kl. I - Gimnazjum Strzelce

Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne – geografia kl. I
Program Puls Ziemi
Wyd. Era sp. z o.o.
Dział: Obraz Ziemi
Ocena dopuszczająca:
-uczeń określa przedmiot badań geografii, posługuje się klasyfikacją nauk geograficznych
-uczeń wymienia przykłady zastosowań osiągnięć nauk geograficznych w praktyce
-uczeń zna terminy: siatka geograficzna, kartograficzna, mapa, globus
-uczeń wskazuje na globusie bieguny geograficzne, południki, równoleżniki, oraz półkule
-uczeń określa współrzędne geograficzne obiektów punktowych na globusie i mapie
-uczeń odczytuje z mapy kierunki z wybranych punktów za pomocą linii siatki kartograficznej
-uczeń wykonuje pomiary odległości na mapie
-uczeń posługuje się podziałką mapy
-uczeń prawidłowo stosuje terminy: wysokość względna i bezwzględna
-czyta znaki topograficzne, posługuje się legendą mapy
-uczeń wymienia przykłady zastosowań map o różnej treści
Ocena dostateczna:
-uczeń zna terminy: długość i szerokość geograficzna, plan, skala
-wymienia cechy równoleżników i południków
-uczeń opisuje za pomocą liczb wymiary Ziemi
-przelicza skalę liczbową na mianowaną
-oblicza rzeczywistą odległość między punktami wykorzystując skalę mianowaną
-określa za pomocą mapy poziomicowej i hipsometrycznej wysokość bezwzględną oraz kierunek i wielkość
nachylenia stoku
-oblicza wysokość względną, rozpoznaje na mapie poziomicowej, hipsometrycznej, cieniowanej wzniesienia
oraz obniżenia
-odszukuje na mapie i globusie miejsca o wyznaczonych współrzędnych geograficznych
Ocena dobra:
-uczeń odróżnia przedmiot badań geografii fizycznej, ekonomicznej i regionalnej
-uczeń porównuje powierzchnie kuli, elipsoidy, geoidy
-wymienia dowody na kulistość Ziemi
-określa współrzędne geograficzne obiektów powierzchniowych na globusie i mapie
-uczeń wymienia zalety i wady globusa
-uczeń odróżnia siatkę geograficzną od kartograficznej
-uczeń rozpoznaje poszczególne rodzaje map
Ocena bardzo dobra:
-uczeń odnajduje związki geografii z innymi naukami
-określa w stopniach i minutach współrzędne geograficzne określonych miejsc
-oblicza skalę mapy znając odległość rzeczywistą
-wskazuje różnice pomiędzy planem a mapą
-rozpoznaje podstawowe metody prezentowania informacji na mapie i planie
-wyjaśnia praktyczne znaczenie umiejętności określania położenia geograficznego
Dział: Ziemia we Wszechświecie
Ocena dopuszczająca:
-uczeń wymienia ciała niebieskie
-wie co to jest Układ Słoneczny i wymienia planety do niego należące
-wie, iż Kopernik był twórcą teorii heliocentrycznej i na czym ona polega
-wskazuje na mapie nieba gwiazdozbiory Wielkiej i Małej Niedźwiedzicy oraz Gwiazdę Polarną
-wymienia kalendarzowe pory roku i ich daty graniczne
Ocena dostateczna:
-uczeń zna terminy: Wszechświat, Układ Słoneczny, gwiazda, planeta, galaktyka, księżyc, orbita, oś Ziemi, czas
miejscowy, strefowy i urzędowy
-opisuje położenie Ziemi w Układzie Słonecznym
-omawia zasługi Kopernika w badaniach Wszechświata
-opisuje następstwa obiegowego i obrotowego ruchu Ziemi
-opisuje oświetlenie Ziemi w dniach równonocny i przesileń
-podaje przyczyny zaćmienia Słońca i Księżyca
-określa czas lokalny za pomocą mapy stref czasowych
-uzasadnia konieczność stosowania czasu strefowego i urzędowego
