Biologia uczy myśleć. Ekologia a tajemnica życia na Ziemi
Transkrypt
Biologia uczy myśleć. Ekologia a tajemnica życia na Ziemi
BIOLOGIA UCZY MYŚLEĆ Ekologia a tajemnica życia na Ziemi Dr hab. Piotr Skubała, Prof. nadzw. UŚ Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii I. Czym zajmuje się ekologia? EKOLOGIA Nauka, której przedmiotem zainteresowań jest całokształt oddziaływań między organizmami i ich środowiskiem zarówno ożywionym, jak i nieożywionym (Haeckel, 1869) EKOLOGIA Nauka, której przedmiotem zainteresowań jest całokształt oddziaływań między organizmami i ich środowiskiem zarówno ożywionym, jak i nieożywionym (Haeckel, 1869) Nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody (Odum, 1963) EKOLOGIA Nauka, która próbuje poznać tajemnicę życia na naszej planecie Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera CZY BIOSFERA JEST STABILNA? „SUSTAINABLE BIOSPHERE” BIOSPHERE 2 Avise J.C. 1994. The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8, 329. http://www.bio2.com/index.html BIOSPHERE 2 Avise J.C. 1994. The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8, 329. http://www.bio2.com/index.html BIOSPHERE 2 Avise J.C. 1994. The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8, 329. http://www.bio2.com/index.html http://www.bio2.org BIOSPHERE 2 Avise J.C. 1994. The Real Message from Biosphere 2. Conservation Biology 8, 329. http://www.bio2.com/index.html CZY BIOSFERA JEST STABILNA? Ekotrony http://www.ecotron.cnrs.fr/html/en/contexte/equipexistant.htm http://www.ecotron.cnrs.fr/html/en/recherche/macrocosms.htm Wirtualny ekotron Http://www3.imperial.ac.uk/cpb/research/biodiversityandecosyste CZY BIOSFERA JEST STABILNA? „Biosfery” i „ekosfery” http://www.att.virtualclassroom.org/vc98/vc_51/build.htm Możliwości prowadzenia badań ekologicznych z kosmosu Http://mapy.pomocnik.com/category/natura PLANETARY CORAL REEF FOUNDATION Http://www.pcrf.org Google Earth Demonstration Project Tempo wycinki od 60 do 123% większe niż szacowane Wren Kathy. 2005. Logging Doubles Threat to Amazon. Science, 21 Ocober 2005 http://www.aaas.org/news/releases/2005/1021scipak.shtml Przedmiot badań ekologii Poziomy organizacji biologicznej organizm układ narządów narząd populacja zespół Biocenoza (ekosystem) tkanka biom komórka biosfera ROZTOCZE (ACARI) http://www.cciw.ca/eman-temp/reports/publications/Mixewood/miets/mites2.htm Acariformes Walter D.E. & Proctor H.C. 2002. Mites in Soil. CSIRO Publishing, Australia Parasitiformes Walter D.E. & Proctor H.C. 2002. Mites in Soil. CSIRO Publishing, Australia http://152.98.200.l/mite/mitetxt.html Cepheus sp. (tritonimfa) Cosmochthonius sp. http://152.98.200.l/mite/mitetxt.html Licnoliodes andrei Austrothrombium sp. http://152.98.200.l/mite/mitetxt.html http://152.98.200.l/mite/mitetxt.html Terpnacarus sp. Które z modeli sukcesji najlepiej opisują kolonizację i rozwój zgrupowań Oribatida na zwałach poprzemysłowych? Czy warto prowadzić zabiegi rekultywacyjne na hałdach? O ile zubażamy faunę roztoczy w ekosystemach leśnych usuwając martwe drewno? Fot. Karol Tomanek Czy fauna roztoczy zasiedlająca stare nieczynne chodniki kopalniane to gatunki troglobionty? Fot. Grzegorz