach zgodnie z życzeniem odbiorcy. Celem badań było określenie własności fizycznych najczęściej produkowanych frakcji i grup frakcji kruszywa umożliwiających dokonanie wszechstronnej oceny ich przydatności między innymi w drogownictwie. Przeprowadzone badania wykazały, że ze względu na wartość wskaźnika nośności, badane mieszanki kruszywa nie spełniały wymagań dotyczących jego przeznaczenia na podbudowę zasadniczą i pomocniczą. Stąd rozpoczęto działania, których celem było ulepszenie badanego materiału, polegające na zastosowaniu mieszanki badanych kruszyw z żużle wielkopiecowym. Na podstawie przeprowadzonych dodatkowych badań stwierdzono, że kruszywo pochodzące z przepalonej hałdy może być wykorzystywane do mieszania z innymi rodzajami kruszywa np. naturalnego w celu ich ulepszenia. Także samo kruszywo z hałdy może być ulepszane poprzez doziarnienie na przykład żużlem lub kruszywami naturalnymi, a także popiołami lotnymi (w celu poprawy wskaźnika piaskowego i wskaźnika nośności podłoża). Wyniki powyższych badań dają podstawę do wdrożenia takiej innowacji materiałowej. Cena jednostkowa takiego materiału jest znacznie niższa w porównaniu z tradycyjnym kruszywem pomimo konieczności stosowania dodatkowym procesów 658 technologicznych ulepszających ich własności, co zwiększa rentowność i efektywności prowadzonych inwestycji drogowych. Ponadto znaczne zużycie tego materiału jakie mamy przy inwestycjach drogowych, może spowodować trwałą zmianę w otaczającym krajobrazie prowadzonej inwestycji (zmniejszenie wysokości i zasięgu hałd kopalnianych), co korzystnie wpływa zarówno na użytkowników dróg jak i lokalną społeczność. Przytoczony przykład stanowi ilustrację rozwoju produktu jakim jest wykonanie drogi (podbudowy drogi) w sensie całej inwestycji i wszystkich zainteresowanych ogniw łańcucha dostaw przy maksymalizacji zysku jednego z ogniw (producenta/dostawcę kruszywa). Powyższe rozwiązanie znalazło zastosowanie przy budowie autostrady A1 na Śląsku pomiędzy Sośnicą a Bełkiem (Głogowski, 2007), a także przy wielu innych inwestycjach drogowych. Często spotykaną sytuacją w przedsięwzięciach inwestycyjnych, w tym również drogowych jest zamiana technologii. Niejednokrotnie wykonawcy w porozumieniu z inwestorem dokonują zmian rozwiązań technologicznych, które z jednej strony spowodowane są chęcią maksymalizacji zysku ale z drugiej strony pozwalają wykorzystać lokalnych dostawców surowców i wyrobów budowlanych. Jako przykład można tu przytoczyć technologię wykonania kolumn żwirowych stosowaną w pracach geotechnicznych związanych z posadowieniem drogowych obiektów inżynierskich oraz wzmacnianiem podłoża gruntowego pod nasypy drogowe przy budowie na przykład obwodnicy Biecza. Zasadniczymi zaletami kolumn żwirowych są: − krótsza długość kolumn w stosunku do pali o tej samej nośności, co wynika z korzystnego działania poszerzonej stopy żwirowej; − dostosowanie długości kolumn do rzeczywistego przebiegu nośnych warstw gruntu w podłożu dzięki rejestracji oporu penetracji wibratora w podłoże gruntowe; − duża szybkość wykonania; − wykonywanie kolumn bez efektu rozluźnienia gruntu, − poprawienie parametrów wytrzymałościowych otaczającego gruntu i podłoża nośnego; − niskie jednostkowe koszty wykonania w porównaniu do większości pali i innych metod głębokiego wzmocnienia słabych gruntów. Podobnym przykładem może być zmiana koncepcji wzmocnienia skarpy znajdującej się obok szpitala w mieście Trzebnica. Wstępnie rozważano wariant zastosowania monolitycznego muru oporowego jednak na podstawie analizy kosztów, a także efektów estetycznych zdecydowano się na zastosowanie muru oporowego wykonanego z gabionów. Zastosowanie tego typu rozwiązań pozwala zmniejszyć koszty prowadzonych inwestycji przy równoczesnym zachowaniu wymaganych cech związanych z trwałością i użytecznością wykonywanych obiektów. Przykładem innowacji organizacyjnych i w zakresie finansowania jest stosowanie systemu partnerstwa Anna SOBOTKA, Daniel WAŁACH publiczno prywatnego do realizacji przedsięwzięć publicznych. Wprawdzie w Polsce ten sposób realizacji inwestycji np. drogowych, mimo swych zalet (Sobotka i in., 2007), ma niezbyt dobre doświadczenia ale na świecie można wskazać wiele inwestycji typu PPP zakończonych z sukcesem. System realizacji inwestycji budowlanych jest typowym przykładem SCM jako koncepcji zarządzania w procesie dostarczania produktu (rozwoju produktu). 