-odnajduje związek pomiędzy czasem miejscowym słonecznym a długością geograficzną
-podaje przykłady wpływu ruchów Ziemi na życie i działalność człowieka
-wymienia różnice pomiędzy rokiem przestępnym a zwykłym
Ocena dobra:
-uczeń opisuje budowę Układu Słonecznego
-uczeń wymienia planety Układu Słonecznego w kolejności od Słońca
-wymienia różnice pomiędzy gwiazdą a planetą
-opisuje, na czym polega zjawisko zaćmienia Słońca i Księżyca
-opisuje podział Ziemi na strefy czasowe
-uczeń wskazuje na mapie linię zmiany daty, określa datę po obu stronach linii
-oblicza czas miejscowy, znając długość geograficzną
Ocena bardzo dobra:
-uczeń wymienia współczesne poglądy na powstanie i budowę Wszechświata
-uczeń wymienia planety Układu Słonecznego w kolejności według rozmiarów
-uczeń rozpoznaje i wymienia w kolejności fazy księżyca
-uczeń rozpoznaje lata przestępne na podstawie ich kolejnego numeru
-wymienia kolejno znaki zodiaku, przyporządkowuje je do odpowiednich pór roku
-oblicza różnice czasu miejscowego słonecznego na Ziemi
-opisuje działanie sił bezwładnościowych : odśrodkowej, Coriolisa
-wyjaśnia termin „biała noc” i obszary jej występowania
Dział: Skład i budowa atmosfery
Ocena dopuszczająca:
-uczeń wymienia gazy wchodzące w skład powietrza
-opisuje zróżnicowanie temperatury i ciśnienia powietrza w przekroju pionowym
-odczytuje z mapy izoterm temperaturę powietrza
-uczeń wymienia jednostki ciśnienia
-odczytuje z mapy izobar ciśnienie atmosferyczne
-posługuje się nazwami kierunków wiatrów
-wymienia i rozpoznaje rodzaje opadów atmosferycznych
-odczytuje z mapy izohips sumę opadów
-wymienia geograficzne czynniki klimatu
-wymienia i pokazuje na mapie strefy klimatyczne Ziemi
-wymienia przyrządy do pomiaru temperatury, ciśnienia, wilgotności, ilości opadów, kierunku wiatru
-wymienia jednostki pomiaru poszczególnych składników meteorologicznych
-podaje przykłady wpływu klimatu na życie i działalność człowieka
Ocena dostateczna:
-uczeń omawia budowę atmosfery
-wyjaśnia dlaczego zanieczyszczenia atmosfery są zagrożeniem dla życia na Ziemi
-uczeń oblicza średnią temperaturę dobową oraz dobową i roczną amplitudę temperatury
-sporządza i analizuje wykres temperatury powietrza
-wyjaśnia zależność pomiędzy temperaturą a ciśnieniem atmosferycznym
-wskazuje na mapie izobar wyże i niże baryczne
-wie, dlaczego powstają wiatry
-interpretuje „Skalę Beauforta”
-wskazuje na mapie obszary występowania wiatrów zmiennych: monsunu, bryzy, fenu
-wyjaśnia powstawanie opadów
-podaje przykłady negatywnego wpływu nadmiaru lub niedoboru opadów na Ziemi
-pokazuje na mapie obszary pustyń
-charakteryzuje klimat umiarkowany
Ocena dobra:
-omawia zjawisko „dziury ozonowej „
-rysuje schemat niżu i wyży barycznego
-omawia krążenie powietrza w strefie międzyzwrotnikowej i na kuli ziemskiej
-podaje przyczyny występowania pasatów, monsunu, bryzy, fenu
-wskazuje na mapie obszary występowania katastrofalnych wiatrów: huraganów, cyklonów, tajfunów, tornad
-omawia przyczyny zróżnicowania opadów na tej samej szerokości geograficznej
-wymienia podstawowe cechy klimatów strefowych i strefowych
-podaje różnice pomiędzy strefą klimatyczną a typem klimatu
-charakteryzuje typ klimatu posługując się mapą klimatyczną
Ocena bardzo dobra:
