Oprogramowanie

Technologia Informacyjna
Oprogramowanie i licencje
Oprogramowanie
Rodzaje oprogramowania
● System operacyjny
Program komputerowy bądź zbiór programów, który zarządza
sprzętem oraz aplikacjami komputera. Podstawą wszystkich
systemów operacyjnych jest wykonywanie podstawowych zadań
takich jak: kontrolowanie i przypisywanie pamięci, przydział czasu
procesora, obsługa urządzeń, ustalanie połączeń sieciowych oraz
zarządzanie plikami. Wiele systemów operacyjnych posiada
środowiska graficzne ułatwiające ich obsługę.
●
Programy użytkowe
określają sposoby, w jakie zostają użyte zasoby systemowe do
rozwiązywania problemów obliczeniowych zadanych przez
użytkownika (kompilatory, systemy baz danych, gry,
oprogramowanie biurowe), tworzone przez programistów
Przykłady systemów
operacyjnych
●
●
●
●
●
●
●
●
MS DOS
WINDOWS 3.X, 95, 98, ME, XP, Vista, 7
WINDOWS NT, 2000, 2003 Server
UNIX
LINUX (darmowy UNIX - mnogość
dystrybucji)
MAC OS
OS/2
inne
Interfejs użytkownika
●
●
●
●
Część oprogramowania zajmującą się obsługą
urządzeń wejścia/wyjścia przeznaczonych dla interakcji
z użytkownikiem.
W komputerach zwykle za obsługę większości funkcji
interfejsu użytkownika odpowiada system operacyjny,
który narzuca standaryzację wyglądu różnych aplikacji.
Zwykli użytkownicy postrzegają oprogramowanie
wyłącznie poprzez interfejs użytkownika, który musi być
tworzony nie tylko przez informatyków, ale również
grafików.
Interakcja użytkownika z aplikacją musi być łatwa !!!
Kod źródłowy i wynikowy
Plik z programem zapisanym w języku programowania to kod źródłowy.
Plik ten po przekształceniu tzn. kompilacji zostaje przekształcony na kod
maszynowy (ciąg zer i jedynek), który może być wykonywany przez
procesor komputera.
Istnieją więc dwie wersje programu:
• źródłowa (kod źródłowy),
• wynikowa (kod maszynowy).
Program wymaga instalacji na danym komputerze, czyli wprowadzenia go
do pamięci operacyjnej komputera.
Przykłady kodu źródłowego
.code
BEGIN: JMP
SHORT MAIN
; Main Procedure
;******************
MAIN PROC NEAR
MOV AX,@DATA
MOV DS,AX
CALL B10CDR
CALL C10SET
CALL D10DISP
MOV AX,4C00H
INT 21H
MAIN ENDP
void state_table::SaveACodingResults()
{
int i,j;
iStates_best=iStates;
if (W_best)
{
for(i=0;i<=iStates;i++)
delete[] W_best[i];
delete[] W_best;
}
}
Etapy tworzenia
oprogramowania
• wersja niestabilna (testowa) (wersja, w której dodajemy nowe funkcje),
• wersja robocza (dostępna zazwyczaj tylko twórcom programu),
• wersja alfa (autorzy doprowadzają do rzeczywistego działania całego
programu nawet w ograniczonym zakresie),
• wersja beta (gdy program ma już pierwszych użytkowników tzw.
betatesterów i wyłapane są błędy zawiązane z różnymi środowiskami),
• wersja stabilna, produkcyjna (wersja nadająca się do użytkowania
zgodnie z założeniami autorów).
Oprogramowanie bezpłatne i
komercyjne
Oprogramowanie może być:
• bezpłatne lub komercyjne,
• z dostępem do kodu źródłowego (otwarte) lub nie.
Oprogramowanie otwarte pozwala na:
• na możliwość jego rozbudowy,
• adaptacji i integracji z innymi programami,
nawet wtedy gdy firma, która go wyprodukował przestała
istnieć.
