MSN - program edukacyjny - Instytut Historii Sztuki UW

luty–wrzesień 2011
Muzeum Otwarte to program wykła­dów
i spotkań w Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
W ­ciągu najbliższych kilku miesięcy proponujemy sześć serii wykładów, spotkań, rozmów
i warsztatów, w których na wielu poziomach
kontynuujemy refleksję nad pojęciami i tradycjami nowoczes­ności oraz nad krytyczną rolą
sztuki i kultury współcześnie.
Muzeum
Otwarte
Program Muzeum Otwartego inspiruje się teorią
­Formy Otwartej Oskara Hansena. W jego duchu kładziemy
nacisk na proces wspólnego uczenia się, który zastępuje trady­
cyjne hierarchiczne przekazywanie wiedzy. Inspirujemy się
również Hansenowskim zanegowaniem prymatu specjalistów,
dążeniem do ciągłego przekładania ich wiedzy na kategorie
zrozumiałe dla wszystkich. Nie obawiamy się wkraczać na zasa­
dzie „publicz­nego amatora” w zamknięte „czarne pudełka”
wiedzy specjalistycznej, rozbrajając je w imieniu naszej publicz­
ności. Ważne są dla nas również budo­wa wspólnego słownika
dla profesjonalistów różnych dziedzin i współpraca między nimi.
Muzeum Otwarte to muzeum otwartej wiedzy.
february–september 2011
Muzeum Otwarte jest eksperymentem na wielu
poziomach. Cykle wykładów, tematycznie
bardzo różnorodne, są otwarte na korekty,
krytykę i współudział słuchaczy — traktujemy
je jako niedomknięte, stale szukające nowych
interpretacji.
The Open Museum is a program of lectures and meetings in the Museum of Modern
Art in Warsaw. Within the next few months we offer you a series of lectures, meetings,
talks, and workshops where, on a variety of levels, we aim to continue our reflection
on the notions, tasks, scope, and traditions of modernity, as well as on the critical role
of art and culture in contemporary times.
The program of the Open Museum has been inspired by Oskar Hansen’s theory of
the Open Form. It is in this spirit that we focus on the process of mutual learning
which replaces the traditional means of the hierarchical transfer of knowledge. We
also draw inspiration on Hansen’s negation of the superiority of specialists and his
desire to translate expert knowledge into categories understandable by all. We have
no fear of adopting the role of a “public amateur” and as such intruding into the
“black boxes” of expert wisdom, dismantling them on behalf of our own public. It
is also important for us to work on building a common vocabulary for professionals
from different disciplines and facilitating their collaboration. An open museum is a
museum of open knowledge.
The Open Museum is to be an experiment on many different levels. The series of
lectures, thematically extremely diverse, shall be open to corrections, criticism and
participation. They are intended to be never closed and constantly seeking new
interpretations. Workshops for children and young people have been entrusted to the
students and practitioners of Hansen’s tradition. Here the methods of Open Form will
be put to a practical test; Wiktor Gutt will conduct CHILDREN’S INITIATIONS,
Grzegorz Kowalski will encourage junior high school students to perform the famous
exercise COMMON AREA, PRIVATE AREA, while Zbigniew Libera will together
with young adults from high schools perform ACTIONS WITH A CAMERA.
In the series WHERE IS THE MUSEUM? prepared by Joanna Mytkowska and
Sebastian Cichocki, we take the perspective of our newly-established institution to
pose questions about the role of a museum. Edwin Bendyk, on the other hand, will
devote his CONSPIRACY OF CULTURE series to dwell on the issue of why culture
has legitimised neo-liberalism.
MISTER WARSAW 50 YEARS LATER, a series of meetings of Tomasz Fudala
with the youngest generation of Polish architecture historians and critics, will present
phenomena which the two groups deem the most crucial in Polish architecture design
of the time of communism. The project continues our focus on architecture, which
is of paramount importance for us on account of the debate generated by the future
building of our Museum. With two other projects - The performative turn. On the
relations between theatre, dance and visual arts by Ana Janevski and Joanna Warsza
as well as RE:FORM. BETWEEN CINEMA AND ART by Łukasz Ronduda and
Kuba Mikurda we open the Museum up to the realms of theatre, dance and film. The
future Museum is designed for a wide public and therefore we want to enter new ter­
ritories and seek new audiences. We never tire of more philosophical debates about
history and the present; this year, in a series of lectures and meetings titled AFTER
THE END OF THE PHOTO STORY, Krzysztof Pijarski will address questions from
the frontiers of visual arts, photography, and contemporary philosophy.
Unlike the program of exhibitions, research or publications of the Museum, the cur­
rent program of lectures, meetings and workshops is scheduled for only a few months
ahead. We try not to adopt long-term assumptions and plans as ongoing questions
change too dynamically to be held within a fixed agenda.
Apart from the series of lectures, meetings and workshops introduced here, our
Museum plans to host many events of which we will keep you posted through the
Museum’s website www.artmuseum.pl, via Facebook and museum newsletters, which
you can obtain after logging on our website.
Everyone is most welcome!
Warsztaty dla dzieci i młodzieży zdecydowaliśmy się powierzyć
bezpośrednim uczniom i kontynuatorom tradycji Hansenowskiej. Tutaj
metody Formy Otwartej zostaną praktycznie przećwiczone: Wiktor Gutt
poprowadzi Inicjacje dziecięce, Grzegorz Kowalski zaprosi młodzież
gimnazjalną do wykonania słynnego ćwiczenia Obszar wspólny, obszar
włas­ny, a Zbigniew Libera wspólnie z młodzieżą licealną zrealizuje
Działania z kamerą.
W cyklu Gdzie jest muzeum?, przygotowanym przez Joannę
Mytkowską i Sebastiana Cichockiego, z perspektywy naszej nowo powstającej instytucji stawiamy pytanie o krytyczną rolę muzeów w obrębie
współczes­nej kultury. Z kolei Edwin Bendyk w cyklu Spisek kultury
pyta o to, dlaczego kultura legitymizuje neoliberalizm.
