projekt ewaluacji
Transkrypt
projekt ewaluacji
PROJEKT ZAKRESU EWALUACJI Zamówienie będzie polegało na przeprowadzeniu ewaluacji wpływu Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 (PO RPW) na rozwój przedsiębiorczości w Polsce Wschodniej. Szerszy kontekst, cele i zakres niniejszego zamówienia, przedstawione zostały poniżej. 1. Kontekst i cel ewaluacji Celem I. osi priorytetowej PO RPW 2007-2013 („Nowoczesna gospodarka”) było stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy. Wsparcie udzielone w ramach osi miało stać się impulsem do rozwoju procesów innowacyjnych i poprawy konkurencyjności gospodarki makroregionu. Miało to zostać osiągnięte poprzez wspieranie rozwoju otoczenia biznesu (m.in. ośrodków innowacyjności), powiązań kooperacyjnych pomiędzy przedsiębiorstwami (klastrów), stymulowanie współpracy pomiędzy biznesem i nauką, przygotowywanie terenów pod inwestycje i promocja gotowości inwestycyjnej makroregionu oraz zapewnianie przedsiębiorcom źródeł finansowania (instrumenty zwrotne) tj. uruchomienie pakietu działań pomocowych, rozwijających szeroko rozumianą „infrastrukturę dla przedsiębiorczości” w Polsce Wschodniej. W związku z powyższym, w roku następującym po zakończeniu finansowania wskazanych działań pomocowych w Polsce wschodniej, zasadne jest sprawdzenie czy powyższe założenia zostały osiągnięte i czy realizacja Programu przyczyniła się do rozwoju przedsiębiorczości w makroregionie. Głównym celem niniejszej ewaluacji jest dokonanie końcowej (ex post) oceny wpływu PO RPW 20072013 na rozwój przedsiębiorczości w Polsce Wschodniej, w szczególności poprzez ocenę realizacji celów działań I osi priorytetowej Programu (I.1 „Infrastruktura uczelni”, I.2 „Instrumenty inżynierii finansowej”, I.3 „Wspieranie innowacji”, I.4 „Promocja i współpraca”). Ponadto, badanie jest istotne z punktu widzenia oceny wartości dodanej jaką mogło wygenerować w obszarze rozwoju przedsiębiorczości dodatkowe wsparcie polityki spójności 2007-2013 dla pięciu województw makroregionu (poza wsparciem dostępnym w regionach m.in z programów regionalnych, krajowych i programów europejskiej współpracy terytorialnej). Wnioski z ewaluacji zostaną wykorzystane m.in do opracowaniu sprawozdania końcowego z realizacji PO RPW 2007-2013 dla Komisji Europejskiej i doskonalenia zaprojektowanych mechanizmów pomocowych Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 (PO PW). 2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy ewaluacji Badanie będzie się koncentrować przede wszystkim na działaniach I. osi priorytetowej PO RPW 20072013. Kontekstowo jednak odnosić się będzie również do działań pozostałych osi merytorycznych PO RPW (np. wzrost dostępność terytorialnej dzięki inwestycjom drogowym czy wzrost dostępności komunikacyjnej dzięki inwestycjom szerokopasmowego Internetu - w szerszym kontekście oceny wpływu tego typu inwestycji PO RPW na rozwój przedsiębiorczości makroregionu). W części terenowej badania, udział wezmą kluczowi interesariusze PO RPW, w szczególności przedstawiciele następujących podmiotów: instytucji systemu wdrażania JST na terenie Polski wschodniej, beneficjentów, ostatecznych odbiorców i grup docelowych (przedsiębiorców). 3. Podejście badawcze „Ewaluacja wpływu PO RPW 2007-2013 na rozwój przedsiębiorczości w Polsce Wschodniej” przeprowadzona będzie zgodnie z podejściem metodologicznym kontrfaktycznej ewaluacji wpływu i ewaluacji opartej na teorii (ang. theory-based counterfactual impact evaluation). Podejście to jest właściwe dla ewaluacji ex post i warunkuje jakość procesu ewaluacyjnego tj. „uzyskania bardziej wiarygodnych i użytecznych informacji o rzeczywistych efektach polityki spójności”. Zgodnie z 1 wytycznymi Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie ewaluacji polityki spójności na lata 2014-2020 (w tym dotyczącymi prowadzenia działań ewaluacyjnych ex post związanych