Jakość oprogramowania
Oprogramowanie powinno więc być wysokiej jakości:
• użyteczne,
• łatwe w obsłudze (przyjazne użytkownikowi),
• funkcjonalne,
• niezawodne,
• efektywne i wydajne.
Jakość - różne punkty widzenia:
• jakość to zgodność z wymaganiami,
• jakość to przydatność użytkowa,
• jakość jest tym, czego brak oznacza straty dla wszystkich,
• jakość jest to stopień, w jakim użytkownik wierzy, że wyrób lub usługa
spełnia jego potrzeby i oczekiwania.
Rodzaje oprogramowania
• oprogramowanie systemowe (kontrola działania sytemu),
• oprogramowanie użytkowe (ułatwienie korzystania z komputerów np.
archiwizujące, antywirusowe, sieciowe),
• oprogramowanie biurowe (do wykonywania prac biurowych np. edytory
tekstu, edytory graficzne, arkusze kalkulacyjne),
• oprogramowanie CAD (do wspomagania procesu projektowania w wielu
dziedzinach)
• oprogramowanie biznesowe (wspomagające prowadzenie działalności
gospodarczej np. programy finansowo–księgowe, kadrowe),
• oprogramowanie internetowe (np. oprogramowanie serwerów,
przeglądarki, programy pocztowe)
• oprogramowanie narzędziowe (przeznaczone do tworzenia
oprogramowania np. translatory, kompilatory)
● oprogramowanie rozrywkowe: gry, odtwarzacze audio i video, itp.
Licencje w informatyce
●
Licencja - umowa na korzystanie z utworu jakim jest
aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy
podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa
autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej
aplikacji korzystać.
Prawa i obowiązki użytkownika i właściciela określają:
• w jaki sposób produkty będą rozpowszechniane
(bezpłatnie czy nie),
• czy użytkownicy będą mogli modyfikować kod
źródłowy,
• na ilu komputerach można zainstalować program,
• jak długo pobierać do niego poprawki.
Rodzaje oprogramowania ze
względu na licencje
• WOLNE OPROGRAMOWANIE
• OPROGRAMOWANIE WŁASNOŚCIOWE
• PUBLIC DOMAIN SOFTWARE
• OPROGRAMOWANIE KOMERCYJNE
Wolne oprogramowanie
Unix i projekt (manifest) GNU (1983 MIT)
GNU to akronim od słów - GNU's Not Unix
GNU to „uniksopodobny” system operacyjny złożony wyłącznie z
wolnego oprogramowania.
Free Software Foundation (FSF) - Richard M. Stallman
organizacja, która stoi na straży ochrony i promocji wolności
użytkowania, kopiowania, modyfikowania i rozprowadzania
programów komputerowych oraz obrony praw użytkowników
wolnego oprogramowania.
Oprogramowanie OpenSource
Według Richarda M. Stallmana „open source” to oprogramowanie
udostępniane na warunkach pozwalających użytkownikowi na jego
swobodne:
• studiowanie,
• rozpowszechnianie,
• modyfikacje, które nie muszą być darmowe!
Przeciwieństwem jest oprogramowanie własnościowe.
Oprogramowanie półwolne
określa zezwolenie do używania, kopiowania, rozpowszechniania,
modyfikacji, ale tylko do celów niekomercyjnych.
Oprogramowanie copyleft
Oprogramowanie copyleft
● Daje prawo do legalnego poprawiania i unowocześniania nakazując
jednocześnie aby wszystkie zmienione wersje były również wolnym
oprogramowaniem.
● Licencja nie pozwala na dodawanie jakichkolwiek nowych ograniczeń
(jeśli było darmowe to musi takim pozostać).
Przykładem takiej licencji jest GPL (General Public Licence),
której programy są wolne i bezpłatne.
Wolne oprogramowanie nie objęte copyleft (pełna dowolność)
● Istnieje możliwość nakładania dodatkowych ograniczeń na produkt, ale z
koniecznością wspomnienia autora projektu wyjściowego gdy taki istnieje.
● Przykładem takiej licencji jest XFree86 i BSD.