Mister Warszawy 50 lat później to seria spotkań Tomasza
Fudali z najmłodszym pokoleniem polskich historyków i krytyków
architektury — prezentuje najważniejsze dla nich zjawiska w projektowaniu doby PRL-u. Cyklem tym kontynuujemy refleksję nad architekturą
— bardzo dla nas istotną ze względu na dyskusję, jaką wywołał przyszły
gmach Muzeum. Przyszłe Muzeum jest zaprojektowane dla olbrzymiej
publiczności, dlatego chcemy wkraczać na nowe pola i poszukiwać
nowych odbiorców. W seriach spotkań Zwrot performatywny. O relacjach między teatrem, tańcem a sztukami wizualnymi Any Janevski
i Joanny Warszy oraz RE:FORMA. Pomiędzy kinem a sztuką Łukasza
Rondudy i Kuby Mikurdy otwieramy Muzeum na środowisko teatru,
tańca i filmu. Kontynuujemy refleksję na temat historii i współczesności
— w tym roku Krzysztof Pijarski w cyklu wykładów i spotkań Po końcu
fotoreportażu podejmuje tematy z pogranicza sztuk wizualnych, fotografii i współczesnej filozofii.
Program wykładów, spotkań i warsztatów planujemy tylko
na kilka miesięcy naprzód — inaczej niż program wystaw, badań czy
publikacji Muzeum. Staramy się nie robić tutaj dalekosiężnych założeń i planów — aktualność jest zbyt dynamiczna, a my zbyt jej ciekawi,
żeby unieruchamiać ją w gotowym planie.
Oprócz przedstawionych tu cykli wykładów, spotkań i warsztatów planujemy gościć w Muzeum wiele innych wydarzeń o których
będziemy informować na stronach internetowych Muzeum www.artmuseum.pl oraz za pośrednictwem Facebooka i muzealnych newsletterów
— zapisy na newsletter na stronach Muzeum.
2 3
Oskar Hansen jako Don Kiszot, 2004, fot. Alwar Hansen / Oskar Hansen as Don Quixote, 2004, photo by Alwar Hansen
Gdzie jest muzeum?
pierwsza edycja cyklu spotkań
na temat misji i przyszłości muzeów sztuki
przygotowana przez Joannę Mytkowską
i Sebastiana Cichockiego
WHERE IS THE MUSEUM?
First edition of the series of lectures on the mission and future of art
museums. Prepared by Joanna Mytkowska
and Sebastian Cichocki
Joanna Mytkowska — Director of the Museum of Modern Art
Sebastian Cichocki — curator at the Museum of Modern Art
Joanna Mytkowska — dyrektor MSN
Sebastian Cichocki — kurator w MSN
Cykl jest poświęcony metodologicznym i ideologicznym zmianom,
jakie na przestrzeni ostatnich dekad zaszły w muzeach w Polsce i na świecie.
Będziemy mówić o tym, jak i dlaczego zmieniły się współczesne muzea oraz
dlaczego w Polsce tak bardzo brakuje nowych muzeów. Zastanowimy się m.in.
nad związkami muzeów z ekonomicznym rozwojem miast oraz nad polityczną
i społeczną rolą muzeów. Zbadamy nowe modele edukacyjne wdrażane przez
instytucje sztuki oraz nowe wizje budowania kolekcji sztuki.
Opowiemy o oddzieleniu się muzeów sztuki współczesnej od insty­
tucji zajmujących się sztuką nowoczesną w latach 70. (co upowszechniło się
w latach 90.) oraz o wypracowaniu przez nie nowych modeli współpracy z arty­
stami i publicznością.
Do rozmowy zaprosiliśmy dyrektorów muzeów, którzy opowiedzą
o swoich doświadczeniach tworzenia współczesnych instytucji sztuki, a także
polityków i ekonomistów. Cykl inaugurujemy debatą na temat zmian instytu­
cjonalnych, jakie zaszły w Polsce na przestrzeni ostatnich lat.
Debata o nowych muzeach, które powstają w Polsce
z udziałem prof. Jerzego Hausnera
oraz wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Żuchowskiego
kolejne spotkania z udziałem:
A series dedicated to methodological and ideological transformations
occurring in museums in Poland and worldwide over the past few decades.
We will address the question of why and how contemporary museum
have changed and why is it that we are desperately in need of new ones in
Poland. We will reflect, among others, on the relations between museums
and the economic development of cities, as well as on their political and
social roles. We will scrutinise new educational models implemented by art
institutions and new visions of constructing art collections. We will discuss
the separation of museums of contemporary art from institutions dealing
with modern art in the 1970s (widespread in the 1990s) and the develop­
ment of unprecedented models of cooperation with artists and the public.
Invited to discuss these questions will be museum directors, who will share
their experience of creating contemporary art institutions, as well as politi­
cians and economists. The series will be launched by a debate on institu­
tional changes that have recently taken place in Poland.
A debate about new museums established in Poland
with the participation of Prof. Jerzy Hausner and
Deputy Minister of Culture and National Heritage Piotr Żuchowski
(the debate will be held in Polish)
16.03
The following meetings will host:
Piotr Piotrowski
art historian, professor of Adam Mickiewicz University,
in the period 2009–2010 Director of the National Museum in Warsaw
Piotra Piotrowskiego
historyka sztuki, profesora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza,
w latach 2009–2010 dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie
(in Polish)
Daniela Birnbauma
krytyka sztuki i kuratora, od 2010 dyrektora Moderna Museet w Sztokholmie
Daniel Birnbaum
art critic and curator, since 2010 Director of the Moderna Museet in Stockholm
(spotkanie w języku angielskim)
(in English)
Charlesa Esche
krytyka sztuki i kuratora, od 2004 dyrektora Van Abbemuseum w Eindhoven
Charles Esche
art critic and curator, since 2004 Director of the Van Abbemuseum in Eindhoven
(spotkanie w języku angielskim)
(in English)
Wszystkie spotkania zaczynają się o godz. 18
All events begin at 6 pm.