-uczeń wskazuje różnice pomiędzy pogodą a klimatem
-wyjaśnia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat
-uczeń opisuje warstwy atmosfery i wymienia różnice między nimi
-określa kierunek wiatru w niżu i wyżu barycznym
-wyjaśnia posługując się rysunkiem powstanie wiatru halnego
-oblicza temperaturę powietrza na różnych wysokościach znając pionowy gradient termiczny
-posługuje się klasyfikacją chmur
-odróżnia front ciepły od chłodnego
-rozpoznaje czynniki decydujące klimacie określonego obszaru
-rozpoznaje typ klimatu za pomocą wykresu zmian temperatury i opadów w ciągu roku
-opisuje klatkę meteorologiczną i jej wyposażenie
-odczytuje z mapy synoptycznej temperaturę , ciśnienie, kierunek i prędkość wiatru, przebieg frontów
atmosferycznych
-objaśnia terminy: inwersja termiczna, temperatura punktu rosy
-uczeń potrafi przewidzieć pogodę na podstawie obserwowanych zjawisk atmosferycznych
Dział: Wody Ziemi
Ocena dopuszczająca:
-uczeń wymienia postaci występowania wody na Ziemi
-opisuje obieg wody w przyrodzie
-wymienia i pokazuje na mapie oceany
-wyjaśnia na czym polega zasolenie wody
-odróżnia rzekę główną od dopływu
-wskazuje na mapie obszary bezodpływowe
-odróżnia rzekę stale prowadzącą wodę od rzeki okresowej
-wskazuje na mapie i nazywa najdłuższe rzeki na kontynentach
-wskazuje na mapie i nazywa największe i najgłębsze jeziora na kontynentach
Ocena dostateczna:
-uczeń posługuje się klasyfikacją mórz, pokazuje na mapie różne typy mórz
-uczeń objaśnia terminy: ocean, morze, zatoka, dorzecze, zlewisko, dział wodny, obszar bezodpływowy,
-wyjaśnia terminy: parowanie, kondensacja
-podaje przykłady zanieczyszczenia wód przez człowieka
-wymienia typy jezior, podaje przykłady
-wyjaśnia terminy: warstwa wodonośna, wody głębinowe, wody podziemne, źródło, wody artezyjskie
-podaje przykłady gospodarczego wykorzystania wód podziemnych
- wyjaśnia termin: prąd zimny, ciepły, wskazuje na mapie przykłady
-zna formy ukształtowania dna mórz i oceanów
-wie, jakie jest znaczenie mórz i oceanów w życiu człowieka
-wie , jakie są rodzaje zasilania rzek w wodę
Ocena dobra:
-uczeń wykazuje związek pomiędzy warunkami klimatycznymi a rodzajem wód na kuli ziemskiej
-dostrzega związek pomiędzy zasoleniem wody morskiej a warunkami klimatycznymi na kuli ziemskiej
-podaje przyczyny ruchów wody morskiej: pływów, falowania, prądów morskich
-wyjaśnia przyczyny przypływów i odpływów
-wskazuje przyczyny powodzi oraz wysychania rzek
-wyjaśnia genezę jezior: przybrzeżnych, starorzeczy, polodowcowych, deltowych
-wskazuje na mapie świata obszary występowania wód artezyjskich, gejzerów
-przedstawia proces tworzenia się wód podziemnych
Ocena bardzo dobra:
-uczeń wykonuje wykresy długości rzek oraz wielkości ich przepływu
-wyjaśnia przyczyny wezbrań i niżówek
-wyznacza dział wodny na mapie sieci rzecznej
-wyjaśnia powstawanie wód artezyjskich
-wyjaśnia przyczyny zanikania jezior
-omawia znaczenie i sposób ochrony wód podziemnych
Dział: Wnętrze Ziemi
Ocena dopuszczająca:
-uczeń nazywa sfery wnętrza Ziemi
-opisuje zmiany temperatury i ciśnienia w głębi skorupy ziemskiej
-odróżnia skorupę kontynentalną od oceanicznej
-opisuje powstawanie węgla kamiennego
-rozpoznaje i nazywa częściej spotykane skały
-wymienia ery w dziejach Ziemi
