Lille 2 fac

PRACE ORYGINALNE
Dent. Med. Probl. 2002, 39, 2, 217–221
ISSN 1644−387X
TERESA MATTHEWS−BRZOZOWSKA1, 2, JANINA STOPA2
Ocena kliniczna i badanie mikroskopowe
EBS−Bonding System
Clinical evaluation and microscope examination –
EBS−Bonding System
1
2
Katedra i Zakład Ortodoncji AM we Wrocławiu
Zakład Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii IS AM w Poznaniu
Streszczenie
Cel pracy. Celem pracy było dokonanie klinicznej oceny użytkowej oraz mikroskopowo−mikroanalitycznej syste−
mu łączącego EBS ESPE Bonding System.
Materiał i metody. U pacjentów dorosłych w wieku 24–56 lat założono 42 wypełnienia w ubytkach różnej klasy,
stosując światłoutwardzalny hybrydowy materiał złożony Pertac z wykorzystaniem systemu łączącego EBS. Oceny
połączenia wypełnienia ze ścianą ubytku dokonano na ekstrahowanych 4 zębach za pomocą elektronowego mikro−
skopu skaningowego (SEM) JEOL JSM 35C połączonego z mikroanalizatorem. Przedstawiając wyniki badań syste−
mu łączącego EBS autorzy oparli się na spostrzeżeniach klinicznych uzyskanych podczas wypełniania ubytków.
Wyniki. Nie stwierdzono podczas i po wypełnianiu żadnych dolegliwości bólowych miazgi leczonych zębów. La−
boratoryjne badania wykazują przenikanie pierwiastków w strefie międzyfazowego połączenia.
Wnioski. Jak wynika z piśmiennictwa oraz naszych wcześniejszych badań in vitro przeprowadzonych z wykorzy−
staniem mikroskopii świetlnej oraz elektronowej skaningowej (SEM) różnych systemów łączących innych firm,
większość systemów ułatwia prawidłowe połączenie materiałów złożonych z tkankami zęba (Dent. Med. Probl.
2002, 39, 2, 217–221).
Słowa kluczowe: EBS−Bonding System, ocena kliniczna, SEM, mikroanaliza.
Abstract
Objectives. The aim of the study was clinical and microscope−microanalysis evaluation of bonding system EBS
ESPE−Bonding System.
Material and methods. 42 fillings were placed – in cavities of different classes – using Pertac (light cure, hybrid)
with bonding system EBS. Patients were adults at overage age 24–56. Evaluation of joint between filling and sur−
face of cavity were done on four extracted teeth using scanning electron microscope (SEM) JEOL JSM 35C con−
nected with microanalyzer. Presented effects of our investigation we leaned on clinical evaluations received during
filling placement.
Results. No pain ailment was stated from the pulp of treated teeth. Laboratory studies revealed penetration of ele−
ments in zone of interphase joint.
Conclusions. The literature as well as our previous studies (in vitro) carried out with the use of SEM different bon−
ding agents other Firms, majority of systems make easier correct connection between compound materials and tis−
sues of the tooth (Dent. Med. Probl. 2002, 39, 2, 217–221).
Key words: EBS−Bonding System, clinical examination, SEM, microanalyse.
Powszechnie wiadomo, że adhezja materiału
stomatologicznego służącego do wypełnień ubyt−
ków twardych tkanek zęba, jest niezmiernie pożą−
dana. Od dłuższego czasu uwagę badaczy zajmuje
złożony problem poprawienia adhezji materiałów
kompozytowych przez unowocześnienie i udosko−
nalenie łączników pośrednich, jakimi są systemy
wiążące zarówno do szkliwa, jak i do zębiny. Uzys−
218
T. MATTHEWS−BRZOZOWSKA, J. STOPA
Ryc. 1. Strefa międzyfazowego połączenia: materiał
kompozytowy/EBS/szkliwo; obraz SEM i mikroanaliza
Fig. 1. Zone of interphase junction composit material/
/EBS/enamel; SEM picture and microanalysis
Ryc. 2. Strefa międzyfazowego połączenia: materiał
kompozytowy/EBS/zębina; obraz SEM i mikroanaliza
Fig. 2. Zone of interphase junction composit material/
/EBS/dentin; SEM picture and microanalysis
kanie prawidłowej adhezji pozwala bowiem na li−
kwidację szczeliny istniejącej między tkankami
zęba a wypełnieniem kompozytowym założonym
bezpośrednio na opracowane tkanki. Pozwala tak−
że na nowoczesne, oszczędne opracowywanie tka−
nek, w których połączenie międzyfazowe nie pole−
ga tylko na retencji mechanicznej, ale i na kohe−
zyjno−adhezyjnym oraz chemicznym połączeniu
[1, 3, 4, 15, 21].