Dokładne informacje na temat poszczególnych spotkań
na stronach Muzeum www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
Specific dates and detailed information about particular events can be found
at the Museum’s website: www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
6 7
16.03
SPISEK KULTURY
Widmo neoliberalizmu
i kultura przyszłości
cykl seminariów Muzeum Sztuki Nowoczesnej
i Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas
przygotowany przez Edwina Bendyka
Edwin Bendyk — wykładowca akademicki, publicysta związany z tygodnikiem „Polityka”
A CONSPIRACY OF CULTURE,
THE SPECTER OF NEOLIBERALISM AND THE CULTURE OF THE FUTURE
a series of seminars of the Museum of Modern Art and the
Collegium Civitas Centre for Research on the Future
prepared by Edwin Bendyk
Edwin Bendyk — academic, journalist and essayist collaborating with Polityka weekly
Kultura, głupcze!
Takie motto powinien wieszać sobie nad biurkiem każdy zabierający
się za działanie i pragnący na lepsze lub gorsze zmieniać kraj, społeczeństwo,
gospodarkę.
Ale jaka kultura?
Użyteczna idiotka, wraz ze swoimi mandarynami bezkrytycznie legi­
tymizująca przemiany, których później pada ofiarą? Surowiec ponowoczesnego
kapitalizmu kognitywnego i zasilających go przemysłów kultury? Skansen
narodowych kompleksów? Narzędzie „soft power” w globalnej walce o rządy
dusz i hegemonię? Instrument wykluczenia, segregacji i degradacji? Czy może
przestrzeń społecznego włączenia, upodmiotowienia i zmiany?
Oprócz próby odpowiedzi na te pytania podczas spotkań będziemy
zajmować się takimi problemami, jak krytyka klasy kreatywnej oraz kwestia
uczestnictwa i nieuczestniczenia w kulturze.
It’s the culture, stupid!
This motto should hang above every single desk of those who embark on any
action with a view to changing, for better or worse, a country, society, or the
economy.
But what culture?
Is it a useful idiot who, along with its mandarins, uncritically legitimises the
transformations which it later falls victim to? The material of post-modern cog­
nitive capitalism and the culture industries fuelling it? A backwater of national
complexes? A ‘soft power’ tool of a global struggle for a hold over souls and
hegemony? An instrument of exclusion, segregation and degradation? Or rather
a space of social inclusion, enhancement of identity and change?
Apart from attempting to answer these questions, during these meetings we will
take on such questions as the critique of the creative class and the participation
or non-participation in culture.
Spotkania odbywają się w dniach: 15.03, 29.03, 12.04, 26.04, 17.05, 7.06
The series will be held in Polish.
Wszystkie spotkania zaczynają się o godz. 18
Dates: 15.03, 29.03, 12.04, 26.04, 17.05, 7.06
Dokładne informacje na temat poszczególnych spotkań
na stronach Muzeum www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
All events begin at 6 pm.
Information about particular events can be found at the
Museum’s website: www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
8 9
Mister Warszawy
50 lat później
cykl architektoniczny
przygotowany przez Tomasza Fudalę
MISTER WARSAW 50 YEARS LATER
Tomasz Fudala — kurator w MSN
an architecture series prepared by Tomasz Fudala
Tomasz Fudala — curator at the Museum of Modern Art
Cykl wykładów młodych krytyków i historyków architektury prezen­
tuje najważniejsze zjawiska w architekturze i wzornictwie PRL-u. Przyglądamy
się ówczesnym warunkom powstawania architektury oraz paradoksom zwią­
zanym z socjalistycznym „wytwarzaniem przestrzeni”. Szukamy odpowiedzi
na pytania, po co wybierano architektonicznego Mistera Warszawy, dlaczego
organizowano konkurs na „najpiękniejszą plombę”, a także w jakich warun­
kach powstawały mozaiki i malowidła dodające czaru modernistycznym
budynkom. Prezentujemy najnowsze badania nad architekturą powstałą
po 1945 roku, często prowadzone równolegle ze społecznymi protestami
w obronie wyburzanych obiektów.
Mozaiki i dekoracje wnętrz w PRL-u
Klara Czerniewska
A series of lectures by young critics and historians of architecture intro­
duces the audience to the major phenomena of Polish architecture and
design during the time of communism. We will have a look at the then
circumstances of making architecture and the paradoxes of socialist prac­
tice of “generating space”. We will likewise seek answers to such questions
as why there were competitions for Mister Warsaw in architecture and for
“the most beautiful infill”, and how the mosaics and paintings embellish­
ing Modernist buildings were made. We will also present state-of-the-art
research on the architecture after 1945. Frequently such studies were con­
ducted parallel to public protests in defence of the torn down buildings.
23.03
Mosaics and Interior Design in Poland Under Communism
Klara Czerniewska
23.03
20.04
A City of Misters.
Socialist Competitions for the Best Building
Katarzyna Juchniewicz
20.04
Najpiękniejsza plomba.
Architektura uzupełniająca po 1945 roku
Adam Nadolny
18.05
The Most Beautiful Infill.
Supplementary Architecture after 1945
Adam Nadolny
18.05
Mariensztat, czyli odbudowa Warszawy w pigułce
Aleksandra Stępień
22.06
The case of Mariensztat: the reconstruction of Warsaw in nutshell
Aleksandra Stępień
22.06
Miasto Misterów.
Peerelowskie konkursy na najlepszy budynek
Katarzyna Juchniewicz
Wszystkie spotkania zaczynają się o godz. 18
All lectures begin at 6 pm.
Dokładne informacje na temat poszczególnych spotkań
na stronach Muzeum www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
All above lectures are held in Polish.
Detailed information about particular events can be found at the
Museum’s website: www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
10 11
Zwrot performatywny
pierwsza edycja cyklu poświęconego relacjom
pomiędzy t­ eatrem, tańcem a sztukami wizualnymi
przygotowana przez Anę Janevski i Joannę Warszę
Ana Janevski — kuratorka w MSN
Joanna Warsza — niezależna kuratorka teatru i tańca
PERFORMATIVE TURN
On relations between theatre, dance and the domain of visual arts.