4. Zakończenie Nowoczesna logistyka jest podstawą dla zarządzania łańcuchem dostaw i podkreśla ważność szerokiej koordynacji pomiędzy przepływami fizycznymi i informacyjnymi. Stąd też w literaturze przedmiotu, zwłaszcza anglojęzycznej, funkcjonuje określenie zarządzania łańcuchem dostaw i oznacza jedną z ważniejszych koncepcji zarządzania zarówno w odniesieniu do zadań i procesów logistycznych organizacji (Chan i Lu, 2008) jak również w szerszym ujęciu obejmując wszelką działalność współpracujących ze sobą samodzielnych organizacji, czy też komórek organizacyjnych wykonujących różne procesy i czynności, które „produkują” (tworzą) wartość w postaci wyrobów i usług (O’Brien i in., 2009). Także w budownictwie zmienia się podejście SCM z koncepcji dotyczącej obszaru logistyki – przepływów zasobów materialnych, na całość działań wszystkich organizacji biorących udział w realizacji przedsięwzięcia. Proces inwestycyjny w budownictwie ma charakter procesu rozwoju produktu. Podczas realizacji obiektów budowlanych, które stanowią specyficzny produkt, wykonywany na konkretne zamówienie, przez wielu współpracujących uczestników/przedsiębiorstw występują dogodne warunki do zastosowania koncepcji zarządzania SCM z jej charakterystycznymi, specyficznymi rozwiązaniami, metodami gwarantującymi zakładany efekt: jakość, czas i koszt. Ponadto w realizacji przedsięwzięć budowlanych dzięki specyficznemu partnerstwu i powiązaniu są warunki do uwzględnienia koncepcji SCM w szerszym zakresie niż tylko skoncentrowanym na produkcji, tak jak dotychczas. Jest możliwe uwzględnienie tzw. zależności miękkich: doskonalenie i zarządzanie wiedzą, zarządzanie czasem itd. Partnerstwo i współzależności między ogniwami łańcucha umożliwiają w większym stopniu projektowanie i wdrażanie innowacji (Sobotka i Jaśkowski, 2009). Wynika to między innymi z: − tworzenia szerokiej platformy wymiany informacji (sieci wiedzy), − rozmycia ryzyka na wszystkie ogniwa łańcucha, − integracji projektowania i wykonania, − lepszej koordynacji działań, − zapewnienia długookresowego utrzymywania rezultatów w wyniku aliansów strategicznych i trwałości relacji. Literatura Chan W-H., Lu M. (2008). Material handling system simulation in precast viaduct construction: modeling, analysis, and implementation. Journal Construction Engineering and Management, ASCE, Vol. 134, No.4, April 2008, 300-310. European Committee for Standardisation, CEN/TC 273 (1997). Logistics – Structure, Basic Terms and Definitions in Logistics, Brussels. Głogowski T. (2007). Śląskie hałdy znikną pod autostrady. http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,33181,4220495.ht ml. Koskela L. (2000). An exploration towards a production theory and its application to construction. Espoo, Finland: VTT. Mazurek J., Wałach D. (2001). Ocena jakości i przydatności kruszywa z przepalonej hałdy KWK Marcel. Praca niepublikowana. Kraków, 2001. O’Brien W.J., Formoso C.T., Vrijhoef R., London K.A. (2009). Construction Supply Chain Management Handbook. CRC Press Taylor&Francis Group, LLC. Oleander S., Landin A. (2005). Evaluation of stakeholder influence of the implementation of project. International Journal of Project Management, Vol. 23, 321-328. Sobotka P., Jaśkowski P. (2009). Koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw w realizacji przedsięwzięć budowlanych. Gospodarka Materiałowa i Logistyka, 2/2009, 11-20. Sobotka A., Żelazna-Blicharz A., Blicharz P. (2007). Partnerstwo publiczno-prywatne w realizacji inwestycji publicznych. Przegląd Organizacji, 4/2007, 31-34. Witkowski J. (2003). Zarządzanie łańcuchem dostaw. Koncepcje, procedury, doświadczenia. PWE, Warszawa. Vrijhoef R., Koskela L. (1999). Roles of supply chain management in construction. W: Proc. of the 7th Annual Conference of the International Group for Lean Construction (IGLC-7), Berkeley, California, 133-146, THE CONCEPTION OF USAGE OF SUPPLY CHAIN MANAGEMENT METHOD IN CONSTRUCTION PROJECTS Abstract: The application of modern management methods for construction projects allows to improve its productivity. A supply chain management is one of these methods. SCM can thus be seen as a management philosophy flows throughout the entire business process focused on customer satisfaction, collaboration, and maximizing profits of any organization in the chain or network of multiple businesses and relationships. Attention was drawn to apply the solutions of supply chain management concept in product development, which is the end result of a construction project - the object or objects and more through services on the basis of constructed objects. The example of the application of innovative solutions in the so-called product/project delivery during execution of road construction was discussed. Artykuł opracowano w nr 2124/B/T02/2011/40 ramach projektu badawczego 659