programie

Dom Bretanii zaprasza
XXVI DNI KULTURY FRANCUSKIEJ I FRANKOFONII
FRANCJA ROMÓW
2.04.-14.04.2016
Roma Pride 2012, Paryż
fot. Jeannette Gregori
W Europie mieszka około 10 milionów Romów. We Francji, gdzie pojawili się w XV wieku, żyje ich
około pół miliona. Nazywani są Bohémiens, Manouches, Gitans, Tziganes, Rroms, Sintis,
Romanichels, gens du voyage...
Kim są francuscy Romowie? Jaka jest ich historia? Jakie miejsce zajmują w dzisiejszym francuskim
społeczeństwie? Jakie są ich tradycje i dziedzictwo kulturowe?
WYDARZENIE!
02.04. (sobota) g. 19.00 klub Blue Note
Marian Badoï Trio
Koncert w hołdzie Django*
Marian Badoï, wybitny romski akordeonista pochodzi
z rumuńskiego miasta Ditesti słynącego z najlepszych
muzyków zatrudnianych przed wiekami przez królów na
europejskich dworach. W dniu, w którym się urodził,
dostał w prezencie akordeon, na którym zaczął grać już w wieku 3 lat! Jego nieprzeciętny talent
wirtuozerski i improwizatorski jako pierwszy docenił Richard Galliano. Badoï w 2012 roku stworzył
trio z muzykami zespołu „Les doigts de l’homme” Olivierem Kikteffem (gitara) i Tanguy Blumem
(kontrabas). Ich swingująca pełna wirtuozerii muzyka ma w sobie prawdziwą cygańską duszę. W
2014 roku wydali razem znakomicie przyjętą płytę "Bunica".
*Django Reinhardt (1910-1953), twórca i legenda gypsy swingu, wirtuoz gitary, kompozytor. Grał
ze Stéphanem Grappellim, Dukiem Ellingtonem, Louisem Armstrongiem.
Gypsy jazz, zwany także swingiem paryskim to jazz bez trąbki i perkusji, z gitarą rytmiczną, łączący
w sobie wpływy cygańskie i klezmerskie z domieszką folkloru miejskiego musette
Bilety: 30 z(przedsprzedaż) /40 zł (w dniu koncertu)
Sprzedaż: Dom Bretanii, Blue Note, CIM, bilety24.pl
04.04. (poniedziałek) g.18.00 Czytelnia francuska UAM - Szkoła Językowa UAM, Collegium H.
Cegielskiego, ul. 28 czerwca 1956 r. nr 198, sala 312
Wernisaż wystawy fotograficznej pt. „Camargue - francuski
Dziki Zachód” i spotkanie z jej autorami - podróżnikami Anną i
Mikołajem Wyrzykowskimi
Żar południa, rozległe rancza, kowboje, byki, konie, emocje
i wigor corridy, gracja flamingów, wszechobecne obrazy Van
Gogha oraz Gitans, którzy pielgrzymują, grają i śpiewają
w Saintes-Maries-de-la-Mer. Mieszanka niezwykłych historii,
tradycji, kolorów, zapachów i obrazów. Camargue to Francja,
jakiej nie znacie! Spotkanie bogato ilustrowane pięknymi
zdjęciami. Podczas spotkania przewidziany jest konkurs z nagrodami.
Anna Wyrzykowska – podróżniczka, dziennikarka, organizator projektów podróżniczych, autorka
wielu publikacji i książek.
Mikołaj Wyrzykowski – podróżnik, pisarz, poeta, autor kilku powieści oraz tomiku poezji.
Autorzy wystawy prowadzą razem bloga Kudłacze w podróży.
Wystawa czynna do końca czerwca. Wstęp wolny
05.04 (wtorek) g. 18.00 Dom Bretanii
Wernisaż wystawy fotografii Jeannette Gregori pt.