Oprogramowanie własnościowe
OPROGRAMOWANIE WŁASNOŚCIOWE (ang. proprietary)
oprogramowanie, którego kod jest prawnie zastrzeżony, zwykle
komercyjne,
może być jednak:
Freeware dostępne za darmo,
● Shareware dostępne za darmo czasowo (możliwa blokada niektórych
funkcji).
● Oprogramowanie zamknięte (ang. closed)- oprogramowanie, którego
kod źródłowy nie jest dostępny.
●
Public Domain
Oprogramowanie będące dobrem publicznym, nie objęte
prawem autorskim (brak licencji).
Traktuje się je jednak jakby posiadał licencje wolnego
oprogramowania nie będącą copyleft.
Oprogramowanie komercyjne
Oprogramowanie tworzone lub przejmowane przez firmy,
których celem jest zarabianie na jego sprzedaży
użytkownikom końcowym.
Komercyjne nie znaczy jednak prawnie zastrzeżone.
Istnieje bowiem wolne oprogramowanie komercyjne z
dostępem do kodu źródłowego.
Wady i zalety wolnego
oprogramowania
Otwartość kodu daje możliwość wykonania audytu, rozszerzenia,
poprawek bez konieczności czekania na kolejną wersję programu.
(ważne dla profesjonalistów czyli bardzo wąskiej grupy osób).
• Wolność dystrybucji zapewnia instalacje na dowolnej liczbie
komputerów.
• Wolność wykorzystania zapewnia wolność celu w zastosowaniu.
• Wolne oprogramowanie nie zawiera „wrogiego kodu” (gdyż łatwo
to sprawdzić).
• Daje gwarancje dobrej jakości (gdyż nikt nie opublikuje programu
źródłowego z którego wynika brak wiedzy autora).
●
Prawa autorskie w informatyce
●
Przedmiot: Grafika, tekst, audio, wideo, programy
komputerowe
Prawa autorskie c.d.
WNIOSKI Z USTAWY: Dla użytku osobistego wolno korzystać bez zgody twórcy
utworu i nieodpłatnie z pojedynczych egzemplarzy utworu rozpowszechnionego,
tzn. takiego, który za zezwoleniem twórcy został udostępniony publicznie (wyjątki:
programy komputerowe).
Zakres podmiotowy prywatnego użytku obejmuje krąg osób pozostających w
związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku
towarzyskiego.
Oznacza to na przykład, że można swoim krewnym i znajomym pożyczać, bądź
wykonywać kopie książek, filmów i albumów muzycznych.
Nie jest to jednak dozwolone w przypadku programów komputerowych bądź
gier.
Niezgodna z prawem będzie również wymiana, jeśli nie wszyscy członkowie się
znają i utrzymują ze sobą stały kontakt. Możliwe jest jednak podarowanie, bądź
odsprzedaż również obcym osobom zakupionych wcześniej egzemplarzy utworów.
Edytor tekstu
Narzędzia do edycji i modyfikacji tekstów - szeroko rozumianych a więc
formatowanych dokumentów tekstowych z obiektami graficznymi i multimedialnymi
●Historia:
● Edytory liniowe
DOS –polecenie copy(z konsoli con do pliku) np. Copy con plik, piszemy
tekst wiersz po wierszu CTRL+Z (koniec pliku)
Edytory ASCII –tekst czcionką systemową, nieformatowany (brak
możliwości formatowania kroju znaków)
Edit – edytor DOS
NC edytor
vi (system UNIX)
Notatnik w Windows
● Edytory tekstu formatowanego
Chiwriter, Tag, Word Perfect, Write, WordPad, Microsoft WORD (2.0, 6.0, 7.0,
97, 2000,
● Profesjonalne np. VENTURA PUBLISHER, QUARK PRESS -dla składu
graficznego firm wydawniczych, MICROGFAPHX
●
Cechy edytora tekstu (1)
Interfejsy TEKSTOWE – GRAFICZNE
● Ile dokumentów naraz ?
