PORÓWNANIE RYNKÓW TURYSTYCZNYCH HISZPANII I WŁOCH

PORÓWNANIE RYNKÓW TURYSTYCZNYCH HISZPANII I WŁOCH

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
W KRAKOWIE
PORÓWNANIE RYNKÓW
TURYSTYCZNYCH HISZPANII
I WŁOCH
Małgorzata Wojtera
I TiR SUM dzienne
gr. II
Spis treści
Spis treści ............................................................................................... 1
1. Informacje ogólne .......................................................................... 2
1.1. Włochy ..................................................................................... 2
1.2. Hiszpania ................................................................................. 4
2. Charakterystyka rynków turystycznych Hiszpanii i Włoch .............. 6
2.1. Turystyka Hiszpanów i Włochów .............................................. 6
2.2. Turystyka przyjazdowa do Hiszpanii i Włoch ............................ 8
3. Przyjazdy Hiszpanów i Włochów do Polski ..................................... 10
Bibliografia: ........................................................................................ 12
1
1. Informacje ogólne
Oba prezentowane w niniejszej pracy państwa należą do Unii Europejskiej (UE).
Włochy są jednym z krajów założycielskich tej wspólnoty (wcześniej jako Europejska
Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Energii Atomowej i Europejska
Wspólnota Gospodarcza) natomiast Hiszpania przyłączyła się w 1986 roku. W 1992
roku został podpisany Traktat z Maastricht (o utworzeniu UE) i wprowadzono unię
gospodarczą i walutową, co pociągnęło za sobą zastąpienie od 1 stycznia 2002 roku
walut narodowych w 12 (m.in. we Włoszech i Hiszpanii) spośród 15 krajów UE
wspólną jednostką monetarną EURO, zarządzaną przez Europejski Bank Centralny.
1.1.
Włochy
Kraj: Republika Włoska (Repubblica Italiana)
Stolica: Rzym
Język urzędowy: włoski (rangę języka
urzędowego oprócz włoskiego posiadają
również francuski w regionie Valle d'Aosta i
niemiecki w regionie Trydent-Górna Adyga).
Powierzchnia:
• całkowita - 301 230 km²,
• wody śródlądowe - 2,4%.
Liczba ludności:
• całkowita (2005) - 58 103 033,
• gęstość zaludnienia - 192 mieszk./km².
Strefa czasowa: UTC +1 – zima, UTC +2 –
lato.
Hymn państwowy: La Canzone degli Italiani
Kod ISO 3166: IT
Domena internetowa: .it
Kod samochodowy: I
Kod telefoniczny: +39
Przemysł: turystyka, przemysł maszynowy, włókienniczy, chemiczny, hutniczy,
spożywczy, motoryzacyjny, ceramiczny, obuwniczy, odzieżowy.
Całkowita granica lądowa Włoch wynosi 1932,2 km. Sąsiadują z Francją - 488
km granicy, Szwajcarią - 740 km, Austrią - 430 km i Słowenią - 232 km). Wewnątrz
terytorium Włoch znajdują się ponadto dwa państwa-enklawy: San Marino (39 km
granicy) i Watykan (3,2 km).
Długość wybrzeża włoskiego wynosi aż 7.600 km. Oblewają je wody kilku
akwenów Morza Śródziemnego: Morze Liguryjskie, Morze Tyrreńskie, Morze Jońskie
i Morze Adriatyckie. Najwyższy punkt położony jest na najwyższym masywie Europy
Mont Blanc. Nosi on nazwę Mont Blanc de Courmayeur - jego wysokość to 4807
m.n.p.m.
Administracyjnie Włochy dzielą się na 20 regionów (tab.1.): Abruzzo, Apulia,
Basilicata, Calabria, Campania, Emilia-Romagna, Friuli-Venezia Giulia, Latium,
Liguria, Lombardia, Marches, Molise, Piedmont, Sardynia, Sycylia, Trentino-Alto
Adige, Tuscany, Umbria, Valle d'Aosta oraz 103 prowincje (province) i 8 100 gmin
2
(comuni). Do regionu Lombardia należy także włoska enklawa w Szwajcarii o nazwie
Campione d'Italia.
