w numerze - Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku

Transkrypt

W NUMERZE:
WIEŚCI Z KRAJU
4
Pomorskie Święto Produktu Tradycyjnego
Z ŻYCIA POMORSKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO
6
8
10
12
15
17
19
Zmiany, zmiany, zmiany...
Targi Rolno-Kwiatowe w Strzelinie
XXII Targi Rolno-Przemysłowe w Lubaniu
Najpiękniejsze zwierzęta na ringu
Żuławskie Targi Rolne - podsumowanie
Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych w Starym Polu
Warto przeczytać
DLA WSI I REGIONU
20
24
ARiMR przyjmuje wnioski o wsparcie na posadzenie lasu
Aktualne informacje prawne dla rolnictwa
str. 6
Rozmowa z Dyrektorem Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego Panem Aleksandrem Mach.
ZARZĄDZANIE GOSPODARSTWEM ROLNYM
25
Analiza gospodarstw rolnych w powiatach województwa pomorskiego (cz. I)
NA POLACH I ŁĄKACH
31
33
35
Ocenić jakość zebranego ziarna
Przygotowanie plantacji rzepaku do zbioru
Przypominamy – lipiec - sierpień
W CHLEWNI I OBORZE
38
Hodujmy daniele
40 Przypominamy - lipiec - sierpień
41 Wykaz hodowców trzody chlewnej objętych oceną wartości użytkowej...
43 Uwaga hodowcy trzody chlewnej!
W TROSCE O ŚRODOWISKO
44
46
Ochrona środowiska w gospodarstwach rolnych
Wszystko o projekcie BERAS
POMORSKA IZBA ROLNICZA
49
51
52
53
54
54
Z prac Pomorskiej Izby Rolniczej
Wspólne posiedzenie Zarządu z Komisją Budżetową oraz Komisją
Rewizyjną PIR
Pomorski Piknik Drobiowy 2013
Pomorska Izba Rolnicza na Targach w Lubaniu i Starym Polu
Najlepszy Gospodarz i Gospodyni 2013
List otwarty prezesa Wielkopolskiej Izby Rolniczej
Z WIZYTĄ U ROLNIKA
55
56
W gospodarstwie edukacji rolniczej
Inspekcja ochrony roślin rozpoczyna kontrole
DONIESIENIA
57
58
Być kobietą w każdym calu…
Tradycyjna zupa pomorska
W DOMU I ZAGRODZIE
60
Zupy dla ochłody
OFERTY
Przygotowanie plantacji
rzepaku do zbioru
str. 33
Właściwe przygotowanie plantacji
rzepaku do zbioru wywiera istotny
wpływ na ograniczenie ilościowych
i jakościowych strat plonu.
Hodujmy daniele
str. 38
Według nauk zootechnicznych i praktyków zajmujących się danielami założenie ich hodowli nie jest przedsięwzięciem trudnym ani kosztownym.
Zwierzęta nie wymagają żadnych
kosztownych budynków i mogą być
utrzymywane pod gołym niebem.
ROZRYWKA DLA DOROSŁYCH I DLA DZIECI
RAPORT Z RYNKU
3
Wieści z województwa
Pomorskie Święto Produktu
Tradycyjnego
W
niedzielę 26 maja br., przy Katedrze Oliwskiej odbyło się VII Pomorskie Święto Produktu Tradycyjnego. Imprezę rozpoczęła
uroczysta Msza święta w intencji osób pracujących na
rzecz zachowania dziedzictwa kulinarnego województwa pomorskiego. W ramach przedsięwzięcia odbyła się
promocja regionalnego dziedzictwa kulinarnego, czyli
wyrobów lokalnych wpisanych na listę produktów tradycyjnych województwa pomorskiego. 32 wystawców
– członków Sieci Dziedzictwa Kulinarnego oraz członkiń kół gospodyń wiejskich z województwa pomorskiego zaprezentowało bogaty asortyment swojskich
wyrobów przygotowanych na bazie starych receptur,
a więc takich których jakość lub wyjątkowe cechy
i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych
metod produkcji, za które uważa się metody wykorzystywane od co najmniej 25 lat. Odwiedzającym umożliwiono degustację oraz zakup produktów w ramach
sprzedaży okazjonalnej ze wszystkich 10 kategorii
produktów uwzględnionych na wspomnianej wyżej liście, począwszy od sera, szynek i ryb przez chleb, drożdżówkę i kuch marchewny, a na miodach, pierogach
i grochowinkach kociewskich skończywszy.
Wszystkim wystawcom wizytę złożył Marszałek
Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk oraz
Dyrektor Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku Aleksander Mach.
Mieczysław Struk - Marszałek Województwa Pomorskiego
i Aleksander Mach - Dyrektor Pomorskiego Ośrodka Doradztwa
Rolniczego w Gdańsku
Czesław Elzanowski - Członek Zarządu Województwa Pomorskiego
4
7 - 8/2013 • Pomorskie Wieści Rolnicze
Wieści z województwa
Wystawcom i odwiedzającym mieszkańcom
Trójmiasta przygrywał zespół regionalny „Burczybas”. I najważniejsze - dopisała pogoda!
Organizatorem VII Pomorskiego Święta Produktu Tradycyjnego Województwa Pomorskiego
był Marszałek Województwa Mieczysław Struk,
a wykonawcą zadania był Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, w ramach umowy z Województwem Pomorskim.
Barbara Ditrich
Fot. Sławomir Lewandowski
Biuro Prasowe UMWP
Hanna Zych-Cisoń - Wicemarszałek Województwa Pomorskiego
Zadanie współfinansowane było ze środków Unii Europejskiej
w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Instytucja Zarządzająca PROW 2007-2013 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
P
omorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku zaprasza rolników na szkolenia pt. „Szkolenia z zakresu dostosowania gospodarstw
rolnych Pomorza i Kujaw do wymogów wzajemnej
zgodności”, w ramach działania 111 „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”. Jest to już czwarta edycja szkoleń informujących
o wymogach wzajemnej zgodności.
W województwie pomorskim zorganizowanych
zostanie 61 dwudniowych szkoleń w terminie od
15 października 2012 r. do 31 października 2013 r.
Program szkolenia obejmuje m.in. następujące zagadnienia:
•produkcja roślinna i zwierzęca a ochrona środowiska naturalnego,
•Dobra Kultura Rolna zgodna z zachowaniem ochrony środowiska,
•zasady rejestracji i identyfikacji zwierząt,
•zdrowie publiczne ludzi, zdrowie zwierząt i zdrowotność roślin,
•program zwalczania chorób zakaźnych u zwierząt
gospodarskich,
•dobrostan zwierząt,
•system sankcji stosowany w zakresie niespełnienia
wymogów wzajemnej zgodności.
W drugim dniu, w ramach wyjazdu studyjnego
do wybranych gospodarstw, uczestnicy będą mogli
w sposób praktyczny dokonać oceny dostosowania do
zasad wzajemnej zgodności. Omówione zostaną listy
sprawdzające oraz wykonane zostaną pomiary przy
pomocy specjalistycznej aparatury.
Udział w szkoleniu jest bezpłatny. Uczestnikom
zapewniamy materiały szkoleniowe i wyżywienie.
Szczegółowy program i terminarz szkoleń znajduje
się na stronie www.podr.pl oraz w BP ODR, które przyjmują zgłoszenia osób chętnych do udziału w szkoleniu.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania: „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach operacji szkoleniowej – umowa nr 00002-6900-FA1900364/11.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Pomorskie Wieści Rolnicze • 7 - 8/2013
5
Z życia Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
ona straty na poziomie średnio
około 120 tys. zł rocznie. Oczywiście likwidacja zawsze wiąże się
z redukcją stanowisk. Nie była to
jednak decyzja podjęta pochopnie. Od kilku lat próbowano poprawić sytuację restauracji. Poprzedni dyrektor, mniej więcej
1,5 roku temu, przeprowadził
jej remont, były próby zmiany
menu - wprowadzenia kuchni
tradycyjnej i regionalnej. Tak
naprawdę próbowano wszystkiego. Ja przeprowadziłem skrupulatną analizę i uznałem, że ten
biznes nie przyniesie oczekiwanych rezultatów i że restauracja
w PODR nie ma racji bytu.
- Zmiany dotknęły również laboratorium w Oddziale Stare Pole.
Tak. Laboratorium to od wielu lat nie było doinwestowywaRozmowa z Panem Aleksandrem Mach
ne. Nie chodzi tu jednak tylko
- Dyrektorem Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
o sprzęt, który wpływa na dow Gdańsku
kładność oznaczeń, ale również
o pomieszczenia, w których to
laboratorium funkcjonowało. Mam tu na myśli przede
- Od 8 miesięcy jest Pan dyrektorem PODR w Gdańsku.
wszystkim nieodpowiednią wentylację, no i wyposaProszę powiedzieć, co w tym czasie było dla Pana - nożenie oraz urządzenia pamiętające często lata 80-te.
wego szefa jednostki doradczej - zadaniem prioryteW związku z tym, laboratorium wymagało sporych
towym?
nakładów. Zewnętrzne środki finansowe na te cele
Głównymi zadaniami, jakie postawiłem sobie po
dostępne były kilka lat temu - wtedy, kiedy otworzyły
objęciu funkcji dyrektora PODR, było przeprowadzesię możliwości pozyskania środków unijnych. Jednak,
nie analizy zasobów ludzkich w Ośrodku oraz analiza
z różnych przyczyn, nie udało się nikomu po nie sięmajątku, jakim dysponujemy. Ponieważ jestem osobą
gnąć. A szkoda, bo uważam, że to laboratorium moz zewnątrz, przez pierwsze trzy miesiące poznawałem
głoby wyglądać nieco inaczej. Dzisiaj - po gruntowfirmę, przyglądałem się temu, co się tutaj dzieje, obnej analizie różnych źródeł finansowania, zaczynając
serwowałem zależności i procedury, które obowiązują
od funduszy norweskich po środki unijne wiemy, że
w PODR. Dopiero po tym czasie podjąłem działania.
w najbliższym czasie takich pieniędzy nie będzie. W moPierwszym z nich było zwolnienie części majątjej ocenie, by zmodernizować laboratorium trzeba byłoby
ku, czyli zmniejszenie powierzchni, którą zajmujemy
wydać około 600 tys. zł, a to przerasta nasze możlwości.
pod biura. Chodzi tu o Dwór Ferberów z parkiem.
Dodam jeszcze, że działalność laboratoryjna, gaObiekt znajduje się pod opieką konserwatora zabytstronomiczna czy hotelowa to jest nasza działalność doków, w związku z czym wszelkiego rodzaju remonty
datkowa. My jej nie musimy prowadzić, ale możemy się
są bardzo kosztowne, a PODR nie stać na takie wydatnią zajmować wtedy, kiedy przynosi ona zyski. Dotacja
ki. Dostosowaliśmy więc pomieszczenia w biurowcu
celowa, którą otrzymujemy jasno określa, na co możeszkoleniowym i przenieśliśmy tam kadry, księgowość,
my ją przeznaczyć.
sekretariat, dyrekcję oraz Dział Przedsiębiorczości
Dzisiaj laboratorium dzierżawi prywatna firma,
i Agroturystyki. Dzięki temu zmniejszyła się powyłoniona w drodze przetargu. Firma ta inwestuje
wierzchnia, którą musimy utrzymywać i ogrzewać
w sprzęt, co daje już pierwsze efekty. Zdecydowanie
w czasie zimy. Szacujemy, że przyniesie to oszczędności
poprawiła się jakość oznaczeń. Zyski są więc i dla
rzędu 80 000 zł rocznie na samym tylko ogrzewaniu.
rolników, którzy będą mieli lepsze laboratorium i doKolejne zadanie, jakie udało się nam zrealizować to
kładniejsze wyniki oraz dla nas, bo nie będziemy mieli
strat, lecz wpływy z dzierżawy.
zamknięcie nierentownej restauracji. Od 3 lat przynosiła
Fot. Sławomir Lewandowski, UMWP
6
- Czy to już wszystkie zmiany organizacyjne w PODR?
Nie. Największą operacją, jaką w tym roku przeprowadzimy, będzie przeniesienie naszego Oddziału
w Strzelinie do nowej siedziby. Działalność doradcza
dla rolników prowadzona była tu już od 1978 roku –
najpierw w ramach WOPR, później ODR, następnie
Oddziału Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, a od 2005 roku Oddziału Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku. Niestety, utrzymanie strzelińskich obiektów kosztuje nas zbyt
dużo, biorąc pod uwagę liczbę zatrudnionych tu osób.
Dlatego zdecydowaliśmy się na ich sprzedaż i przeniesienie Oddziału do Słupska. Nowa siedziba będzie mieściła się przy ul. Bałtyckiej, w budynku Wyższej Szkoły
Inżynierii Gospodarki, gdzie wynajmujemy całe piętro.
Do końca czerwca zostaną tu zakończone prace remontowe, a do końca lipca opuścimy budynki w Strzelinie.
Obiekty te trafią do zasobów województwa pomorskiego, ponieważ to Urząd Marszałkowski jest prawnie ich
właścicielem. Oprócz redukcji kosztów utrzymania budynków, korzyści z przeniesienia są takie, że jesteśmy
bliżej ARiMR, a Słupsk, który jest w centrum jednego
z największych powiatów województwa pomorskiego wydaje się być dobrą lokalizacją dla korzystających
z usług Ośrodka rolników.
- Przedstawił Pan zamierzenia już zrealizowane lub
w trakcie realizacji, a jakie inwestycje przeprowadzone
zostaną w najbliższym czasie?
Wyzwań jest dużo, a pieniędzy mało. Chciałoby się
zrobić więcej, ale środki są ograniczone. Jeszcze w tym
roku, w związku z dramatycznie zmniejszającą się populacją pszczół nie tylko w naszym województwie, ale
i w Polsce, Europie i na świecie – jest to problem globalny - chcemy wzmocnić naszą pasiekę w Lubaniu.
Pasieka ta od wielu lat nie była remontowana. Dzisiaj
jest tam sytuacja tragiczna. Tak naprawdę stoimy na
rozdrożu i musimy zdecydować, czy z tej działalności
rezygnujemy, czy też ją rozwijamy. Z racji tego, że jest
to działalność dochodowa, przynosząca zyski chociażby
ze sprzedaży matek, postanowiliśmy w nią inwestować.
Zmniejszająca się liczba pszczół to jednak nie tylko
kłopot sektora pszczelego, ale bardzo istotny problem
gospodarczy. Chodzi tu oczywiście o zapylenie roślin
i uzyskiwane wydajności. Na przykład niezapylony
rzepak to plony o 30% niższe, zbiory roślin sadowniczych w bardzo dużym stopniu zależą od pracy
pszczół. Generalnie, 75 - 80% roślin jest zapylanych
przez pszczoły. Liczby te świadczą o skali problemu.
W związku z powyższym w naszej pasiece chcemy obserwować pewne zjawiska, prowadzić badania
i wyciągać wnioski, które byłyby pomocne w identyfikowaniu przyczyn spadku populacji pszczół. Budynki
przemysłowo-pasieczne w Lubaniu zostaną tak dostosowane, że będziemy mieli możliwość podwojenia liczby
rodzin pszczelich z 55 do 110. Oczywiście będzie się to
odbywało stopniowo, może nawet przez 3 lata. Najważniejsza jest infrastruktura i to przedsięwzięcie chcemy
zrealizować w tym roku.
Druga istotna sprawa to dostosowanie obiektów
hotelowych. Musimy pamiętać o tym, że wymagają
one remontów nie tylko ze względu na podwyższanie
standardów czy oczekiwań klientów, ale też pod kątem wymogów bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
Mamy dwa hotele, w których jest dużo do zrobienia.
W tym roku środków pewnie nam nie wystarczy, ale
w przyszłym będą to zadania priorytetowe, ponieważ
hotele muszą spełniać wymagania dzisiejszych klientów.
Następna sprawa to bieżące remonty, przede
wszystkim w Starym Polu i w Człuchowie. Chcemy je
zrealizować również w przyszłym roku.
- Jak wygląda sprawa przeniesienia siedziby PODR do
Lubania?
W ostatnim czasie Rada Powiatu Kościerskiego zdecydowała się przekazać Urzędowi Marszałkowskiemu dwa budynki po Zespole Szkół Powiatowych w Lubaniu i na bazie tej infrastruktury
Urząd Marszałkowski będzie tworzył Pomorskie
Centrum Innowacji Rolniczych z Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego. PODR będzie jedną
z części składowych Centrum w Lubaniu i tam też będzie siedziba Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Na sfinansowanie tego przedsięwzięcia mają
trafić środki ze sprzedaży Dworu Ferberów z parkiem
w Gdańsku-Lipcach oraz ze sprzedaży majątku
w Strzelinie, w tym pałacyku z przyległymi zabudowaniami i z parkiem. Z tych dwóch sprzedaży Urząd
Marszałkowski miałby realizować remont budynków.
Kiedy to nastąpi i w jakim czasie, będzie zależało od
tego, kiedy uda się spieniężyć majątek. Na pewno trochę to potrwa.
- Jakie kierunki działalności będą dominowały w przyszłej pracy Ośrodka?
Do tej pory wszyscy kojarzyli PODR przede
wszystkim z doradztwem technologicznym. Rolnik
pytał, jakie odmiany ma siać, jakie nawożenie i środki
ochrony roślin zastosować. Dzisiaj zmniejsza się rola
tego typu doradztwa. Widzimy natomiast, że rośnie
potrzeba doradztwa społeczno-wiejskiego, w tym
przede wszystkim dotyczącego możliwości pozyskiwania funduszy na rozwój gospodarstw. By sprostać
oczekiwaniom rolników, musimy mieć pełne rozeznanie w tej kwestii począwszy od środków oferowanych
przez urzędy pracy po fundusze unijne. Dzisiaj rolnicy
chcą znać możliwości dofinansowania i chcą mieć biznesplan, znać tendencje rynkowe, wyniki ekonomiczne danej branży, innymi słowy chcą mieć dobrą analizę ekonomiczną przedsięwzięcia, bo jest to podstawa
podejmowania decyzji.
Jeżeli chodzi zaś o działania, na których się koncentrujemy, to są to trzy główne obszary: modernizacja gospodarstw pod kątem zwiększania ich konkurencyjności i uzyskiwania niższych kosztów produkcji,
sprawy ochrony środowiska oraz kwestie społeczne,
zwłaszcza związane z różnymi formami aktywności
- począwszy od KGW do drobnej przedsiębiorczości
7
i dywersyfikacji dochodów rolniczych. I właśnie na
tych trzech obszarach będziemy się koncentrować.
Wrócę jeszcze do sprawy ochrony środowiska. Są
to niezwykle istotne zagadnienia, zwłaszcza w kontekście wymogów unijnych. Wystarczy przypomnieć,
że w roku 2020 aż 15% energii ma pochodzić ze źródeł
odnawialnych. Jeżeli Polska nie spełni tego warunku, będzie płacić potężne kary. Problem ten jest również wyzwaniem dla naszego Ośrodka. Dlatego też
w Lubaniu powstanie m.in. modelowa szkoleniowa
mała biogazownia, która zapoczątkuje powstanie Pomorskiego Centrum Innowacji Energetycznych, gdzie
rolnicy będą mogli zapoznać się z tymi technologiami.
Natomiast, jeżeli chodzi o priorytet społeczny, to
oprócz realizowania zadań związanych z przedsiębiorczością, prowadzimy prace nad przygotowaniem
projektu dotyczącego aktywizacji zawodowej osób
odchodzących z rolnictwa. Wiemy, że zmniejsza się
liczba gospodarstw. Obecnie w naszym województwie 60 tys. osób utrzymuje się z rolnictwa. Analitycy przewidują, że liczba ta może zmniejszyć się do
20 tys. Ci, którzy odejdą z rolnictwa muszą znaleźć
jakieś zajęcie. I my, jako Ośrodek, chcemy im w tym
pomóc. Na początku br. powołałem 10-osobowy zespół, składający się z pracowników PODR, który
zajmuje się właśnie przygotowaniem odpowiedniej
strategii aktywizacji zawodowej i pomocy rolnikom
w przekwalifikowaniu się. To największe wyzwanie
stojące przed obszarami wiejskimi naszego województwa na najbliższe 10 lat.
- Jakich zmian mogą spodziewać się pracownicy PODR?
Jesteśmy w okresie restrukturyzacji, stąd zmiany
kadrowe. Są to sprawy trudne, ale wstępnie można
powiedzieć, że przynoszą one założone efekty. Zmiany, które jeszcze nastąpią nie będą już tak głębokie, ale
na pewno czekają nas przesunięcia w związku z tym,
że chcielibyśmy większy nacisk położyć na sprawy
przedsiębiorczości i sprawy społeczne.
Poza tym bardzo dużym wyzwaniem jest dla nas
integrowana ochrona roślin. Przygotowujemy się do
projektu w tym zakresie i potrzebujemy zintensyfikowania działań kadry w tym temacie.
W przyszłości będziemy również zajmowali się rachunkowością rolniczą. Opracowujemy projekt, który
przygotuje naszą kadrę do prowadzenia księgowości
dla rolników, w każdym biurze powiatowym.
Chcemy również, by PODR wpisał się jako beneficjent w zadania realizowane przez Urząd Marszałkowski czy MRiRW. Musimy zatem dobrze wykorzystać przyszłe siedem lat, aby wspierać polskie
rolnictwo, ale też dobrze rozwijać naszą firmę. Tego
bez zaangażowania kadry nigdy nie osiągniemy. Mam
tego pełną świadomość i takiego zaangażowania oczekuję od pracowników.
W
Strzelinie po raz XXII odbyły się Targi Rolno
-Kwiatowe. Do udziału w Targach zgłosiło
się ponad 100 firm zaopatrujących rolnictwo
w ciągniki, maszyny rolnicze, nawozy mineralne, pasze i dodatki paszowe oraz gospodarstwa szkółkarskie
i ogrodnicze z bogatą ofertą roślin ozdobnych.
Największe ekspozycje przygotowały: Ulenberg
Sp. z o.o. z Główczyc, Raiffeisen Agro-Technika Sp.
z o.o. z Darżyna oraz Stikar ze Słupska - firma, która
na naszym lokalnym rynku niedawno rozpoczęła swoją
działalność, oferując małe ciągniki, kosiarki, wykaszarki i pilarki szwedzkiej firmy Stiga. Nie brakowało także firm zajmujących się dystrybucją środków ochrony
roślin. Bogatą ofertę przedstawiły Zakłady Chemiczne
„Organika Sarzyna” S.A. Swoje wyroby promowały
liczne firmy wykonujące bramy i ogrodzenia oraz producenci pieców ekologicznych. Były również stoiska
z wyrobami góralskimi, z drewna i rękodziełem ludowym. Na targach można było zaopatrzyć się w piękne
rośliny do ogrodu i obejrzeć różne rasy królików, gołębi, owiec, drobiu ozdobnego oraz ryb.
W części oficjalnej podziękowano wszystkim hodowcom, którzy wzięli udział w pokazie zwierząt.
Podczas targów odbywały się liczne imprezy promujące nasz powiat i osiągnięcia dziedzictwa kulturowego. Jedną z nich był przegląd zespołów ludowych. Wzięły w nim udział: „Ale Babki” i „Rogosz”
z Kobylnicy, Słupska Kapela „Zgoda”, Klub Seniora
Targi Rolno-Kwiatowe 2013
- Dziękuję za rozmowę.
Bożena Korzańska
8
Prezentacja ciągników firmy Raiffeisen
Targi Rolno-Kwiatowe w Strzelinie
z Dębnicy Kaszubskiej, „Kwiat Paproci” z Machowina,
„Babiniec” z Rowów oraz „Echo” z Objazdy. Publiczność gorąco oklaskiwała występy zespołów artystycznych, które włożyły wiele pracy w przygotowanie się
do imprezy i po raz kolejny wykazały się ogromnymi
zdolnościami. Porwały publiczność do wspólnej zabawy. Nie brakowało tańca, śpiewu, dobrego humoru
i fantastycznej atmosfery. Występujące zespoły otrzymały upominki i dyplomy ufundowane przez Starostę
Powiatu Słupskiego.
W sobotę rozegrano Otwarty Turniej Brydża Sportowego o Puchar Dyrektora PODR.
W niedzielę nastąpiło rozstrzygnięcie konkursów:
„Bezpieczne Gospodarstwo Rolne" i plastycznego
dla dzieci i młodzieży pn. „Segregacja odpadów komunalnych”. Ogłoszono również wyniki konkursów
na „Najciekawsze stoisko targowe” i „Hit targowy”.
Za najciekawsze komisja konkursowa uznała stoisko
Środkowo-Pomorskiego Związku Hodowców Gołębi
Rasowych i Drobiu Ozdobnego, zaś hitem targowym
zostały „trawniki z rolki” firmy „Trawa Grass”. Puchary oraz pamiątkowe dyplomy wręczyli: Wicemarszałek Województwa Pomorskiego - Czesław Elzanowski
oraz Dyrektor Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego - Aleksander Mach.
Rozstrzygnięcie konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”
Laureatka konkursu plastycznego
Występy zespołów ludowych
Zaproszeni goście
Kolejną naszą imprezą, na którą już dzisiaj serdecznie zapraszamy, są Jesienne Targi Ogrodnicze.
Odbędą się one w dniach 28 - 29 września br.
Laureat konkursu na „Najciekawsze stoisko targowe”
Alicja Staciwa
9
XXII Targi Rolno-Przemysłowe w Lubaniu
W
piękny słoneczny weekend, w dniach 8 i 9 czerwca br. odbyły się XXII
Targi Rolno-Przemysłowe oraz
Pomorska Wojewódzka Wystawa
Zwierząt Hodowlanych. Organizatorami tegorocznej imprezy byli:
Samorząd Województwa Pomorskiego i Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku.
Współorganizatorami byli Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Agencja Rynku Rolnego (Fundusz
Promocji Mleka, Mięsa Wołowego
i Mięsa Wieprzowego) oraz związki
i stowarzyszenia branżowe, powołane przez producentów rolnych,
funkcjonujące na rzecz hodowców
bydła, koni, trzody chlewnej, owiec,
kóz, gołębi, drobiu ozdobnego,
pszczelarzy i drobiu hodowlanego.
Podczas targów 300 firm zaprezentowało swoje oferty: pasze i dodatki paszowe, środki weterynaryjne,
wyposażenie budynków inwentarskich, maszyny rolnicze, materiały
budowlane i systemy grzewcze,
nawozy i środki ochrony roślin,
wydawnictwa. Obecni byli również
przedstawiciele instytucji obsługujących rolnictwo. Natomiast swój
dorobek hodowlany przedstawiło
155 hodowców.
10
Uroczyste otwarcie Targów
nastąpiło w sobotę. Już o godzinie 11.00 komisje oceny zwierząt
rozpoczęły pracę. O tytuły czempionów i wiceczempionów walczyły zwierzęta w kategorii bydło
mleczne i mięsne, konie, owce
i trzoda chlewna, a króliki, gołębie,
drób hodowlany, ptactwo ozdobne,
osioł i muł prezentowani byli w formie pokazu. Po dokonaniu oceny
zwierząt odbyły się spotkania hodowców podsumowujące dorobek
hodowlany i prezentujące wyniki
oceny za 2012 rok.
Niedziela rozpoczęła się uroczystą Mszą świętą w kościele
pw. bł. Jana Pawła II w Lubaniu,
którą odprawił Jego Ekscelencja
ks. biskup Wiesław Śmigiel. Po
mszy korowód w towarzystwie Orkiestry Begama wyruszył na plac
targowy, gdzie na scenie nastąpiło
oficjalne przywitanie gości i wręczone zostały odznaczenia resortowe „Zasłużony dla rolnictwa”.
W dalszej kolejności nastąpiło
ogłoszenie wyników konkursu na
Hit Targów. Za najciekawszą prezentację sprzętu rolniczego nagrodę
otrzymał Roltop Sp. z o.o. z Cedr
Małych za prezentację agregatu Fenix. Przedsiębiorstwo Wielobranżo-
we RolMax Bartłomiej Korda nagrodzono za bogatą prezentację sprzętu
uprawowego i robota udojowego ,
a Rolkom W. Schwoch & M. Bogun
Sp. jawna z Cedr Małych za prezentację ciągników.
W kategorii „Produkt spożywczy” najlepsza okazała się Gminna
Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” Sierakowice prezentująca
chleb żytni wieloziarnisty.
Kolejnym punktem programu
było podsumowania etapu regionalnego ogólnopolskiego konkursu
„Bezpieczne Gospodarstwo 2013”.
Pierwsze miejsce zdobyło gospodarstwo Państwa Anny i Pawła Łukaszewiczów, II lokata przypadła
Pani Marii Głowienke z Kosakowa,
zaś na trzecim miejscu uplasował
sie Arkadiusz Kropidłowski z Nowego Barkoczyna. Wyróżnienia
otrzymali Eugeniusz Gąsiorowski,
Leon Pobłocki i Piotr Syldak.
Podczas Targów odbył się konkurs na „Tradycyjną zupę pomorską”, w którym udział wzięły koła
gospodyń wiejskich.
Tuż po oficjalnych uroczystościach, na ringu odbyło się
podsumowanie Pomorskiej Wojewódzkiej Wystawy Zwierząt
Hodowlanych. Hodowcy, których
zwierzęta zdobyły tytuły czempionów i wiceczempionów zaprezentowali swoje zwierzęta na ringu
i odebrali pamiątkowe puchary
oraz dyplomy.
Dzieci hodowców, w wieku od
6 do 11 lat, dzielnie walczyły o tytuł miniczempiona w Konkursie
Młodego Hodowcy. Laureatem
tego konkursu została jałóweczka
prezentowana przez 11-letniego
Tomasza Pienschke z Mrzezina.
Zwiedzającym czas umilały występy zespołów złożonych z członkiń
KGW, a na zakończenie wystąpił
zespół disco polo - Casanova.
W ciagu dwóch dni przez teren
wystawienniczy przewinęło się ponad 50 tysięcy odwiedzających.
Zorganizowanie tak dużej imprezy nie byłoby możliwe, gdyby
nie pomoc sponsorów, którym za
wsparcie składamy serdeczne podziękowania. Wśród nich znaleźli
się:
•ABS Polska, Chemirol, De Heus,
Ekoplon S.A., PH Konrad, SHiUZ
z Bydgoszczy, WWS Polska Robert Pakuła, Palazzi Catering
i Eventy – te firmy sponsorowały
Wystawę Bydła Mlecznego,
•Iglotex,
•GS „Samopomoc Chłopska”
Żukowo,
•Rolkom W. Schwoch & M. Bogun
Sp. jawna,
•Osadkowski Raiffeisen Sp. z o.o.,
•GS „Samopomoc Chłopska” Sierakowice,
•Agencja Nieruchomości Rolnych,
Oddział Terenowy w Gdańsku
z siedzibą w Pruszczu,
•Urząd Gminy w Kościerzynie,
•Urząd Gminy w Nowej Karczmie,
•PPHU „Bogdan” Piotr Bogdanowicz z Bolesławowa,
•PTH „Broker” Mariusz Szwarc
Starogard Gdański,
•Pomorska Izba Rolnicza,
•Agencja Rynku Rolnego
Oddział Terenowy w Gdyni,
•Jerzy Bałachowski.