Badania laboratoryjne potwierdziły, że mikro−
szczelina między szkliwem/zębiną a materiałem
złożonym może być wyeliminowana dzięki użyciu
materiałów wykazujących adhezję do tych struktur
i materiału wypełniającego [2, 10–12, 16, 18].
Wśród systemów adhezyjnych na uwagę zasługu−
ją trzy podstawowe grupy różniące się sposobem
reagowania z warstwą mazistą pokrywającą szkli−
wo i zębinę po opracowaniu ubytku [14, 19, 20].
219
EBS−Bonding System
Do pierwszej grupy są zaliczane systemy,
których warstwa mazista zostaje zachowana, tym
samym kanaliki zębinowe pozostają zamknięte,
a warstwa mazista stanowi pewien rodzaj natural−
nego podkładu.
W drugiej grupie warstwa mazista zostaje na po−
wierzchni ubytku częściowo rozpuszczona, zmody−
fikowana, a elementy systemu nie powodują demi−
neralizacji tkanki. Nowo utworzona, zimpregnowa−
na warstwa zamyka światło kanalików zębinowych.
Do trzeciej grupy są zaliczane systemy,
których zastosowanie wymaga całkowitego usu−
nięcia warstwy mazistej, wytrawienia za pomocą
kwasów bądź na zasadzie chelacji, pozostawiając
otwarte kanaliki zębinowe. W tym postępowaniu
uzyskuje się również zdemineralizowaną zębinę
międzykanalikową z odsłonięciem sieci kolagenu
i okołokanalikową z poszerzeniem światła kanali−
ków zębinowych.
Wszystkie systemy wiążące zębinę zawierają
związki chemiczne, których czynne grupy hydro−
fobowe i hydrofilowe łączą się z nieorganicznymi
i organicznymi składnikami zębiny oraz reagują
z żywicami materiału kompozytowego. W pi−
śmiennictwie podkreśla się także rolę, jaką czyn−
niki wiążące spełniają w mikromechanicznym
przyleganiu, nie tylko dzięki zakotwiczeniu wypu−
stek żywic w kanalikach zębinowych, ale przede
wszystkim w wyniku wniknięcia w sieć odsłonię−
tego kolagenu. W wyniku tych procesów zaobser−
wowano przenikanie pierwiastków w obrębie stre−
fy połączenia zarówno do struktur zęba, jak i ma−
teriału wypełniającego.
System łączący EBS ESPE Bonding System jest
zaliczany do trzeciej grupy, w której z powierzchni
zębiny konieczne jest usunięcie warstwy mazistej.
Adhezyjny system jednowarstwowy EBS tworzy
podstawę do dobrego połączenia materiału złożone−
go z tkankami zęba. W opakowaniu systemu łączą−
cego znajdują się: wytrawiacz, primer i bond.
ESPE etching gel – wytrawiacz – 32% kwas
fosforowy w żelu. Primer składa się z dwufunk−
cyjnych składników, HEMA (hydroksyetylometa−
krylat) i MMC (kompleks metakrylomagnezowy)
w zawiesinie wodnej. Bond jest żywicą, w skła−
dzie której są niezbędne dwumetakrylaty, HEMA
i MAM (metakrylowyakrykwasumaleinowy),
warstwa hybrydowa, jak wynika z materiałów fir−
my ESPE, tworzy się w wyniku zwykłej polimery−
zacji z metakrylowymi grupami primera.
Celem pracy było dokonanie klinicznej oceny
użytkowej oraz mikroskopowej systemu łączące−
go EBS ESPE Bonding System.
Materiał i metody
Założono 42 wypełnienia u pacjentów w ubyt−
kach różnej klasy, stosując światłoutwardzalny hy−
brydowy materiał złożony Pertac® z wykorzysta−
niem systemu łączącego EBS®. Rekonstrukcji
twardych tkanek przy różnej głębokości ubytków,
które opracowano wiertłami diamentowymi, do−
konano u pacjentów dorosłych w wieku 24–56 lat.
Pierwszym krokiem w procedurze uzyskania połą−
czenia adhezyjnego było nałożenie na opracowa−
ne, odsłonięte szkliwo i zębinę żelu wytrawiające−
go na 20 s, następnie wypłukiwano go wodą desty−
lowaną, suszono ubytek powietrzem, bez cząstek
wody i oleju, wykorzystując w tym celu dmu−
chawkę unitu stomatologicznego. Producent pod−
kreśla, że zębina może być nieznacznie wilgotna.