-wymienia procesy wewnętrzne, zna przykłady czynnych wulkanów
-wyjaśnia pojęcie trzęsienie Ziemi, uzasadnia dlaczego trzęsienia ziemi zagrażają życiu i działalności
gospodarczej ludzi
-wskazuje na mapie świata obszary sejsmiczne na Ziemi
-wie, co to jest skala Richtera
Ocena dostateczna:
-uczeń wyjaśnia termin: minerał, skała
-rozpoznaje piaskowce, granity, bazalty, wapienie, łupki, zlepieńce, węgiel kamienny i brunatny, sól, gips
-podje przykłady gospodarczego wykorzystania skał
-wyjaśnia przyczyny ruchów skorupy ziemskiej
-zna przybliżony wiek Ziemi
-poprawnie czyta tablicę stratygraficzną
-rozumie rolę skamieniałości przewodnich
-wyjaśnia terminy: lawa, magma, wulkan
-opisuje budowę wulkanu
-wyjaśnia termin: orogeneza
-rozumie i wyjaśnia termin: góry i wymienia typy gór
-wskazuje na mapie świata największe pasma gór na kontynentach
-wskazuje na mapie przykłady gór fałdowych, zrębowych, wulkanicznych
Ocena dobra:
-uczeń charakteryzuje poszczególne warstwy Ziemi
-wyjaśnia mechanizmy ruchów skorupy ziemskiej
-opisuje budowę podstawowych rodzajów skał
-rozpoznaje: torf, gnejs, marmur, minerały granitu
-posługuje się klasyfikacją skał
-rozróżnia powstawanie skał okruchowych, pochodzenia organicznego i chemicznego
-rozróżnia powstawanie skał magmowych (głębinowych, wylewnych)
-nazywa okresy w poszczególnych erach w historii Ziemi
-dostrzega ewolucję świata organicznego
-omawia procesy wewnętrzne zachodzące na granicy płyt litosfery
-omawia procesy wewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi- ruchy górotwórcze i dyslokacje
-wskazuje na ilustracji rów tektoniczny i zrąb
-odróżnia transgresję od regresji morskiej
Ocena bardzo dobra:
-wymienia metody badania wnętrza Ziemi
-omawia najważniejsze wydarzenia charakteryzujące poszczególne ery w historii Ziemi
-oblicza temperaturę w głębi skorupy ziemskiej znając stopień geotermiczny
-odnajduje związek pomiędzy ruchami płyt skorupy ziemskiej i rozmieszczeniem pasm górskich, trzęsień ziemi i
czynnych wulkanów na Ziemi
-uczeń wymienia dowody wędrówki kontynentów
-opisuje skalę Richtera
-wymienia sposoby ochrony przed skutkami trzęsień ziemi
-objaśnia termin: wulkan tarczowy
Dział: Rzeźbiarze powierzchni Ziemi
Ocena dopuszczająca:
-uczeń wymienia rodzaje wietrzenia
-rozpoznaje na ilustracji rodzaje wydm
-posługuje się klasyfikacją wydm
-wskazuje na mapie największe pustynie świata
-uczeń wymienia i opisuje sposoby działania wody płynącej: erozja, transport, akumulacja
-wymienia przykłady form akumulacyjnych i erozyjnych
-wskazuje na mapie delty i ujścia lejkowate – wie jak powstają
-wymienia elementy doliny rzecznej
-wymienia skały rozpuszczalne przez wodę
-odróżnia wybrzeże strome od płaskiego
-wymienia przykłady niszczącej i budującej działalności lodowców
-rozpoznaje na ilustracji dolinę polodowcową
-wymienia zewnętrzne czynniki i procesy rzeźbotwórcze
Ocena dostateczna:
-uczeń wyjaśnia termin: wietrzenie
-wykazuje różnice pomiędzy wietrzeniem mechanicznym a chemicznym
-wyjaśnia różnice pomiędzy niszczącą a budującą działalnością rzeki
-zna termin: kras
-podaje po 3 przykłady form krasowych występujących na powierzchni i w głębi ziemi
-wyjaśnia, w jaki sposób powstają jaskinie
-wskazuje na mapie Polski obszary, na których występują zjawiska krasowe