Organizatorzy
11
POMORSKA WOJEWÓDZKA WYSTAWA ZWIERZĄT HODOWLANYCH W LUBANIU
Najpiękniejsze zwierzęta na ringu
P
omorska Wojewódzka Wystawa Zwierząt Hodowlanych, która odbyła się w dniach 8 - 9 czerwca br., zgromadziła najwartościowsze zwierzęta
hodowlane z Pomorza. O tytuły czempionów walczyło
bydło mięsne, mleczne, trzoda chlewna, konie i owce.
Bydło mięsne
Ocenie poddane były cztery najpopularniejsze rasy:
limousine, charolaise, hereford i angus. O miano czempionów i wiceczempionów walczyły matki z cielętami,
u których oceniano pokrój i umięśnienie. W każdej rasie
wybierano czempiona i wiceczempiona. Spośród czempionów komisja wybrała czempiona wystawy. Superczempionem została krowa z cielęciem rasy charolaise
należąca do Pawła Bałachowskiego z Wysina. Komisja
konkursowa miała nie lada problem, bowiem wszystkie wystawiane sztuki reprezentowały bardzo wysoki
poziom.
oceny wiek od 150 dni do 220 dni - loszki i od 170 dni
do 250 dni - knurki; posiadały świadectwo zakwalifikowania w przypadku loszki i knurka mieszańcowego
oraz licencji w przypadku knurka rasy czystej i posiadały wynik pomiaru oceny przyżyciowej (zawartość mięsa
w tuszy) nie niższy niż 53%.
Sztuki prezentowane na wystawie charakteryzowały się wybitną mięsnością. Najwięcej pucharów zdobył
Zenon Hnatiuk z Rabacina.
Bydło mleczne
Tuż obok przepięknej stawki bydła mięsnego, smakoszy wołowiny przyciągało stoisko Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego oraz
Pomorskiego Stowarzyszenia Hodowców Bydła Ras
Mięsnych, na którym wspólnymi siłami zorganizowano degustację potraw z kaszubskiej wołowiny kulinarnej. Na zakończenie wystawy odbyło się spotkanie hodowców z Prezesem Polskiego Związku Hodowców
i Producentów Bydła Mięsnego – Pawłem Dakowskim,
na którym wyznaczono zadania na przyszłość. Hodowcy pełni optymizmu postawili przed sobą zadania
wcale niełatwe. Chodzi o to, by wołowina z Pomorza
zdobyła szersze grono odbiorców i częściej gościła na
polskich stołach.
Na wystawie eksponowane były tylko zwierzęta
urodzone w kraju, w następujących grupach wiekowych:
a)jałówki urodzone w okresie od 8.04 do 7.06.2012 r.,
b)jałówki urodzone w okresie od 8.02 do 7.04.2012 r.,
c) jałówki urodzone w okresie od 8.11.2011 r. do
7.02.2012 r.,
d)jałówki urodzone w okresie od 8.09 do 7.11.2011 r.,
e)jałówki urodzone w okresie od 8.06 do 7.09.2011 r.,
f) krowy ras mlecznych w okresie trwania laktacji,
g)grupa krów rasy ZB.
Trzoda chlewna
Na wystawie prezentowane były knurki i loszki rasy
PBZ i WBP, knurki krzyżówkowe duroc x pietrain oraz
loszki krzyżówkowe PBZ x WBP. Na wystawie mogły
być prezentowane zwierzęta, które: osiągnęły w dniu
12
Najpiękniejszą stawkę krów i jałowic przedstawiło Fortune z Cieszymowa. Jest to duże gospodarstwo,
które liczy 2244 ha ziemi, w tym 2078 gruntów rolnych
i 100 ha trwałych użytków zielonych. Bydła ogółem
jest 1000 sztuk, w tym krów – 417, a ich średnia wydajność wynosi 10683 kg mleka. O wysokim poziomie
hodowli świadczy fakt, że zarówno superczempionka
wystawy w kategorii krowy (pierwiastka Albertje),
jak i superczempionka w kategorii jałówki (Biggi 5)
przyjechały z Cieszymowa.
Wykaz czempionów i wiceczempionów
na Pomorskiej Wojewódzkiej Wystawie
Zwierząt Hodowlanych w Lubaniu
8 - 9 czerwca 2013 r.
Lp.
Owce
Do Lubania przyjechali laureaci wystawy w Poznaniu. Najliczniejsze stawki były reprezentowane
w ramach rasy owca pomorska, których mamy najwięcej w województwie – 7400 maciorek objętych kontrolą użytkowości. Były też piękne okazy czarnogłówki.
Hodowla owiec jest prawie w zaniku, więc tu dodatkowo należą się brawa dla wytrwałych. Mimo problemów i niskiej opłacalności, hodowla owiec na Pomorzu reprezentuje bardzo wysoki poziom.
Hodowca
BYDŁO MLECZNE
1.
Czempion
„Fortune” Sp. z o.o.
jałówki urodzone w okresie Cieszymowo
8.04 - 7.06.2012
2.
Wiceczempion
8.04 - 7.06.2012
3.
II Wiceczempion
Ośrodek Hodowli
jałówki urodzone w okresie Zarodowej „Gajewo”
8.04 - 7.06.2012
Sp. z o.o.
4.
Czempion
8.02 - 7.04.2012
5.
Wiceczempion
8.02 - 7.04.2012
6.
II Wiceczempion
Ośrodek Hodowli Zarodowej
jałówki urodzone w okresie Bobrowniki Sp. z o.o.
8.02 - 7.04.2012
7.
Czempion
Jarosław Słomski
jałówki urodzone w okresie - Małe Walichnowy
8.11.2011 - 7.02.2012
8.
Wiceczempion
Mirosław Etmański
jałówki urodzone w okresie - Borzestowska Huta
8.11.2011 - 7.02.2012
9.
Czempion
8.09.2011 - 7.11.2011
Konie
Na wystawie eksponowane były dwuletnie klacze
ras szlachetnych oraz roczne i dwuletnie klacze oraz
ogiery zimnokrwiste. Piękne rumaki przyciągały tysiące miłośników koni, którzy kibicowali w wyborze najpiękniejszych. Komisja oceniała pięć cech: typ, pokrój,
ruch, kondycję, pielęgnację i ogólne przygotowanie.
Puchary za klacze ras szlachetnych pojechały do
Stada Ogierów w Starogardzie Gdańskim, zaś w kategoriach koni zimnokrwistych prym wiodły zwierzęta
Romana Szultki z Sąpolna.
Kategoria
10. Wiceczempion
8.09.2011 - 7.11.2012
11. Czempion
„Fortune” sp. z o.o.
8.06.2011 - 7.09.2011
12. Superczempion wystawy
w kategorii jałówki
Cieszymowo
13. Czempion - krowy I laktacji
Cieszymowo
14. Wiceczempion - krowy
I laktacji
Cieszymowo
15. II Wiceczempion - krowy
I laktacji
Piotr i Katarzyna Bugowscy
- Tropy Sztumskie
16. Czempion - krowy II laktacji „Fortune” Sp. z o.o.
i dalszych laktacji
Cieszymowo
17. Wiceczempion - krowy
II laktacji i dalszych laktacji
Cieszymowo
18. II Wiceczempion - krowy
II laktacji i dalszych laktacji
Ośrodek Hodowli Zarodowej
„Gajewo” Sp. z o.o.
13
Lp.
Kategoria
Hodowca
19. Czempion - pierwiastki
w czasie trwania laktacji
rasa ZB
Eugeniusz i Krystyna Rejter
- Mojuszewska Huta
20. Wiceczampion - pierwiastki
w czasie trwania laktacji
rasa ZB
Piotr Szczepański
- Leśno Wybudowanie
w kategorii krowy
Cieszymowo
BYDŁO MIĘSNE
Lp.
Kategoria
Hodowca
KONIE
44. Czempion - klacze
dwuletnie ras szlachetnych
klacz Savona
Stado Ogierów Starogard
Gdański - Rzeczna
45. Wiceczempion - klacze
dwuletnie ras szlachetnych
klacz Jonacja
Gdański - Rzeczna
46. Czempion - klacze roczne
zimnokrwiste
klacz Finezja
Roman Szultka - Sąpolno
roczne zimnokrwiste
klacz Ugana
48. II Wceczempion - klacze
roczne zimnokrwiste
klacz Batalia
Tadeusz Kupper
- Wieżyca - Kolano
22. Czempion - krowa
z cielęciem rasy limousine
Adam Cieśliński
- Więckowy
23. Wiceczempion - krowa
z cielęciem rasy limousine
Tomasz Lipski - Karsin
z cielęciem rasy charolaise
Paweł Bałachowski - Wysin
z cielęciem rasy charolaise
Marian Bojanowski
- Pobłocie
49. Czempion - klacze
dwuletnie zimnokrwiste
klacz Lurana
z cielęciem rasy hereford
Gdański Sp. z o.o. - Rzeczna
klacz Kosta
Agnieszka Szultka - Sąpolno
z cielęciem rasy hereford
Gdański Sp. z o.o. - Rzeczna
51. II Wiceczempion - klacze
klacz Henna
Andrzej Derlecki - Grabowo
z cielęciem rasy angus
Andrzej Sołtysiński Orzełek
52. Czempion - ogiery roczne
zimnokrwiste
ogier Hipolit
29. Wiceczempion krowa
z cielęciem rasy angus
Andrzej Sołtysiński Orzełek
bydła ras mięsnych
krowa rasy charolaise
o imieniu Duchesse
Paweł Bałachowski - Wysin
53. Wiceczempion - ogiery
roczne zimnokrwiste
ogier Astor
54. II Wiceczempion - ogiery
roczne zimnokrwiste
ogier Magnat
55. Czempion - ogiery
ogier Welton
56. Wiceczempion - ogiery
ogier Bramis
Witold Świątek Brzeziński Brzeźno Szlacheckie
TRZODA
31. Czempion - knury rasy WBP Zenon Hnatiuk - Rabacino
32. Wiceczempion - knury rasy
WBP
Grzegorz Talewski - Czersk
33. Czempion - knury rasy PBZ
Szczepan Skrzypkowski Smołdzino
OWCE
34. Wiceczempion - knury rasy
PBZ
Jarosław Łoza - Rabacino
57. Czempion - tryki hodowlane Jerzy Mondry Dombrowski
rasy pomorskiej
- Tuchomko
35. II Wiceczempion - knury
rasy PBZ
Józef Stolc - Kiełpino
58. Czempion - tryki rozpłodowe Aleksandra Potulska
rasy pomorskiej
- Wolny Dwór, Wałachowo
36. Czempion - loszki rasy WBP Grzegorz Talewski - Czersk
37. Wiceczempion - loszki rasy
WBP
Zenon Hnatiuk - Rabacino
59. Wiceczempion tryki
Andrzej Kąkol
rozpłodowe rasy pomorskiej - Mojuszewska Huta
38. II Wiceczempion - loszki
rasy WBP
Zenon Hnatiuk - Rabacino
60. Czempion - maciorki rasy
pomorskiej
Jerzy Borzyszkowski Kalwaria
39. Czempion - loszki rasy PBZ
Zbigniew Terefenko
- Michałowo
61. Wiceczempion - maciorki
rasy pomorskiej
Antoni Gruchała - Węsierki
- Wielki Podleś
40. Wiceczempion - loszki rasy
PBZ
Andrzej Śnieg - Pastwa
rasy pomorskiej
Grzegorz Skiba - Miastko
41. II Wiceczempion - loszki
rasy PBZ
Jarosław Łoza - Rabacino
rasy pomorskiej
Jerzy Mondry Dombrowski
- Tuchomko
42. Czempion - loszki
krzyżówkowe PBZ x WBP
Henryk Jurczyński
- Wielgłowy
64. Czempion - maciorki ras
mięsnych
Zbigniew Ćwikliński
- Charnowo
43. Wiceczempion - loszki
krzyżówkowe PBZ x WBP
Ryszard Gumiński
- Miradowo
14
Helena Artyszuk
Żuławskie Targi Rolne
- podsumowanie
W dniach 15 – 16 czerwca br. odbyły się XX Żuławskie Targi
Rolne zorganizowane przez Pomorski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego, Oddział w Starym Polu przy współudziale
Samorządu Województwa Pomorskiego. Patronat medialny
objęły: Radio Gdańsk, Dziennik Bałtycki, Wrota Pomorza,
Dziennik Elbląski i Gazeta Malborska.
T
egoroczne Żuławskie Targi
Rolne obyły się bez żadnych
niespodzianek ze strony aury.
Słoneczna pogoda trwała przez cały
tydzień, dlatego zarówno przygotowania, jak i dwa dni targowe odbyły się w optymalnych warunkach
pogodowych. Miłą niespodzianką
była natomiast frekwencja wystawców. W roku naszego jubileuszu
gościliśmy na naszej imprezie 642
wystawców, a Targi odwiedziło
około 45 000 zwiedzających.
W głównym sektorze targowym, na powierzchni 11 000 m2
swoją ofertę przedstawiło 57 producentów i dystrybutorów maszyn,
urządzeń i narzędzi rolniczych
oferujących najnowsze osiągnięcia
techniczne w tej branży. Nie zabrakło nikogo z naszych stałych wystawców, przybyło natomiast wielu
nowych, którzy - mam nadzieję dołączą do grona stałych bywalców
w Starym Polu.
Sektor „Ogrodnictwo i szkółkarstwo” jak zwykle „pękał
w szwach”, dlatego nie byliśmy
w stanie zapewnić wszystkim chętnym firmom udziału w Targach.
Tłumy klientów dokonywało zakupów z myślą o upiększeniu swoich
ogrodów, trawników, tarasów i balkonów. Na 65 stoiskach ogrodnicy
i szkółkarze zgromadzili taką
różnorodność roślin, że zaspokoili oczekiwania każdego klienta.
W najbliższym sąsiedztwie można
było kupić środki do pielęgnacji
i ochrony roślin, ozdoby do ogrodów wykonane z drewna, ceramiki i wikliny. Do odpoczynku
i rekreacji na świeżym powietrzu
skłaniała oferta mebli ogrodowych
wykonanych z drewna - estetycznych i funkcjonalnych.
Wystawa Rękodzieła, Sztuki
Ludowej i Produktu Lokalnego
zgromadziła 69 wystawców. Rzemieślnicy i artyści ludowi przedsta-
15
wili nam swoje dokonania w bardzo
szerokim zakresie tematycznym.
W ramach tej wystawy odbył się
I etap konkursu „Wzorcowe stoisko promocji i sprzedaży produktów tradycyjnych oraz lokalnych”,
w którym udział wzięły KGW i lokalne stowarzyszenia.
Dużą atrakcją okazały się stoiska
oferujące produkty wytwarzane metodami tradycyjnymi. Było ich 25.
Mogliśmy degustować i robić zakupy wędlin, serów, chlebów, miodów,
nalewek i innych specjałów wytwarzanych z naturalnych produktów,
a wszystko w szerokim wyborze
i smakowitości. Obok wystawców
krajowych gościliśmy wytwórców
z Litwy i Austrii.
Równie ciekawie prezentowały się pozostałe bloki wystawowe.
„Budownictwo i wyposażenie
budynków inwentarskich” to blok,
w którym zobaczyliśmy nie tylko
nowoczesne wyposażenia dla ferm,
ale także bogatą ofertę materiałów
budowlanych i wykończeniowych.
„Chemia w rolnictwie” zaprezentowała ofertę producentów nawozów mineralnych i organicznych
oraz środków ochrony roślin. Obok
nie zabrakło stoisk oferujących alternatywne metody ochrony i nawożenia z zastosowaniem mikroorganizmów aktywnych. W tym
bloku prezentowały się również
firmy produkujące materiał siewny.
„Ekologia i ochrona środowiska” - ten blok jak zwykle zdominowali producenci kotłów energooszczędnych i przyjaznych dla
środowiska, często wykorzystujące
jako paliwo biomasę, ale nie mniejszym niż zwykle zainteresowaniem
cieszyły się stoiska promujące technologie odnawialnych źródeł energii.
W bloku „Pasze i dodatki paszowe” ofertę dla wszystkich gatunków
i grup zwierząt prezentowanych na
wystawie (i nie tylko) przedstawili najbardziej znaczący producenci
z tej branży. Blok ten nieprzypadkowo usytuowany był w sąsiedztwie
wystawy zwierząt, bowiem większość firm była jednocześnie sponsorami tej części Targów.
„Informacja i usługi” - w tym
bloku banki oferowały swoje pro-
16
dukty dla rolników, agencje informowały o formach wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich, PIP
i KRUS promowały bezpieczną
pracę w gospodarstwie rolnym.
Nieodzownym elementem Targów stały się stoiska handlowe
i usytuowane w ich sąsiedztwie wesołe miasteczko. Dzięki temu, kiedy
młodszej części naszych gości znudziły się stoiska branżowe, mogli
w towarzystwie mam udać się na
zakupy i zabawę.
Do wielkich atrakcji, sądząc po
tłumach zwiedzających, zaliczyć
możemy pokaz zwierząt. W trzech
obiektach mogliśmy zobaczyć ptaki
egzotyczne, gołębie, drób ozdobny
i króliki, w sumie 785 sztuk.
O Regionalnej Wystawie Zwierząt Hodowlanych, która jest nieodłącznym elementem Żuławskich
Targów Rolnych, przeczytają Państwo na sąsiednich stronach.
Na targach tradycyjnie, jak co
roku, przyznano wystawcom wyróżnienia targowe w następujących kategoriach:
„Najokazalsze stoisko” - Rolkom
Szwoch & Bogun Sp. j. z Cedr Małych;
„Hit Targowy”:
- Rolkom Szwoch & Bogun Sp. jawna
z Cedr Małych za kombinację uprawowo-siewną zamontowaną na
ciągniku Case IH Pima 170,
- „Kominki” Sylwester Kurcwald
z Elbląga za piec chlebowy,
- Ampol-Merol Sp. z o.o. z Wąbrzeźna za nawóz Agravita Aktiv 48;
„Walory Marketingowe Stoiska” firma Metroelektronika z Elbląga;
„Najlepsze Stoisko Ekologiczne”
- firma „Delfin” Kielce za oczyszczalnię mechaniczno-biologiczną
Delfin Pro Premium.
Organizacja XX Żuławskich
Targów Rolnych zyskała przychylne opinie naszych przełożonych,
wystawców i zwiedzających.
W tym miejscu chciałbym podziękować wszystkim osobom zaangażowanym w organizację Targów, którzy swoją wytężoną pracą
przyczynili się do takiej oceny naszego przedsięwzięcia.
Komisarz Targów
Włodzimierz Sawirski
Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych
w Starym Polu
R
egionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych
w Starym Polu odbyła się już po raz 14. Komisarzem Wystawy był Pan Ryszard Przekwas przedstawiciel Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mlecznego.
W wystawie uczestniczyło 62 hodowców z województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego.
Zaprezentowali oni łącznie 143 sztuki zwierząt, które były komisyjnie oceniane na ringach (poniżej lista
czempionów).
W grupie bydła mlecznego 14 hodowców wystawiło 46 sztuk rasy HO, zaś w grupie ras mięsnych
4 hodowców wystawiło 12 szt. (charolaise i limousine).
Grupę trzody chlewnej reprezentowało 16 hodowców,
którzy wystawili 41 sztuk świń (loszki ras PBZ, WBP,
loszki mieszańcowe ras matecznych oraz knurki PBZ,
WBP, pietrain i krzyżówkowe ras ojcowskich). Konie zaprezentowało 20 hodowców. Ocenie poddano
36 zwierząt (klacze ras szlachetnych i zimnokrwistych
oraz ogiery ras zimnokrwistych).
Krowy pierwiastki w czasie trwania laktacji
czempion – Fortune Sp. z o.o. Cieszymowo,
woj. pomorskie;
I wiceczempion – Gospodarstwo Rolne Sp. z o.o.,
Międzychód, woj. warmińsko-mazurskie;
II wiceczempion – Józef Kapłon, Marianka,
woj. warmińsko-mazurskie.
Krowy w czasie trwania II laktacji
czempion – Gospodarstwo Rolne Sp. z o.o.,
I wiceczempion – Józef Kapłon, Marianka,
woj. warmińsko-mazurskie;
II wiceczempion – Fortune Sp. z o.o. Cieszymowo,
woj. pomorskie.
Krowy w czasie trwania III i dalszej laktacji
czempion – Ośrodek Hodowli Zarodowej
„Gajewo” Sp. z o.o., woj. pomorskie.
Hodowcy nagrodzeni na XIV Regionalnej Wystawie
Zwierząt Hodowlanych w Starym Polu
BYDŁO MLECZNE
Jałówki urodzone w okresie 1.04 - 15.06.2012 r.
woj. pomorskie;
II wiceczempion - Fortune Sp. z o.o. Cieszymowo,
woj. pomorskie.
woj. pomorskie;
II wiceczempion – Ośrodek Hodowli Zarodowej
„Gajewo” Sp. z o.o., woj. pomorskie.
Superczempionem wystawy w kategorii jałówek
została Biggi 5 (czempionka z grupy jałówek urodzonych w okresie 16.06 - 30.09.2011 r.) z hodowli Fortune
Sp. z o.o. Cieszymowo, woj. pomorskie.
czempion – Gosprol Sp. z o.o. Krzyżanów,
woj. pomorskie;
I wiceczempion – Jarosław Słomski, Małe Walichnowy,
woj. pomorskie;
II wiceczempion – Piotr Żukowski, Wierciny,
woj. pomorskie.
Jałówki urodzone w okresie 16.06-30.09.2011 r.
woj. pomorskie;
wiceczempion – Fortune Sp. z o.o. Cieszymowo,
woj. pomorskie.
Superczempionem wystawy w grupie krów została
Albertie 313 (czempionka z grupy krów w czasie trwa-
17
nia I laktacji), również z hodowli Fortune Sp. z o.o. Cieszymowo, woj. pomorskie.
BYDŁO MIĘSNE
Rasa charolaise
czempion – Jerzy Bałachowski, Wysin, woj. pomorskie;
wiceczempion - Paweł Bałachowski, Wysin,
woj. pomorskie.
Rasa limousine
czempion – Marian Cieśliński, Więckowy, woj. pomorskie
wiceczempion - Adam Cieśliński, Więckowy,
woj. pomorskie.
Knurki rasy pietrain
Z uwagi na małą liczbę zwierząt w tej grupie nie dokonano wyboru czempionów. Za najlepsze zwierzę w tej
rasie uznano knurka z hodowli Jerzego Sewastjaniuka,
Niedziały, woj. warmińsko-mazurskie.
Knurki krzyżówkowe ras ojcowskich
czempion - Henryk Lesiński, Gospodarstwo Rolno
-Hodowlane, Mierzyn, woj. warmińsko-mazurskie;
wiceczempion – Agnieszka Tokarska-Dziąba,
Tuszewo, woj. warmińsko-mazurskie;
wiceczempion – Henryk Lesiński, Gospodarstwo
Rolno-Hodowlane, Mierzyn, woj. warmińsko-mazurskie.
Superczempionem wystawy został knurek rasy
PBZ, którego właścicielem jest Pan Jerzy Sewastjaniuk,
Niedziały, woj. warmińsko-mazurskie.
TRZODA CHLEWNA
Loszki WBP
Z uwagi na małą liczbę zwierząt w tej grupie nie dokonano wyboru czempionów. Za najlepsze zwierzę w tej
rasie uznano loszkę z hodowli Grzegorza Talewskiego, Łubianka, woj. pomorskie.
Loszki PBZ
czempion – Henryk Lesiński, Gospodarstwo Rolno-Hodowlane, Mierzyn, woj. warmińsko-mazurskie;
wiceczempion - Andrzej Śnieg, Pastwa, woj. pomorskie;
wiceczempion – Marek Mokwa, Subkowy, woj. pomorskie.
Loszki mieszańcowe ras matecznych
czempion – Henryk Jurczyński, Wielgłowy
woj. pomorskie;
wiceczempion – Ryszard Gumiński, Miradowo,
woj. pomorskie.
KONIE
Klacze roczne zimnokrwiste
czempion – Szymon Głuszczuk, Rozpędziny,
woj. pomorskie;
wiceczempion – Edmund Wenskowski, Piekło,
woj. pomorskie.
Klacze dwuletnie zimnokrwiste
czempion – Andrzej Stefański, Sołtyski,
woj. pomorskie;
wiceczempion – Marcin Krupkowski, Barcice,
woj. pomorskie.
Knurki WBP
czempion – Grzegorz Talewski, Łubianka,
woj. pomorskie;
wiceczempion - Mirosław Koss, Gnieżdżewo,
woj. pomorskie.
Knurki PBZ
czempion – Jerzy Sewastjaniuk, Niedziały,
woj. warmińsko-mazurskie;
wiceczempion – Andrzej Śnieg, Pastwa,
woj. pomorskie;
wiceczempion – Henryk Lesiński, Gospodarstwo Rolno-Hodowlane, Mierzyn, woj. warmińsko-mazurskie.
18
Ogiery roczne zimnokrwiste
czempion – Robert Grunwald, Koślinka,
woj. pomorskie;
wiceczempion – Andrzej Stefański, Sołtyski,
woj. pomorskie.
Ogiery dwuletnie zimnokrwiste
czempion – Rafał Rojewski, Sadłuki, woj. pomorskie;
wiceczempion - Rafał Rojewski, Sadłuki, woj. pomorskie.
Klacze roczne ras szlachetnych
czempion – Andrzej Derlecki, Grabowo, woj. pomorskie;
wiceczempion – Stado Ogierów Starogard Gdański
Spółka z o.o., Rzeczna, woj. warmińsko-mazurskie.
zentowali m.in.: drób ozdobny, króliki, gołębie i ptaki
egzotyczne. Odbyła się również degustacja wyrobów
z mięsa wołowego przygotowana przez Gospodarstwo
Agroturystyczne „Vitalis”.
Odbył się także Konkurs Młodego Hodowcy, w którym wzięło udział ośmioro dzieci z województwa pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Zaprezentowały
one 8 cieląt staranie przygotowanych do pokazu.
Klacze trzyletnie ras szlachetnych
czempion – Andrzej Derlecki, Grabowo, woj. pomorskie;
wiceczempion – Artur Kiempa, Redzikowo,
woj. pomorskie.
 Warto przeczytać
Gratuluję wszystkim zwycięzcom. Organizatorom
i współorganizatorom dziękuję za wsparcie i wykonaną pracę, a wszystkim sponsorom i współfinansującym, w imieniu hodowców i własnym, dziękuję za
nagrody i dofinansowanie wystawy.
Wanda Barańska
Reklama
Superczempionem wystawy w kategorii klacze
ras szlachetnych została Loresca-J z hodowli Pana Andrzeja Derleckiego, Grabowo, woj. pomorskie.
Superczempionem wystawy w kategorii klacze
rasy zimnokrwistej została Samanta z hodowli Pana
Szymona Głuszczuk, Rozpędziny, woj. pomorskie.
Superczempionem wystawy w kategorii ogiery
rasy zimnokrwistej został Bankier z hodowli Pana Rafała Rojewskiego, Sadłuki, woj. pomorskie.
W czasie wystawy hodowcy otrzymali liczne wyróżnienia i nagrody za wyniki w pracy hodowlanej.
Wystawie zwierząt hodowlanych towarzyszył również pokaz drobnego inwentarza. Wystawcy zapre-
RYNEK ŚWIŃ: HISTORIA UPADKU!
W Polsce od jakiegoś czasu obserwuje się załamanie
sektora produkcji trzody chlewnej. Wśród najczęściej podawanych przyczyn takiego stanu rzeczy wymienia się
duże rozdrobnienie i nierówną jakość surowca. Ponadto
gospodarstwa utrzymujące 50 - 200 sztuk trzody chlewnej, dostarczające ponad 30% surowca dla zakładów,
praktycznie nie mogły korzystać ze wsparcia unijnego
na rozwój i modernizację produkcji. W efekcie brakuje
w naszym kraju nowoczesnych chlewni, które mogłyby
konkurować z wiodącymi firmami zagranicznymi.
Kolejnym czynnikiem prowadzącym do załamania polskiego rynku trzody chlewnej są źle zorganizowane zakłady mięsne, które często korzystają z surowca pochodzącego z eksportu, nie wspierając w ten
sposób krajowej bazy surowcowej. Przyczynia się to
do spadku liczby ubojni.
Wśród grup producenckich tylko nieliczne spełniają swoje podstawowe zadania, których celem jest
poprawa opłacalności chowu. Wciąż zbyt słaba jest
także reprezentacja producentów trzody chlewnej na
szczeblu krajowym.
Rzepak
ozimy
CalifOrnium
firmy Monsanto
do nabycia u dystrybutorów
materiału siewnego
oraz w
firmie
ObrOl .
w sprzedazy wysyłkowej
www.obrol.pl
tel. 61 817 30 68, fax 61 818 15 23
Karol Bujoczek, Rynek świń: historia upadku! (Top Agrar
Polska 2013 nr 3, s.18-21)
Rolniczy Magazyn Elektroniczny nr 55/2013
19
Dla wsi i regionu
ARiMR przyjmuje wnioski
o wsparcie na posadzenie lasu
Jak co roku w czerwcu i lipcu Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przyjmuje
wnioski o przyznanie pomocy w ramach działania „Zalesianie gruntów rolnych i zalesianie
gruntów innych niż rolne”. W tym roku wnioski można składać od 3 czerwca do 31 lipca,
w biurach powiatowych ARiMR. Wsparcie takie udzielane jest w ramach Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 i jest to już siódmy nabór wniosków finansowany
z tego budżetu.
P
omoc na zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne, kierowana jest
do rolników, którzy gospodarują na słabych jakościowo glebach i nie osiągają zadowalających plonów lub np. zaprzestają działalności produkcyjnej, bowiem nie opłacało im się to ekonomicznie. Rezygnując
z prowadzenia działalności rolniczej na takich gruntach i sadząc tam las, mogą liczyć na otrzymywanie
wsparcia finansowego z ARiMR. Powiększanie obszarów leśnych niesie ze sobą również niezaprzeczalne
korzyści ekologiczne i środowiskowe. Więcej lasów
to czystsze powietrze, zdrowszy klimat, a także wybiegając bardzo daleko w przyszłość większe pokłady
węgla.
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udziela pomocy finansowej na zalesienie gruntów
rolnych, jak i zalesianie gruntów innych niż rolne. Warunki, niezbędne dokumenty do uzyskanie pomocy,
jak i kwoty wsparcia są zróżnicowane w zależności
od tego, czy rolnik zamierza zalesić grunty rolne czy
grunty inne niż rolne.
Na jakich gruntach można posadzić las?
Pomoc na zalesianie gruntów rolnych jest przyznawania do gruntów stanowiących grunty orne lub sady.
Pomoc na zalesianie gruntów innych niż rolne jest
przyznawana do gruntów wykazanych w ewidencji
gruntów jako użytki rolne bądź grunty zadrzewione
i zakrzewione na użytkach rolnych, niewykorzystywane do produkcji rolniczej lub do gruntów, dla których zalesienie stanowi racjonalny sposób zagospodarowania w szczególności ze względu na funkcje
wodochronne lub glebochronne.
