Listopad 2013 - Strefa Zdrowia dla Każdego

Listopad 2013 - Strefa Zdrowia dla Każdego

listopad 2013
lipiec-sierpień 2013
11 119
7-8 116
w w w. e s t r e f a z d r o w i a . p l
w w w. e s t r e f a z d r o w i a . p l
PSYCHOTERAPIA
– KIEDY, JAK,
DLA KOGO
POPRAWIANIE
URODY
Najpopularniejsze
zabiegi medycyny
estetycznej
ZADBAJ
O SWOJE
SERCE
Zapobieganie zawałom
i ich leczenie
www.estrefazdrowia.pl
wwwwww. .eesst trr ee ff aa zz dd rr oo ww ii aa .. pp ll
www.estrefazdrowia.pl
Drodzy Czytelnicy,
Choroby serca, w tym zawał, stanowią najczęstszą przyczynę zgonów na świecie. Rocznie z ich powodu umiera aż 17,5
miliona ludzi. Spróbujmy zacząć zmieniać tę smutną statystykę! Modyfikując dietę, rozstając się z paleniem papierosów,
eliminując negatywny stres i wprowadzając ruch do naszego życia, ochronimy serce przed miażdżycą i zawałem. Warto
pomyśleć o tym w listopadzie, bo właśnie teraz możemy zaplanować zimowe aktywności, na przykład wyjazd na narty,
i już zmodyfikować nasz sposób odżywiania się – choćby wprowadzając do niego więcej warzyw i owoców.
Diecie roślinnej lub z dużym udziałem roślin poświęcamy w tym numerze więcej uwagi. W Strefie Zdrowia 30+ piszemy
o dietach wegetariańskiej i wegańskiej. Nie wszyscy wiedzą, że obie te diety mają bardzo dużo zalet, ale wymagają uzupełniania niektórych pierwiastków i witamin, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym.
Sezon ten zwykle kojarzy się nam z przeziębieniem i grypą, o które w listopadzie bardzo łatwo. O ile przeziębienie jest zazwyczaj krótkotrwałe i niegroźne w skutkach, o tyle grypa może nieść ze sobą groźne powikłania. Dlatego też warto jej
zapobiegać poprzez profilaktyczne szczepienia. Kto i dlaczego powinien się szczepić? Jak odróżnić grypę od mniej groźnych wirusowych chorób? Więcej o tym przeczytacie w Strefie Zdrowia dla Każdego.
Późną jesienią wielu osobom dokuczają objawy łuszczycy. Nosimy grubsze ubrania, mniej jest światła słonecznego, a suche powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach też nie pomaga. Łuszczyca bywa szczególnie kłopotliwa dla osób starszych, ponieważ nasila się na skutek stosowania np. leków nadciśnieniowych i przeciwreumatycznych. Warto więc poznać
sposoby łagodzenia jej objawów, które przybliżamy w Strefie Zdrowia Seniora.
W miesiącu kojarzącym się z pochmurną i deszczową pogodą nie zapominamy o dzieciach. Jak wiadomo, w czasie deszczu dzieci się nudzą - ale na pewno nie z tymi rodzicami, którzy przeczytają nasz tekst o jesiennych zabawach. Wspólne pieczenie chleba, układanie własnoręcznie zrobionych puzzli czy szaleństwa na „domowym” placu zabaw wciągną
wszystkich członków rodziny. Nawet się nie obejrzymy, gdy listopad minie, a potem to już śnieg, Mikołaj i choinka…
Wszystkim naszym czytelnikom życzymy dotrwania w dobrej formie do najmilszych Świąt w roku!
Zapraszamy do lektury,
Redakcja Strefy Zdrowia dla Każdego
26
Przeziębienie
czy grypa?
6
Zawał
– jak się obronić
STREFA WIEDZY
4 Zdrowe żółte kolby
5 Sposoby na spierzchnięte usta
TEMAT NUMERU
6 Oszczędzaj serce!
STREFA
ZDROWIA 30+
10 Jedz wege – żyj długo i zdrowo
12 Endometrioza – kobiecy problem
14 Poprawianie urody
18
Jesienne
zabawy
STREFA ZDROWIA
MAMY I DZIECKA
STREFA ZDROWIA
DLA KAŻDEGO
16 Gdy maluszka boli ucho
18 W co się bawić jesienią
20 Żylaki i pajączki w ciąży
26 Nie lekceważ grypy!
28 Psychoterapia - kiedy, jak,
dla kogo?
STREFA ZDROWIA
SENIORA
STREFA RELAKSU
30 Krzyżówka
22 Zmagasz się z łuszczycą?
Nie poddawaj się!
24 Spać do rana - problemy ze snem
u osób starszych
WYDAWCA: Centrala Farmaceutyczna CEFARM SA, ul. Jana Kazimierza 16, 01-248 Warszawa
Redaktor naczelna: Joanna Januszewska Konsultacja programowa: Dział Marketingu CF CEFARM SA, tel. 22 634 01 61, [email protected]
Biuro reklamy: [email protected], tel. +48 312 37 57 Druk: Business Point Sp. z o.o.
REALIZACJA: Novimedia Sp. z o.o. (Novimedia jest częścią Wydawnictwa Zwierciadło) www.novimedia.pl Zdjęcia: www.shutterstock.com
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych reklam, ma prawo do odmowy przyjęcia materiałów reklamowych bez podania
przyczyny. Przed użyciem każdego preparatu zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych
i dawkowania oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie
stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
ZNAJDŹ NAS
NA FACEBOOKU
www.facebook.com/
strefazdrowiadlakazdego
s tref a wie d z y
Meteoropatia
WYMYSŁ CZY PRAWDA?
Ani biometeorolodzy badający m.in. wpływ
pogody na organizmy żywe, ani lekarze nie
wiedzą, jaki jest mechanizm tej dolegliwości. Ale meteoropatia, czyli nadwrażliwość na
zmiany pogody, to nie wymysł, lecz fakt potwierdzony naukowo. Badania wykazały, że
ok. 30% ludzi w populacji cierpi na tę dolegliwość. W dniach, kiedy pogoda się zmienia, skarżą się oni na kłopoty z oddychaniem,
migreny, łamanie w kościach, brak koncentracji, przygnębienie i niepokój, nastroje depresyjne. W strefie klimatycznej, w której leży
Zdrowe
ŻÓŁTE KOLBY
Kto nie ogryzał w dzieciństwie gorących kolb
kukurydzy z odrobiną masła! Taki przysmak
zawiera zaledwie ok. 90 kcal (bez okrasy),
zdrowe nienasycone kwasy tłuszczowe,
sporo białka, błonnika, witamin A, B1, B2,
E i C. Ziarna kukurydzy osłaniają i regenerują
błony śluzowe żołądka i jelit, więc polecane
są wszystkim „wrzodowcom”. Olej kukurydziany obniża poziom cholesterolu we krwi.
Z kukurydzy wykorzystuje się także znamiona (włoski), które po wysuszeniu znajdują
zastosowanie jako lek moczopędny, przeciwzapalny i rozkurczowy w przypadku
trudności w oddawaniu moczu, a także jako
lek żółciopędny w zastoju żółci i pomocniczo w zapaleniu wątroby oraz kamicy żółciowej. Mąka kukurydziana jest lekkostrawna i pozbawiona glutenu, polecana jest
wyzatem rekonwalescentom oraz osobom wy
magającym diety bezglutenowej.
Polska, meteoropatów jest niemal 60%. Nic
w tym dziwnego, bo w naszym kraju nawet
kilkukrotne zmiany frontów atmosferycznych w ciągu dnia to norma. Wśród ludzi
wrażliwych na zmiany pogody największą grupę stanowią osoby chore, z osłabionym układem odpornościowymi,
o niskim ciśnieniu, zestresowane, seniorzy i dzieci. Dwie trzecie mieszkańców miast deklaruje, że pogoda wpływa na ich samopoczucie i zdrowie,
zaś u mieszkańców wsi – połowa.
Dziczyzna
JEŚĆ CZY NIE JEŚĆ?
Dziczyzna to mięso dostępne tylko w okresie
jesienno-zimowym, ze względu na panujący
okres ochronny tych zwierząt. Jest ono rezerwuarem witamin z grupy B i minerałów (magnez, fosfor, wapń) oraz mioglobiny, która jest
źródłem bardzo dobrze przyswajalnego żelaza. Dziczyzna świetnie sprawdza się w dietach, gdyż jest mniej kaloryczna (ok. 115 kcal
w 100 g). W porównaniu z mięsem hodow-
4
lanym, zawiera zdecydowanie mniejszą ilość
tłuszczu, a większą aminokwasów egzogennych, których organizm ludzki sam nie wytwarza. Potraw z dziczyzny powinny unikać kobiety w ciąży, gdyż istnieje ryzyko zarażenia się
toksoplazmozą lub włośnicą. Ze względu na
wysokie stężenie ołowiu, który zaburza rozwój
centralnego układu nerwowego, nie należy jej
podawać także dzieciom.
NIEZAWODNY
SPOSÓB
na spierzchnięte
usta
Przesuszona skóra ust nie wygląda pięknie,
w dodatku wargi pieką i pękają. Przyczyn może
być wiele: od suchego powietrza i mrozu,
przez wahania poziomu hormonów, po niedobór witamin A, E, z grupy B lub żelaza. Aby wyleczyć usta warto zacząć od peelingu – wcierać
delikatnie brązowy cukier zmieszany z niewielką ilością wody lub użyć do tego miękkiej
szczoteczki do zębów. Gdy wargi są już gładkie, przyłożyć na kilka minut plastry zielonego
ogórka. Można też spierzchnięte wargi posmarować grubą warstwą miodu lub tłustej śmietany i pozostawić przez kwadrans. Przed wyjściem z domu na zimno i wiatr dobrze jest użyć
olejku kokosowego, masła shea, oliwy z oliwek
lub najzwyklejszej wazeliny.
REKLAMA
BILANS SERCA
Zainwestuj w serce
Zainwestuj w regularną profilaktykę, która daje możliwość
zapobiegania chorobom układu naczyniowo-krążeniowego
Dlaczego warto wykonać roczny bilans serca?
Bilans Serca, poprzez szczegółowe badania laboratoryjne i diagnostyczne, pozwoli szybko i kompleksowo ocenić ryzyko wystąpienia chorób serca. Roczny Bilans Serca to szybki
dostęp do ekspertów z dziedziny kardiologii i najnowszej technologii medycznej. Z badania można skorzystać w wybranych placówkach Polsko-Amerykańskich Klinik Serca.
Bilans Serca to możliwość wczesnego wykrycia chorób serca i układu krążenia.
„Nowoczesna medycyna, to właśnie profilaktyka
i modyfikacja wczesnych zmian i zagrożeń: podążajmy
za tymi trendami, żyjmy długo, zdrowo i szczęśliwie
– bo na to nas już stać!”
Profesor dr hab. n. med. Paweł Buszman
Specjalista Chorób Wewnętrznych, Kardiolog
ZNAJDZIESZ NAS TUTAJ :
Kto powinien wykonać roczny bilans serca?
Do skorzystania z Bilansu Serca szczególnie zachęcamy osoby zajmujące kierownicze stanowiska oraz wszystkich, którzy ze względu na charakter pracy są szczególnie narażeni
na choroby serca (częste podróże, praca w stresie, nienormowany czas pracy, itp.).
Bilans Serca polecamy także osobom z grupy ryzyka zgonu sercowego (palącym papierosy, z wysokim poziomem cholesterolu, z nadwagą oraz cukrzycą).
Jak wygląda w praktyce roczny bilans serca?
Wystarczy zadzwonić lub udać się do jednej z placówek PAKS. Wtedy zostanie Państwu
przydzielony indywidualny koordynator programu, który dostosuje termin badania do
Państwa potrzeb. Podczas pierwszej wizyty koordynator omówi z Państwem zakres Bilansu Serca, wyjaśni wszelkie wątpliwości oraz skoordynuje ścieżkę badań.
Następnie odbędzie się wstępna konsultacja lekarska. Podczas tej wizyty zostanie przeprowadzony wywiad medyczny pod kątem czynników ryzyka, uwarunkowań genetycznych, stylu życia, przebytych zabiegów i operacji, dolegliwości, chorób, a także zażywanych lekarstw. Pielęgniarka dokona pomiaru masy ciała, wzrostu, ciśnienia, obwodu talii
oraz obliczy BMI. Kolejnym krokiem będzie wizyta u lekarza i wykonanie badań diagnostycznych: EKG spoczynkowego, testu wysiłkowego, echa serca, a także badań krwi o profilu kardiologicznym. Po wykonaniu wszystkich badań spotkają się Państwo ponownie
ze swoim lekarzem prowadzącym w celu podsumowania badań i interpretacji wyników
oraz uzyskania zaleceń i rekomendacji.
WWW.KLINIKISERCA.PL
INFOLINIA: 801 502 302
t em at nu me r u
Oszczę
SERCE
Choroby układu krążenia to prawdziwa epidemia czasów
współczesnych. Jedną z najgroźniejszych jest zawał serca,
bo zagraża zdrowiu i życiu. Radzimy, jak do niego nie
dopuścić, wyjaśniamy, na czym polega leczenie i pokazujemy,
jakie atak serca może mieć konsekwencje.
Tekst: Natalia Syrzycka-Mlicka
Z
awał serca, inaczej zakrzepica tętnicy wieńcowej, to obumarcie części mięśnia sercowego z powodu
niedoboru tlenu. Następuje zwykle wtedy, gdy w tętnicy wieńcowej, jednym
z naczyń krwionośnych prowadzących do
serca, utworzy się skrzep krwi blokujący jej
przepływ. Taką blokadę może spowodować
także nagłe zwężenie tętnicy wieńcowej. To
prowadzi do reakcji zapalnej, tworzenia się
blizny (włóknienia) i martwicy tego fragmentu serca, który przestaje się kurczyć i prawidłowo tłoczyć krew. Jeśli w ciągu kilkunastu
minut nie wróci właściwe krążenie, zmiany
stają się już nieodwracalne. Większość zawałów dotyczy mięśnia komory lewej i przegrody międzykomorowej serca, dużo rzadziej
komory prawej lub przedsionków.
