WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII DLA KLASY

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII DLA KLASY I B
rok szkolny 2015/2016
mgr Marta Warecka – Lenart
program nauczania chemii w gimnazjum autorstwa Marii Kulawik i Teresy Litwin



Ocenę „dopuszczający” otrzymuje uczeń, który w 75% spełnił wymagania na ocenę „dostateczny”;
Na każdą wyższą ocenę uczeń musi także spełnić wymagania przyporządkowane ocenie niższej;
Na ocenę „celujący” uczeń klasy I w zakresie chemii powinien potrafić:
samodzielnie formułować i rozwiązywać problemy, stawiając hipotezy i weryfikując je na drodze eksperymentu laboratoryjnego;
śledzić na bieżąco i znać najnowsze osiągnięcia z dziedziny chemii i nauk matematyczno-przyrodniczych, prezentować własną opinię na ich temat oraz z własnej
inicjatywy dzielić się zdobytą wiedzą;
wykorzystując technologię informacyjną, celowo gromadzić, przetwarzać i prezentować wiadomości;
zdobyć wiadomości i umiejętności z dziedziny chemii i nauk pokrewnych wykraczające poza program nauczania;
odnosić sukcesy w przedmiotowych konkursach szkolnych i pozaszkolnych;
przejawiać aktywną postawę wobec zagrożeń środowiska przyrodniczego i swoim przykładem motywować innych do działania.
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: SUBSTANCJE I PRZEMIANY
Uczeń:
1.1.opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów; wykonuje doświadczenia, w których bada właściwości wybranych substancji
1.2. przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość
1.7. opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
1.8. opisuje proste metody rozdziału mieszanin i wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają ich rozdzielenie; sporządza mieszaniny
i rozdziela je na składniki
1.6. posługuje się symbolami pierwiastków
1.4 wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym
3.1. opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej; podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; planuje
doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną
1.5. klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale; odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości
4.7. opisuje rdzewienie żelaza i proponuje sposoby zabezpieczania produktów zawierających w swoim składzie żelazo przed rdzewieniem
4.1. wykonuje lub obserwuje doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną
4.2. planuje doświadczenia dotyczące danego gazu
4.4. pisze równania reakcji otrzymywania tlenu, wodoru, tlenku węgla (IV)
4.6. opisuje obieg tlenu w przyrodzie
4.8. wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu
4.2. opisuje właściwości fizyczne i chemiczne azotu, tlenu, wodoru i CO 2
4.2. odczytuje z układu okresowego pierwiastków i innych źródeł wiedzy informacje o tlenie, azocie, wodorze
4.3. wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są mało aktywne chemicznie i wymienia ich zastosowania
4.9. planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO 2 w powietrzu wydychanym z płuc
4.5. opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej i proponuje sposoby zapobiegania jej powiększaniu
4.10. wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza
4.10. planuje sposób postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami
3.2. opisuje, na czym polega reakcja syntezy, analizy i wymiany; podaje przykłady różnych typów reakcji; zapisuje odpowiednie równania; wskazuje substraty i produkty; obserwuje
doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski
3.3.definiuje pojęcia: reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne
dostateczny 2+3
dobry 2+3+4
bardzo dobry 2+3+4+5
SUBSTANCJE I PRZEMIANY
wie, jakie wymagania i sposób oceniania będzie stosował
nauczyciel
wie, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom
podaje wyroby przemysłu chemicznego znane z życia
podaje podstawowe zasady bhp i skutki nieprzestrzegania tych
zasad
stosuje zasady bhp w pracowni
wie, jaki sprzęt i szkło są stosowane w pracowni
podaje nazwy wybranych sprzętów i szkła
wie, czym różni się ciało fizyczne od substancji chem.