Kłys Czy partenogeneza to cecha charakterystyczna gatunków pionierskich roztoczy zasiedlających przedpole lodowca? Jaki jest wpływ roślin inwazyjnych na rozwój fauny roztoczy? II. Czy ważnym jest badanie funkcjonowania ekosystemów na Ziemi? Czy ważnym jest badanie funkcjonowania ekosystemów na Ziemi? Czego rośliny potrzebują do życia? Justus von Liebieg (1803-1873) Dlaczego potrzebujemy ekologii? Czego rośliny potrzebują do życia? Justus von Liebieg światło słoneczne CO2 woda sole mineralne Dlaczego potrzebujemy ekologii? Czego rośliny potrzebują do życia? Justus von Liebieg światło słoneczne + CO2 woda sole mineralne tysiące gatunków bakterii, grzybów, roślin i zwierząt z którymi tworzą one ekosystem Czy ważnym jest badanie funkcjonowania ekosystemów na Ziemi? „Tak jak biologia molekularna służy zdrowiu człowieka, ekologia gwarantuje zdrowie planety” Wilson E.O. 2000: A Global Biodiversity Map. Science 289: 2279 III Co wiemy o funkcjonowaniu ziemskiego ekosystemu? “Nasza ignorancja jest tak duża, że nie jesteśmy tego świadomi... nie wiemy niemal nic o działalności ziemskiego ekosystemu ... i dopiero zaczęliśmy pojmować charakter planetarnego życia jako całości” Norman Myers CAPRA F. 1987: Punkt zwrotny. Nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa. http://www.man.poznan.pl/konkurs-ziemia-z-nieba/html/o_ekologii.htm „Ekologia znajduje się dzisiaj na takim etapie rozwoju jak XVIII-wieczna chemia” WEINER J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. PWN, Warszawa. //www.man.poznan.pl/konkurs-ziemia-z-nieba/html/o_ekologii.htm III. Stan wiedzy o funkcjonowaniu ziemskiego ekosystemu III 1. Bioróżnorodność na Ziemi III 2. Zależności w świecie żywym ZAGADKA RÓŻNORODNOŚCI BIOSFERY Przeciętna średnica Ziemi – 12 742 km Liczba gwiazd w Drodze Mlecznej – około 1011 Liczba genów wirusa Fag ΦX17h - 10 Masa elektronu – 9,1 x 10-28 grama Liczba gatunków na Ziemi ??? Poznana liczba gatunków - ? Poznana liczba gatunków - 1,5 mln Poznana liczba gatunków - 1,5 mln Szacowana liczba gatunków 30 mln stawonogów ERWIN T. L. 1982: Tropical forests: their richness in Coleoptera and other arthropod species. Coleopterists’ Bulletin 36: 74-75. Poznana liczba gatunków - 1,5 mln Szacowana liczba gatunków 30 mln stawonogów ERWIN T. L. 1982: Tropical forests: their richness in Coleoptera and other arthropod species. Coleopterists’ Bulletin 36: 74-75. 90-100 mln EHRLICH P.R., WILSON E.O. 1991: Biodiversity Studies: Science and Policy. Science 253: 758-762. STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987) STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987) ssaki: 95% ptaki: 98% owady: 3% rośliny wyższe: 90-95% pierwotniaki: 31% bakterie: 13% płazy i gady: 95% grzyby: 5-15% wirusy: 5% ryby: 90% glony: 67% STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987) ssaki: 95% ptaki: 98% owady: 3% rośliny wyższe: 90-95% pierwotniaki: 31% bakterie: 13% płazy i gady: 95% grzyby: 5-15% wirusy: 5% ryby: 90% glony: 67% STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY Stopień poznania wybranych grup organizmów (Solbrig 1992, Wilson 1992, May 1994, World Watch Institute Report 1987) ssaki: 95% ptaki: 