„Saintes Maries de la Mer - miejsce kultu religijnego
Romów”
Saintes Maries de la Mer to nadmorskie miasteczko na
południu Francji, w regionie Camargue, gdzie w maju
mają miejsce uroczystości związane z kultem Czarnej
Sary - patronki Romów, na które przybywają tysiące
romskich pielgrzymów z całej Europy. Według legendy,
pochodząca z Egiptu Sara ratowała ludność wygnaną
z Ziemi Świętej, w tym świętą Marię Kleofasową i świętą Marię Salome, od których imion pochodzi
dzisiejsza nazwa miasteczka. Kult świętej Sary, nigdy nie kanonizowanej przez Kościół katolicki,
sięga kilku stuleci. Pielgrzymi uczestniczą w malowniczych obrzędach odtwarzających przybycie
Sary do brzegów Francji.
Jeannette Gregori (ur. 1967) studiowała fotografię na Uniwersytecie w Indianie oraz w Ecole
supérieure des arts décoratifs w Strasbourgu. Od zawsze inspirowała ją fotografia humanistyczna.
Zawodowo i prywatnie angażuje się w działania na rzecz praw Romów, dzieci oraz kobiet. Mieszka
i pracuje w Strasbourgu.
Wystawa czynna do 12 maja. Wstęp wolny
06.04 (środa) g. 18.00 Dom Bretanii
Projekcja filmu dokumentalnego „Zapomniana cygańska
zagłada” („Les mémoires tziganes, l’autre génocide”, Francja,
2011, reż. Idit Bloch, Henriette Asséo, Juliette Jourdan, 75 min).
Film z polskim lektorem. Wstęp wolny
Pierwszy dokument poruszający temat prześladowania Romów i ich zagłady podczas II wojny
światowej – liczba ofiar szacowana jest na 200 tysięcy do 2 milionów. Film podejmuje tematykę
losów europejskich Romów, odrzucając rasistowski stereotyp "koczowniczego ludu bez państwa",
ukazując za to różnorodność i bogactwo romskiej tradycji i kultury.
07.04. (czwartek) – Romski Tani Czwartek z Tonym Gatlifem w Kinie Muza
19 :00 „Książęta” („Les Princes”, reż. Tony Gatlif, 1983, 1 g. 40)
Film w oryginalnej wersji językowej z polskimi napisami. Bilety: 8 zł
Portret romskiej rodziny mieszkającej w bloku na zaniedbanych peryferiach
Paryża. Nara, ojciec 9- letniej Zorki, jest ślepo przywiązany do cygańskich
obyczajów. Wyrzuca żonę z domu za to, że w ukryciu przed nim stosowała
antykoncepcję. Utrzymuje rodzinę z dorywczych prac i drobnych kradzieży.
Wraz ze swoją upartą matką stawia, tak jak umie, czoła wrogiemu otoczeniu.
Film ten, bardzo dobrze przyjęty przez krytykę, był przełomowy w twórczości
Tony’ego Gatlifa, gdyż udowodnił jego nieprzeciętny talent i znajomość
blasków i cieni romskiego życia.
21:00 „Geronimo” (reż. Tony Gatlif, 2014, 1 g. 47 min) Film w
oryginalnej wersji językowej z polskimi napisami.
Wstęp wolny – bezpłatne wejściówki będą wydawane w dniu seansu
od godz. 18.00 w kasie Kina Muza
Geronimo pracuje jako asystentka socjalna w trudnej dzielnicy
Saint Pierre w mieście na południu Francji, zajmując się
rozwiązywaniem konfliktów wśród miejscowej młodzieży. Sytuacja wymyka się spod kontroli w
dniu, w którym nastoletnia Turczynka Nil, zmuszona przez rodzinę do aranżowanego małżeństwa,
ucieka ze swym ukochanym Lucky’em, który jest Romem. Ich ucieczka zaognia konflikt pomiędzy
klanami Romów i Turków. Rozpoczyna się brutalna walka, w której nie zabraknie oszałamiających
pojedynków muzycznych i tanecznych.