uzasadnia konieczność zachowania warunków bezpieczeństwa
uzasadnia hasło „chemia żywi, leczy, ubiera, broni”
omawia zastosowanie wybranych sprzętów laboratoryjnych
na podstawie opisu podaje nazwy substancji
określa właściwości fizyczne substancji
podaje przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
uzasadniając wybór
określa, jakie są sposoby rozdzielania mieszanin na składniki i
na czym polegają
umie sporządzić mieszaninę substancji
uzasadnia twierdzenie, że życie bez wyrobów
przemysłu chemicznego jest niemożliwe, a z
przemianami chemicznymi spotykamy się wszędzie
proponuje doświadczenie (rysunek, obserwacje
wnioski), mając podany jego tytuł
wykorzystuje gęstość i objętość do obliczania masy
podaje sposoby identyfikacji różnych substancji
dokonuje podziału substancji ze względu na jej
właściwości i skład
projektuje, wykonuje i opisuje sposoby rozdzielania
mieszanin
wie, co to są właściwości fizyczne substancji
odczytuje z tablic właściwości fizyczne substancji
wie, co to jest mieszanina
określa, czym różni się mieszanina nie- i jednorodna
podaje przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
wskazuje zjawiska fizyczne i przemiany chemiczne
wie, co to jest pierwiastek i związek chemiczny
odszukuje w układzie okresowym pierwiastki
podaje przykłady pierwiastków i związków chem.
wyróżnia ze zbioru substancji pierwiastki i związki
wymienia nazwy pięciu metali i trzech niemetali
podaje zastosowania metali w życiu codziennym
wie, że powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów
podaje zawartość % głównych składników powietrza
zna rolę i zastosowanie tlenu i powietrza
określa właściwości tlenu i dwutlenku węgla
podaje nazwy poznanych tlenków
wie, które substancje są substratami i produktami
zapisuje słownie równanie reakcji
wskazuje substraty i produkty, pierwiastki i związki
wie, jakie są stałe i zmienne składniki powietrza
określa, na czym polega reakcja wymiany
wykrywa dwutlenek węgla
wie, na czym polega fotosynteza i efekt cieplarniany
wymienia gazy szlachetne
uzasadnia, że woda jest związkiem chemicznym
wykazuje, że wodór ma mniejszą gęstość od powietrza
podaje słowny zapis syntezy i analizy wody
podaje, jakie zanieczyszczenia występują w powietrzu
wymienia tlenki zanieczyszczające powietrze
zna źródła zanieczyszczeń wód i powietrza
wyjaśnia, dlaczego należy zakładać pasy zieleni
wskazuje utleniacz i reduktor
zapisuje słownie typowe reakcje redox
uzasadnia, że reakcje redox to reakcje wymiany
zna typy reakcji chemicznych
wie, co to są reakcje endo- i egzoenergetyczne
rozróżnia pierwiastki, związki chem i mieszaniny
określa typ reakcji na podstawie zapisu słownego
określa właściwości fiz. i chemiczne substancji
podaje symbole chem. podstawowych pierwiastków
rozdziela mieszaninę na składniki
opisuje właściwości fizyczne poznanych pierwiastków
podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych
znanych z życia
wyjaśnia definicję związku chemicznego na konkretnym
przykładzie
porównuje właściwości metali i niemetali
wyróżnia ze zbioru pierwiastków metale i niemetale
wyróżnia ze zbioru substancji mieszaninę i związek chem.
wymienia zjawiska świadczące o tym, że tlen jest składnikiem
powietrza
opisuje sposób rozdziału powietrza
wyjaśnia, na czym polega reakcja spalania
podaje, jakie jest znaczenie tlenu w życiu i praktyce
odróżnia oraz podaje przykłady spalania i utleniania
zapisuje słownie reakcje spalania dwóch wybranych
pierwiastków
wie, na czym polega obieg azotu i obieg dwutlenku węgla
omawia zastosowanie praktyczne dwutlenku węgla i gazów
szlachetnych
określa znaczenie fotosyntezy
oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu w danym
pomieszczeniu – omawia higroskopijność
wykazuje obecność pary wodnej w atmosferze
wie, jak otrzymać wodór
wyjaśnia, na czym polegają: dziura ozonowa, kwaśne deszcze i
efekt cieplarniany
podaje przyczyny wzrostu stężenia dwutlenku węgla
opisuje przyczyny i skutki dziury ozonowej, efektu
cieplarnianego, kwaśnych deszczy
wskazuje proces utleniania i redukcji, utleniacz i reduktor
podaje przykłady reakcji endo- i egzoenergetycznych
zapisuje słownie przebieg reakcji różnego typu
dokonuje prostych obliczeń na podstawie znajomości składu
procentowego powietrza
identyfikuje substancje na podstawie informacji cząstkowych
podaje kryteria klasyfikacji pierwiastków na metale i
niemetale
wymienia polskie miejscowości, w których występują
rudy metali