98% owady: 3% rośliny wyższe: 90-95% pierwotniaki: 31% bakterie: 13% płazy i gady: 95% grzyby: 5-15% wirusy: 5% ryby: 90% glony: 67% STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY ROŚLINY - szacuje się, że na każde 100 gatunków roślin napotkanych w dżungli tropikalnej 1 jest nowy dla nauki - Index Kewensis: co roku przybywa 2000 gatunków roślin 3 nowe gatunki drzew (Borneo) Beilschmiedia oligantha, B. crassa and B. microcarpa B. microcarpa, B. crassa: Blumea Journal of Plant Taxonomy and Geography, Vol. 50 – 3, 2006 B. oligantha: Novon: A Journal for Botanical Nomenclature: Vol. 15, No. 2, pp. 343–345, 13 July 2005 STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI Listopad 2003 Wieloryb Balaenoptera omurai http://cethus.tripod.com/noti_nuevaballe.htm STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI James L. Patton W lipcu 1996 r. opisał 6 nowych gatunków ssaków: cztery myszy, ryjówkę i torbacza http://ib.berkeley.edu/labs/patton/jim/ ROZTOCZE (ACARI) http://www.cciw.ca/eman-temp/reports/publications/Mixewood/miets/mites2.htm 45 000 gatunków 1 100 000 gatunków http://www.cciw.ca/eman-temp/reports/publications/Mixewood/miets/mites2.htm Czy znasz poniższy organizm? Czy znasz poniższy organizm? Najliczniejszy organizm na kuli ziemskiej Odpowiedzialny za znaczną część produkcji pierwotnej oceanów 70 000 - 200 000 komórek / 1 ml wody Prochlorococcus 1988 Prochlorococcus http://genome.jgi-psf.org/finished_microbes/prom9/prom9.home.html STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY BAKTERIE Ile komórek bakteryjnych mieści się w szczypcie leśnej gleby? 10 miliardów Ile gatunków bakterii mieści się w szczypcie leśnej gleby? Kilka tysięcy http://www.ldeo.columbia.edu/~mstuding/vostok.html Antarktyda - jezioro Wostok Jouzel J, et al.. 1999. More than 200 meters of lake ice above subglacial Lake Vostok, Antarctica. Science 286 (5447): 2138–4 Antarktyda - jezioro Wostok skupiska różnorodnych bakterii i grzybów Jouzel J, et al.. 1999. More than 200 meters of lake ice above subglacial Lake Vostok, Antarctica. Science 286 (5447): 2138–4 http://www.psrd.hawaii.edu/Dec96/LifeUnderground.html Subsurface Lithoautotrophic Microbial Ecosystems (SLiME) zielona - skała czerwone - bakterie Stevens, Todd O. Proc. SPIE Vol. 3111, p. 358-365, Instruments, Methods, and Missions fo the Investigation of Extraterrestrial Microorganisms, Richard B. Hoover; Ed. Jak głęboko w Ziemi mogą występować bakterie? Bakteria może występować w temp. 110-1500C Powyższe temperatury występują do 5-10 km Gold Thomas. 1992. The deep, hot biosphere. Proc. Natl. Acad. Sci., 89: 6045-6049 Biomasa bakterii pod powierzchnia Ziemi Warstwa do 5 km Porowatość: 3% 1% - przestrzeń dla bakterii Ogólna biomasa bakterii: 200 trylionów ton = 1,5 m warstwa pokrywająca całą Ziemię Ogólna biomasa form żywych na powierzchni Ziemi: 1 trylion ton Gold Thomas. 1992. The deep, hot biosphere. Proc. Natl. Acad. Sci., 89: 6045-6049 III 2. Zależności w świecie żywym Sieć troficzna północnozachodniego Atlantyku Lavigne D.M. 1996. Ecological interactions between marine mammals, commercial fisheries, and their prey: unravelling the tangled web. In Montevecchi, W. A. (Ed.) Studies of high latitude seabirds. 