08.04. (piątek) g.18.00 Dom Bretanii - MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ROMÓW
17.30 - Wykład „Romowie we Francji - historia i aktualna sytuacja”
Marcel Courthiade - wykładowca języka i cywilizacji romskiej w Państwowym
Instytucie Języków i Cywilizacji Wschodu (INALCO) w Paryżu, komisarz ds. języka
i praw językowych Międzynarodowej Unii Romów, niekwestionowany autorytet
w sprawach romskich w Europie.
19.00 - Wykład „Historia, zwyczaje i język Romów w Polsce”
Adam Bartosz - etnograf, romolog, dyrektor Muzeum Okręgowego
w Tarnowi,
twórca
oryginalnej
ekspozycji „Historia
i
kultura
Cyganów/Romów”, obecnie uważanej za stałe „muzeum romskie”, autor
książek o tematyce romskiej, inicjator Dni Pamięci Żydów Galicyjskich
i Taboru Pamięci Romów. wykładowcy kultury i historii Romów na
Akademii Pedagogicznej w Krakowie i na Uniwersytecie Jagiellońskim,
członek Gypsy Lore Society oraz Stowarzyszenia Romów w Tarnowie.
09.04. (sobota) Dom Bretanii
11.00 Panel dyskusyjny: "Romowie - wyzwanie dla Europy" z udziałem Marcela
Courthiade, Adama Bartosza (patrz wyżej) i Elżbiety Mirgi – koordynatorki projektów dot.
społeczności romskiej w Małopolsce
Prowadzenie: prof. dr hab. Michał Buchowski - antropolog kultury, dyrektor Instytutu Etnologii i
Antropologii Kulturowej UAM, dyrektor Centrum Badań Migracyjnych na UAM.
19:00 Koncert Zigzag Paradise
Poznański zespół Zigzag Paradise, kiedyś zwany
Manouches de Poznan, od niedawna gra jazz
akustyczny z lat 30-tych. Inspiracje: Django Reinhardt,
Oscar Aleman, bracia Ferret i - rzecz jasna Motorhead.
Wstęp wolny - bezpłatne wejściówki dostępne w Domu Bretanii od 1 kwietnia.
13.04. (środa) g.18.00 Czytelnia Francuska UAM (adres – patrz wyżej)
"Romowie - wszędzie obcy. Przykład Francji i innych krajów
europejskich" - wykład dr Agnieszki Chwieduk i dr hab. Adama
Pomiecińskiego z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej
UAM.
Czy coś łączy popularne we Francji papierosy Gitanes i piękną
Esmeraldę z kart znanej powieści Victora Hugo „Dzwonnik z Notre
Dame”? Odpowiedzi poszukamy podążając tropem Tych, którzy od
wieków są specyficznie wyobcowani w europejskich realiach. Teraz
„wędrowni Cyganie” stają się Romami oczekującymi swojego wyraźnego miejsca w strukturach
naszych społeczeństw. Czy to się nam faktycznie podoba? Czy jesteśmy gotowi spojrzeć w twarz
Tym, którzy wciąż są dla nas jak obcy i nie stchórzyć… kiedy zobaczymy w niej samych siebie?
14.04. (czwartek) – Romski Tani Czwartek 2 w Kinie Muza
19:00 „Synowie wiatru” („Les fils du vent”)
reż. Bruno Le Jean, 2012, 1 g. 36 min
Film w oryginalnej wersji językowej z polskimi napisami
Pasjonujący dokument o czwórce wielkich gitarzystów
gypsy swingu (Angelo Debarre, Moreno, Ninine Garcia
i Tchavolo Schmidt), dla których mistrzem jest Django
Reinhardt. Bruno Le Jean towarzyszył im z kamerą przez pięć lat, co pozwoliło mu stworzyć portret
nie tylko samych muzyków, ale także romskiej wspólnoty i jej tradycji. Śledzimy codzienne życie
romskich artystów, poznając ich kłopoty i radości. Film jest apologią wolności, życia we wspólnocie
i radości z muzykowania.
DOM BRETANII - FUNDACJA POZNAŃ - ILLE-ET-VILAINE
Stary Rynek 37, 61-772 Poznań - tel. +48 61 851 68 51
www.dombretanii.org.pl - www.facebook.com/dom.bretanii