Pomoc na zalesianie gruntów rolnych i innych niż
rolne jest przyznawana do gruntów:
• przeznaczonych do zalesienia w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku
braku tego planu, gdy zalesianie tych gruntów nie jest
sprzeczne z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;
• stanowiących własność rolnika składającego wniosek
albo jego małżonka lub współwłasność tego rolnika;
• o powierzchni większej niż 0,5 ha i szerokości więk-
20
szej niż 20 m, przy czym wymagań tych nie stosuje
się, jeżeli grunty graniczą z lasem, a ich powierzchnia wynosi co najmniej 0,1 ha;
• położonych poza:
- obszarami Natura 2000 lub obszarami znajdującymi się na liście, o której mowa w art. 27, ust. 3,
pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody (Dz.U. nr 151, poz. 1220, z późn. zm.),
chyba że planowane zalesienie nie jest sprzeczne
z planami ochrony albo planami zadań ochronnych tych obszarów,
- obszarami rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, parków narodowych lub obszarami
ich otulin, chyba że planowane zalesienie nie jest
sprzeczne z celami ochrony tych obszarów.
Pomoc na zalesianie może być przyznana jednemu
rolnikowi w ramach Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich do powierzchni nie większej niż 100 ha.
Kto może ubiegać się o wsparcie na zalesianie
gruntów?
O płatności na zalesianie gruntów rolnych może
ubiegać się rolnik, który:
• został wpisany do ewidencji producentów (prowadzonej przez ARiMR),
• zobowiązał się do:
- wykonania zalesienia gruntów, na których do
dnia złożenia wniosku o pomoc była prowadzona działalność rolnicza,
- pielęgnacji założonej uprawy leśnej, przez okres
5 lat od dnia wykonania zalesienia - zgodnie z planem zalesienia, w rozumieniu przepisów o lasach,
- prowadzenia założonej uprawy leśnej, przez 15 lat
od dnia uzyskania pierwszej płatności na zalesianie,
- przestrzegania na terenie całego gospodarstwa
-norm i wymogów wzajemnej zgodności, określonych w przepisach o płatnościach w ramach
systemów wsparcia bezpośredniego,
• uzyskał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta - jeżeli uzyskanie takiej decyzji dla planowanego zalesienia jest wymagane przepisami ustawy
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
Dla wsi i regionu
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
O płatności na zalesianie gruntów innych niż rolne
może ubiegać się rolnik, który:
- został wpisany do ewidencji producentów (prowadzonej przez ARiMR),
• zobowiązał się do:
- wykonania zalesienia gruntów innych niż rolne
z sukcesją naturalną, na których:
- występują drzewa lub krzewy pochodzące
z sukcesji naturalnej, należące do rodzimych
gatunków lasotwórczych,
- drzewa występują w kępach o powierzchni co
najmniej 5 arów,
- powierzchnia kęp, o powierzchni co najmniej
5 arów, stanowi nie mniej niż 10% powierzchni
gruntu przeznaczonego do zalesienia,
- wiek drzew lub krzewów wyrosłych w wyniku zaprzestania użytkowania rolniczego nie
przekracza 20 lat
lub
- wykonania zalesienia gruntów innych niż rolne, wskazanych w planie zalesienia jako grunty,
które po zalesieniu spełniać będą funkcje wodochronne lub glebochronne,
- pielęgnacji założonej uprawy leśnej, przez okres
5 lat od dnia wykonania zalesienia - zgodnie z planem zalesienia, w rozumieniu przepisów o lasach,
• uzyskał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta - jeżeli uzyskanie takiej decyzji dla planowanego zalesienia jest wymagane przepisami ustawy
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Rodzaj i wysokość wsparcia
Pomoc na zalesianie obejmuje:
a)wsparcie na zalesienie - stanowiące jednorazową,
zryczałtowaną płatność z tytułu poniesionych kosztów zalesienia i ewentualnego ogrodzenia uprawy
leśnej w przeliczeniu na hektar zalesionych gruntów, wypłacaną w pierwszym roku, licząc od dnia
wykonania zalesienia. Wysokość wsparcia na zalesianie uzależniona jest od:
- proporcji gatunków iglastych i liściastych w strukturze uprawy;
- zabezpieczenia przed zwierzyną (grodzenie 2-metrową siatką metalową);
- konfiguracji terenu;
- zastosowania sadzonek zwykłych lub sadzonek
mikoryzowanych z zakrytym systemem korzeniowym.
Kwota pomocy przyznawanej w ramach wsparcia na zalesianie gruntów rolnych wynosi od 4160 do 6260 zł/ha.
Kwota pomocy przyznawanej w ramach wsparcia
na zalesianie wynosi od 1700 (w przypadku zalesienia
z wykorzystaniem sukcesji naturalnej) do 6260 zł/ha.
Dodatkowo można również uzyskać pomoc za
wykonanie zaleconego przez nadleśniczego, ogrodzenia młodej uprawy leśnej 2-metrową siatką metalową,
w kwocie 2590 zł/ha lub 6,50 zł za metr bieżący wykonanego ogrodzenia.
b)premię pielęgnacyjną - stanowiącą zryczałtowaną
płatność z tytułu poniesionych kosztów prac pielęgnacyjnych oraz ochrony uprawy leśnej przed zwierzyną w przeliczeniu na hektar zalesionych gruntów,
wypłacaną corocznie przez 5 lat, licząc od dnia wykonania zalesienia.
Wysokość premii jest uzależniona od konfiguracji terenu oraz kosztów prac pielęgnacyjnych określonych w planie zalesienia, w tym przede wszystkim:
odchwaszczania, czyszczenia wczesnego oraz ochrony
sadzonek przed zwierzyną.
Kwota pomocy przyznawanej w ramach premii
pielęgnacyjnej z tytułu zalesiania gruntów rolnych
wynosi 970 lub 1360 zł/ha.
pielęgnacyjnej z tytułu zalesiania gruntów innych niż
rolne wynosi od 970 do 2050 zł/ha.
Dodatkowo można również uzyskać pomoc za zastosowanie zaleconych przez nadleśniczego, środków
ochrony młodej uprawy leśnej przed zwierzyną, w wysokości od 190 do 700 zł/ha.
c) premię zalesieniową - stanowiącą zryczałtowaną
płatność z tytułu utraconych dochodów wynikających z przeznaczenia gruntów rolnych na grunty
21
Dla wsi i regionu
leśne w przeliczeniu na hektar zalesionych gruntów,
wypłacaną corocznie przez 15 lat, licząc od dnia wykonania zalesienia.
Otrzymują ją tylko ci rolnicy, którzy udokumentowali uzyskanie w roku poprzedzającym złożenie
wniosku, co najmniej 25% dochodów z rolnictwa.
Do dochodów z rolnictwa zaliczają się:
- dochody z pracy w gospodarstwie rolnym obliczone jako iloczyn powierzchni gruntów będących
własnością rolnika w dniu złożenia wniosku o pomoc oraz wysokości przeciętnego dochodu z pracy
w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha
przeliczeniowego;
- dochody z tytułu prowadzenia działów specjalnych
produkcji rolnej uzyskane w roku poprzedzającym
rok, w którym złożono wniosek o pomoc.
zalesieniowej wynosi 1580 zł/ha.
Premia zalesieniowa nie jest wypłacana w przypadku zalesiania gruntów innych niż rolne.
Rolnik ubiegający się o przyznanie pomocy na zalesianie, jeszcze przed złożeniem w biurze powiatowym
ARiMR wniosku o przyznanie pomocy na zalesianie, powinien posiadać plan zalesienia, który zawiera wytyczne dotyczące założenia i prowadzenia uprawy leśnej.
Plan zalesienia
Opracowany przez nadleśniczego plan zalesienia
dla gruntów rolnych oraz gruntów innych niż rolne
powinien zawierać w szczególności:
1)dane dotyczące rolnika:
- imię i nazwisko albo nazwę,
- określenie miejsca zamieszkania i adresu albo
siedziby i adresu,
- numer identyfikacyjny rolnika nadany w trybie
przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie pomoc płatności,
2)powierzchnię uprawy leśnej, stanowiącej podstawę
do obliczenia pomocy na zalesianie,
3)dane dotyczące położenia gruntów przeznaczonych
do zalesienia,
4)określenie typów siedliskowych lasu dla gruntów
przeznaczonych do zalesienia z uwzględnieniem strefy ekotonowej i zakładania ognisk biocenotycznych,
5)określenie składu gatunkowego upraw leśnych dla
poszczególnych typów siedliskowych lasu z uwzględnieniem strefy ekotonowej,
6)określenie odległości między sadzonkami drzew
i krzewów, warunków techniczno-produkcyjnych
sadzonek, liczby sadzonek na hektar, liczby sadzonek potrzebnych do zalesienia oraz formy zmieszania gatunków drzew i krzewów, zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 19 marca 2009 roku w sprawie
szczegółowych warunków i trybu przyznawania
pomocy finansowej w ramach działania „Zalesianie
gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych
22
niż rolne” objętego Programem Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007 - 2013,
7)informacje dotyczące:
- uprawy gleby na gruntach przeznaczonych do
zalesienia, w tym:
- sposobu przygotowania gleby,
- wymagań, jakie powinien spełnić sprzęt służący do przygotowania gleby,
- określenia terminu przygotowania gleby;
- sadzenia sadzonek drzew i krzewów, w tym:
- metody sadzenia drzew i krzewów poszczególnych gatunków,
- określenia terminu i kolejności sadzenia poszczególnych gatunków drzew i krzewów;
- czynności wykonywanych w ramach pielęgnacji
założonej uprawy leśnej oraz opisu sposobu i terminu wykonania poprawek, czyszczeń wczesnych
i późnych;
- ochrony uprawy leśnej przed zwierzętami, w tym:
- sposobu grodzenia, powierzchni przeznaczonej
do grodzenia oraz terminu wykonania grodzenia i terminu jego utrzymania,
- sposobu stosowania repelentów oraz powierzchni, na której przewidziano ich zastosowanie i terminu ich zastosowania;
- ochrony przeciwpożarowej uprawy leśnej;
- wymagań, jakie powinno spełniać zalesienie ze
względu na potrzeby ochrony środowiska, ze
szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych;
- część graficzną planu zalesienia, którą stanowi
kopia części mapy ewidencji gruntów i budynków lub jej powiększenie z naniesionymi oznaczeniami poszczególnych gruntów przeznaczonych do zalesiania.
Ponadto plan zalesienia powinien:
• obejmować grunty graniczące ze sobą, tworzące jeden kompleks przeznaczony do zalesienia,
• być sporządzony odrębnie dla gruntów rolnych
albo gruntów innych niż rolne, przy uwzględnieniu
stanu faktycznego gruntów przeznaczonych do zalesienia, których granice są oznakowane w terenie.
W przypadku zalesiania gruntów innych niż rolne
dodatkowo plan zalesienia powinien zawierać:
• określenie powierzchni zajętej przez kępę lub kępy
drzew pochodzących z sukcesji naturalnej lub
• wskazanie, czy planowane zalesienie ma charakter
zalesienia pełniącego funkcje wodochronne lub glebochronne zgodnie z Zasadami Hodowli Lasu.
W przypadku, gdy do zalesienia zostało przeznaczonych kilka odrębnych kompleksów, każdy z nich powinien zostać uwzględniony w oddzielnym planie zalesienia i wniosku o przyznanie pomocy na zalesianie.
Dokumenty niezbędne do ubiegania się o pomoc
na zalesianie
1. Wniosek o przyznanie pomocy na zalesianie,
2. Załączniki:
Dla wsi i regionu
• kopia planu zalesienia, potwierdzona za zgodność
z oryginałem przez nadleśniczego, który sporządził
ten plan, wraz z załącznikami do planu zalesiania;
• wydane przez właściwy organ gminy zaświadczenie o:
- wysokości dochodu z pracy w gospodarstwie
rolnym albo
- liczbie hektarów przeliczeniowych stanowiącej
podstawę opodatkowania podatkiem rolnym,
ustalonej na podstawie ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. nr 136, poz.
969, z późn. zm.), jeżeli rolnik ubiega się o pomoc
na zalesianie gruntów rolnych;
• wydane przez naczelnika urzędu skarbowego zaświadczenie o dochodach z tytułu prowadzenia
działów specjalnych produkcji rolnej uzyskane
w roku poprzedzającym rok, w którym złożono
wniosek o pomoc - w przypadku gdy rolnik uzyskał takie dochody i ubiega się o pomoc na zalesianie gruntów rolnych;
• dokument potwierdzający wysokość dochodów spoza rolnictwa, uzyskanych w roku poprzedzającym
rok, w którym został złożony wniosek o pomoc albo
zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego o braku tych dochodów - jeżeli rolnik ubiega się o pomoc
na zalesianie gruntów rolnych;
• dokumenty potwierdzające własność lub współwłasność gruntów przeznaczonych do zalesienia;
oraz pisemną zgodę:
- pozostałych współwłaścicieli na zalesienie gruntów rolnych lub gruntów innych niż rolne, jeżeli
grunty stanowią przedmiot współwłasności,
- małżonka rolnika na zalesienie gruntów rolnych
lub gruntów innych niż rolne, jeżeli grunty stanowią własność małżonka rolnika;
• decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach - jeżeli uzyskanie takiej decyzji dla planowanego zalesienia jest wymagane przepisami ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko;
• oświadczenie rolnika zawierające wykaz działek
ewidencyjnych, na których:
- jest prowadzona uprawa pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa,
- w obrębie działki rolnej znajdują się:
- drzewa będące pomnikami przyrody, objęte
ochroną na podstawie przepisów ustawy z dnia
16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.
nr 151, poz. 1220, z późn. zm.),
- rowy, których szerokość nie przekracza 2 m,
- oczka wodne o łącznej powierzchni mniejszej
niż 100 m2.
- jeżeli rolnik ubiega się o pomoc na zalesianie gruntów rolnych.
Dokument ten nie jest wymagany, jeżeli rolnik w danym roku kalendarzowym ubiega się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej i do wniosku obszarowego
dołączył materiał graficzny (materiał geograficzny).
Co dalej dzieje się ze złożonym wnioskiem?
Wniosek o przyznanie pomocy poddawany jest
weryfikacji przez pracowników ARiMR. W jej trakcie,
w szczególności sprawdzana jest kompletność i poprawność sporządzonego przez nadleśniczego planu
zalesienia.
W przypadku, gdy sporządzony plan zalesienia
będzie niekompletny, rolnik zostanie wezwany do
uzupełnienia braków formalnych.
Po weryfikacji wniosku, kierownik biura powiatowego ARiMR wydaje postanowienie o spełnieniu
warunków do przyznania pomocy na zalesianie lub
decyzję o odmowie przyznania pomocy. Otrzymanie przez rolnika takiego postanowienia, umożliwia
rozpoczęcie przez niego prac zalesieniowych zgodnie ze sporządzonym przez nadleśniczego planem
zalesienia.
O wykonaniu zalesienia, rolnik powiadamia nadleśniczego, który wydaje wówczas zaświadczenie o zgodności zalesienia z planem zalesienia.
Następnie rolnik dostarcza do biura powiatowego
ARiMR w terminie do 20 maja roku, w którym zalesienie wykonano wiosną albo roku następującego po
roku, w którym zalesienie wykonano jesienią:
- oświadczenie o wykonaniu zalesienia zgodnie z planem zalesienia,
- zaświadczenie nadleśniczego potwierdzające fakt wykonania zalesienia zgodnie z planem zalesienia wraz
z kopią protokołu z odbioru zalesionych gruntów.
Wtedy kierownik biura powiatowego ARiMR wydaje decyzję o przyznaniu pomocy na zalesianie.
Pomoc na zalesianie w kolejnych latach
W celu otrzymania płatności w kolejnych latach,
rolnik zobowiązany jest do składania corocznie wniosku o wypłatę pomocy na zalesianie, w terminie od
15 marca do 15 maja danego roku.
Premia pielęgnacyjna w piątym roku od zalesienia oraz premia zalesieniowa, począwszy od piątego roku od zalesienia, jest wypłacana po uprzednim
przekwalifikowaniu zalesionego gruntu na grunt leśny, dokonywanym w formie decyzji, wydanej przez
starostę właściwego ze względu na położenie gruntów objętych zalesieniem albo w wyniku modernizacji ewidencji gruntów i budynków. Kopię decyzji
w sprawie przekwalifikowania gruntu rolnego na
grunt leśny albo zaświadczenie o przekwalifikowaniu zalesionego gruntu na grunt leśny w wyniku
modernizacji ewidencji gruntów i budynków, rolnik
składa do kierownika biura powiatowego Agencji
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do końca roku kalendarzowego, w którym upływa 5 lat od
dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu zalesienia
zgodnie z planem zalesienia.
Departament Płatności Bezpośrednich
Departament Komunikacji Społecznej
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
23
Dla wsi i regionu
Aktualne informacje prawne dla rolnictwa
Akt prawny
Dotyczy
Istotne informacje
Rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 18 kwietnia 2013 r.
poz. 533/2013
Zmiany rozporządzenia w sprawie warunków
wynagradzania za pracę i przyznawania innych
świadczeń związanych z pracą pracownikom
jednostek doradztwa rolniczego
Data ogłoszenia:
7 maja 2013 r.
Data wejścia w życie:
10 maja 2013 r.
poz. 534/2013
Zmiany rozporządzenia w sprawie ramowego
statutu wojewódzkich ośrodków doradztwa
rolniczego
Data ogłoszenia:
7 maja 2013 r.
10 maja 2013 r.
poz. 539/2013
Szczegółowych wymagań dotyczących
wytwarzania i jakości mieszanek dla ochrony
środowiska oraz wzoru świadectwa mieszanki dla
ochrony środowiska
Data ogłoszenia:
9 maja 2013 r.
23 maja 2013 r.
Szkoleń w zakresie środków ochrony roślin
Data ogłoszenia:
10 maja 2013 r.
24 maja 2013 r.
z dnia 6 maja 2013 r.
poz. 555/2013
Określenia wartości standardowej na 2013 r.
Data ogłoszenia:
25 kwietnia 2013 r.
z dniem następnym po dniu
ogłoszenia.
Ustawa
z dnia 8 marca 2013 r.
poz. 559/2013
Zmiany ustawy o zwrocie podatku akcyzowego
zawartego w cenie oleju napędowego
wykorzystywanego do produkcji rolnej
Data ogłoszenia:
13 maja 2013 r.
12 czerwca 2013 r.
Wprowadzenia programu wykrywania
występowania zakażeń wirusem choroby
niebieskiego języka na 2013 r.
Data ogłoszenia:
15 maja 2013 r.
29 maja 2013 r.
Zmiany rozporządzenia w sprawie krajowych
laboratoriów referencyjnych
Data ogłoszenia:
21 maja 2013 r.
4 czerwca 2013 r.
Zmiany rozporządzenia w sprawie zakazu
stosowania materiału siewnego odmian
kukurydzy MON 810
Data ogłoszenia:
22 maja 2013 r.
z dniem następnym po dniu
ogłoszenia.
poz. 593/2013
Wprowadzenia zakazu prowadzenia połowów
szprota w podobszarach 22–32 Morza
Bałtyckiego
Data ogłoszenia:
22 maja 2013 r.
25 maja 2013 r.
poz. 601/2013
Zmiany rozporządzenia w sprawie
szczegółowych warunków i trybu przyznawania,
wypłaty i zwracania pomocy finansowej na
realizację środków objętych osią priorytetową
4. Zrównoważony rozwój obszarów zależnych
od rybactwa, zawartą w programie operacyjnym
„Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa
i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007–2013”
Data ogłoszenia:
23 maja 2013 r.
24 maja 2013 r.
poz. 554/2013
Rozporządzenie Rady Ministrów
poz. 561/2013
poz. 581/2013
Rozporządzenie Rady Ministrów
poz. 590/2013
Na podstawie dostępnych materiałów opracowała Joanna Woźnica
24
Zarządzanie gospodarstwem rolnym
Analiza gospodarstw rolnych
w powiatach województwa pomorskiego (cz. I)
R
olnictwo jest ważnym sektorem gospodarki
zależnym od wielu różnorodnych czynników.
Na jego rozwój wpływają zarówno uwarunkowania przyrodnicze jak i pozaprzyrodnicze. Warunki
poza przyrodnicze, zwane także społeczno-ekonomicznymi, to przede wszystkim zasoby kapitału ludzkiego, struktura agrarna, poziom mechanizacji oraz
infrastruktura techniczna. Natomiast do głównych
elementów środowiska naturalnego, mających bezpośredni wpływ na sposób użytkowania ziemi, na rodzaj
uprawianych gatunków oraz intensywność produkcji
rolniczej, zaliczane są warunki klimatyczne, zasoby
wodne, warunki glebowe oraz ukształtowanie terenu.
Jeżeli chodzi o klimat województwa pomorskiego, to
ma on charakter łagodny z wyraźnymi wpływami morskimi. Skutkuje to przesunięciem pór roku w stosunku
do Polski środkowej, a także skróceniem okresu wegetacji roślin. Wiosny i lata są tutaj opóźnione i krótsze,
z kolei okres przedzimowy, zimy i przedwiośnia są
znacznie dłuższe, co przekłada się na przesunięcie terminów zbiorów.
Województwo pomorskie cechuje duże zróżnicowanie w jakości gleb oraz wachlarz układów krajobrazowych. Najlepsze i najżyźniejsze gleby występują na
Żuławach i Powiślu. W tych regionach uzyskuje się
najwyższe plony zbóż, buraków cukrowych i rzepaku. Tereny te stanowią także potencjalne obszary do
rozwoju warzywnictwa i sadownictwa. Regiony nadmorskie, charakteryzują się znacznym pofałdowaniem
terenu, na którym występuje duża ilość trwałych użytków zielonych sprzyjających hodowli bydła. Region
Kaszub wyróżnia się dużą lesistością, obfitością jezior
i oczek wodnych. Gleby są słabszej klasy, głównie piaski i żwiry, stąd ich niższa przydatność rolnicza. Uzyskiwane plony są niższe niż w pozostałych regionach.
Wskaźniki jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
pozwalają na wydzielenie czterech, różniących się
między sobą podregionów:
1. Podregion słupski
2. Podregion nadmorski
3. Podregion kaszubsko-kociewski
4. Podregion Żuław i Powiśla
Według wyników Powszechnego Spisu Rolnego
2010, w województwie pomorskim funkcjonuje 60,9 tys.
gospodarstw rolnych ogółem, co stanowi 2,7% ogółu
gospodarstw w kraju, zaś 99,6% ogólnej liczby stanowią gospodarstwa indywidualne. Działalność rolniczą
prowadzi 47,1 tys. gospodarstw, czyli 77,4% ogółu gospodarstw województwa pomorskiego. Wśród nich
2,5 tys. deklaruje, iż obok działalności rolniczej prowadzi także działalność inną niż rolnicza. Z tego wynika,
że 44,6 tys. gospodarstw rolnych województwa pomorskiego zajmuje się wyłącznie działalnością rolniczą.
W ujęciu terytorialnym, uwzględniającym 16 powiatów oraz cztery miasta na prawach powiatu, największą liczbę gospodarstw rolnych prowadzących
działalność rolniczą notuje się w powiecie kartuskim,
nastepnie w bytowskim i starogardzkim, zaś najmniej
Tabela 1.
Ogólna charakterystyka podregionów
Podregion słupski
Podregion nadmorski
Podregion
kaszubsko-kociewski
Podregion
Żuław i Powiśla
bytowski, chojnicki,
człuchowski, słupski
lęborski, pucki,
wejherowski
kościerski, kartuski,
starogardzki
gdański, nowodworski,
tczewski, malborski,
sztumski, kwidzyński
59,5
63,1
56,3
82,4
15,90 ha
10,54 ha
9,75 ha
21,18 ha
Struktura zasiewów
66% zboża
4% ziemniak
6% rzepak
3% kukurydza
64,5% zboża
7,2% ziemniak
5% rzepak
2%kukurydza
70% zboża
6,5% ziemniak
2% rzepak
2% kukurydza
68% zboża
9,5% rzepak
4,5% burak cukrowy
3,5% ziemniak
Produkcja zwierzęca
dominuje chów
i hodowla trzody
chlewnej oraz bydła
mlecznego
dominuje chów
i hodowla trzody
chlewnej
dominuje chów
i hodowla drobiu oraz
trzody chlewnej
dominuje chów
i hodowla trzody
chlewnej oraz bydła
mlecznego
Wyszczególnienie
Powiaty
Wskaźnik jakości rolniczej
przestrzeni produkcyjnej
Średnia powierzchnia
gospodarstwa
indywidualnego
Źródło: opracowanie własne na podstawie „Programu działalności PODR w Gdańsku na 2012”
25
Analizując strukturę gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą w województwie pomorskim, należy ocenić ją jako korzystną w porównaniu
do średniej krajowej. Gospodarstwa o powierzchni
1 - 5 ha UR, stanowią blisko 30% ogółu gospodarstw
naszego województwa, podczas gdy w kraju wskaźnik ten wynosi prawie 42%. Z kolei gospodarstw
największych, czyli 50 i więcej ha UR posiadamy
poza miastem Sopot, Słupsk, Gdynia, wykazuje powiat lęborski. Gospodarstw najmniejszych, czyli do
1 ha użytków rolnych (UR), których można by właściwie traktować jako działkowiczów, najwięcej liczy
powiat słupski, bytowski i starogardzki. Gospodarstw
największych, o powierzchni 50 ha i więcej UR, zgodnie z tabelą 1, najwięcej posiada powiat słupski, sztumski i człuchowski.
Liczba gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą według grup obszarowych UR
w powiatach i miastach na prawach powiatu województwa pomorskiego
Tabela 2.
Województwo
pomorskie
47149
Powiat
gdański
do 1 ha
włącznie
Wyszczególnienie
Ogółem
Grupy obszarowe użytków rolnych
powyżej 1 ha
5 - 10 10 - 15 15 - 20 20 - 30 30 - 50
50 100
100
i więcej
razem
1-2
2-3
3-5
6768
40381
5188
3828
5100
9248
6256
3477
3141
2111
1253
779
2615
634
1981
253
218
259
461
280
148
135
101
76
50
Powiat
kartuski
5608
401
5207
524
390
726
1827
1035
377
209
70
30
19
Powiat
nowodworski
1416
168
1248
179
121
109
197
162
114
147
116
77
26
Powiat pucki
1323
50
1273
118
123
187
353
169
110
84
74
31
24
Powiat
wejherowski
3835
514
3321
410
287
432
951
630
252
189
80
42
48
Powiat
bytowski
4405
775
3630
445
339
470
771
542
385
334
181
95
68
Powiat
chojnicki
3151
185
2966
393
272
353
575
497
313
308
181
54
20
Powiat
człuchowski
2152
302
1850
273
194
172
339
235
179
158
136
108
56
Powiat
lęborski
1166
128
1038
133
138
128
217
146
85
76
40
43
32
Powiat
słupski
3286
818
2468
370
261
316
479
293
186
188
141
113
121
Powiat
kościerski
3452
362
3090
306
249
379
724
610
372
264
133
40
13
Powiat
kwidzyński
2617
595
2022
260
165
223
377
318
161
193
169
101
55
Powiat
malborski
1224
110
1114
104
81
109
177
174
111
134
95
75
54
Powiat
starogardzki
4115
764
3351
464
302
437
707
520
290
282
216
85
48
Powiat
sztumski
1541
263
1278
119
65
79
172
180
135
181
149
145
53
Powiat
tczewski
1899
82
1817
158
137
191
366
276
173
193
172
89
62
Gdańsk
1882
297
1585
404
309
290
326
107
42
37
29
27
14
Gdynia
787
97
690
184
104
153
137
45
43
7
17
Sopot
224
154
70
14
10
15
13
5
4
4
5
Słupsk
451
69
382
77
63
72
79
32
12
14
17
8
8
Źródło: Charakterystyka gospodarstw rolnych w województwie pomorskim, PSR 2010, GUS Gdańsk 2012
26
4,3%, natomiast w kraju jest ich 1,4%. Ocena struktury gospodarstw w układzie powiatowym, pozwala
zauważyć, iż największy odsetek gospodarstw małych, czyli 1 - 5 ha UR w ogólnej liczbie gospodarstw
prowadzących działalność rolniczą danego powiatu, występuje (poza miastami na prawach powiatu)
w powiecie lęborskim (34,2%), puckim (32,4%) i chojnickim (32,3%). W przypadku gospodarstw dużych,
50 ha i więcej, stosunkowo wysokim odsetkiem
w porównaniu do pozostałych powiatów, wyróżnia się powiat sztumski (12,85%) i powiat malborski
(10,54%). Jako trzeci w kolejności plasuje się powiat
tczewski, posiadając w swojej strukturze 7,95% gospodarstw dużych obszarowo. Najmniejszy odsetek
przypada na powiat kartuski, który notuje tylko 0,87%
takich gospodarstw. Prawie 25% ogółu gospodarstw
w powiecie słupskim dysponuje powierzchnią do
1 ha włącznie, co stanowi największy odsetek spośród
wszystkich powiatów naszego województwa. Najniższym odsetkiem w tej grupie obszarowej, może pochwalić się powiat pucki, posiadając tylko 3,8% takich
podmiotów.
Powierzchnia gruntów ogółem gospodarstw rolnych województwa pomorskiego wynosi 960,7 tys. ha,
tj. 5,3% ogólnej powierzchni gruntów w kraju. Areał
użytków rolnych liczy 807,5 tys. ha z tego do gospodarstw indywidualnych należy prawie 78%. Gospodarstwa prowadzące działalność rolniczą dysponują
752,6 tys. ha, co stanowi 93,2% ogólnej powierzchni
użytków rolnych naszego województwa.
Korzystnie wypada średnia powierzchnia ogólna
gospodarstwa województwa pomorskiego. Kształtuje się ona na poziomie 15,77 ha przy średniej krajowej
równej 7,93 ha. Średnia powierzchnia użytków rolnych przypadająca na 1 gospodarstwo liczy 13,25 ha
przy średniej w kraju 6,81 ha, co plasuje pomorskie
na 3 miejscu w kraju, po województwie zachodniopomorskim i warmińsko-mazurskim. Z kolei średnia
powierzchnia użytków rolnych, ale w odniesieniu do
gospodarstw prowadzących działalność rolniczą, jest
większa o ponad 20% i wynosi 15,96 ha.
W ujęciu powiatowym, największą średnią powierzchnię użytków rolnych ogółem posiada gospodarstwo powiatu malborskiego licząc 29,39 ha, następnie człuchowskiego 23,77 ha i nowodworskiego
22,60 ha. Najmniejsze (poza Gdynią, Sopotem i Słupskiem) jest średnie gospodarstwo powiatu kartuskiego
z powierzchnią równą 7,85 ha.
W przypadku gospodarstw prowadzących działalność rolniczą, jak wskazuje wykres 2, na pierwszych trzech pozycjach lokuje się: powiat malborski
ze średnią 35,44 ha, powiat sztumski 28,84 ha i powiat
człuchowski 27,55 ha. Nie biorąc pod uwagę miast na
prawach powiatu, najmniejszą średnią powierzchnię
liczącą 9,28 ha, posiada ponownie gospodarstwo powiatu kartuskiego.
Wiadomym jest, że wielkość gospodarstwa ma
podstawowe znaczenie dla perspektyw jego istnienia.
