Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w
Transkrypt
Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w
Załącznik do Uchwały Nr XI/81/2015 Rady Powiatu w Kielcach z dnia 29 grudnia 2015 r. Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Kielce, grudzień 2015 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Spis treści Wstęp....................................................................................................................................................... 3 1. Powiat Kielecki charakterystyka. ....................................................................................................... 4 2. Diagnoza niepełnosprawności w powiecie kieleckim ........................................................................ 7 2.1. Sytuacja ekonomiczno-zawodowa osób niepełnosprawnych. ......................................................... 7 2.2. Charakterystyka osób niepełnosprawnych w świetle, danych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności ............................................................................................................................. 8 3. Zadania realizowane przez powiat w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. ............................................................................................................................... 12 3.1. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych. .................................................................................................................................. 13 3.2. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych............................ 13 3.3. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów................ 14 3.4. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych. ................................................... 14 3.5. Dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej (WTZ)................. 15 4. Rehabilitacja zawodowa oraz zatrudnianie osób niepełnosprawnych. .............................................. 16 5. Edukacja osób niepełnosprawnych.................................................................................................... 18 6. Programy i projekty realizowane na rzecz osób niepełnosprawnych. ............................................... 25 6.1 Program wyrównywania różnic między regionami II ..................................................................... 25 6.2 Program „Aktywny Samorząd”. ...................................................................................................... 26 6.3 Projekt systemowy „Równi lecz Różni” w latach 2013 - 2015. ...................................................... 27 6.4 Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatu Kieleckiego na lata 2012-2015. ..................... 31 6.5. Program „Powiat Kielecki przyjazny dla mieszkańców w ograniczaniu skutków niepełnosprawności”. ............................................................................................................................ 32 7. Potrzeby osób niepełnosprawnych w kontekście badań własnych. ................................................... 34 8. Analiza SWOT w zakresie rehabilitacji osób niepełnosprawnych.................................................... 38 8.1. Założenia programu ........................................................................................................................ 41 8.2. Cele programu ................................................................................................................................ 45 8.3. Harmonogramem realizacji programu. ........................................................................................... 46 8.4. Monitoring i ewaluacja. .................................................................................................................. 53 2 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Wstęp Program jest dokumentem, który ma ułatwić realizację przez powiat aktywnej polityki społecznej, zmierzającej do integracji osób niepełnosprawnych ze społecznością lokalną. Ponadto stanowi on podstawę do opracowania i realizacji projektów na rzecz tej grupy społecznej i uzyskania dodatkowych środków zewnętrznych na ich finansowanie. Celem "Powiatowego Programu Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2016-2020” jest organizowanie i popieranie skutecznych działań w zakresie zapobiegania niepełnosprawności, łagodzenia jej skutków, prowadzenie rehabilitacji, a także realizacja zadań zmierzających do pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Podstawą do opracowania „Powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych na lata 2016-2020" jest ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W programie opracowano cel główny i cele szczegółowe. Natomiast zadania i działania planowane w programie adresowane są nie tylko do osób niepełnosprawnych ale również ich rodzin. W programie zawarto analizę potrzeb osób niepełnosprawnych dokonaną na podstawie min.: ankiet przeprowadzonych wśród uczestników projektu „Równi lecz Różni”, jest to niewątpliwie duża wartość wziąwszy pod uwagę niewystarczające dane ilościowe i jakościowe dotyczące osób niepełnosprawnych i ich potrzeb. Informacje umieszczone w programie pozyskano z Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej, Wydziału Oświaty, Powiatowego Ośrodka Zatrudnienia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz dane własne Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach, statystyki GUS i Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Kielcach oraz ośrodków pomocy społecznej. Projekt dokumentu był konsultowany na spotkaniu organizacyjnym w miesiącu wrześniu br. z gminnymi ośrodkami pomocy społecznej, organizacjami pozarządowymi i warsztatami terapii zajęciowej z terenu powiatu kieleckiego oraz udostępniony na stronie internetowej www.pcpr.powiat.kielce.pl w celu ewentualnych szerszych konsultacji. Pierwsza cześć programu stanowi podsumowanie dotychczasowych działań realizowanych przez jednostki organizacyjne i wydziały Starostwa Powiatowego w Kielcach. Planuje się dalszą realizację tych zadań w szczególności finansowanych ze środków PFRON. Następna część programu zawiera cele i zadania planowane do wdrożenia w latach 2016-2020. Uwzględnione tu zostały potrzeby osób niepełnosprawnych uczestniczących w projekcie „Równi lecz Różni” przeprowadzone na podstawie badań ankietowych, ale również założenia w obszarze osi 9 RPO Województwa Świętokrzyskiego w celu pozyskiwania środków Unii Europejskiej na realizację działań planowanych w harmonogramie. Harmonogram dotyczący planowanych zadań skonstruowany został w formie ogólnej, wyznaczając rodzaje działań jednocześnie wskazując podmioty do ich realizacji. Stanowi on punkt wyjścia do przygotowywania projektów dofinansowywanych ze środków zewnętrznych. Ocena stopnia realizacji programu będzie przedstawiana Radzie Powiatu w Kielcach w corocznym sprawozdaniu dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach z działalności jednostki. 3 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 1. Powiat Kielecki charakterystyka. Powiat kielecki położony jest w centralnej części województwa świętokrzyskiego. Zajmuje powierzchnię 224.607 ha. Siedzibą władz powiatu jest Miasto Kielce. W skład powiatu kieleckiego wchodzi dziewiętnaście gmin w tym: cztery gminy miejsko-wiejskie (Bodzentyn, Chęciny, Chmielnik, Daleszyce), piętnaście wiejskich (Bieliny, Górno, Łagów, Łopuszno, Masłów, Miedziana Góra, Mniów, Morawica, Nowa Słupia, Piekoszów, Pierzchnica, Raków, Sitkówka-Nowiny, Strawczyn, Zagnańsk). Powiat kielecki zamieszkuje 208.066 osób, grupuje największą część mieszkańców województwa świętokrzyskiego (16,4%) i ta tendencja utrzymuje się od kilku ostatnich lat. Liczbę ludności na przestrzeni lat przedstawia Tabela nr 1. Tabela nr 1. Liczebność ludności powiatu kieleckiego na przestrzeni lat ROK LUDNOŚĆ 2009 2010 2011 2012 2013 2014 201643 205475 224607 206261 207085 208066 Źródło: Opracownie własne na podstawie danych z GUS 4 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Zaludnienie na terenie powiatu kieleckiego na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat systematycznie wzrasta. W porównaniu z rokiem 2009 liczba ludności powiatu kieleckiego wzrosła o 2,9%, w związku z emigracją mieszkańców Kielc. Powiat kielecki cechuje jednak najmniejsze zurbanizowanie wśród powiatów województwa świętokrzyskiego (6,5%), co świadczy o jego rolniczym charakterze. Tabela nr 2. Ludność powiatu kieleckiego w podziale na poszczególne gminy w 2014 roku. Gmina Bieliny Bodzentyn Chęciny Chmielnik Daleszyce Górno Łagów Łopuszno Masłów Miedziana Góra Mniów Morawica Nowa Słupia Piekoszów Pierzchnica Raków Sitkówka –Nowiny Strawczyn Zagnańsk Ogółem POWIERZCHNIA (km2) ogółem 88 160 127 142 222 83 113 177 86 71 95 140 86 103 105 191 46 86 125 2246 10171 11697 15022 11477 15625 13881 6922 9043 10565 11182 9355 15603 9636 16286 4821 5729 7651 10453 12947 208066 LUDNOŚĆ mężczyźni 5084 5872 7414 5780 7825 6900 3537 4563 5355 5496 4583 7871 4795 8045 2418 2914 3783 5240 6415 103890 kobiety 5087 5825 7608 5697 7800 6981 3385 4480 5210 5686 4772 7732 4841 8241 2403 2815 3868 5213 6532 104176 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 2014 Według struktury płci w powiecie kieleckim wystepuje niewielka liczebna przewaga kobiet - 104.176 natomiast liczba mężczyzn wynosi 103.890. Wskaźnik obrazujący procentowo populację ludności w powiecie kieleckim przedstawia niżej umieszczony diagram. 5 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Diagram nr 1: Obrazujacy procentowo populację ludności w powiecie kieleckim Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 2014 Powiat kielecki jako jeden z nielicznych notuje pozytywne wskaźniki demograficzne i społeczne. W województwie świętokrzyskim wszystkie powiaty odnotowały zarówno zmniejszenie liczebności najmłodszych, jak i spadek ich udziału w populacji województwa. Powiat Kielecki został uznany za stosunkowo „młody” (19,9% ludności w wieku przedprodukcyjnym). Wzrost udziału osób w wieku poprodukcyjnym odnotowano we wszystkich powiatach, jednak powiat kielecki odnotował najmniejszy odsetek w województwie świętokrzyskim w stosunku do ogółu mieszkańców (15,3%). 6 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 2. Diagnoza niepełnosprawności w powiecie kieleckim Definicja osób niepełnosprawnych zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2011, Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), brzmi: „Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolności do wykonywania pracy zawodowej”. Ustawodawca wskazuje na niepełnosprawność prawną jako uprawniającą do otrzymywania wsparcia ze środków PFRON. W diagnozowaniu zjawiska niepełnosprawności posługujemy się danymi szacunkowymi, gdyż pozyskanie miarodajnych danych jest utrudnione z uwagi na system orzecznictwa, który pozwala osobie niepełnosprawnej posiadać „dwa orzeczenia”. Ponadto orzeczenia KRUS nie są honorowane przez PFRON. Najbardziej wiarygodny, jeśli chodzi o dane ilościowe jest Narodowy Spis Powszechny z 2011r., który podaje, że liczba osób niepełnosprawnych w powiecie kieleckim wynosiła 21 819, co stanowiło 10,58% ogółu mieszkańców powiatu. Nieznacznie przeważali mężczyźni. Tabela nr 3. Liczba osób niepełnosprawnych w powiecie kieleckim Liczba ludności Ogółem Kobiety Mężczyźni 206 261 102 878 103 383 Liczba osób niepełnosprawnych 21 819 10 795 11 024 Udział procentowy 10.58% 10,49% 9,82% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych, GUS rok 2011 Zdecydowana większość niepełnosprawnych w powiecie kieleckim to osoby w wieku produkcyjnym. Stanowią one 51,95% ogółu liczby osób niepełnosprawnych. Najmniejszą grupę stanowią osoby w wieku przedprodukcyjnym -5,61%. 