● SDI – Single Document Interface
● MDI – Multiple Document Interface
● tekst o zmiennym kroju i rozmiarze czcionek
● łatwe pozycjonowanie tekstu na stronie (wcięcia, odstępy, wyrównania)
● WYSIWYG –widzimy dokument w postaci takiej jak będzie na wydruku
● możliwość korekt (kopiowanie tekstu w ramach tego samego dokumentu i
do innego, przeniesienie bloku tekstu w inne miejsce, usuwaniebloku
tekstu)
● umieszczanie grafiki
● rysunki
● tabele
● wykresy
● równania matematyczne
● kolumny gazetowe
●
Cechy edytora tekstu (2)
kontrola ortograficzna, Thesaurus(synonimy)
● wyszukiwanie i zamiana łańcucha znaków
● dzielenie wyrazów na końcu wiersza
● stopki i nagłówki
● automatyczna generacja spisów treści
● tworzenie korespondencji seryjnej
● kontrola parametrów wydruku – rozmiar strony,
marginesy
● łatwość obsługi i przyjazność środowiska
●
Jednostki tekstu
fizyczne -plik
● logiczne -strona, wiersz, sekcja, % objętości
● redakcyjne -znak, słowo, zdanie, akapit, rozdział
● graficzne -rysunek, tabela, ramka, wykres, równanie
●
AKAPIT – jeden lub więcej wierszy stanowiących całość logiczną, zakończony
znakiem końca akapitu. ŁAMANIE WIERSZY odbywa się AUTOMATYCZNE !!!
Naciśnięcie ENTER wymusza zmianę wiersza a więc jest początkiem nowego
akapitu.
Nie dotyczy to wszystkich edytorów –niektóre nie posiadają możliwości
automatycznego łamania tekstu, trzeba stawiać znak ENTER po każdym
wierszu. Np. w Notatniku trzeba włączyć opcję zawijania wierszy.
Czynności edycyjne
Tworzenie (pisanie) tekstu
● Poprawki i modyfikacje
● Usuwanie:
● Delete – znak po prawej stronie kursora
● Backspace – znak po lewej stronie kursora
● Zaznaczenie wycinka + Delete lub Backspace
● Kopiowanie i przenoszenie wycinków w inne miejsce dokumentu lub do
innego dokumentu
● Formatowanie tekstu
● Umieszczanie dodatkowych elementów (grafika, tabele, wykresy,
równania, zakładki, przypisy, nagłówki, stopki, numeracja stron itp.)
● Sprawdzenie poprawności ortograficznej
●
Arkusz kalkulacyjny
Arkusz kalkulacyjny - program komputerowy służący do
wykonywania obliczeń i wizualizacji otrzymanych wyników.
•Microsoft Excel
•Quattro Pro
•Lotus 1-2-3
•Gnumeric
•KSpread
•OpenOffice.org Calc
•Framework
Budowa arkusza
kalkulacyjnego
A2
Arkusz składa się z siatki kolumn i wierszy tworzącej
zespół komórek
Adres danej komórki jest określany literą kolumny i
numerem wiersza
Zasada działania
Program „arkusz kalkulacyjny” wykorzystuje przestrzenne związki
pomiędzy wielkościami. Strona arkusza podzielona jest na
komórki, które pełnią rolę zmiennych.
Komórki mogą zawierać nie tylko
wartości, lecz również formuły służące
do obliczeń.
Formuły mogą korzystać z wartości
umieszczonych w innych komórkach
oraz ze zmiennych zewnętrznych,
np. czas, data.
Komórka
Możliwości
Arkusz kalkulacyjny umożliwia:
●
●
●
●
●
tworzenie zestawień,
filtrowanie danych,
wykonywanie obliczeń,
przetwarzanie danych,
wizualizację wyników.