opisuje reakcje chemiczne znane z życia codziennego,
podając towarzyszące im zjawiska fizyczne
projektuje doświadczenia potwierdzające
występowanie tlenu, dwutlenku węgla i pary wodnej w
powietrzu
wymienia różnice między spalaniem i utlenianiem;
wyjaśnia, dlaczego spalanie w tlenie przebiega szybciej,
niż spalanie w powietrzu
proponuje metodę odróżnienia tlenu od azotu i
dwutlenku węgla
porównuje właściwości tlenu, wodoru, azotu,
dwutlenku węgla
określa zagrożenia wynikające z efektu cieplarnianego
projektuje doświadczenie mające na celu ustalenie
składu pierwiastkowego wody
wyjaśnia, dlaczego napełnianie balonów helem jest
bezpieczniejsze, niż wodorem
wykazuje zależność między rozwojem cywilizacji a
występującymi zagrożeniami
umie zaproponować sposoby zmniejszania
zanieczyszczeń wody i powietrza
podaje przykłady praktycznego zastosowania reakcji
redox
identyfikuje substancje na podstawie schematów
przebiegu ich reakcji
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: WEWNĘTRZNA BUDOWA MATERII
Uczeń:
1.3. obserwuje mieszanie się substancji, opisuje ziarnistą budowę materii, tłumaczy, na czym polega zjawisko dyfuzji, rozpuszczania, mieszania, zmiany stanu skupienia
1.3. planuje doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii
2.1.odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastku
3.4.oblicza masy cząsteczkowe prostych związków chemicznych
2.2. opisuje i charakteryzuje skład atomu, definiuje elektrony walencyjne
2.3 ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka, gdy dana jest liczba atomowa i masowa
2.4 wyjaśnia związek pomiędzy podobieństwem właściwości pierwiastków zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową atomów i liczbą elektronów walencyjnych
2.5.definiuje pojęcie izotopu, wymienia dziedziny życia, w których izotopy znalazły zastosowanie, wyjaśnia różnice w budowie izotopów wodoru
2.6.definiuje pojęcie masy atomowej
2.8.opisuje rolę elektronów walencyjnych w łączeniu się atomów
2.9 na przykładzie cząsteczek H2, Cl2, N2, CO2, H2O, HCl, NH3 opisuje powstawanie wiązań atomowych oraz zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek
2.10.definiuje pojęcie jonów i opisuje, jak powstają; zapisuje elektronowo mechanizm powstawania jonów; na przykładzie Mg, Na, Al, S, Cl opisuje powstawanie wiązania jonowego
2.11porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych
2.12 definiuje pojęcie wartościowości jako liczby wiązań, które tworzy atom, łącząc się z atomami innych pierwiastków; odczytuje z układu okresowego wartościowość maksymalną dla
pierwiastków grup 1,2,13,14,15,16,17
2.13 rysuje wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego o znanych wartościowościach pierwiastków
2.14 ustala dla prostych związków dwupierwiastkowych, na przykładzie tlenków: nazwę na podstawie wzoru sumarycznego; wzór sumaryczny na podstawie nazwy; wzór sumaryczny na
podstawie wartościowości
3.4 dokonuje prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu związku chemicznego
3.2 dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych; obserwuje doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski
3.4 dokonuje prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa zachowania masy
WEWNĘTRZNA BUDOWA MATERII
wie, jak zbudowana jest materia
określa atom jako najmniejszą część pierwiastka zachowującą
jego właściwości
wyjaśnia mechanizm procesu dyfuzji
wie, że są różnice we właściwościach atomów pierwiastków
wie, co to jest masa atomowa, masa cząsteczkowa
odczytuje masy atomowe pierwiastków
oblicza masy cząsteczkowe
zna treść prawa zachowania masy
wykorzystuje prawo do obliczenia masy jednego z reagentów,
znając masy innych
wymienia cząstki elementarne
podaje położenie cząstek w atomie
wie, co określają liczba atomowa i liczba masowa
zna związek między liczbą protonów i elektronów w atomie
znając liczbę atomową i masową określa liczbę protonów i
elektronów
definiuje pojęcie: izotopy i podaje ich przykłady
umie wykonać doświadczenie wykazujące ziarnistość materii
wykonuje obliczenia z wykorzystaniem mas atomowych i
cząsteczkowych
zna najważniejsze założenia atomistyczno - cząsteczkowej
teorii budowy materii
umie sprawdzić doświadczalnie słuszność prawa zachowania
masy
określa cechy cząstek elementarnych
definiuje pojęcie: elektrony walencyjne
zna maksymalną liczbę elektronów walencyjnych
rysuje model atomu pierwiastka
rozumie zależność między składem izotopowym a masą