z zamykaniem pomocy finansowej 2007-2013) „głównym wyzwaniem dla ewaluacji jest uchwycenie rzeczywistych efektów interwencji publicznej, tj. wskazanie jaka część zmiany sytuacji społeczno-ekonomicznej kraju lub regionu (...) zaistniała dzięki realizacji polityki spójności” i „odpowiedź na pytanie dlaczego dana zmiana nastąpiła, czyli wyjaśnienie mechanizmów oddziaływania polityki spójności.” Zastosowanie zaawansowanych i rygorystycznych metod kontrfaktycznych i opartych na teorii interwencji, pozwoli zapewnić wysoką jakość ewaluacji i zrealizować jej cele. Komponent ewaluacji opartej na teorii będzie bazował na danych pierwotnych (analiza danych pozyskanych głównie w oparciu o metody jakościowe / opcjonalnie sondażowe) jak również na wtórnych źródłach informacji (metaewaluacja dotychczasowych wyników badań w obszarze wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce wschodniej; analizy źródeł literaturowych, dokumentów programowych / projektowych, baz danych projektów / beneficjentów / ostatecznych odbiorców, itp.). Komponent kontrfaktycznej ewaluacji wpływu w całości oparty zostanie na analizie danych wtórnych (ogólnodostępnych wskaźników społeczno-ekonomicznych, bezpośrednio lub pośrednio związanych z rozwojem przedsiębiorczości na poziomie lokalnym – zarówno dla jednostek terytorialnych Polski wschodniej jak również jednostek kontrolnych spoza makroregionu). 4. Kryteria i główne pytania ewaluacyjne/obszary problemowe: Ewaluacja zostanie przeprowadzona w oparciu o kryteria skuteczności, efektywności, użyteczności, spójności i trwałości, i udzieli odpowiedzi co najmniej na następujące pytania ewaluacyjne: 1) W jakim stopniu wskutek Programu wystąpiły zmiany przyczynowe w obszarze kluczowych wskaźników przedsiębiorczości1 na terenie województw Polski wschodniej, w szczególności na poziomie lokalnym (gmin / powiatów)? Jak należy ocenić wielkość oszacowanej zmiany wskaźników (w ujęciu efektywności ekonomicznej)? Jak prezentuje się ranking JST (powiatów/gmin) w obszarze wskaźników przedsiębiorczości, w tym ranking „potencjałowy” wynikający z uwarunkowań JST mogących wpływać na formowanie określonych czynników sukcesu (np. premia lokalizacyjna wynikająca z bliskości centrów rozwoju, węzłów komunikacyjnych, itp.) i czynników porażki (np. emigracja młodych ludzi, peryferyjność JST, itp.) PO RPW w obszarze rozwoju przedsiębiorczości2, oraz ranking JST (powiatów/gmin) wynikający z faktycznie osiągniętych efektów przyczynowych PO RPW w obszarze przedsiębiorczości? 2) Czy występuje zróżnicowanie odnotowanych zmian przyczynowych w poszczególnych wskaźnikach przedsiębiorczości (np. ze względu na typ gminy lub inne istotne zmienne niezależne)? Jaka jest skala tego zjawiska i z czego może wynikać? Jak należy ocenić ewentualną „heterogeniczność efektów” w kontekście realizacji celów PO RPW? 3) Czy realizacja interwencji przyczyniła się do poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej w makroregionie, w szczególności działalności innowacyjnej przedsiębiorstw? Co na to wskazuje? 4) Jakie czynniki wewnętrzne wynikające z logiki interwencji Programu (np. dobór działań pomocowych) lub istotne uwarunkowania obszaru docelowego nieuwzględnione w teorii interwencji, zwiększały a jakie zmniejszały (np. nieoczekiwane skutki uboczne) skuteczność wsparcia w obszarze rozwoju przedsiębiorczości ? Co na to wskazuje? 5) W jakim stopniu czynniki zewnętrzne poza Programem (np. wskaźniki koniunktury; wskaźniki dostępności terytorialnej; migracje ludności; dostępne programy regionalne, w tym regionalne programy operacyjne, programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz ogólnokrajowe, w 1 Dobór kluczowych wskaźników przedsiębiorczości na poziomie lokalnym stanowiących w niniejszej ewaluacji wskaźniki efektów przyczynowych Programu, zostanie dokonany przez Wykonawcę w porozumieniu z Zamawiającym na etapie raportu metodologicznego. 