OBJAWY
W przypadku ataku serca istotny jest czas
reakcji. Nie można czekać i przy podejrzeniu zawału trzeba natychmiast dzwonić na
pogotowie. Najczęstsze objawy zawału serca to gniotący, rozdzierający lub piekący
ból w środkowej części klatki piersiowej (za
mostkiem), trudności z oddychaniem, wilgotna, szara cera i zawroty głowy. Mogą
także wystąpić mdłości lub wymioty, niepokój, kaszel i złe samopoczucie. Podczas ata-
ku serca ból z klatki piersiowej może promieniować do szyi, żuchwy, uszu, ramion
i nadgarstków, a także w rejon łopatek, pleców lub brzucha. Ból może się utrzymywać
od kwadransa do kilku godzin, być stały lub
też nawracający. Podczas zawału zmiana pozycji ciała nie przynosi ulgi. Mogą przy tym
pojawić się dreszcze, osłabienie i lęk.
PRZYCZYNY
Palenie papierosów, wysokie ciśnienie krwi,
nadwaga lub otyłość i wysoki poziom cholesterolu we krwi to główne przyczyny zawałów serca. Inne czynniki to cukrzyca, występowanie zawałów serca u członków rodziny,
jak również brak ruchu oraz regularnych ćwiczeń fizycznych. Do czynników, które zwiększają ryzyko zawału serca, należy wiek – bardziej narażeni są mężczyźni powyżej 45.
roku życia i kobiety powyżej 55. roku życia.
Ryzyko zawału serca jest większe u osób,
które miały już atak lub operację serca oraz
u chorych na dusznicę bolesną (ból w klatce
piersiowej wywołany brakiem tlenu w sercu).
Dusznicę bolesną można czasem omyłkowo
uznać za atak serca, ponieważ jej objawy są
podobne, jednak zazwyczaj ustępują po 1520 minutach odpoczynku lub zażyciu leku.
Typowa polska dieta zawiera zbyt duże ilości tłuszczów, cukru i soli, co przekłada się
dzaj
na osłabienie układu krwionośnego, miażdżycę i choroby serca. Dlatego należy ograniczyć spożycie tłustych potraw, takich jak
czerwone mięso, ser żółty i pleśniowy oraz
wyroby cukiernicze, za to jeść codziennie co
najmniej pięć porcji warzyw i owoców. Dobrze jest też unikać nadmiernego spożywania alkoholu. Dopuszczalna ilość to 3 jednostki dziennie w przypadku mężczyzn i 2
jednostki w przypadku kobiet - 1 jednostka
to 250 ml piwa lub 1 kieliszek wina (125ml),
lub 1 kieliszek wódki (25ml), lub 1 kieliszek
sherry (50ml).
DIAGNOZA
Większość zawałów
dotyczy mięśnia
komory lewej i przegrody międzykomorowej
serca, dużo rzadziej
komory prawej lub
przedsionków.
W przypadku podejrzenia zawału serca chory
trafia do szpitala, aby lekarz mógł przeprowadzić badania potwierdzające diagnozę.
Wykonuje się badanie elektrokardiografem
(EKG), który śledzi aktywność serca. Przy każdym uderzeniu serce wytwarza niewielkie sygnały elektryczne, rejestrowane przez urządzenie na papierze. To umożliwia lekarzowi
sprawdzenie, jak funkcjonuje serce pacjenta.
Badanie to jest bezbolesne i trwa około pięciu minut.
Uszkodzone przez atak serce powoduje wydzielanie się w organizmie szczególnych rodzajów białek. W razie podejrzenia ataku
serca pobiera się więc próbkę krwi, aby określić: obecność w niej jednej z frakcji troponin swoistych dla mięśnia sercowego, stężenie kinazy kreatynowej (CKMB), morfologię
z podstawowymi parametrami układu krzepnięcia, poziomem aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) i wskaźnikiem opadania erytrocytów (OB). Można także wykonać
prześwietlenie klatki piersiowej, aby sprawdzić, czy serce jest powiększone. Badanie to
nie daje jednak jednoznacznej odpowiedzi,
czy chory właśnie przeszedł zawał.
LECZENIE W TRAKCIE
Większość zawałów serca można skutecznie wyleczyć, jeśli pomoc lekarska zostanie
t em at nu me r u
udzielona niezwłocznie. Im szybsza reakcja,
tym większa skuteczność terapii i większa
szansa na przeżycie chorego. Jeśli jednak pogotowie jeszcze nie przyjeżdża, a chory nie
oddycha, nie kaszle, nie porusza się ani nie
reaguje na bodźce (dotyk lub mowę), należy rozpocząć akcję ratującą życie za pomocą
resuscytacji krążeniowo-oddechowej (CPR).
CPR składa się z 30 ucisków na klatkę piersiową (masaż serca) na każde 2 oddechy resuscytacyjne metodą usta-usta.
Zespół karetki pogotowia dysponuje defibrylatorem, którego używa się, jeśli zostanie
zatrzymana praca serca. Urządzenie powoduje wstrząs elektryczny i w ten sposób pobudza mięsień sercowy do pracy. Pojedyncza
dawka aspiryny podana podczas zawału zapobiega zwiększaniu się skrzepu krwi w tętnicy wieńcowej. Z kolei substancje trombo-
GROŹNY CICHY ZAWAŁ
Niektórzy ludzie nie czują wcale bólu
podczas zawału serca. Taki atak lekarze nazywają cichym zawałem. Zdarza
się on u chorych na cukrzycę i u osób
powyżej 75. roku życia. Nierozpoznanie zawału może zagrażać życiu, dobrze jest więc zwrócić uwagę na inne
niż ból i nieoczywiste objawy:
• Pocenie się bez wyraźnego powodu,
szczególnie jeśli towarzyszy mu ból
w klatce piersiowej, ramieniu, ręce,
szyi lub dolnej szczęce (żuchwie).
• Bóle stawów przede wszystkim u kobiet. Zdarza się, że lekarze diagnozują
wtedy zawał jako np. grypę.
• Nudności połączone z nadmierną potliwością i uczuciem lęku.
• Zadyszka w zwyczajnej sytuacji wynikająca z niewydolności lewej komory.
W przypadku ataku
serca istotny jest czas
reakcji. Nie można
czekać i przy podejrzeniu zawału trzeba
natychmiast dzwonić
na pogotowie.
lityczne
rozpuszczają
skrzep,
umożliwiaCZY
ŻE…
CzyWIESZ,
wiesz, że...
jąc dopływ krwi do
Aborro et qui quisque vid magnis
uszkodzonego mięevendit eos doloriatia qui nustotatem
osób
rocznie
przechodzi
wsaero
quo tem
facculpa
sitatur
sundusa
śnia
sercowego.
etur
audic zawał
te odit volorer
umquam, quod
Polsce
serca. PrawdopoLeki trombolityczquam
ipsunt. jest trzy
dobieństwo
zawału
ne podawane są
Pisinis dolorisquo consequi del molo vent
razy
większe
wsunt
przypadku
quam, abo. Et idundi
odipsus mos
w postaci zastrzymężczyzn
niżmagnimo
w przypadku
il invelias
es
ku, jak najszybciej –
kobiet.
najlepiej w ciągu godziny od pojawienia się
pierwszych objawów. Powszczepieniu pomostów naczyniodaje się również mieszankę
wych omijających miejsce zwężenia
KIG (potas, insulina, glukoza) aby
w tętnicy wieńcowej. Te „nowe” naczynia
przyspieszyć regenerację niedokrwionych
wytwarza się z żył pobranych z łydek chokomórek. Jednak podstawą leczenia każrego lub tętnicy z wnętrza klatki piersiowej.
dego pacjenta z ostrym zawałem serca jest
udrożnienie zamkniętej tętnicy wieńcowej,
co hamuje powstawanie martwicy i ograniREKONWALESCENCJA
cza wielkość uszkodzeń mięśnia sercowego.
Bardzo ważne jest, aby po zawale zachoNajskuteczniejszym sposobem jest zabieg
wać aktywność. Pomoże to wzmocnić serce,
pierwotnej angioplastyki wieńcowej, czya także zmniejszyć ryzyko kolejnego ataku.
li odetkanie tętnicy cienką rurką zakończoW zależności od kondycji fizycznej i psyną balonikiem (tzw. cewnikiem balonowym).
chicznej można zwykle wrócić do swoich
Szybkie wykonanie tego zabiegu zmniejsza
zwykłych, codziennych działań. Ważne jest
rozmiar zawału i zwiększa szanse, że pacjent
jednak, aby działania te nie były zbyt obciąprzeżyje zawał i wróci do pełnej sprawności
żające.
fizycznej.
100 tysięcy
BEZPOŚREDNIE POWIKŁANIA
LECZENIE TUŻ PO
Kiedy atak serca minie, pacjent powinien przyjmować kilka różnych leków, aby zmniejszyć
ryzyko wystąpienia kolejnego zawału. Są to:
• leki zmniejszające krzepnięcie krwi,
• betablokery spowalniające i osłabiające bicie serca dla zmniejszenia wysiłku chorego
organu,
• inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE)
rozszerzające naczynia krwionośnie i obniżające ciśnienie krwi,
• statyny pomocne w obniżaniu poziomu
cholesterolu poprzez blokowanie jego produkcji w wątrobie.
Poważne uszkodzenia serca likwiduje się
operacyjnie, stosując tzw. by-passy. Jest to
dość skomplikowana operacja, polegająca na
8
Do bezpośrednich powikłań po ataku serca należy nieregularny, nierówny rytm pracy serca (bardzo szybki lub bardzo wolny).
Określa się to mianem arytmii. Może także
nastąpić nagły, niebezpieczny spadek ciśnienia krwi – tzw. wstrząs sercowy. Uszkodzone
serce może nie być w stanie dostarczyć wystarczającej ilości krwi niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Atak
serca może także spowodować hipoksemię
(niedotlenienie krwi). Możliwe jest także nagromadzenie się płynu w płucach i wokół
nich (obrzęk płucny). W żyłach głębokich
nóg lub miednicy mogą tworzy się skrzepy
krwi i zakłócać lub blokować przepływ krwi.
Taki stan określa się mianem zakrzepicy żył
głębokich.
PÓŹNIEJSZE POWIKŁANIA
W wyniku zawału na komorze serca czasem
pozostają blizny, które nie mają zdolności kurczenia się. Podczas pracy serca obszar blizny
ulega rozciąganiu, co doprowadza do rozrostu
blizny i patologii ściany serca, a w konsekwencji do tętniaka. Tętniak z kolei może być przyczyną nieregularnej pracy serca, powstawania
skrzepów krwi i jej niskiego ciśnienia. U 5-20%
osób po zawale dochodzi do zapalenia osierdzia, któremu zwykle towarzyszy gromadzenie się płynu w wyściółce serca. Innym powikłaniem po ataku serca może być zastoinowa
niewydolność lewej komory, która często powoduje trudności z oddychaniem. Depresja,
utrata pewności siebie i popędu seksualnego
oraz obawa przed współżyciem to także częste następstwa zawału serca. Nie mówiąc już
o zwiększonym ryzyku kolejnego zawału. Aby
do niego nie dopuścić, należy regularnie kontrolować stan zdrowia i bezwzględnie przestrzegać ustalonego planu rehabilitacji.
Konsultacja: lek. med. Michał Mularczyk,
kardiolog, dietetyk
REKLAMA
9
s tref a zd ro w ia 30+
JEDZ
WEGE
ŻYJ DŁUGO I ZDROWO
Diety wegetariańska i wegańska zyskują w Polsce
coraz większą popularność. Już prawie milion
dorosłych Polaków to wegetarianie i weganie.
Czy taka dieta faktycznie jest zdrowa?
Tekst: Lila Niedźwiedzka
W
egetarianizm opiera się na produktach roślinnych, ale dopuszcza też jedzenie jaj, mleka
i przetworów mlecznych. Wegetarianie mają nieco łatwiej, bo w nabiale znajduje się zarówno dużo białka, jak i wapń. Weganizm
zaś to dieta całkowicie roślinna. Aby odżywiać się
zdrowo bez mięsa i ryb, trzeba w obu wypadkach
przede wszystkim zadbać o różnorodność posiłków. Codziennie muszą znaleźć się w nich owoce i warzywa surowe i przetworzone, różnego rodzaju kasze i płatki, ryż pełnoziarnisty lub ciemne
pieczywo, rośliny strączkowe, orzechy i pestki oraz
nabiał lub jego zamienniki wzbogacone w wapń
(mleka i jogurty roślinne: sojowe, ryżowe, migdałowe, owsiane).
NA CO ZWRÓCIĆ SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ?
Wegetarianie i weganie powinni pamiętać o tym,
że niektóre substancje odżywcze pochodzące
z diety wyłącznie roślinnej są trudno przyswajalne, zwłaszcza składniki mineralne. Wynika to
z dużej zawartości w roślinach błonnika oraz kwasów fitynowego i szczawiowego, które łączą się
w przewodzie pokarmowym ze składnikami mineralnymi, ograniczając ich wykorzystanie przez
organizm. Problematyczne bywa zapewnienie
odpowiedniej ilości cynku. Dobrze jest pamiętać,
że występuje on przede wszystkim w płatkach
owsianych, kiełkach pszenicy, orzechach, ziarnach
sezamu, pestkach dyni, kukurydzy i grochu. Jednak ze względu na niską przyswajalność tego mikroelementu, należy kontrolować jego poziom
w organizmie i w razie potrzeby zażywać suplementy.