2.1. Sytuacja ekonomiczno-zawodowa osób niepełnosprawnych. W Województwie Świętokrzyskim stan na dzień 31 grudnia 2014 ilość osób niepełnosprawnych bezrobotnych wynosiła 4.344 osób. W porównaniu do grudnia 2013 roku grupa ta zmniejszyła się o 383 osoby. Według stanu na dzień 31.12.2014r. w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowanych było ogółem 12,059 osób bezrobotnych (5.599 kobiet), w tym 609 osób niepełnosprawnych bezrobotnych (301 kobiet), z czego 4 osoby ze stopniem znacznym, 229 osób ze stopniem umiarkowanym oraz 379 osób ze stopniem lekkim. Osoby niepełnosprawne zaliczane są do grupy osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. 7 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Tabela nr 4. Bezrobotni zarejestrowani w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kielcach w latach 2010-2014. Rok Osoby bezrobotne zarejestrowane Osoby niepełnosprawne bezrobotni zarejestrowane 13.261 503 2010 13.214 562 2011 14.240 558 2012 15.107 648 2013 12.059 609 2014 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 2014. Istotną kwestią dla osób niepełnosprawnych chcących odnaleźć się na rynku pracy jest poziom wykształcenia oraz posiadanych przez nich kwalifikacji. Niski poziom wykształcenia ogranicza szanse na rynku pracy, zwiększa zagrożenie wykluczeniem społecznym. Powiatowy Urząd Pracy w Kielcach ustalił, iż 177 osób niepełnosprawnych zarejestrowanych ma wykształcenie podstawowe i podstawowe nieukończone, 201 osób ma wykształcenie zasadnicze zawodowe, 46 osób wykształcenie, średnie ogólnokształcące, 129 osób ukończone szkoły policealne i średnie zawodowe, a 49 osób wykształcenie wyższe. Powiatowy Urząd Pracy organizował w 2014 roku aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu osób niepełnosprawnych, w tym: prace interwencyjne, z których skorzystały 3 osoby (1 kobieta), roboty publiczne dla 3 kobiet, staże zawodowe, w których uczestniczyło 46 osób (24 kobiety), prace społecznie-użyteczne dla 12 osób (5 kobiet). Powyższe dane uwzględniają wyłącznie, osoby niepełnosprawne zrejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy (PUP). Nie można w związku z tym wykluczyć, że faktyczne bezrobocie może być wyższe, gdyż statystyki nie obejmują osób niezarejestrowanych w PUP. 2.2. Charakterystyka osób niepełnosprawnych w świetle, danych Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Kielcach orzeka o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności do celów poza rentowych. W okresie od 1 stycznia 2000 r. do dnia 31grudnia 2014 r. do Zespołu wpłynęły łącznie 63.822 wnioski o ustalenie stopnia niepełnosprawności i niepełnosprawności. W poniżej zamieszczonej tabeli przedstawiono ilość wydanych orzeczeń na przełomie piętnastu lat. 8 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Tabela Nr 6. Statystyka ogólna Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności Źródło: Opracowane na podstawie sprawozdań Zespołu. Przedstawiona tabela wskazuje na rosnącą liczbę corocznie wydawanych orzeczeń, aż do roku 2012 (6.634), gdzie poziom ten był najwyższy. Wykres nr 3 obrazuje ilość orzeczeń wydanych w poszczególnych latach. Wykres nr 1: Ilość orzeczeń o stopniu niepełnosprawności i niepełnosprawności wydanych w latach 2000 – 2014 Wydział „ZP”, Kielce, 25 marca 2015 Jak wynika z ogólnej statystyki danych dotyczących liczby wydawanych orzeczeń w 2014 r. do Zespołu, wpłynęło, 5.688 wniosków o ustalenie niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności, w tym 795 dotyczyło dzieci do lat 16-tu, natomiast 4.893 orzeczeń wydano osobom powyżej 16 roku życia. Wydano łącznie 5.677 orzeczeń, z czego: 4.738 dotyczyło ustalenia stopnia niepełnosprawności u osób dorosłych (1.047 orzeczeń ze stopniem lekkim, 2.535 ze stopniem umiarkowanym i 1.156 ze stopniem znacznym), 817 orzeczeń o niepełnosprawności, 66 orzeczeń o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych, 56 orzeczeń o odmowie ustalenia stopnia. 9 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Zespół wydał 1.382 legitymacje osoby niepełnosprawnej. Ponadto w okresie od 1 lipca 2014 roku do 31grudnia 2014 roku wydano 346 kart parkingowych. Najczęstszymi przyczynami niepełnosprawności u osób powyżej 16 roku życia są choroby układu krążenia i oddechowego oraz choroby narządu ruchu, a w przypadku dzieci choroby układu krążenia i oddechowego. Tabela nr 7. Liczba wydanych orzeczeń w latach 2012-2014. Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 5086 4829 4738 Liczba orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (dla osób powyżej 16 r. ż) 948 936 624 Liczba orzeczeń o niepełnosprawności (dla osób przed 16 r. ż.) Razem 6034 5765 5362 Źródło: Sprawozdania Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Kielcach za lata 2012 – 2014. Wśród 4738 orzeczonych dorosłych osób niepełnosprawnych znaczny stopień niepełnosprawności otrzymało 1156 osób, umiarkowany 2535 osób, lekki 1047 osób. Najczęściej występującą przyczyną niepełnosprawności wśród ogólnej liczby orzeczonych osób powyżej 16 roku życia w 2014 r. były choroby narządu ruchu (1625 osób), choroby układów oddechowego i krążenia (936 osób) oraz choroby psychiczne (592 osoby). Znaczny stopień niepełnosprawności najczęściej otrzymują orzekani ze względu na choroby układów: oddechowego i krążenia (288 osób), choroby narządu ruchu (232 osoby) oraz choroby neurologiczne (189 osób). Przyczyny niepełnosprawności prezentuje tabela poniżej. 10 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Tabela nr 8. Przyczyny niepełnosprawności w latach 2012 -2014 (osoby powyżej 16 roku życia) 2012 2013 2014 STOPIEŃ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI STOPIEŃ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI STOPIEŃ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Symbole znaczny umiarkowany lekki razem znaczny umiarkowany lekki razem znaczny umiarkowany lekki razem 01-U 32 53 2 87 32 53 2 87 48 59 5 112 02-P 169 269 127 565 141 316 106 563 136 318 138 592 03-L 12 45 83 140 24 48 90 162 12 41 76 129 04-O 34 45 38 117 39 36 51 126 16 27 46 89 05-R 325 732 457 1514 246 777 571 1594 232 914 479 1625 06-E 6 38 20 64 2 33 16 51 6 35 10 51 07-S 699 550 140 1389 370 556 161 1087 288 494 154 936 162 08-T 66 69 29 164 53 82 35 170 49 92 21 09-M 97 98 10 205 115 106 20 241 123 128 16 267 10-N 231 190 51 472 211 186 41 438 189 259 52 500 11-I 63 119 41 223 54 198 58 310 57 167 50 274 12-C 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 RAZEM 1734 2208 998 4940 1287 2391 1151 4829 1156 2535 1047 4738 Źródło: Sprawozdania Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Kielcach w latach 2012 - 2014 Objaśnienia: 01-U upośledzenie umysłowe 02-P choroby psychiczne 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 04-O choroby narządu wzroku 05-R upośledzenia narządu ruchu 06-E epilepsja 07-S choroby układów oddechowego i krążenia 08-T choroby układu pokarmowego 09-M choroby układu moczowo-płciowego 10-N choroby neurologiczne 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, choroby układu krwiotwórczego 12-C – całościowe zaburzenia rozwojowe 11 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 3. Zadania realizowane przez powiat w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Powiat Kielecki poprzez jednostki organizacyjne i wydziały realizuje zadania ustawowe na rzecz osób niepełnosprawnych zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011r. Nr 127, poz. 721 z poźn. zm.). Zadania związane z rehabilitacją społeczną realizuje PCPR, natomiast zawodową POZIRON (komórka organizacyjna starostwa) i PUP. Ponadto Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej poprzez podlegle placówki zdrowotne również realizuje zadania dla osób niepełnosprawnych. Rehabilitacja społeczna to zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej. Do zadań powiatu z zakresu rehabilitacji społecznej, realizowanych przez PCPR, na które przeznaczane są środki finansowe Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych należą: dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych, dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów, dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych, dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej, dofinansowanie usług tłumacza języka migowego lub tłumacza - przewodnika. 12 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 3.1. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych. Turnusy rehabilitacyjne są zorganizowaną formą aktywnej rehabilitacji, połączoną z elementami wypoczynku. Wydatki poniesione ze środków PFRON na realizację zadania na przestrzeni ostatnich 3 lat przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 9. Dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych w latach 2012-2014 Liczba osób w latach Kwota w latach 2012 2013 2014 2012 2013 44 37 51 35.104,00 29.533,00 151 33 41 115.471,00 25.991,00 110 62 78 59.649,00 32.991,00 Źródło: Opracowanie własne PCPR w Kielcach. Dzieci Dorośli Opiekunowie 2014 42.630,00 33.249,00 44.115,00 Zmniejszająca się ilość osób otrzymujących dofinansowanie do uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym wynika ze zmniejszającej się puli środków PFRON przeznaczonych na realizację zadań z algorytmu przez powiaty. 3.2. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. Bardzo ważna rolę w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych odgrywa aktywność osób niepełnosprawnych w ramach działalności podmiotów pozarządowych. Dofinansowanie do zadania adresowane jest do organizacji pozarządowych. Realizacja zadania ma umożliwić szerszy dostęp do kultury, sportu, rekreacji i turystki. Tabela pokazuje zestawienie dofinansowań do zadania w ciągu ostatnich 3 lat. Tabela nr 10. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych w latach 2012-2014. Rok Liczba osób Kwota dofinansowania 2012 2013 34 25 1400,00 zł 1000,00 zł 2014 177 7500,00 zł Źródło: Opracowanie własne PCPR w Kielcach. 13 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 3.3. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane osobom niepełnosprawnym na podstawie odrębnych przepisów. Wśród zadań z zakresu rehabilitacji społecznej najwięcej środków przeznaczanych jest na dofinansowanie do zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze na podstawie odrębnych przepisów. Tabela nr 11. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze w latach 2012-2014 według ilości zrealizowanych wniosków. Rok Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze Dzieci Dorośli 87 47 47 2012 2013 2014 Sprzęt rehabilitacyjny Dzieci Dorośli - 5 1 411 319 362 Źródło: Opracowanie własne PCPR w Kielcach. Z uwagi na zmniejszające się środki PFRON w stosunku do składanych wniosków, ilość dofinansowań do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego oraz przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych jest niewystarczająca do potrzeb, dlatego też cenną inicjatywą będzie wspieranie utworzenia wypożyczalni tego sprzętu. 3.4. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych. Likwidacja barier wynikających z indywidualnych potrzeb osób niepełnosprawnych jest również ważnym zadaniem pomagającym funkcjonować osobom niepełnosprawnym w środowisku. W poniższej tabeli przedstawiono ilość osób niepełnosprawnych korzystających z tego zadania oraz kwoty wydatkowane na jego realizację. Tabela nr 12. Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się w latach 2012 – 2014. likwidacja barier liczba osób w latach 2012 2013 2014 kwota dofinansowania w latach 2012 2013 2014 14 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 architektonicznych 44 24 21 252 047,00 117 100,00 113 600,00 w komunikowaniu 9 7 16 22 488,00 8 280,00 16 020,00 technicznych 13 16 20 49 259,76 42 200,00 50 380,00 ogółem dzieci 18 6 3 89 768,00 12 400,00 9 380,00 ogółem dorośli 48 41 54 234 026,00 155 180,00 170 620,00 Źródło: Opracowanie własne PCPR w Kielcach W przypadku zadania polegającego na likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych zauważalny jest spadek liczby udzielonych dofinansowań z uwagi na ograniczone środki otrzymane z PFRON. 3.5. Dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej (WTZ). Zadaniem warsztatu jest rehabilitacja społeczno-zawodowa prowadząca do włączania osób niepełnosprawnych na rynek pracy oraz przygotowująca, uczestników do życia w środowisku społecznym. Terapia przebiega zgodnie z indywidualnym programem rehabilitacji, opracowanym dla każdego uczestnika przez Radę Programową warsztatu. Środki finansowe przeznaczane na pokrycie kosztów funkcjonowania WTZ pokrywane są ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w 90% natomiast w 10% ze środków samorządu powiatowego. Na terenie Powiatu Kieleckiego funkcjonują 4 warsztaty terapii zajęciowej: w Zgórsku, Osinach, Fanisławicach i Belnie do których, uczęszcza obecnie 142 osoby niepełnosprawne posiadające wskazanie do udziału w zajęciach WTZ, którzy posiadają znaczny lub umiarkowany stopnień niepełnosprawności. Zauważalnym problemem w działalności warsztatu jest długoletnie uczestnictwo osób niepełnosprawnych nie dające szans na zatrudnienie. Trudności te związane są z brakiem form aktywizacji zawodowej np. ZAZ na terenie powiatu, oraz dość wysokim bezrobociem i innymi czynnikami psychospołecznymi, które utrudniają podjęcie zatrudnienia osobom niepełnosprawnym na otwartym rynku pracy. 15 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 4. Rehabilitacja zawodowa oraz zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy. Rehabilitacja zawodowa stawia sobie za cel przygotowanie osoby niepełnosprawnej do pracy oraz zapewnienie jej pracy zgodnie z psychofizycznymi możliwościami oraz kwalifikacjami zawodowymi. Zasadniczą rolę, w tym zakresie odgrywają różne formy wspierające aktywność zawodową, osoby niepełnosprawnej oferowane przez Urząd Pracy, takie jak: poradnictwo zawodowe - indywidualne i grupowe, informacja zawodowa, zajęcia w klubach pracy itp. Ukoronowaniem całego często bardzo uciążliwego procesu rehabilitacji zawodowej, powinno być zatrudnienie osoby niepełnosprawnej. Praca ma szczególne znaczenie dla osób niepełnosprawnych. Z jednej strony zapewnia im środki do życia, a z drugiej daje poczucie materialnej niezależności i społecznej użyteczności. Praca budzi i podtrzymuje w osobie niepełnosprawnej poczucie własnej godności, szacunku i wartości osobistej. Poprzez zatrudnienie lub rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej następuje dalsza kontynuacja rehabilitacji zawodowej, uzyskanie dodatkowych środków na utrzymanie, przygotowanie do pracy na otwartym rynku pracy. Powiatowy Ośrodek Zatrudnienia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Kielcach realizuje zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej wynikające z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (tj. Dz. U. z 2011r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). Zbiorcze zestawienie zadań i wydatkowanych środków przedstawia poniższa tabela. 16 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Tabela nr 13. Wysokość środków i liczba, która otrzymała dofinansowanie ze środków PFRON na zadania związane z rehabilitacją zawodową osób niepełnosprawnych w latach 2013-2014. Zadania / Lata Lp. 1. 2. 3. 4. 5. Przyznanie osobom niepełnosprawnym środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (art.12a) 2013 2014 kwota 306.441,00 zł 291.396,00 liczba osób 10 16 Dokonywanie zwrotu kosztów wyposażania stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej (art.26e) kwota 200.000,00 zł 330.000,00 zł liczba 13 stanowisk 19 stanowisk Finansowanie kosztów szkolenia i przekwalifikowanie zawodowe osób niepełnosprawnych (art. 40) kwota 7.995,00 zł 13.157,00 zł 2 5 kwota 192.476,00 zł 186.614,74 zł liczba osób 27 29 kwota 7.455,00 zł 5.700,00 zł liczba osób 1 1 Zwrot wydatków na instrumenty i usługi rynku pracy na rzecz osób niepełnosprawnych poszukujących pracy - art.11/ staże, prace interwencyjne, szkolenia, przygotowania zawodowe w miejscu pracy Udzielanie dofinansowań do wysokości 50% oprocentowania kredytów bankowych zaciągniętych przez osoby niepełnosprawne na kontynuowanie działalności gospodarczej, prowadzenie własnego gospodarstwa rolnego (art.13) OGÓŁEM liczba osób kwota liczba osób 714.358,00 zł 53 826.867,83 zł 73 Źródło: Opracowanie POZRON 17 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 5. Edukacja osób niepełnosprawnych Według danych przygotowanych przez Wydział Oświaty Starostwa Powiatowego w Kielcach wynika, że w szkołach prowadzonych przez Powiat Kielecki nie odbywa się nauczanie integracyjne, natomiast prowadzone są zajęcia dla uczniów niepełnosprawnych. Powiat Kielecki jest organem prowadzącym dla 5 zespołów szkół ponadgimnazjalnych, 3 poradni psychologiczno-pedagogicznych: w Bodzentynie, Piekoszowie, Chmielniku i Powiatowego Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Chęcinach z 4 filiami. Poniżej charakterystyka działań szkół na rzecz osób niepełnosprawnych. Tabela nr 14. Placówki oświatowe funkcjonujące na terenie powiatu kieleckiego oraz zakres zorganizowanego wsparcia dla osób niepełnosprawnych Lp. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych Powiatowe Szkoły Ponadgimnazjalne W okresie od 2013r. do I połowy 2015r. zrealizowano: Zespół Szkół Ponad1 gimnazjalnych Nr 1 w Bodzentynie 2 Zespół Szkół Nr 2 w Chęcinach Akcję Góra grosza, przeprowadzaną corocznie, Fundacja na rzecz osób niewidomych i niepełnosprawnych „Pomóż i Ty”. Młodzież rozprowadzała kalendarzyki. Zebrane pieniądze zostały przesłane dla w/w fundacji, W ramach dwuletniej współpracy ze Stowarzyszeniem „Sursum corda”, sprzedaż kartek świątecznych, Samorząd Uczniowski zorganizował zbiórkę dla chorego chłopca Wojtka Grzegorczyka. Zebraliśmy 485,10 zł., a także przeprowadziliśmy zbiórkę pieniędzy dla Bartka na wózek specjalistyczny, propagowano przekazanie 1% podatku dla organizacji pożytku publicznego, m.in. Sursum corda, „ Z pomocą Bartusiowi”, od pięciu lat szkoła prowadzi zbiórkę plastikowych zakrętek, które są przeznaczane dla osób chorych i niepełnosprawnych, akcje charytatywne organizowane na terenie naszej szkoły (Szlachetna paczka, Paczki dla dzieci z domu dziecka, pomoc dla naszej uczennicy), szkolenia nauczycieli - Modelowa organizacja pomocy uczniom ze SPE- Kurs, analizę orzeczeń i opinii Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej uczniów uczęszczających do naszej szkoły, dostosowanie do nich wymagań edukacyjnych i warunków egzaminacyjnych, a także organizowanie indywidualnego nauczania. W ciągu ostatnich kilku lat do Zespołu Szkół Nr 2 w Chęcinach nie uczęszczali uczniowie niepełnosprawni. Niemniej jednak w latach 2011-2012 wykonane zostały prace, które miały na celu poprawę bezpieczeństwa młodzieży uczęszczającej do szkoły jak i zamieszkującej w internacie. 18 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 3 Zespół Szkół Nr 3 w Chmielniku Dokonano wymiany nawierzchni istniejących ciągów komunikacyjnych w obrębie szkoły i internatu. Drogi dojazdowe zostały poszerzone i ułożono nową sieć chodników. Ponadto usunięto niefunkcjonalne budowle m.in. budynek gospodarczy i garaże, które stwarzały zagrożenie bezpieczeństwa dla młodzieży i pracowników. Na uzyskanym terenie powstały bezpieczne parkingi samochodowe. Obecny stan infrastruktury komunikacyjnej ułatwia także poruszanie się osobom niepełnosprawnym, przybywającym zarówno do szkoły jak i instytucji znajdujących się w budynku internatu. Można rozważyć w przyszłości tj. latach 2016 – 2020 funkcjonowanie w szkole klas – zespołów integracyjnych. Wówczas istniałaby potrzeba dostosowania obiektu dla uczniów niepełnosprawnych np. ruchowo. Po zasięgnięciu opinii w Urzędzie Miasta i Gminy Chęciny szkoła uzyskała informację, że w chwili obecnej nie ma uczniów niepełnosprawnych w szkołach gimnazjalnych na terenie gminy. Natomiast nieliczne, jednostkowe przypadki kierowane są do placówek specjalistycznych w Kielcach. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych w okresie od 2013r. do I połowy 2015r.: „Mój przyjaciel jest inwalidą – jak kształtować postawy akceptujące niepełnosprawność”, lekcje wychowawcze, celem których było przekazanie uczniom wiedzy na temat niepełnosprawności, barier architektonicznych, trudności na rynku pracy, braku tolerancji niektórych ludzi wobec ludzi upośledzonych, potrzebie integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem, Udział uczniów w akcjach charytatywnych: „Szkoło Pomóż i Ty” - akcja na rzecz osób niewidomych i niepełnosprawnych, nadanie szkole tytułu Mecenasa Fundacji „Pomóż Ty” (rok szk. 2013/14), „Fundacja Błękitny Promyk Miśka Zdziśka” – zbiórka nakrętek, Zajęcia na temat: „Dyskryminacja, stereotypy i uprzedzenia” z panem Gerardem Bahem, Program pomocy medycznej „Na ratunek” Rozprowadzanie kartek świątecznych Stowarzyszenia Sursum Corda. Współpraca ze stowarzyszeniem „Przyjaciół DPS w Łagiewnikach.” Wspólna realizacja programu „Poznaj zaakceptuj pomagaj”, polegająca na spotkaniach, zajęciach terapeutycznych i wyjazdach integracyjnych młodzieży szkolnej (30 osób) z mieszkańcami DPS. Coroczny udział w festynie rodzinnym „Bądźmy razem” organizowanym przez DPS w Łagiewnikach poprzez występy zespołu muzycznego i wolontariuszy – uczniów szkoły. Udostępnienie obiektu sportowego szkoły do organizacji turnieju w Boccia dla mieszkańców niepełnosprawnych min.: DPS, WTZ, ŚDS. 19 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 4 5 1 Uczniowie szkoły uczestniczą aktywnie w zbiórkach żywności na rzecz osób niepełnosprawnych przy współpracy z kościołem. Działania prowadzone na rzecz osób niepełnosprawnych Zespół Szkół Ponadw okresie od 2013r. do I połowy 2015r.: gimnazjalnych Nr 5 przedstawienia w teatrze „Kurtyna” profilaktyczne dotyczące w Łopusznie potrzeb osób niepełnosprawnych, Prowadzenie lekcji dotyczących empatii i potrzeb osób niepełnosprawnych, Szkolenia w zakresie opieki przedmedycznej, Doskonalenie procesu diagnozy dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, Popularyzowanie idei wolontariatu wśród młodzieży szkolnej i promowanie osiągnięć wolontariuszy w życiu społeczności szkolnej, Zajęcia dydaktyczne w szkole dla ucznia niepełnosprawnego, nauczanie indywidualne, Zakup wyposażenia oraz materiałów niezbędnych do ulepszenia metod i organizacji nauki dla uczniów z orzeczeniami. Wykaz działań podjętych przez Zespół Szkół Nr 8 w Nowej Zespół Szkół Nr 8 Słupi na rzecz osób niepełnosprawnych w okresie od 2013r. w Nowej Słupi do I połowy 2015r.: działania ułatwiające naukę i funkcjonowanie w szkole uczennicy niedowidzącej, wyjazd profilaktyczny do kina „Helios” w Starachowicach na film pt. „Carte Blanche” – projekcja oraz dyskusja z udziałem ekspertów i gości dotycząca kształtowania postaw tolerancji, empatii i zrozumienia, warsztaty przeprowadzone na godzinie do dyspozycji wychowawcy, pt. „Społeczna szkodliwość stereotypów i postaw nietolerancji”, zajęcia edukacyjne poświęcone prawom dziecka na temat „Dzieci są skrzydłami człowieka”, pokaz sportowo – profilaktyczno – wychowawczy pt. „Możliwości organizmu ludzkiego”, VII Rajd Szlakiem Powstańców Styczniowych z udziałem ucznia z orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu lekkim. Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Bodzentynie jest Poradnia Psycholospecjalistyczną placówką oświatową, która zatrudnia psychologów, giczno-Pedagogiczna pedagogów i logopedów. Istnieje od 1979 roku. Aktualnie obejmuw Bodzentynie je pomocą psychologiczno – pedagogiczną dzieci, młodzież, rodziców i nauczycieli z terenu 7 gmin Powiatu Kieleckiego: Bodzentyna, Górna, Bielin, Łagowa, Nowej Słupi, Masłowa, Zagnańska. W 2006 roku w ramach likwidacji barier architektonicznych dostosowano placówkę do potrzeb osób niepełnosprawnych. Sala rehabilitacyjna wyposażona jest w specjalistyczny sprzęt do rehabilitacji i terapii. Pracownicy poradni wykorzystują 20 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 w swojej pracy z dziećmi nowoczesne programy komputerowe oraz aparat EEG – Biofeedback, stymulujący pracę mózgu. Poradnia swoje działania realizuje również poprzez tworzenie w szkołach punktów konsultacyjnych. Działania podejmowane przez Poradnię PsychologicznoPedagogiczną w Bodzentynie na rzecz osób niepełnosprawnych w okresie od 2013r. do I połowy 2015r.: diagnozowanie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w celu udzielenia kompleksowej pomocy psychologicznopedagogicznej, w roku szkolnym 2014/15 poradnia wydała 87 orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, słabo widzących, niepełnosprawnych ruchowo, pomoc psychologiczna rodzinom, w których są dzieci niepełnosprawne, np. badania w domu rodzinnym dziecka, pomoc w staraniach o dofinansowanie zakupu komputerów lub programów edukacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych, badania na potrzeby komisji d/s orzekania o niepełnosprawności, udostępnianie rodzinom zestawów ćwiczeń i pomocy terapeutycznych do pracy z dzieckiem w domu, itp., wspieranie nauczycieli i wychowawców w pracy z uczniami niepełnosprawnymi, pomoc w tworzeniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dla dzieci, prowadzenie konsultacji i porad, pomoc w wyborze szkoły i zawodu przez uczniów niepełnosprawnych opiniowanie na potrzeby sprawdzianów i egzaminów zewnątrz szkolnych, prowadzenie stałej terapii logopedycznej z dziećmi niepełnosprawnymi, wymagającymi systematycznej korekty wad wymowy, wspieranie uczniów niepełnosprawnych metodą EEG Biofeedback, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Bodzentynie od 2007 roku uczestniczy w programie ,,Powiat Kielecki przyjazny dla mieszkańców w ograniczaniu skutków niepełnosprawności". 2 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Chmielniku Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Chmielniku działa od dnia 1 września 1980 roku. Poradnia mieści się w budynku Ośrodka Zdrowia przy ulicy Kieleckiej 18. Dysponuje 4 gabinetami i bogatym wyposażeniem. Zaopatrzona jest w nowoczesny sprzęt i programy komputerowe oraz aparat EEG Biofeedback stymulujący pracę mózgu. Zatrudnia psychologów, pedagogów, logopedów i socjologa. Poradnia obsługuje 5 gmin: Chmielnik, Daleszyce, Morawicę, Pierzchnicę i Raków. Oprócz działalności diagnostycznej, terapeutycznej i profilaktycznej, prowadzone są ponadto punkty konsultacyjne miedzy innymi 21 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 3 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Piekoszowie w zespołach szkół i placówkach w Daleszycach, Morawicy, Rakowie, Brzezinkach, Sukowie i innych. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Chmielniku w ramach wsparcia osób niepełnosprawnych zaangażowana jest w realizację programu ,,Powiat Kielecki przyjazny dla mieszkańców w ograniczaniu skutków niepełnosprawności" od listopada 2007 roku (są to usługi logopedyczne, a od czerwca 2008 roku nadal usługi psychologiczne). Główne problemy jakie pomagają rozwiązywać pracownicy poradni to: problemy osobiste związane z konkretną sytuacją życiową, np. choroba własna, niepełnosprawności dziecka, pomoc w kompletowaniu dokumentów na Komisje Orzekające – głównie badania psychologiczne, wydawanie zaświadczeń o istniejącej niepełnosprawności oraz prowadzenie terapii dla beneficjentów, konsultacje z innymi specjalistami w celu ustalenia optymalnej diagnozy, pomoc w uzyskiwaniu wszelkich informacji pomocnych beneficjentom oraz ich opiekunom, usprawnianie zaburzonych funkcji w ramach terapii logopedycznej i psychologicznej, stymulowanie rozwoju dzieci z różnymi niepełnosprawnościami, udzielanie kompleksowych porad rodzicom i opiekunom osób niepełnosprawnych. Z usług Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Chmielniku korzystają osoby niepełnosprawne intelektualnie, niepełnosprawne ruchowo oraz dzieci z wadami słuchu, a także osoby dorosłe głównie po udarach. W okresie od 2013r. do I połowy 2015r. z działań poradni skorzystało ogółem 317 osób. Poradnia wydała orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży: - dla 51 osób słabosłyszących i niesłyszących, - dla 14 osób z niepełnosprawnością ruchową, - dla 18 osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, - dla 12 osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, - dla 1 osoby z upośledzeniem umysłowym w stopniu znacznym, - o potrzebie kształcenia specjalnego – niedostosowania społecznego dla 67 osób, - o potrzebie nauczania indywidualnego dla 133 osób, - przeprowadzono 12 terapii metodą Biofeedback. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Piekoszowie jest publiczną placówką oświatową, funkcjonującą od 1 września 1988 roku. Zatrudnieni specjaliści świadczą profesjonalną i bezpłatną pomoc psychologiczną, pedagogiczną i logopedyczną dzieciom i ich rodzicom oraz nauczycielom z gmin: Chęciny, Łopuszno, 22 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Miedziana Góra, Mniów, Piekoszów, Sitkówka – Nowiny, Strawczyn. Poradnia prowadzi: diagnozę zgłaszanych problemów, terapię psychologiczną, pedagogiczną i logopedyczną, terapię rodzin, terapię metodą Biofeedback, przesiewowe badania wzroku i słuchu, zajęcia z dziećmi zdolnymi, zajęcia profilaktyczne i psychoedukacyjne dla uczniów, zajęcia logorytmiczne, doradztwo zawodowe, konsultacje, warsztaty i spotkania tematyczne dla nauczycieli i rodziców, interwencje w sytuacjach kryzysowych. W pracy poradni wykorzystywane są najnowocześniejsze testy, urządzenia i programy komputerowe. Poradnia swoje działania realizuje również poprzez tworzenie w szkołach punktów konsultacyjnych. W Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Piekoszowie podejmowane były następujące działania na rzecz osób niepełnosprawnych w okresie od 2011-2013 roku: diagnoza psychologiczna, diagnoza pedagogiczna, diagnoza logopedyczna, terapia psychologiczna i logopedyczna, terapia EEG Biofeedback, stymulacja ogólnego rozwoju dziecka, porady i konsultacje dla rodziców, pomoc w wyborze zawodu i kierunku kształcenia. W okresie od 2013r. do I połowy 2015r. poradnia wydała orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży: - dla 47 osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, - dla 14 osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, - dla 6 osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, - dla 41 osób z niepełnosprawnościami sprzężonymi, - dla 3 osób zagrożonych niedostosowaniem społecznym, - dla 88 osób niedostosowanych społecznie, - dla 26 osób z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, - dla 58 osób z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, - o potrzebie indywidualnego nauczania dla 370 osób. Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze 1 Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Rembowie Działania, jakie były podejmowane na rzecz osób niepełnosprawnych w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Rembowie realizowano w ramach działalności jednego z kół zainteresowań, jakie funkcjonuje w placówce - jest to koło „Wolontariat”. 23 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 2 1 Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Podzamczu W okresie 2013 – 2015 Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Rembowie nawiązał współpracę z Domem Pomocy Społecznej Caritas w Rudkach, gdzie wychowankowie ośrodka mieli możliwość gościć wielokrotnie i wspierać mieszkańców swoją obecnością i licznymi działaniami. Wychowankowie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Rembowie brali udział w balu karnawałowym w Domu Pomocy Społecznej w Rudkach. Uczestniczyli w wyjeździe integracyjnym do Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach. W ramach udziału Ośrodka w Ogólnopolskim Konkursie „Bezpieczna Szkoła – Bezpieczny Uczeń”, zorganizowano i przeprowadzono we wszystkich klasach konwersatoria pod hasłem „Mój przyjaciel jest inwalidą – jak kształtować postawy akceptujące niepełnosprawność?”. Wychowankowie uczestniczyli w 23 finale Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Wychowankowie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Podzamczu Chęcińskim uczestniczą w pracy wolontarystycznej z osobami niepełnosprawnymi w Domu Pomocy Społecznej im. Jana Pawła II w Kielcach. Wychowankowie bardzo chętnie podejmują się różnego rodzaju działań na rzecz podopiecznych Domu, ale też uczestniczą w życiu jego mieszkańców. Każde spotkanie z pensjonariuszami Domu jest dla nich wielkim wydarzeniem i satysfakcją z pomocy drugiemu człowiekowi. Działania podjęte przez Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Podzamczu na rzecz osób niepełnosprawnych w okresie od 2013r. do I polowy 2015r.: Młodzież woluntariacie objęła swoim działaniem osoby niepełnosprawne z Domu Pomocy Społecznej im. Jana Pawła II w Kielcach, Domu Pomocy Społecznej w Zgórsku, Hospicjum im. Matki Teresy z Kalkuty w Kielcach: zdobywali umiejętności nawiązywania prawidłowych relacji z osobami niepełnosprawnymi, nabywali umiejętności opiekuńcze, doszkalali się w pomaganiu osobom niepełnosprawnym, zwiększali poczucie własnej wartości, uczyli się samodzielności w podejmowaniu działań opiekuńczych wobec osób chorych; zdobywali wiedzę i umiejętności w podejmowaniu trudnych decyzji; uczyli się kreatywności poprzez zmierzenie się z różnego rodzaju sytuacjami; nabywali kompetencje umożliwiające budowanie pozytywnych więzi międzyosobowych. Powiatowe Szkolne Schronisko Młodzieżowe Powiatowe Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Chęcinach z filiami w Bodzentynie, Łagowie, Mąchocicach Scholasterii i Nowej Słupi. 24 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 6. Programy i projekty realizowane na rzecz osób niepełnosprawnych Poza działaniami ustawowymi realizowanymi przez powiat na rzecz osób niepełnosprawnych podejmowane są działania pozyskujące dodatkowe środki na realizację zadań związanych z rehabilitacją społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych, a także podmiotów, które tę rehabilitacje świadczą. 