Tab. 1. Regiony, powierzchnia, ludność, stolica.
L.p. Region
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Abruzzo
Apulia
Basilicata
Calabria
Campania
Emilia-Romagna
Friuli-Venezia Giulia
Lazio
Liguria
Lombardia
Marche
Molise
Piemonte
Sardegna
Sicilia
Trentino-Alto Adige
Toscana
Umbria
Valle d'Aosta
Veneto
Włochy
Źródło: Global Geografia, 2004.
Liczba
mieszkań
Stolica
ców
stolicy w
tys.
10 794 1 281,0 L'Aquila
69,8
19 357 4 087,0 Bari
332,1
9 992
605,0
Potenza
69,7
15 080 2 043,0 Catanzaro
97,2
13 595 5 782,0 Neapol
1 000,5
22 125 4 009,0 Bolonia
380,0
7 844
1 189,0 Triest
215,0
17 227 5 302,0 Rzym
2 656,0
5 418
1 621,0 Genua
632,0
23 859 9 122,0 Mediolan
1 302,0
9 693
1 469,0 Ancona
98,4
4 438
327,0
Campobasso 51,3
25 399 4 290,0 Turyn
900,0
24 090 1 648,0 Cagliari
163,0
25 707 5 077,0 Palermo
679,0
13 607 943,0
Trento
105,9
22 992 3 548,0 Florencja
374,5
8 456
840,0
Perugia
158,3
3 264
120 500 Aosta
34,6
18 365 4 541,0 Venecja
275,4
301 300 57 888,2 Rzym
2 656,0
Powierz Liczba
chnia w ludności
km2
w tys.
Prawie całą ludność rodzimą stanowią Włosi, mówiący licznymi dialektami i
odmianami języka włoskiego. Ponadto państwo włoskie uznaje istnienie
następujących rodzimych mniejszości językowych: Sardów, Friulów, Tyrolczyków,
Oksytańczyków, Romów, Albańczyków, Frankoprowansalczyków, Słoweńców,
Ladynów, Francuzów, Greków, Katalończyków, Chorwatów, Karyntczyków,
Karnijczyków. Około 91% ludności Włoch stanowią rzymskokatolicy, z innych wyznań
występują nieliczni protestanci i żydzi. Ponadto wśród imigrantów są liczni
muzułmanie w sumie ponad 250 000.
W 2003 r. na 57,3 mln mieszkańców Włoch (24,2 mln w wieku produkcyjnym)
pracowało 22,1 mln, a stopa bezrobocia wynosiła 8,6%. Produkt Krajowy Brutto
(PKB) Włoch w 2003 r. wyniósł 944,8 mld Euro.
Włochy to jeden z najczęściej odwiedzanych przez turystów krajów na świecie.
Znajdują się tu takie słynne miejscowości jak: Wenecja, Florencja, Siena, Mediolan,
Neapol, Rzym, Portofino czy Piza, bogate w zabytki siegające od czasów Imperium
Rzymskiego, poprzez średniowiecze i renesans po okres baroku. Światową sławą
cieszą się tak ruiny w Pompejach, koloseum w Rzymie jak i bazylika w Asyżu, czy
3
klasztor na Monte Cassino. Turystów przyciąga także kuchnia i wina włoskie tak
słynne jak toskańskie "chianti" czy "corvo nero" sycyliskie. Zimą powodzeniem cieszą
się Alpy idealne dla sportów narciarskich, latem natomiast Sardynia, Sycylia, Capri
Amalfi, czy wybrzeże Adriatyku.
1.2.
Hiszpania
Kraj: Królestwo Hiszpanii (España, Reino de España)
Stolica: Madryt
Język urzędowy: hiszpański (lokalnie także
kataloński, oksytański, baskijski i galisyjski).