J. St. Zegar systematyzuje gospodarstwa rolne na antyrozwojowe i prorozwojowe. Do pierwszych z nich
zalicza gospodarstwa o wielkości < 5 ha, natomiast
do drugich > = 5 ha. W polskim rolnictwie coraz więcej
funkcjonuje gospodarstw dużych, silnych ekonomicznie, zarządzanych przez coraz lepiej wykształconych
menedżerów. Ich nastawienie skierowane jest przede
wszystkim na zwiększanie powierzchni gospodar-
Odsetek gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą
według wybranych grup obszarowych UR w powiatach województwa pomorskiego
Wykres 1.
%100
90
do 1 ha włącznie
1-5 ha
50 ha i więcej
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
27
Wykres 2.
Gospodarstwa rolne i średnia powierzchnia UR w gospodarstwie prowadzącym działalność rolniczą
według powiatów województwa pomorskiego
ha
6000
5000
2000
27,55
24,81
4000
3000
40
35,44
17,65
14,13
23,52
14,73
13,81
9,28
12,09
35
28,84
16,49
30
22,79
12,02
25
20
16,06
12,39
12,82
10
7,56
1000
7,73
15
4,92
5
0
0
Powiat
liczba gospodarstw rolnych prowadzących działalność rolniczą
średnia powierzchnia UR w gospodarstwie rolnym prowadzącym działalność rolniczą (ha)
stwa, na minimalizację kosztów i na czerpanie jak największych korzyści finansowych ze skali produkcji.
Z drugiej strony funkcjonują również gospodarstwa
małe, słabe ekonomicznie, o charakterze samozaopatrzeniowym, zarządzane przez mało aktywnych właścicieli. Nastawienie większości z nich skierowane jest
na przetrwanie, a coraz częściej na rezygnację z działalności rolniczej.
Ocena struktury powierzchni użytków rolnych,
liczby gospodarstw oraz średniej wielkości gospodarstwa w poszczególnych grupach obszarowych,
w ujęciu powiatowym województwa pomorskiego,
dostarcza wiele cennych informacji (tabela 2). Z danych wynika, iż najwyższy odsetek powierzchni ogółem powiatu, użytkowany przez gospodarstwa grupy
1 - 5 ha, notuje się w powiecie kartuskim. Kształtuje
się on na poziomie 8,8% i co ważne, te ponad 4,5 tys.
ha UR użytkowane jest przez blisko 30% ogółu gospodarstw tego powiatu. Jako drugi plasuje się powiat
wejherowski, w którym 6,5% powierzchni ogółem
użytkuje także blisko 30% gospodarstw. Trzeci jest
powiat kościerski, tutaj 6,2% powierzchni posiada ponad 27% gospodarstw tego powiatu. Najkorzystniejsza sytuacja występuje w powiecie sztumskim, gdzie
w posiadaniu gospodarstw z tej grupy obszarowej jest
zaledwie 1,4% powierzchni UR całego powiatu i dysponuje nią tylko 17% rolników (tabela 2).
Jak wspomniano wyżej, gospodarstwa prorozwojowe to ponad wszelką wątpliwość podmioty rolne
użytkujące 50 ha i więcej użytków rolnych. Analizując
teraz tę grupę obszarową, najkorzystniejszą sytuację
28
zauważamy w powiecie słupskim. Ponad 70% ogólnej
powierzchni UR tego powiatu jest w posiadaniu gospodarstw największych obszarowo i co istotne, użytkuje
ją tylko 7,1% gospodarstw, zaś średnia wielkość gospodarstwa w tej grupie wynosi ponad 231 ha. Podobnie
kształtuje się sytuacja w powiecie malborskim, gdzie
blisko 70% powierzchni UR jest w użytkowaniu gospodarstw z grupy 50 ha i więcej, a włada nią 10,5% gospodarstw rolnych powiatu, posiadając średnio ponad
234 ha UR. Odpowiednio w powiecie człuchowskim:
67,4% powierzchni powiatu użytkuje 7,6% gospodarstw,
którego średnia powierzchnia liczy ponad 243 ha.
Struktura agrarna gospodarstw rolnych w województwie pomorskim wg powiatów
Wyszczególnienie
Powiat
gdański
Grupa
obszarowa
do 1 ha włącznie
Powiat
nowodworski
24,2
0,36
1 - 5 ha
1914
5,2
730
27,9
2,62
5 - 20 ha
9345
25,3
889
34,0
10,51
20 - 50 ha
7108
19,2
236
9,0
30,12
18351
49,7
126
4,8
145,64
199
0,4
401
7,2
0,50
1 - 5 ha
4577
8,8
1640
29,2
2,79
5 - 20 ha
32396
62,2
3239
57,8
10,00
20 - 50 ha
7501
14,4
279
4,9
26,89
50 ha i więcej
do 1 ha włącznie
7367
14,2
49
0,9
150,35
do 1 ha włącznie
101
0,3
168
11,9
0,60
1 - 5 ha
987
2,8
409
28,8
2,41
5 - 20 ha
5408
15,4
473
33,4
11,43
20 - 50 ha
8022
22,8
263
18,6
30,50
20618
58,7
103
7,3
200,17
do 1 ha włącznie
31
0,1
50
3,8
0,62
1 - 5 ha
1215
5,2
428
32,3
2,84
5 - 20 ha
6596
28,2
632
47,8
10,44
20 - 50 ha
4838
20,7
158
11,9
30,62
10670
45,7
55
4,2
194,00
241
0,5
514
13,4
0,47
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
3013
6,5
1129
29,4
2,67
5 - 20 ha
19107
41,2
1833
47,8
10,42
20 - 50 ha
7498
16,2
269
7,0
27,87
16496
35,6
90
2,3
183,29
276
0,4
775
17,6
0,36
3332
5,1
1254
28,5
2,66
50 ha i więcej
Powiat
bytowski
Powiat
chojnicki
Powiat
człuchowski
Średnia
wielkość
gospodarstwa
w grupie (ha)
634
50 ha i więcej
Powiat
wejherowski
Liczba
gospodarstw
Odsetek
gospodarstw
w liczbie
gospodarstw
ogółem (%)
0,6
50 ha i więcej
Powiat
pucki
Udział
powierzchni
grupy
w powierzchni
ogółem (%)
227
50 ha i więcej
Powiat
kartuski
Powierzchnia UR
grupy obszarowej
(ha)
Tabela 2.
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
5 - 20 ha
18955
29,2
1698
38,5
11,16
20 - 50 ha
14955
23,0
515
11,7
29,04
50 ha i więcej
27378
42,2
163
3,7
167,96
96
0,2
185
5,9
0,52
2615
6,0
1018
32,3
2,57
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
5 - 20 ha
15831
36,4
1385
44,0
11,43
20 - 50 ha
14250
32,7
489
15,5
29,14
50 ha i więcej
10733
24,7
74
2,3
145,04
169
0,3
302
14,0
0,56
1 - 5 ha
1537
2,6
639
29,7
2,41
5 - 20 ha
8609
14,5
753
35,0
11,43
do 1 ha włącznie
20 - 50 ha
50 ha i więcej
9040
15,2
294
13,7
30,75
39941
67,4
164
7,6
243,54
29
Wyszczególnienie
Powiat
lęborski
Powiat
słupski
Grupa
obszarowa
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
Powiat
malborski
Powiat
sztumski
Powiat
tczewski
Średnia
wielkość
gospodarstwa
w grupie (ha)
43
0,2
128
11,0
0,34
1037
5,4
399
34,2
2,60
4815
25,0
448
38,4
10,75
3368
17,5
116
9,9
29,03
50 ha i więcej
9959
51,8
75
6,4
132,79
279
0,4
818
24,9
0,34
1 - 5 ha
2408
3,1
947
28,8
2,54
5 - 20 ha
10362
13,4
958
29,2
10,82
20 - 50 ha
9993
12,9
329
10,0
30,37
54249
70,2
234
7,1
231,83
134
0,3
362
10,5
0,37
2561
6,2
934
27,1
2,74
do 1 ha włącznie
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
5 - 20 ha
19378
46,7
1706
49,4
11,36
20 - 50 ha
11232
27,1
397
11,5
28,29
8179
19,7
53
1,5
154,32
271
0,6
595
22,7
0,46
1653
3,9
648
24,8
2,55
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
5 - 20 ha
9522
22,7
856
32,7
11,12
20 - 50 ha
11228
26,7
362
13,8
31,02
50 ha i więcej
19361
46,1
156
6,0
124,11
48
0,1
110
9,0
0,44
766
1,8
294
24,0
2,61
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
5 - 20 ha
5381
12,4
462
37,7
11,65
20 - 50 ha
6945
16,0
229
18,7
30,33
30237
69,7
129
10,5
234,40
332
0,6
764
18,6
0,43
3130
5,9
1203
29,2
2,60
50 ha i więcej
Powiat
starogardzki
Liczba
gospodarstw
Odsetek
gospodarstw
w liczbie
gospodarstw
ogółem (%)
5 - 20 ha
50 ha i więcej
Powiat
kwidzyński
Udział
powierzchni
grupy
w powierzchni
ogółem (%)
20 - 50 ha
50 ha i więcej
Powiat
kościerski
Powierzchnia UR
grupy obszarowej
(ha)
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
5 - 20 ha
16660
31,6
1517
36,9
10,98
20 - 50 ha
15207
28,8
498
12,1
30,54
50 ha i więcej
17442
33,1
133
3,2
131,14
do 1 ha włącznie
108
0,2
263
17,1
0,41
1 - 5 ha
627
1,4
263
17,1
2,38
5 - 20 ha
5871
13,2
487
31,6
12,06
20 - 50 ha
10147
22,8
330
21,4
30,75
50 ha i więcej
27695
62,3
198
12,8
139,87
49
0,1
82
4,3
0,60
1320
3,0
486
25,6
2,72
do 1 ha włącznie
1 - 5 ha
5 - 20 ha
9165
21,2
815
42,9
11,25
20 - 50 ha
11243
26,0
365
19,2
30,80
50 ha i więcej
21511
49,7
151
8,0
142,46
Opracowała Jolanta Wesołowska
30
Na polach i łąkach
Ocenić jakość zebranego ziarna…
Niebawem przystąpimy do zbioru zbóż. Warto zatem poczynić wszelkie przygotowania, aby
okres żniw nie zaskoczył rolników w postaci niesprawnych maszyn czy niedostosowanych
magazynów. O te sprawy powinniśmy zatroszczyć się dużo wcześniej, dokonując
niezbędnych przeglądów sprzętu (kombajnów, przyczep) oraz przygotowując odpowiednio
silosy i magazyny zbożowe do przyjęcia zboża (zabezpieczenie przed szkodnikami czy
wysprzątanie pomieszczenia). Co do samej pogody, która warunkuje pracę rolnika… miejmy
nadzieję, że nie będzie zbyt kapryśna i nie trzeba będzie „podkradać” zboża po nieustających
deszczach, żeby zebrać ziarno o jak najlepszych parametrach jakościowych.
N
awożenie mineralne jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o jakości
ziarna zbóż. Inne to przede wszystkim dobór
odmiany, termin i gęstość siewu oraz ochrona przed
chwastami, chorobami i szkodnikami. Ale o to powinniśmy zatroszczyć się dużo wcześniej, tuż przed siewami, a także w trakcie okresu wegetacji, gdy stosujemy I, II czy nawet III dawkę nawozu azotowego (i inne
konieczne zabiegi nawozowe).
Nie bez przyczyny wspomina się o azocie, gdyż na
podstawie doświadczeń polowych można stwierdzić, że
wyższe (od przeciętnych) dawki azotu, nawet w formie
nawożenia dolistnego, aplikowane w fazie krzewienia
pszenicy ozimej, zwiększały wybrane parametry jakości
ziarna. Oczywiście ziarno pszenicy zbierane w różnych
regionach Polski charakteryzuje się dużą zmiennością
cech jakościowych. Wynika to z oddziaływania zarówno odmiennych warunków środowiskowych, związanych z rejonem uprawy, jak i zmiennej pogody w trakcie
wegetacji.
Ważnym czynnikiem jest też odmiana i technologia
uprawy. Przystępując do zbioru zbóż czy rzepaku, należy zachować właściwy jego termin. Zbyt szybki lub
zbyt późny termin zbioru decyduje o odpowiednich parametrach jakościowych ziarna, jak również ma znaczący wpływ na jego tzw. przydatność piekarniczą.
Ważnym czynnikiem decydującym o jakości ziarna jest też późniejsze prawidłowe przechowywanie
zebranych zbóż w silosach, utrzymywanie ich właściwej temperatury i wilgotności. Na rynku jest wiele mierników elektronicznych (wilgotnościomierzy,
rejestratorów temperatury), które bardzo ułatwiają
kontrolę tych parametrów. Może warto zaopatrzyć się
w te urządzenia jeszcze przed żniwami…
Ocena ziarna pszenicy dla potrzeb przemysłu
piekarniczego opiera się na badaniu jego przydatności do produkcji dobrego pieczywa, czyli na badaniu
tzw. wartości wypiekowej. Podstawową analizą badania wartości wypiekowej ziarna jest oznaczenie ilości
i jakości glutenu, liczby opadania, zawartości białka,
wskaźnika sedymentacji Zeleny’ego, jak również gęstości w stanie zsypnym czy zawartości popiołu.
Liczba opadania zbóż i przetworów jest miernikiem aktywności enzymu alfa amylazy, która w ziarnach prawidłowo dojrzałych i zebranych w suchych
warunkach występuje w niewielkich ilościach. W warunkach podwyższonej wilgotności zbóż - powyżej
15%, szczególnie przy zbiorach w niesprzyjających
warunkach atmosferycznych, występuje uaktywnienie alfa amylazy powodującej groźne w skutkach
uszkodzenie skrobi. Ciasto z takich mąk nabiera niekorzystnych właściwości fizykochemicznych, niegwarantujących otrzymania dobrej jakości pieczywa. Stąd
też znajomość stopnia uszkodzenia zbóż i ich przetworów pozwala na inną kwalifikację i przeznaczenie
zbóż. Gdy liczba opadania jest niższa niż 150 - 180 sekund, to ziarno pszenicy nie powinno być w zasadzie
użytkowane do produkcji mąki na cele wypiekowe,
gdyż charakteryzuje się bardzo wysoką aktywnością
enzymów amylolitycznych i w efekcie uzyskuje się
pieczywo o złej jakości. Najkorzystniejsza liczba opadania mieści się w granicach 250 – 350 sekund. Zbyt
31
wysoka wartość liczby opadania (ponad 400 sekund),
także może niekorzystnie wpływać na proces wypieku
chleba.
Zawartość glutenu również decyduje o przydatności mąki do wypieku. Ocena glutenu jest podstawową i wstępną czynnością w badaniu jakości mąki.
Jego właściwości, takie jak ciągliwość, sprężystość
i odporność na rozpływanie warunkują właściwości
ciasta. Zła jakość glutenu obniża zdolność zatrzymywania gazów przez ciasto lub powoduje ich nierówne
rozmieszczenie. W rezultacie pieczywo ma zakalec lub
brzydki i suchy miękisz o dużych, nieregularnych pęcherzach. Wymagana ilość glutenu, jeśli chodzi o wykorzystanie ziarna pszenicy do produkcji mąki (wyrób
pieczywa), to co najmniej 25%, przy zawartości białka
minimum 11,5% s.m.
Oprócz ilości glutenu oznacza się też jego jakość
tzw. indeks glutenu - wskaźnik, którego wartość waha
się w granicach od 1 do 100. Pszenice wysokojakościowe
charakteryzują się najlepszą jakością glutenu – indeks
glutenu 61 – 100. Średnią jakość mają pszenice chlebowe – indeks glutenu 41 – 60. Natomiast pszenice paszowe o najgorszej wartości wypiekowej cechuje indeks
glutenu od 1 – 40. Ponadto gluten charakteryzujący się
dobrą jakością powinien mieć małą rozpływalność.
Wskaźnik sedymentacji Zeleny’ego jest to liczba,
określająca objętość osadu powstałego w określonych
warunkach z zawiesiny badanej mąki (otrzymanej
z ziarna pszenicy) w roztworze mieszaniny kwasu
mlekowego i izopropanolu w obecności błękitu bromofenolowego, wyrażona w mililitrach. Wskaźnik
sedymentacji poniżej 20 cm3 wskazuje, że ziarno nadaje się na surowiec paszowy, jeśli jego wartość wynosi
22 lub 25 cm3 – świadczy to o przydatności ziarna do
wyrobu na mąkę. Wartość ponad 30 cm3 pozwala określić przydatność ziarna na cele wypiekowe jako dobrą.
Gęstość w stanie zsypnym to masa określonej objętości ziarna, na którą składają się ziarna właściwe,
zanieczyszczenia i powietrze z przestrzeni międzyziarnowych. Gęstość w stanie zsypnym charakteryzuje dorodność i wykształcenie ziarna, a tym samym
pozwala ocenić jego przydatność do przemiału. Ziarno pszenicy o dobrej jakości powinno cechować się gęstością na poziomie co najmniej 72 kg/hl, a najlepiej
ponad 76 kg/hl.
Zawartość popiołu jest miarą zawartości w ziarnie substancji mineralnych, które z punktu widzenia
żywieniowego są znaczące. Mąka o jak najniższej
popiołowości jest używana do produkcji pieczywa
pszennego. Zawartość popiołu w ziarnie nie powinna
przekraczać 1,7% suchej masy. Zazwyczaj ziarno pszenicy jarej zawiera więcej popiołu niż pszenicy ozimej.
W związku z tym pszenica ozima jest bardziej ceniona
przez młynarzy, gdyż wykazuje lepszą wartość przemiałową.
Oczywiście warto zbadać ziarno pod kątem zawartości wybranych parametrów. Wiedza na temat
jakości posiadanego zboża może nam znacząco pomóc
32
w punktach skupu zbóż czy negocjacjach z kontrahentami. W jaki sposób sprawdzić jakość zebranego
zboża? Można zaopatrzyć się w przenośny analizator
typu NIRS („analiza bliskiej podczerwieni”). Dzięki
temu urządzeniu można szybko dokonywać wielu
oznaczeń (wilgotność, zawartość białka itp.), jednak
przeszkodą może okazać się zbyt wysoka cena zakupu
tego typu sprzętu. Można wówczas zlecić wykonanie
analizy próbki zboża wyspecjalizowanemu laboratorium. Analizy zbóż (a także innych produktów rolnych) przeprowadza między innymi Laboratorium
Pasz w Starym Polu.
Po żniwach czekają nas jesienne zabiegi agrotechniczne. Pamiętajmy o zachowaniu optymalnych terminów siewu, doborze odpowiedniej odmiany zboża,
stosowaniu materiałów kwalifikowanych, racjonalnym stosowaniu środków ochrony roślin. Może warto
również zastosować tak czasami niedoceniane przedplony? Ostatnie badania naukowców wyraźnie wskazują, że przedplony istotnie wpływały na wyróżniki
jakości technologicznej ziarna pszenicy ozimej. W każdym razie przestrzeganie i stosowanie zaleceń Dobrej
Praktyki Rolniczej na pewno przyczyni się do uzyskania wysokich plonów w przyszłym roku.
Piotr Golder
Laboratorium Pasz w Starym Polu
Reklama
Przygotowanie plantacji rzepaku
do zbioru
Podczas zbioru rzepaku dochodzi do
znacznych strat w plonie nasion. Niekiedy
mogą one sięgać nawet do 25 - 30%.
Głównymi czynnikami utrudniającymi
przeprowadzenie zbioru są: nierównomierne
dojrzewanie łanu, reakcja rzepaku na
zmiany wilgotności w środowisku, w czasie
dojrzewania łuszczyn oraz skłonność samych
łuszczyn do pękania i osypywania się nasion.
W
łaściwe przygotowanie plantacji rzepaku do
zbioru wywiera istotny wpływ na ograniczenie ilościowych i jakościowych strat plonu. Zastosowanie w odpowiednim czasie właściwych
środków może w znacznym stopniu wyrównać dojrzewanie łanu, zmniejszyć podatność łuszczyn na pękanie, poprawić jakość plonu przez zmniejszenie ilości
zielonych nasion rzepaku w czasie zbioru.
Niemniej jednak, wybranie optymalnego terminu
wykonania zabiegu desykacji rzepaku może okazać się
trudne dla wielu plantatorów, ponieważ zbyt wczesne
przeprowadzenie takiego zabiegu może prowadzić do
zwiększenia ilości niedojrzałych nasion i pogorszenia ich
parametrów jakościowych. Zabieg desykacji powinien
zostać wykonany, kiedy obserwuje się 70 – 80% łuszczyn
przebarwionych na kolor żółtobrązowy. Desykację należy przeprowadzić we wczesnych godzinach rannych
lub późnym popołudniem, ze względu na odpowiedni
turgor łuszczyn. Dzięki temu można ograniczyć straty
spowodowane przejazdem opryskiwacza.
Preparaty wykorzystywane do desykacji
rzepaku
Glifosat - choć przeznaczony jest głównie do niese-
lektywnego zwalczania chwastów, to jednak może
być również wykorzystywany do desykacji. Objawy
zasychania roślin widoczne są po około 5 – 7 dniach
od momentu wykonania zabiegu. Natomiast całkowite zasychanie roślin następuje po około 21 dniach.
Wysoka temperatura, wilgotność powietrza oraz silne
nasłonecznienie przyspieszają działanie glifosatu. Należy pamiętać, że glifosat nie może być stosowany na
rośliny mokre i nie później niż na 3 godziny przed spodziewanym opadem deszczu. Środek ten jednocześnie
eliminuje zachwaszczenie wtórne.
Należy jednak pamiętać, iż zastosowanie glifosatu
może wpłynąć na zmniejszenie dorodności nasion. Jeśli maksymalna dawka glifosatu została zastosowana
we wcześniejszej fazie rozwojowej, na ogół w takiej sy-
tuacji dochodzi do redukcji masy tysiąca nasion, gęstości nasion lub ich wyrównania. Liczne doświadczenia
pokazują jak ważny jest termin stosowania glifosatu.
I tak na przykład, obserwowano istotny spadek masy
tysiąca nasion w przypadku zastosowania tej substancji we wcześniejszej fazie rozwojowej, odpowiadającej
wilgotności nasion więcej niż 45%, nawet przy znacznie mniejszych dawkach tej substancji.
Glifosat i jego metabolity mogą pozostawać w nasionach, powodując obniżenie ich jakości głównie jako
materiału siewnego, dlatego też nie można go stosować na plantacjach nasiennych.
Glufosynat amonowy (Basta 150 SL) – zaliczany
jest do tej samej grupy chemicznej co glifosat, jednak
zdecydowanie słabiej przemieszcza się w roślinach.
Podobnie jak glifosat, nie powinien być stosowany na
mokre rośliny i nie później niż na 3 – 6 godzin przed
deszczem. Zabiegu desykacji glufosynatem amonowym nie należy również wykonywać na plantacjach
nasiennych. Natomiast środek ten bardzo dobrze
ogranicza zachwaszczenie wtórne. W takim przypadku zaleca się stosowanie wyższych dawek, ale
w dwóch terminach, tak aby drugi oprysk mógł zostać
powtórzony po 5 – 7 dniach od momentu wykonania
pierwszego zabiegu.
Dikwat (Reglone 200 SL) – jest typowym defolian-
tem szybko działającym, którego efekt widać już po
kilkunastu godzinach od zastosowania. Środek ten
należy stosować na rośliny znajdujące się w odpowiednim turgorze, a więc wczesnym rankiem bądź
późnym popołudniem. Jeśli wystąpią opady deszczu
po wykonaniu zabiegu, nie obniżą one skuteczności
działania. Środek ten ogranicza również zachwaszczenie wtórne (komosę białą, psiankę czarną oraz szarłat
szorstki). Należy pamiętać, iż rośliny potraktowane
tym związkiem nie wolno przeznaczać ani do spożycia ani na paszę nie wcześniej jak po upływie 3 tygodni
od momentu zbioru.
33
Karfentrazon etylu (Spotlight Plus 60 EO) – jest
preparatem działającym kontaktowo, czyli w miejscu
naniesienia. Słoneczna pogoda przyspiesza działanie tego związku. Zastosowany na plantacji rzepaku
,oprócz funkcji dosuszania i obniżania wilgotności nasion w łuszczynach, eliminuje zachwaszczenie wtórne
(komosę białą, przytulię czepną, psiankę czarną, rdest
powojowy). Niewskazane jest stosowanie preparatu
na mokre rośliny, na około 1 godzinę przed deszczem
oraz podczas wysokiej temperatury powyżej 25° C.
Inne preparaty przygotowujące rzepak
do zbioru
Opisane powyżej desykanty powodują przede
wszystkim obniżenie wilgotności nasion, natomiast
w bardzo niewielkim stopniu ograniczają zjawisko pękania łuszczyn i osypywania się nasion. W celu prze-
ciwdziałania temu zjawisku można zastosować preparat, który potocznie nazywany jest sklejaczem.
Di-1-P-menten (Spodnam DC) – jest substancją
opartą na naturalnych gumach roślinnych. Środek ten
pod wpływem działania promieni słonecznych, polimeryzuje na powierzchni łuszczyn. Wytworzona warstwa zapobiega przedwczesnemu pękaniu łuszczyn,
osypywaniu się nasion oraz chroni łuszczynę przed
dostaniem się wody do jej wnętrza. Zaleca się stosowanie tego związku przede wszystkim w czasie spodziewanych niekorzystnych warunków atmosferycznych podczas zbioru.
Korzyści z przeprowadzenia desykacji to: zmniejszenie strat podczas zbioru o 10%, spadek zanieczyszczeń
ogółem o ok. 2% oraz wzrost zawartości oleju o 1 - 2%,
wyrównanie dojrzałości nasion, niższa wilgotność
o 10%, niższe straty w osypywaniu się nasion o 5 - 6%.
Tabela
Zalecane preparaty przeznaczone do właściwego przygotowania plantacji rzepaku ozimego do zbioru
Zastosowanie
Zwalczanie chwastów jedno- i dwuliściennych
przed zbiorem rzepaku, łącznie z desykacją
Nazwa środka
Awans Premium 360 SL
Uwagi
IP
Zabieg przeprowadzić, gdy wilgotność
nasion rzepaku wynosi < 30%. Niższą
dawkę stosować przy użyciu 100 - 150 l
cieczy roboczej na 1 ha, wyższą zaś przy
użyciu 200 - 300 l cieczy użytkowej
na 1 ha.
Dominator 360 SL
Gl 360 SL
Glifomax 360 SL
Klinik 360 SL
IP
Nufosate 360 SL
Pilar Gklifosat 360 SL
IP
Roundup 360 SL
IP
Agrofosat 360 SL
IP
Glyfos 360 SL
IP
Zabieg przeprowadzić, gdy wilgotność
nasion rzepaku wynosi< 30%. Stosować
w 200 - 300 l cieczy użytkowej.
Golden Glifosat 360 SL
Roundup TransEnergy 450 SL IP
Zwalczanie chwastów jedno- i dwuliściennych Golden Glifosat 360 SL + Spodnam DC
przed zbiorem rzepaku, łącznie z desykacją,
Klinik Duo 369 SL + Spodnam DC
oraz zapobieganie pękaniu łuszczyn
i osypywaniu się nasion
Nufosate 360 SL + Spodnam DC
Zalecany zabieg przede wszystkim
podczas spodziewanych niesprzyjających
warunków czasie zbioru (deszcz i wiatr).
Desykacja
Basta 150 SL
IP
Stosować, gdy w części wierzchołkowej
łuszczyny są zielone, a w dolnej zmieniają
barwę z jasnozielonej na słomkową,
8 - 10 dni przed zbiorem.
Reglone 200 SL
IP
Stosować, gdy 70% łuszczyn nabiera barwy żółtej, a nasiona są brązowe, 4 - 10 dni
przed zbiorem.
Spotlight Plus 60 EO
IP
Zabieg wykonać, gdy na plantacji rzepaku
na pędach głównych 70% łuszczyn jest
żółtych, a nasiona w górnej części pędu są
ciemnobrązowe. Zbiór rzepaku wykonać
10 dni po zastosowaniu preparatu.
Na podstawie literatury
opracowała Monika Najduk
34
Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy
Lipiec - sierpień
Zboża:
Pełnia lata to okres żniw, które rozpoczynają się tzw. „małymi żniwami”, czyli sprzętem jęczmienia i rzepaku ozimego.
Do tego czasu zaleca się uzupełnienie wpisów do Notatnika Ewidencji Zabiegów Ochrony Roślin. Przypominamy, że
ewidencja zabiegów jest wymogiem ustawowym zgodnie z artykułem 71 Ustawy o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 r. (Dz.U. z 2004 r. nr 11, poz. 94 z późn. zm.).
Pamiętajmy!!! Zgodnie z przepisami Ustawy o ochronie roślin, stosować można wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu w sposób zgodny z treścią etykiety – instrukcji stosowania.
Na zachwaszczonych plantacjach zbóż okres przedżniwny umożliwia niszczenie uciążliwych chwastów (np. perzu
czy przytulii czepnej) jeszcze przed zbiorem zbóż. Zabieg zwalczania tych chwastów w łanie wykonuje się w fazie
dojrzałości woskowej ziarna, na 10 - 14 dni przed zbiorem, gdy wilgotność ziarna wynosi 20 - 30%. Praktyczną wskazówką oceny wilgotności ziarna jest uchwycenie momentu, kiedy ziarniak łamie się pod naciskiem paznokcia. Do
niszczenia perzu oraz chwastów dwuliściennych można użyć preparatu, który w swoim składzie zawiera substancję
aktywną – glifosat. Omawianego zabiegu zwalczania chwastów nie należy stosować przed zbiorami na plantacjach
nasiennych, ponieważ obniża się siła kiełkowania nasion!
Inną metodą odperzania pól jest stosowanie herbicydów po zbiorach ziarna i słomy zbóż. Preparaty te można stosować już od połowy sierpnia do późnej jesieni na zielone, intensywnie rosnące chwasty. Po zbiorze zbóż, a przed
zastosowaniem środka, nie należy przeprowadzać żadnych zabiegów uprawowych. W momencie zabiegu perz powinien osiągnąć wysokość 10 - 25 cm i wytworzyć, co najmniej 3 - 4 w pełni wykształcone liście, a chwasty dwuliścienne
powinny w pełni wykształcić dwa liście właściwe. Opryskane pole pozostawia się bez uprawek na okres 2 – 3 tygodni.
Po tym terminie wykonuje się zabiegi uprawowe przygotowujące rolę do siewu.
Z uwagi na zapewnienie dobrej jakości ziarna, zbiór pszenic rozpoczynamy od plantacji konsumpcyjnych, następnie
kosimy pszenice paszowe, a na końcu plantacje nasienne. Innym czynnikiem, mogącym mieć wpływ na pogorszenie
się parametrów jakościowych ziarna pszenic konsumpcyjnych (między innymi liczba opadania), są opady deszczu
w okresie żniw. Dlatego też przy podejmowaniu decyzji dotyczących kolejności zbioru, należy pamiętać o cechach
rolniczo-użytkowych uprawianych odmian pszenic (między innymi o terminie dojrzewania, porastaniu w kłosie).