Wytrawienie zarówno szkliwa, jak i zębiny miało na
celu demineralizację między−, około− i wewnątrz−
pryzmatyczną szkliwa, a w zębinie otwarcie kana−
lików zębinowych, odsłonięcie sieci kolagenu
i nieznaczną demineralizację odsłoniętych stref
opracowanej zębiny.
Primer wcierany przez 20 s w tak przygotowa−
ną powierzchnię zębiny wnikał w głąb kanalików
zębinowych, przenikał przez sieć kolagenu, wy−
pełniając układ włókien i wiązał się z elementami
organicznymi i nieorganicznymi zębiny. Etap ten
poprzedzał równomierne nanoszenie żywicy, którą
delikatnie rozprowadzano przez 20 s, po ścianach
ubytku zarówno szkliwa, jak i zębiny. Tyle samo
czasu (20 s) naświetlano nałożoną żywicę wiązką
światła widzialnego lampy polimeryzacyjnej.
W kolejnej fazie ubytek warstwowo wypełniano
materiałem złożonym Pertac, polimeryzując na−
kładane kolejno warstwy. Producent zaleca stoso−
wanie materiału łączącego EBS z materiałami
kompozytowymi firmy.
Oceny połączenia wypełnienia ze ścianą ubyt−
ku dokonano na ekstrahowanych 4 zębach (opra−
cowanych i wypełnionych podobnie jak przedsta−
wia procedura kliniczna) za pomocą elektronowe−
go mikroskopu skaningowego (SEM) JEOL JSM
35C połączonego z mikroanalizatorem. Badania in
vitro wykonano we Francji w Universite des
Sciences et Technologies de Lille, Department de
Mecanique.
Wyniki i omówienie
Przedstawiając wyniki badań dotyczących sy−
stemu łączącego EBS, autorzy oparli się na spo−
strzeżeniach klinicznych uzyskanych podczas
wypełniania ubytków próchnicowych, wszystkich
klas według Blacka, materiałem kompozytowym
z wykorzystaniem tego systemu. Nie stwierdzono
220
T. MATTHEWS−BRZOZOWSKA, J. STOPA
podczas i w kilka dni po wypełnianiu żadnych do−
legliwości bólowych ze strony miazgi leczonych
zębów. Nie odnotowano również podczas zakła−
dania wypełnień z zastosowaniem EBS uszkadza−
jącego lub drażniącego wpływu na brzeg dziąsła
sąsiadującego z zębem oraz nie obserwowano
u pacjentów żadnych wczesnych reakcji alergicz−
nych. Producent w załączonej informacji podkre−
śla jednak konieczność ostrożnej aplikacji syste−
mu EBS ESPE Bonding System ze względu na
drażniące działanie żywic akrylowych i możli−
wość wystąpienia reakcji uczuleniowych u osób
wrażliwych na żywice. Wyniki innych wielolet−
nich badań klinicznych i laboratoryjnych systemu
EBS ESPE Bonding System potwierdzają, że jest
możliwe bezpieczne dla miazgi stosowanie tego
łącznika.
Lekarze pracujący tym preparatem podkreśla−
li fakt odmiennego odbicia i rozproszenia światła
po założeniu wszystkich składników EBS do ubyt−
ku. Z jednej strony świadczyło to o prawidłowym
nałożeniu i pokryciu całej traktowanej powierzch−
ni, z drugiej jednak, w przypadku ubytków sąsia−
dujących z kieszonką dziąsłową, sprawiało wraże−
nie wilgotności. W opinii lekarzy stosujących sy−
stem łączący EBS ESPE Bonding System podczas
wypełniania ubytków materiałem Pertac, sposób
postępowania jest stosunkowo prosty.
Laboratoryjne badania wykazują przenikanie
pierwiastków w strefie międzyfazowego połącze−
nia (ryc. 1 i 2).
Jak wynika z piśmiennictwa oraz naszych
wcześniejszych badań in vitro (5–17) przeprowa−
dzonych z wykorzystaniem mikroskopii świetlnej
oraz elektronowej skaningowej (SEM) różnych
systemów łączących innych firm, większość syste−
mów ułatwia prawidłowe połączenie materiałów
złożonych z tkankami zęba.
Piśmiennictwo
[1] BERTSCHINGER C., PAUL S. J., LUTHY H., SCHARER P.: Dual application of dentin bonding agents: effect on bond
strength. Am. J. Dent. 1996, 9, 114–119.
[2] CHAPPEL R. P., EICK J. D.: Shear bond strength and scanning electron microscopic observation of six current den−
tinal adhesives. Quintes. Int. 1994, 25, 359–368.
[3] CHAPPEL R. P., SPENCER P., EICK J. D.: The effects of current dentinal adhesivenes the dentinal surface. Quintes.