6.1 Program wyrównywania różnic między regionami II W ramach programu realizowane były działania wyrównujące różnice między regionami w obszarze rehabilitacji osób niepełnosprawnych, tj. wyposażenie obiektów służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny, likwidację barier w placówkach edukacyjnych i w zakładach opieki zdrowotnej, w zakresie umożliwienia osobom niepełnosprawnym poruszania się i komunikowania, a także rehabilitacji zawodowej. Program finansowany był ze środków PFRON. Program uwzględniał niżej wymieniony obszar działań: a) obszar - B likwidacja barier w zakładach opieki zdrowotnej, urzędach lub placówkach edukacyjnych w zakresie umożliwienia osobom niepełnosprawnym poruszania się i komunikowania. Maksymalna wysokość dofinansowania ze środków PFRON wynosi do 150.000,00 zł na każdy projekt. Beneficjentem pomocy są zakłady opieki zdrowotnej oraz podmioty, które prowadzą placówki edukacyjne. b) obszar - D (likwidacja barier transportowych) – dofinansowaniem objęta jest część kosztów zakupu lub przystosowania pojazdów przeznaczonych do przewozu osób niepełnosprawnych. Beneficjentem pomocy są organizacje pozarządowe, gminy spółdzielnie socjalne osób prawnych. Maksymalna wysokość dofinansowania ze środków PFRON wynosi: − w przypadku mikrobusów 9-cio miejscowych specjalnie przystosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych na wózkach do 80.000,00 zł. − dla pozostałych samochodów zwanych mikrobusami, które w wersji standardowej są samochodami 9-cio miejscowymi do 70.000,00 zł. − dla autobusów do 250.000,00 zł. 25 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 c) obszar - G realizatorem był POZiRON; w ramach programu realizowano następujące zadania: refundacja kosztów wyposażenia stanowiska pracy, sfinansowania kosztów stażu, przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej. 6.2 Program „Aktywny Samorząd”. Powiat Kielecki w 2012 roku realizował pilotażowy program PFRON pn.: „Aktywny Samorząd” w oparciu o zasady określone przez Zarząd PFRON. Realizatorami Modułu I było PCPR , Modułu II Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej. Celem głównym programu było wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo beneficjentów programu w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji. Tabela zamieszczona niżej zawiera informacje o realizowanych modułach i zadaniach. Tabela nr 17. Kierunki działań programu Moduł I - Obszary i zadania A-1 pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu A-2 pomoc w uzyskaniu prawa jazdy kategorii B B-1 pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania B-2 dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu elektronicznego i oprogramowania C-1 pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym C-2 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego wózka o napędzie elektrycznym C-3 pomoc w zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne C-4 pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej protezy kończyny 26 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 D pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej, np. opłata za pobyt dziecka osoby niepełnosprawnej w żłobku lub przedszkolu Moduł II – pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym Szczegółowe zestawienie liczby zrealizowanych wniosków oraz środków wypłaconych na poszczególne obszary programu przedstawia tabela: Tabela nr 17. Wydatkowanie środków w powiecie kieleckim przedstawia tabela: Obszar Zrealizowana liczba wniosków A-1 A-2 B-1 B-2 C-1 C-2 C-3 C-4 D Łącznie 3 4 22 4 7 1 0 0 2 43 2013 Wysokość środków wypłaconych (zł) 11.610,00 3.926,00 149.671,00 8.000,00 136.100,00 1.548,00 0 0 1.406,00 312.207,00 Środki wypłacone (%) Zrealizowana liczba wniosków 3,71% 1,25% 47,93% 2,56% 43,60% 0,50% 0 0 0,45% 100% 2 1 13 4 11 7 1 0 2 41 2014 Wysokość środków wypłaconych (zł) 6.366,00 1.125,00 101.484,00 8.000,00 184.995,00 14.000,00 33.660,00 0 2.694,00 352.324,00 Środki wypłacone (%) 1,82 0,32 28,80 2,27 52,50 3,97 9,56 0 0,76 100% Źródło: Opracowanie własne PCPR w Kielcach. 6.3 Projekt systemowy „Równi lecz Różni” w latach 2013 - 2015. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach w latach 2009 - 2015 realizowało projekt systemowy pn. „Równi lecz różni” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII - Promocja Integracji Społecznej, Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 27 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 W okresie od 3 maja 2009 do 31 sierpnia 2015 roku zorganizowano szereg działań skierowanych do osób niepełnosprawnych w zakresie aktywizacji zdrowotnej, edukacyjnej i społecznej, w szczególności: Utworzono Punkt Konsultacyjno-Doradczy, w którym, informowano o prawach i uprawnieniach przysługujących osobom niepełnosprawnym oraz organizowano specjalistyczne poradnictwo: psychoterapeutyczne, prawne, zawodowe, Realizowano zajęcia rehabilitacyjne w tym, w środowisku, Realizowano usługi asystenta osoby niepełnosprawnej, Organizowano wyjazdy szkoleniowe z elementami aktywizacji społecznej, zawodowej i zdrowotnej, Organizowano kursy i warsztaty (m.in. bukieciarstwo, malowania na tkaninie, komputerowe), Wyjazdowe warsztaty dla kobiet po mastektomii lub z innymi chorobami nowotworowymi, Warsztaty manualne, Transport specjalistyczny do szkoły oraz do Środowiskowego Domu Samopomocy Spotkania integracyjne dla osób niepełnosprawnych, opiekunów oraz środowiska lokalnego, Na terenie gmin powiatu kieleckiego organizowano konsultacje specjalistyczne: psychiatryczne, neurologiczne, prawne oraz prowadzono terapię indywidualną i rodzinną dla rodzin doświadczających przemocy, Zakupiono Bus dostosowany do przewozu osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich, Organizowano vouchery na zakup usług społecznych i kulturalnych dla wszystkich osób niepełnosprawnych. Nadrzędnym celem projektu była szeroko rozumiana aktywizacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym osób niepełnosprawnych, młodzieży przybywającej w pieczy zastępczej lub opuszczającej, pieczę zastępczą oraz rodzin doświadczających przemocy. W okresie od 1 stycznia 2013 do 31 sierpnia 2015 realizacji projektu systemowego wsparcie skierowano do grup beneficjentów wyszczególnionych w poniższej tabeli. Tabela nr 18. Grupy beneficjentów projektu w latach 2013-2015 28 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Rok Osoby niepełnosprawne 2013 2014 2015 200 193 88 Młodzież opuszczająca pieczę zastępczą (usamodzielniana) 4 6 7 Razem 481 17 Młodzież przebywająca w pieczy zastępczej 36 28 26 Osoby w rodzinach doświadczających przemocy 55 0 0 90 55 Ogółem 295 227 121 643 Źródło: Opracowanie własne PCPR w Kielcach. Podstawową grupę beneficjentów stanowiły osoby niepełnosprawne 74,81% ogółu beneficjentów. Udział osób niepełnosprawnych w stosunku do poszczególnych grup na przełomie 2013 i 2015 roku obrazuje poniższy wykres. Wykres nr 2. Beneficjenci korzystający z wsparcia w ramach projektu systemowego. 250 200 osoby niepełnosprawne 150 osoby usamodzielniane 100 osoby z RZ i POW osoby zagrożone przemocą 50 0 2013 2014 2015 Źródło: Opracowanie własne PCPR w Kielcach. W charakteryzowanym okresie zorganizowano szereg działań odpowiadających na potrzeby. Podział na poszczególnych odbiorców przedstawia poniższa tabela. 29 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Tabela nr 19. Projekt systemowy w zakresie realizacji działań na rzecz osób niepełnosprawnych w okresie 2013 – 2015 . Lp 1 2 3 Grupa docelowa REALIZOWANE DZIAŁANIA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE Ogółem Rehabilitacja stacjonarna Usługi asystenta osoby niepełnosprawnej Warsztaty manualne Wyjazdowe szkolenia aktywizacyjne (w tym rehabilitacja społeczna, zdrowotna, zawodowa) Transport specjalistyczny do szkoły oraz ŚDS Zajęć aktywizacyjnych dla osób niepełnosprawnych z terenu gmin Łagów, Bieliny, Nowa Słupia, Raków (warsztaty w pracowni gospodarstwa domowego, warsztaty rękodzielnicze, zajęcia usprawniające/rehabilitacyjne) Wyjazd kulturoznawczy dla osób niepełnosprawnych z gmin Łagów, Bieliny, Nowa Słupia, Raków uczestników zajęć aktywizacyjnych Ogółem Zajęć w pracowni witrażu/rękodzieła artystycznego Wyjazdowe warsztaty aktywizacyjne (w tym rehabilitacja społeczna, zdrowotna, edukacyjna) Wyjazd edukacyjny połączony z wizytą studyjną w Zakładzie Aktywności Zawodowej do Krakowa Zajęcia w pracowni witrażu Ogółem Zajęcia w pracowni meblarsko – rzeźbiarskiej Zajęcia w pracowni rękodzielniczej – decupage Wycieczka integracyjna - Św. Katarzyna Udział w impreza kulturalnej organizowanej w Amfiteatrze „Kadzielnia” w Kielcach UCZESTNICY WARSZTATU TARAPII ZAJĘCIOWEJ W ZGÓRSKU UCZESTNICY WARSZTATU TARAPII ZAJĘCIOWEJ W FANISŁAWICACH 4 UCZESTNICY WARSZTATU TARAPII ZAJĘCIOWEJ W OSINACH 5 UCZESTNICY WARSZTATU TARAPII ZAJĘCIOWEJ W BELNIE Ogólna liczba osób niepełnosprawnych LICZBA UCZESTNIKÓW OBJĘTYCH WSPARCIEM/LICZBA GODZIN 2013 2014 2015 87 25 /750 9/1100 133 20/600 13/1246 47 18/1040 2 20 2 - 100 3 - - 20 40 10 - 41 - 30 - - 33 12 5 33 33 35 34 25 14 - Konsultacje psychiatryczne 8 - Konsultacje neurologiczne Ogółem Zajęcia w pracowni plastyczno - modelarskiej Wyjazdowe warsztaty aktywizacyjne (w tym rehabilitacja społeczna, zdrowotna, edukacyjna) Konsultacje psychiatryczne Ogółem Zajęcia krawiecko-hafciarskich 33 40 40 20 32 - Wyjazdowe warsztaty aktywizacyjne (w tym rehabilitacja społeczna, zdrowotna, edukacyjna Doradztwo zawodowe Konsultacje psychiatryczne Konsultacje neurologiczne Wszystkie działania 2 37 8 - 25 10 - 12 25/100 200 - - 25/100 25/50 193 88 30 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 6.4 Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatu Kieleckiego na lata 2012-2015. Podstawą prawną przygotowania Programu był art. 2 ust.4 pkt.1 ustawy dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011r. Nr 231, poz. 1375 z późn. zm.) oraz § 4 ust. 1 pkt. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. z 2011r. Nr 24, poz. 128). Ochrona zdrowia psychicznego, w myśl art. 2 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego obejmuje realizację zadań dotyczących: 1) promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym, 2) zapewnienia, osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, 3) kształtowania wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałania ich dyskryminacji. Lokalny zespół koordynujący realizację Programu, powołany został uchwałą Nr 71/322/11 Zarządu Powiatu w Kielcach z dnia 28 grudnia 2011 roku. Natomiast „Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatu Kieleckiego na lata 2012 -2015” został przyjęty Uchwałą Nr XIII/ 68 /12 Rady Powiatu w Kielcach z dnia 24 września 2012 roku. Niniejszy Program zawiera najbardziej istotne elementy polityki zdrowotnej powiatu kieleckiego i wyznacza kierunki działania w zakresie poprawy stanu zdrowia psychicznego mieszkańców, zaspokojenia ich potrzeb zdrowotnych oraz organizacji opieki zdrowotnej. W ramach Programu w latach 2012-2015 opracowywano i aktualizowano corocznie „Informator o dostępnych formach opieki zdrowotnej, aktywizacji zawodowej i pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi” – jest on dostępny na stronie Starostwa Powiatowego w Kielcach - www.powiat.kielce.pl. Publikacja ta ma na celu przekazywanie informacji na temat funkcjonujących rozwiązań w zakresie pomocy osobom niepełnosprawnym z zaburzeniami psychicznymi. 