O wiele łatwiej jest uzupełniać niedobory żelaza,
ponieważ dieta wegetariańska obfituje w wiele
produktów dostarczających tego pierwiastka i ułatwiających jego wchłanianie. Dobrym źródłem
tego mikroelementu w diecie bezmięsnej są: buraki, natka pietruszki, sałata, kapusta, brokuły, liście
bazylii, orzechy, pestki słonecznika, kiełki soi, ciecierzycy i fasoli oraz zarodki pszenne. Komponując sałatkę należy koniecznie pamiętać o dodaniu
soku z cytryny lub pomarańczy, by zawarta w nich
witamina C ułatwiła wchłanianie się żelaza z zielonych warzyw. Uzupełnienia suplementami w diecie wegetariańskiej i wegańskiej wymaga także
witamina D – w polskim klimacie najlepiej przez
cały rok. Wraz z witaminą D warto zjadać ziarna
sezamu, suszone owoce, soję, migdały, nasiona
słonecznika, ciemnozielone jarzyny liściaste, brokuły lub drożdże. Takie połączenie ułatwi wchłanianie się wapnia. Dodatkowo weganie powinni
także pamiętać o preparatach witaminy B12, której próżno szukać w jakiejkolwiek roślinie, co jest
wyjątkiem wśród witamin.
GDZIE JEST BIAŁKO?
Przy właściwie skomponowanej diecie nie trzeba
obawiać się niedoborów, choć sceptycy wciąż dopytują, czy aby wegetarianom nie brakuje białka.
Odpowiedź brzmi: nie brakuje. Nawet osoby uprawiające sporty wyczynowo mogą stosować taką
dietę – przykładem są choćby słynne tenisistki,
siostry Venus i Serena Williams. Do najważniejszych roślinnych źródeł białka należą nasiona roślin strączkowych, głównie soja, a także soczewica,
groch, ciecierzyca oraz wszystkie odmiany fasoli. Właściwie zbilansowana dieta wegetariańska
– bogata w kasze, ziemniaki, pełnoziarniste ryże
czy makarony – dostarcza podobną ilość białka,
mniej tłuszczu i więcej tzw. zdrowych węglowodanów w porównaniu do diety tradycyjnej. Dlatego też polecana jest osobom uprawiającym
długodystansowe biegi czy kolarstwo górskie.
W tych dyscyplinach sportu potrzebna jest duża
ilość energii możliwej do wykorzystania w dłuższym czasie, a tę zapewniają właśnie węglowodany złożone.
DIETA PROFILAKTYCZNA
Ministerstwo Zdrowia wiosną tego roku wydało
oświadczenie, z którego dowiadujemy się że „wegetarianizm praktykowany w prawidłowy sposób
jest zdrowy na wszystkich etapach życia”. Takie
stanowisko ogłosiło już w 2009 roku Amerykańskie Stowarzyszenie Dietetyczne (ADA), które
10
Wegetarianizm opiera
się na produktach
roślinnych, ale dopuszcza
też jedzenie jaj, mleka
i przetworów mlecznych.
Weganizm zaś to dieta
całkowicie roślinna.
stwierdziło także, że wegetarianizm może zapewniać korzyści zdrowotne w profilaktyce i leczeniu
niektórych chorób.
Badania na grupach kontrolnych dowiodły, że po
stronie zdrowotnych korzyści przejścia na dietę
wegetariańską zapisać można:
• zmniejszenie ryzyka występowania chorób
układu krążenia oraz kamicy nerkowej i kamicy
woreczka żółciowego ze względu na niższy poziom
złego cholesterolu i niższe ciśnienie;
• mniejsze ryzyko zachorowania na m.in. cukrzycę
typu II z powodu częstszego utrzymywania prawidłowej masy ciała;
• mniejsza częstotliwości występowania nowotworów jelita grubego dzięki spożywaniu większej ilości błonnika, którego źródłem są
warzywa i owoce;
• mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwory
żołądka i prostaty ze względu na wysokie spożycie
nasion roślin strączkowych;
• ograniczone – w stosunku do osób jedzących
mięso – ryzyko osteoporozy (mięso zawiera bowiem
puryny, które ograniczają przyswajanie wapnia);
• wolniejsze starzenie się organizmu z powodu
większego spożycia antyoksydantów (witamin A,
C, E i fitozwiązków).
ZAGROŻENIA
U osób stosujących dietę wege istnieje zagrożenie wprowadzenia do organizmu większej ilości
zanieczyszczeń chemicznych, zwłaszcza azotanów i azotynów, które stanowią składniki nawozów i środków ochronnych używanych w uprawie warzyw. Nieco większe niż u osób jedzących
mięso może być także spożycie szkodliwych metali ciężkich, przede wszystkim kadmu, ołowiu
i rtęci, które gromadzą się w owocach i warzywach. Są one o tyle niebezpieczne, że kumulują się w organizmie – w kościach, nerkach i mózgu. Ich sole i tlenki bywają przyczyną groźnych
zatruć, chorób układu krążenia, układu nerwowego, nerek i nowotworów. Dlatego aby minimalizować niebezpieczeństwo spożywania
zanieczyszczonych produktów rolnych warto kupować owoce i warzywa u sprawdzonych sprzedawców, w sklepach z żywnością ekologiczną lub w supermarketach oferujących produkty
z upraw ekologicznych.
REKLAMA
Siła zdrowia dla każdego
11
s tref a zd ro w ia 30+
Endometri
KOBIECY PROBLEM
E
ndometrioza to jedno z częstszych
schorzeń narządu płciowego dotykających kobiety. Można cierpieć
przez całe życie na bóle menstruacyjne, nie wiedząc, że to endometrioza, ponieważ trudno ją zdiagnozować. W Polsce
zmaga się z nią ok. miliona kobiet, a liczba ta
ciągle rośnie. W porę podjęta i dobrze dobrana terapia daje szansę na wyleczenie lub przynajmniej złagodzenie dolegliwości.
NA CZYM POLEGA ENDOMETRIOZA?
Do stanu chorobowego dochodzi wtedy, gdy
błona śluzowa wyściełająca macicę pojawia
się poza nią, powodując przewlekły stan zapalny. Komórki endometrium są rozsiewane
drogą naczyń limfatycznych i krwionośnych.
Niektóre z nich zachowują swoją zdolność
do zagnieżdżania się i zajmują inne niż macica organy ciała. Nie bardzo wiadomo, dlaczego tak się dzieje. Jedna z teorii zakłada,
że dochodzi do tego w trakcie tzw. wstecznego miesiączkowania (cofanie się krwi miesiączkowej z jamy macicy przez jajowody do
jamy otrzewnej). Inna głosi – że podczas zabiegów operacyjnych. Jeszcze inna występowanie choroby próbuje uzasadnić teorią deficytu immunologicznego: jeśli komórki błony
śluzowej znajdą się poza macicą u zdrowych
kobiet, zostają natychmiast wyłapane przez
układ odpornościowy, natomiast przy osłabionej odporności namnażają się swobodnie,
tworząc stany zapalne.
Endometrioza rozwija się zwykle w obrębie zagłębienia odbytniczo-macicznego, czyli
w miejscu, gdzie gromadzi się wydzielina miesiączkowa. Może też zajmować sąsiednie narządy, pęcherz moczowy, moczowody, jelita.
Większą skłonność do tego schorzenia mają
kobiety z częstymi miesiączkami i z dłuższymi
niż przeciętne krwawieniami (powyżej 7 dni).
NIE LEKCEWAŻ OBJAWÓW
Podstawowym symptomem endometriozy jest
silny ból w podbrzuszu towarzyszący menstruacji, połączony z obfitym i długotrwałym krwawieniem. Często bywa jednak lekceważony zarówno przez kobiety, jak i lekarzy, gdyż sama
menstruacja może powodować takie dolegliwości. Inne sygnały choroby wskazują raczej na
Często wykrywana jest zbyt późno, gdyż nie daje
objawów lub są one niespecyficzne – w końcu ból
brzucha podczas miesiączki to nic dziwnego. Tyle że
nieleczona endometrioza może grozić niepłodnością.
Tekst: Anna Nalikowska
zaburzenia przewodu pokarmowego: wzdęcia,
zaparcia, bolesność przy wypróżnianiu, występująca nie tylko w czasie krwawienia miesięcznego. Także bóle podczas stosunku, bóle w krzyżu, ogólne rozbicie, zmęczenie lub brak energii
nie są zarezerwowane wyłącznie dla tej choroby.
Jednak każdy z tych sygnałów powinien skłonić
nas do wizyty u ginekologa. Nieleczona endometrioza zamyka światło jajowodów, zwiększając ryzyko niepłodności. Może również znacząco
pogarszać jakość życia, wywiera bowiem negatywny wpływ na seks i nastrój.
U niektórych kobiet z ogniskami endometriozy ból przy stosunku płciowym jest bardzo
JAK ZMINIMALIZOWAĆ
RYZYKO ZACHOROWANIA
Najważniejsze jest wczesne rozpoznanie i leczenie, więc nie wolno lekceważyć żadnych sygnałów. Im wcześniej
postęp choroby zostanie zatrzymany,
tym mniej powikłań. Warto wyeliminować też czynniki ryzyka, np. palenie
papierosów, i ograniczyć spożycie mięsa, ponieważ często zawiera ono duże
dawki hormonów (zaburzenia hormonalne są jedną z przyczyn endometriozy). Dieta powinna być bogata w kwasy
omega-3, znajdujące się w morskich rybach, oleju rzepakowym, lnianym, sojowym i w obowiązkowy zestaw witamin
(z grupy B, A, E, C) oraz mikro- i makroelementów (magnez, żelazo, cynk,
selen). Dobrze jest spożywać produkty
regulujące gospodarkę hormonalną –
należą do nich m.in. rośliny strączkowe, brokuły, kalafior, rzepa.
12
silny, określany nawet jako przeszywający.
Z kolei część kobiet cierpiących na endometriozę odczuwa dolegliwości bólowe w jamie
brzusznej przez cały miesiąc, a nie tylko podczas miesiączki (przyczyną mogą być zrosty
i guzki endometrialne zlokalizowane za waginą i w dole macicy). Te pacjentki są w większym stopniu niż zdrowe kobiety narażone na
depresję i inne zaburzenia nastroju.
oza
METODY WYKRYWANIA
TERAPIA – ZABIEG
CZY FARMAKOLOGIA?
W leczeniu endometriozy stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz hormonalne
(doustne leki antykoncepcyjne, progestageny,
danazol, antagoniści ginadoliberyny). Celem terapii jest powstrzymanie rozrostu endometrium
oraz zlikwidowanie małych (do 3 cm) torbieli
i zrostów, pojawiających się jako skutek endometriozy. Większe torbiele usuwa się operacyjnie. Charakterystyczne dla zaawansowanego
stadium tej choroby są torbiele czekoladowe
jajników (gromadząca się krew stopniowo tworzy cystę i z czasem przybiera brunatne zabarwienie – stąd nazwa). Najczęściej usunięcie ich
wiąże się z wycięciem jajników.
Niestety, nawet po udanym zabiegu endometrioza może „walczyć” o swoje miejsce w organizmie. Szczątki endometrium mogą przeniknąć
do blizny, a wtedy w trakcie miesiączki będzie
się ona zachowywać jak endometrium w macicy, co objawia się bólem i krwawieniem.
Taką bliznę należy usunąć operacyjnie.
Zwykłe badanie ginekologiczne połączone z wywiadem lekarskim w przypadku endometriozy
jest niewystarczające. Użycie metod obrazowych
USG czy MRI (rezonans magnetyczny) też nie zawsze jest skuteczne, ponieważ ogniska zapalne
mogą być zbyt małe, by mogły zostać zauważone lub umiejscowione są w miejscu trudnym
do zlokalizowania. Lekarze w celu rozpoznania problemu korzystają z metod inwazyjnych
wykonywanych w znieczuleniu ogólnym: laparoskopii bądź laparotomii z biopsją – w trakcie której oceniany jest stan narządów
i pobierany materiał do
To ważne!
badania histopatoloRyzyko endometriozy wzrasta
gicznego.
u kobiet z chorobami o podłożu
autoimmunologicznym, m.in.
stwardnieniem rozsianym, łuszczycą, niedo- i nadczynnością
tarczycy, reumatoidalnym
zapaleniem stawów, chorobą Leśniowskiego-Crohna.
Konsultacja: lek. med.
Maria Bieńkowska-Moszuk, ginekolog
Nieleczona
endometrioza zamyka
światło jajowodów,
zwiększając ryzyko
niepłodności. Daje
również powikłania,
które pogarszają
jakość życia, a w
skrajnych przypadkach
(np. intensywne
krwawienia) być dla
niego zagrożeniem.
REKLAMA
13
s tref a zd ro w ia 30+
Uroda
DO KOREKTY
Zabiegi z zakresu medycyny estetycznej nie są
zarezerwowane już tylko dla gwiazd i osób bardzo
zamożnych. Powiększanie ust, korekta uszu czy
nosa, ujędrnienie biustu są tańsze i bezpieczniejsze
niż kilka lat temu, dlatego też coraz więcej osób się
na nie decyduje..
Tekst: Katarzyna Zielonka
D
gotowa, warto dokonać wyboru odpowiednieecyzja o operacji plastycznej nie jest
go lekarza. Drobniejsze zabiegi, takie jak np.
łatwa, jednak coraz częściej kobiety
wypełnianie ust czy zmarszczek, przeprowadecydują się na skorzystanie z podza dermatolog – najlepiej taki, który należy do
mocy chirurga. Większość pacjenStowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetek po zabiegu plastycznym czuje się atrakcyjtycznych (lista gabinetów dostępna na stronie
niej, młodziej i ma większą pewność siebie, co
www.dermatologia-estetyczna.pl). Większych
pomaga zarówno w kontaktach zawodowych,
ingerencji – korekty nosa lub powiększenia
jak i w życiu prywatnym. Część korekt jest wypiersi – dokonuje chirurg. Warto sprawdzić,
konywana w znieczuleniu miejscowym podczas
czy wybrany przez nas specjalista jest członkrótkiego zabiegu, niektóre jednak wymagają
kiem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Plaingerencji chirurgicznej. Przed operacją konieczstycznej Rekonstrukcyjnej i Estene jest zrobienie wielu badań dotyczątycznej (www.ptchprie.pl).
cych stanu zdrowia, ponieważ
Poprawianie urody wiąże
odbywa się ona w znieczulesię nieraz z poważną
niu ogólnym. Należy wykoCzy wiesz, że…
ingerencją w funkcjonać badanie morfologii
Chirurgia plastyczna to barnowanie organizmu.
i grupy krwi, OB, czasu
dzo stara dziedzina medycyny.