Pozwala m.in. na badanie scenariuszy: „co się stanie,
jeżeli .... ? ”
W związku z tym ma duże znaczenie w biznesie
Adresowanie względne i
bezwzględne
Względne A2
Adres komórki będzie się zmieniał przy kopiowaniu
Bezwzględne $A$2
Adres komórki nie będzie się zmieniał przy kopiowaniu
Mieszane $A2 lub A$2
Część adresu komórki nie będzie się zmieniać
Kopiowanie formuł
Względne
To się nie zmieniło
=A6+B6
Mieszane
=A6+$B$2
=A2+$B$2
Bezwzględne
=$A$2+$B$2
Operacje matematyczne funkcje
Excel posiada ok. 200 wbudowanych funkcji, które używa się
stosowanie do zapotrzebowania.
Obejmują one podstawowe zagadnienia matematyki,
statystyki i logiki, operacje na tekstach i bazach danych.
Dodatkowo istnieje możliwość rozbudowywania zbioru
funkcji o nowe funkcje, zdefiniowane przez użytkownika.
Prezentacje multimedialne
Przygotowanie prezentacji - etapy
Działania wstępne:
●
●
Określenie tematu i celu prezentacji
Określenie głównych myśli, które należy
przekazać
Przygotowanie planu prezentacji
Sprawdzenie przygotowanego planu prezentacji:
Sprawdzenie czy prezentacja jest spójna
 Pomijanie zbędnego materiału

Jak rozpocząć prezentację?
Rozpoczęcie:
●
Przywitanie słuchaczy
●
Przedstawienie się
Następnie:

Krótko – o czym będzie mowa

Zrób prezentację

krótkie przypomnienie o czym była mowa
Jak to robić ?
●
Mów wyraźnie
●
Nie spiesz się, ale i nie mów zbyt wolno
●
Przerwij na chwilę w kluczowych punktach
●
Zmieniaj ton głosu
●
Używaj rąk do podkreślenia swoich wypowiedzi
●
Staraj się patrzeć na widownię
●
Sprawiaj wrażenie, że jesteś pewny tego co mówisz
Na co zwracać uwagę?
●
Nie stać na drodze pomiędzy słuchaczami a
ekranem
●
Nie zgubić jakiegoś slajdu
●
Starać się za dużo nie ruszać
●
Uważać na zachowanie się widowni
Planowanie
Warto postarać się dowiedzieć czegoś o:
●
pomieszczeniu, w którym będzie prezentacja
●
dostępnym sprzęcie
●
●
oprogramowaniu, czy są zainstalowane
odpowiedzenie dodatki (plug-in)
do kogo będzie to wygłaszane
Przygotowanie prezentacji
 Zasady ogólne:
- Jeden, konkretny problem na jednej stronie
- Nie więcej niż 6 linii na stronie
- Nie używać fontów mniejszych niż 24
Zasady przygotowania prezentacji
 Do rzutowania:
- Jasny tekst na niezbyt ciemnym tle
lub ciemny tekst na jasnym tle
- Wzrok jest przyciągany do światła
Ważny jest kontrast !!!!!
 Do drukowania:
- najlepiej to zrobić w wersji czarnobiałej
Zasady przygotowania prezentacji
 Trzymanie się tego samego tła
- Tło jest tylko płaszczyzną do prezentacji
- Należy ustawić tło i zostawić je
w spokoju
Zasady przygotowania prezentacji
 Staraj się nie przytłoczyć słuchaczy
formą prezentacji ....
Obraz jest środkiem do przekazu informacji
Informacja jest najważniejsza
Zasady przygotowania prezentacji
 Justowanie tekstu
Nie centrować wypunktowań
Tekst staje się trudny do odczytu
i śledzenia
Zasady przygotowania prezentacji
 Justowanie
Najlepiej jak tekst jest wyjustowany do lewej strony
Takie ustawienie jest przejrzyste
i łatwe do śledzenia
Zasady przygotowania prezentacji
 Ustawienie elementów
Centrowana grafika pozostawia mało miejsca dla tekstu
Zasady przygotowania prezentacji
 Centrowanie elementów
Umieść grafikę z boku
Więcej miejsca dla tekstu
Przyjemniejsze dla oka
Ustawienie grafiki z lewej strony
kieruje wzrok na tekst
Zasady przygotowania prezentacji
 Łączenie kolorów
Czerwień i niebieski znajdują się na
przeciwstawnych krańcach widma. Oczom
jest trudno równocześnie zogniskować się
na obydwu barwach
Unikaj łączenia ze sobą kolorów z przeciwstawnych
granic widma
Zasady przygotowania prezentacji
 Ilość informacji
Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest umieszczanie
na jednej stronie zbyt dużej ilości informacji.