Po zebraniu słomy bądź jej pocięciu na przyoranie, należy jak najszybciej wykonać zespół uprawek pożniwnych
(podorywka lub talerzówka + bronowanie) lub zabieg płytkiego spulchniania (gruberowanie). Takie postępowanie
pozwala na szybsze przywrócenie sprawności roli, szybszy rozkład resztek pożniwnych i ograniczenie strat wody
w glebie.
Na polach z rozdrobnioną słomą na przyoranie należy koniecznie wysiać nawóz azotowy w dawce 30 – 45 kg N/ha.
Zapewni to szybszy rozkład słomy i zabezpieczy przed tzw. sorpcją biologiczną azotu. Plantatorzy, którzy stosują
intensywną technologię produkcji z zachowaniem właściwego zmianowania roślin, w tym wysoki poziom nawożenia azotem pod określony plon (ponad 200 kg N /ha), mogą zmniejszyć ilość wysiewanego N. Ma to uzasadnienie
w przypadku, gdy na plantacji pszenicy jakościowej zastosowano pogłównie w trzeciej dawce ponad 60 kg czystego składnika N na ha. Jednakże podjęcie decyzji o zmniejszeniu dawki nawożenia N na ściernisko powinno być
uzależnione również od przebiegu pogody.
Na zwięzłych, gliniastych glebach, na których przyoruje się słomę, można przyspieszyć jej rozkład, stosując różnego
rodzaju produkty, zawierające w swoim składzie żywe kultury mikroorganizmów.
Należy pamiętać o wapnowaniu pól. Najodpowiedniejszym terminem przeprowadzenia tego zabiegu, gwarantującym dobre wymieszanie wapna z glebą, jest okres pożniwny (wapnowanie na ściernisko) oraz pod orkę przedzimową. Dopuszczalne jest także stosowanie nawozów wapniowych przed jesienną orką siewną. W pierwszej kolejności wapnowanie należy przeprowadzić na polach, gdzie zabieg ten jest konieczny, pod rośliny bardzo wrażliwe
i wrażliwe na kwaśny odczyn. Nawozów wapniowych nie wolno stosować łącznie z obornikiem i gnojowicą z uwagi
na straty azotu. Niekorzystne jest również stosowanie wapnowania wraz z nawożeniem fosforem, ponieważ występuje niepożądane zjawisko uwsteczniania fosforu. Tlenkowe formy wapnia należy stosować na glebach zwięzłych,
gliniastych i ilastych, a na pozostałych typach gleb zaleca się stosowanie nawozów węglanowych, za wyjątkiem
gleb lekkich, ubogich w łatwo przyswajalny magnez, gdzie powinno się stosować wapno magnezowe lub dolomity.
Przypominamy o zabezpieczeniu przed szkodnikami silosów i magazynów zbożowych, w których będzie przechowywane lub magazynowane ziarno z tegorocznych zbiorów. Pomieszczenia takie należy w pierwszej kolejności posprzątać z wszelkich zanieczyszczeń, w tym z pajęczyn i kurzu, śmieci oraz resztek ziarna. Następnie należy wykonać
naprawy spękań, szczelin i zagłębień w pomieszczeniach magazynowych. Przez cały okres, w miejscu składowania
ziarna, a także w pustych obiektach, należy prowadzić obserwacje na obecność ewentualnych szkodników i gryzoni.
35
Rzepak:
W ostatnich latach sierpień jest miesiącem, w którym przeprowadzamy zbiór i jednocześnie wykonujemy nowe
zasiewy rzepaku ozimego.
Przystępując do zbioru rzepaku, zachowajmy właściwy jego termin, ponieważ decyduje on o jakości surowca. Należy pamiętać, że zbyt wczesny termin sprzętu powoduje obniżenie plonu oraz pogarsza wartość nasion, jako surowca dla przemysłu. Dlatego też należy dołożyć wszelkich starań, aby uzyskać nie tylko wysoki plon, ale także
wartościowy surowiec. Zbiór metodą dwufazową należy przeprowadzić w pełni dojrzałości technicznej nasion, tj.
w momencie, gdy zaczynają one brunatnieć, a rozcierane w palcach nie dzielą się na połowy. Sprzęt kombajnem
z pnia (zbiór jednofazowy) rozpoczynamy w chwili, gdy nasiona są w pełnej dojrzałości, twarde, ciemne, a łuszczyny
zasychają. Desykację plantacji, zaleca się w przypadku silnego zachwaszczenia. Należy pamiętać, iż w warunkach
nawet poprawnej agrotechniki zabieg ten prowadzi najczęściej do obniżki plonowania.
Mając na uwadze nie najlepsze warunki w czasie siewów, wschodów i rozwoju rzepaku jesienią w ubiegłym sezonie,
trzeba przypomnieć o rygorystycznym przestrzeganiu zasad jego uprawy. Dotyczy to zwłaszcza rolników mających
mniejsze doświadczenie w uprawie tej rośliny. Przede wszystkim nie zapominajmy, że pod uprawę rzepaku nie nadają się gleby zakwaszone, podmokłe, zdegradowane agrotechnicznie, marginalne, a także suche piaski oraz torfy
i mursze, na których rzepak wymarza. Gleby te nie zapewniają oczekiwanego plonowania, a tym samym opłacalności produkcji.
Pamiętajmy o zachowaniu optymalnego terminu siewu rzepaku ozimego. Siew po tym terminie wiąże się zawsze
ze spadkiem plonowania. Termin i gęstość siewu rzepaku to podstawowe czynniki decydujące o plonowaniu. Optymalny okres siewu rzepaku jest krótki i wynosi zaledwie 5 - 10 dni. Aby rzepak dobrze przetrwał mało korzystne
warunki zimy, powinien wejść w okres spoczynku zimowego z dobrze rozwiniętą rozetą, składającą się z 8 - 9 liści
i z krótką, niewiele wystającą ponad ziemię, łodygą (pąk wierzchołkowy 3 - 4 cm nad ziemią), której grubość u nasady nie powinna być mniejsza niż 0,5 cm. W przeciętnych warunkach meteorologicznych przełomu lata i jesieni,
rzepak dla prawidłowego ukształtowania rozety liściowej przed zimą potrzebuje 75 - 80 dni pełnej wegetacji z temperaturą powyżej 5o C. Tak więc w naszym rejonie siewy rzepaku należy zakończyć 27 sierpnia, wysiewając na 1 ha
3,4 - 4,0 kg nasion odmian populacyjnych oraz 2,2 - 2,4 kg nasion odmian mieszańcowych (w technologiach bardzo
intensywnych). Najkorzystniejsza rozstawa rzędów to 18 - 20 cm.
Przy siewach rzepaku ozimego w optymalnym terminie możemy używać nasion odmian populacyjnych i mieszańcowych, zaś po tym terminie należy używać nasion odmian mieszańcowych, o wymaganiach dostosowanych do
warunków występujących w gospodarstwie na danym polu.
Przed wyborem odmian do siewu, warto zapoznać się z wynikami plonowania rzepaku w doświadczeniach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego przeprowadzonych na obszarze naszego województwa, dostępnych
na stronie www.podr.pl. Na liście zalecanych do uprawy odmian rzepaku ozimego na obszarze woj. pomorskiego
w 2013 roku znajdują się: Adriana, NK Pegaz, SherlockR, NK Morse, Pamela, Rohan F1, Visby F1, NK Technik F1,
Abakus F1, Primus F1, Artoga F1, DK Exquisite F1 R (R - oznacza odmianę wstępnie rekomendowaną, F1 – odmianę
mieszańcową).
Zabiegi herbicydowe w rzepaku, najlepiej jest wykonać jesienią, bezpośrednio po siewie rzepaku oraz nalistnie na
wschodzące jednoliścienne. Wczesne wykluczenie konkurencji chwastów w rzepaku, przyczynia się do wytworzenia
właściwego pokroju rozety liściowej przed zimą, a tym samym do lepszego zimowania plantacji.
Buraki cukrowe:
Pamiętajmy o usuwaniu z plantacji burakochwastów, koniecznie jeszcze przed ich zakwitnięciem i wydaniem nasion. Burakochwasty to mieszańce powstałe ze skrzyżowania buraka cukrowego z dzikimi, jednorocznymi jego
gatunkami. Mieszańce to rośliny jednoroczne, zakwitające i wytwarzające nasiona już w pierwszym roku wegetacji.
Osypujące się nasiona (nawet do 9 tys. z jednej rośliny) mogą zachować zdolność kiełkowania przez kilkanaście
lat (nawet 18). Dlatego są tak dużym zagrożeniem dla plantacji buraków sianych na danym polu, bowiem będą
kiełkowały i tworzyły rośliny nasienne przez wiele lat. Burakochwasty kiełkujące w innych uprawach niż burak cukrowy są skutecznie niszczone przez herbicydy. Natomiast w burakach rosną zarówno w rzędach, jak i poza nimi. Póki
roślin takich jest mało lub, gdy plantacja nie jest zbyt duża obszarowo, nie sprawia to większego kłopotu. Znacznie
większym problemem jest ich usuniecie z plantacji wielkoobszarowej, szczególnie gdy burakochwastów pojawi się
dużo. Znacznie utrudniają one zbiór korzeni. Pędy nasienne są zdrewniałe, trudne do obcięcia, mogą utrudniać
pracę elementów czyszczących kombajnów buraczanych i powodować znaczny wzrost zanieczyszczeń. Ważne
jest, by nie dopuścić do wytworzenia i osypania się nasion. Jedynym sposobem pozbycia się burakochwastów
z plantacji jest ich ręczne usunięcie. Jeśli wyrywane są rośliny młode, można pozostawić je na polu, uważając na
to, by uniemożliwić im ponowne zakorzenienie się. Dobre efekty daje również wycięcie takich roślin znacznie poniżej rozety liściowej, aby uniemożliwić roślinie jej odtworzenie. Takie działania najlepiej podjąć tuż przed zwarciem
36
międzyrzędzi, kiedy burakochwasty są już dobrze widoczne. W późniejszym okresie muszą zostać wyrwane i usunięte z pola. Pamiętać należy, że nie wolno obłamywać pędów nasiennych! Burakochwasty szybko wykształcą kolejne,
które często wykazują tendencję do płożenia się przy glebie, co znacznie utrudnia ich dostrzeżenie. Burakochwastów
nie należy mylić z pośpiechami. Pośpiechy wytwarzają silny, pojedynczy pęd nasienny, który nie zakwita lub kwitnie bardzo późno i nie wytwarza nasion. Pośpiechowatość jest skutkiem wystąpienia w fazie wschodów silnych przymrozków
i jarowizacji roślin buraka. Jest to obecnie zjawisko występujące dość rzadko, ponieważ wszystkie hodowle znacząco
obniżyły podatność swoich materiałów na jarowizację. Mimo to, jeśli się pojawią również trzeba je usuwać.
Przypominamy o monitorowaniu plantacji buraka cukrowego na obecność chwościka buraka, w celu skutecznego ograniczania jego rozwoju za pomocą odpowiednich fungicydów. Od lipca, szczególnie po kilkudniowych
opadach i przy ciepłej pogodzie, powinniśmy dokładnie lustrować nasze plantacje. Pierwsze objawy występują na
zewnętrznych liściach i są to brunatnoszare plamki o średnicy 0,5 - 6 mm otoczone czerwoną, brunatnoczerwoną
lub brunatną obwódką, które powiększają się i obejmują cały liść. W miarę rozwoju choroby porażane są kolejne,
coraz młodsze liście. W przypadku silnych infekcji może dojść do zniszczenia ulistnienia, które porażone rośliny
chcą odbudować. A dzieje się to kosztem zgromadzonego w korzeniach cukru. W efekcie mamy obniżoną zawartość cukru w korzeniach i obniżoną jakość technologiczną soku. Przedstawiamy fungicydy, którymi można zwalczać chwościka buraka: Alert Solo 250 EW, Antracol 70 WG, Capitan 250 EW, Dithane Neo Tec 75 WG, Duett
Ultra 497 SC, Eminent 125 SL, Horizon 250 EW, Intizam SC, Matador 303 SE, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra
350 SC, Moderator 303 SE, Optan 183 SE, Orius 250 EW, Orius Extra 250 EW, Rekord 125 SC, Respekto 125 SC,
Rubric 125 SC, Safir 125 SC, Sfera 267,5 EC, Soprano 125 SC, Syrius 250 EW, Tango Star 334 SE, Tebu 250 EW,
Topsin M 500 SC, Yamato 303 SE.
Rośliny motylkowe grubonasienne:
Najbardziej rozpowszechnioną metodą zbioru grochu jest zbiór jednoetapowy, gdy 80 – 90% nasion jest twardaych, a słoma sucha. Kiedy górne strąki stają się pergaminowe, a dolne brązowe i suche, możne na plantacji zastosować preparat Basta 200 SL, w celu równego dosychania. Termin zbioru grochu przypada najczęściej na okres
od 20 lipca do 20 sierpnia. Nasiona po zbiorze należy dosuszyć do zawartości wody nie wyższej jak 14%.
Łubiny zbieramy najczęściej jednoetapowo, gdy zaschnie około 60 – 70% strąków na pędach bocznych pierwszego rzędu. Okres ten przypada najczęściej na początek lipca. Po zbiorze nasiona należy dosuszyć do wilgotności
15%. Nasion przeznaczonych do siewu nie powinno pozbawiać się wilgotności szybciej niż 3% na dobę. Na plantacje nierówno dojrzewające lub zachwaszczone należy zastosować preparaty powodujące zasychanie roślin, np.
Basta 200 SL, Reglone 200 SL.
Dojrzewanie zbóż i grochu w mieszankach następuje zazwyczaj w tym samym czasie, dlatego zbiór nie nastręcza
trudności. Mieszanki zbóż z łubinem również dojrzewają prawie równomiernie, tylko w latach o dużych ilościach
opadów opóźnia się dojrzewanie, szczególnie łubinu żółtego. Ogólnie należy przyjąć, że zbioru dokonujemy, gdy
dojrzałość techniczną uzyska gatunek później dojrzewający w mieszance. Po omłocie mieszanki strączkowo-zbożowe wymagają doczyszczenia i dosuszenia do około 14% wilgotności.
Ziemniaki:
W miesiącach letnich na plantacjach ziemniaka podczas ciepłej i wilgotnej pogody masowo występuje zaraza
ziemniaka. Pierwsze objawy pojawiają się na odmianach wczesnych z końcem czerwca lub początkiem lipca, natomiast na odmianach późnych na przełomie lipca i sierpnia, zależnie od panujących warunków pogodowych.
Pierwszy zabieg powinien być wykonany:
- gdy zwierają się międzyrzędzia u odmian bardzo wczesnych i wczesnych,
- w momencie wystąpienia pierwszych objawów na odmianach bardzo wczesnych i wczesnych,
- według sygnalizacji WIOR,
- w okresach krytycznych, tj. przy wilgotnej i ciepłej pogodzie sprzyjającej występowaniu choroby.
Wykonując pierwszy i drugi zabieg, dobrze jest zastosować preparat o działaniu systemicznym, który ochroni intensywnie rosnące łodygi ziemniaka, np. Pyton Consento 450 SC, Cabrio Duo 112 EC, Revus 250 SC. Kolejne zabiegi
wykonujemy na podstawie obserwacji pogody lub po 10 – 14 dniach po pierwszym zabiegu preparatem kontaktowym np. Altima 500 SC, Dithane Neo Tec 75 WG i innymi. Pamiętajmy o stosowaniu preparatów zgodnie z etykietą
– instrukcją stosowania. Przy doborze środka należy pamiętać, aby nie stosować przez cały okres preparatów o tej
samej substancji aktywnej występującej w różnych preparatach, co wpłynie na małą skuteczność zabiegu.
W przypadku zaobserwowania na ziemniakach niedoboru jakiegokolwiek składnika pokarmowego, należy zastosować odpowiedni nawóz dolistny, np. Ekosol, Ekolist, Insol, Wuxal itp.
Sebastian Zwierz, Zbigniew Marciniak, Grzegorz Manowski
37
W chlewni i oborze
Hodujmy daniele
Mięso dziczyzny fermowej ma
szereg zalet, na które warto zwrócić uwagę:
- wartość odżywcza (mięso danieli zawiera dużo żelaza i białka
oraz charakteryzuje się niską zawartością tłuszczu),
- bezpieczeństwo konsumenta w hodowli nie używa się prawie
żadnych leków, żadnych stymulatorów i hormonów wzrostu,
brak modyfikacji genetycznych,
nie występuje BSE,
- przyjazny środowisku sposób
hodowli z niskim poziomem nawożenia i wolny od herbicydów
i pestycydów.
Najlepsze mięso dają sztuki
młode, w wieku około 18 miesięcy. Zwierzę osiąga w tym czasie
wagę żywą w granicach 25 - 30 kg.
W Polsce nie ma zorganizowanego
rynku mięsa dziczyzny fermowej,
stąd trudno mówić o jego cenach.
Inwencja należy do hodowców
i ewentualnych odbiorców.
Godna polecenia jest hodowla i produkcja mięsa w gospodarstwach agroturystycznych. Żywe
zwierzęta są atrakcją dla turystów,
a smaczna pieczeń z daniela atrakcją dla podniebienia i żołądka.
Do napisania niniejszego artykułu sprowokowały mnie
liczne pytania na temat hodowli danieli w warunkach
gospodarstwa rolnego. By hodowla była profesjonalna,
należy poznać potrzeby zwierząt.
D
aniele należą do jeleniowatych. Są trawożerne, należą
do przeżuwaczy i są łatwe
w hodowli.
Daniel jest zwierzęciem średniego wzrostu. Jego wysokość
w kłębie to 80 - 90 cm. Byki są
zawsze większe. Masa ciała dorosłych osobników to 45 - 60 kg łanie i 70 - 120 kg - byki. Okrywa
włosowa (suknia) daniela jest płowa z białymi kropkami, zimowa
szaro-popielata. Występują liczne
odmiany barwne danieli (porcelanowe, czarne, białe). Zwierzęta posiadają białą plamę na zadzie, tzw.
lustro obramowane po bokach
czarnymi paskami, ogon (kwiat)
jest długi i mechliwy, z zewnątrz
czarny, od spodu biały. Byki dorosłe mają poroże w formie łopat.
Hodowla danieli jest bardzo
dobrym pomysłem na dodatkowe
źródło dochodu wszędzie tam,
38
gdzie pozwalają na to warunki środowiskowe.
Za fermową hodowli danieli
przemawiają następujące argumenty:
- możliwość wykorzystania rolniczego gruntów o niskiej bonitacji
lub odłogowanych,
- alternatywne źródło dochodu
i możliwość utworzenia nowych
miejsc pracy związanych z hodowlą, przetwórstwem i turystyką,
- zwiększenie produkcji zbóż, siana, okopowych stosowanych w do
-karmianiu zimowym,
- zwiększenie atrakcyjności gospodarstw agroturystycznych,
- możliwość wprowadzenia na rynek mięsa o wysokich walorach
dietetycznych.
Daniele hodowane są przede
wszystkim na mięso (taka produkcja dominuje w Europie) i ten kierunek ma szanse rozwoju w Polsce.
Jak założyć hodowlę?
Według nauk zootechnicznych
i praktyków zajmujących się danielami założenie ich hodowli nie
jest przedsięwzięciem trudnym ani
kosztownym. Zwierzęta nie wymagają żadnych kosztownych budynków i mogą być utrzymywane
pod gołym niebem. Konieczne jest
jednak zapewnienie osłony (naturalne lub sztuczne) przed wiatrem
i słońcem. Największy koszt stanowi ogrodzenie terenu, na którym
daniele będą przebywały i kupno
stada podstawowego. Przy zakładaniu hodowli danieli trzeba pamiętać o odpowiednim położeniu
fermy. Hodowla powinna być zlokalizowana w spokojnej okolicy,
bez tradycji kłusowniczych wśród
ludności, oddalona od ruchliwych
dróg, nienarażona na penetrację
ludzi oraz bezpańskich psów i innych drapieżników. Najlepiej, by
ferma była położona w jednym
W chlewni i oborze
obszarowo kawałku. Łatwiejszy
nadzór i kontrolę nad stadem zapewni nam położenie hodowli na
równym terenie. Jakość gleby nie
ma większego znaczenia, aczkolwiek ma wpływ na jakość pastwiska, a z tym wiąże się ilość utrzymywanych na danej powierzchni
zwierząt. Pastwisko jest podstawą
żywienia danieli.
Kwatery dzielimy na zimowe
i letnie. Zimowe tworzymy blisko budynków gospodarskich, co
umożliwia nam łatwą i szybką obsługę zwierząt, a także oswajanie
ich przez codzienny z nimi kontakt.
W przypadku gdy na kwaterach nie
ma drzew, krzewów czy rowów,
budujemy osłony przed wiatrem,
tzw. wiatrołapy. Na kwaterach zimowych powinny znajdować się
również paśniki dla zwierząt, a na
letnich pamiętamy o zacienionych
miejscach. Jako pomoc w prowadzeniu hodowli służyć nam może
także pastuch elektryczny, montowany na ogrodzeniu. Koszty ogrodzenia zależą od jakości użytych
materiałów (słupki, siatka). Najlepsze są słupki z drewna akacjowego
lub dębowe, ewentualnie z drewna drzew iglastych - impregnowane. Średnica słupków powinna
mieć powyżej 15 cm, głębokość
osadzenia od 0,7 - 1,2 m w ziemi,
w zależności od rodzaju gruntu.
Przy zakupie siatki, prócz jakości,
należy pamiętać o wielkości oczek
i ich układzie. Bardzo ważny jest
naciąg siatki. Daniele z reguły dobrze respektują płot. Należy jednak pamiętać, że są to zwierzęta
dzikie i w razie paniki w stadzie
zbytnie oszczędności poczynione
na ogrodzeniu mogą skutkować
ucieczką zwierząt.
Układ zagród powinien umożliwiać wypas kwaterowy. Optymalny obszar kwater to 3 - 5 ha,
w małych fermach do 30 ha, połączonych korytarzami przepędowymi lub bramami. Bramy między
kwaterami winny być umieszczone w narożnikach. Szerokość bram
powinna wynosić około 3,5 - 4 m.
Z większych kwater jest trudniej
przepędzić zwierzęta. Kwatery
powinny być połączone z kory-
Kilka cennych wskazówek
•Zakupów zwierząt należy dokonywać w okresie od połowy grudnia do
połowy marca. Dostępne są wtedy zacielone łanie (po bekowisku) oraz
cielęta, które już przestają być karmione przez matki. Niskie temperatury
sprzyjają bezpieczeństwu transportu.
•Zwierzęta dokarmiane łatwo przyzwyczajają się do obsługującego je
człowieka, co sprzyja ich oswojeniu.
• Należy pamiętać, że obsada zwierząt nie może przekroczyć 15 szt. na 1 ha.
•Procent wycieleń u danieli może wynosić do 95%. Wymiany byków należy
dokonywać co 4 lata; remont stada - około 5 - 10% łań.
tarzem przepędowym, z którego
jest dojście do odłowni. Odłownia to pomieszczenie niezbędne
przy prowadzeniu dużej hodowli. Służy ono do wszelkich prac,
które chcemy i musimy wykonać
przy zwierzętach. Składa się z kilku pomieszczeń i poskromu. To
wszystko stwarza nam warunki
do np. oddzielenia byków od łań
po bekowisku lub młodzieży od
stada. Poskrom w odłowni umożliwia nam unieruchomienie żywego
daniela na czas np. odrobaczania,
obcinania poroża, ważenia, kolczykowania, czy też innych zabiegów.
Na odłownię można wykorzystać
jakiś stary budynek stojący blisko
korytarza przepędowego lub wybudować ją na zewnątrz.
Jak żywić daniele
Żywienie danieli oparte jest na
paszach objętościowych - sianokiszonce i sianie, okopowych i zbożach. Do przysmaków danieli należą kasztany i żołędzie. Należy
również pamiętać o umieszczeniu
na kwaterach z łatwym dostępem
lizawek z dodatkiem składników
mineralnych i witamin. Daniele
muszą mieć zapewniony również
stały dostęp do wody. Głównym
i podstawowym pożywieniem danieli jest pastwisko (od kwietnia
do października), a przy łagodnych zimach daniele korzystają
z pastwiska cały rok. Obsada, tj.
liczba łań z przychówkiem przypadająca na 1 ha zależy od: rodzaju gleby, ukształtowania terenu,
warunków klimatycznych, wydajności i składu gatunkowego
runi pastwiskowej, liczby kwater.
Im lepsze warunki, tym intensywniejsza może być produkcja. W zimie jeden daniel, np. łania, zjada
0,5 kg pasz treściwych dziennie.
Podawana jest także pasza treściwa
w postaci ziarna zbóż (głównie
owsa, kukurydzy, pszenżyta, jęczmienia). Poza tym zwierzęta zjadają dziennie około 2 kg siana lub zamiennie sianokiszonkę. Siano jest
wypełniaczem dla danieli i powinny one mieć go do woli. Pożywienie można dodatkowo wzbogacić,
podając marchew, buraki, ziemniaki lub kapustę. Podczas dużych
mrozów należy zwiększyć ilość
podawanego zboża nawet do 50%.
Przy prowadzeniu dobrej hodowli istotną rzeczą jest dodatkowe
dokarmianie na pastwiskach łań
w miesiącach kwiecień i maj. To
daje lepszą kondycję podczas wycieleń oraz większą wagę cielaków.
Daniele byki karmimy podobnie
jak łanie, lecz po okresie bekowiska, kiedy to jadły śladowo, zwiększamy dawki zboża, a siano podajemy do woli. Należy podkreślić,
że optymalne warunki utrzymania
danieli i ich żywienia gwarantują
dobrą zdrowotność zwierząt, które
niezwykle rzadko zapadają na jakieś choroby.
Co wiemy o rozrodzie?
Daniele są zwierzętami stadnymi. Łania daniela osiąga dojrzałość płciową w wieku 16 miesięcy.
Dorosłe łanie danieli przebywają
na kwaterach razem z cielakami
oraz rocznymi osobnikami. Całe
stado prowadzi łania starsza, tzw.
licówka. Natomiast starsze byki
danieli tworzą małe grupy i usta-
39
W chlewni i oborze
lają hierarchie między sobą. Byki
danieli bardzo dorosłe, tzw. łopatacze chodzą najczęściej samotnie,
szukając ciszy i spokoju. Przed
bekowiskiem byki kopią swoimi
przednimi badylami doły, do których oddają mocz, powtarzając to
przez kilka dni. W tych właśnie
dołach (rujowiskach) byki często
leżą, beczą i obserwują, a następnie
gonią łanie i dochodzi do pokrycia.
Kiedy nadchodzi czas bekowiska
(rui) zwierzęta stają się bardziej
ruchliwe. Widać to w szczególno-
ści u rozrzucających gałęzie byków. Wtedy to zwierzęta łączą się
w grupy. Trwa to od października
do połowy grudnia. Wtedy byki
dobierają sobie odpowiednią grupę
łań (ile który podoła). Byki danieli
w tym okresie są bardzo groźne,
wydają specyficzny gardłowy głos
przypominający beczenie i mogą
przez cały czas bekowiska prawie
nic nie jeść. Nie należy ich na siłę
karmić, gdyż uzupełnią one swoją
wagę po bekowisku - od drugiej
połowy grudnia. Wtedy właśnie
trzeba oddzielić byki od łań, by
przede wszystkim uniknąć późnych wycieleń i słabszych cieląt.
Do większości wycieleń dochodzi na przełomie czerwca i lipca,
najczęściej rodzi się jedno młode
o wadze od 2,5 - 5,5 kg. Młode cielęta karmione są mlekiem do początku zimy. Maksymalny wiek daniela
to około 18 lat. W tym okresie łania
może na świat wydać ok. 15 cieląt.
Opracowała Helena Artyszuk
Lipiec - sierpień
Bydło:
Chociaż do tej pory aura nas nie rozpieszcza, to jednak pamiętajmy, aby w upalne dni umożliwić zwierzętom korzystanie z zacienionych miejsc. Bardzo przydatne są wówczas drzewa i zakrzaczenia. Jeśli ich nie ma, może trzeba
rozważyć postawienie chociaż prowizorycznych wiat, które uchronią krowy przed palącymi promieniami słońca.
Musimy pamiętać bezwzględnie o stałym dostępie do wody. Krowa w upalny dzień może wypić nawet 180 litrów
wody. Gdy jej brakuje, na nic zdadzą się nasze zabiegi dla utrzymania wydajności.
Ruń pastwiskowa w tych miesiącach wolniej odrasta i jest jej mniej. Bydło nieraz wychodzi bardziej „na spacer”, niż
na wypas. Jeśli tylko pozwalają na to zapasy z ubiegłego roku, dokarmiajmy krowy w oborze lub z paśników na
pastwisku. Zapobiegnie to spadkowi wydajności krów, jak też korzystnie wpłynie na stan traw. Nie starajmy się braków pasz objętościowych wyrównać paszami treściwymi. Są one drogie, a dodatkowo ich nadmierna ilość w dawce
może doprowadzić do kwasicy z jej konsekwencjami.
Roje much w sezonie letnim to prawdziwa plaga, i na pastwisku i w oborze. Przystępując do ich zwalczania musimy robić to kompleksowo. Nie wystarczy tylko oprysk w oborze. Powinniśmy również spryskać teren wokół obory
i miejsca, gdzie mogą rozwijać się larwy.
Trzoda chlewna:
W gospodarstwie, gdzie znaczący udział w produkcji ma trzoda chlewna, trzeba szczególnie zwracać uwagę na
koszty żywienia, które stanowią często 70% kosztów, a więc stanowią w głównej mierze o opłacalności produkcji.
Należy zatem pamiętać o tym, że:
Najlepsze efekty ekonomiczne, jak i produkcyjne osiąga się, stosując dwa, a jeszcze lepiej trzy rodzaje pasz dla tuczników. Wówczas wykorzystanie paszy rośnie, a koszty żywienia obniżają się. Przy takim systemie żywienia możemy
zapewnić odpowiednią wartość dawki dla poszczególnych faz rozwojowych zwierzęcia.
Ekonomiczne żywienie, to odpowiedni skład mieszanki. Wartość dawki nie określamy ilością białka, lecz jego wartością. Ważne jest, aby skład amonokwasowy był zbliżony do składu białka idealnego. Proporcje podstawowych
aminokwasów lizyny do metioniny z cystyną, treoniny i tryptofanu w takim białku dla świń mięsnych mają się jak
100 : 62 : 64 : 20. Aby białko mogło być jak najlepiej wykorzystane, dawka musi zawierać odpowiednią ilość energii
(stosunek energetyczno-białkowy), związków mineralnych i witamin.
Strawność paszy zależy od stopnia ześrutowania, coraz częściej mówi się, że cząstki paszy powinny mieć średnicę
do jednego mm. W tym miejscu należy zaznaczyć również, że granulowanie paszy nie poprawia jej strawności, chociaż może ograniczyć straty podczas spożywania jej przez tuczniki.