atomową pierwiastka
zna oznakowanie izotopów promieniotwórczych
podaje informacje o atomie pierwiastka na podstawie jego
położenia w układzie okresowym
zna zależność między liczbą powłok elektronowych a
numerem okresu
projektuje doświadczenie świadczące o ziarnistej
budowie materii
wyjaśnia na podstawie modeli różnice we
właściwościach substancji o różnych stanach skupienia
planuje doświadczenie potwierdzające słuszność prawa
zachowania masy
przewiduje budowę atomu na podstawie położenia
pierwiastka w układzie okresowym
zna różnice między promieniotwórczością naturalną i
sztuczną
wie, co to jest reakcja łańcuchowa, szereg
promieniotwórczy i okres połowicznego rozpadu
wyjaśnia zagrożenia związane z promieniotwórczością
modeluje atomy pierwiastków z wykorzystaniem tabeli
układu okresowego i podanej liczby masowej
określa zależność budowy atomu i właściwości
pierwiastków a ich miejscem w układzie okresowym
zapisuje wzory elektronowe i kreskowe prostych
zna izotopy wodoru i różnice między nimi
określa, na czym polega i do czego służy zjawisko
promieniotwórczości
rozpoznaje symbole izotopów
wymienia twórcę układu okresowego
wie, jakich informacji o atomie dostarcza układ okresowy
omawia prawo okresowości
wskazuje położenie poznanych pierwiastków w układzie
okresowym
określa liczbę cząstek elementarnych na podstawie miejsca w
układzie okresowym
na podstawie modelu określa symbol pierwiastka
definiuje elektrony walencyjne
podaje przykłady cząsteczek, w których występuje wiązanie
atomowe lub jonowe
wie, że oktet elektronowy jest trwałym stanem atomu
wie, co to są i jak powstają jony
buduje modele cząsteczek o wiązaniu jonowym definiuje
pojęcie: wartościowość
wie, że pierwiastek może mieć kilka wartościowości
określa wartościowość pierwiastka w tlenkach, siarczkach i
chlorkach
wie, że pierwiastki w stanie wolnym mają wartościowość równą
zeru
określa liczbę pierwiastków i atomów wchodzących w skład
związku
określa wartościowość pierwiastków na podstawie wzoru
sumarycznego
formułuje prawo stałości składu związku chemicznego
wie, co to jest stosunek wagowy pierwiastków w związku
chemicznym
wskazuje wzory substratów i produktów
wskazuje poprawnie napisane równanie reakcji
dobiera współczynniki stechiometryczne równania
znając masę reagenta, oblicza masę drugiego
oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych
określa rodzaj wiązania chemicznego
pisze wzory sumaryczne i strukturalne związków chemicznych
przyporządkowuje pojęciom odpowiednie definicje
określa podobieństwa i różnice w budowie atomów
pierwiastków tej samej grupy
opisuje, jak tworzą się i na czym polegają wiązania atomowe i
jonowe
określa różnice między wiązaniem spolaryzowanym i
niespolaryzowanym
podaje symbole jonów, z których złożony jest dany związek
określa rolę elektronów walencyjnych w tworzeniu cząsteczek
zapisuje wzór sumaryczny na podstawie znajomości wzoru
strukturalnego i odwrotnie
określa wartościowości pierwiastka na podstawie położenia w
układzie okresowym
podaje nazwę związku na podstawie wzoru sumarycznego
modelowo przedstawia cząsteczkę związku na podstawie
wzorów sumarycznego i strukturalnego
oblicza stosunek wagowy pierwiastków
odczytuje zapisane równania reakcji
modelowo przedstawia przebieg danej reakcji
przewiduje właściwości dowolnego pierwiastka na podstawie
położenia w układzie okresowym
związków
zapisuje wzory elektronowe i kreskowe cząsteczek
określa różnice między kationami i anionami
określa zależność między ładunkiem jonu a jego
wartościowością
określa wzór związku chemicznego na podstawie
stosunku wagowego pierwiastków
zapisuje za pomocą symboli i wzorów oraz uzgadnia
równania reakcji
oblicza masę i objętość jednego reagenta, znając masę i
objętość drugiego
pisze, uzgadnia i odczytuje równania reakcji
chemicznych
określa i w praktyce wykorzystuje zależność między
budową atomu a położeniem w układzie okresowym
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: WODA I ROZTWORY WODNE
Uczeń:
5.2 opisuje budowę cząsteczki wody; wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie
5.7. proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą
5.1. bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie
5.3. planuje i wykonuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie
5.5. odczytuje rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności; oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temp.