First edition of meetings devoted to performative arts
prepared by Ana Janevski and Joanna Warsza
Ana Janevski — curator at the Museum of Modern Art
Joanna Warsza — independent curator of theatre and dance
Teatr, performens czy choreografia wchodzą obecnie w intensywny
dialog z domeną sztuk wizualnych. Coraz częściej uczestniczymy w inscenizo­
wanych wystawach, wykładach-przedstawieniach, reżyserowanych sytuacjach,
spektaklach dokumentalnych. Jesteśmy świadkami zjawiska, które od kilku
lat definiuje się jako „zwrot performatywny”. Jest to obecny w humanistyce
i naukach społecznych paradygmat inscenizacji codzienności oraz jej oceny
poprzez kategorię doświadczenia. Ten zwrot ma również wpływ na obecność
„żywej sztuki” w muzeach i galeriach. Podczas cyktu spotkań badamy wza­
jemne zależności między teatrem, tańcem, choreografią i sztukami wizualnymi
— od grupy Judson Church i pierwszych postulatów demokratyzacji ruchu,
poprzez nowe formy „przedstawiania” wiedzy, rolę widzów jako współuczest­
ników działań, po użycie strategii performatywnych w działaniach na pogra­
niczu sztuki i polityki. Będziemy również starali się wypracowywać wspólny
słownik tych dyscyplin.
Każde ze spotkań przyjmie inną formę wykraczającą poza tradycyjne
spot­kanie edukacyjne.
Theatre, performance and choreography nowadays enter into an intensive
dialog with the visual arts. More and more often we take part in cho­
reographed exhibitions, lecture-performances, arranged situations, and
spectacles. We are witnesses to a phenomenon which has for some years
now been defined as the “performative turn”. It is a paradigm present
in the humanities and social sciences, consisting in the arrangement of
everyday reality and its evaluation through the category of experience.
Furthermore, this turn impacts the presence of “live art” in museums and
galleries. Our series of meetings explores the interdependencies between
theatre, dance, choreography, and the visual arts — from Judson Church
and the attempts of democratizing movement via new forms of the “per­
formance of knowledge”, the role of the audience as partners of artists’
activities, and the use of performative strategies in actions taking place in
the shared zone of arts and politics. We will also attempt at working out a
common vocabulary of the performative arts.
Each meeting has its unique form that pushes the boundaries of a tradi­
tional educational event.
Każdy może być choreografem. Życie jako materiał dla sztuki i tańca
Premiera książki Wojciecha Klimczyka Wizjonerzy ciała. Panorama tańca współczesnego.
Spotkanie z udziałem autora, Witka Mrozka i Marii Stokłosy
5.03
Everyone Can Be a Choreographer. Life as a Material for Art and Dance.
Visionaries of the Body — promotion of Wojciech Klimczyk’s book
with the participation of the author, Witek Mrozek and Maria Stokłosa
(meeting to be held in Polish)
Jak odgrywać wiedzę?
spotkanie z udziałem Any Vujanović (Walking Theory Belgrade)
i Jana Ritsemy (Perfromings Arts Forum)
(spotkanie w języku angielskim)
How to Perform Knowledge? Dramatist and Curator as the First Spectators
A meeting with Ana Vujanović (Walking Theory Belgrade)
and Jan Ritsema (Performing Arts Forum)
(meeting to be held in English)
30.03
30.03
5.03
Nikt nie przyjdzie. O emancypacji widza.
Akcja Napisy końcowe z udziałem m.in. Magdy Gnatowskiej, Marty Ojrzyńskiej,
Krzysztofa Zarzeckiego.
Patrzeć na coś, czego nie ma. O różnych formach pracy widza — wykład Bojany Kunst
(wykład w języku angielskim)
14.04
Nobody will come. On the Emancipation of the Audience
Action Closing Credits followed by
Looking at What Does Not Exist. On Different Forms of a Spectator’s Work
— a lecture by Bojana Kunst
(lecture to be held in English)
14.04
Spektakl zwany demokracją
wykład-performens oraz warsztaty Mårtena Spångberga
(spotkanie w języku angielskim)
A Performance Called Democracy
lecture-performance and workshops by Mårten Spångberg
(meeting to be held in English)
24.06
24.06
Partnerzy cyklu: Instytut Muzyki i Tańca, Instytut Teatralny — Forum Dramaturgiczne,
Warszawskie Spotkania Teatralne.
Partners of the series: Dance and Music Institute, Theatrical Institute in Warsaw, Warsaw Theatre Meetings, Drama Forum,
Krytyka Polityczna, Ha!art Publishing House
Wszystkie spotkania zaczynają się o godz. 18
All events begin at 6 pm.