Waga końcowa tuczu decyduje zarówno o mięsności tuczników, jak i wskaźniku wykorzystania paszy. Każda rasa
charakteryzuje się indywidualną zdolnością do ilości odkładanego białka w określonym wieku, dlatego w zależności
od genotypu tucz powinien być zakończony w optymalnym terminie, najczęściej jest to 100 kg dla ras krajowych
i nieco więcej dla krzyżówek z udziałem ras wybitnie mięsnych. Tuczniki linii syntetycznych nawet do wagi 125 kg
nie otłuszczają się i osiągają mięsność na poziomie 55 – 57%.
Zbigniew Marciniak, Włodzimierz Sawirski
40
W chlewni i oborze
Uwaga hodowcy trzody chlewnej!
C
oraz częściej pojawiają się informacje dotyczące ognisk afrykańskiego pomoru świń (ASF)
na terytorium Ukrainy. Najprawdopodobniej
przeniesienie choroby nastąpiło poprzez żywność
przywiezioną z Federacji Rosyjskiej.
W związku z powyższym Główny Lekarz Weterynarii przypomina o surowych procedurach dotyczących wprowadzania niektórych produktów pochodzenia zwierzęcego. Nie pozwólmy, aby zakaźne choroby
zwierząt przedostały się do naszych gospodarstw.
Czym jest afrykański pomór świń ?
Afrykański pomór świń to groźna, wysoce zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa świń domowych
oraz dzików. Ważną drogą rozprzestrzeniania się
wirusa ASF jest karmienie zwierząt odpadkami żywności, zakażoną paszą, wodą, bezpośredni kontakt
z chorymi zwierzętami. Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF, w związku z czym choroba ta
nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia i życia, lecz
mogą być przenosicielami wirusa. Wystąpienie ASF
skutkuje ogromnymi stratami finansowymi związanymi głównie z upadkami świń, kosztami likwidacji
ognisk choroby, a także całkowitym zablokowaniem
możliwości sprzedaży i wywozu świń lub wieprzowiny do krajów wolnych od tej choroby.
Jak rozpoznać afrykański pomór świń?
U świń mogą pojawić się następujące objawy:
- liczne upadki (obserwuje się również padnięcia dzików),
- sinica skóry, uszu, brzucha i boków ciała, drobne,
lecz liczne wybroczyny na skórze,
- duszność, pienisty wypływ z nosa,
-
-
-
-
wypływy z worka spojówkowego,
biegunka - często z domieszką krwi, wymioty,
niedowład zadu,
objawy nerwowe w postaci podniecenia, drgawek
mięśni i skurczów kloniczno-tonicznych,
- ronienia.
Każdy, kto podejrzewa lub zauważy objawy tej
choroby zakaźnej, jest zobowiązany do natychmiastowego zgłoszenia jej podejrzenia do Powiatowego
Lekarza Weterynarii, bezpośrednio lub za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub właściwego miejscowego organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza).
Co dalej po zgłoszeniu o podejrzenie
afrykańskiego pomoru ?
Po dokonaniu zgłoszenia – do czasu przybycia
urzędowego lekarza weterynarii, posiadacz zwierząt
zobowiązany jest do:
- izolacji i strzeżenia w gospodarstwie wszystkich
przebywających tam zwierząt,
- wstrzymania się od wywożenia, wynoszenia, zbywania produktów z gospodarstwa, w szczególności
mięsa, zwłok zwierzęcych, środków żywienia zwierząt, wody, ściółki, nawozów naturalnych,
- niewywożenia z gospodarstwa materiału biologicznego (nasienia, komórek jajowych, zarodków),
- uniemożliwienia dostępu osobom postronnym do
pomieszczeń lub miejsc, w których znajdują się
zwierzęta podejrzane o zakażenie lub chorobę.
Na podstawie apelu Głównego Lekarza Weterynarii
opracowała Helena Artyszuk
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, Oddział w Starym Polu
organizuje dla wszystkich chętnych rolników
kurs pt. „Integrowana produkcja roślin rolniczych oraz roślin warzywnych”.
Jest to 2-dniowe szkolenie zakończone uzyskaniem stosownego zaświadczenia. Zaświadczenie to
wymagane jest do ubiegania się o wydanie certyfikatu IP. Cena kursu 270,00 zł brutto.
Producenci, który uzyskali certyfikaty IP, korzystający z działania „Uczestnictwo rolników w systemach
jakości żywności”, mogą przez okres 5 lat ubiegać się o zwrot kosztów, maksymalnie do wysokości
2750 zł rocznie.
Informacji nt. kursu udziela:
Monika Najduk, tel. (55) 270 11 37; (55) 270 11 00, e-mail: [email protected]
Szczegółowe informacje na temat integrowanej produkcji znajdują się na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Integrowana-Produkcja/
41
W chlewni i oborze
Trafnym doborem par rodzicielskich do kojarzeń
tworzysz rentowność produkcji trzody chlewnej w swoim gospodarstwie
OKRĘGOWY ZWIĄZEK HODOWCÓW ZARODOWEJ TRZODY CHLEWNEJ
80-874 Gdańsk, ul. Na Stoku 48
tel./fax (58) 530-04-27, 530-04-44, e-mail: [email protected]
Genetyka przynosi szybkie zwiększenie mięsności produkowanego żywca wieprzowego.
Wysoka jakość materiału matecznego – loszki „POLSUS”, Filia Gdańsk i knurków „POLSUS”, Filia Gdańsk
wnosi lepsze korzyści produkcji w Twojej hodowli
i gwarantuje wyższe dochody w momencie klasyfikacji w ubojniach.
Wykaz hodowców trzody chlewnej, objętych oceną wartości użytkowej i hodowlanej
przez Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”, Filia w Gdańsku
uprawnionych do sprzedaży materiału hodowlanego
Stan na dzień 16.06.2013 r.
Produkuje
Lp.
Hodowca
Miejscowość
Poczta
Gmina
Nr tel.
knurki
loszki
i loszki
krzyżówkowe
Rasa
1.
Błażek Zenon
Kamionka
86-171 Rychława
Skórcz
58 582-91-37
605852155
-
*
10
2.
Browarczyk Tadeusz
Smołdzino
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-36
-
*
20
3.
Burek Stanisław
Lubieszyn
83-420 Liniewo
Liniewo
58 687-80-63
-
*
10
4.
Cybulski Zbigniew
Ostrowite
5.
Ebertowski Ryszard
Markubowo
89-662 Ostrowite
Chojnice
52 398-74-12
-
*
20
83-400 Kościerzyna
Kościerzyna
58 686-57-27
*
*
10
6.
Godlewski Zdzisław
Czarlin
83-110 Tczew
Tczew
58 536-69-13
607600890
*
*
20, 80
7.
Gołecki Feliks
Mościska
83-240 Lubichowo
Lubichowo
58 588-56-03
604888543
*
*
20
8.
Graban Wiesław
Zelgoszcz
83-208 Zelgoszcz
Lubichowo
58 588-51-15
669354612
-
*
20
9.
Gumiński Ryszard
Miradowo
83-210 Zblewo
Zblewo
58 588-44-34
606937965
-
*
20
Rabacino
77-100 Bytów
Studzienice
59 821-47-89
*
*
10, 70
-
*
20
10. Hanasko Zenon
11. Pliszka Józef
Zelgoszcz
83-208 Zelgoszcz
Lubichowo
58 582-43-06
505956000
12. Hnatiuk Zenon
Rabacino
77-100 Bytów
Studzienice
59 821-47-93
504066467
*
*
10
13. Jurczyński Henryk
Wielgłowy
83-120 Subkowy
Subkowy
58 536-69-51
601937950
-
*
20
14. Koss Beata, Mirosław
Gnieżdżewo
84-121 Swarzewo
Puck
58 673-37-62
693302914
*
*
10, 70
Krawczykiewicz
Michał
Sternowo
89-641 Nowa Cerkiew Chojnice
52 398-73-84
-
*
20
Rabacino
77-100 Bytów
Studzienice
59 821-47-82
*
*
20
Skórcz
514471825
-
*
10
Lubichowo
58 560-95-26
606618096
*
*
20, 70
15.
16. Łoza Jarosław
17. Mazurowski Łukasz
18. Mazurowski Marek
42
Wielki Bukowiec 83-208 Zelgoszcz
Zelgoszcz
83-208 Zelgoszcz
W chlewni i oborze
Produkuje
Lp.
Hodowca
Miejscowość
19. Miąskowski Stanisław
20. Mokwa Maria
Załęże
Subkowy
Nowakowski
Mieczysław
Pałubin
22. Regliński Andrzej
Smołdzino
21.
23. Roskwitalski Andrzej
Wysoka
Poczta
Gmina
Nr tel.
knurki
loszki
i loszki
krzyżówkowe
Rasa
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-54
*
*
10
83-120 Subkowy
Subkowy
58 536-83-43
605346075
-
*
20
83-430 Stara Kiszewa
Stara Kiszewa 58 687-64-32
-
*
10
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-61
-
*
10
83-212 Bobowo
Bobowo
58 562-17-45
606703940
-
*
10
24. Skrzypkowski Szczepan
Smołdzino
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-30
603452481
*
*
20, 80
25. Stefański Marian
Skorzewo
83-400 Kościerzyna
Kościerzyna
58 687-12-11
665567114
*
*
20
Kartuzy
58 681-05-91
607658208
*
*
10, 20,
70
58 535-16-79
695940747
*
*
10
Miastko
502247997
*
*
10
Chojnice
52 397-09-54
-
*
20
26. Stolc Józef
Kiełpino
83-307 Kiełpino
27. Syldatk Elżbieta
Gronowo
83-122 W. Walichnowy Gniew
28. Szepel Edward
29. Szulc Bogdan
Węgorzyno
Miastko
77-200 Miastko
ul. Długa 12/40
Pawłowo
89-600 Chojnice
30. Szynszecki Mirosław
Lotyń
89-641 Nowa Cerkiew Chojnice
52 398-72-58
-
*
20
31. Śnieg Andrzej
Pastwa
82-500 Kwidzyn
Kwidzyn
55 275-74-70
602670505
*
*
20
89-650 Czersk
Czersk
52 398-44-74
603199648
*
*
10
32. Talewski Grzegorz
Czersk
ul. Łubianka 9
33. Terefenko Zbigniew
Michałowo
76-223 Stawęcino
Główczyce
59 811-66-78
880588100
-
*
20
34. Megier Jarosław
Wolny Dwór
83-250 Skarszewy
Skarszewy
605665567
58 588-22-11
*
*
10
* zakres produkcji oraz aktualna w miesiącu możliwość ilościowego zakupu materiału hodowlanego (knurki, loszki)
SYMBOLE RAS: 10 - WBP,
20 - BPZ, 50 - ZŁOTNICKA PSTRA, 60 - HAMPSHIRE, 70 - DUROC, 80 – PIETRAIN
Wykaz hodowców, którzy zrezygnowali z prowadzenia oceny użytkowości rozpłodowej loch i nieposiadających certyfikatu
oraz uprawnień do sprzedaży materiału hodowlanego trzody chlewnej (knurki i loszki):
1. Dahm Józef – Kranek, gmina Skórcz,
2. Cirocki Stanisław – Smołdzino, gmina Przodkowo,
3. Wrona Kazimierz – Łęgowo, gmina Pruszcz Gdański,
4. Wolski Bronisław – Bawernica, gmina Parchowo,
5. Toruńczak Ryszard – Załamkowo, gmina Kamienica Królewska,
6. Borkowski Zbigniew – Kościeleczki, gmina Malbork,
7. Nalikowski Piotr – Dubiel, gmina Kwidzyn,
8. Odya Czesław – Łąg Kolonia, gmina Czersk,
9. Węsierski Jan – Smołdzino, gmina Przodkowo.
Wykaz telefonów komórkowych (służbowych) osób udzielających informacji na temat dostępnego materiału hodowlanego:
1. Ryszard Bogusławski - 507088394,
2. Andrzej Bułakowski - 507088396,
3. Arkadiusz Drewing - 507088398,
4. Krzysztof Żółć - 507088399,
5. Aleksandra Kopicka - 507088395.
43
W trosce o środowisko
WYMOGI WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI (CZ. IV)
Ochrona środowiska w gospodarstwach
rolnych
Proces dostosowywania gospodarstw rolnych do wymogów z zakresu ochrony środowiska
rozpoczął się przed akcesją do Unii Europejskiej i trwa nieprzerwanie do dzisiaj. Realizowane
projekty na rzecz ochrony środowiska, szkolenia i doradztwo zdecydowanie przyczyniły się
do wzrostu świadomości i poprawy działań, w tym zakresie, zarówno wśród rolników, jak
i mieszkańców terenów wiejskich. Od 1 stycznia 2009 roku wymogi z obszaru „Ochrona
środowiska” w ramach Zasady Wzajemnej Zgodności obowiązują wszystkich rolników.
G
ospodarowanie zgodne z ochroną środowiska to termin bardzo bliski naszym rolnikom,
szczególnie tym, którzy aktywnie włączali się
w realizację programów na rzecz ochrony środowiska
realizowanych w latach 2000 - 2004. Programy realizowane wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej (Ochrona środowiska na terenach wiejskich 2000 - 2003) i Wojewódzkim
Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Gdańsku (Ochrona środowiska w woj. pomorskim
w latach 2003 - 2004) były skierowane do gospodarstw
ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą. Rolnicy beneficjenci tych projektów uzyskali pomoc doradczą
oraz wsparcie finansowe (środki krajowe, unijne, fundusze krajów skandynawskich) na inwestycje proekologiczne do właściwego zagospodarowania nawozów
pochodzenia zwierzęcego, a nadrzędnym celem tych
projektów była ochrona wód Morza Bałtyckiego przed
zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego.
Inwestycje proekologiczne tego typu mogły być realizowane też w ramach innych programów z wsparciem środków unijnych, poczynając od programu
SAPARD, po ostatnią edycję „Modernizacji gospodarstw rolnych”w ramach PROW 2007 - 2013 z kwietnia 2013 r. Szczególnie program „Dostosowanie gospodarstw rolnych do wymogów Unii Europejskiej” z roku
2004/2005 był dobrze odebrany przez wielu rolników,
którzy przy znaczącym wsparciu środków unijnych
wybudowali płyty obornikowe i zbiorniki na płynne
nawozy – gnojówkę i gnojowicę.
Należy podkreślić, że rolnicy, którzy wykorzystali
dane im wówczas możliwości nie mają obecnie problemu z prawidłowym magazynowaniem nawozów pochodzenia zwierzęcego, bez zagrożeń dla środowiska
naturalnego.
Zagrożenia dla środowiska naturalnego, wynikające z nieprawidłowej gospodarki nawozami pochodzenia zwierzęcego, nie są jedynymi z tytułu prowadzenia produkcji rolnej. Trzeba pamiętać, że nie wszystkie
gospodarstwa rolne prowadzą produkcję zwierzęcą,
a prawie wszystkie prowadzą produkcję roślinną.
44
W związku z tym, w większości gospodarstw są stosowane środki ochrony roślin, które przechowywane
i stosowane w niewłaściwy sposób zanieczyszczają
glebę i wody, a w konsekwencji zagrażają zdrowiu
ludzi i zwierząt. Substancje niebezpieczne dla środowiska to również oleje napędowe, opałowe, benzyna, oleje przekładniowe, hydrauliczne, smary i płyny
hamulcowe. Do nich zaliczane są również substancje
niebezpieczne zawarte w używanych w gospodarstwie akumulatorach, świetlówkach, które przy niewłaściwym przechowywaniu stanowią zagrożenie
dla środowiska. Należy podkreślić, że w wielu gospodarstwach rolnych sposób przechowywania środków
ochrony roślin i gospodarka opakowaniami po zużytych środkach jest prowadzona prawidłowo natomiast
wiele niezgodności stwierdza się ciągle w gospodarowaniu olejami napędowymi i innymi produktami
ropopochodnymi, a szczególnie olejami zużytymi.
Ten obszar wymaga szczególnej uwagi ze względu
na panujące jeszcze często przekonanie o nieszkodliwości tych substancji dla nas i dla środowiska. Substancje ropopochodne nie są postrzegane przez wielu
użytkowników jako substancje niebezpieczne, stąd
też wynika brak środków ostrożności przy ich stosowaniu i przechowywaniu. Paliwa przechowywane
są jeszcze często na przepuszczalnym gruncie, co nie
zabezpiecza przed ich wnikaniem do gleby i przenikaniem do wód gruntowych, a następnie podziemnych.
Tankowanie ciągników i innych maszyn odbywa się
zazwyczaj na placu podwórzowym, bez utwardzenia zabezpieczającego przed ich rozlaniem. Kolejnym
i bardzo częstym, niebezpiecznym dla zdrowia i środowiska postępowaniem jest wykorzystywanie oleju
zużytego jako środka konserwującego do malowania
drzwi budynków gospodarczych, ogrodzeń, itd., bez
zastanowienia się nad składem chemicznym takiego
zużytego oleju i jego wielkiej szkodliwości.
W trosce o środowisko - czystość gleby i wód,
a przez to o bezpieczeństwo zdrowotne swoich rodzin,
w każdym gospodarstwie należy przeanalizować, jak
przedstawia się gospodarka paliwami i innymi sub-
stancjami niebezpiecznymi, czy stanowią one w gospodarstwie zagrożenie z uwagi na ich specyfikę i jak
to zagrożenie można ograniczyć.
Dla przypomnienia podajemy zasady składowania w gospodarstwach produktów zawierających
substancje niebezpieczne według Zasady Wzajemnej Zgodności (cross compliance) obowiązującej od
1 stycznia 2009 r.
1. Olej napędowy, opałowy benzyna
- olej napędowy, opałowy, benzyna powinny być
przechowywane w specjalnych zbiornikach zagłębionych w ziemi i zabezpieczonych przed przenikaniem ich zawartości do gruntu,
lub
- w pojemnikach umieszczonych w miejscu zadaszonym na utwardzonym, nieprzepuszczalnym podłożu, oznakowanych napisem: „OLEJ NAPĘDOWY”,
„OLEJ OPAŁOWY”,
- miejsca magazynowania powinny być wyposażone
w pompę do przepompowywania olejów do specjalnych pojemników przystosowanych i przeznaczonych wyłącznie do napełniania zbiorników
ciągników i innych urządzeń oraz środek do zbierania olejów (suche trociny, torf, piasek, specjalny
absorbent).
Zbiornik na olej napędowy zaopatrzony w pompę
2. Oleje odpadowe, które nie nadają się już do zastosowania, szczególnie oleje silników spalinowych,
oleje przekładniowe, hydrauliczne
- zużyte oleje należy przechowywać w gospodarstwie do czasu ich przekazania upoważnionemu
podmiotowi, gwarantującemu ich zagospodarowanie zgodnie z prawem, w sposób bezpieczny dla
środowiska, oleje odpadowe zbiera się i magazynuje selektywnie wg wymagań wynikających ze sposobu ich przemysłowego wykorzystania lub unieszkodliwiania,
- podczas zbierania i magazynowania olejów odpadowych niedopuszczalne jest ich mieszanie z innymi odpadami, zwłaszcza odpadami stałymi, odpadami PCB (związki chemiczne wykorzystywane
również jako oleje smarne, oleje kondensatorowe,
dodatki do klejów trudno rozkładające się w środowisku naturalnym),
- oleje odpadowe zbiera się do szczelnych pojemników, wykonanych z materiałów trudno palnych, odpornych na działanie olejów odpadowych, szczelnie
zamkniętych, zabezpieczonych przed stłuczeniem,
oznakowanych napisem „OLEJ ODPADOWY”,
- oleje odpadowe magazynuje się w miejscach utwardzonych, zabezpieczonych przed zanieczyszczeniami gruntu i opadami atmosferycznymi, wyposażonych w środki do zbierania wycieków tych
odpadów,
- dostęp do miejsc magazynowania olejów odpadowych, w celu opróżnienia lub wymiany pojemnika,
jest ograniczony do właścicieli tych pojemników
lub przedsiębiorców zajmujących się gospodarowaniem tymi olejami odpadowymi.
3. Środki ochrony roślin
- środki ochrony roślin przechowujemy wyłącznie
w opakowaniach oryginalnych,
- niewykorzystane środki ochrony roślin składujemy w wydzielonych miejscach, np. w zamkniętych
pomieszczeniach o nieprzepuszczalnym podłożu,
w zamkniętych szafach lub w zamkniętych skrzyniach z dnem zabezpieczającym przed wydostawaniem się środków do podłoża, oznakowanych napisem: „ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN”,
- opróżnione pojemniki po środkach gromadzimy
w worku lub pojemniku plastikowym, w pomieszczeniu niedostępnym dla osób nieuprawnionych,
z dala od żywności i pasz,
- opróżnione opakowania dostarczamy do punktu
sprzedaży środków ochrony roślin.
Należy pamiętać, że postępowanie z produktami
zawierającymi substancje niebezpieczne podlega kontroli w ramach Zasady Wzajemnej Zgodności u rolników pobierających płatności bezpośrednie, rolnośrodowiskowe, ONW, a także płatności za zalesianie
gruntów rolnych. Stwierdzone w tym obszarze niezgodności podczas kontroli w gospodarstwie mogą
skutkować pomniejszeniem wymienionych wyżej
płatności, w zależności od poziomu uchybień. W trosce o środowisko, jak również o swoje dopłaty powinny być więc wykonane w gospodarstwie konieczne
działania dostosowawcze do wymogów Zasady Wzajemnej Zgodności.
W podsumowaniu możemy śmiało stwierdzić, że
wielu rolników prowadzi swoją działalność rolniczą,
stosując się do wszystkich zaleceń i wymogów z zakresu ochrony środowiska. Często w gospodarstwach
spotykamy się ze szczególną troską rolnika o ograniczenie ujemnego oddziaływania prowadzonej produkcji rolnej poprzez stosowanie różnych innowacyjnych rozwiązań w swoim gospodarstwie.
Maria Sawirska
45
Wszystko o projekcie BERAS
W
dniach od 2 do 4 czerwca br. Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku był
gospodarzem konferencji kończącej międzynarodowy projekt BERAS Implementation.
Oficjalnego powitania wszystkich uczestników,
w dniu 3 czerwca, dokonał Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Kazimierz Plocke.
Po
wystąpieniu
ministra głos zabrał Mieczysław
Struk, Marszałek
Województwa Pomorskiego,
który wyraził słowa
uznania dla działań na rzecz ochrony
środowiska
podjętych
przez
wszystkich partnerów
projektu.
Dodał, iż popiera
inicjatywy, które
dotyczą ochrony
wód Bałtyku i w
przyszłości zapewni wszelką pomoc
projektowi BERAS
Konferencję otworzył Sekretarz Stanu
oraz innym tego
Kazimierz Plocke
typu projektom.
Jako marszałek województwa, położonego w bezpośrednim sąsiedztwie Morza Bałtyckiego, czuje się odpowiedzialny za czystość środowiska, w którym żyją mieszkańcy miast i wsi na terenie Północnej Polski.
Podczas konferencji głos zabrał
Marszałek Województwa Pomorskiego - Mieczysław Struk
46
Poparcie dla idei ekologicznych wyraził również
Dyrektor Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, Aleksander Mach. Zaoferował dalszą
pomoc przy wdrażaniu zasad ekologicznych w rolnictwie oraz tworzeniu gospodarstw ekologicznych
opartych na zasadach ERA. Zapewnił o działaniach
doradczych i szkoleniowych podejmowanych przez
pracowników Ośrodka, w celu krzewienia świadomości ekologicznej, w tym zwłaszcza zespołu realizującego projekt w województwie pomorskim: koordynatora projektu z ramienia PODR - Katarzynę Jasińską oraz
członków zespołu - Katarzynę Kotewicz i Aleksandra
Banasika.
- Pani Katarzyno, projekt BERAS – Implementation
realizowany jest przez Pomorski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego w Gdańsku od prawie 3 lat. Jaki jest cel
tego projektu?
Głównym celem projektu pt. „BERAS – Implementation” jest zmniejszenie zanieczyszczenia Bałtyku poprzez upowszechnienie rolnictwa ekologicznego oraz
promocja proekologicznego stylu życia.
W regionach nadbałtyckich rolnicy wciąż prowadzą intensywną produkcję rolną, powodując wyciek
zanieczyszczeń rolniczych do morza, zwłaszcza związków azotu i fosforu. Stanowi to realne zagrożenie zatrucia Bałtyku. Objawami zanieczyszczenia wód jest
tzw. eutrofizacja – m.in. gwałtowne, masowe zakwity
sinic i glonów, pojawianie się substancji toksycznych
i radykalne zmniejszenie ilości tlenu w wodzie. Bezpośrednio przyczynia się to do wymierania fauny, w tym
wielu gatunków ryb, powodując także straty w rybołówstwie. Duży udział w skażeniu Bałtyku mają rzeki,
transportujące ścieki rolnicze z pól, leżących nawet
w głębi regionów.
Ładunek zanieczyszczeń rolnych odprowadzany
z Polski stanowi około 37% całkowitej ilości takich zanieczyszczeń spływających do morza ze wszystkich
regionów nadbałtyckich. Wiąże się to z tym, że aż
99,7% obszaru naszego kraju leży w zlewni Bałtyku,
a zanieczyszczenia z tego terenu odprowadzają do
morza dwie duże rzeki: Wisła i Odra. Polska jest zatem
w centrum zainteresowania instytucji odpowiedzialnych za ochronę Morza Bałtyckiego. Skutki eutrofizacji
odczuwają najbardziej kraje skandynawskie i właśnie
one są głównymi inicjatorami działań zmierzających
do poprawy tej sytuacji.
Jednym z takich działań jest właśnie projekt
pt. „BERAS – Implementation” wdrażany od września
2010 r., w ramach „Programu Regionu Morza Bałtyckiego 2007-2013” i współfinansowany z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego.
W projekcie prowadzimy szeroką działalność edukacyjną skierowaną do producentów rolnych, obecnych i przyszłych, czyli także do młodzieży uczącej się
w szkołach rolniczych. Szkolimy także decydentów
– radnych i urzędników, stanowiących o kierunkach
rozwoju Pomorza na szczeblu lokalnym i wojewódzkim, zachęcając do prowadzenia zrównoważonej polityki żywnościowej. Staramy się również zwiększyć
świadomość ekologiczną wszystkich mieszkańców
Pomorza, przekonując ich o prozdrowotnych korzyściach wynikających z prowadzenia ekologicznej produkcji rolnej. Rolnictwo ekologiczne nie tylko chroni
nasze środowisko przyrodnicze, ale także wytwarza
żywność wysokiej jakości, która wpływa na poprawę
naszego zdrowia.
- Z jakimi partnerami współpracują Państwo w tym
projekcie?
Projekt „BERAS – Implementation” realizowany
jest przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Gdańsku, we współpracy z 24 partnerami, przedstawicielami 20 regionów z 9 państw nadbałtyckich.
Liderem projektu jest Sodertorn Uniwersity w Sztokholmie. Po stronie polskiej, poza PODR, partnerami
są Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa
w Puławach, Polski Klub Ekologiczny w Gliwicach,
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Minikowie oraz Stowarzyszenie Rolników Indywidualnych „Solidarność”. PODR w Gdańsku współpracował również z gospodarstwem ekologicznym
Państwa Danuty i Jacka Plotta oraz z gospodarstwem
w trakcie konwersji z produkcji konwencjonalnej na
ekologiczną Państwa Beaty i Piotra Dawidowskich.
- Konferencja podsumowała dotychczasowe działania
projektu BERAS. Jakie rezultaty zostały osiągnięte?
W regionach nadbałtyckich stworzony został system ekologicznych gospodarstw wzorcowych – tzw.
gospodarstwa wdrożeniowe, które pełnią funkcję centrów edukacyjnych, promując rolnictwo ekologiczne.
W Polsce funkcjonuje obecnie 5 takich gospodarstw,
a w województwie pomorskim jako wzorcowe uznane zostało gospodarstwo ekologiczne w Trzcińsku,
w powiecie starogardzkim. To nasze centrum edukacyjne, które prowadzi warsztaty i zajęcia praktyczne
dla rolników pomorskich, zachęcając ich do gospodarowania przyjaznego środowisku. Rolnicy przekonują
się, że rolnictwo ekologiczne, oparte głównie na produkcji zwierząt gospodarskich z dużą ilością użytków
zielonych oraz roślin motylkowych, daje nadzieję na
zmniejszenie ilości zużywania nawozów sztucznych
i pestycydów. W gospodarstwie takim tworzy się zamknięty, samowystarczalny system obiegu składników pokarmowych (swoisty ekologiczny recykling),
na wzór ekosystemu funkcjonującego w przyrodzie.
Dzięki tej równowadze radykalnie zmniejsza się ko-
nieczność stosowania przez rolników kosztownych
środków ochrony roślin.
W ramach konferencji, 2 czerwca, odbył się wyjazd
studyjny do wzorcowego gospodarstwa w Trzcińsku.
Wizyta studyjna w Trzcińsku
Podczas spotkania międzynarodowa grupa partnerów
miała okazję zobaczyć piękną salę wykładową, wybudowaną specjalnie na potrzeby projektu. Sala ta pełni
funkcję edukacyjną, jak również jest miejscem spotkań
i wykładów dla studentów i rolników naszego regionu. Zagraniczni goście mogli zobaczyć również niespotykany w naszym kraju system utrzymania świń
na wolnym powietrzu, który wzbudził duże zainteresowanie wśród zwiedzających.
Duże zainteresowanie uczestników wizyty studyjnej w Trzcińsku
wzbudził system utrzymania świń na wolnym powietrzu
Zadawano wiele pytań na temat pastwiskowego wychowu świń. Gospodarz wyjaśniał wszystkie
szczegóły na temat technologii utrzymania zwierząt, rozrodu, żywienia i sprzedaży. Oprócz produkcji zwierzęcej ważną rolę w gospodarstwie
pełni produkcja roślinna. Musi ona być w pełni podporządkowana produkcji zwierzęcej i pokrywać zapotrzebowanie zwierząt na paszę. Dlatego ułożony
płodozmian obejmuje rośliny zbożowe i strączkowe,
w tym koniczynę - jako niezbędne źródło białka dla
47
trzody chlewnej i azotu dla gleby. Zainteresowanie gości w tym zakresie było również bardzo duże. Omówiono wiele kwestii technologicznych i ekonomicznych.
BERAS to nie tylko redukcja zanieczyszczeń środowiska, to także nowy styl życia. W wielu jadłodajniach naszych skandynawskich partnerów posiłki
przygotowywane są już wyłącznie według zasady BERAS - „Dieta dla Czystego Bałtyku”. Mamy nadzieję,
że takie stołówki oferujące żywność ekologiczną pojawią się wkrótce także w województwie pomorskim.
Według BERAS spożywanie mniejszej ilości mięsa
(20% całkowitej diety), a zwiększenie konsumpcji warzyw i przetworów zbożowych z pełnego ziarna może
znacznie zredukować emisję gazów cieplarnianych, czyli
ograniczyć także emisję zanieczyszczeń do powietrza.
Głównym rezultatem prowadzonego przez nas projektu jest stworzenie szerokiej sieci współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej: rolników, przetwórców, konsumentów żywności, instytucji naukowych
i badawczych, placówek edukacyjnych i służby zdrowia,
w celu podniesienia społecznej świadomości w zakresie
ochrony środowiska i profilaktyki zdrowia. Zainicjowanie takiej współpracy ma bardzo duże znaczenie dla
naszej najbliższej przyszłości i powinno zaowocować
dalszymi działaniami, które mogą zwiększyć średnią
długość życia i jednocześnie poprawić jakość tego życia w społeczeństwie np. stworzyć lepsze warunki dla
rozwoju turystyki i rekreacji w czystym środowisku.