Należy więc poznać
krwawienia i krzepnięPierwszej upiększającej operacji
opinie nie tylko o lecia, jonogram, poziom
dokonał hinduski chirurg Sushkarzu, ale też o plaglukozy na czczo, zbaruta. W 600 roku p.n.e. w tekście
cówce, w której zadać mocznik, kreatyni„Sushruta Samhita” opisał
mierzamy
poddać
nę, poddać się badaniu
metodę rekonstrukcji nosa
się zabiegowi. DecyEKG i USG. Kobiety po 40.
i uszu u mężczyzny, który
zja o wyborze chirurga
roku życia wysyłane są także
stracił je w czasie
walki.
i placówki powinna być
na mammografię, szczególnie
głęboko przemyślana i oparjeśli operacja ma dotyczyć piersi.
ta na rzetelnych informacjach.
Lekarze zalecają także, jak przy wszystNie należy kierować się wyłącznie ceną ani
kich szpitalnych zabiegach, szczepienie przeciwopinią tylko jednego pacjenta.
ko żółtaczce typu B.
Przeciwwskazaniem do korekcyjnego zabiegu
USTA KUSICIELKI
są m.in.: zbyt wysokie ciśnienie, cukrzyca, zabuJednym z popularniejszych zabiegów wykorzenia krzepliwości krwi, duszności oraz infekcje
nywanych przez lekarzy medycyny estetycznej
ropne skóry.
jest korekta kształtu ust. Trwa on krótko i nie
DOBRY SPECJALISTA
jest bolesny, a natychmiastowy efekt poprawia
Jeżeli w twarzy czy sylwetce jest coś, co kosamopoczucie wielu kobiet. I nie chodzi tu tylbieta pragnie zmienić i jest na te zmiany
ko o uwydatnianie ust. Czasem drobna, nie-
14
zauważalna dla innych korekta – zlikwidowanie asymetrii, zmarszczek palacza, opadających
kącików – może dodać wiele uroku, a przede
wszystkim odjąć lat. Do zabiegu najczęściej wykorzystywany jest syntetyczny kwas hialuronowy w postaci usieciowanej. Jest to rodzaj elastycznego żelu, którego cząsteczki zachowują
się jak elementy budulcowe tkanek. Wielkość
cząsteczek żelu jest dopasowana do struktury
tkanki w obszarze planowanego zabiegu, dzięki czemu ma on wyjątkowe zdolności wypełniania, ujędrniania i wygładzania skóry. Przed
zabiegiem dermatolog znieczula usta preparatem w kremie. Dodatkowo wiele substancji do
ostrzykiwania ma w swoim składzie znieczulającą lidokainę. Podczas zabiegu, który zwykle
trwa kilkanaście minut, lekarz wstrzykuje żelowy preparat za pomocą igieł lub dłuższych kaniul. Następnie modeluje go w tkankach, aby
lepiej się ułożył. Cena zabiegu wynosi od 500
do 1500 zł.
IDEALNY NOS
Korekcja nosa jest nieco bardziej skomplikowana niż powiększanie ust, a poza tym wymaga
rekonwalescencji. Na pierwszą wizytę warto
wziąć ze sobą fotografie swojej twarzy – dwa
Przeciwwskazaniem do operacji plastycznej są m.in.: zbyt wysokie ciśnienie,
cukrzyca, zaburzenia krzepliwości krwi,
duszności oraz infekcje ropne skóry.
brodę. W ten sposób nadaje jej kształt. Efekt
w zależności od wstrzykiwanego preparatu
utrzymuje się od 12 do nawet 24 miesięcy.
Koszt zabiegu jest uzależniony od ilości podanego preparatu i może wynosić od 3 tys.
do 8 tys. zł.
profile i zdjęcie na wprost. Chirurg będzie mógł
narysować na zdjęciu wizję „nowego nosa”,
a pacjent – sprawdzić, czy takie rozwiązanie
mu odpowiada i dokonać ewentualnie poprawek. Niektórzy lekarze mają też możliwość wykonania komputerowej symulacji twarzy po korekcie, warto więc zapytać o taką możliwość.
Są dwie techniki operacyjne korekcji nosa.
Otwarta polega na nacięciu skóry blisko górnej wargi i wzdłuż nozdrzy, wywinięciu skóry
i odsłonięciu chrząstek. W technice zamkniętej chirurg zarówno chrząstki, jak i część kostną modeluje przez dziurki w nosie. Po operacji nos będzie obrzęknięty, mogą także pojawić
się rozlane siniaki. Opatrunek modelujący należy nosić przez około 10 dni i dopiero po ich
upływie można zobaczyć efekt zabiegu. Po tym
czasie zdejmowane są także szwy. Koszt operacji waha się pomiędzy 4 a 8 tys. zł.
Według statystyk chirurgów zajmujących się
poprawianiem kobiecej urody, powiększanie piersi jest najczęściej wykonywaną operacją plastyczną na świecie. Decydują się na nią
kobiety, które chcą powiększyć piersi, a także
dodać im jędrności, np. po okresie karmienia
dziecka, jak również panie po mastektomii.
Ich wielkość i kształt dobierany jest do wzrostu, budowy i szerokości klatki piersiowej kobiety. I oczywiście jej gustu. Zazwyczaj lekarze
stosują implanty silikonowe, które umieszczają w piersiach dzięki niewielkim nacięciom.
Cięcia można wykonać wokół otoczki brodawkowo-sutkowej, wzdłuż fałdu pod piersią lub pod pachą. Chirurg umieszcza implant
pod mięśniem piersiowym. Po operacji należy zostać w szpitalu 2-3 dni, natomiast szwy
usuwane są po około 2 tygodniach. Cena:
12-15 tys. zł.
BIUST NA MIARĘ
Niewielkie defekty – za mały nos, krzywy, za
bardzo uniesiony lub zadarty, można poprawić za pomocą wstrzyknięcia kwasu hialuronowego. Wówczas koszt jest o wiele mniejszy.
BRODA BEZ SKAZY
Jeśli chodzi o korektę innych części twarzy, np.
brody, dobre efekty przynosi zabieg z wykorzystaniem wypełniaczy – czyli preparatów ze
wspomnianym kwasem hialuronowym. Częstym problemem, z którym zgłaszają się kobiety do dermatologa, jest cofnięta broda.
W tym przypadku lekarz najpierw wstrzykuje w brodę botoks, przez co mięsień bródkowy zostaje rozluźniony. Botoks likwiduje także nieładny efekt tzw. brody brukowanej (przy
napinaniu mięśni twarzy broda wygląda jak
piłka golfowa). Następnie lekarz wstrzykuje wypełniacz od dolnych kącików ust aż po
15
s tref a zd ro w ia ma my i d z i ec ka
BÓL UCHA
U MALUCHA
Zapalenie ucha to wyjątkowo bolesna
choroba. Nieleczone schorzenie może prowadzić
do częściowej utraty słuchu. Dlatego każdy ból
ucha należy skonsultować z lekarzem.
Tekst: Anna Krawczyńska
N
ajwiększe ryzyko zachorowania pojawia się w okresach jesienno-zimowym
i zimowo-wiosennym, a zatem w czasie licznych infekcji dróg oddechowych. Większa podatność dzieci na zapalenie uszu
jest związana z niedojrzałością ich układu immunologicznego, ale także z odmienną budową anatomiczną ucha. Ponieważ trąbka Eustachiusza łącząca ucho środkowe z częścią nosową gardła jest
u małych dzieci krótsza i szersza, a w dodatku biegnie poziomo, wszelkie infekcje łatwiej przenikają
z gardła czy nosa prosto do ucha. Rozwojowi choroby sprzyja też przerost trzeciego migdałka, rozszczep podniebienia, alergia oraz skłonności genetyczne. Jeśli rodzice chorowali na zapalenie ucha,
ryzyko, że dziecko będzie cierpieć z tego powodu,
jest większe. Przy każdym zapaleniu ucha – niezależnie od stopnia nasilenia choroby – trzeba zgłosić się do lekarza.
ży się na silny, pulsujący ból ucha i głowy. Może
sygnalizować, że szumi mu w uszach albo że źle
słyszy. Gorzej jest z maluszkami, które nie potrafią
powiedzieć, co im dolega. Uwagę powinny zwrócić: płacz, rozdrażnienie, niechęć do ssania piersi czy butelki, zaburzenia snu, nudności, wymioty
oraz pocieranie ucha lub szarpanie go. U dzieci do
drugiego roku życia zapaleniu najczęściej towarzyszy gorączka – nawet do 40°C. Zwykle tak wysoka temperatura oznacza, że w kanale słuchowym
zebrała się ropna wydzielina. Dolegliwości nasilają
się wieczorem i nocą. Może też zdarzyć się, że błona bębenkowa pęknie i nastąpi wyciek wydzieliny.
Perforacja jest bolesna, ale przynosi też ulgę, gdyż
ropa wypływa i ciśnienie w uchu normalizuje się.
Jeśli pęknięcie jest nieduże – nie daje objawów,
a błona zrasta się w ciągu kilku lub kilkunastu dni.
Jednak większe jej ubytki mogą powodować nie-
OBJAWY
Gdy dziecko umie już mówić, rozwijające się u niego zapalenie ucha nam nie umknie. Maluch skar-
Jeśli rodzice chorowali
na zapalenie ucha,
ryzyko, że dziecko też
będzie cierpieć z tego
powodu, jest większe.
tZMNIEJSZ RYZYKO
ZAPALENIA UCHA
1. Karm dziecko piersią przynajmniej
przez pierwsze 6 miesięcy jego życia.
2. Chroń przed dymem tytoniowym.
3. Nie karm butelką w pozycji leżącej.
4. Ogranicz narażenie na infekcje górnych dróg oddechowych.
5. Zaszczep dziecko przeciwko pneumokokom.
dosłuch. Dlatego tak ważne jest, aby z dzieckiem
skarżącym się na ból ucha jak najszybciej udać się
do lekarza, rozpocząć leczenie i starać się nie dopuścić do perforacji błony.
LECZENIE
Podstawą rozpoznania zapalenia ucha jest badanie otoskopowe. Wykonuje je pediatra przy pomocy wziernika usznego ułatwiającego ocenę stanu
przewodu słuchowego, ucha środkowego i błony oraz jamy bębenkowej w przypadku, gdy dojdzie do perforacji błony bębenkowej. O obecności
stanu zapalnego w uchu świadczy zaczerwienienie błony bębenkowej, jej pogrubienie albo wyciek
ropnej wydzieliny. W większości przypadków objawy zapalenia ucha ustępują w ciągu 24–48 godzin
po podaniu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Należy jednak pamiętać, żeby nie dawać
ich dziecku częściej niż co 4-6 godzin. Lekarz może
przepisać też witaminy, krople do ucha i do nosa
(które działają wspomagająco w leczeniu zapalenia ucha środkowego, zmniejszają bowiem przekrwienie błony śluzowej jamy nosowo-gardłowej).
Jeśli po dwóch dobach nie ma poprawy, konieczne
jest przyjmowanie antybiotyku przez co najmniej
7 dni. Bardzo rzadko, tylko w przypadkach znacznego uwypuklenia błony bębenkowej, konieczne
jest wykonanie paracentezy, czyli jej nacięcia. Dzięki zabiegowi nie dochodzi do bolesnego pęknięcia
błony powodującego jej duży ubytek i możliwy jest
kontrolowany odpływ wydzieliny.
KONTROLA
Lepiej zrezygnować z babcinych sposobów i nie
smarować uszu dziecka rozgrzewającymi maściami. Nie wolno też wkładać niczego do ucha, zakraplać, czyścić go domowymi sposobami, bo może
to doprowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu.
Po zakończeniu leczenia, które wraz z rekonwalescencją z reguły trwa 2-3 tygodnie, konieczna jest
kontrola u lekarza. Musi on ocenić, czy zmiany zapalne cofnęły się całkowicie i infekcja została wyleczona. Laryngolog powinien również sprawdzić,
czy nie doszło do upośledzenia słuchu. To bardzo
ważne, bowiem ostre zapalenie ucha może przejść
w stan przewlekły, który grozi licznymi powikłaniami (np. zapalenie błędnika lub nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowych, ropień mózgu).
17
s tref a zd ro w ia ma my i d z i ec ka
JESIENNE
ZABAWY
Na zewnątrz coraz
chłodniej, a my siedzimy
w domu z dzieckiem.
Co chwila pada pytanie:
„czy mogę pooglądać
telewizję?”. Odpowiedź
„nie” niczego nie załatwi
– dziecko nadal będzie
się nudzić. Trzeba ruszyć
głową… albo skorzystać
z naszych pomysłów
na jesienne zabawy.
Tekst: Adrianna
Napiórkowska
C
zy naprawdę musimy bawić się z naszym dzieckiem? Przecież mamy cały
dom na głowie, tyle jest do zrobienia.
Niech pobawi się samo… Tak, to wygodne rozwiązanie, lecz niekoniecznie korzystne
dla dziecka, a w konsekwencji również dla nas. Kilkulatek powinien umieć zająć się sobą przez pewien czas, ale nie możemy od niego wymagać, by
bawił się samodzielnie przez cały dzień. Dobrym
sposobem jest zaproszenie do domu kolegów i koleżanek, ale co zrobić, gdy np. dziecko jest przeziębione i nie może pójść do przedszkola? Wtedy
najlepiej uruchomić wyobraźnię i zejść z piedestału, na którym przebywamy jako dorośli. Wspólna
zabawa przyniesie i nam, i dziecku wiele korzyści.