Powierzchnia:
• całkowita - 504 782 km²
• wody śródlądowe - 1,04%
Liczba ludności:
• całkowita (2005) - 44.108.530
• gęstość zaludnienia - 87 mieszk./km²
Strefa czasowa: UTC +1 – zima, UTC+2 –
lato.
Hymn państwowy: Marcha Real.
Kod ISO 3166: ES
Domena internetowa: .es
Kod samochodowy: E
Kod telefoniczny: +34
Przemysł:
włókienniczy,
spożywczy,
metalurgiczny, chemiczny, samochodowy,
maszynowy, budowa statków, turystyka.
Całkowita granica lądowa Hiszpanii wynosi 1 917,8 km (w tym długość
wybrzeża - 4 964 km). Sąsiaduje z : Andorą (długość granicy 63,7 km), Francją (623
km), Gibraltarem (1,2 km), Portugalią (1 214 km), Marokiem (15,9 km).
Najwyższy punktem Hiszpanii jest Pico de Teide na Wyspach Kanaryjskich 3
718 m n.p.m. a za najniższy
uznaje się Ocean Atlantycki (0
m).
Hiszpania
jest
podzielona na 17 wspólnot
autonomicznych, które cieszą
się dużą autonomią (głównie w
kwestiach
szkolnictwa,
podatków,
itd.):
Andaluzja,
Aragonia, Asturia, Baleary,
Estremadura,
Galicia,
Kantabria, Kastylia-La Mancha,
Kastylia-León, Katalonia, Kraj
Basków,
La Rioja, Madryt,
Murcja,
Walencja,
Wyspy
kanaryjskie oraz dwa miasta
4
autonomiczne - Ceuta (Ceuta) i Melilla (Melilla). Integralną część Hiszpanii stanowią
tzw. Hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej.
Około 3/4 ogółu ludności to Hiszpanie kastylijscy. Do dzisiaj zachowały się
odrębne dialekty i dzielnice. Sporą grupę stanowią Katalończycy (18%). Nieco
mniejsze grupy to Galicyjczycy (6%), Baskowie, który tworzą odrębną, izolowaną
grupę (1,5%) oraz Andaluzyjczycy. 95% Hiszpanów deklaruje jako swoją wiarę
katolicyzm. Mężczyźni dożywają średnio 73 roku, a kobiety 79.
W 2001 r. PKB wyniósł 662 mld euro, czyli 16,5 tys. euro na mieszk. Hiszpania
uporała się w ostatnich latach ze zmorą, jaką była znaczna inflacja (od r. 1990 spadła
z ponad 9% do ok.2,5-3% obecnie) i masowym bezrobociem (obecnie ponad 11%
wobec 21,6% w 1978 r.).
Burzliwa historia, która pozostawiła ślad w postaci niezliczonych zabytków i
przebogatych muzeów oraz najcieplejszy klimat na kontynencie sprzyjają masowej
turystyce, która stanowi jeden z filarów gospodarki przysparzający znacznych
dochodów (w 2001 r. ponad 47 mld euro). Liczba turystów zagranicznych
odwiedzających Hiszpanię wyniosła prawie 71 mln, którzy wypoczywali głównie na
wybrzeżu śródziemnomorskim), na Balearach i Wyspach Kanaryjskich oraz zwiedzali
hiszpańskie miasta i muzea (Toledo, Madryt, Barcelona, Sewilla, Salamanka i in.).
Ośrodkiem pielgrzymkowym o europejskiej sławie jest Santiago de Compostela.
Największy ruch turystyczny koncentruje się wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego
oraz na Majorce. Z dochodów z turystyki sfinansowano budowę dróg oraz przemysł
lokalny.
5
2. Charakterystyka rynków turystycznych Hiszpanii i Włoch
2.1.