Int. 1994, 25, 851–859.
[4] CRIM G. A., SCHMIDT E. D.: Microleakage resistance of glutaraldehyde−containing adhesives. Am. J. Dent. 1993,
6, 142–144.
[5] FITCHIE J. G., PUCKETT A. D., REEVES G. W., HEMBREE J. H.: Microleakage of a new dental adhesive comparing
microfilled and hybrid resin composites. Quintes. Int. 1995, 26, 505–510.
[6] GWINETT A. J., DICKERSON W. G., YU S.: Dentin bond shear strength and microleakage for Syntac/Heliomolar:
a comparison between the manufacturer's and total etch techniques. J. Esthet. Dent. 1992, 4, 164–268.
[7] HOLTAN J. R., NYSTROM G. P., OLIN P. S., PHELPS R. A. 2ND, PHILLIPS J. J., DOUGLAS W. H.: Bond strength of six
dentinal adhesives. J. Dent. 1994, 22, 92–96.
[8] HOLTAN J. R., NYSTROM G. P., RENSCH S. E., PHELPS R. A., DOUGLAS W. H.: Microleakage of five dentinal adhe−
sive. Oper. Dent. 1994, 19, 189–193.
[9] MANDRAS R. S., RETIEF D. H., RUSSELL C. M.: Quantitative microleakage of six dentin bonding systems. Am. J.
Dent. 1993, 6, 119–122.
[10] MATTHEWS−BRZOZOWSKA T., STOPA J.: Dwufazowy system wiążący Syntac w skaningowym mikroskopie elektro−
nowym SEM. Stomat. Współczesna 1996, 3, 187–192.
[11] OILO G., AUSTRHEIM E. K.: In vitro quality testing of dentin adhesives. Acta Odontol. Scand. 1993, 51,
263–269.
[12] PAGLIARINI A., RUBINI R., REA M., CAMPESE C., GRANDINI R.: Effectiveness of the current enamel−dentinal adhe−
sives: a new methodology for its evaluation. Quintes. Int. 1996, 27, 265–270.
[13] PLASMANS P. J., RENKERS E. A., VOLLENBROOK−KNIPERS L., VELLENBROCK H. R.: Air humidity: a detrimental fac−
tor in dentine adhesion. J. Dent. 1993, 21, 228–233.
[14] RETIEF D. H., MANDRAS R. S., RUSSELL C. M., DENYS F. R.: Evaluation of the Syntac bonding system. Am. J. Dent.
1993, 6, 17–21.
[15] RIETIEF D. H., MANDRAS R. S., RUSSELL C. M.: Shear bond strenght required to prevent microleakage of the den−
tin/restoration interface. Am. J. Dent. 1994, 7, 44–46.
[16] STOPA J., MATTHEWS−BRZOZOWSKA T.: Ocena ultrastrukturalna połączenia wypełnień z rożnych materiałów kom−
pozycyjnych z tkankami zęba. Czas. Stomat. 1995, 48, 637–643.
[17] STOPA J., CZAJKA−JAKUBOWSKA A., WYGANOWSKA M., MATTHEWS−BRZOZOWSKA T.: Hybrydowy materiał kompo−
zycyjny Superlux Universal Hybrid w badaniach klinicznych i laboratoryjnych. Stom. Współczesna 1998, 6,
31–35.
[18] STOPA J., MATTHEWS−BRZOZOWSKA T.: The role of the bonding systems in adhesion of the composite materials to
dental tissues: a SEM study. Acta Med. Lituan. 1998, 155–159.
[19] STOPA J., MATTHEWS−BRZOZOWSKA T.: Połączenie materiałów złożonych z tkankami zębów – badania SEM. Ann.
Acad. Med. Siles. 1998, 26, 222–227.
EBS−Bonding System
221
[20] UNTERBINK G. L., MUESSNER R.: Influence of light intensity on two restorative systems. J. Dent. 1995, 23,
183–189.
[21] WORONKO G. A. JR, ST. GERMAIN H. A. JR, MEIERS J. C.: Effect of dentin primer on the shear bond strenght be−
tween composite resin and enamel. Oper. Dent. 1996, 21, 116–121.
Adres do korespondencji:
Teresa Matthews−Brzozowska
Zakład Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii IS AM
ul. Święcickiego 4
60−781 Poznań
tel.: (+48 61) 865−70−08
Praca wpłynęła do Redakcji: 24.04.2002 r.
Po recenzji: 21.05.2002 r.
Zaakceptowano do druku: 21.05.2002 r.
Received: 24.04.2002
Revised: 21.05.2002
Accepted: 21.05.2002