Przede wszystkim, zabawa z dzieckiem wspaniale
służy lepszemu poznaniu naszej pociechy i zbudowaniu z nią bliskiej więzi. Dzięki zabawie dowiadujemy się, w jaki sposób dziecko postrzega świat,
jak rozumuje, co lubi, czego nie lubi, a czego się
boi. Kilkulatek podczas najprostszej zabawy zada
nam mnóstwo pytań - a my będziemy mieli okazję
wzbogacić jego wiedzę czy też zachęcić go do samodzielnego rozwiązania niektórych problemów.
Zabawa z dzieckiem jest też najlepszym sposobem
na poznanie jego uzdolnień. W jaki inny sposób
dowiemy się, czy nasz milusiński ma talent muzyczny, czy też raczej słoń nadepnął mu na ucho,
za to wspaniale rysuje i lepi z plasteliny? Im bar-
dziej różnorodne zabawy, tym więcej dowiemy się
o zdolnościach dziecka – a także o jego potencjalnych trudnościach czy lękach, co również nie jest
bez znaczenia. Zarówno zabawki, które dziecko
już posiada, jak i dobrze znane zabawy – a nawet
zwykłe zajęcia domowe – mogą stać się wspaniałą inspiracją do wymyślania nowych rozrywek dla
naszej pociechy. Oto kilka pomysłów:
lek albo łyżki (wtedy na pewno się nie skaleczy).
Można również wspólnie z dzieckiem segregować
ubrania przeznaczone do prania, dzieląc je według
kolorów lub rodzajów tkanin. A przy okazji jest tyle
do opowiedzenia – o tym, jak na polach rośnie bawełna, skąd się bierze wełna, czy owce lubią być
strzyżone i co jedzą jedwabniki.
POBAWMY SIĘ W DOM
Twoje dziecko na pewno wie, do czego służą
kredki i farby. Spróbujcie wykorzystać je jeszcze
bardziej kreatywnie niż do tej pory – i pobawcie
się w odrysowywanie ciała. Połóż dziecko na dużym kartonie i odrysuj jego kształt. Jeśli masz wystarczająco duży arkusz papieru, starsze dziecko
może odrysować ciebie. Na pewno będzie przy
tym mnóstwo śmiechu! Można również robić
na papierze znaki farbą z rąk lub nóg. Jeśli masz
młodsze dziecko i boisz się, że „stemple” znajdą się nie tylko na papierze, ale i na ścianach –
Zamierzasz upiec ciasto? To wspaniała okazja, by
pobawić się z dzieckiem! Kawałek lekko wyrobionego ciasta oddaj maluchowi – niech najpierw porządnie je pougniata, a następnie zrobi z niego
swoje małe ciasteczko. Starszy przedszkolak może
je również samodzielnie ozdobić, np. kolorowym
lukrem lub gotową posypką. Jeśli pieczesz domowy chleb – niech pociecha zrobi swoją bułkę. Masz
naczynia do pozmywania? Postaw na blacie miskę z wodą, w której dziecko umyje serwis dla la-
18
CIAŁO I FARBY
DOSTOSUJ ZABAWĘ
DO WIEKU DZIECKA:
DO 2 LAT
• Zabawy dużą piłką (turlanie, rzucanie)
• Zabawa przed lustrem (śmieszne miny)
• Pacynki, przytulanki
• Budowanie z dużych klocków, układanki
• Proste układanki
2-4 LATA
• Piłka, kręgle, różne pudełka i pojemniki
• Zabawa lalkami i samochodzikami
• Pociąg, telefon
• Wkładanie mniejszych elementów
w większe, dopasowywanie kształtów
• Rysowanie i malowanie
• Gry typu memory
POWYŻEJ 4 LAT
• Układanie puzzli
• Kolorowanki
• Zabawy farbami i wodą
• Domino, proste gry planszowe
• Gry słowne
• Zabawy w dom, sklep, szkołę
zrób stempelki o różnych kształtach, na przykład
z ziemniaka, i odbijajcie je wspólnie na papierach
o różnej fakturze. Taką zabawę łatwiej ograniczyć
przestrzennie, np. tylko do blatu stołu.
SAMI ROBIMY PUZZLE
Puzzle to znana każdemu dziecku i rodzicowi
znakomita zabawa. Ma ona liczne walory edukacyjne, ponieważ ćwiczy spostrzegawczość,
wytrwałość i koncentrację. Układanie puzzli rozwija umiejętność analizy – bo obrazek będący
wzorem trzeba „rozłożyć” w głowie na poszczególne elementy, a także syntezy – ponieważ trzeba wymyślić, co i jak należy ze sobą połączyć,
aby powstała całość. Jednak puzzle, które dziecko ma w domu, dosyć szybko się nudzą. Dlatego
zróbcie je z dzieckiem samodzielnie! Wystarczy
zgromadzić kolorowe pocztówki, stare pudełka
po bombonierkach czy ilustrowane kalendarze.
Obrazki należy pociąć na fragmenty, pomieszać
i… puzzle domowej roboty gotowe!
WIELKA REWIA MODY, A MOŻE TEATR
Oczywiście w przebieranie najchętniej bawią się
dziewczynki. Dla nich wystarczy wyjąć z szafy różnorodne nakrycia głowy, szale, apaszki, spódnice
czy marynarki. Możliwość przymierzania korali
i bransoletek mamy z pewnością sprawi ogromREKLAMA
19
ną radość każdej małej damie! Długi korytarz niech będzie wybiegiem na pokazie mody
w Paryżu. Zabawę można urozmaicić, robiąc
modelce lub modelkom – bo rewia mody świetnie sprawdza się w większym gronie – pamiątkowe zdjęcia. Ale i z chłopcem ta zabawa ma
sens – wtedy bardziej przydadzą się stare prześcieradła lub ręczniki. Wycinamy w nich otwory na oczy i… zabawa w duchy jak się patrzy! A mając do dyspozycji różne rekwizyty
(sztuczne futra, wachlarze, papierowe korony)
można też pobawić się w teatr.
PLAC ZABAW POD DACHEM
Na dworze pada, a twoja pociecha najbardziej
na świecie lubi spędzać czas na placu zabaw?
Nie trać ducha. Niech na środek salonu wjadą
stół, fotele, kuchenne taborety, koce i poduszki. Można budować namiot, domek, łatwe tory
przeszkód, a ze starszym dzieckiem pograć
„w gumę” , używając jako trzeciej „osoby” do
zabawy… po prostu krzesła. Nie bój się bałaganu – nikt się przecież nie pobrudzi, nic się
nie rozsypie, a mieszkanie łatwo będzie przywrócić do pierwotnego stanu. Oczywiście dopiero po kilku godzinach, bo zabawa w plac
zabaw ma to do siebie, że niesamowicie się
„rozkręca”.
s tref a zd ro w ia ma my i d z i ec ka
ŻYLAKI I PAJĄ
Żylaki nóg dotykają prawie 40 proc. kobiet w ciąży. Powstają
głównie na skutek zatrzymywania wody w organizmie
i długiego stania lub siedzenia. Bywają uciążliwe, bo powodują
ból, szpecą łydki, a nawet mogą prowadzić do zakrzepicy.
Natalia Syrzycka-Mlicka
Ż
ylaki mogą się pojawić w każdym momencie trwania ciąży. Dlaczego są tak
powszechne w tym okresie życia kobiety? W wyniku powiększania się macicy i rozwoju płodu następuje ucisk na naczynia
żylne w dolnych partiach ciała. To utrudnia odpływ krwi z naczyń i w konsekwencji powoduje
jej zastój w naczyniach żylnych nóg. W zaawansowanej ciąży objętość krwi krążącej w ciele matki
zwiększa się o jeden litr. A im więcej krwi do prze-
pompowania, tym bardziej wydolne powinny być
mechanizmy pompujące. Żylaki w okresie ciąży
najczęściej występują na nogach, zdarza się jednak, że pojawiają się też na wargach sromowych
i odbycie, jako tzw. hemoroidy. Na ich rozwój ma
wpływ tzw. „przeprogramowanie hormonalne”,
a w szczególności zwiększone w pierwszym trymestrze stężenie progesteronu. Hormon ten rozkurcza mięśnie gładkie w ścianie żył, a to wpływa
na zmniejszenie sprężystości ich ścian.
ŻYLAKI I PAJĄCZKI – CZYM SIĘ RÓŻNIĄ?
Żylaki nóg to poszerzone i wydłużone żyły powierzchowne, które powodują utrudniony odpływ krwi z kończyn dolnych. Nie istnieje tylko
jedna konkretna przyczyna tworzenia się żylaków, aczkolwiek do najważniejszych należą zmiany strukturalne ścian żyły. Żylakom sprzyja długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej lub
siedzącej, co powoduje wzrost ciśnienia w żyłach,
a wskutek tego - rozszerzanie ich „światła” oraz
znajdujących się w nich zastawek żylnych. Poszerzenie żyły w miejscu zastawki powoduje upośledzenie jej funkcji „zaworu” i cofanie się krwi
w dół pod wpływem sił grawitacji. Tak zwanych
pajączków nie uznaje się za żylaki. Ich nazwa
zgodna z terminologią medyczną to teleangiektazje. Są to wewnątrzskórne poszerzenia żylnych
splotów podbrodawkowych przybierających barwę od szkarłatnej do fioletowej, o średnicy ok. 1
mm. Najczęstszymi obszarami ich występowania
są okolice kostek i boczne powierzchnie kończyn.
Przewlekła choroba żylna przebiega etapami
tPRZEWLEKŁA
CHOROBA ŻYLNA
Przewlekła choroba żylna częściej dotyczy nogi lewej, co jest związane z przebiegiem naczyń w miednicy. Lewa żyła
biodrowa wspólna krzyżuje się od tyłu
z prawą tętnicą biodrową wspólną (tzn.
jest uciskana przez nią, co utrudnia odpływ krwi). Wyjaśnia to częstsze występowanie również zakrzepicy żylnej po
stronie lewej (tzw. zespół Cocketta).
CZKI W CIĄŻY
– od pajączków właśnie, poprzez obrzęki nóg, żylaki i przebarwienia aż do owrzodzeń. Etap trudno gojących się ran może
być bardzo niebezpieczny, gdyż upośledzają one sprawność pacjenta, a w konsekwencji mogą doprowadzić do trwałego kalectwa.
Żylaki mogą też prowadzić do innej, niezwykle groźnej choroby związanej z zastojem krwi
w żyłach – zakrzepicy żylnej. A ta może być
już nawet niebezpieczna dla życia chorego,
np. w mechanizmie zatoru tętnicy płucnej.
NIEPOKOJĄCE
OBJAWY I LECZENIE
Kiedy objawy żylaków należy uznać za niepokojące na tyle, by udać się
na wizytę do lekarza?
Pierwsze symptomy to
pojawienie się bólu, naCzy wiesz, że…
gła opuchlizna lub siJeśli w trakcie ciąży
nienie oraz częste uczucie
pojawią się żylaki, można
„ciężkich nóg” nasilająstosować maści np. z wyciągiem
ce się wieczorami. Warto
z kasztanowca dostępne
też bacznie obserwować
w aptece, ale zawsze
swoje ciało, jeśli w najbliżnależy skonsultować
tomiast ulgę przy boląszej rodzinie występowato z lekarzem.
cych nogach przyniesie
ła przewlekła choroba żylna.
zimny prysznic skierowany
Możliwości leczenia przewlena nogi. Siedząc, warto wyżej
kłej choroby żylnej w trakcie ciąży
układać nogi – na podnóżku czy
są niestety dość ograniczone. Zdecydospecjalnej podstawce. Leżąc można podłowanie nie zaleca się zabiegów operacyjnych na
żyć pod nogi poduszki lub złożony koc. Profinaczyniach żylnych u kobiet w ciąży. Jeśli po polaktycznie zaleca się też noszenie specjalnych
rodzie żylaki nadal są obecne, można je usunąć,
pończoch lub rajstop kompresyjnych przeale dopiero po zakończeniu karmienia piersią.
ciwżylakowych (np. takich, w których część
Leczenie farmakologiczne również nie jest zamajtkowa „rośnie” razem z brzuszkiem). Salecane. Nie ma jednoznacznych dowodów na
memu można sięgnąć po wyroby z I klasy
to, by preparaty stosowane na żylaki szkodzikompresyjnej, natomiast o zastosowaniu II
ły dziecku, lepiej jednak nie przyjmować w ciąklasy kompresyjnej powinien już zdecydować
ży żadnych leków, o ile nie jest to absolutnie
lekarz prowadzący. Rajstopy lub pończochy
konieczne. Dlatego warto zwrócić szczególną
powinno się wkładać jeszcze przed wstaniem
uwagę na profilaktykę występowania żylaków
z łóżka, zanim krew spłynie do nóg. Bardzo
oraz dbać o odpowiedni tryb życia w ciąży.
dobrze wspomagają one odpływ krwi z żył
WAŻNA PROFILAKTYKA
kończyn dolnych.
W trosce o prawidłowe krążenie należy uniWarto też dbać od prawidłową wagę w ciąży.
kać długotrwałego stania i siedzenia, szczeOptymalny przyrost masy ciała w tym okrególnie na niskich krzesłach. Niewskazane są
sie to ok.10–12 kg. Nadwaga obciąża już
też gorące kąpiele, ponieważ wysoka tempei tak obciążone naczynia krwionośne, a ryzyratura rozszerza naczynia krwionośne. Nako pojawienia się żylaków jest wtedy znacznie większe. Istnieje szansa, że po okresie
ciąży żylaki znikną samoistnie, ale nie dzieje się tak we wszystkich przypadkach. Jeśli
po upływie kilku miesięcy od porodu nadal
na nogach widnieją pajączki lub żylaki, należy skonsultować się flebologiem, specjali-
21
stą, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem
chorób żył. Zaleci on leczenie farmakologiczne lub – w przypadku braku poprawy – zabieg operacyjny. Ważne jest aby pamiętać, że
problem żylaków to nie tylko defekt kosmetyczny, ale potencjalnie groźna choroba, która nieleczona może doprowadzić do kalectwa, czy – w skrajnych przypadkach – nawet
do zagrożenia życia.
t
ZAPOBIEGAJ ŻYLAKOM
• Unikaj długiego stania i noszenia
ciężarów
• Unikaj siedzenia na niskich krzesłach
i zakładania nogi na nogę
• Często masuj stopy i łydki od dołu
w górę
• Spaceruj, pływaj, gimnastykuj się
• W trakcie długiego siedzenia poruszaj
nogami
• Noś buty z szerokimi noskami
i na płaskim obcasie
• Przyjmuj preparaty z rutyną, witaminą
C (pod kontrolą lekarza)
• Ogranicz spożycie soli
• Pij dużo wody
s tref a zd ro w ia s e n io r a
Łuszczyca jest najczęstszą chorobą skóry.