2 Na potrzeby przygotowania, opisu i interpretacji odpowiednich rankingów, Wykonawca posłuży się m.in. metodami wielowymiarowej analizy danych (np. analizy korespondencji, analizy czynnikowej, itp.). 2 6) 7) 8) 9) 10) 11) tym programy operacyjne, program specjalnych stref ekonomicznych, itp.) miały wpływ na zmiany kluczowych wskaźników przedsiębiorczości na terenie województw Polski wschodniej, w szczególności na poziomie lokalnym (gmin / powiatów)? Czy w okresie realizacji Programu wystąpiły zewnętrzne czynniki negatywne lub skutki uboczne określonych interwencji (innych niż PO RPW) obniżające realizację celów Programu w obszarze rozwoju przedsiębiorczości w makroregionie? Na czym one polegały? W jaki sposób przeciwdziałać im w przyszłości? W jakim stopniu wskutek Programu województwa Polski wschodniej zwiększyły spójność wewnętrzną w obszarze kluczowych wskaźników przedsiębiorczości a w jakim pogłębiły dysproporcje (niespójność) w tym zakresie (np. koncentracja efektów na terenach miejskich lub w bezpośrednim zasięgu realizowanych projektów, itp.)? Co na to wskazuje? Jeśli dysproporcje uległy pogłębieniu, jakie były tego przyczyny (analiza czynników endo- vs. egzogenicznych i ich znaczenia)? W jakim stopniu wskutek Programu województwa Polski wschodniej zwiększyły spójność zewnętrzną w obszarze kluczowych wskaźników przedsiębiorczości a w jakim pogłębiły dysproporcje (niespójność) w tym zakresie względem pozostałej części kraju? Co na to wskazuje? Jaka byłaby sytuacja regionów Polski wschodniej w obszarze kluczowych wskaźników przedsiębiorczości, spójności gospodarczej i konkurencyjności regionów, bez wsparcia PO RPW 2007-2013? W jakim stopniu uzyskane wsparcie wpłynęło na podniesienie konkurencyjności regionów Polski wschodniej jak i całego makroregionu oraz realizację celów Programu w obszarze przedsiębiorczości, konkurencyjności i spójności gospodarczej? Czy wsparcie PO RPW, powiązanie (komplementarne) z innymi mechanizmami pomocowymi w województwach, wywołało szersze efekty (np. synergii, rozlania, mnożnikowe, dźwigni, itp.) w obszarze rozwoju przedsiębiorczości niż wynikałoby to z bazowej teorii interwencji Programu? Co na to wskazuje? W jakim zakresie odnotowano tego typu efekty interwencji? Czy wskutek Programu zrealizowany został cel I osi priorytetowej „Stymulowanie rozwoju konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy”? W jakim stopniu uzyskane efekty mają trwały charakter? Na ile na ewentualną trwałość efektów wskazują wartości i dynamika kluczowych wskaźników rozwoju przedsiębiorczości w Polsce wschodniej? Co może / mogło wpływać na obniżenie trwałości uzyskanych efektów? Na powyższe pytania, Wykonawca udzieli wyczerpujących odpowiedzi. Każdorazowo odpowiedź na pytanie ewaluacyjne powinna być podparta analizą wyników badania oraz zawierać wyjaśnienie obserwowanych zjawisk i trendów. W oparciu o przeprowadzone badania i analizy, Wykonawca sformułuje wnioski z ewaluacji i dokona niezależnej (z uwzględnieniem różnych perspektyw) oceny wpływu PO RPW na rozwój przedsiębiorczości w Polsce Wschodniej. 5. Minimum metodologiczne ewaluacji: W ramach ewaluacji Wykonawca powinien zastosować co najmniej następujące metody badawcze: Badania terenowe (field research): 1) Wywiady pogłębione z przedstawicielami IZ i IP PO RPW – minimum 5 IDI (lub diad/triad), 2) Wywiady pogłębione z przedstawicielami JST – minimum 33 IDI (w tym szczebel wojewódzki 5 szt., a pozostałe wywiady na poziomie powiatów i gmin – liczebność / alokacja wywiadów z JST na poziomie lokalnym powinna być warunkowana wynikami analiz kontrfaktycznych, wynikami innych analiz wskaźników przedsiębiorczości JST oraz szczegółowymi propozycjami 3 metodologicznymi sformułowanymi przez Wykonawcę w raporcie metodologicznym3); badania pogłębione JST na poziomie lokalnym powinny zostać podzielone