5.4. opisuje różnice między roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym
5.6. prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość; oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w
danej temperaturze
WODA I ROZTWORY WODNE
wie, w jakiej postaci i gdzie występuje woda
wymienia rodzaje wód
wymienia procesy zachodzące w przyrodzie przy udziale wody
podaje nazwy procesów fizycznych związanych ze zmianą
stanu skupienia wody
zna wzór i budowę cząsteczki wody
określa, co to jest roztwór, rozpuszczalnik, substancja rozpuszczana
podaje przykłady substancji dobrze i trudno rozpuszczalnych
w wodzie
określa, jakie czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania się
substancji w wodzie
definiuje rozpuszczalność i określa, od czego zależy
posługuje się wykresem rozpuszczalności
odróżnia roztwór nasycony od nienasyconego
korzystając z wykresu, wymienia substancje dobrze i trudno
rozpuszczalne w danej temp.
wie, czym różni się roztwór stężony i rozcieńczony
wie, czym różnią się: zawiesina, roztwór koloidalny i roztwór
właściwy
definiuje pojęcie: stężenie procentowe roztworu
wie, co to jest roztwór n-%
umie przygotować roztwór o danym stężeniu
oblicza stężenie procentowe roztworu
oblicza ilość substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika w
roztworze
rozwiązuje zadania tekstowe z uwzględnieniem stężenia %
wyjaśnia pojęcia: dipol, asocjacja
wie, na czym polega obieg wody w przyrodzie
wyjaśnia rolę wody dla organizmów żywych
charakteryzuje procesy związane ze zmianami stanu skupienia
wody
zapisuje równania reakcji, w których woda jest substratem lub
produktem reakcji
wykazuje doświadczalnie, jakie czynniki wpływają na szybkość
rozpuszczania się substancji
wyjaśnia na modelu proces rozpuszczania
na podstawie wykresu określa zależność między
rozpuszczalnością a temperaturą
sporządza wykres zależności rozpuszczalności od temperatury
określa, czym różni się roztwór nienasycony i nasycony
omawia proces krystalizacji
odróżnia na podstawie doświadczenia roztwór nasycony od
niedokonuje podziału roztworów ze względu na: wielkość i ilość
cząstek substancji rozpuszczonej
oblicza stężenie procentowe roztworów powstałych przez
zmieszanie roztworów o różnych stężeniach
znając rozpuszczalność substancji, oblicza stężenie procentowe
zna wzór na stężenie procentowe
rozwiązuje zadania tekstowe z uwzględnieniem gęstości
wyjaśnia, dlaczego w temp. 4°C woda ma największą
gęstość i jakie są tego konsekwencje
wyjaśnia konsekwencje polarnej budowy cząsteczki
wody
wyjaśnia, dlaczego różne czynniki wpływają na
szybkość rozpuszczania
podaje sposoby otrzymywania roztworów nasyconych
z nienasyconych i odwrotnie
oblicza ilość substancji potrzebnej do dodania , by
otrzymać roztwór nasycony
podaje sposoby otrzymania roztworów nasyconych z
nie- i odwrotnie
oblicza stężenie procentowe roztworów powstałych
przez zagęszczenie lub rozcieńczenie roztworów
oblicza stężenie roztworu otrzymanego po zmieszaniu
dwóch roztworów o znanej masie i stężeniu
SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH Z CHEMII
Ocenianie wspomagające:
odpowiedzi ustne
kartkówki
prace domowe
prace nadobowiązkowe dla uczniów chętnych
udział w konkursach i olimpiadach
zaangażowanie na lekcji (aktywność)
prowadzenie zeszytu ćwiczeń
praca na lekcji
Ocenianie sumujące:
sprawdzian
test
Marta Warecka - Lenart