Przyswajanie takiej ilości informacji może odciągnąć
czytającego od osoby prezentującej... tak jak to ma miejsce w
tym momencie. Większość ludzi łatwiej przyswaja mówiony
tekst i lepiej, żeby słuchali wypowiedzi prezentującego
Zasady przygotowania prezentacji
 Wypunktowania
Należy starać się używać prostych punktorów
Tekst powinien być łatwy do zrozumienia
To prezentujący powinien wyjaśniać
Tekst powinien mieć znaczne rozmiary, zależne od
wielkości pomieszczenia (nie mniej niż 24)
Zasady przygotowania prezentacji
 Używanie grafiki

Dla prezentacji ekranowych obrazki powinny mieć
rozdzielczość 72 dpi

Dla wydruków i transparencji rozdzielczość obrazków
powinna być 300 dpi

Im mniejszy rozmiar obrazka, tym animacja pójdzie
szybciej

Grafikę i tekst można animować
Animacje
Są bardzo efektywne w przekazie
informacji o przebiegu
dynamicznych zjawisk
●
Animowane pliki *.gif
●
Animacje Flash *.swf
●
Video *.avi, *.mpg, *.wmv (bardzo duże pliki)
Programy do tworzenia
prezentacji
●
●
●
●
●
MS PowerPoint
OpenOffice.org Impress
Macromedia Director
CorelDraw
Adobe Flash
Bazy danych
Baza danych jest to zbiór danych powiązanych między sobą pewnymi
zależnościami.
Baza danych składa się z danych oraz programu komputerowego
wyspecjalizowanego do gromadzenia i przetwarzania tych danych.
Program taki lub zestaw programów nazywany jest
„Systemem zarządzania bazą danych” → SZBD
(ang. „DataBase Management System”, → DBMS)
System zarządzania bazą danych (SZBD) to oprogramowanie bądź system
informatyczny służący do zarządzania komputerowymi bazami danych.
Wyróżniamy:
● SZBD działające w architekturze klient-serwer
● Bezserwerowe SZBD
SZBD typu klient-serwer
Większość obecnie spotykanych systemów działa w trybie klient-serwer, gdzie
baza danych jest udostępniana klientom przez SZBD będący serwerem. Serwer
baz danych może udostępniać dane klientom bezpośrednio lub przez inny serwer
pośredniczący (np. serwer WWW lub serwer aplikacji).
Systemy bazy danych w architekturze klient-serwer to m.in.:
●DB2
●Informix Dynamic Server
●Firebird
●Microsoft SQL Server
●MySQL
●Oracle
●PostgreSQL
SZBD bezserwerowe
Czasem jednak stosowanie serwera nie jest konieczne. Istnieją bazy danych,
które nie muszą być współdzielone przez wielu użytkowników w tym
samym czasie.
Do takich zastosowań używane są bezserwerowe bazy danych takie jak:
Microsoft Access (część pakietu Microsoft Office)
OpenOffice.org Base (część pakietu OpenOffice.org)
UWAGA:
Obecna wersje powyższych programów mogą również współpracować z
bazami danych typu klient-serwer
Funkcje baz danych
Podstawowe funkcje bazy danych to:
projektowanie rekordów:
●nazwa pola,
●długość pola.
●rodzaj pola (tekstowe, liczbowe, logiczne)
●
edycja danych:
●dopisywanie,
●poprawianie,
●usuwanie rekordów,
●
●
sortowanie,
●
wyszukiwanie i selekcja danych,
●
tworzenie zapytań,
●
tworzenie raportów.