-rozumie termin: granica wiecznego śniegu
-omawia warunki klimatyczne powstania lodowców
-wskazuje różnice pomiędzy lodowcem a lądolodem
-pokazuje na mapie świata lądolody oraz góry, w których obecnie występują lodowce
-rozumie rzeźbotwórczą działalność wiatru, wymienia rodzaje pustyń
-podaje przykłady erozyjnej i akumulacyjnej działalności wiatru na pustyniach
-zna najważniejsze typy wybrzeży i potrafi wskazać przykłady na mapie świata
Ocena dobra:
-uczeń omawia wpływ procesów wewnętrznych i zewnętrznych na rzeźbę Ziemi
-wyjaśnia przyczyny zróżnicowania procesów rzeźbotwórczych na kuli ziemskiej
-podaje przykłady negatywnych skutków gospodarczej działalności człowieka w litosferze
-omawia procesy erozji i akumulacji rzecznej
-omawia działalność rzeki w górnym, środkowym, dolnym biegu
-podaje przykłady działalności erozyjnej i akumulacyjnej rzeki
-omawia procesy krasowe i warunki, w jakich powstają
-różnice pomiędzy stalaktytami, stalagmitami, stalagmitami stalagnatami
-wskazuje miejsca na świecie , gdzie występują zjawiska krasowe
-charakteryzuje rzeźbę polodowcową obszarów nizinnych
- wyjaśnia termin: korazja, niecka deflacyjna, wydma
-wykazuje różnice pomiędzy barchanem a wydmą paraboliczną
-omawia, na czym polega cofanie się wybrzeża klifowego
Ocena bardzo dobra:
-uczeń objaśnia powstawanie lessu
-odróżnia erozję wgłębną, wsteczną, boczną
-wyjaśnia zależność pomiędzy warunkami działania wody płynącej i procesami rzeźbotwórczymi (erozją,
akumulacją)na różnych) odcinkach rzeki
-wyjaśnia powstawanie nacieków w jaskiniach
-rozpoznaje formy krasu powierzchniowego
-wskazuje najdłuższe i najgłębsze jaskinie Polski i świata
-wymienia i odróżnia rodzaje moren
-za pomocą rysunków wyjaśnia powstawanie kotłów, rynien polodowcowych, oczek wytopiskowych, sandrów, i
pradolin
-posługuje się klasyfikacją form terenu według sposobów powstawania
Dział: Biosfera
Ocena: dopuszczająca:
-uczeń wymienia główne typy gleb
-uczeń opisuje za pomocą ilustracji profil glebowy
-omawia znaczenie poziomu próchniczego
-wie, które gleby są żyzne, a które nieurodzajne
-za pomocą mapy opisuje rozmieszczenie gleb na kuli ziemskiej
-nazywa strefy klimatyczno-roślinne i pokazuje je na mapie
wymienia przykłady zwierząt żyjących w poszczególnych strefach
Ocena dostateczna:
-uczeń wyjaśnia termin: gleba
-wyjaśnia jak powstaje próchnica
-wymienia najważniejsze rodzaje gleb dla poszczególnych stref klimatycznych
-rozumie wpływ klimatu na rozwój roślinności
-wyjaśnia terminy: flora, fauna, oaza
rozpoznaje na ilustracjach główne formacje roślinne
Ocena dobra:
-uczeń omawia etapy powstawania gleby, korzystając ze schematu
-wskazuje na mapie obszary występowania gleb strefowych
-wskazuje związek pomiędzy rodzajem gleby a klimatem i roślinnością
-wskazuje związek pomiędzy klimatem, roślinnością a warunkami życia i gospodarki człowieka
Ocena bardzo dobra:
-uczeń opisuje poszczególne piętra roślinne w górach Polski i świata
-uczeń opisuje poszczególne strefy roślinne: las równikowy, sawanna, półpustynna, las twardolistny, step, tajga,
tundra
-uczeń objaśnia : las galeriowy, lasostep, makia
-uczeń wyjaśnia : namorzyny, las świetlisty, epifit
-uczeń odróżnia: endemit od reliktu
-uczeń odróżnia gleby strefowe od strefowych
-opisuje warunki powstawania mad i rędzin