Podczas konferencji podsumowującej dotychczasowe działania, została podpisana przez przedstawicieli
partnerów z jedenastu państw nadbałtyckich, deklaracja
kontynuacji projektu w kolejnej unijnej perspektywie
finansowej, planowanej na lata 2014 - 2020.
- Jakie są szanse
rozwoju rolnictwa
ekologicznego w
naszym regionie?
W województwie pomorskim
jest prawie 800
gospodarstw ekologicznych. Rolnictwo ekologiczne jest szansą w
warunkach konkurencji z rolnictwem wysokorozwiniętych państw
Unii Europejskiej,
tym bardziej, iż
rolnicy prowadzący gospodarstwa
metodami ekoloDyrektor PODR - Aleksander Mach
gicznymi
mogą
podpisał porozumienie o współpracy
otrzymywać z budżetu UE dotacje do upraw. W nowej perspektywie finansowej zaplanowanych jest również szereg działań
wspierających produkcję ekologiczną i praktyki wpły-
48
wające na poprawę środowiska. Rolnictwo ekologiczne przyczynia się również do powstawania miejsc
pracy, ponieważ są zazwyczaj mniejsze i bardziej
zróżnicowane niż gospodarstwa tradycyjne, wymagają dużo więcej nakładów pracy ręcznej niż gospodarstwa konwencjonalne, stanowią bardzo dobrą bazę
do prowadzenia turystyki wiejskiej i ekologicznej oraz
stanowią nowe obszary badań naukowych.
- W jaki sposób PODR będzie promował produkty ekologiczne i proekologiczny styl życia w województwie
pomorskim?
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku od wielu lat promuje produkty ekologiczne i regionalne na targach, wystawach, dożynkach i innych
imprezach o podobnym charakterze, organizowanych
w ramach swojej działalności. Wiedza o wartościach
odżywczych i dietetycznych tych produktów przekazywana jest na licznie organizowanych szkoleniach,
zarówno o zasięgu powiatowym, jak i wojewódzkim.
Nasza misja na najbliższe lata, to przede wszystkim
podnoszenie wiedzy i świadomości prośrodowiskowej
wśród najmłodszych (dzieci w wieku przedszkolnym
i szkolnym) oraz stworzenie „platformy” łączącej producentów i konsumentów żywności ekologicznej.
-To nie jest jedyny międzynarodowy projekt prowadzony ostatnio przez PODR w Gdańsku.
Rzeczywiście, w styczniu br. zakończony został
3-letni edukacyjno-badawczy projekt pt. „Mokradła,
glony i biogaz - przeciwdziałanie eutrofizacji Południowego Bałtyku” zrealizowany przez nasz ośrodek,
w ramach „Programu Współpracy Transgranicznej
Południowy Bałtyk 2007 - 2013” (WAB), z udziałem
10 szwedzkich i polskich partnerów, m.in. szwedzkiej
Gminy Trelleborg, Uniwersytetu w Kalmarze oraz Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie.
Celem projektu było także ograniczenie spływu do
Bałtyku zanieczyszczeń rolniczych, ale nieco inną metodą. Projekt skierowany był do rolników, którzy nie
są zainteresowani produkcją ekologiczną, a prowadzą
intensywną działalność rolniczą i stosują duże ilości
nawozów sztucznych. Zanieczyszczenia, spływając do
morza z nawożonych pól, przyczyniają się do niekorzystnych zjawisk, w tym do gwałtownego zakwitu
glonów i sinic.
Projekt wykazał, że glony zbierane ze strefy przybrzeżnej Bałtyku mogą być wykorzystane w biogazowniach rolniczych do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Natomiast odpady z tych biogazowni nadają się do
nawożenia pól, zamiast nawozów sztucznych, co ograniczy wytwarzanie zanieczyszczeń obszarowych. Zredukuje to masowe namnażanie się fitoplanktonu i glonów
zarówno w Bałtyku, jak i w zbiornikach słodkowodnych.
Projekt WAB miał charakter innowacyjny i został
wyróżniony przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego jako pozytywny przykład realizacji projektu współfinansowanego przez Unię Europejską.
Opracowanie PODR w Gdańsku
Pomorska Izba Rolnicza
Z prac Pomorskiej Izby Rolniczej
POWIAT PUCKI
POWIAT STAROGARDZKI
W dniu 13 maja br., w świetlicy wiejskiej w Świecinie odbyło się posiedzenie Rady Powiatowej Pomorskiej Izby Rolniczej z powiatu Puck. W posiedzeniu
uczestniczyli: Henryk Doering – Wójt Gminy Krokowa, Włodzimierz Olszewski – Dyrektor OT ANR
Gdańsk, Ryszard Drzewiecki – ANR OT Gdańsk,
członkowie Rady Powiatowej PIR Powiatu Puckiego
oraz rolnicy.
W dniu 19 maja br. odbyło się wyjazdowe posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Starogardzkiego.
Przed wyjazdem Pan Lech Kolaska - Przewodniczący
Rady i jednocześnie Członek Zarządu PIR przedstawił
sprawozdanie z działalności Zarządu Pomorskiej Izby
Rolniczej, jak również sytuację rolnictwa w powiecie
starogardzkim. Zwięczeniem posiedzenia był udział
delegatów i ich rodzin w Pomorskim Pikniku Drobiowym, który odbył się w Pomorskim Hurtowym Centrum Rolno-Spożywczym S.A. „Renk” w Gdańsku.
Zaproszeni goście i uczestnicy spotkania
Spotkanie zostało zorganizowane na prośbę Agencji Nieruchomości Rolnych, ponieważ wiodącym tematem była sprzedaż działki nr 629/4.
Problemem stał się fakt, iż tej działki nie można podzielić, ponieważ nie można odnaleźć jednego
z wierzycieli. Po dyskusji, za sprzedażą działki w całości głosowało 9 osób, a 4 wstrzymały się.
W trakcie spotkania Prezes PIR pan Zenon Bistram
przedstawił obecną sytuację w rolnictwie oraz istotne
fakty z działalności Pomorskiej Izby Rolniczej.
Wojciech Richert
W Pomorskim Hurtowym Centrum Rolno-Spożywczym S.A. „Renk”
w Gdańsku
W czasie Pikniku można było spotkać się i bezpośrednio porozmawiać z przedstawicielami instytucji rolniczych oraz uczestniczyć w licznych konkursach dotyczących wiedzy o drobiu. Nasi delegaci i ich rodziny
brały w nich czynny udział, zdobywając nagrody,
które wręczali członkowie Zarządu Pomorskiej Izby
Rolniczej. Podczas Pikniku można było degustować
potrawy z drobiu przygotowane przez panie z kół gospodyń wiejskich z województwa pomorskiego oraz
49
poznać sposób przyrządzania tych dań. Piknik Drobiowy został zorganizowany przez Pomorską Izbę Rolniczą ze środków Funduszu Promocji Mięsa Drobiowego.
Lilla Śledź
POWIAT SŁUPSKI
Rada zwołana 23 maja br., przez Przewodniczącego Zdzisława Kołodziejskiego, odbyła posiedzenie
w sali konferencyjnej Agencji Nieruchomości Rolnych
Sekcji Gospodarowania Zasobem w Słupsku.
rolnicy mogą składać do 25 czerwca wnioski o dopłaty
do zużytego materiału siewnego.
Przewodniczący Zdzisław Kołodziejski w podsumowaniu posiedzenia przedstawił wnioski, które zostały przyjęte przez Radę:
- propagowanie zasadności zakładania barci leśnych
przez Lasy Państwowe, z uwagi na malejącą populację pszczół,
- zgłoszenie propozycji poczynienia starań, aby dopłaty do gruntów rolnych przysługiwały spółce mającej tytuł prawny do gruntów.
W posiedzeniu uczestniczył Delegat PIR do KRIR
Andrzej Tandek, który odniósł się do zgłaszanych problemów.
Zenona Mazurczyk
POWIAT CZŁUCHOWSKI
W trakcie spotkania Dyrektor OT ANR Włodzimierz Olszewski wyjaśnił powody organizowania
przetargów nieograniczonych na krótkotrwałe dzierżawy. W trakcie dyskusji członkowie rady wyrażali swoje
wątpliwości związane z tymi przetargami. Natomiast
Dyrektor ANR zapewnił o monitorowaniu dalszych
czynności po przeprowadzonych przetargach.
Następnie Zastępca Kierownika Gospodarstwa
Nadzoru i Administrowania Zasobem WRSP w Słupsku Adam Kleina podał pocieszającą informację, że
w trakcie przygotowania są grunty w ramach 30% wyłączeń, które będą zbywane w przetargach ograniczonych.
Zastępca Kierownika Biura Powiatowego ARiMR
w Słupsku Krzysztof Remiszewski odniósł się do tematu dopłat do wydzierżawionych nieruchomości.
Poinformował zebranych, że przysługują one posiadaczowi gruntów na dzień 31 maja roku, w którym został
złożony wniosek.
Dalej przedstawiciel ARiMR omówił kampanię
przyjmowania wniosków o płatności, a Kierownik
BP ODR w Słupsku doradztwo rolnicze w kampanii
wnioskowej 2013.
Aktualne informacje z działalności Agencji Rynku
Rolnego przedstawił Zastępca Dyrektora OT w Gdyni
Leszek Golasiński. Według wyliczeń, kwota mleczna za rok kwotowy 2012/2013 została przekroczona
o 0,1%, a kary z tytułu przekroczenia nie będą tak dotkliwe, jak przy pierwszym przekroczeniu. Agencja
realizuje program szklanki mleka, owoców dla szkół
i pomoc żywnościową. W ramach pomocy de minimis
50
W dniu 20 czerwca, w Zakładzie Doświadczalnym
Oceny Odmian w Wyczechach odbyło się posiedzenie
Rady Powiatowej PIR w Człuchowie. Wśród zaproszonych gości byli: Burmistrz Miasta i Gminy Czarne –
Jan Zieniuk, Beata Wika Czarnowska – Członek Zarządu PIR, Kierownik ARiMR w Człuchowie – Krzysztof
Szymański, przedstawiciele Rady Gminy i Urzędu
Miasta Czarne.
Pan Józef Rzeszutek przedstawił zakres doświadczeń na poletkach różnych odmian i rodów, które
moją szansę stać się nowymi odmianami. Uczestnicy
spotkania mogli zapoznać się z zalecanymi na nasz teren odmianami: pszenżyta ozimego i jarego, jęczmienia ozimego i jarego, żyta ozimego, owsa, łubinu wąskolistnego i grochu pastewnego. Każda odmiana na
poletku doświadczalnym była na dwóch poziomach
nawożenia - z pełną ochroną roślin i bez ochrony.
Duże zainteresowanie zebranych wzbudziła uprawa
konopi włóknistych.
Pan Krzysztof Szymański przedstawił stan opracowywania wniosków przyjętych podczas tej kampanii oraz przygotowanie wniosków do kontroli administracyjnej.
Gabriela Łozowicka
Wspólne posiedzenie Zarządu
z Komisją Budżetową oraz Komisją Rewizyjną PIR
W
dniu 12 czerwca br., w siedzibie Pomorskiej
Izby Rolniczej w Pruszczu Gdańskim odbyło się wspólne posiedzenie Zarządu PIR
z Komisją Budżetową oraz Komisją Rewizyjną Pomorskiej Izby Rolniczej.
Podczas spotkania omówiono zmiany do prowizorium budżetu na 2013 rok oraz realizację i wykonanie
budżetu za rok 2012. Komisja Budżetowa jednogłośnie
zatwierdziła budżet na rok 2013. Natomiast Komisja
Rewizyjna pozytywnie zaopiniowała i zaakceptowała
wykonanie budżetu za rok 2012.
Ustalono termin VI Walnego Zgromadzenia na
dzień 1 lipca br. oraz porządek obrad.
Podczas posiedzenia Zarządu omawiano spostrzeżenia i wnioski z wyjazdu studyjnego do Hiszpanii,
w którym uczestniczyli członkowie Zarządu oraz
przedstawiciele Rad Powiatowych PIR. Omówiono
kwestię organizacji pikników: mięsnego i zbożowego,
oraz sprawę rekrutacji uczestników na letnie kolonie
i półkolonie dzieci osób ubezpieczonych w KRUS.
Członkowie Komisji Budżetowej PIR
Członkowie Komisji Rewizyjnej PIR
Anna Bełdycka
51
Pomorski Piknik Drobiowy 2013
O tym, że warto spożywać mięso drobiowe i jak je można smacznie przyrządzić mogli
przekonać się uczestnicy Pikniku Drobiowego zorganizowanego 19 maja br., na terenie
Pomorskiego Hurtowego Centrum Rolno-Spożywczego „Renk” w Gdańsku, przez Pomorską
Izbę Rolniczą.
D
opisała zarówno pogoda, jak i goście, których zwabiły na plac, gdzie odbywał się
piknik, nie tylko skoczne dźwięki kaszubskiej muzyki, ale przede wszystkim intrygujące
zapachy drobiowych potraw przygotowanych
przez panie z kół gospodyń wiejskich. Organizatorzy dobrze zadbali o żołądki swoich gości. Każdy mógł, nie tylko spróbować drobiowych specjałów, ale również poznać sposób ich przyrządzania
oraz dowiedzieć się, dlaczego warto, aby na naszych stołach często gościł drób.
O tym, że gospodynie przyrządziły smaczne potrawy świadczyły tłumy zainteresowanych
zgromadzone wokół stoisk degustacyjnych. Dodatkową atrakcją pikniku były konkursy dotyczące mięsa drobiowego skierowane zarówno do
dzieci, jak i dorosłych. One również cieszyły się dużym zainteresowaniem nie tylko dlatego, że można było wygrać wiele cennych nagród, ale przede
wszystkim ze względu na dobrą, dowcipną zabawę z połączoną z elementami edukacyjnymi.
Pomorska Izba Rolnicza po raz kolejny pokazała, jak można trafić w gusta „mieszczuchów”,
promując zdrowe, ekologiczne produkty pochodzące z pól i ferm pomorskich rolników.
Głównym celem Pikniku, który został sfinansowany z Funduszu Promocji Mięsa Drobiowego,
była nie tylko promocja spożycia mięsa drobiowego, ale również wskazanie konsumentom, jak
ważne jest, aby wybierać polskie produkty, których jakości nie musimy się wstydzić.
WOP
52
Pomorska Izba Rolnicza na Targach
w Lubaniu i Starym Polu
Występy zespołów ludowych, prezentacje zwierząt hodowlanych, produktów regionalnych to
zaledwie niewielka część atrakcji, jakie czekały na gości podczas imprez targowych
w Lubaniu i Starym Polu zorganizowanych przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
W
targowej imprezie, zgodnie już z dwudziestoletnią tradycją, uczestniczyła również Pomorska Izba Rolnicza. Przedstawiciele PIR na
czele z Prezesem Zenonem Bistramem udzielali konsultacji i odpowiadali na pytania zainteresowanych rolników dotyczące aktualnej sytuacji na wsi oraz przyszłości
Wspólnej Polityki Rolnej. Ponadto Prezes Zenon Bistram
i Przewodniczący Jan Wiczling wręczyli najlepszym hodowcom bydła mlecznego i mięsnego nagrody ufundowane przez samorząd rolniczy.
Targi, organizowane przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku, które w tym roku odbyły się w dniach 8 i 9 oraz 15 i 16 czerwca to największe i najciekawsze wydarzenia promujące rolnictwo,
przyciągające dziesiątki tysięcy zwiedzających oraz
setki wystawców.
- Głównym celem naszych targów jest zaprezentowanie
rolnikom i mieszkańcom obszarów wiejskich nowoczesnych
maszyn i urządzeń rolniczych, najnowszej generacji nawozów, środków ochrony roślin, ulepszaczy glebowych, pasz
oraz środków żywieniowych dla zwierząt. W trakcie trwania imprezy nie zabrakło również stoisk twórców ludowych
prezentujących rękodzieła sztuki ludowej, produkty lokalne
i regionalne. Targom towarzyszyła też bogata oferta ogrodnicza – mówił Aleksander Mach, dyrektor PODR.
W Lubaniu ogromnym zainteresowaniem cieszył się
konkurs kulinarny pn. „Tradycyjna zupa pomorska”,
w którym udział wzięło 16 KGW. Fundatorem nagrody za zajęcie II miejsca, za wyśmienitą zupę rybną, dla
KGW w Wąglikowicach z powiatu kościerskiego była
Pomorska Izba Rolnicza. Gratulujemy wszystkim Kołom wspaniałych i smacznych potraw.
Dzięki Wystawie Zwierząt Hodowlanych goście,
którzy zdecydowali się w tych dniach odwiedzić Lubań
i Stare Pole mogli poznać osiągnięcia hodowców zwierząt Pomorza oraz Warmii i Mazur. Prezentowali oni
przede wszystkim bydło mleczne i mięsne, konie i trzodę chlewną. Obok wystawy odbył się też pokaz królików, drobiu ozdobnego i ptaków egzotycznych.
Renata Wiczling
53
Najlepszy Gospodarz i Gospodyni 2013
W
dniu 26 maja, w hali sportowej Zespołu Szkół
w Debrznie, w powiecie człuchowskim odbył się konkurs na Najlepszego Gospodarza
i Najlepszą Gospodynię 2013 roku, zorganizowany
przez Urząd Miasta i Gminy Debrzno, a koordynowany przez Katarzynę Marek - Inspektor ds. Rolnictwa
i Ochrony Środowiska.
Młodzi rolnicy w wieku do 35 lat rozwiązywali test
z ogólnej wiedzy rolniczej. Największą wiedzą wykazał
się pan Michał Laskowski i zdobył tytuł Najlepszego
Gospodarza. Drugie miejsce zajął pan Radosław Sadłowski, a trzeci był pan Sławomir Magnowski. Natomiast wśród pań tytuł Najlepszej Gospodyni zdobyła
pani Karolina Barska, drugie miejsce zdobyła pani Dominika Sadłowska, a trzecie pani Longina Kawczak.
Najlepszą potrawę przygotowała pani Bogumiła
Marek. Była to kaczka po debrzneńsku.
Natomiast w grupie wiekowej po 35. roku życia
zgłosiło się siedmiu panów. Odpowiadali oni na pytania związane z rolnictwem, KRUS-em oraz z zagadnieniami dotyczącymi zachowania bezpieczeństwa
w gospodarstwie rolnym. W tej grupie laureatami zostali: I miejsce - pan Zbigniew Bielecki, drugie - pan
Andrzej Ziemnicki, a trzecie - pan Krzysztof Barski.
Gabriela Łozowicka
List otwarty prezesa Wielkopolskiej Izby
Rolniczej
P
oniżej prezentujemy list otwarty prezesa Wielkopolskiej Izby Rolniczej w sprawie publikacji
prasowych na temat rzekomej powszechności
nielegalnego stosowania antybiotyków w żywieniu
zwierząt.
W związku z pojawiającymi się w mediach informacjami
o rzekomo powszechnej wśród hodowców praktyce „faszerowania zwierząt antybiotykami”, Wielkopolska Izba Rolnicza
pragnie wrazić swój stanowczy sprzeciw przeciwko przypisywaniu większości rolników stosowania nieuczciwych praktyk
i szkalowaniu w ten sposób tych, którzy karmią utrzymywane
w gospodarstwach zwierzęta w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami, zdrowym rozsądkiem oraz etyką zawodową.
Nie negujemy, że zdarzają się opisywane przez dziennikarzy niedopuszczalne sytuacje nieprzestrzegania obowiązujących zasad żywienia i leczenia zwierząt oraz zdrowia
konsumentów, która to zasada jest nadrzędna na każdym
etapie produkcji żywności, pozwalamy sobie jednak zauwa-
54
żyć, że przypadki nieetycznego postępowania notowane są
także w innych grupach zawodowych. Stawianie nieuprawnionych tez o powszechności „mafijnych układów” pomiędzy hodowcami i weterynarzami podważa nie tylko dobrą
opinię o polskiej żywności, lecz także rzetelność wykonywania obowiązków przez powołane do kontroli hodowli i bezpieczeństwa żywności uprawnione jednostki państwowe.
Nieodpowiedzialne uogólnianie wykrytych przez dziennikarzy przypadków wydaje się być działaniem inspirowanym przez środowiska, którym zależy na pogłębianiu notowanego w Polsce kryzysu hodowli drobiu i trzody chlewnej,
by w ten sposób osłabić naszą pozycję na światowym rynku
żywności.
Prezes
Wielkopolskiej Izby Rolniczej
(-) Piotr Walkowski
www.ppr.pl
Z wizytą u rolnika
W gospodarstwie edukacji rolniczej
W miejscowości Osice, w gminie Suchy Dąb na Żuławach Pan Tomasz Łukaszewicz wspólnie
z żoną Katarzyną od 8 lat prowadzą 19-hektarowe gospodarstwo odziedziczone po rodzicach.
G
łównym źródłem utrzymania rodziny jest
sprzedaż produkowanych w gospodarstwie
zbóż, rzepaku, ziemniaków oraz jaj kurzych.
Od paru lat Pani Katarzyna podjęła się dodatkowej,
nowej i obiecującej działalności związanej z edukacją
rolniczą dzieci w wieku przedszkolnym oraz dzieci ze
szkół podstawowych. Są to głównie dzieci z okolicznych szkół i przedszkoli przywożone na miejsce własnym lub zorganizowanym transportem. Jak mówi
Pani Kasia: „Jest to dodatkowe i sprawiające przyjemność źródło dochodu.”
Przerwa w zajęciach edukacyjnych
Państwo Katarzyna i Tomasz Łukaszewiczowie
Zakres realizowanych w gospodarstwie tematów
określa rodzina rolnika, a głównie Pani Kasia. Oni przygotowują i realizują zajęcia, a nauczyciele opiekują się
grupą i sprawują nad dziećmi nadzór pedagogiczny.
Pani Katarzyna prowadzi zajęcia dla dzieci przedszkolnych
Wybór tematów prowadzonych w gospodarstwie
jest bardzo duży i obejmuje zrównoważoną produkcję rolniczą roślinną i zwierzęcą. Przykładowo są to:
„Jak dawniej powstawał chleb”, Poznajemy łąki i pastwiska”, „Droga mleczna”, „Ścieżka produkcji oleju”,
”Ścieżka wełny” i inne podobne tematy. Dla młodszych dzieci gospodarze proponują zabawy pozwalające poznać środowisko wiejskie oraz pochodzenie
i walory wiejskich produktów. Zabawy obejmują proste czynności sprawiające dzieciom przyjemność, np.
rozpoznawanie, karmienie i naśladowanie zwierząt
znajdujących się w gospodarstwie, takich jak: kucyk,
kozy, owce, kury, gęsi, kaczki, trzoda chlewna, króliki.
Jeden z tematów realizowany w gospodarwstwie edukacyjnym
Państwa Łukaszewiczów
55
Z wizytą u rolnika
W gospodarstwie są różne gatunki zwierząt
Oferta edukacyjna gospodarstw wiejskich jest
obiecującym kierunkiem działalności uzupełniającym
podstawowe źródła dochodu w gospodarstwie, ale
także spełniającym szerzej rozumianą misję społeczną
w sytuacji, gdy coraz więcej dzieci nie posiada wcale
lub ma fałszywe wyobrażenie na temat pochodzenia
żywności.
Gospodarstwa edukacyjne pozwalają na lepsze
zrozumienie wsi i wytworzenie osobistych relacji
ogółu społeczeństwa z rolnictwem, a w perspektywie
przyczynić się do obrony bioróżnorodności i zrównoważonego korzystania z obszarów wiejskich.
Opracował Lech Czarnecki
Inspekcja ochrony roślin rozpoczyna kontrole
K
ontrole upraw kukurydzy pod kątem GMO
rozpoczyna Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa - poinformował PAP szef
Inspekcji Tadeusz Kłos. Uprawy roślin genetycznie
modyfikowanych są w Polsce zakazane.
Jeżeli zostanie udowodnione, że wysiano niedozwolone ziarna GMO, rolnikowi grożą wysokie kary,
łącznie ze zniszczeniem uprawy - zaznaczył Kłos.
Inspekcja planowo przeprowadzi 9 tys. kontroli,
ale zapowiada też kontrole interwencyjne - wszczęte
po zgłoszeniach od obywateli o podejrzeniu, że jest
uprawiana kukurydza GMO.
Jak mówił Kłos, Inspekcja dopiero rozpoczyna
kontrole, gdyż wcześniej nie było to możliwe ze wzglę-
56
du na opóźnienia wegetacji roślin. - Kukurydza musi
być w odpowiedniej fazie wzrostu, by można było
w sposób reprezentatywny pobrać próbki - powiedział. Dodał, że Inspekcja ma specjalne testy paskowe
do sprawdzania na polu, czy roślina jest zmodyfikowana genetycznie. Testy sprawdził Instytut Hodowli
i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie.
W przypadku stwierdzenia przez test paskowy,
że uprawa jest GMO, próbka zostanie przekazana do
badań laboratoryjnych. Kłos zaznaczył, że w pierwszej
kolejności będą sprawdzane opakowania od nasion.
Jeżeli dokumentacja wykaże, że nasiona nie mają modyfikacji, nie będzie konieczności badania polowego.
www.ppr.pl
7- 8/2013 • Pomorskie Wieści Rolnicze
Doniesienia
WARSZTATY DLA KOBIET Z KÓŁ GOSPODYŃ WIEJSKICH WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
Być kobietą w każdym calu…
P
omorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Gdańsku, na zlecenie Samorządu Województwa Pomorskiego, zorganizował cykl warsztatów pt. „Być kobietą w każdym calu”, których celem
było przygotowanie kobiet - członkiń kół gospodyń
wiejskich województwa pomorskiego do wystąpień
publicznych i zapoznanie ich z technikami kreowania
wizerunku osobistego. Warsztaty przeprowadzono
w sześciu miejscowościach: Skorzewie, powiat kościerski; Koteżach, powiat starogardzki; Cedrach Wielkich;
powiat gdański; Choczewie, powiat wejherowski; Paczewie, powiat kartuski oraz w Domatówku, powiat pucki.
Uczestniczki warsztatów pozyskały wiedzę z zakresu skutecznego komunikowania się i radzenia sobie
ze stresem przy wystąpieniach publicznych, świadomej
mowy ciała czy operowania głosem. Miały również okazję sprawdzenia swoich umiejętności przed kamerą i ich
zasadniczej analizy pod okiem fachowców. Największym zainteresowanie jednak cieszyły się indywidualne
konsultacje z wizażystką i trudno w tej kwestii dyskutować, przecież tytuł warsztatów jest bardzo wymowny.
Na zakończenie wszyscy uczestnicy otrzymali zaświadczenie o ukończeniu warsztatów.
Umiejętności zdobyte podczas warsztatów pozwoliły Paniom nabyć większej pewności siebie, przy wystąpieniach publicznych, a także w życiu codziennym.
Uczestniczki warsztatóww Koteżach
Uczestniczki warsztatów w Skorzewie
Uczestniczki warsztatów
warsztatów w
Uczestniczki
w Paczewie
Paczewie
Uczestniczki warsztatów w Cedrach Wielkich
Uczestniczki warsztatów w Domatówku
Uczestniczki warsztatów w Choczewie
Realizacja przedsięwzięcia sfinansowana została
ze środków Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci
Obszarów Wiejskich dla Województwa Pomorskiego
na lata 2012 - 2013.
Opracowała Barbara Ditrich
57
Doniesienia
WOJEWÓDZKI KONKURS KULINARNY
Tradycyjna zupa pomorska
W
dniu 9 czerwca br., w Lubaniu odbył się
konkurs kulinarny pn. „Tradycyjna zupa
pomorska” - przedsięwzięcie towarzyszące
XXII Targom Rolno-Przemysłowym. Organizatorem
konkursu był Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku. Przedmiotem konkursu były tradycyjne zupy, specyficzne dla regionu pomorskiego.
Głównym celem było propagowanie i pogłębianie
wiedzy o tradycjach pomorskiej kuchni regionalnej, promowanie produktów żywnościowych specyficznych
dla regionu pomorskiego, zachowanie tradycyjnych
smaków, jak również prezentacja umiejętności kulinarnych, integracja i aktywizacja kół gospodyń wiejskich
województwa pomorskiego. W konkursie uczestniczyło
16 KGW z czterech powiatów: kościerskiego, kartuskiego, gdańskiego i starogardzkiego. Zupy zgłoszone
do konkursu były, jak mówi tradycja, przygotowane
z produktów sezonowych - na bazie ryb, mięsa, warzyw i owoców oraz mleka. Komisja konkursowa
powołana przez Dyrektora Pomorskiego Ośrodek
Doradztwa Rolniczego w Gdańsku Pana Aleksandra
Mach w składzie: Piotr Hałuszczak - Prezes Zarządu
WZR,KiOR, Grażyna Greinke - dyrektor Powiatowej
Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kościerzynie, Joanna Janiak - Wyroślak - ekspert ds. Wsparcia Sprzedaży Banku BGŻ S.A. Departament Finansowania
Agrobiznesu, Zbigniew Welter – Agencja Rynku Rolnego, Oddział Terenowy w Gdyni oraz Renata Wiczling z Pomorskiej Izby Rolniczej oceniała smak i dobór
składników lokalnych 16 zaprezentowanych zup. Najsmaczniejszą, nagrodzoną I miejscem okazała się przegotówka przygotowana przez KGW z Długiego Krza,
w powiecie kartuskim; drugie miejsce przyznano zupie
rybnej z KGW z Wąglikowica, powiat kościerski; trzecie miejsce przyznano czerninie z gęsi zaprezentowanej
przez KGW ze Starego Barkoczyna, powiat kościerski.
I miejsce za przegotówkę dla KGW z Długiego Krza
58
II miejsce za zupę rybną dla KGW z Wąglikowic
III miejsce za czerninę z gęsi dla KGW ze Starego Barkoczyna
Wszystkie zespoły uczestniczące w konkursie
otrzymały pamiątkowe dyplomy od Pomorskiego
Ośrodka Doradztwa Rolniczego oraz praktyczne
nagrody, które ufundowali i wręczyli: Tomasz Herstowski Nowa Generacja Ubezpieczeń, Joanna Janiak
-Wyroślak z Banku BGŻ S.A. Regionu Północnego
Departament Finansowania Agrobiznesu oraz Aleksander Mach – Dyrektor Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku.
Nagrodę za I miejsce ufundował Oddział Terenowy Agencji Rynku Rolnego w Gdyni, za II miejsce Pomorska Izba Rolnicza, za III miejsce - Wojewódzki
Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych.
W imieniu nagrodzonych zespołów składam serdeczne podziękowanie sponsorom oraz jurorom za
pracę społeczną. Dziękuję również wszystkim KGW
za przyjazną atmosferę, a przede wszystkim za znajomość tradycji pomorskiej kuchni i promowanie dzie-
Doniesienia
dzictwa kulinarnego. Do smacznego zobaczenia w kolejnym konkursie już we wrześniu.