Dokładne informacje na temat poszczególnych spotkań
na stronach Muzeum www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
12 13
Information about particular events can be found at the
Museum’s website: www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
Sady Żoliborskie, proj. Halina Skibniewska, fot. Edmund Kupiecki /
Sady Żoliborskie housing, project by: Halina Skibniewska, photo by: Edmund Kupiecki
Edwin Bendyk na tle architektury Aleksandry Wasilkowskiej, CSW Zamek Ujazdowski, 2009 /
Edwin Bendyk with Alexandra Wasilkowska’s architecture in the background, CCA Ujazdowski Castle, 2009
16 17
22
29
22
29
5
12
19
26
2
9
16
23
30
30
6
13
20
27
3
10
17
24
15
28
21
14
7
31
24
17
27
20
13
6
30
23
16
9
2
26
19
12
26
19
12
5
29
22
15
8
1
25
18
11
4
28
21
14
25
18
11
4
28
21
14
7
31
24
17
10
3
27
20
13
6
30
23
16
9
2
25
18
11
4
28
21
14
7
28
sierpień
8
1
25
18
10
3
27
20
13
5
29
22
15
7
31
24
17
10
3
26
19
12
5
29
22
15
8
1
21
lipiec
11
4
28
21
14
6
30
23
16
8
1
25
18
11
4
27
20
13
6
30
23
16
9
2
22
czerwiec
7
31
24
17
9
2
26
19
12
5
28
21
14
7
31
24
17
10
3
23
maj
10
23
3
27
15
28
29
20
16
21
22
13
8
14
15
6
9
7
8
29
1
30
1
22
2
23
24
15
25
16
17
8
26
9
10
1
18
2
3
25
19
26
27
18
11
19
20
11
12
12
13
4
24
kwiecień
4
5
6
25
marzec
5
26
27
luty
wrzesień
Kadr z filmu Summer Love (2006) reż. Piotr Uklański /A still from Summer Love (2006) by Piotr Uklański
Gianni Patena, Applausi (Oklaski), 1968 / Gianni Pattena, Applausi (Applause), 1968
RE:FORMA
Pomiędzy kinem a sztuką
RE:FORM. BETWEEN CINEMA AND ART
pierwsza edycja cyklu spotkań
poświęconych formie filmowej przygotowana
przez Łukasza Rondudę i Kubę Mikurdę
First edition of meetings dedicated to the film form
conducted by Łukasz Ronduda and Kuba Mikurda
Łukasz Ronduda — curator at the Museum of Modern Art
Kuba Mikurda — Ph.D. student at the School of Social Sciences at the Institute of Philosophy and
Sociology of the Polish Academy of Sciences, member of the editorial board of Krytyka Polityczna
Łukasz Ronduda — kurator w MSN
Kuba Mikurda — doktorant w SNS przy IFiS PAN, członek zespołu Krytyki Politycznej
Forma jest esencją filmu, tym, w czym przede wszystkim film się
wyraża. Kino nie istnieje poza swoimi widzialnymi, zmysłowymi formami.
Każda forma jest sposobem myślenia, ujmowania świata, uwikłana jest więc
w polityczne i etyczne stawki.
RE:FORMA. Pomiędzy kinem a sztuką to cykl spotkań z najbar­
dziej interesującymi formalnie reżyserami polskimi. W rozmowach z nimi
skupimy się na analizie praktycznych i teoretycznych aspektów formy filmo­
wej, zarówno w jej profesjonalnej, kinowej odmianie, jak i w jej artystycznych,
awangardowych wariacjach. W obszarze formy filmowej szukamy momentów
możliwego spotkania poetyk i strategii oraz analizujemy nieprzekraczalne
różnice między profesjonalnym kinem a sztukami wizualnymi. Zamierzamy
stworzyć platformę interdyscyplinarnej wymiany oraz zachęcić środowisko
filmowe do odważniejszego eksperymentowania z obrazem i narracją, a środo­
wisko sztuk wizualnych do bardziej świadomego poruszania się na polu filmu.
Form is the essence of film, its inherent medium outside of which it can­
not exist. Cinema does not exist outside its visible forms available to the
senses. Each form is a way of thinking and capturing the world and is thus
enmeshed in political and ethical stakes.
RE:FORM. BETWEEN CINEMA AND ART is a series of meetings with
Polish movie directors applying the most interesting film forms. During
our debates with them we will focus on analysing practical and theoreti­
cal aspects of the film form, both in its professional variation screened in
movie theatres and in its artistic, avant-garde incarnation. We will seek
moments offering a meeting place for poetics and strategies and analyse
clear-cut differences between professional cinema and visual arts. We want
to establish a platform of interdisciplinary exchange and encourage film
authors to engage in bolder experiments with the image and the narrative,
and visual artists to move more consciously within the realm of film.
Łukasz Barczyk
Wokół Italiani Łukasza Barczyka
Łukasz Barczyk
Around Italiani by Łukasz Barczyk
Marcin Koszałka
Dokument kreacyjny na przykładzie twórczości filmowej Marcina Koszałki,
czyli fikcja jako narzędzie w strategiach twórców filmu dokumentalnego
Marcin Koszałka
Creative Documentary on the Basis of Films by Marcin Koszałka,
or fiction as a tool in the strategies of authors of documentary films
Grzegorz Królikiewicz
Dlaczego polskie kino nie lubi modernizmu: spotkanie z Grzegorzem Królikiewiczem
Promocja książki — wywiadu-rzeki z tym reżyserem. Prowadzenie: Piotr Marecki
Grzegorz Królikiewicz
Why Does Polish Film Dislike Modernism: A Meeting with Grzegorz Królikiewicz,
promotion of a book edition of an extended interview with the director (moderator: Piotr Marecki)
Lech Majewski
Film jako narzędzie analityczne historyka sztuki. Wokół filmu fabularnego
Młyn i krzyż będącego filmową analizą obrazu Petera Bruegla
Lech Majewski
Film As an Analytical Tool of an Art Historian. Around the feature film The Mill
and the Cross, a movie analysis of a painting by Peter Bruegel
Małgorzata Szumowska
Wokół koncepcji resztki. Materiały, które nie weszły do filmu,
jako samodzielny materiał artystyczny utylizowany przez galerie sztuki
Małgorzata Szumowska
Around the Idea of the Remains. The material which did not make it to the movie as an artistic
medium in its own right and has been utilised by art galleries
Jerzy Skolimowski
Obraz kontra tekst. Polska nowa fala pomiędzy malarstwem a filmem
Jerzy Skolimowski
Image vs. Text. Polish new wave between painting and film.
Spotkania odbędą się w dniach 10.03, 6.04, 28.04, 5.05, 19.05, 30.06.
Dates: 10.03, 6.04, 28.04, 5.05, 19.05, 30.06.
Wszystkie spotkania zaczynają się o godz. 18
All events begin at 6 pm.