Rodzaje baz danych wg.
struktury
bazy proste – każda tablica danych jest samodzielnym dokumentem i nie
może współpracować z innymi tablicami,
bazy relacyjne – wiele tablic danych może współpracować ze sobą
(są między sobą powiązane za pomocą relacji),
●
bazy obiektowe – dane przechowywane są w strukturach obiektowych
zdefiniowanych jako klasy,
●
bazy relacyjno–obiektowe – relacyjna baza danych zapisanych
w strukturach obiektowych,
●
strumieniowe bazy danych – dane są przedstawione w postaci zbioru
strumieni danych,
●
temporalne bazy danych – odmiana bazy relacyjnej, w której każdy
rekord posiada stempel czasowy, określający czas w jakim wartość jest
prawdziwa.
●
Proste bazy danych
W prostych bazach każda tablica danych jest samodzielnym dokumentem i
nie może współpracować z innymi tablicami.
Bazy proste znajdują zastosowanie w jednym wybranym celu.
Z baz tego typu korzystają liczne programy typu: książka telefoniczna, książka
kucharska, spisy książek, kaset i inne.
Właściwości prostych baz
danych
Dane w prostych bazach można:
●sortować,
●przeszukiwać,
●stosować w nich filtry ograniczające zakres wyświetlanych informacji.
Proste bazy danych można tworzyć:
●w dowolnym programie zarządzającym bazami danych,
●w arkuszach kalkulacyjnych,
●w prostych edytorach tekstów (pliki z wartościami oddzielanymi
przecinkami CSV lub tabulatorami TSV).
Dedykowane programy do tworzenia prostych baz danych umożliwiają:
●tworzenie bazy (tzn. tabeli z danymi),
●tworzenie graficznego interfejsu użytkownika,
Relacyjne bazy danych
W bazach relacyjnych wiele tablic danych może współpracować ze sobą.
Bazy relacyjne posiadają wewnętrzne języki programowania, (zwykle SQL )
do operowania na danych.
Relacyjne bazy danych oparte są na następujących zasadach:
●wszystkie wartości danych oparte są na typach prostych,
●wszystkie dane przedstawiane są w formie dwuwymiarowych tabel,
●każdy wiersz składa się z jednakowych kolumn wypełnionych wartościami,
●możliwe jest porównywanie wartości z różnych kolumn i tabel oraz
scalanie wierszy, gdy pochodzące z nich wartości są zgodne.
●wiersze w relacyjnej bazie danych przechowywane są w dowolnym
porządku - nie musi on odzwierciedlać ani kolejności ich wprowadzania,
ani kolejności ich przechowywania.
●każda tabela powinna zawierać przynajmniej jedną kolumnę
o niepowtarzalnych wartościach (tzw. „klucz podstawowy tabeli”).
Przykłady relacyjnych baz
danych
Dwie tabele
zawierające takie
samo pole
Dwie tabele
powiązane za
pomocą tabeli
łączącej
Typy relacji
1 ↔ 1 - np. jednej osobie odpowiada jeden
PESEL,
1 ↔ m - np. jeden autor może być autorem wielu
książek,
M ↔ m - np. wielu autorów i wiele książek (złożenie
relacji 1 ↔ m - jeden autor dla wielu książek oraz
relacji n ↔ 1 - jedna książka ma wielu autorów).
Proste bazy danych vs.
relacyjne
Proste bazy danych
●
●
●
●
●
równoczesny dostęp do danych
sprawia kolizje
Sekwencyjny dostęp do danych –
plik musi być czytany od początku
do końca
System nadawania uprawnień
jedynie na poziomie systemu
operacyjnego,
wraz ze wzrostem liczby rekordów
znacznie maleje szybkość
wykonywania operacji,
wyszukiwanie informacji w pliku
prostym jest stosunkowo trudne
Relacyjne bazy danych
●
●
●
●
●
wbudowany mechanizm wielodostępu
swobodny (niesekwencyjny) dostęp do
danych
wbudowany system nadawania
uprawnień
szybki dostęp do danych oparty o
kryteria zdefiniowane przez
użytkownika
obsługa wspólnych standardów przez
wiele baz danych.