Szacuje się, że występuje u około 3 proc.
ludzi na świecie. Jej objawy są szczególnie dokuczliwe dla osób starszych i choć
łuszczycy nie można całkowicie
wyleczyć, można złagodzić jej przebieg.
Tekst: Katarzyna Zielonka
ZMAGASZ
SIĘ Z ŁUSZCZYCĄ?
NIE PODDAWAJ SIĘ
N
ie ma jednoznacznej odpowiedzi, co jest przyczyną powstawania tej przewlekłej choroby.
Lekarze przypuszczają, że może
być ona związana z nieprawidłowym działaniem układu immunologicznego. Łuszczyca ma także podłoże genetyczne. Jeśli oboje
rodzice chorują, istnieje około 70-procentowe prawdopodobieństwo, że schorzenie pojawi się także u ich dziecka. Stres jest jednym
z czynników przyczyniających się do powstawania łuszczycy. Nasileniu objawów sprzyjają także zaburzenia przemiany tłuszczowej
i stany zapalne w organizmie.
Osoby starsze są w większym stopniu niż inne
grupy wiekowe narażone na przykre objawy
związane z łuszczycą. Jej przebieg zaostrza
przyjmowanie niektórych leków przeciwreumatycznych, nasercowych z grupy betablokerów i antybiotyków, a także otyłość.
Ważna jest świadomość, że choroby tej nie
da się całkowicie wyleczyć, ale właściwe leczenie i pielęgnacja skóry łagodzą jej objawy.
POWSTAWANIE
W skórze funkcjonującej prawidłowo proces namnażania się komórek i ich złuszcza-
nia trwa około miesiąca. Natomiast w skórze ze skłonnością do łuszczycy procesy te
są wielokrotnie przyspieszone i trwają zaledwie 4 dni. Wzmożenie wzrostu i podziału
komórek powoduje przyspieszenie przepływu krwi i rozszerzenie naczyń krwionośnych w chorych miejscach. Dochodzi do
zaczerwieniania, pojawienia się grudek
i krostek a także szybkiego gromadzenia się
martwych komórek na powierzchni skóry
w postaci tzw. łusek.
CHOROBA O WIELU
OBLICZACH
Łuszczyca ma wiele postaci, w zależności
od rodzaju i lokalizacji zmian. Zazwyczaj na
owłosionej skórze głowy, tułowiu, łokciach
i kolanach pojawiają się czerwone grudki
pokryte suchymi, białymi łuskami (od tych
łusek wzięła się nazwa choroby). Wykwity
mogą przybierać formę wysiękową i pojawiać się w zgięciach nóg i rąk. Istnieje także postać stawowa choroby, w której zmianom na skórze towarzyszą bóle i obrzęki
stawów. Łuszczyca może także mieć formę
rozlaną – wówczas wykwity pojawiają się
na całym ciele, również na twarzy.
22
UWAGA NA CENTRALNE
OGRZEWANIE
Niezależnie od tego, jaką postać przyjmuje
łuszczyca, wiele osób jesienią i zimą skarży się na nasilenie objawów. Powodem jest
brak słońca i promieniowania ultrafioletowego, które dobrze wpływa na stan skóry.
Także noszenie ciepłych ubrań nasila chorobę – podobnie jak suche powietrze w ogrzewanych mieszkaniach. Warto zatem na noc
przykręcać kaloryfery, pić dużo wody, stosować kremy, balsamy i emolienty nawilżające. Zamiast kąpieli w wannie lepiej brać
prysznic, a mydło zastąpić myjącym żelem,
który dodatkowo nawilży skórę. Wychodząc
na dwór w zimny i wietrzny dzień, warto
też posmarować odsłoniętą skórę tłustym
kremem. Ochroni to ją przed zimnym, wysuszającym wiatrem.
KURACJA
Niestety, nie wynaleziono jeszcze leku, który raz na zawsze rozprawiłby się z dolegliwościami powodowanymi przez łuszczycę. Metody można podzielić na miejscowe
– działające na obszary skóry zajęte przez
zmiany łuszczycowe – oraz ogólne, stoso-
DIETA DLA SKÓRY
Wielu dermatologów uważa, że w leczeniu łuszczycy pomóc może również
dieta. Lepiej zrezygnować z tłuszczów
pochodzenia zwierzęcego, podrobów, czerwonego mięsa, na rzecz warzyw, chudego mięsa i ryb. Szczególnie
te ostatnie zawierają kwasy omega-3,
które pomocne są w leczeniu wielu
problemów skórnych. Zwiększają też
odporność organizmu. Z obserwacji specjalistów wynika, że zmniejszenie i utrzymywanie prawidłowej masy ciała może
poprawić stan skóry pacjentów z łuszczycą. Osoba chora powinna więc wyeliminować ze swojej diety słodycze. Skórze
szkodzi nikotyna, kawa i alkohol. Tanina
zawarta w kawie blokuje pory i uniemożliwia przenikanie składników odżywczych oraz powoduje odwodnienie skóry,
podobnie jak kofeina i alkohol. Należy
również wyeliminować lub mocno ograniczyć spożywanie wyrobów mlecznych.
Prawdopodobnie kazeina, białko mleka,
wpływa na nasilanie się objawów
choroby.
wane w przypadkach opornych na inne metody leczenia, a polegające na przyjmowaniu leków doustnie.
Leczenie zewnętrzne należy zacząć od pozbycia się łuski, aby do skóry mogły dotrzeć lecznicze składniki maści. Działanie złuszczające mają preparaty z kwasem
mlekowym i salicylowym. Po pozbyciu się
łusek zaleca się smarowanie skóry maściami przeciwzapalnymi m.in. sterydami,
cygnoliną, a także pochodnymi witaminy D.
W leczeniu doustnym stosuje się najczęściej
leki przeciwzapalne i pochodne witaminy
A (retinoidy), nieraz także cytostatyki lub
leki immunosupresyjne. Witamina A przyczynia się do regeneracji naskórka i reguluje zachodzące w nim procesy. Leki cytostatyczne działają toksycznie na zbyt szybko
dzielące się komórki i uszkadzają je. Natomiast immunosupresory hamują aktywność
układu immunologicznego i spowalniają
przyrost nowych warstw naskórka.
Osoby starsze nie zawsze mogą stosować
leki doustne stosowane w terapii łuszczycy, ponieważ nie są one obojętne dla nerek
i wątroby. Warto wtedy spróbować lecze-
nia światłem. W przypadku 80% chorych
światło słoneczne łagodzi objawy łuszczycy. Bezpieczniejszaą metodą niż kąpiele słoneczne jest tak zwana fotochemioterapia, czyli naświetlanie promieniami
UVA przy jednoczesnym zażywaniu leków
światłouczulających zwanych psolarenami (stąd nazwa tej terapii – PUVA). Metoda ta działa leczniczo na komórki naskórka
i układ odpornościowy.
ZADBAJ O PSYCHIKĘ
Oprócz nieprzyjemnych objawów skórnych
osoby zmagające się z łuszczycą mają problemy natury psychicznej. Zmiany łuszczycowe są widoczne dla innych – często pojawiają się na twarzy, skórze głowy i rękach.
Ponieważ stres jest czynnikiem, który nasila powstawanie zmian, warto skorzystać
z pomocy psychologa lub grupy wsparcia. W internecie jest wiele stron i forów
prowadzonych przez chorych na łuszczycę i wiele osób znajduje tam pocieszenie.
Warto także pamiętać, że choroba ta nie
jest zakaźna, a więc można bez obaw przebywać z chorym w domu lub w pracy.
REKLAMA
Ukojenie
od pierwszego
nałożenia
Femurin Komfort
to urologiczny żel
łagodzący
NOWOŚĆ
www.femurin.pl
s tref a zd ro w ia s e n io r a
SPAĆ DO RANA
Kłopoty ze snem osób starszych to ważny,
choć marginalizowany problem. Jeśli sen
przestaje dawać odpoczynek, warto szukać
pomocy u specjalisty. Może być to bowiem
sygnał, że coś złego dzieje się ze zdrowiem.
Tekst: Natalia Syrzycka-Mlicka
Z
badań przeprowadzonych w Polsce
w 2009 roku wynika, że dwie trzecie
osób w wieku 70+ skarży się na kłopoty ze snem: trudności z zaśnięciem,
częste budzenie się w nocy, zbyt wczesne wybudzanie się oraz sen nieprzynoszący odpoczynku.
Nie oznacza to wcale, że pogorszenie się jakości
snu jest wprost proporcjonalne do liczby przeżytych lat. Amerykański psychiatra prof. Michael V.
Vitiello przeanalizował wyniki badań snu niemal
3600 osób w wieku od 5 do 102 lat i zauważył,
że sen wcale nie zależy od wieku, przynajmniej
nie aż tak bardzo, jak powszechnie sądzono. Za
to w znacznym stopniu od kondycji zdrowotnej,
która u osób starszych jest dużo gorsza.
Bezsenność może być chorobą samą w sobie, np.
reakcją na stres lub objawem innych chorób, takich jak bezdech senny, zaburzenia krążeniowo-oddechowe, schorzenia gruczołu krokowego,
zapalenie dróg moczowych i nietrzymanie moczu,
choroby tarczycy, niewydolność wątroby i nerek,
uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego,
schizofrenia, zaburzenia lękowe oraz zespół abstynencyjny. Jeśli nie będzie leczona, bezsenność
może przejść w postać przewlekłą. Wówczas zaburza kontakty społeczne oraz wpływa ujemnie
na zdrowie fizyczne i psychiczne. Może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych i pamięci,
trudności w podejmowaniu decyzji i rozwiązywa-
niu codziennych problemów, a także zwiększać
ryzyko depresji. Dlatego warto już na wczesnym
etapie problemów ze snem zgłosić się do poradni
leczenia snu (obecnych w wielu miastach w Polsce), aby lekarz mógł określić przyczynę bezsenności i zalecił właściwą terapię.
ZABURZENIA ODDYCHANIA
PODCZAS SNU
Na zaburzenia oddychania w czasie snu, w tym
najczęściej na obturacyjny bezdech podczas snu
(OBPS) – skarży się 25% seniorów. Z badań wynika, że częstotliwość występowania OBPS wyraźnie rośnie z wiekiem i jest nieco większa u mężczyzn. Ryzyko wystąpienia bezdechu zwiększają
także nadwaga, otyłość i cukrzyca.
Problem OBPS jest łatwy do rozpoznania – cierpiący na niego bardzo głośno chrapią i co pewien czas bezwiednie wstrzymują oddech na
10-30 sekund. Bezdech spłyca sen i powoduje
wybudzanie, zatem osoby z tym schorzeniem
są mocno zmęczone w ciągu dnia.
Przyczyną bezdechów są wiotczejące mięśnie
brzucha i klatki piersiowej oraz zapadanie się
dróg oddechowych w czasie pogłębiania się
snu. W leczeniu bezdechu sennego skuteczna jest metoda CPAP (continuous positive airway pressure). W tej terapii osoba cierpiąca na
bezdech – na czas snu – zakłada na twarz spe-
24
cjalną maskę, połączoną z pompą powietrzną.
Dzięki ciągłemu nadciśnieniu wytwarzanemu
przez pompę, CPAP utrzymuje drogi oddechowe otwarte i w ten sposób przeciwdziała bezdechowi. Czasem niezbędny jest zabieg laryngologiczny, podczas którego rekonstruuje się drogi
oddechowe. Ale najważniejszą metodą, zalecaną wszystkim pacjentom, jest zmniejszenie masy
ciała. To istotne, gdyż osoby cierpiące na OBPS
częściej zapadają na choroby układu krążenia:
nadciśnienie, przerost lewej komory, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie płucne. Większe
jest też u nich ryzyko wystąpienia zawału serca
i udaru mózgu.
W ostatnich latach
coraz szerzej w leczeniu
zaburzonego rytmu
snu i czuwania
wykorzystuje się
syntetyczną melatoninę.
ZABURZENIA RUCHOWE W CZASIE SNU
Zaburzenia ruchowe w czasie snu, czyli zespół
niespokojnych nóg i okresowe ruchy kończyn, są
prawdopodobnie częstą, ale rzadko rozpoznawaną przyczyną kłopotów ze snem. Tuż przed
zapadnięciem w sen pojawia się nieprzyjemne
uczucie w nogach, które zmusza do poruszania
kończynami i utrudnia zasypianie. Może to być
ból w nogach, szarpanie, kłucie w mięśniach łydek, cierpnięcie nóg. Dodatkowo zespołowi niespokojnych nóg towarzyszyć mogą objawy lękowe i depresyjne. Osoba cierpiąca na mimowolne
okresowe ruchy kończyn dolnych i górnych zwykle nie jest świadoma, że się budzi, gdyż szybko
zasypia. Często natomiast skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia, ponieważ nie udaje się
jej zapaść w głęboki sen. Kiedy lekarz podejrzewa, że przyczyną bezsenności jest jedna z wymienionych dolegliwości, zleca zbadanie stężenia ferrytyny i magnezu w surowicy krwi. Wynik
w pobliżu dolnej granicy normy oznacza zaburzenia ruchowe. Leczenie polega na suplementacji żelaza i magnezu oraz przyjmowaniu leków
dopaminergicznych, które regulują napięcie
mięśniowe. Warto zmienić tryb życia, nie spożywać późno posiłków, wprowadzić ćwiczenia
relaksacyjne. Ważne jest również aby wyelimino-
Czy wiesz, że…
Kobiety w badaniach polisomnograficznych, w miarę obiektywnie oceniających jakość snu, mają
nieco lepsze wyniki niż mężczyźni
– więcej godzin snu głębokiego,
który przynosi odpoczynek.