na dwie grupy – jednostek o najwyższym i najniższym przyroście kluczowych wskaźników przedsiębiorczości (np. najwyższy przyrost obliczony jako reszta z regresji poziomu wskaźników na wejściu /pretest/ i innych kowariantów, na poziom wskaźników na wyjściu /post-test/, a reszta interpretowana jako efektywność z jaką JST generuje efekty w obszarze przedsiębiorczości, lub obliczony w inny uzgodniony z Zamawiającym sposób), co umożliwi identyfikację i ocenę czynników sukcesu i porażki w odniesieniu do efektów PO RPW w obszarze przedsiębiorczości; wspomagająco na potrzeby prowadzonych wywiadów Wykonawca uwzględni lokalny kontekst istotny dla rozwoju przedsiębiorczości w danej JST, wynikający z odpowiednich dokumentów strategicznych (np. strategii rozwoju gminy). 3) Telefoniczne wywiady pogłębione z przedstawicielami beneficjentów– minimum 20 ITI (w podziale na kluczowe typy beneficjentów Programu; alokacja wywiadów na poszczególne typy beneficjentów zostanie zaproponowana przez Wykonawcę na etapie raportu metodologicznego), 4) Panel (warsztat podsumowujący ewaluację) z niezależnymi ekspertami z zakresu rozwoju przedsiębiorczości – 1 szt. (co najmniej 2 godz. spotkanie, zorganizowane i moderowane przez wykonawcę, na którym dyskusji poddane zostaną wyniki analiz kontrfaktycznych oraz sformułowane przez Wykonawcę wnioski i rekomendacje ewaluacyjne). Badania danych zastanych (desk reserach) 1) Metaewaluacja wyników dotychczasowych badań w obszarze wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce wschodniej, w szczególności: „Oceny systemu kryteriów wyboru projektów w ramach PO RPW” (2008) ewaluacji pt. „Komplementarność i synergia projektów realizowanych na terenie Polski Wschodniej w ramach programów operacyjnych polityki spójności oraz PROW na lata 2007-2013 (2009) ewaluacji Działania I.3 PO RPW - Wspieranie Innowacji: „Ocena potencjału innowacyjnego w Polsce Wschodniej w związku z realizacją Działania I.3 PO RPW – Wspieranie Innowacji PO RPW 2007-2013” (2010) „Oceny mechanizmów komplementarności w zakresie promocji Polski Wschodniej” (2011) „Oceny pierwszych efektów projektów z działania I.4.1 i I.4.2 PO RPW związanych z pozyskaniem inwestorów do Polski Wschodniej” (2012) Ewaluacji „Sposoby maksymalizacji efektów Działania I.1 i I.3 Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013. Wnioski i rekomendacje dla procesu programowania wsparcia na lata 2014-2020” (2012) ewaluacji „Jak zmieniają się klastry dzięki wsparciu z PO RPW?” (2013) ewaluacji „Wsparcie ośrodków innowacyjności w Polsce Wschodniej - ocena pierwszych efektów” (2014) „Analizy efektów realizacji działania I.1 PO RPW” (2015) „Oceny efektów realizacji projektów działania I.3 PO RPW” (badanie zaplanowane do realizacji w 2016, do uwzględnienia w metaewaluacji pod warunkiem dostępności co najmniej wyników cząstkowych) 3 Badanie pogłębione na próbie celowej z przedstawicielami JST szczebla gminnego, w porozumieniu z Zamawiającym na etapie raportu metodologicznego Wykonawca może zamienić na badanie ankietowe techniką CAWI (lub mixed-methods) na populacji gmin Polski wschodniej (np. z przedstawicielami komórek organizacyjnych Urzędów odpowiedzialnych za przedsiębiorczość / ewidencję działalności gospodarczej / podatki przedsiębiorstw, itp.). Ponadto, opcjonalnie Wykonawca do zakresu badania może włączyć ankietowanie CAWI przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenie Polski wschodniej (np. w oparciu o ankietę internetową udostępnianą poprzez strony internetowe Urzędów Gmin Polski wschodniej. 