Turystyka Hiszpanów i Włochów
W 2003 roku mieszkańcy Hiszpanii zrealizowali 44,8 mln podróży z czego 40,9
mln to podróże krajowe a tylko 3,9 mln to wyjazdy zagraniczne (najczęściej do
Francji i Portugalii). W tym samym roku Włosi podróżowali 94,6 mln razy, w tym 80,0
mln we Włoszech a 14,6 mln to podróże zagraniczne (najczęściej do Francji i
Hiszpanii). Tak dużą różnicę w wyjazdach turystycznych Włochów i Hiszpanów
można tłumaczyć dużą różnicą PKB w tych krajach, np. w 2001 roku w Hiszpanii było
to 16,5 tys EUR na 1 mieszkańca natomiast we Włoszech – 21 tys EUR w cenach
bieżących. Bardzo mała ilość wyjazdów zagranicznych mieszkańców obu tych krajów
może być spowodowana preferencjami wypoczynku typu „3 S” (słońce, plaża, morze)
do którego w swoich krajach mają bardzo dobre warunki.
W 2004 roku Włosi wydali na turystykę międzynarodową 20,5 mld $ a
Hiszpanie tylko 12,2 mld$.
Większość mieszkańców obu tych krajów organizuje swoje wyjazdy
samodzielnie – Włosi wolą dokonywać rezerwacji bezpośrednio a Hiszpanie przez
touroperatora (tab.2.). Najczęściej wykorzystywanym środkiem transportu w obu
krajach jest samochód (tab.3.,tab.4.).
Tab. 2. Udział poszczególnych form rezerwacji wykorzystywanych w turystycznych
wyjazdach wakacyjnych we Włoszech i Hiszpanii w 2002 w %.
Forma rezerwacji
Włochy
Hiszpania
Bezpośrednio
34,4
13,5
U
turoperatora/
w
22,8
21,4
agencji
w tym: pakiet
60,2
49,9
Źródło: “More holidaymakers and more holidays”, Statistics in Focus, Theme 429/2003, Eurostat
Tab. 3. Środki transportu wykorzystywane przez mieszkańców Włoch w podróżach
krajowych i zagranicznych w 2001 r. w %
Środek transportu
Krajowe
Zagraniczne Razem
Samolot
5,5
54,5
13,2
Pociąg
12,0
5,1
10,9
Samochód
72,1
26,5
64,9
Inny
10,4
13,9
11,0
Źródło: I viaggi in Italia e all'estero nel 2001, ISTAT, 2002
6
Tab. 4. Środki transportu wykorzystywane przez mieszkańców Hiszpanii w
podróżach krajowych i zagranicznych w 2001 r. w %
Środek transportu
Krajowe
Zagraniczne Razem
Samolot
6,1
46,8
9,6
Pociąg
5,5
2,1
5,2
Samochód
75,5
35,9
72,2
Inny
12,8
15,3
13,0
Źródło: opracowanie własna na podstawie www.ine.es
W 2002 roku Włochy były państwem UE posiadającym najwięcej innych
obiektów zakwaterowania takich jak campingi, hostele, obiekty zakwaterowania
zbiorowego - 80304 (kolor czerwony na wykresie) a w kategorii hoteli i podobnych
obiektów jak np.: motele, apartamenty, rezydencje zajmowały trzecie miejsce - 33411
(kolor szary na wykresie). Hiszpania natomiast zajęła piąte miejsce w kategorii hoteli
i podobnych obiektów – około 16732 (wykres 1) oraz dysponowała 12344 innymi
obiektami zakwaterowania. Według raportu Eurostatu liczba obiektów hotelowych i
podobnych w obydwu krajach w latach 2002 – 2004 ulegała systematycznemu
wzrostowi.
W 2002 roku Włochy posiadały 1930 tys miejsc noclegowych w hotelach i
podobnych obiektach a Hiszpania 1394 tys. W latach 2002 – 2004 w obu krajach
odnotowany został wzrost liczby takich miejsc noclegowych. Podobne wzrosty w tym
samym okresie odnotowały inne obiekty zakwaterowania.
Wykres 1. Liczba obiektów zakwaterowania w krajach UE w 2002 roku
Źródło: Europe in figures,Eurostat Yearbook 2005.
7
2.2.