31 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 6.5. Program „Powiat Kielecki przyjazny dla mieszkańców w ograniczaniu skutków niepełnosprawności”. Projekt jest kontynuacją programu Ograniczania Skutków Niepełnosprawności realizowanego w latach 2006 – 2009 w porozumieniu z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Celem programu jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym szybkiego powrotu do aktywności zawodowej i społecznej oraz przyspieszenia procesu adaptacyjnego. W 2010 roku projekt finansowany był z budżetu powiatu kieleckiego. Od roku 2011 Zarząd Powiatu realizuje program przy wsparciu finansowym Prezydenta Miasta Kielce oraz Burmistrzów i Wójtów Miast i Gmin powiatu kieleckiego. Wykonanie zadań przewidzianych w programie odbywało się w: a) Powiatowym Centrum Usług Medycznych w Kielcach: − zabiegi, porady rehabilitacyjne i badania densytometryczne, wypożyczanie sprzętu do rehabilitacji domowej, − dowóz beneficjentów z terenu Gmin Powiatu Kieleckiego na zabiegi rehabilitacyjne do PCUM Kielce. b) Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Bodzentynie: − zabiegi rehabilitacyjne, − porady, terapia logopedyczna i psychologiczna. c) Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych w Chmielniku i Piekoszowie: − porady, terapia logopedyczna i psychologiczna. Informacja zbiorcza o realizacji programu „Powiat kielecki przyjazny mieszkańcom w ograniczaniu skutków niepełnosprawności” przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela nr 20. Informacja z wykonania programu „Powiat kielecki przyjazny mieszkańcom w ograniczaniu skutków niepełnosprawności” ROK 2013 I. II. Miasta i Gminy, Gminy Powiatu Kieleckiego, które zadeklarowały uczestnictwo w Programie Nakłady finansowe na realizację Programu: • koszty osobowe • koszty związane z eksploatacją samochodu • koszty wynajmu pomieszczeń, mediów, eksploatacji sprzętu (PCUM+PPP) Razem Ogółem: 102.700 ROK 2014 Ogółem: 122.400 ROK 2015 (I półrocze) Ogółem: 103.900 124.366,67 13.373,75 157.815,99 137.619,00 18.481,49 156.000,00 64.869,33 6.729,41 70.500,00 295.556,41 zł 312.100,49 zł 142.098,74 zł 32 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 III. IV. V. VI. Liczba osób przyjętych w ramach Programu w PCUM Ilość wykonanych zabiegów w ramach Programu Łączna wartość, na którą wykonano zabiegi z zakresu rehabilitacji ruchowej, fizjoterapii, masażu i badania gęstości kości Ilość udzielonych porad psychologicznych i logopedycznych oraz zabiegów rehabilitacyjnych w ramach Programu Łączna wartość zrealizowanych usług (PCUM+PPP) w ramach Programu Ilość wypożyczonego sprzętu do rehabilitacji domowej Ilość osób, którym wypożyczono sprzęt do rehabilitacji domowej Ilość osób, które zostały dowiezione na rehabilitację do PCUM w Kielcach 328 347 241 11.184 134.081,00 14.110 157.950,00 10.121 122.143,00 1.321 1.429 824 209.848,00 262.181,00 168.045,00 341 252 390 261 179 113 127 118 83 33 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 7. Potrzeby osób niepełnosprawnych w kontekście badań własnych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach na podstawie kwestionariusza ankietowego przeprowadziło badanie wśród osób niepełnosprawnych korzystających ze wsparcia w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej. Celem przeprowadzonego badania było zdobycie informacji o napotykanych, przez osoby niepełnosprawne zamieszkałe na terenie powiatu kieleckiego, barierach i problemach towarzyszących niepełnosprawności. Zebrane dane posłużą do ukierunkowania działań w zakresie szeroko pojętej aktywizacji osób niepełnosprawnych. W okresie od 1 września do 5 grudnia 2015 roku kwestionariusz ankietowy wypełniło 101 osób niepełnosprawnych lub opiekunów osoby niepełnosprawnej. Przed przystąpieniem do wypełniania ankiet, badani zostali poinformowani o zasadach, formach „ankietowania”, o anonimowości, jej celach, poproszeni o wiarygodność i wybór prawdziwych odpowiedzi. Czas wypełniania ankiety był nieograniczony. Nikt z badanych nie zgłaszał problemów ze zrozumieniem pytań. Kwestionariusz ankietowy przedstawia sytuację 101 osób niepełnosprawnych, 54 kobiet (K) i 47 mężczyzn (M) w tym: 10 osób – z lekkim stopniem niepełnosprawności/III grupa, 25 osób – z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności/II grupa, 66 osób – ze znacznym stopniem niepełnosprawności/I grupa, Grupa osób niepełnosprawnych uczestnicząca w badaniu zapytana, o rodzaj schorzenia wskazała w 56% niepełnosprawność intelektualną, następną grupę 48% stanowią osoby niepełnosprawne ruchowo, z czego 20% ankietowanych wskazało powiązanie z innymi schorzeniami, 9% badanych wskazało na narząd wzroku (niedowidzący/niewidomy), 1% ankietowanych stanowiły osoby mające problemy z narządem słuchu (niedosłyszący/głuchoniemy), natomiast 7% ankietowanych zaznaczyło – inne (epilepsja, układ oddechowy). Analizując wykształcenie badanej grupy największy odsetek stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym 27%, 26% zawodowym, następnie 24% osoby bez wykształcenia. Posiadanie wykształcenia gimnazjalnego wskazało 10% osób, średnie natomiast wskazało 9% ankietowanych, a wyższe jedynie 5% grupy. 34 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 W kolejnym pytaniu ankietowane osoby określiły swój status na rynku pracy: 9% stanowiły osoby bezrobotne zarejestrowane w urzędzie pracy, 86% ankietowanych to osoby nieaktywne zawodowo (uczeń/ student), natomiast 6% – zatrudnione. W odpowiedzi na następne pytanie „Czy będąc osobą niepełnosprawną zna Pan(i) swoje prawa i przywileje?”, 32% ankietowanych odpowiedziało, że „nie”, 42% tak, natomiast 27% ankietowanych odpowiedziało, że „nie wie/trudno powiedzieć”. W kolejnym pytaniu poproszono ankietowane osoby o udzielenie odpowiedzi na pytanie: „Z jakimi problemami społecznymi najczęściej się Pan(i) spotyka?”, przy możliwości wskazania maksymalnie trzech najistotniejszych problemów. Wyniki z odpowiedzi przedstawiono w poniższej tabeli. Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 Rodzaj problemu Utrudniony dostęp do usług rehabilitacyjnych Utrudniony dostęp do usług społecznych Utrudniony dostęp do informacji na temat uprawnień i przywilejów Brak akceptacji w środowisku lokalnym Dyskryminacja na rynku pracy Problemy psychologiczne Izolacja Ubóstwo Liczba osób wskazujących dany problem 37 16 25 33 24 25 31 33 Poddając weryfikacji uzyskane odpowiedzi widzimy, że najwięcej badanych 33 osoby wskazuje na utrudniony dostęp do usług rehabilitacyjnych, brak akceptacji w środowisku lokalnym i ubóstwo, 31 osób przedstawiło izolację, jako główny problem, natomiast 25 osób badanych wskazanie utrudnionego dostępu do informacji i przywilejów, problemy psychologiczne oraz dyskryminację na rynku pracy (24 osoby); 16 osób wskazało utrudniony dostęp do usług społecznych. Potwierdzenie napotykanych problemów społecznych znajduje odzwierciedlenie w odpowiedziach na następne pytanie: „Jakie problemy i niedogodności dla osób niepełnosprawnych dostrzega Pan(i) w swoim otoczeniu? Co sprawia Panu(i) jako osobie niepełnosprawnej największy problem w życiu społecznym?” Ankietowani najczęściej wskazywali na brak odpowiedniej rehabilitacji i środków finansowych na jej realizację. Drugim problemem jest dyskryminacja w środowisku lokalnym oraz brak akceptacji w środowisku 35 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 lokalnym. Brak kontaktów i wsparcia ze strony rodziny – samotność, problemy psychologiczne, dyskryminacja na rynku pracy oraz brak ofert pracy, dostosowanych do rodzaju niepełnosprawności. Ankietowani mogli się dodatkowo wypowiedzieć na temat oczekiwań w zakresie pomocy świadczonej przez instytucje działające na rzecz osób niepełnosprawnych. Udzielone odpowiedzi zostały ujęte w poniższej tabeli: Lp. Rodzaj wymaganej pomocy 1 Pomoc finansowa Pomoc rzeczowa Porady prawne Pomoc w znalezieniu mieszkania dostosowanego do potrzeb i rodzaju osób niepełnosprawnych Pomoc w dostosowaniu mieszkania do swojej niepełnosprawności Pomoc w zapewnieniu środka transportu Pomoc w znalezieniu pracy Pomoc edukacyjna Pomoc psychologiczna/praca socjalna Pomoc w zakresie rehabilitacji Pomoc w ułatwieniach architektonicznych (likwidacja barier architektonicznych w infrastrukturze miejskiej) Pomoc w załatwieniu spraw urzędowych Pomoc asystenta osoby niepełnosprawnej Inna: 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Liczba osób 61 28 13 10 20 25 20 15 27 32 7 32 28 1 Jak wynika z przedstawionych danych osoby niepełnosprawne oczekują najczęściej wsparcia finansowego (61 osób), pomocy rzeczowej oczekuje 28 osób, natomiast 32 osoby z pośród badanej grupy oczekuje pomocy w zakresie organizacji zajęć rehabilitacyjnych, wsparcia psychologicznego, pomocy asystenta osoby niepełnosprawnej. Analizując kwestionariusze ankiet możemy zauważyć, że zakres potrzeb jest zróżnicowany i w dużej mierze zależy od rodzaju niepełnosprawności, sprawności psychofizycznej, wsparcia rodziny i akceptacji lub jej braku w środowisku lokalnym, a także sytuacji finansowej. Inną formą diagnozy potrzeb osób niepełnosprawnych było skonsultowanie potrzeby organizacji usług asystenta osoby niepełnosprawnej z jednostkami organizacyjnymi pomocy 36 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 społecznej z terenu powiatu kieleckiego. Konsultacje przeprowadzono w 2014 roku na potrzeby projektu systemowego „Równi lecz różni”. Zebrane dane zostały przedstawione w poniższej tabeli Tabela nr 27. Potrzeby w zakresie organizacji usług asystenta osoby niepełnosprawnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przestawionych przez OPS-y. 37 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 8. Analiza SWOT w zakresie rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W planowaniu strategicznym stosowane są różne techniki analityczne oraz sposoby dochodzenia do konstruktywnych wniosków. W praktyce najczęściej wykorzystywaną metodą jest Analiza SWOT. Analiza SWOT stanowi kompleksowe narzędzie pomocnicze pozwalające pogłębić ocenę otoczenia planowanego przedsięwzięcia, a także wewnętrznych aspektów warunkujących jego powodzenie. Termin SWOT powstał z pierwszych liter angielskich terminów: S STRENGTHS W WEAKNESSES - MOCNE STRONY - SŁABE STRONY O OPPORTUNITIES - SZANSE T THREATS - ZAGROŻENIA Technika SWOT służy do analizy sytuacji wewnętrznej oraz zewnętrznej organizacji. Stosowana jest przede wszystkim w procesie planowania, głównie planowania strategicznego, do przeprowadzenia diagnozy procesów i struktur przewidywania przyszłych stanów rzeczy, zarówno z punktu widzenia przetrwania, jak i rozwoju. Składa się ona z następujących kategorii czynników: • MOCNE STRONY – wewnętrzne uwarunkowania, które stanowią mocne strony powiatu, a których podtrzymywanie będzie prowadzić do dalszego rozwoju w przyszłości. Stanowią one potencjał powiatu; • SŁABE STRONY-wewnętrzne uwarunkowania, które z kolei nie wnoszą nic nowego do rozwoju powiatu, powodują jego słabszy rozwój i opóźniają podejmowanie różnych działań. Ważne aby przeciwdziałać ich szkodliwemu rozwojowi; • SZANSE – uwarunkowania zewnętrzne, są one zewnętrznymi czynnikami niezależnymi od działalności powiatu. Mają one jednak pozytywny wpływ na dalsze jego losy dlatego branie ich pod uwagę i podjęcie odpowiednich działań w kierunku ich rozwoju. • ZAGROŻENIA – uwarunkowania zewnętrzne, które jak powyższe są czynnikami niezależnymi, ale ich funkcjonowanie wpływa niekorzystnie na rozwój polityki społecznej powiatu, dlatego należy ich unikać. 