4 „Ocena możliwości zastosowania instrumentów finansowych w POPW 2014-2020” (jw.) ewaluacja pt. „Wpływ polityki spójności 2007-2013 na konkurencyjność przedsiębiorstw i rozwój przedsiębiorczości w Polsce (jw.) oraz innych wyników – istotnych w kontekście celów niniejszej ewaluacji - zidentyfikowanych przez Wykonawcę lub Zamawiającego na etapie realizacji zamówienia (np. wartościowe ewaluacje w obszarze przedsiębiorczości dotyczące Regionalnych Programów Operacyjnych dla województw Polski wschodniej, wybranych ewaluacji Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, ewaluacji odpowiednich Programów Współpracy Transgranicznej dotyczących regionów Polski wschodniej, wybranych ewaluacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, itp.). 2) Analizy źródeł literaturowych, dokumentów programowych / projektowych, baz danych projektów / beneficjentów / ostatecznych odbiorców, w szczególności: raport pn. „Regiony w Europie Środkowo-Wschodniej: tendencje i czynniki rozwojowe (2008), raport pn. Wpływ specjalnych stref ekonomicznych na zatrudnienie. Ocena Skutków Regulacji ex post ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych z dnia 20 października 1994 roku (2016), wybrane projekty i ekspertyzy opublikowane na Witrynie dostępności transportowej IGiPZ PAN (http://www.igipz.pan.pl/accessibility/pl/projekty.html), Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 i Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych PO RPW 2007-2013, Dane dotyczące realizowanych projektów PO PRW (bazy danych, zestawienia, dokumentacja, wyniki monitoringu efektów i trwałości, wyniki kontroli, itp.), Dokumenty sprawozdawcze z realizacji PO RPW 2007-2013. oraz innych źródeł danych – istotnych w kontekście celów niniejszej ewaluacji zidentyfikowanych przez Wykonawcę lub Zamawiającego na etapie realizacji zamówienia 3) Analizy kontrfaktyczne wpływu PO RPW na wskaźniki przedsiębiorczości na poziomie lokalnym W celu oceny parametrów wpływu PO RPW na rozwój przedsiębiorczości na terenie Polski Wschodniej, Wykonawca przeprowadzi analizę zmian wskaźników bezpośrednio lub pośrednio związanych z rozwojem przedsiębiorczości na poziomie lokalnym w modelu porównawczym dla jednostek terytorialnych Polski wschodniej i odpowiednich jednostek kontrolnych – bliźniaczo podobnych spoza makroregionu. Jednostki spoza regionu zostaną wykorzystane do „zamodelowania” sytuacji kontrfaktycznej dla jednostek terytorialnych makroregionu, która wystąpiłaby gdyby PO RPW nie był realizowany tj. do uzyskania wiedzy o efektach netto PO RPW w rozwijaniu przedsiębiorczości i odpowiedzi na pytanie co by się stało z rozwojem przedsiębiorczości na poziomie lokalnym w makroregionie Polski wschodniej, gdyby na tym terenie nie realizowano PO RPW. Zgodnie z powszechnie ugruntowaną praktyką tego typu analiz, oczekujemy, że wnioskowanie Wykonawcy na temat efektów przyczynowych PO RPW będzie odnosiło się do zaobserwowanych różnic (in plus i in minus) w kluczowych wskaźnikach dla rozwoju przedsiębiorczości pomiędzy jednostkami z Polski wschodniej (grupą eksperymentalną poddaną oddziaływaniu) a jednostkami spoza makroregionu (grupą kontrolą pozbawianą odziaływania). Wstępnie zakładamy, że podstawową jednostką analizy będzie gmina (NTS5), jednak w zależności od celowości i dostępności danych na określonym poziomie dezagregacji, stosowne analizy przyczynowe w odniesieniu do wybranych wskaźników, Wykonawca może przeprowadzić również na poziomie powiatów (NTS4), oraz dokonać odpowiednich uogólnień na poziomie poszczególnych województw i całego makroregionu. Kwestią otwartą pozostaje również ewentualne zawężenie grup porównawczych do określonych typów gmin lub uwzględnienie analiz przekrojowych (np. podgrupy gmin miejskich i 5 wiejskich, gmin na terenie których bezpośrednio były realizowane projekty PO RPW i pozostałych gmin, itp.). Szczegółowe rozstrzygnięcia dotyczące doboru jednostek analizy, punktów w czasie dla prowadzonej analizy i tym podobne, zostaną rozstrzygnięte na etapie raportu metodologicznego, po zapoznaniu się przez Wykonawcę z bazami danych i dokumentacją programową. Dla ograniczenia wpływu czynników zewnętrznych, mogących zaburzyć wnioskowanie o efektach