Turystyka przyjazdowa do Hiszpanii i Włoch
Według Światowej Organizacji Turystyki (UNWTO) w 2004 roku Włochy
odwiedziło 37071 tys turystów ( to jest o 6,4% mniej niż w roku 2003) natomiast
Hiszpania zanotowała 52430 tys turystów ( o 1,2% więcej niż w roku 2003). Dane te
zostały wyliczone na podstawie międzynarodowych przyjazdów turystów na
granicach (wyłączając odwiedzających jednodniowych). W rankingu państw
europejskich Hiszpania ustępowała tylko Francji (75121 tys turystów) a Włochy zajęły
trzecią pozycję.
Wpływy z turystyki międzynarodowej w 2004 roku wyniosły we Włoszech 35,7 mld
$ a w Hiszpanii 45,2 mld $ - w obu przypadkach był to wzrost w stosunku do roku
poprzedniego o 3,8%. Dało to Hiszpanii pierwsze miejsce spośród krajów
europejskich natomiast Włochy zajęły trzecią pozycję – drugie miejsce Francja (40,8
mld $). W rankingu krajów Świata najwięcej zarabiających na turystyce Hiszpanię
wyprzedzają tylko Stany Zjednoczone (wykres 2).
Wykres 2. Kraje świata zarabiające najwięcej na turystyce zagranicznej w latach
2003 i 2004.
Źródło: Światowa Organizacja Turystyki (UNWTO): „Tourism Highlights, 2005 edition”
Rok 2005 był kiepski dla włoskich hotelarzy. Według danych Federacji
Hotelarzy znacznie spadły ich przychody i turyści przyjeżdżali mniej licznie - w
niektórych renomowanych kurortach nastąpił spadek wypoczywających nawet o
25%. Także ich pobyty były krótsze - ze średniej 12 dni spadły do 8-10 dni. Spadek
liczby przyjazdów nastąpił również wśród turystów zagranicznych, szczególnie mniej
było Niemców, którzy stanowią około 1/3 odwiedzających ten kraj zagranicznych
turystów. To wszystko przełożyło się na spadek zarobków aż o miliard euro w
porównaniu do analogicznego okresu 2004 roku. Według wyjaśnień Federacji Włosi
zbiednieli, a zbyt wysokie ceny usług sprawiły, iż wielu wybrało zagraniczne plaże,
m.in. chorwackie.
8
Odwrotne zjawisko w tym samym roku miało miejsce w Hiszpanii Hiszpańskie Ministerstwo Przemysłu, Turystyki i Handlu podało, iż od stycznia do
września 2005 roku Hiszpanię odwiedziła rekordowa liczba turystów - aż 44 miliony
(wzrost o 6,3% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego).W 2005
roku Hiszpanię najczęściej odwiedzali:
- Brytyjczycy - 13 mln (2,8% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego),
- Niemcy - 7,9 mln, (wzrost o 3,8%),
- Francuzi, wzrost o 18,8%.
Najchętniej odwiedzanym rejonem Hiszpanii jest Katalonia, którą odwiedziło w
2005 roku 11,4 mln turystów, wśród których dominowali przybysze z Francji. W
następnej kolejności znalazły się Baleary na Morzu Śródziemnym (8,4 mln turystów) i
Wyspy Kanaryjskie na Atlantyku (6,5 mln turystów). Następnie uplasowała się
Andaluzja, którą odwiedziło 6,5 milionów turystów, a za nią region Walencja i Madryt.
Niestety, wzrost liczby turystów wypoczywających w Hiszpanii niesie ze sobą również
negatywne skutki. Specjaliści zajmujący się turystyką w tym trzecim co do wielkości
państwie Europy od kilku lat alarmują, że "słońce i plaża", będące sztandarowym
modelem hiszpańskiej turystyki osiągnął granice wydolności i bliski jest "uduszenia
się". Jednocześnie ekolodzy nieprzerwanie donoszą o stratach, jakie nadmierny ruch
turystyczny
wyrządza
w
pejzażu
i
środowisku
naturalnym.