Ale też dużo częściej skarżą
się na kłopoty ze snem
i sięgają po leki nasenne.
wać czynniki mogące prowokować lub nasilać
objawy zaburzeń ruchowych w czasie snu (odstawić alkohol, kofeinę, nikotynę oraz leki pobudzające ośrodkowy układ nerwowy).
STRES I STRACH PRZED BEZSENNOŚCIĄ
Jeśli wyniki badań nie wskazują na żadną chorobę, być może przyczyną bezsenności jest
stres. Osoby po 50. roku życia często obawiają się o pracę, starsi na emeryturach martwią
się swoją sytuacją finansową. Nieustanne napięcie może przekładać się na kłopoty ze snem.
Tu może pomóc zmiana stylu życia polegająca
na wyciszeniu emocji, odstawieniu kawy, mocREKLAMA
Spray do gardła
Na spokojny
SEN
,,NIE CHRAP!!!”
Wyrób medyczny
Spray do gardła zawiera składniki pochodzenia
naturalnego o doskonałych właściwościach
wzmacniających tkanki miękkie gardła.
Istotą działania preparatu jest napięcie
podniebienia miękkiego oraz tkanek miękkich
gardła zapewniające rozszerzenie dróg
oddechowych, co przyczynia się
do zmniejszenia drgań tworzących uporczywe
dźwięki chrapania.
Producent: F.P.P.A.H “PROLAB” Halkiewicz i Ratajczyk sp. j. Paterek, ul. Przemysłowa 3, 89-100 Nakło n/Notecią.
nej herbaty, alkoholu i papierosów, unikaniu
wysiłku fizycznego tuż przed snem. Ważne jest
także przestrzeganie higieny snu, czyli rezygnacja z drzemek w ciągu dnia, kładzenie się spać
i wstawanie o stałej porze, zapewnienie ciszy,
ciemności i neutralnej temperatury w sypialni.
Łóżko powinno kojarzyć się wyłącznie ze snem,
trzeba więc wykluczyć czytanie, jedzenie i oglądanie telewizji „w pościeli”. Jeśli sen nie nadchodzi w ciągu dziesięciu minut, należy wstać
i w innym pokoju poczytać książkę, postarać się
wyciszyć. Wrócić do łóżka można wtedy, gdy
pojawi się senność. Jeżeli wszystkie te zabiegi
nie pomagają, niezbędna bywa psychoterapia,
która pomaga w życiowych trudnościach i stresie. Często w leczenie włącza się środki farmakologiczne. W ostatnich latach coraz szerzej w leczeniu bezsenności wykorzystuje się syntetyczną
melatoninę. Substancja ta w postaci naturalnej
jest wytwarzanym przez człowieka hormonem,
który reguluje rytm snu i czuwania. Jeśli melatonina jest źle syntetyzowana przez organizm,
może to być przyczyną problemów ze snem.
W terapii bezsenności mogą pomóc także środki nasenne, ale ich długotrwałe przyjmowanie
uzależnia. Dlatego leki powinny stanowić tylko
uzupełnienie zmiany nawyków i terapii psychologicznej.
s tref a zd ro w ia d la każ d eg o
G
rypa jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusy. Ulegają one
częstym mutacjom genetycznym,
co powoduje, że w każdym sezonie atakują ich inne szczepy. Wskutek tego
wiele osób – mimo że już chorowały na grypę
– może na nią zachorować ponownie. Patogeny te są znacznie bardziej niebezpieczne niż
wirusy powodujące choroby przeziębieniowe,
a konsekwencje zarażenia się nimi mogą być
o wiele groźniejsze. Dlatego nie należy grypy
lekceważyć. Dla niektórych osób, szczególnie
z przewlekłymi chorobami serca, płuc czy cukrzycą, grypa może stanowić zagrożenie dla
zdrowia, a nawet życia. Jednocześnie warto
podkreślić, że jest ona chorobą, przeciw której
istnieją skuteczne sposoby ochrony.
DROGI ZAKAŻENIA
Wirusy grypy łatwo przenoszą się między osobami chorymi a zdrowymi. Osoba chora zaraża innych ludzi już na 2-3 dni przed wystąpieniem ob-
NIE LEKCEWAŻ
GRYPY
jawów, w fazie ostrej choroby, a także około 3-5
dni po ich ustąpieniu. Zarażenie następuje drogą
kropelkową. Gdy osoba chora mówi, kaszle lub
kicha – wydala niewielkie kropelki śliny zawierające wirusy, które trafiają do dróg oddechowych
innych osób. W ten sposób mikroby dostają się
do organizmu, a potem zaczynają się rozwijać
i wywołują grypę. Zarażenie może również nastąpić poprzez kontakt bezpośredni. Jeśli osoba chora dotyka swoich ust lub nosa, np. podczas próby
pozbycia się kataru, na rękach pozostają mikroskopijne ślady śluzu wraz z wirusem. Dotknięcie
tą ręką innej osoby lub przedmiotów, z których
inni korzystają powoduje przekazanie wirusów.
Dlatego tak ważne jest, aby – jeśli już zachorujemy na grypę – zostać w domu, nie chodzić do
pracy i unikać większych skupisk ludzi. Osoba
chora powinna unikać bliskiego kontaktu z otoczeniem, podczas kaszlu i kichania zasłaniać usta
i nos chusteczką, nie zostawiać zużytych chusteczek w miejscach publicznych. Należy też często
myć i dezynfekować ręce, aby pozbywać się wirusów ze skóry.
OBJAWY
Objawy grypy pojawiają się nagle, w ciągu kilku
godzin. Do najważniejszych z nich należą: wy-
Sezon jesienno-zimowy sprzyja
zachorowaniom na grypę, którą często mylimy
ze zwykłym przeziębieniem. Grypa jest jednak
schorzeniem o wiele poważniejszym i może
powodować groźne powikłania. Warto wiedzieć,
jak się przed nią uchronić, a także jak
odróżnić ją od innych, mających podobny
przebieg chorób.
Tekst:Adrianna Napiórkowska
soka gorączka (powyżej 38°C), dreszcze, suchy
i męczący kaszel (tzn. bez odpluwania plwociny). Mogą wystąpić krwawienia z nosa, silne
bóle głowy, bóle mięśni, uczucie rozbicia i wyczerpania. Zwykle nie występuje katar (typowy dla przeziębień) ani zapalenie spojówek. Nie
wszystkie objawy muszą być obecne dla stwierdzenia grypy. Dlatego, jeśli podejrzewamy ją
u siebie, najlepiej jak najszybciej udać się do lekarza, który potwierdzi lub odrzuci nasze przypuszczenia. Oceni on również ryzyko powikłań, biorąc
pod uwagę wiek oraz przewlekłe schorzenia. Zapisze leki łagodzące przebieg choroby, którą leczy się wyłącznie objawowo. Warto leżeć w łóżku, odpoczywać oraz wspomagać siły obronne
naszego organizmu domowymi sposobami.
26
W trakcie grypy nie należy przyjmować antybiotyków, ponieważ nie pomogą, a tylko osłabią
organizm.
POWIKŁANIA
Ważna jest umiejętność rozróżnienia grypy
i przeziębienia, ponieważ powikłania pogrypowe
mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia.
Do najczęstszych powikłań po przebyciu grypy
należą: zapalenie płuc lub oskrzeli, zapalenie zatok, zapalenie ucha, zaostrzenie już istniejących
chorób np. układu krążenia (niewydolność krążenia), układu oddechowego (astma, przewlekłe
zapalenie oskrzeli i inne). Do rzadszych powikłań
należą: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie
nerwów, zapalenie mózgu.
KTO POWINIEN SIĘ SZCZEPIĆ?
Zdarzają się sytuacje, gdy grypa lub jej
powikłania mogą doprowadzić do śmierci.
Dlatego osoby z grupy ryzyka powinny szczepić się przeciwko grypie. W szczególności
dotyczy to:
• dzieci między 6. a 59. miesiącem życia,
• osób powyżej 50. roku życia,
• osób z chorobami układu oddechowego
(np. astmą) i układu krążenia (np. niewydolnością serca), z cukrzycą, osłabionym
układem odpornościowym (m.in. chorzy na
białaczkę, pacjenci po usunięciu śledziony,
chorzy na hemofilię),
• rekonwalescentów po zabiegach operacyjnych,
• kobiet w ciąży (szczepienie nie jest zalecane
tylko w pierwszym trymestrze),
• osób, które ze względu na tryb życia lub charakter pracy są narażone na częsty kontakt
z zarazkami (pracownicy służby zdrowia, nauczyciele, przedszkolanki, pracownicy transportu publicznego, żołnierze, policjanci,
strażacy, a także osoby przebywające w dużych skupiskach, np. studenci, mieszkańcy
domów dziecka, internatów itp.).
RÓŻNICE MIĘDZY PRZEZIĘBIENIEM A GRYPĄ
Objawy
Przeziębienie
Grypa
początek
powolny, łagodny
nagły i błyskawiczny
gorączka
rzadko
charakterystyczna, wysoka
gorączka, powyżej 38°C, trwająca
3-4 dni
ból głowy
rzadko
intensywny
uogólniony ból mięśni
nieznaczny
zwykle, często bardzo silny
zmęczenie, osłabienie
nie dużego stopnia
może przeciągnąć się do
2-3 tygodni
skrajne wyczerpanie
nigdy
wczesne i bardzo nasilone
nieżyt nosa
zawsze
rzadko
kichanie
zwykle
czasami
ból gardła
powszechny
czasami
ból w klatce piersiowej
rzadko
często, niekiedy o bardzo dużym
nasileniu
kaszel
wilgotny
suchy, napadowy
niezdolność do pracy
często
zawsze
związek z pogodą
często
sezonowo od września do marca
powikłania
rzadko
często
REKLAMA
s tref a zd ro w ia d la każ d eg o
ZDROWA PSY
LEPSZE ŻYCIE
S
ą osoby, które skarżą się, że zawsze dają
się oszukiwać, są naiwne, łatwowierne
i bardzo im to przeszkadza. Inni ludzie
z kolei łatwo wpadają w gniew, zdarza
im się we wściekłości niszczyć sprzęty, obrażać innych i sami nie radzą sobie ze swoją złością. Są
mężowie, od których odeszły żony, rodzice, których dzieci zginęły w wypadku. Każdy człowiek to
inny dramat – można by powiedzieć. Psychoterapia to sposób rozwiązywania takich problemów.
Polega na oddziaływaniu psychologicznym, które
ma zmniejszyć lub całkowicie zlikwidować zaburzenia, ich objawy i – jeśli to możliwe – przyczyny.
Celem psychoterapii jest więc przywracanie zdrowia psychicznego i usuwanie objawów chorobowych lub też rozwój osobowości. Psychoterapeuta posiada wiedzę psychologiczną i przeszedł
specjalistyczne szkolenia. Zna teorie psychoterapeutyczne, konkretne metody i techniki stosowane w tych teoriach oraz wie, jak je wykorzystać, by
pomóc przychodzącemu do niego człowiekowi.
Formy i rodzaje psychoterapii stosuje się biorąc
pod uwagę konkretne zaburzenia i osobowość
chcącego się zmienić człowieka oraz preferencje
terapeuty.
FORMY TERAPII
W zależności od czasu trwania, psychoterapię
dzieli się na krótkoterminową (od kilku miesięcy
do roku) i długoterminową (rok, a nawet dużo
dłużej). Wizyty u psychoterapeuty odbywają
się zwykle w odstępach tygodniowych. Terapia krótkoterminowa służy najczęściej do rozwiązania konkretnego problemu, który został
określony przez osobę zdecydowaną na skorzystanie z psychoterapii. Terapia długoterminowa
stosowana jest w przypadkach, gdy problem
jest poważniejszy i ma na celu głębszą modyfikację osobowości.
Pod względem liczby osób, biorących udział
w spotkaniach, wyróżnia się psychoterapię indywidualną (jeden pacjent, jeden psychoterapeuta), grupową (od kilku do kilkunastu pacjentów, jeden lub dwóch psychoterapeutów),
rodzinną (cała rodzina i jeden lub kilku psychoterapeutów), par (dwie osoby będące w związku, jeden lub dwóch psychoterapeutów). Można psychoterapię podzielić też na objawową
i przyczynową. Podczas leczenia objawowego
psychoterapeuta skupia się na usunięciu skutków, jakie wynikają z istnienia problemu, np.
niepożądanych zachowań. W psychoterapii
przyczynowej analizuje się naturę samego problemu, np. urazy z dzieciństwa.
GŁÓWNE NURTY
W okresie stu lat istnienia psychoterapii powstały
różne teorie na jej temat i w związku z tym różne sposoby jej prowadzenia. Można więc dobrać
najbardziej pasującą do problemu, z którym się
człowiek mierzy. Warto jednak pamiętać, że wielu
terapeutów nie trzyma się wyłącznie jednej teorii
psychologicznej, a posługuje technikami wywodzącymi z różnych nurtów. Stwarza to możliwość
szerszego spojrzenia na człowieka, jego problemy i rozwój. Są nurty terapeutyczne, w których
psychoterapeuta docieka przyczyn objawów nieprawidłowych zachowań, a celem terapii jest ich
odkrycie i przepracowanie. Są i takie, w których
psychoterapeutę interesują same objawy i pracuje
z pacjentem nad ich szybkim usunięciem.