Dokładne informacje na temat poszczególnych spotkań na stronach Muzeum
www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
20 21
Information about particular events can be found at the
Museum’s website: www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
PO KOŃCU
fotoREPORTAŻU
AFTER THE END OF PICTURE STORY
cykl wykładów poświęconych problemom dystansu
we współczesnej fotografii przygotowany
przez Krzysztofa Pijarskiego
Tytuł cyklu to swoista prowokacja. Nie chodzi bowiem o ogłaszanie
śmierci reportażu, ale o wskazanie na to, że stworzone w jego ramach konwen­
cje nie odpowiadają współczesnej kondycji reprezentacji. Dziś coraz częściej
to nie przedstawienie do złudzenia przypomina rzeczywistość, lecz rzeczywi­
stość przyjmuje formę swoistego déjà-vu. Choć aktualność i jej reprezentacje
coraz bardziej zbliżają się do siebie w czasie, to są one w coraz większym
stopniu autonomiczne. Z drugiej strony coraz więcej wiedzy o świecie przyswa­
jamy za pośrednictwem wizerunków. Dlatego warto przyjrzeć się takim strate­
giom reprezentacji, które, wychodząc poza prostą jednokładność obrazu i jego
przedstawienia, są w stanie formułować złożone wypowiedzi o świecie.
Przedmiotem wykładów będą artyści, którzy dystansują się od wiru
aktualności i nierzadko w kontrowersyjny sposób usiłują spojrzeć z dystansu,
demaskując mit uniwersalnego i natychmiastowego dostępu do świata.
Odmówić aktualności: Susan Meiselas, Alfredo Jaar, Hans-Peter Feldmann,
Sarah Charlesworth, On Kawara, Martha Rosler
Geografie późnego kapitalizmu: Allan Sekula
Krajobraz polityczny: Luc Delahaye, David Goldblatt,
Paul Graham, Andreas Gursky
Krzysztof Pijarski — a Ph.D. student in the Warsaw University Art History
Institute, photographer
The title of this series of lectures is a provocation as in fact it not so much
announces the demise of picture story but indicates that its established
conventions no longer fit the present-day condition of representation.
Today more and more often it is not representation that bears a nearly
exact resemblance to reality, but it is reality that assumes the form of some
kind of deja-vu. While the present and its representations are increasingly
closer to one another within time, they are also increasingly autonomous.
On the other hand we acquire more knowledge about the world via
images. It is therefore vital to scrutinise representation strategies which,
moving beyond the simple homothety of an image and its representation,
are capable of making complex statements about the world.
The lectures focus on those artists who distance themselves from the
whirlpool of everyday concerns and, often in a subversive way, try to apply
a distanced perspective, unmasking the myth of universal and immediate
access to the world.
Krzysztof Pijarski – doktorant w Instytucie Historii Sztuki UW, fotograf
Koniec fotoreportażu:
Renzo Martens, Episode III: „Enjoy Poverty” (2009)
a series of lectures devoted to question of distance in contemporary
photography by Krzysztof Pijarski
22.02
8.03
22.03
5.04
The End of Picture Story:
Renzo Martens, Episode III: “Enjoy Poverty” (2009)
Rejecting the Here and Now: Susan Meiselas, Alfredo Jaar,
Hans-Peter Feldmann, Sarah Charlesworth, On Kawara, Martha Rosler
Geographies of Late Capitalism: Allan Sekula
Political Landscape: Luc Delahaye, David Goldblatt,
Paul Graham, Andreas Gursky
22.02
8.03
22.03
5.04
Utopia zjednoczonej Europy: New Europe Paula Grahama
i Ein-heit oraz 89/90 Michaela Schmidta
19.05
A Utopia of a Unified Europe: New Europe by Paul Graham and
Ein-heit and 89/90 by Michael Schmidt
19.05
Powidoki historii: Thomas Demand, Gustav Metzger
10.05
The Afterglow of History: Thomas Demand, Gustav Metzger
10.05
Na Bliskim Wschodzie bez zmian?
Walid Raad, Akram Zaatari, Emily Jacir
24.05
All Quiet in the Middle East?
Walid Raad, Akram Zaatari, Emily Jacir
24.05
Dlaczego nie było wojny z Zatoce:
Sophie Ristelhueber, Werner Herzog
31.05
Why Was There No War in the Gulf:
Sophie Ristelhueber, Werner Herzog
31.05
Felix Gonzales-Torres, Roni Horn i polityka obrazów
14.06
Felix Gonzales-Torres, Roni Horn and the Politics of Images
14.06
Wszystkie spotkania zaczynają się o godz. 18
A series to be held in Polish.
Dokładne informacje na temat poszczególnych spotkań na stronach Muzeum
www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
All lectures begin at 6 pm.
22 23
Information about particular events can be found at the
Museum’s website: www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
Wiktor Gutt, Malowanie w Domu Małego Stasia, Fundacja Świętego Jana Jerozolimskiego w 2007 /
Wiktor Gutt, Painting in the House of Little Staś, Foundation of Saint John of Jerusalem, 2007
WARSZTATY DLA DZIECI
WARSZTATY DLA MŁODZIEŻY
—
FORMA OTWARTA
WORKSHOPS
FOR CHILDREN
WORKSHOPS FOR
YOUNG PEOPLE
—
OPEN FORM
Warsztaty dla dzieci od 3 do 6 lat:
Warsztaty dla młodzieży gimnazjalnej:
Wiktor Gutt
INICJACJE DZIECIĘCE
Grzegorz Kowalski
OBSZAR WSPÓLNY,
OBSZAR WŁASNY
Warsztaty są przeznaczone dla najmłodszych dzieci, dopiero uczą­
cych się samodzielnego myślenia. Podstawową zasadą warsztatów będzie ciągłe
otwieranie się na naturalną dziecięcą kreację, której głównym medium jest
ciało. Materią do malowania będą czerwona glina i niebieski pigment, miejsce
do działań wydzielone będzie białym płótnem. Wspólne malowanie twarzy
i ciała pozwoli dzieciom uzyskać na chwilę autonomię wobec uniwersum
dorosłych, którzy na co dzień, na dobre i na złe, towarzyszą małym ludziom.