9
3. Przyjazdy Hiszpanów i Włochów do Polski
W analizach Instytutu Turystyki pt.: „Charakterystyka przyjazdów turystów
zagranicznych do Polski w 2005 roku” został dokonany podział na kilka grup państw.
Hiszpania i Włochy znalazły się w grupie „15 UE (bez Niemiec)” dlatego też
przedstawiona poniżej charakterystyka będzie średnią wszystkich państw
wchodzących w skład tej grupy.
Mieszkańcy Włoch i Hiszpanii najczęściej spędzali w Polsce od 4 do 7 dni (ok.
50% wszystkich pobytów tej grupy); pobyty 1 – 3 dni stanowiły około 36% a
ośmiodniowe i więcej około 14%. W stosunku do roku 2004 można zauważyć spadek
przyjazdów na 4 – 7 dni i nieznaczny wzrost pozostałych.
Charakteryzowana grupa najczęściej organizowała podróż i pobyt samodzielnie około 68%. Z pośrednictwa w rezerwacji skorzystało około 17% a 15% z pakietu i
części usług.
Turyści z tej grupy nocowali najczęściej w hotelach i motelach (około 59%) oraz u
krewnych i znajomych (ok. 24%). Noclegi w pensjonatach stanowiły około 7% a na
kwaterach prywatnych około 3%.
Najczęstszy cel wizyt turystów z krajów „starej” UE (bez Niemiec) stanowiły w
mniej więcej równych częściach: turystyka i wypoczynek oraz sprawy zawodowe i
służbowe- po około 27%. Innymi motywami przyjazdów były odwiedziny (ok.23%) i
tranzyt (ok. 3%).
Turyści najczęściej krytykowali:
- warunki dojazdu (ok. 23%),
- stan sanitarny (ok. 18%),
- stan bezpieczeństwa (ok. 18%),
- koszty pobytu (ok. 17%),
- brak informacji (ok. 15%).
Największą frekfencją gości z tej grupy państw cieszyły cię województwa:
mazowieckie, małopolskie, śląskie i pomorskie.
W w/w analizie nie zostały wymienione wydatki turystów z Hiszpanii
(prawdopodobnie z powodu zbyt małej liczby przyjazdów do Polski), natomiast
średnie wydatki turystów z Włoch wyniosły 148 $ na osobę na pobyt (średnio 27$ na
osobę na dzień).
Przyjazdy Włochów i Hiszpanów do Polski ulegają systematycznemu wzrostowi
(tab.5.).
Tab.5. Przyjazdy turystów z Hiszpanii i Włoch do Polski w tys.
rok
przyjazdy Hiszpanów
przyjazdy Włochów
2003
48,6
215,2
2004
57,1
221,6
2005
72,6
247,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie tabel Instytutu Turystyki stworzonych
z danych GUS.
Ta zwiększająca się liczba turystów z Włoch i Hiszpanii w Polsce jest
prawdopodobnie spowodowana ułatwieniami komunikacyjnymi (więcej połączeń
lotniczych) oraz inwestycjami i związanymi z nimi wyjazdami biznesowymi do
naszego kraju.
10
Celowe wydaje się zwiększenie działań informacyjnych i promocyjnych przez
ośrodki POIT i inne instytucje na tych rynkach. Myślę, że warto byłoby zwrócić uwagę
mieszkańców Hiszpanii i Włoch na walory przyrodnicze i kulturowe Polski, aby w
świadomości ludności tych krajów postrzegana była nie tylko jako cel podróży
biznesowej ale także wypoczynku.
11
Bibliografia:
Węglarczyk J., Łopaciński K., Analiza rynku włoskiego, Instytut Turystyki, Warszawa,
2004.
www.epp.eurostat.cec.eu.int
www.world-tourism.org
www.pl.wikipedia.org
www.tur-info.pl
www.ine.es
www.pot.gov.pl
www.hiszania-online.com
www.europa.gery.pl
www.internetworldstats.com
www.europa.eu
www.encyclopedia.thefreedictionary.com
www.go.hrw.com
www.intur.com.pl
12