przyczynowych, analizy zostaną przeprowadzone na parach jednostek dopasowanych w oparciu o indeks podobieństwa (ang. technika Propesity Score Matching), zbudowany na istotnych cechach społeczno-, gospodarczo-, demograficznych (odpowiednich kowariantach modelu PSM). Co do zasady, efekt PO RPW na wybranych wskaźnikach przedsiębiorczości będzie szacowany w odniesieniu do 2014 r. (lub 2015 jeśli odpowiednie dane będą dostępne) względem odpowiedniego roku bazowego przed realizacją PORPW (np. 2007 r.). Aby zapewnić względnie porównywalny poziom bazowy wartość analizowanych wskaźników dla dopasowanych jednostek, szacowanie efektów przyczynowych zostanie dokonane metoda podwójnej różnicy (ang. Difference-in-Differences). W miarę dostępności danych, analizy kontrfaktyczne obejmą cały okres realizacji PO RPW, wyznaczając pełny trend dla analizowanych wskaźników (dla grupy eksperymentalnej i kontrolnej) i nie poprzestaną jedynie na oszacowaniu efektów przyczynowych w skrajnych punktach czasu (tj. w umownie ustalonych na potrzeby badania punktach przed i po realizacji PO RPW). W interpretacji efektów przyczynowych zostaną wzięte pod uwagę zarówno wyniki oszacowanych różnic w odniesieniu do skrajnych punktów pomiaru, różnice w dynamice wskaźników w całym okresie oraz – przede wszystkim - wyniki pozostałych badań, realizowanych w ramach zamówienia (tj. źródła danych wykorzystane na potrzeby komponentu theory-based evaluation). Na potrzeby raportowania wyników analiz kontrfaktycznych Wykonawca zaprojektuje odpowiednie formy wizualizacji wskaźników wpływu PO RPW na rozwój przedsiębiorczości, które będą czytelne dla docelowych odbiorców ewaluacji. Poniżej przedstawimy wstępny przegląd ogólnodostępnych wskaźników, które bezpośrednio lub pośrednio dotyczą rozwoju przedsiębiorczości i które Wykonawca może wykorzystać jako kontrolowane cechy jednostek dopasowanych w modelu PSM (kowarianty) lub docelowe wskaźniki wpływu (efektu przyczynowego). Zamawiający oczekuje, że liczba wskaźników efektu przyczynowego szacowanych przez Wykonawcę nie będzie mniejsza niż kilkanaście szt.4 Dodatkowo, na potrzeby oceny wpływu PO RPW, Wykonawca opracuje i oszacuje jeden syntetyczny wskaźnik (indeks) „rozwoju przedsiębiorczości na poziomie lokalnym”, składającego się z wielu wskaźników prostych, dostępnych m.in. w Banku Danych Lokalnych GUS 5. Z kolei w przygotowywanym(ych) modelu(ach) PSM Wykonawca powinien uwzględnić możliwie najszerszą dostępną liczbę zmiennych, które będą upodobniały do siebie analizowane grupy jednostek (zmienne społeczno-demograficzne – np. wielkość populacji, gęstość zaludnienia, liczba i odsetek ludności w wieku produkcyjnym; zmienne dotyczące funkcjonowania rynku pracy – np. stopa bezrobocia, liczba i odsetek osób długotrwale bezrobotnych; zmienne dotyczące rozwoju gospodarczego regionu – np. liczba zarejestrowanych przedsiębiorstw, wynagrodzenia w przeliczeniu na mieszkańca, PKB, nakłady inwestycyjne w przeliczeniu na mieszkańca; itp.). W zależności od uwarunkowań statystycznych określnych zmiennych, Zamawiający dopuszcza ich uzasadnioną redukcję, w celu zbudowania optymalnego modelu wyjaśniającego. Konstruując model Wykonawca weźmie pod uwagę mogące wystąpić efekty obciążenia selekcyjnego (np. creaming effect, souring effect, autoselekcja beneficjentów). 4 W szczególności chodzi o wskaźniki złożone co najmniej z dwóch wskaźników prostych (np. liczba rejestrowanych firm na 1000 mieszkańców). 5 W tym zakresie Wykonawca może zaadoptować lub wzorować się na wskaźniku syntetycznym – „Poziom przedsiębiorczości w regionach”, który jest wykorzystywany w analizach PARP na potrzeby cyklicznego Raportu o stanie sektora Małych i Średnich Przedsiębi orstw w Polsce (por. edycja 2015 raportu s. 54, dostępna w Księgozbiorze PARP na www.parp.gov.pl). 