4. Trophic relationships and energetics of endotherms in cold ocean systems. Canadian Wildlife Service Occasional Paper 91, Ottawa. (rysunek za Weiner 1999) III. 2. Zależności w świecie żywym Znaczenie symbiotycznych interakcji w funkcjonowaniu ekosystemów na Ziemi POROSTY Grzyby Ascomycetina (rzadko inne) i zielenice albo sinice p://www.fsbio-hannover.de/oftheweek/100.htm Mikoryza p://www.fsl.orst.edu/mycology/rootscans/C6a.jpg Mikoryza 90-100% roślin lądowych żyje w symbiozie z grzybami Warunek konieczny życia na lądzie ttp://mycorrhiza.ag.utk.edu/ Zapylenie jako mutualizm Pyłek wielu roślin okrytozalążkowych jest przenoszony pomiędzy roślinami przy udziale owadów i innych zwierząt Degradacja martwej materii Rozkład martwego drewna Symbioza owadów i mikroorganizmów Symbiotyczne wiązanie azotu Rośliny motylkowe (17500 gatunków) i bakterie Rhizobium http://www.apsnet.org/education/IllustratedGlossary/PhotosN-R/Rhizobium.jpg Symbioza heterotrofów z chemoatotrofami Głębinowe źródła hydrotermalne Symbioza Oligochaeta, Bivalvia i Pogonophora z chemoautotrofami „Oceaniczne źródła hydrotermalne” Woda o temp. 350-4000 C ! ww.amnh.org/nationalcenter/expeditions/blacksmokers/black_smokers.html „Kominy hydrotermalne” Robaki ryftowe Riftia Riftia pachyptila http://www.ocean.udel.edu/deepsea/level-2/creature/tube.html Typ: Vestimentifera * brak otworu gębowego, odbytowego, układu pokarmowego * 50% ciała robaków ryftowych stanowią bakterie Riftia pachyptila http://www.ocean.udel.edu/deepsea/level-2/creature/tube.html III 3. Zależności w świecie roztoczy Rośliny i roztocze Phytoseiidae (dobroczynkowate) Tetranychidae (przędziorki) “Jestem w niebezpieczeństwie. Proszę pomóż.” “Tutaj jest mnóstwo jedzenia dla Ciebie. Zapraszam” Rośliny i roztocze Phytoseiidae (dobroczynkowate) Tetranychidae (przędziorki) “Jestem w niebezpieczeństwie. Proszę pomóż.” “Tutaj jest mnóstwo jedzenia dla Ciebie. Zapraszam” Rośliny i roztocze Phytoseiidae (dobroczynkowate) Tetranychidae (przędziorki) “Zostałam zaatakowana przez roztocze. Bądź gotowa” Zwierzęta i roztocze Rhinoseius (Ascidae) (Colwell, Naeem 1994) Calothorax lucifer (koliber) http://www.mangoverde.com/birdsound/picpages/pic86-312-1.html Zwierzęta i roztocze Paraspinthurnix globosus (Spinthurnicidae) (Radovsky 1985) Plecotus auritus (gacek brunatny) Fot. Grzegorz Kłys Czy możliwym jest opisanie wszystkich zależności w lesie? 10 tysięcy gatunków 10 tysięcy gatunków 1 sek. = 1 zależność 10 tysięcy gatunków 1 sek. = 1 zależność 40 tysięcy lat IV. Jakie podstawowe prawo funkcjonowania przyrody odkrywa ekologia? Każda rzecz jest powiązana z wszystkimi innymi rzeczami Commoner, Barry. 