38 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Dla potrzeb niniejszego dokumentu zastosowano tabelaryczne ujęcie analizy SWOT. Wybór dziedzin poddanych analizie jest powiązany z obszarami, planowania strategicznego zawartymi w przedmiotowym dokumencie. MOCNE STRONY • • • • • • • • • Poszerzanie zaplecza instytucjonalnego działającego na rzecz osób niepełnosprawnych tj. WTZ, CIS, KIS,SDS, DPS. Aktywna działalność organizacji pozarządowych na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Zwiększona aktywność instytucji samorządowych podejmowaniu działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych. Podnoszenie kompetencji zawodowych kadr pracowników pomocy społecznej realizujących zadania dla osób niepełnosprawnych. Zapewnienie wsparcia specjalistycznego dla osób niepełnosprawnych (porady psychologa i radcy prawnego). Funkcjonowanie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego przy Powiatowym Centrum Usług Medycznych w Kielcach. Współpraca instytucji samorządowych z pozarządowymi w zakresie wsparcia inicjatyw na rzecz osób niepełnosprawnych. Realizacja zadań pozaustawowych na rzecz osób niepełnosprawnych przez samorząd powiatowy. Zaangażowanie przedstawicieli osób niepełnosprawnych w politykę społeczną powiatu (Powiatowa Społeczna Rada do Spraw Osób Niepełnosprawnych przy Staroście Kieleckim. SŁABE STONY • • • • • • • • • Niepełna diagnoza zjawiska niepełnosprawności w powiecie, związana z niespójnym systemem orzekania. Brak jakościowej diagnozy potrzeb w obszarze pomocy osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom, która umożliwiłaby ustalenie priorytetów dla całego środowiska (z uwzględnieniem potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności oraz barier społecznych, fizycznych, mentalnych i emocjonalnych zarówno osób niepełnosprawnych jak i ich rodzin) Istniejące bariery społeczne, w tym kulturowe i mentalnościowe, dotyczące niepełnosprawności, co negatywnie wpływa na integrację społeczną osób niepełnosprawnych. Niewystarczająca oferta dla osób niepełnosprawnych (on) i ich rodzin w zakresie świadczenia usług środowiskowych, tj.: asystent osobisty on, usługi opiekuńcze i specjalistyczne, wolontariat, ośrodki wsparcia dziennego, WTZ, ŚDS, hostele, mieszkania chronione). Brak Zakładów Aktywności Zawodowej na terenie Powiatu Kieleckiego. Ograniczona dostępność do usług rehabilitacji leczniczej. Niewystarczająca oferta dla osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy powodująca trudności w znalezieniu pracy. Brak samodzielności ekonomicznej osób niepełnosprawnych przekładający się na obciążenie systemu pomocy socjalnej i ubezpieczeń społecznych Ograniczona dostępność do wczesnej inter39 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 • • • SZANSE • • • • • • wencji gwarantującej kompleksową diagnozę dziecka niepełnosprawnego i zagrożonego niepełnosprawnością. Niska konsolidacja organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych. Niewystarczające upowszechnianie w środowisku pozytywnych wzorców postaw charytatywnych i filantropijnych. Niewystarczająca świadomość osób niepełnosprawnych na temat swoich uprawnień. ZAGROŻENIA Dostęp do finansowania inicjatyw • Starzenie się społeczeństwa, a tym samym na rzecz osób z niepełnosprawnością wzrastająca liczba osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe z funduszy w wieku poprodukcyjnym, większe obciążeUnii Europejskiej, PFRON i innych. nie systemu emerytalnego. Zwiększająca się świadomość osób niepełno- • Niewystarczające środki PFRON na realizasprawnych o tkwiących w nich możliwościach cję wszystkich potrzeb osób niepełnosprawaktywnego działania w wielu dziedzinach nych z zakresu zadań rehabilitacji zawodożycia społecznego i zawodowego. wej i społecznej. Wzrastająca społeczna akceptacja osób nie- • Niewydolność systemu zabezpieczenia spopełnosprawnych oraz zauważanie ich prołecznego oraz niskie świadczenia pieniężne blemów on na szczeblu centralnym. związane z niepełnosprawnością (renty). Pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej • Ubożenie społeczeństwa. przez PCPR oraz realizowanie projektów na • Słabe zrozumienie specyfiki potrzeb osób rzecz osób niepełnosprawnych. niepełnosprawnych w aspekcie edukacji, rePromowanie polityki związanej z deinstytuhabilitacji społecznej i zawodowej. cjonalizacją usług na rzecz osób niepełno- • Niski poziom wykształcenia osób niepełnosprawnych i ich rodzin. sprawnych (on) utrudniający podjęcie zaKształtowanie polityki światowej i europejtrudnienia. skiej poprzez opracowywanie dokumentów • Niewystarczające upowszechnianie w menp. Konwencja Praw Osób Niepełnosprawdiach problematyki niepełnosprawności nych w celu kształtowania pozytywnych postaw. w kompleksowy sposób mówiąca o niepełnosprawności w zakresie praw, równości i niedyskryminacji. Tabela nr 30. Analiza SWOT w zakresie rehabilitacji osób niepełnosprawnych. 40 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 8.1. Założenia programu Najważniejszym obszarem, który wciąż należy realizować na rzecz osób niepełnosprawnych jest podejmowanie działań zmierzających do likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych dla osób niepełnosprawnych oraz urbanistycznych i transportowych. Ważne jest również podejmowanie działań, które prowadzić będą do zwiększenia integracji ze środowiskiem lokalnym, a w efekcie poprawy życiowej samodzielności osób niepełnosprawnych, jak również ich rodzin. Osoby niepełnosprawne i ich rodziny nie tylko zmagają się z ograniczeniami spowodowanymi niepełnosprawnością, ale także muszą przełamywać negatywne stereotypy w społecznym odbiorze. Pokonywanie skutków niepełnosprawności może przyczynić się do osiągnięcia optymalnego poziomu życia przez osoby niepełnosprawne. Prowadzenie działań skierowanych do osób niepełnosprawnych i ich rodzin jest niezbędnym warunkiem wspomagającym zwiększenie aktywności tej części społeczności Powiatu Kieleckiego. W odniesieniu do najważniejszych problemów powiatu kieleckiego należy zwrócić uwagę na rosnącą liczbę osób posiadających orzeczenie o niepełnosprawności – przewyższającą średnią krajową - mocno skorelowaną z wiekiem osób oraz nierównomierne rozłożenie terytorialne tej społeczności. Mając na uwadze proces „starzenia się” społeczeństwa koniecznym jest rozwój takich form pomocy jak: usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, asystenckie, rozwój wolontariatu wspierającego osoby niepełnosprawne i starsze oraz rozwój innych form opieki pozainstytucjonalnej. Do niekorzystnych zjawisk należy zaliczyć niską aktywność zawodową oraz wysokie bezrobocie wśród osób niepełnosprawnych, co jest w znacznym stopniu skorelowane i stanowi wynik niskiego poziomu wykształcenia i posiadanych kwalifikacji, a także występnych barier mentalnych, psychicznych i społecznych. Powyższe wpływa na sytuację ekonomiczną osób niepełnosprawnych, potencjalne zagrożenie wykluczeniem społecznym i zjawiskiem ubóstwa, a co za tym idzie obciążanie budżetu państwa i samorządów pomocą socjalną na rzecz osób niepełnosprawnych i rodzin. W świetle przeprowadzonej diagnozy sytuacji populacji osób niepełnosprawnych oraz ich najbliższego otoczenia, zasadnym jest skierowanie interwencji, środków i działań na obszarach mających na celu zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu rodzin i osób niepełnosprawnych, wzmocnienie pozycji oraz aktywizację zawodową osób niepełno41 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 sprawnych z uwzględnieniem dostosowania niepełnosprawności do zatrudnienia na chronionym lub otwartym rynku pracy. W odniesieniu do istotnych problemów osób niepełnosprawnych w powiecie kieleckim należy zwrócić szczególną uwagę na trudną sytuację osób niepełnosprawnych w systemie edukacyjnym oraz fakt posiadania niskiego wykształcenia: podstawowego i zasadniczego. Kolejnymi istotnymi obszarami, na których należy koncentrować działania są rozwój profilaktyki, dostępności oraz jakości świadczonych usług medycznych i rehabilitacyjnych. W kontekście społecznym istotny jest rozwój oraz wzmacnianie systemu partnerstw na rzecz wspierania środowiska osób niepełnosprawnych. W ramach wyznaczonych celów operacyjnych zostały określone oraz wyznaczone działania, których realizacja wpłynie na poprawę efektywności systemu wsparcia, aktywizacji i inkluzji społeczno-ekonomicznej osób z niepełnosprawnością. Głównym celem realizacji „Powiatowego Programu Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2016 – 2020” jest zorganizowanie efektywnego systemu wsparcia i zapewnienia optymalnych warunków sprzyjających aktywizacji społeczno – zawodowej osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Cel ten rozwinięty został o cztery cele szczegółowe, które wskazują na główne obszary działań w obrębie zadań wynikających z pomocy osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom. I – Integracja społeczna osób niepełnosprawnych i ich rodzin zmierzająca do samodzielności życiowej Działania podejmowane w tym zakresie powinny doprowadzić osoby niepełnosprawne do uzyskania samodzielności, zaradności oraz integracji społecznej. Stworzenie odpowiednich warunków prowadzących do osiągania samodzielności przez osoby niepełnosprawne sprzyja nie tylko kształtowaniu poczucia własnej wartości, ale przede wszystkim ułatwia funkcjonowanie życiowe zarówno w sferze osobistej jak i zawodowej oraz społecznej. Prowadzanie poradnictwa psychologicznego, prawnego, socjalnego oraz udzielenia indywidualnych konsultacji sprzyja rozwiązywaniu codziennych problemów osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Informowanie o prawach i uprawnieniach on. Mobilizacja do większej aktywności i samodzielności jest także uczestnictwo w zajęciach prowadzonych przez środowiskowe formy wsparcia i rehabilitacji. 42 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 II –Rehabilitacja dostosowana do rodzaju niepełnosprawności. Osiąganie i utrzymywanie optymalnego poziomu funkcjonowania fizycznego i psychicznego osób niepełnosprawnych stanowi najważniejszy element w tworzeniu warunków umożliwiających im optymalną niezależność. Aby zapewnić dostęp do rehabilitacji dla grup z różnego rodzaju niepełnosprawnościami należy zrealizować szereg działań uwzględniając w każdym z nich specyfikę schorzenia i rodzaj niepełnosprawności. Rozwijanie usług środowiskowych uwzględniających indywidualne potrzeby rodzin i osób niepełnosprawnych w ramach min. tzw. deinstytucjonalizacji usług. III – Likwidacja szeroko rozumianych barier (techniczne, architektoniczne, transportowe, urbanistyczne) w dostępie do usług oferowanych w środowisku. Likwidacja barier pozwoli osobie niepełnosprawnej na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym. Występujące bariery są przyczyną izolacji osób niepełnosprawnych od otoczenia i uzależnienia ich od pomocy innych osób. Należy podejmować takie działania, które ograniczają lub uniemożliwiają jednostce samodzielne funkcjonowanie w środowisku. IV – Aktywizacja edukacyjna i zawodowa osób niepełnosprawnych Aktywizacja edukacyjna i zawodowa jest ważnym elementem rehabilitacji kompleksowej osób niepełnosprawnych. Ma na celu pomoc osobom niepełnosprawnym w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia, zgodnie z ich możliwościami psychofizycznymi oraz kwalifikacjami zawodowymi. Odbywa się to głównie poprzez ułatwienie im korzystania z różnych forma aktywizacji zawodowej, m.in.: poradnictwo zawodowe, szkolenia zawodowe, pośrednictwa pracy. Kształcenie i podnoszenie swoich kwalifikacji jest jednym z warunków pełnego, równoprawnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i zawodowym. Rehabilitacja zawodowa i edukacyjna ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania psychicznego, społecznego oraz integracji ze środowiskiem lokalnym. Praca zgodna z kwalifikacjami dalej możliwość uczestnictwa w życiu społeczno-gospodarczym, jest gwarantem poczucia własnej wartości, samodzielności materialnej oraz wpływa na ogólne poczucie zadowolenia z życia. 43 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 44 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 Integracja społeczna 8.2. Cele programu osób niepełnosprawnych i ich rodzin zmierzająca do samodzielności życiowej CEL GŁÓWNY Aktywizacja edukacyjna i zawodowa osób niepełnosprawnych Zorganizowanie efektywnego systemu wsparcia i zapewnienia optymalnych warunków sprzyjających aktywizacji społeczno – zawodowej osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Wszechstronna rehabilitacja dostosowana do rodzaju niepełnosprawności Likwidacja szeroko rozumianych barier w dostępie do usług oferowanych w środowisku. 