6 Jako podstawowe źródło danych do analiz kontrfaktycznych Zamawiający proponuje Bank Danych Lokalnych GUS. Przy czym, w zależności od dostępności (np. na odpowiednim poziomie dezagregacji i w odpowiednich szeregach czasowych) oraz zasadności wykorzystania innych źródeł danych, Wykonawca może zaproponować skorzystanie również z nich. Poniżej Zamawiający wskazuje listę (przykładową, niewyczerpującą) innych potencjalnie adekwatnych źródeł danych: 1) Wskaźniki dostępności transportowej gmin (np. w odniesieniu do dróg wskaźnik dostępności transportowej potencjałowej gminy do liczby ludności – por. analizy IGiPZ PAN na http://www.igipz.pan.pl/accessibility/pl/projekty.html) 2) Wskaźnik dostępności gmin w komunikacji on-line (np. w odniesieniu do Internetu szerokopasmowego, poziom pokrycia gmin jego zasięgiem – por. dane Urzędu Komunikacji Elektronicznej m.in. dostępne na stronie www.polskaszerokopasmowa.pl) 3) Wskaźniki migracji ludności gmin (np. emigracja ludności gmin w wieku produkcyjnym) 4) Wskaźniki inwestycji zagranicznych w gminach. Tabela 1. Przykładowe wskaźniki dostępne w Banku Danych Lokalnych GUS (bdl.stat.gov.pl) Kategoria GUS PODMIOTY GOSPODARCZE I PRZEKSZTAŁCENIA WŁASNOŚCIOWE I STRUKTURALNE Dział GUS PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ - WSKAŹNIKI Wskaźnik podmioty wpisane do rejestru REGON na 10 tys. ludności jednostki nowo zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności jednostki wykreślone z rejestru REGON na 10 tys. ludności podmioty wpisane do rejestru na 1000 ludności podmioty na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 1000 ludności osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 1000 mieszkańców fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców nowo zarejestrowane fundacje, stowarzyszenia, organizacje społeczne na 10 tys. mieszkańców podmioty nowo zarejestrowane na 10 tys. ludności w wieku produkcyjnym udział podmiotów nowo zarejestrowanych w ogólnej liczbie podmiotów wpisanych do rejestru REGON udział podmiotów wyrejestrowanych w ogólnej liczbie podmiotów wpisanych do rejestru REGON udział nowo zarejestrowanych podmiotów sektora medycznego w liczbie nowo zarejestrowanych podmiotów ogółem Lata obowiązywania 2002-2015 Poziom udostępniania NTS-5 2003-2015 NTS-4, NTS-5 2003-2015 NTS-4, NTS-5 2002-2015 NTS-5 2003-2015 NTS-5 2002-2015 NTS-5 2002-2015 NTS-4, NTS-5 2005-2015 NTS-5 2005-2015 NTS-5 2003-2015 NTS-4, NTS-5 2003-2015 NTS-4, NTS-5 2003-2015 NTS-4, NTS-5 2003-2015 NTS-4, NTS-5 2009-2015 NTS-5 7 PODMIOTY WG KLAS WIELKOŚCI NA 10 TYS. MIESZKAŃCÓ W W WIEKU PRODUKCYJN YM PODMIOTY Z UDZIAŁEM KAPITAŁU ZAGRANICZN EGO RYNEK PRACY PRACUJĄCY WG GRUP SEKCJI I PŁCI W POWIATACH BEZROBOCIE REJESTROWA NE WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA SPOŁECZNE INWESTYCJE I ŚRODKI TRWAŁE WYNAGRODZ ENIA udział nowo zarejestrowanych podmiotów sektora kreatywnego w liczbie nowo zarejestrowanych podmiotów ogółem udział nowo zarejestrowanych podmiotów sektora przetwórstwa rolno-spożywczego w ogólnej liczbie nowo zarejestrowanych podmiotów ogółem ogółem 0-9 10 - 49 50 - 249 2009-2015 NTS-5 2009-2015 NTS-5 2002-2015 2002-2015 2002-2015 2002-2015 NTS-5 NTS-5 NTS-5 NTS-5 250 i więcej 2002-2015 NTS-5 liczba podmiotów kapitał zagraniczny (mln zł) kapitał zagraniczny na 1 mieszkańca w wieku produkcyjnym 2011-2015 2011-2015 2011-2015 NTS-4 NTS-4 NTS-4 ogółem 2005-2015 NTS-4 rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo przemysł i budownictwo handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja działalność finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomości pozostałe usługi PRACUJĄCY WEDŁUG INNEGO PODZIAŁU NIŻ PKD Podgrupa: Pracujący na 1000 ludności 2005-2015 NTS-4 2005-2015 2005-2015 NTS-4 NTS-4 2005-2015 NTS-4 2005-2015 2006-2015 NTS-4 NTS-5 Stopa bezrobocia rejestrowanego 2004-2015 NTS-4 Udział bezrobotnych zarejestrowanych ogółem w liczbie ludności w wieku produkcyjnym 2003-2015 