Aleksander Mach - Dyrektor PODR w Gdańsku wraz
z Piotrem Lizakowskim- Starostą Powiatu Kościerskiego
wręczyli paniom pamiątkowe dyplomy
W nawiązaniu do tradycji, która jest podstawą wpisu produktu na listę produktów tradycyjnych prowadzoną przez MRiRW, przypominam, że
w kuchni pomorskiej na stołach dominowały pożywne gęste zupy, czyli polewki (polewka to staropolska
nazwa zupy). Najbardziej znaną polewką i zarazem
bardzo wymowną jest czarna polewka czyli czernina, o której pisze Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”. Podawano ją kawalerowi starającemu się
o rękę panny, jako symbol odmowy i braku akceptacji
ze strony rodziców. Rodzaje przyrządzanych zup na
Pomorzu podporządkowane były ściśle porom roku
i zależne od produktów pojawiających się sezonowo. Niektóre zupy podawano wyłącznie na obiad,
inne z reguły słodkie, tylko na śniadanie lub kolację.
Bogactwo lasów dostarczało kuchni pomorskiej licznych odmian grzybów, które przetwarzano na różne
sposoby i wykorzystywano w kuchni przez cały rok.
W okresie jesienno-zimowym przyrządzano zupy na
bazie owoców i grzybów. Owoce z reguły suszono
w całości (obrane lub nie). Z suszu (brzadu) gotowano zupy, które dominowały w kuchni pomorskiej m.in. na wigilijnym stole. Duże znaczenie miały
ryby morskie i słodkowodne, które przyrządzano na
100 różnych sposobów.
Przygotowała
Barbara Ditrich
Reklama
HARRY
mrozoodporny
Aleksander Mach - Dyrektor PODR w Gdańsku i Piotr Lizakowski Starosta Powiatu Kościerskiego wraz ze sponsorami nagród
nAjLepSzA
odmiana
RzepAKu OzimegO
w polsce
•
•
•
•
Bardzo wysoka mROzOOdpORnOść
Wysoka tOLeRAncjA na okresowe niedOBORY WOdY
WYSOKi plon również na SłABYcH gLeBAcH
Wysoka OdpORnOść na WYLegAnie i cHOROBY grzybowe
• Odmiana wczesna, uniwersalna, sprawdza się również w opóźnionychsiewach
• Rejestracja w polsce 2013
plon w badaniach cOBORu w latach 2011-2012
Wzorzec
chagall, pamela, Visby F1, Artoga F1 39,4 dt/ha
Harry
40,5 dt/ha
OBROL Kulczyński Sp.j., Kruszewnia, ul. Spółdzielcza 3a, 62-020 Swarzędz
tel. 61 817 30 68, fax 61 818 15 23, e-mail: [email protected]
www.obrol.pl
Uczestnicy konkursu kulinarnego pn. „Tradycyjna zupa pomorska”
59
W domu i zagrodzie
Zupy dla ochłody
Chłodnik to idealna zupa na lato, bowiem
nie tylko syci, ale również gasi pragnienie.
Będzie więc odpowiedni na lipcowosierpniowe obiady.
doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Przelewamy
do miseczki, dekorujemy pozostałymi warzywami
i ziołami. Schładzamy i podajemy z grzankami z chleba,
usmażonymi wcześniej na patelni na oliwie z oliwek.
CHŁODNIK LITEWSKI
Gazpacho
Duży pęczek boćwiny wraz z młodymi buraczkami •
2 ogórki • pół szklanki posiekanego koperku • 2 łyżki
posiekanego szczypiorku • 2 jajka ugotowane na twardo • 2 ząbki czosnku • 6 szklanek kefiru lub naturalnego jogurtu (niesłodzonego!) • pół szklanki kwaśnej
śmietany.
Boćwinkę płuczemy i siekamy, buraczki cieniutko obieramy i kroimy w kostkę. Wkładamy do garnka, zalewamy niedużą ilością wody (ok. pół szklanki)
i dusimy ok. 10 minut. Odstawiamy do ostygnięcia. Następnie dodajemy kefir i śmietanę, zgnieciony czosnek,
szczypiorek, koperek i pokrojone w drobną kostkę
ogórki. Solimy do smaku i odstawiamy na kilka godzin
do lodówki. Podajemy z połówkami jajka na twardo.
Jeśli ktoś lubi wersję bardziej kwaśną, do gotowanej boćwinki może dodać garść liści świeżego szczawiu. W wersji klasycznej do chłodnika dodaje się kawałki pieczonej cielęciny, piersi z kury czy indyka.
GAZPACHO – HISZPAŃSKI CHŁODNIK
500 g dojrzałych pomidorów • 1 mały ogórek • po
1 czerwonej i zielonej papryce • 1 ząbek czosnku •
1 łyżka octu z białego wina • 1 łyżeczka pasty pomidorowej • 1 łyżka oliwy z oliwek • sól • pieprz • 2 kromki
białego chleba • 2 łyżki posiekanych świeżych ziół.
Odkładamy jednego pomidora, a resztę zanurzamy na 30 sekund we wrzątku, odsączamy i gdy są jeszcze ciepłe, obieramy ze skórek. Wycinamy z nich szypułki i kroimy na ćwiartki. Ogórek obieramy i kroimy
w kostkę, a papryki w paski. Odkładamy ok. 1/3 ogórka i papryki. Resztę rozdrabniamy w malakserze wraz
z pomidorami, pokrojonym czosnkiem, oliwą, octem
i pastą pomidorową. Tak przygotowaną mieszankę
60
OKROSZKA (ROSYJSKI CHŁODNIK NA KWASIE
CHLEBOWYM)
Kwas: 10 dag razowych sucharów • 2 litry wody • 1 dag
drożdży • 6 - 8 dag cukru.
Chłodnik: 25 dag obranych świeżych ogórków • 2 jajka na twardo • 10 dag posiekanego szczypiorku • sól •
15 dag śmietany • musztarda • sól i cukier do smaku •
4 średnie gotowane ziemniaki • 30 dag kiełbasy szynkowej lub zimnej pieczeni • 1,5 l kwasu chlebowego.
Przygotowanie kwasu: suchary mielimy, wsypujemy do emaliowanego naczynia, zalewamy przegotowaną gorącą wodą, mieszamy. Przykrywamy,
odstawiamy na 1 - 2 godziny w ciepłe miejsce. Następnie przecedzamy, dodajemy cukier i drożdże rozprowadzone w małej ilości zimnej wody. Mieszamy,
odstawiamy na 10 - 12 godzin. Gdy kwas zacznie się
pienić, zlewamy go do butelek, do każdej butelki wkładamy po 3 - 4 rodzynki. Pozostawiamy na 2 - 3 godziny
w temp. pokojowej, a następnie wstawiamy na 2 - 3 dni
do lodówki.
W domu i zagrodzie
Przygotowanie chłodnika: drobno kroimy kiełbasę
lub pieczone mięso, ogórki i jajka. Ucieramy lub miksujemy szczypiorek z małą ilością soli. Gdy puści sok,
łączymy go ze śmietaną, dodajemy jajka, przyprawiamy musztardą, solą i cukrem. Rozprowadzamy kwasem chlebowym, dodajemy kiełbasę lub pieczone mięso i ogórki. Wkładamy na godzinę do lodówki.
CHŁODNIK GROSZKOWY
Odstawiamy do całkowitego wystudzenia. Ogórki
myjemy i osuszamy. Jeden kroimy wzdłuż w cienkie
plasterki, a drugi kroimy w kostkę. Dymkę (cebulkę
wraz ze szczypiorkiem) oczyszczamy i drobno siekamy. Wszystkie warzywa dodajemy do zimnego bulionu ze szczawiem. Doprawiamy solą i czerwonym
pieprzem. Śmietanę ubijamy i dodajemy do chłodnika, delikatnie, ale dokładnie mieszamy. Wstawiamy
do lodówki na około 2 godziny. Jajka gotujemy na
twardo, obieramy ze skorupek, kroimy na ósemki.
Chłodnik dzielimy na porcje i dekorujemy kawałkami jajek.
BUŁGARSKI CHŁODNIK TARATOR
80 dag zielonego groszku • 2 ząbki czosnku • 2 szklanki
bulionu warzywnego • 1 cebula • 2 łyżki soku z cytryny
• pół szklanki kwaśnej śmietany • 1 łyżka oleju • sól •
pieprz.
Czosnek i cebulę obieramy, drobno siekamy i szklimy na rozgrzanym oleju. Następnie dodajemy opłukany groszek. Oprószamy solą, pieprzem, zalewamy
gorącym bulionem, dodajemy sok z cytryny, zagotowujemy, zmniejszamy ogień i gotujemy ok. 10 minut. Kilka
łyżek groszku wyjmujemy, a resztę zupy miksujemy na
gładki krem i odstawiamy do schłodzenia. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Do zmiksowanej zupy
dodajemy odłożony groszek, mieszamy i wstawiamy
do lodówki na ok. godzinę.
3 duże kubki jogurtu naturalnego • 3 łyżeczki oleju słonecznikowego • 4 ząbki czosnku • świeży duży ogórek •
pęczek koperku • sól • 5 orzechów włoskich.
Łączymy jogurt z olejem. Czosnek rozcieramy
z solą i dodajemy do chłodnika. Obrany ogórek kroimy w kostkę, siekamy koperek, wszystko łączymy
i dokładnie mieszamy. Podajemy schłodzony, posypany obranymi, rozdrobnionymi orzechami.
CHŁODNIK WIŚNIOWY
CHŁODNIK SZCZAWIOWO-OGÓRKOWY Z JAJKIEM
15 dag szczawiu • 2 świeże ogórki • pół pęczka dymki •
20 dag śmietany 18% • 4 jajka • 4 szklanki bulionu drobiowego • sól • czerwony pieprz.
Szczaw oczyszczamy, myjemy, osuszamy, kroimy na kawałki i zalewamy wrzącym bulionem.
Pół kg wiśni • 2 duże jogurty naturalne lub kefiry •
1 szklanka cukru • makaron.
Makaron gotujemy w dużej ilości osolonej wody
według przepisu podanego na opakowaniu. Gdy będzie miękki, odcedzamy go i czekamy aż wystygnie.
Pół kilograma wiśni myjemy i wyjmujemy z nich pest-
61
W domu i zagrodzie
ki. Następnie zalewamy je wodą, wsypujemy szklankę
cukru i gotujemy przez dwadzieścia minut. Gdy owoce ostygną dolewamy dwa duże jogurty naturalne.
Wszystko musimy dokładnie wymieszać i doprawić
do smaku. Gotowy chłodnik owocowy wstawiamy do
lodówki na dwie godziny. Podajemy z ugotowanym
wcześniej makaronem.
CHŁODNIK Z CZARNYCH JAGÓD
0,5 kg czarnych jagód • pół szklanki cukru • szczypta
cynamonu • czerwone wino (dla chętnych) • sucharki
lub grzanki.
Pół kilograma czarnych jagód przebieramy i dokładnie myjemy. Następnie zalewamy wodą i moczymy
przez dwadzieścia minut. Po tym czasie jagody wraz
z płynem gotujmy na wolnym ogniu, aż staną się miękkie. Gdy to już nastąpi, dokładnie je miksujemy na gładką
masę. Dodajemy pół szklanki cukru i szczyptę cynamonu. Możemy również dolać odrobinę czerwonego wina.
Przelewamy do wazy i odstawiamy na dwie godziny
w chłodne miejsce. W przypadku tej zupy oprócz lodówki może być to też piwnica utrzymująca chłód. Jeżeli
zupa jest zbyt rzadka, możemy dodać do niej odrobinę
mąki ziemniaczanej i zagotować. Podawać mocno schłodzoną z dodatkiem sucharów lub grzanek.
na masę blenderem. Do mleka dodajemy łyżkę mąki
ziemniaczanej i zagotowujemy. Dodajemy śmietankę,
zmiksowane owoce oraz cukier do smaku. Całość mieszamy i wkładamy do lodówki do schłodzenia. Podajemy na zimno.
CHŁODNIK OWOCOWY Z ŻÓŁTKAMI
6 żółtek • szklanka cukru • 2 duże opakowania chudej
śmietanki • 1 kg sezonowych owoców.
Sześć żółtek ucieramy z jedną szklanką cukru.
Następnie dodajemy dwa duże opakowania chudej
śmietanki. Wszystko dokładnie mieszamy. Stawiamy
na ogniu i gotujemy. Masę musimy ciągle mieszać
aż zgęstnieje. Gdy tak się już stanie, zdejmujemy ją
z ognia i studzimy. Kilogram różnych owoców sezonowych (malin, wiśni, truskawek, jagód) miksujemy
do momentu uzyskania gładkiej masy. Dodajemy
przestudzoną masę żółtkową. Wszystko doprawiamy
do smaku. Możemy też wrzucić do gotowego chłodnika garść owoców, z których zrobiona jest zupa. Całość
przelewamy do wysokich szklanek i podajemy mocno
schłodzony. Świetnym dodatkiem do tego chłodnika
owocowego są lody waniliowe lub bita śmietana.
CHŁODNIK JABŁKOWY
Z SOKIEM POMARAŃCZOWYM
CHŁODNIK NA SŁODKO
40 dag gruszek • 40 dag jabłek • 30 dag borówek •
2 szklanki mleka • cukier • słodka śmietanka • mąka
ziemniaczana.
Jabłka i gruszki obieramy ze skórki i kroimy
w ćwiartki. Gotujemy je razem w wodzie, a gdy będą
miękkie, odcedzamy i miksujemy razem z borówkami
62
6 dużych jabłek winnych • 3 szklanki wody • 1 szklanka soku pomarańczowego • 1/2 cytryny uprzednio dokładnie umytej i sparzonej • 4 goździki • 1 mały kawałek (3 cm) kory cynamonu • 1 mały cukier waniliowy •
3 - 4 łyżki cukru (tyle , żeby nam smakowało) • 1/2 szklanki mleka lub śmietanki.
Jabłka myjemy, obieramy i wycinamy gniazda nasienne. Zalewamy wrzącą wodą, dodając goździki, cytrynę i korę cynamonu. Rozgotowujemy i odstawiamy
do ostygnięcia. Chłodną zupę przecieramy przez sitko
wyciskając cytrynę i ją usuwając, podobnie jak goździki i cynamon. Dodajemy sok pomarańczowy, mleko
lub śmietankę oraz cukier waniliowy i cukier zwykły
do smaku (naszego). Dokładnie mieszamy i podajemy
w bulionówkach z dodatkiem grzanek, makaronu czy
groszku ptysiowego.
Przepisy zebrała Lucyna Lesińska
Oferty
Usługi
Korekcja racic u bydła.
Wiadomość: tel. kom. 608868322.
Regeneracja części do maszyn rolniczych i budowlanych (sita otworowe, żaluzjowe, klepiska, posiewacze,
sprzęgła, sworznie, pompy hydrauliczne, siłowniki, rozdzielacze). Wiadomość: tel. (55) 619 80 85, (55) 231 25 30,
tel. kom. 509349400, Jegłownik.
Kowalstwo artystyczne. Produkcja i montaż kutych
ogrodzeń, bram i balustrad ozdobnych. Kompleksowe
wykonawstwo. Tanio i solidnie.
Punkt Unasieniania Zwierząt wykonuje inseminacje.
Oferuje nasienie buhajów ras mlecznych i mięsnych,
według potrzeb hodowców. Współpracuje ze Stacją
Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. w Bydgoszczy. Wiadomość: tel. kom. 601655772.
Orka, siew, prasowanie słomy i siana, sianokiszonki
w balotach, koszenie, mulczowanie.
Zatrudnię
Kombajnistę na żniwa (z noclegiem).
Kupię
Gospodarstwo rolne o pow. 14 ha, obora, dom po remoncie. Wiadomoś: Bobowo, pow. Starogard Gdański, tel. kom. 607806951.
Ciągnik Ursus 1204 i Zetor Cristal 8011, stan dobry.
Ciągnik Ursus C-360 po kapitalnym remoncie, stan
idealny. Wiadomość: tel. kom. 606838021.
Kucyki walijskie czipowane, 2 pary - roczne i trzyletnie, w tym pokryta klacz.
Jałówkę hodowlaną wysoko cielną (1 szt.), pług do odśnieżania oraz rozrzutnik obornika.
Dmuchawę do zboża z silnikiem 7,5 KW z kompletem
rur ø 180.
Wiadomość tel. kom. 692378830, pow. słupski.
Pług zagonowy 4-skibowy Wirax, r. prod. 2008; prasę
kostkującą Z-224; ścinacz zielonek Orkan.
Wiadomość tel. (58) 688 01 43, tel. kom. 609527892.
Ciągnik rolniczy Zetor Super, brony 5-polowe na wózku, pług 7-skibowy podorywkowy, kultywator o szer.
rob. 3,2 m, pług 3-skibowy do orki głębokiej, samochód osobowy Skoda Felicja, r. prod. 2000.
Knury i maciory (szybki odbiór).
Kombajn Bizon ZO50, stan dobry.
Skóry królicze. Wiadomość: tel. kom. 602714793.
Kombajn Bizon Record + stół do rzepaku oraz sieczkarnia. Wiadomość: tel. kom. 532553486.
Prasę do słomy Z-224 i rozdrabniacz do Bizona.
Przyczepy o ładowności 4 t lub większe - wywrotki,
siewnik Poznaniak, śrutownik bijakowy z mieszalnikiem, silosy na zboże, ciągnik C-360, C-330, MF 255, talerzówkę zawieszaną, rozrzutnik obornika, ładowacz
Troll i agregat uprawowy o szer. rob. 5,2 m.
Wiadomość tel. kom. 606361986.
Sprzedam
Części do kombajnu: liczniki, tłumik, kolektor, silnik
turbo do Bizona 56, 2 pompy wtryskowe do ciągnika
K-700A (100 zł/szt.).
Wiadomość: tel. kom. 721344340 Kwidzyn.
Pługi: 3-skibowy, 4-skibowy i 5-skibowy oraz ładowacz
Cyklop. Maszyny w dobrym stanie.
Kombajn Bizon ZO56 z sieczkarnią, r. prod. 1980; ciągnik C-330 M; przyczepę-wywrotkę o ład. 3,5 t; cyklop; rozrzutnik obornika jednoosiowy; prasę do słomy Fortschritt kostkującą K-458; siewnik Poznaniak;
kopaczkę do ziemniaków elewatorową; zgrabiarkę
5-gwiazdową, kosiarkę do trawy Osa 2; przyczepkę
ciągnikową do przewozu zwierząt; kultywator podorywkowy Kongskilde o szer. rob. 3 m; rozsiewacz
nawozów typu lejek; opryskiwacz o poj. 400 l; brony
ciężkie i lekkie.
63
Oferty
Wapno rolnicze z dowozem
Przyczepę HL 8011, r. prod. 1989, ład. 8 t.
Siewnik Amazone D-8, szer. rob. 3 m, talerzowy; agregat aktywny Krone o szer. rob. 3 m z hydropakiem.
Działkę k. Chojnic o pow. 22 000 m2 na każdą działalność lub mniejszą, z przyłączami.
Siedlisko k. Chojnic o pow. 44 000 m2 lub 22 000 m2
z budynkami w stanie surowym.
Gospodarstwo rolne: 34 ha ziemi, 2 chlewnie, dom,
garaż.
Wiadomość: tel. (55) 2770625 lub tel. kom. 500062899.
Dmuchawę 7,5 KW oraz żmijkę dł. 6 m, 3 sita, stan
b. dobry. Wiadomość: tel. kom. 664 921 744.
Rozrzutnik obornika dwuosiowy, silnik DTM-100,
rozsiewacz lejowy, opryskiwacz o poj. 400 l i szer. rob.
15 m, opielacz do buraków hydraulicznie sterowany,
Petkus do czyszczenia ziarna, pokosówkę taśmową
Fortschritt. Wiadomość: tel. kom. 602584241.
Gospodarstwo rolne o pow. 20,66 ha w całości lub
część. Wiadomość: tel. kom. 536751156, gmina Subkowy, pow. Tczew.
Wałacha pod siodło (pogrubiony gniady).
Wiadomość: tel. kom. 606899475, okolice Malborka.
Dom w stanie surowym o powierzchni ponad 200 m²,
na działce 9,5-arowej, w Prabutach.
Wiadomość: tel. kom. 661319728 (po godz. 20.00).
Używany schodołaz kroczący (scalamobil) renomowanej niemieckiej firmy Alber. Urządzenie służy do transportu osób niepełnosprawnych po schodach. W komplecie znajdują się również: wózek inwalidzki firmy
Meyra-Ortopedia®, dostosowany do scalamobila oraz
ładowarka. Wiadomość: tel. kom. 693639447.
Kultywator ciągany o szer. rob. 4 m i pług 3-skibowy
ciągany. Wiadomość: tel. kom. 782494998.
Agregat uprawowy U-708, szer. rob. 2,8 m; bronę talerzową zawieszaną o szer. rob. 2,5 m oraz opielacz ciągnikowy 6-rzędowy. Wiadomość: tel. kom. 692278474,
okolice Kwidzyna.
Dom w stanie surowym na działce o pow. 0,33 ha
w Marezie, 82-500 Kwidzyn.
Kombajn Bizon z sieczkarnią w dobrym stanie.
POMORSKIE WIEŚCI ROLNICZE
Prenumerata:
roczna
22,00 zł - odbiór u doradcy
44,00 zł - z wysyłką pocztową
półroczna
12,00 zł - odbiór u doradcy
24,00 zł - z wysyłką pocztową
Wpłaty:
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
ul. Trakt św. Wojciecha 293, 80-001Gdańsk
PODR w Gdańsku, Bank Millennium S.A.
Nr konta 77 1160 2002 0000 0002 28960837 - Rachunek PLN
Informacje na temat prenumeraty:
64 (55) 270 11 32
tel.
Rozrywka dla dorosłych i dla dzieci
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
KUPON 7 - 8
A
B
C
D
Lipiec - sierpień
2013
E
F
G
H
I
J
K
Hasło:
E-1
J-9
A-4
D-7
K-6
G-2
H-1
F-5
E-8
H-10
POZIOMO:
A - 1) koszyk z dartki drzewnej
C - 1) np. umiarkowany, równikowy
D - 6) angielskie tak
E - 1) wariat
F - 5) szablon, schemat
G - 1) zły doradca
H - 7) natchnienie
I - 1) rodzaj mebla
J - 6) część hamulca ciernego
K - 1) żydowska szkoła podstawowa
PIONOWO:
1 - G) bom
2 - A) dzieło gisera
2 - I) wyraz - wykrzyknik
3 - E) dialekt
4 - A) tureckie miasto
5 - F) zapach spalenizny
6 - A) mieszka na Łotwie
6 - I) 4047 m2
7 - F) jednostka systematyczna
8 - A) największy stan USA
8 - H) tritlen
9 - F) niszczy ubrania
10 - H) kłujący chwast
11 - F) niski głos kobiecy
Wśród czytelników, którzy do 20 sierpnia 2013 r. nadeślą do redakcji w Starym Polu prawidłowe rozwiązanie
krzyżówki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.
Rozwiązanie z nr. 6/2013 – HASŁO: „LATARNIK”.
Nagrodę wylosowała: Patrycja Brzuchalska z miejscowości Łąg - Kolonia. Nagrodę prześlemy pocztą.
Wykreślanka dla dzieci
Wykreślcie z diagramu podane słowa. Są one wpisane poziomo lub pionowo, a niektórych liter użyto dwukrotnie. Nieskreślone litery, czytane kolejno
rzędami, utworzą rozwiązanie.
W
Y
C
I
E
C
Z
K
A
B
P
R
Z
Y
G
O
D
A
R
O
B
E
D
U
I
N
I
R
A
H
W G
S
A
H
A
R
A
B
A
P
I
U
S
T
Y
N W
I
T
I
P
W
Z
E
B
R
A
P
E
U
T
M U
R
Z
Y
N
S
R
Z
C
Z
Ż
Y
R
A
F
A
Y
ARAB
BEDUINI
BOHATER
EGIPT
KARAWANA
MURZYN
PRZYGODA
SAHARA
WYCIECZKA
ZEBRA
ŻYRAFA
Poniżej znajduje się siódma
część rysunku składającego się
z 11 elementów. Wśród dzieci
(do lat 13), które do 20 grudnia
2013 roku nadeślą cały rysunek,
naklejony na karcie pocztowej,
rozlosujemy rower.
KUPON 7 - 8
Lipiec - sierpień
2013
Wśród dzieci, które do 20 sierpnia 2013 r. nadeślą do redakcji prawidłowe
rozwiązanie wykreślanki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.
Rozwiązanie z nr. 6/2013 – HASŁO: „OGRÓDEK WARZYWNY”.
Nagrodę wylosował: Marceli Barto z miejscowości Ulkowy.
Nagrodę prześlemy pocztą.
Konkurs
dla wytrwałych
Rozwiązania krzyżówki i wykreślanki
należy przysyłać na adres:
PODR w Gdańsku, Oddział w Starym Polu
82-220 Stare Pole, ul. Marynarki Wojennej 21
65
POMORSKIE WIEŚCI ROLNICZE
POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W GDAŃSKU
80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293
tel. (58) 326 39 00, fax (58) 309 09 45
e-mail: [email protected]
www.podr.pl
WYDAWCA:
REDAKCJA:
Oddział w Starym Polu
82-220 Stare Pole, ul. Marynarki Wojennej 21
tel. (55) 270 11 11 lub 270 11 00, fax 270 11 62
KOLEGIUM REDAKCYJNE:
Oddział w Strzelinie
76-200 Słupsk 2
tel. (59) 847 12 88, fax (59) 847 12 81
mgr inż. Krzysztof Pałkowski (przewodniczący), mgr inż. Andrzej
Dolny, mgr inż. Antoni Hajdaczuk, Jarosław Jelinek (Pomorska
Izba Rolnicza), mgr inż. Zdzisław Kołodziejski, mgr inż. Bożena
Korzańska (red. naczelna), mgr inż. Andrzej Okrój, dr inż. Daniel
Roszak, mgr inż. Jan Rozenek, mgr inż. Ewa Szymańska,
mgr Beata Wójcik
ODDZIAŁY
80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293
tel. (55) 270 11 32, e-mail: [email protected]
SKŁAD KOMPUTEROWY:
Wanda Ciecholewska i Bożena Korzańska
RAPORT Z RYNKU - na podstawie danych z Biur Powiatowych
ODR w Gdańsku oraz biuletynu „Rynek zbóż” MRiRW
zestawiła Barbara Kukowska
BP ODR Bytów
ul. Wojska Polskiego 33, 77-100 Bytów, tel. (59) 822 27 52
KOREKTA:
mgr Lucyna Lesińska
BP ODR Chojnice
ul. 31 Stycznia 56, 89-600 Chojnice, tel./fax (52) 397 41 12
DRUK:
Przedsiębiorstwo Prywatne „WiB”
ul. Sobieskiego 14, 80-216 Gdańsk, tel. (58) 522 30 29
NAKŁAD: 4 200 egz.
Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych
i Doświadczalnictwa w Lubaniu
83-422 Nowy Barkoczyn
tel. (58) 688 20 11, (58) 688 21 50, fax (58) 688 22 52,
BP ODR Człuchów
Osiedle Młodych 9, 77-300 Człuchów, tel. (59) 834 24 34
CENA 1 egz. - 2,00 zł
ZAMAWIANIE PRENUMERATY:
BP ODR Gdańsk
ul. Trakt św. Wojciecha 293, 80-001 Gdańsk, tel. (58) 326 39 22
Wpłaty przyjmujemy na konto:
PODR w Gdańsku, Bank Millennium S.A.
Nr 77 1160 2202 0000 0002 28960837 - Rachunek PLN
BP ODR Kartuzy
ul. Hallera 1, 83-300 Kartuzy, tel./fax (58) 681 42 67
CENA PRENUMERATY:
półroczna – 12,00 zł + 12,00 zł (koszty przesyłki) = 24,00 zł
roczna – 22,00 zł + 22,00 zł (koszty przesyłki) = 44,00 zł
Prenumeratę przyjmują również doradcy BP ODR.
ZLECANIE REKLAM:
Dział Szkoleń, Gdańsk, tel. (58) 326 39 06 lub (58) 326 39 11
CENNIK ODPŁATNOŚCI
ZA MATERIAŁY INFORMACYJNO-REKLAMOWE
Ogłoszenia, komunikaty i informacje handlowe,
artykuły sponsorowane (czarno-białe):
cała strona - 800 zł + VAT; 1/2 strony - 480 zł + VAT;
1/4 strony - 300 zł + VAT; 1 cm2 - 1,60 zł + VAT
Reklamy kolorowe wewnątrz numeru:
cała strona - 1200 zł + VAT; 1/2 strony - 720 zł + VAT
1/4 strony - 400 zł + VAT; 1/8 strony - 240 zł + VAT
Reklamy kolorowe na okładce:
II i III - 1400 zł + VAT; IV - 1800 zł + VAT
Zamieszczenie wkładki reklamowej - 500 zł + VAT
Drobne ogłoszenia od rolników są zamieszczane
bezpłatnie.
Ogłoszenia te można zgłaszać telefonicznie:
tel. (55) 270 11 32, 270 11 31 lub 270 11 30, drogą elektroniczną:
e-mail: [email protected] albo listownie na adres redakcji.
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych i nie drukuje ich
bez podania przyczyny. Redakcja zastrzega sobie również prawo
redagowania i skracania nadesłanych materiałów.
Za treść ogłoszeń, tekstów sponsorowanych i reklam zleconych
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku nie ponosi
odpowiedzialności. Ogłoszenia dla rolników indywidualnych są
bezpłatne. Przyjmują je doradcy BP ODR lub można je przesłać
pocztą.
Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, przetwarzanie
i rozpowszechnianie bez zgody PODR w Gdańsku lub autora
publikacji jest zabronione.
66
BIURA POWIATOWE OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO
B. Korzańska, Stare Pole, tel. (55) 270 11 32
BP ODR Kościerzyna
ul. Wodna 14, 83-400 Kościerzyna, tel./fax (58) 686 89 18
BP ODR Kwidzyn
ul. Grudziądzka 8, 82-500 Kwidzyn, tel. (55) 261 34 59
BP ODR Lębork
ul. Czołgistów 5, 84-300 Lębork, tel. (59) 862 21 72
BP ODR Malbork
ul. Marynarki Wojennej 21, 82-220 Stare Pole, tel. (55) 270 11 19
BP ODR Nowy Dwór Gdański
Plac Wolności 1, 82-100 Nowy Dwór Gd., tel. (55) 247 28 68
BP ODR Puck
ul. Wejherowska 5, 84-100 Puck, tel. (58) 673 28 77
BP ODR Słupsk z siedzibą w Strzelinie
76-200 Słupsk 2, tel. (59) 847 12 81
BP ODR Starogard Gdański
Nowa Wieś Rzeczna, ul. Rzeczna 18, 83-200 Starogard Gd., tel. (58) 562 49 63
BP ODR Sztum
ul. Mickiewicza 39, 82-400 Sztum, tel. (55) 267 04 33
BP ODR Tczew
ul. Wojska Polskiego 6, 83-110 Tczew, tel. (58) 531 38 27
BP ODR Wejherowo
ul. Sobieskiego 241, 84-200 Wejherowo, tel. (58) 672 13 09

w numerze - Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku

Transkrypt

Podobne dokumenty