Psychoanaliza to najstarsza metoda psychoterapii, opracowana przez Zygmunta Freuda, następnie twórczo rozwijana przez jego następców. U jej
podłoża leży przeświadczenie, że przyczyną problemów są nieświadome konflikty emocjonalne
oraz niepowodzenia rozwojowe we wczesnych
28
7 POWODÓW,
BY ZGŁOSIĆ SIĘ DO
PSYCHOTERAPEUTY
• Często pojawiające się natrętne
myśli, trudności w skupieniu, poczucie
rozdrażnienia, nieuzasadnione medycznie dolegliwości bólowe i inne problemy
somatyczne.
• Lęk, stale utrzymujący się niepokój
i napięcie lub silne napady paniki, często
połączone z obawą, że zaraz wydarzy
się coś strasznego.
• Śmierć kogoś bliskiego, duża zmiana
w życiu, wiążąca się z utratą poczucia
bezpieczeństwa.
• Popełnianie wciąż tych samych błędów, napotykanie na te same trudności
i niemożność zmiany tego stanu rzeczy.
• Angażowanie się w niekorzystne,
destruktywne lub zagrażające życiu
sytuacje.
• Trudności w relacjach z innymi ludźmi,
poczucie uzależnienia lub opuszczenia.
CHE,
Większość ludzi przeżywa w swoim życiu takie
okresy, gdy nie może uporać się ze swoimi
uczuciami, z wydarzeniami burzącymi dotychczasowy porządek i pozbawiającymi poczucia
bezpieczeństwa. W takich właśnie chwilach
dobrze jest sięgać po profesjonalną pomoc..
Tekst:Natalia Syrzycka-Mlicka
okresach życia. W toku leczenia między psychoanalitykiem a pacjentem nawiązuje się szczególnego rodzaju relacja, którą następnie bada się
pod kątem jej związku z wcześniejszymi doświadczeniami pacjenta w relacjach z osobami znaczącymi. Psychoanaliza stawia sobie za cel uzyskanie
głębokich i trwałych zmian strukturalnych osobowości. Taka terapia trwa zwykle kilka lat.
Psychoterapia psychodynamiczna wywodzi się
z freudowskiej psychoanalizy. Praca z pacjentem koncentruje się na wewnętrznych konfliktach emocjonalnych, wynikających z zahamowania procesu dojrzewania i integracji osobowości,
którego korzenie tkwią we wczesnym dzieciństwie. Podobnie jak psychoanaliza, psychoterapia psychodynamiczna jest terapią długoterminową, jednakże istnieją jej formy krótkoterminowe,
ogniskujące się na wybranym przez pacjenta problemie.
Psychoterapia humanistyczna (egzystencjalna)
uważa, że źródłem problemów są niezaspokojone w trakcie rozwoju potrzeby. Celem terapii
jest dokonanie takiej zmiany, by człowiek zaczął
korzystać ze swojego zablokowanego potencjału życiowego. Psychoterapeuta staje się wyrozumiałym słuchaczem i pomaga pacjentowi w
problemach bieżących, jednak przywiązuje też
znaczenie do wydarzeń z przeszłości. Oparta jest
na współpracy między psychoterapeutą a pacjentem. Zależnie od wyznaczonego celu może być
krótkoterminowa lub długoterminowa.
Psychoterapia Gestalt to sposób prowadzenia
terapii oparty na dialogu. Rolą terapeuty jest pomaganie pacjentowi w odkryciu jego autentycznych potrzeb, pragnień i emocji, w budowaniu
własnego systemu wartości oraz integracji różnych aspektów osobowości. Pacjent ma uświadomić sobie swoje wybory i wziąć odpowiedzialność za własne decyzje. Terapia Gestalt pomaga
w nawiązywaniu kontaktu z emocjami i poprzez
szukanie przyczyn ich pojawiania się dociera do sedna problemów. Skupiając się na teraźniejszości, zagłębia się w przeszłość na ile to
Czy wiesz, że…
konieczne, by odkryć i przeStandardowy czas spotkania
pracować traumy, mające
z terapeutą to 45 – 50 minut
w przypadku terapii indywidualnej,
wpływ na mechanizmy za90 minut do 4 godzin (w zależności
chowań w teraźniejszości.
od metod pracy) przy sesjach grupoPsychoterapia systemowa
wych. Sesje rodzinne i dla par
uznaje,
że każdy człowiek
zazwyczaj trwają ok. 60 – 120 minut.
jest częścią jakiegoś systeŚrednia cena mieści się
w przedziale 60 – 120 zł za sesję
przezwyciężaniu
mu, z których najważniejszym
indywidualną, 120 – 200 zł
trudności w samojest rodzina. W tym podejściu
za rodzinną i dla par.
realizacji. Tworzy takie
problemy powstają wskutek zawarunki, by pacjent doburzeń w funkcjonowaniu tego sysświadczył uczuć, których w
temu. Najczęściej w tego typu terapii wyprzeszłości mu zabrakło. Całkowicie
magane jest uczestnictwo osób, z którymi pacjent
go akceptuje, co wzmacnia w kliencie poczucie
ma nieprawidłowe relacje. Postawa psychoterawłasnej wartości, wykazuje empatię i zrozumienie
peuty jest tu bardzo aktywna – udziela on wielu
dla jego problemów, zachęca do rozwoju osobirad, zaleca konkretne ćwiczenia, uczy prawidłostego. Psychoterapia humanistyczna koncentruje
wego komunikowania się. Jest to zazwyczaj psysię głównie na teraźniejszości, a czas jej trwania
choterapia krótkoterminowa, skoncentrowana
jest różny.
na rozwiązaniu jednego problemu.
Psychoterapia behawioralno-poznawcza oparPsychoterapia zorientowana na proces wykorzyta jest na założeniu, że procesy uczenia się wpłystuje filozofię Junga, współczesną fizykę, taoizm
wają na nasze zachowanie, na nabywanie oraz
i szamanizm. Bazuje na podejściu, że wszystko, co
utrwalanie przekonań i sposobu widzenia świasię wydarza, to ciągły proces, który ku czemuś prota. Terapia behawioralna kładzie nacisk na elimiwadzi. Czasem to, co się dzieje, wydaje się być zanowanie szkodliwych zachowań i naukę właścigrażające dla tożsamości danego człowieka i jego
wych, a nie na analizę wewnętrznych przeżyć.
systemu przekonań, więc wywołuje nieprzyjemne
Najczęściej łączy się ją z podejściem poznawczym,
objawy. W psychoterapii według tej metody analiw którym za przyczynę powstających zachowań
zuje się sny, symptomy fizyczne, uzależnienia, kłoi emocji uważa się złe nawyki myślowe i nieprapoty rodzinne czy konflikty grupowe, jako czynniki
widłową interpretację rzeczywistości. W psychoprowadzące do tej przemiany.
terapii poznawczej drogą do wyeliminowania
problemu jest zmiana sposobu myślenia. PsychoKonsultacja: Judyta Stawikowska, psycholog
terapia behawioralno-poznawcza skupia się na
z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie
29
s tref a r e la ks u
Litery z pól ponumerowanych od 1 do 23 utworzą rozwiązanie.
5
6
7
8
9
10
2
3
4
5
Hasło październikowej krzyżówki to:
PAMIĘTAJ O PROFILAKTYCE
Dziękujemy wszystkim czytelnikom za udział w konkursie!
Nagrody otrzymują: Hanna z Kobyłki, Magdalena z Gliwic, Barbara z Wrocławia, Artur z Sieradza, Agata z Rzeczowa, Henryk z Pułtuska, Joanna z Nowego Sącza, Łucja z Inowrocławia, Wiesław z Warszawy, Michalina z Płońska
Nagrodą w konkursie jest 10 zestawów suplementów diety Doppelherz®.
W skład każdego zestawu wchodzą preparaty: Doppelhertz® aktiv Na stawy Kolagen,
Doppelhertz® aktiv Na oczy Forte, Doppelhertz® aktiv Tran na odporność,
Doppelhertz® Vital Tonik.
6
3
7
Rozwiązanie krzyżówki należy przesłać pocztą do 18 listopada 2013 r. Pierwsze 10 osób,
które we wskazanym terminie nadeślą prawidłowe rozwiązanie, otrzyma nagrodę.
Korespondencję należy kierować na adres:
Centrala Farmaceutyczna CEFARM SA,
ul. Jana Kazimierza 16, 01-248 Warszawa
z dopiskiem:
„Krzyżówka – dział marketingu”
Hasło krzyżówki:
Imię i nazwisko:
Dokładny adres:
Wyrażam zgodę na jednorazowe przetworzenie moich danych osobowych przez CF CEFARM SA,
ul. Jana Kazimierza 16, 01-248 Warszawa, dla celów przesłania nagrody za rozwiązanie krzyżówki
w magazynie „Strefa Zdrowia dla Każdego”.
Jednocześnie CF CEFARM SA informuje, iż zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926) podanie danych jest dobrowolne,
a osoba, której dane dotyczą, ma prawo dostępu do ich treści oraz ich poprawiania. Zbiór danych
osobowych zebranych dla celów organizacji konkursu zostanie zniszczony niezwłocznie po jego
rozstrzygnięciu. Regulamin konkursu jest dostępny w siedzibie CF CEFARM SA.
1
grudnia
NowoÊç
Zawsze
Z
aws
sze
ze wte
ze
w
wtedy
tted
ed
dy
y
gdy dzieciom dokucza
w Ibufenach
Teraz nowy,
T
jeszcze lepszy smak Ibufenów
goràczka i ból
w postaci zawiesiny!
od 3. miesiàca ˝ycia
a
Ibufen dla dzieci
o smaku truskawkowym
Ibufen dla dzieci
o smaku malinowym
w postaci zawiesiny
opakowanie 100 ml
w postaci zawiesiny
opakowanie 100 ml
Ibufen Baby
w postaci czopków 60 mg
Ibufen dla dzieci FORTE
o smaku truskawkowym
w postaci zawiesiny
opakowanie 100 ml
w postaci zawiesiny
opakowanie 40 ml
po 1. roku ˝ycia
a
Ibufen dla dzieci FORTE
o smaku truskawkowym
od 2 lat
Ibufen Baby
w postaci czopków 125 mg
Ibufen Junior
w postaci kapsułek 200 mg
od 6 lat
Najwa˝niejsze
Najwa˝
Naj
wa˝niejsz
sze
e jjest
est
Ibufen dla dzieci o smaku truskawkowym, Ibufen dla dzieci o smaku malinowym, Ibufen dla dzieci FORTE o smaku truskawkowym, Ibufen Junior, Ibufen Baby. Skład i postać: Ibufen dla dzieci o smaku truskawkowym, Ibufen dla dzieci o smaku malinowym: 5 ml zawiesiny zawiera 100 mg ibuprofenu.
Ibufen dla dzieci FORTE o smaku truskawkowym: 5 ml zawiesiny zawiera 200 mg ibuprofenu. Substancja pomocnicza o znanym działaniu: maltitol ciekły. Ibufen Junior: Jedna kapsułka miękka zawiera 200 mg ibuprofenu, Ibufen Baby: 1 czopek zawiera 60 lub 125 mg ibuprofenu. Wskazania: Gorączka różnego
pochodzenia (także w przebiegu zakażeń wirusowych, w przebiegu odczynu poszczepiennego). Bóle różnego pochodzenia o nasileniu słabym do umiarkowanego: bóle głowy, gardła i mięśni np. w przebiegu zakażeń wirusowych, bóle mięśni, stawów i kości, na skutek urazów narządu ruchu (nadwerężenia, skręcenia),
bóle na skutek urazów tkanek miękkich, bóle pooperacyjne, bóle zębów, bóle po ekstrakcji zębów, bóle na skutek ząbkowania, bóle głowy, bóle uszu występujące w stanach zapalnych ucha środkowego. Produkty: Ibufen dla dzieci o smaku truskawkowym, Ibufen dla dzieci o smaku malinowym, Ibufen dla dzieci FORTE
o smaku truskawkowym nie zawierają cukru. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Produkty są przeciwskazane u pacjentów, u których po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego lub innych niesteroidowych
leków przeciwzapalnych (NLPZ) występowały kiedykolwiek w przeszłości objawy alergii w postaci kataru, pokrzywki lub astmy oskrzelowej. Choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy czynna lub w wywiadzie (dwa lub więcej odrębne epizody potwierdzonego owrzodzenia lub krwawienia) z perforacją lub
krwawieniem, również tymi występującymi po zastosowaniu NLPZ. Ciężka niewydolność wątroby, ciężka niewydolność nerek lub ciężka niewydolność serca. Stosowanie u pacjentów przyjmujących jednocześnie inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, w tym inhibitory COX-2 (zwiększone ryzyko wystąpienia działań
niepożądanych). III trymestr ciąży. Skaza krwotoczna. Dodatkowo: Ibufen dla dzieci FORTE o smaku truskawkowym: krwawienie z naczyń mózgowych lub inne czynne krwawienie lub niewyjaśnione zaburzenia układu krwiotwórczego, ciężkie odwodnienie (wywołane wymiotami, biegunką lub niewystarczającym
spożyciem płynów). Produkt leczniczy jest przeciwwskazany u dzieci ważących poniżej 10 kg (do 1. roku życia), ponieważ dawka produktu leczniczego jest nieodpowiednia ze względu na większą zawartość ibuprofenu. Ibufen Junior: Dzieci o masie ciała poniżej 20 kg. Ibufen Baby: dawka 60 mg - niemowlęta o masie ciała
nieprzekraczającej 6 kg (wiek: do 3 miesięcy); dawka 125 mg - dzieci o masie poniżej 12,5 kg. Podmiot odpowiedzialny: Ibufen dla dzieci o smaku truskawkowym, Ibufen dla dzieci o smaku malinowym: Medana Pharma S.A. Ibufen dla dzieci FORTE o smaku truskawkowym, Ibufen Junior, Ibufen Baby: ZF Polpharma S.A.
IBU/346/08-2013
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania,
dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące
stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą,
gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.