Działanie — oprócz elementów naturalnej autokreacji — pozwoli dzieciom
nauczyć się komunikacji w grupie. W czasie warsztatów dzieci będą tworzyć
indywidualny, a jednocześnie zbiorowy komunikat. Według Gutta Inicjacje
Dziecięce mają niezwykle kreacyjny charakter — dzieci swoją aktywnością
stwarzają komunikaty, które można określić jako coraz bardziej świadome
i samodzielne wypowiedzi czy nawet dzieła sztuki realizowane wspólnie
w proce­sie współpracy.
Warsztaty dla młodzieży w wieku od 12 do 14 lat prowadzi
prof. Grzegorz Kowalski, opierając je na swojej legendarnej metodzie „Obszar
wspólny, obszar własny”, którą od wielu lat praktykuje ze swoimi studentami
na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Warsztaty mają za zadanie wspie­
rać rozwój osobowości młodych ludzi oraz wzmacniać myślenie krytyczne
o sobie i świecie. W założeniach tego projektu Kowalski pisał, że celem zadania
Obszar wspólny, obszar własny jest aktywne uczestnictwo w procesie poro­
zumiewania się bez użycia języka werbalnego.
Grzegorz Kowalski jest rzeźbiarzem, performerem, twórcą instalacji, pedagogiem i krytykiem sztuki. Jako
asystent Oskara Hansena i Jerzego Jarnuszkiewicza prowadził od końca lat 60. wiele zajęć i ćwiczeń
ze studentami pracowni obu profesorów na warszawskiej ASP. Starał się nasycić obiektywną i zracjonalizowaną metodę Hansena pierwiastkiem ludzkim, silnie egzystencjalnym, zmysłowym, subiektywnym,
irracjonalnym, psychologizującym, nawet duchowym. Jako pedagog, podobnie jak Jarnuszkiewicz, stawiał
na partnerską, empatyczną relację nauczyciel–student. Kowalski uczył swoich studentów z dużą wrażliwością poruszać się pomiędzy sferą wspólną (publiczną) a własną. W uprawianej przez niego dydaktyce partnerstwa ważniejsi od czysto formalnych operacji materiałowo-przestrzennych byli zawsze konkretni ludzie,
obdarzeni oryginalną, złożoną osobowością. Kowalski starał się pomóc im w poprawieniu ich komunikacji
z otoczeniem. Takie założenia legły u podstaw autorskiego projektu zajęć ze studentami „Obszar wspólny,
obszar własny”, który artysta realizuje od roku akademickiego 1981–82 do dziś.
Wiktor Gutt jest artystą i pedagogiem. Na początku lat 70. studiował w pracowni Oskara Hansena i Jerzego
Jarnuszkiewicza na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wspólnie z kilkoma innymi studentami
Hansena zmodyfikował jego koncepcję Formy Otwartej, interesowała go bowiem komunikacja pozawerbalna, a nie rozumowa i logocentryczna. Gutt badał i starał się odtwarzać w polu sztuki najbardziej pierwotne
i bliskie logice rytuału sposoby budowania więzi międzyludzkich, oparte na współpracy, obyczajach daru
i wymiany. Był pierwszy polskim artystą awangardowym, który zaczął poważnie traktować twórczość
dziecka. Obecnie wykłada i prowadzi zajęcia dla studentów warszawskiej ASP oraz stale współpracuje
z Fundacją Św. Jana Jerozolimskiego, gdzie prowadzi warsztaty dla najmłodszych.
Dokładne daty poszczególnych warsztatów oraz informacje o zapisach na stronach Muzeum www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
Workshops for children between 3 and 6 years of age:
Wiktor Gutt, CHILDREN’S INITIATIONS
The workshops are targeted at children at the threshold of self-awareness. They will be
based on the constant expansion of children’s natural creativity, with the body as the prin­
cipal medium. Red clay and blue pigment will be used for painting, the area for the activity
will be delineated by means of white canvas. with white canvas. By joining in the painting
of each other’s faces and bodies, the children will gain autonomy, if only momentarily, with
respect to the universe of adults who accompany young humans daily, rain or shine. Apart
from an element of natural self-fashioning, this activity will facilitate learning of group com­
munication. During the workshops the children will create a message which is individualised
and yet collective. According to Gutt, CHILDREN’S INITIATIONS are extraordinarily
creative; through activity children produce messages that can be defined as increasingly
self-conscious and autonomous statements or even works of art evolving via a collaborative
process.
Dokładne daty poszczególnych warsztatów oraz informacje o zapisach na stronach Muzeum www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
Workshops for junior high school students:
Grzegorz Kowalski, COMMON AREA, PRIVATE AREA
Workshops for children aged 12–14, run by Prof. Grzegorz Kowalski on the basis of his leg­
endary ‘Common Area, Private Area’ method, practised for many years with his students at
the Warsaw Academy of Fine Arts. The workshops are to support the development of young
people’s identity, to enhance a critical stand towards oneself and the surrounding reality.
Kowalski wrote in the the project’s outline that the objective of the Common Area,
Private Area action is the intensive participation in the communication process with­
out the use of verbal language.
Grzegorz Kowalski is a sculptor, performer, author of installations, educator, and art critic. As assistant to
Oskar Hansen and Jerzy Jarnuszkiewicz, since the late 1960s he has conducted many classes with the students from the studios of both professors at the Warsaw Academy of Fine Arts. He tried to add a human
touch to Hansen’s objective and rationalised method, supplementing it with strongly existential, sensual,
subjective, irrational, psychologising, and even spiritual elements. As an educator, like Jarnuszkiewicz
he trusted a partner relation between the teacher and the student, a bond based on empathy. Kowalski
taught his students to move with utmost sensitivity between the common (public) and the private areas.
His partnership-based teaching highlights the importance of particular people, endowed with unique and
complex identities. People are more important than purely formal activities in matter and space. Kowalski
tried to help people improve their communication with others. These were the underlying assumptions
of the authorial project of student classes called ‘Common Area, Private Area’, which the artist has been
developing since the academic year 1981–82 until today.