1971. The Closing Circle: Nature, Man, and Technology. New York: Random House. “...nie ma istot prawdziwie samotnych. Wszystkie stworzenia są, w pewnym sensie, związane z całą resztą i od niej zależne” Lewis Thomas DOWD M. 1991: Earthspirit. Twent - Third Publications, Mystic, Connecticut. V. W jaki sposób my jesteśmy powiązani z światem żywym? W jaki sposób powstały komórki mojego ciała? W jaki sposób powstały komórki mojego ciała? Teoria seryjnej endosymbiozy (SET) Lynn Margulis Margulis L. 1981. Symbiosis in Cell Evolution, 1st Edition. Freeman, New York. http://www.isepp.org/Pages/San%20Jose%2004-05/MargulisSaganSJ.html Komórka eukariotyczna http://www.cellsalive.com/cells/plntcell.htm Mitochondria http://www.sci.sdsu.edu/TFrey/Biology356/Mitochondria_and_Chloropla.html Chloroplast http://ntri.tamuk.edu/cell/chloroplast.html Komórka eukariotyczna http://www.cellsalive.com/cells/plntcell.htm „SET” I NASZE CIAŁO chimera kolonia „SET” I NASZE CIAŁO “Wszędzie mam krewnych bliskiego stopnia” Lewis Thomas. The Lives of a Cell: Notes of a Biology Watcher, 1974, Viking Press Człowiek jako superorganizm “Zwierzęta o wysoce skomplikowanej budowie, w tym człowieka, można określić jako “superorganizm” z wewnętrznym ekosystemem, na który składa się różnorodna symbiotyczna mikroflora oraz pasożyty, które powiązane są poprzez złożone procesy metaboliczne” Jeremy Nicholson “The challenges of modeling mammalian biocomplexity”, Nature Biotechnology (2004) Człowiek jako superorganizm Kilka bilionów „własnych” komórek 100 bilionów komórek bakterii, grzybów i wirusów Jeremy Nicholson “The challenges of modeling mammalian biocomplexity”, Nature Biotechnology (2004) “Geny bakterii zamieszkujących nasze jelita mogą być równie ważne dla zdrowia jak nasz własny genom” Jeremy Nicholson (Imperial College London 2004) Człowiek jako superorganizm “To sprawia, że jesteśmy bardziej mikrobem niż człowiekiem” Jeffrey Gordon, director of the Center for Genome Sciences at Washington University School of Medicine Kim w istocie jesteśmy? Homo bacterius (?) 7-8 lat VII. Ekologia wywrotową dziedziną? „Prawdziwie wywrotowym elementem w ekologii nie jest żadna z jej wyrafinowanych koncepcji, lecz jej podstawowe założenie: WZAJEMNE POWIĄZANIE WSZYSTKIEGO” EVERNDON N. 1978: Beyond Ecology, North American Review 263: 16-20. VIII. Zależności w innych dziedzinach wiedzy GENETYKA Gen podstawową jednostką dziedziczenia GENETYKA Gen podstawową jednostką dziedziczenia Dziedziczenie jest złożonym układem wzajemnych oddziaływań między podstawowymi składnikami genomu, rozrzuconymi po różnych genach, a nawet znajdującymi się w tzw. śmieciowym DNA FIZYKA Capra F. 1989. Punkt zwrotny : nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa. FIZYKA Cząstki elementarne nie mają znaczenia jako odrębne całości, należy je pojmować jedynie jako wzajemne powiązania. Cząstki elementarne nie są „rzeczami”, lecz wzajemnymi powiązaniami między innymi „rzeczami”, a te „rzeczy” z kolei są wzajemnymi powiązaniami między jeszcze innymi „rzeczami” itd. Świat to skomplikowana sieć stosunków i zależności między różnymi częściami ujednoliconej całości. Capra F. 1989. Punkt zwrotny : nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa. EDUKACJA EDUKACJA „Podstawą wszystkich definicji powinny być stosunki wzajemne. Tego należy uczyć dzieci w szkole podstawowej” Gregory Bateson (1904 - 1980) antropolog brytyjski, filozof Capra F. 1989. Punkt zwrotny : nauka, społeczeństwo, nowa kultura. PIW, Warszawa. WIARA (Czesław Miłosz) WIARA (Czesław Miłosz) Wiara jest wtedy, kiedy ktoś zobaczy Listek na wodzie, albo krople rosy I wie, że one są - bo są konieczne Choćby się oczy zamknęło, marzyło Na świecie będzie tylko to, co było A liść uniosą dalej wody rzeczne. WIARA (Czesław Miłosz) Wiara jest także, jeśli ktoś zrani Nogę kamieniem i wie, że kamienie Są po to żeby nogę nam zraniły Patrzcie, jak drzewo rzuca długie cienie I nasz i kwiatów cień pada na ziemię; Co nie ma cienia, istnieć nie ma siły. BIOLOGIA UCZY MYŚLEĆ Ekologia a tajemnica życia na Ziemi DZIĘKUJĘ Dr hab. Piotr Skubała, Prof. nadzw. UŚ Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii PIEŚŃ JEDNOŚCI (Agata Jałyńska, Dusza lasu) Jesteśmy jednej ziemi, jesteśmy jednej krwi. Od słońca aż do cieni to samo nam się śni. Jesteśmy jednej wody, z tej samej soli łzy. Lasy, pustynie, lody - to ja, to ty, to my. Ja jestem cząstką Ziemi i ty też. W każdym żywym ciele drzemie zwierz. Jesteśmy drzewem, ogniem, mieszanką wiecznych sił. Jesteśmy skałą, wodą, każdy z nas kiedyś żył PIEŚŃ JEDNOŚCI (Agata Jałyńska, Dusza lasu) Jesteśmy jednym ogniem płonącym od zarania. Linia życia się ciągnie - śmierci i powstawania. Jesteśmy od powietrza skórą oddzieleni, Jesteśmy z całą Ziemią skórą połączeni Ja jestem cząstką Ziemi i ty też. W każdym żywym ciele drzemie zwierz. Jesteśmy drzewem, ogniem, mieszanką wiecznych sił. Jesteśmy skałą, wodą, każdy z nas kiedyś żył PIEŚŃ JEDNOŚCI (Agata Jałyńska, Dusza lasu) Jesteśmy jednej ziemi, jesteśmy jednej krwi. Jesteśmy jednej wody, jesteśmy jednej łzy. Jesteśmy jednym ogniem, jesteśmy jednym snem. Jesteśmy jednym ciałem, jesteśmy jednym dniem Ja jestem cząstką Ziemi i ty też. W każdym żywym ciele drzemie zwierz. Jesteśmy drzewem, ogniem, mieszanką wiecznych sił. Jesteśmy skałą, wodą, każdy z nas kiedyś żył http://www.utoronto.ca/forest/termite/nest1.htm Termity (Isoptera) http://www.utoronto.ca/forest/termite/termite.htm Termity (Isoptera) Mastotermes darwiniensis http://www.ento.csiro.au/ecowatch/Primary/insects/pages/Mastotermes_darwiniensis.htm 1012 bakterii 10 milionów Protista Mastotermes darwiniensis http://www.google.pl/search?q=Mastotermes+darwiniensis+photo&hl=pl&lr=&start=10&sa=N 1012 bakterii 10 milionów Protista Mastotermes darwiniensis Mixotricha paradoxa http://www.google.pl/search?q=Mastotermes+darwiniensis+photo&hl=pl&lr=&start=10&sa=N Mixotricha paradoxa http://microscope.mbl.edu/scripts/protist.php?func=integrate&myID=P3392 Konsorcjum 5 różnych gatunków Procaryota „Bestia z 5 genomami” „Odłóżmy rozpoczęcie wojen nuklearnych do czasu, gdy choćby jeden organizm żywy, np. Mixotricha paradoxa zostanie do końca poznany” Lewis Thomas, „The Lives of a Cell”, New York 1974 Nowy Typ? Typ: Cycliophora Funch & Kristensen, 1995 http://www.angelfire.com/mo2/animals1/phylum/pandora.html RADARSAT image of Lake Vostok from NASA-GSFC http://www.ldeo.columbia.edu/~mstuding/vostok.html Rośliny i roztocze http://www.the-digital-picture.com/Gallery/Plant-Pictures.aspx Rośliny i roztocze Akarodomacja na dolnej stronie liścia Vitis riparia http://lamar.colostate.edu/~apnorton/domatia.html Rośliny i roztocze Phytoseidae Cheyletidae Stigmaeidae „akarodomacja” http://www.the-digital-picture.com/Gallery/Plant-Pictures.aspx Cunaxidae Rośliny i roztocze