NTS-4, NTS-5 ogółem 2002-2015 NTS-4 przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w relacji do średniej krajowej (Polska=100) Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób) Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób na 1 mieszkańca w 2014r. 2002-2015 NTS-4 2010-2014 (bez 2013) NTS-4 2010-2014 NTS-4 8 FUNDUSZE UNIJNE SZKOLNICTWO PODSTAWOWE, GIMNAZJALNE, PONADPODSTAWOWE I PONADGIMNAZJALNE TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ LUDNOŚĆ, MIGRACJE WEWNĘTRZNE I ZAGRANICZNE Wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób na 1 mieszkańca w 2014r. Nakłady inwestycyjne i wartość brutto środków trwałych nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach na 1 mieszkańca wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach na 1 mieszkańca nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach na 1 mieszkańca w wieku produkcyjnym wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach na 1 mieszkańca, Polska = 100 Podpisane umowy o dofinansowanie wg programów operacyjnych np. ogółem/ np. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na 31 XII 2010-2014 NTS-4 2008-2015 NTS-4 2008-2015 NTS-4 2008-2015 NTS-4 2008-2015 NTS-4 2008-2015 NTS-4 2012-2015 NTS-5 współczynnik skolaryzacji brutto/ szkoły podstawowe/ gimnazja 2003-2015 NTS-5 DROGI GMINNE I POWIATOWE O TWARDEJ NAWIERZCHN I DROGI POWIATOWE WG TYPU NAWIERZCHN I na 100 km2 2005-2015 NTS-4 Twarda/ulepszona/gruntowa 2001-2015 NTS-4 Migracje na pobyt stały gminne wg płci migrantów, w ruchu wewnętrzny mi zagranicznym Migracje na pobyt stały gminne wg płci migrantów i kierunku (miasto, wieś) Zameldowania ogółem 1995-2014 NTS-5 Zameldowania z miast 1995-2014 NTS-5 Zameldowania ze wsi Zameldowania z zagranicy Saldo migracji 1995-2014 1995-2014 1995-2014 NTS-5 NTS-5 NTS-5 NSRO 20072013 PODPISANE UMOWY O DOFINANSO WANIE WSPÓŁCZYNN IKI SKOLARYZACJ I (SZKOLNICTW O PODSTAWO WE I GIMNAZJALN E) 9 Migracje na pobyt stały międzypowiat owe i zagraniczne wg ekonomiczny ch grup wieku Saldo migracji zagranicznych na 1000 osób Saldo migracji wewnętrznych/saldo migracji zagranicznych - w wieku przedprodukcyjnym - w wieku produkcyjnym - w wieku poprodukcyjnym zameldowania z innych powiatów wymeldowania do innych powiatów zameldowania z zagranicy wymeldowania za granicę saldo migracji współczynnik salda migracji 1995-2014 NTS-5 1995-2014 NTS-5 2005-2014 NTS-4 Uzyskane wyniki analiz wskaźników przedsiębiorczości, Wykonawca zinterpretuje i oceni wykorzystując pozyskane dane pierwotne, wtórne źródła informacji oraz wiedzę ekspercką. Stanowić będą one dla Wykonawcy podstawę do rekonstrukcji faktycznych mechanizmów oddziaływania interwencji i sformułowania wniosków i rekomendacji ewaluacyjnych opartych na dowodach i teorii interwencji (tzw. komponent ewaluacji opartej na teorii, wspominany w rozdziale 3. OPZ). 6. Odbiorcy ewaluacji Wyniki ewaluacji, w szczególności płynące z nich wnioski i rekomendacje, będą mogły być wykorzystane przez instytucje zaangażowane w realizację i zarządzanie PO PW na lata 2014-2020. Głównymi odbiorcami wyników ewaluacji będą: Instytucja Pośrednicząca PO RPW i PO PW (Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości); Instytucja Zarządzająca PO RPW i PO PW (Ministerstwo Rozwoju); Komitet Monitorujący PO PW (w tym przedstawiciele Komisji Europejskiej); Opinia publiczna. Ponadto, odbiorcami raportu końcowego z ewaluacji będzie Grupa Sterująca Ewaluacją PO RPW i PW oraz Krajowa Jednostka Ewaluacji (Ministerstwo Rozwoju). 7. Przygotowanie raportów Realizowane prace i ich wyniki Wykonawca przedstawi w następującej formie: 1) Raport metodologiczny (tekstowy, do 100 str. maszynopisu), 2) Raport końcowy (tekstowy, do 120 str. maszynopisu), 3) Prezentacja multimedialna dot. końcowych wyników ewaluacji (w formie slajdów; przedstawienie wyników maks. na trzech publicznych spotkaniach). 10