Wiktor Gutt is an artist and educator. In the early 1970s he studied in the studio of Oskar Hansen and
Jerzy Jarnuszkiewicz at the Warsaw Academy of Fine Arts. Along with a few of other Hansen’s students,
he redefined his professor’s idea of the Open Form. Gutt was interested in extra-verbal rather than logocentric and conscious communication. He studied and tried to recreate in art the most fundamental and
primordial (akin to the logic of ritual) ways of developing interpersonal ties based on cooperation, the custom of gift and exchange. Wiktor Gutt was the first Polish avant-garde artist to seriously treat children’s
creative endeavors. At present he holds lectures and classes for students at the Warsaw Academy of Fine
Arts and cooperates on an ongoing basis with the Foundation of St. John of Jerusalem, where he runs
workshops for young children.
Specific dates of individual workshops and enrolment information can be found at the Museum’s website:
www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
Specific dates of individual workshops and enrolment information can be found at the Museum’s website:
www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
26 27
Warsztaty dla młodzieży licealnej:
Zbigniew Libera
DZIAŁANIA Z KAMERĄ
Zbigniew Libera, Działania na modelach, 2009 / Zbigniew Libera, Actions on Models, 2009
Warsztaty te, adresowane do młodzieży w wieku od 15 do 17 lat, mają
na celu wykształcenie krytycznego stosunku do otaczających nas obrazów
produkowanych głównie przez media masowe, takie jak telewizja. Prowadzone
przez Zbigniewa Liberę warsztaty z kamerą mają uczyć technik oporu i kry­
tyki współczesnej sfery medialnej oraz możliwości samoorganizacji poprzez
film. Skupione są na pokazaniu nowych awangardowych metod pracy z filmem,
takich jak: film składkowy (assemblingowy), kino własne, found footage film.
Ze względu na wolność formalną i radykalizm ideowy filmowa Forma Otwarta
daje duże możliwości — uwolniona od kanonów filmowego opowiadania może
być sposobem na znalezienie własnego języka ekspresji, języka określającego
własną postawę wobec rzeczywistości.
Zbigniew Libera w latach 80. współtworzył najciekawsze środowiska i przedsięwzięcia sztuki niezależnej
w Polsce, m.in. łódzką Kulturę Zrzuty, grupę muzyczną Sternenhoch, czasopismo „Tango”. Pod koniec
lat 80., mieszkając u Zofii Kulik i Przemysława Kwieka, był jedną z pierwszych osób, które zapoznały się
w całości z archiwum Działań i Współdziałań KwieKulik z lat 70. oraz z materiałami dotyczącymi Oskara
Hansena. Według krytyka sztuki Jana S. Wojciechowskiego twórczość Hansena, Kulik i Libery układa
się w pewną tradycję. W latach 90. Libera był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli tzw. sztuki krytycznej. W roku 2007 został zaproszony do prowadzenia pracowni na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze;
program tej pracowni był oparty na zmodyfikowanych Działaniach i Współdziałaniach KwieKulik, uczniów
Hansena. Ta metoda dydaktyczna jest także podstawą warsztatów w Muzeum Sztuki Nowoczesnej.
Dokładne daty poszczególnych warsztatów oraz informacje o zapisach na stronach Muzeum www.artmuseum.pl >>> zakładka EDUKACJA
Workshops for high school students:
Zbigniew Libera, ACTIONS WITH A CAMERA
Workshops targeted at young people aged 15–17. They aim at developing a critical atti­
tude towards the images produced mainly by mass media, such as television. Zbigniew
Libera’s workshops with a camera are to teach techniques of resistance to and critique of
the contemporary media zone and a possibility of self-organisation via film. They employ
avant-garde methods of work with film such as assembling film, independent film, and found
footage film. Because of its formal liberty and ideological radicalism, Open Form in film
offers ample opportunities. Set free from canons of film narrative, it facilitates a discovery of
one’s own language of expression, a language defining one’s own stand vis-a-vis reality.
Zbigniew Libera in the 1980s was actively involved in the most interesting circles and projects of independent art in Poland. These were, for instance, Kultura Zrzuty in Łódź, the music group Sternenhoch,
the Tango magazine. In the late 1980s, living at Zofia Kulik’s and Przemysław Kwiek’s place, he was one
of the first people to familiarise in extenso with the archive of KwieKulik Actions and Co-Actions of
the 1970s and the materials concerning Oskar Hansen. According to the art critic Jan S. Wojciechowski,
the oeuvre of Hansen, Kulik and Libera develops a certain tradition. In the 1990s Libera was one of the
most eminent representatives of the so-called critical art. In 2007 he was invited to head a studio at the
Prague Academy of Fine Arts; the studio’s program was a modified method of Activities and Interactions by
KwieKulik, Oskar Hansen’s disciples. This teaching method underpins also the workshops in the Museum
of Modern Art.
Specific dates of individual workshops and enrolment information can be found at the Museum’s website:
www.artmuseum.pl >>> bookmark EDUCATION
All workshops to be held in Polish
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie / Museum of Modern Art in Warsaw
ul. Pańska 3, 00-124 Warszawa, www.artmuseum.pl, tel. +48 22 596 40 10
29
Redakcja tekstów / Copy editing: Katarzyna Szotkowska-Beylin, Ewa Kanigowska-Gedroyć. Przekłady /
Translation: Marcin Turski. Projekt graficzny i redakcja techniczna / Design and production: Błażej Pindor
Informacje na temat współorganizatorów i partnerów poszczególnych wydarzeń na www.artmuseum.pl /
For further information on co-organizers and partners of specific events, please visit www.artmuseum.pl
Pracownia Grzegorza Kowalskiego, Obszar Wspólny Obszar Własny, „Vive la liberte”, 1989–1990 /
Grzegorz Kowalski’s class, Common Area, Private Area, “Vive la liberte”, 1989–1990
Oskar Hansen jako Don Kiszot, 2004, fot. Jola Gola / Oskar Hansen as Don Quixote, 2004, photo by Jola Gola