45 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 8.3. Harmonogramem realizacji programu. Tabela nr 31. Cel główny: Organizacja efektywnego systemu wsparcia i zapewnienie optymalnych warunków sprzyjających aktywizacji społeczno-zawodowej, osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Lp. Nazwa zadania Lp. Planowane działania Realizatorzy/ Partnerzy Źródła finansowania Wskaźniki Termin realizacji CEL SZCZEGÓŁOWY I - Integracja społeczna osób niepełnosprawnych 1. 1 Samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych. Realizacja zadań z zakresu rehabilitacji społecznej w oparciu o środki PFRON w zakresie turnusów rehabilitacyjnych, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, dofinansowania do sportu, kultury rekreacji i turystki osób niepełnosprawnych, likwidacji barier funkcjonalnych w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych. Prowadzenie szerokiej rehabilitacji społecznej min .w oparciu o sport, rekreację i kulturę. Współpraca z organizacjami pozarządowymi we wspólnej realizacji działań na rzecz on i ich rodzin. Diagnoza niepełnosprawności w powiacie kieleckim w wymiarze ilościowym i jakościowym. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie organizacje pozarządowe, instytucje naukowo badawcze. Środki PFRON, fundusze unijne Liczba osób które uzyskały dofinansowanie ze środków PFRON 2016-2020 Realizacja programów finansowanych ze środków PFRON mających na celu wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu spo- Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Środki PFRON, środki własne, środki finansowe samorządów Liczba osób niepełnosprawnych, które skorzystały 2016-2020 2 46 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 łecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji, np. „Aktywny samorząd”, program wyrównywania różnic między regionami II, itp. Jednostki i Wydziały Starostwa, samorządy gminne, organizacje pozarządowe gminnych, środki własne realizatorów z dofinansowania w ramach realizowanych programów Realizacja projektów dotyczących aktywizacji społeczno - zawodowej i integracji osób niepełnosprawnych, współfinansowanych ze środków europejskich w ramach Programów Operacyjnych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, organizacje pozarządowe Środki własne, fundusze unijne Ilość projektów, w których uczestniczą osoby niepełnosprawne, współfinansowanych ze środków europejskich, liczba uczestniczących w nich osób niepełnosprawnych 2016-2020 Tworzenie mieszkań wspomaganych (chronionych, treningowych itp.) dla osób niepełnosprawnych. Starostwo Powiatowe Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, samorządy gminne, organizacje pozarządowe środki własne, fundusze unijne, środki finansowe jednostek samorządu terytorialnego, środki własne realizatorów Ilość osób niepełnosprawnych, którym zapewniono pobyt w mieszkaniu wspomaganym 2016-2020 3 4 47 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 1 2. Upowszechnianie informacji o uprawnieniach przysługującym osobom niepełnosprawnym i dostępnych formach wsparcia. Przygotowanie i wydawanie informatorów, broszur, ulotek dla osób niepełnosprawnych i ich otoczenia dotyczących uprawnień osób niepełnosprawnych. Informatory będą przygotowywane w formie papierowej oraz elektronicznej (strona internetowa) dostosowane (w zależności od potrzeb) do rodzaju niepełnosprawności ich adresatów. Inicjowanie działalności punktów informacyjnych na terenie powiatu kieleckiego. Informowanie o prawach i uprawnieniach. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Jednostki i Wydziały Starostwa, organizacje pozarządowe środki własne, budżet państwa, fundusze unijne Ilość wydanych publikacji o tematyce niepełnosprawności oraz liczba osób, które gościły na stronach internetowych dotyczących osób niepełnosprawnych 2016-2020 CEL SZCZEGÓŁOWY II – Rehabilitacja dostosowana do rodzaju niepełnosprawności. 1 3. Organizacja zajęć rehabilitacyjnych odpowiednich ze względu na rodzaj niepełnosprawności Rehabilitacja stacjonarna lub w miejscu zamieszkania, jako element wczesnej interwencji i zapobieganie pogłębianiu się niepełnosprawności. Świadczenie usług zdrowotnych, rehabilitacyjnych, opiekuńczych i asystenckich dla on i ich rodzin. 2 Organizacja wyjazdowych from aktywizacyjnych połączonych z rehabilitacją społeczną i zawodową Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach, organizacje pozarządowe środki własne, fundusze unijne Liczba osób objętych rehabilitacją 2016-2020 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach środki własne, fundusze unijne Liczba osób uczestniczących w wyjazdach 2016-2020 48 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 3 Wspieranie utworzenia i funkcjonowania wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego i ortopedycznego dla osób niepełnosprawnych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach środki własne, fundusze unijne Uruchomienie działalności wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego i ortopedycznego 2016-2020 Organizacja różnorodnych form opieki, kierowanych do rodzin zmagających się z niepełnosprawnością służących szeroko rozumianej aktywizacji m.in. usługi asystenta osoby niepełnosprawnej, przewodnika osoby niewidomej, usługi opiekuńcze. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach, organizacje pozarządowe, OPS, PUP środki własne, fundusze unijne Liczba osób objętych usługami asystenta osoby niepełnosprawnej 2016-2020 Organizacja specjalistycznego wsparcia: m. in. poradnictwa psychologicznego, konsultacji psychiatrycznych, terapii rodzinnej, itp. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Jednostki i Wydziały Starostwa, OPS, Poradnie PsycholgicznoPedagogiczne, Organizacje pozarządowe środki własne, budżet państwa , fundusze unijne Liczba udzielonych porad dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin 2016-2020 4 5 49 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 CEL SZCZEGÓŁOWY III – Likwidacja barier (szeroko rozumianych) w dostępie do usług środowiskowych. 1 4. Dostosowanie przestrzeni do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz zapewnienie możliwości swobodnego przemieszczania się, w tym likwidacja barier architektonicznych w obiektach użyteczności publicznej oraz barier transportowych Likwidacja barier w zakładach opieki zdrowotnej, urzędach lub placówkach edukacyjnych w zakresie umożliwienia osobom niepełnosprawnym poruszania się i komunikowania. Starostwo Powiatowe w Kielcach, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach samorządy gminne, organizacje pozarządowe Środki PFRON, środki własne, środki finansowe jednostek samorządu gminnego, środki własne realizatorów Liczba instytucji, w których zlikwidowano bariery 2016-2020 Likwidacja barier transportowych np. zakup pojazdów dostosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych. Starostwo Powiatowe w Kielcach, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach samorządy gminne, organizacje pozarządowe Środki PFRON, środki własne, środki finansowe jednostek samorządu gminnego, środki własne realizatorów Liczba zakupionych pojazdów, liczba osób niepełnosprawnych korzystających z dowozu 2016-2020 2 50 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 CEL SZCZEGÓŁOWY IV – Aktywizacja edukacyjna i zawodowa osób niepełnosprawnych 1 4. Aktywizacja edukacyjna, społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych Tworzenie dziennych ośrodków wsparcia i/lub rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych, na terenu gmin (co najmniej 2 gminy) gdzie nie funkcjonuje przedmiotowa forma rehabilitacji. Starostwo Powiatowe w Kielcach, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie samorządy gminne, organizacje pozarządowe Środki PFRON, środki własne, środki finansowe jednostek samorządu terytorialnego, środki własne realizatorów Uruchomienie Warsztatu Terapii Zajęciowej 2016-2020 Podejmowanie działań zmierzających do utworzenia Zakładu Aktywności Zawodowej (ZAZ) Starostwo Powiatowe w Kielcach, organizacje pozarządowe środki PFRON, środki własne, środki finansowe organizacji pozarządowych Uruchomienie Zakładu Aktywności Zawodowej (ZAZ) 2016-2020 Tworzenie podmiotów ekonomii społecznej w szczególności spółdzielni socjalnych zatrudniających osoby niepełnosprawne. Starostwo Powiatowe w Kielcach, organizacje pozarządowe środki PFRON, środki własne, środki finansowe organizacji pozarządowych Liczba powstałych spółdzielni zatrudniających osoby niepełnosprawne. 2016-2020 2 3 4 Pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym w postaci dofinansowania kosztów nauki Starostwo Powiatowe w Kielcach środki PFRON Liczba studentów otrzymujących pomoc w postaci dofinansowania kosztów nauki 2016-2020 51 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 5 6 Realizacja działań związanych z aktywizacją zawodową w Warsztatach Terapii Zajęciowej Powiatu kieleckiego - doradztwo zawodowe - szkolenia, staże - wsparcie specjalistyczne dla uczestników oraz osób z ich otoczenia Współpraca podmiotów na rzecz aktywizacji zawodowej: PUP, organizacji pozarządowych w zakresie organizacji działań zmierzających do ułatwienia osobie niepełnosprawnej zatrudnienia i zdobycia awansu zawodowego poprzez umożliwienie jej korzystania z indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego, szkoleń zawodowego i pośrednictwa pracy itp. Rozwój usług wspierających aktywizację edukacyjną i zawodową. Kierowanie i finansowanie zajęć w zakresie podnoszenia kluczowych kompetencji o charakterze zawodowym. Inicjowanie nowych from zatrudniania osób niepełnosprawnych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach, WTZ, PUP, organizacje pozarządowe Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach, Powiatowy Urząd Pracy w Kielcach środki PFRON, środki własne, fundusze unijne, środki własne realizatorów Liczba uczestników WTZ, która podjęła zatrudnienie. 2016-2020 środki własne, środki PUP w Kielcach fundusze unijne, Liczba osób objętych usługami. Liczba osób zatrudnionych po zastosowaniu wsparcia. 2016-2020 52 Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Kieleckim na lata 2016-2020 8.4. Monitoring i ewaluacja. Koordynatorem Programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach. Przedmiotem ewaluacji będzie ocena skuteczności podejmowanych działań w oparciu o analizę założonych wskaźników. Celem ewaluacji będą następujące zagadnienia: Czy założone w programie działania sprzyjają integracji społecznej osób niepełnosprawnych? Czy zorganizowana rehabilitacja służyła poprawie kondycji psychofizycznej osób niepełnosprawnych? Czy udało się zrealizować zadania służące usuwaniu barier w dostępie do obiektów użyteczności publicznej i transportowych? Czy współpraca z podmiotami realizującymi zadania na rzecz aktywności zawodowej i edukacyjnej przyniosła oczekiwane efekty? Czy zagwarantowano wystarczające środki na realizację poszczególnych założeń Programu? Które działania i zastosowane metody aktywizacji osób niepełnosprawnych przyniosły oczekiwane rezultaty, a które należy zmienić? Monitoring „Powiatowego programu na rzecz osób niepełnosprawnych na lata 2016-2020” odbywać się będzie na podstawie sporządzanej sprawozdawczości z wykonania zadań oraz analizy zbieranych informacji na temat realizacji kierunków działań ujętych w programie. Zebrane informacje przedkładane będą Radzie Powiatu w corocznym sprawozdaniu z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach. Program ma charakter otwarty i będzie podlegał ewaluacji w zależności od pojawiających się potrzeb. Monitoring działań, prowadzony będzie na podstawie osiągniętych wskaźników w oparciu o informacje przedstawione z poszczególnych referatów oraz od realizatorów poszczególnych działań. 53