http://www.nasionka.com.pl/catalog/product_info.php?products_id=518 http://www.ext.nodak.edu/extpubs/plantsci/smgrains/pp646w.htm Rośliny i roztocze Eriophyidae (szpeciele) http://www.nasionka.com.pl/catalog/product_info.php?products_id=518 http://www.ext.nodak.edu/extpubs/plantsci/smgrains/pp646w.htm Rośliny i roztocze Eriophidae (szpeciele) http://www.nasionka.com.pl/catalog/product_info.php?products_id=518 http://www.ext.nodak.edu/extpubs/plantsci/smgrains/pp646w.htm Rośliny i roztocze Eriophidae (szpeciele) http://www.nasionka.com.pl/catalog/product_info.php?products_id=518 http://www.ext.nodak.edu/extpubs/plantsci/smgrains/pp646w.htm Zwierzęta i roztocze Hypodectes propus (Hypoderidae) (Fain 1969) Aptenodytes patagonicus (pingwin królweski) http://www.adelie.pwp.blueyonder.co.uk/PhotoIndex/APT_PICS.htm PODSTAWOWE PRAWA EKOLOGICZNE Barry Commoner biolog amerykański Commoner, Barry. 1971. The Closing Circle: Nature, Man, and Technology. New York: Random House. PODSTAWOWE PRAWA EKOLOGICZNE 1. Każda rzecz jest powiązana z wszystkimi innymi rzeczami. 2. Każda rzecz musi się gdzieś podziać 3. Przyroda wie najlepiej 4. Nie istnieje coś takiego jak obiad za darmo Commoner, Barry. 1971. The Closing Circle: Nature, Man, and Technology. New York: Random House. Kontemplacja kartki papieru WSPÓŁISTNIENIE Thich Nhat Hanh buddyjski mnich z Wietnamu VI 1. Roztocze i nasze ciało Człowiek - krew Ixodes ricinus (Linnaeus, 1758) - kleszcz pastwiskowy Człowiek - skóra http://www.soton.ac.uk/~ceb/Diagnosis/Vol12.htm Sarcoptes scabiei (Linnaeus, 1758) - świerzbowiec ludzki [Acaridida] http://www.puk.ac.za/lifesc/zol/zol122/demo3.htm Człowiek - torebki włosowe [Actinedida] Demodex folliculorum Simon, 1842 - nużeniec ludzki Człowiek - torebki włosowe [Actinedida] Demodex folliculorum Simon, 1842 - nużeniec ludzki http://www.microscopix.co.uk/demodex/index.htm Człowiek - gruczoły łojowe Demodex brevis Akbulatova - nużeniec [Actinedida] http://www.microscopix.co.uk/demodex/index.htm Człowiek - kanaliki potowe Neotrombicula autumnalis (Shaw, 1790) - swędzik jesienny [Actinedida] http://uq.edu.au/entomology/museum/mites/miteord.html http://www.thesahara.net/dyson_with_death.htm Człowiek - włosy Pyroglyphidae - kurzolubki [Acaridida] http://www.thesahara.net/dyson_with_death.htm Człowiek - odzież Dermatophagoides sp. [Acaridida] III. Ile powinniśmy płacić za usługi świadczone przez ekosystemy? Wycena zasobów i walorów środowiskowych [Constanza i in. 1997] Constanza R. i in. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387: 253-260. Przykładowe usługi świadczone przez poszczególne ekosystemy świata regulacja klimatu zapylanie regulacja stosunków wodnych produkcja żywności formowanie gleby leki dostarczane przez naturę krążenie pierwiastków funkcje rekreacyjne Constanza R. i in. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387: 253-260. Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata (wartość globalna - mld USD/rok MORZA, w tym 20949 Obszary ujściowe rzek 4110 Rafy koralowe 375 Otwarty ocean 8381 Constanza R. i in. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387: 253-260. Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata LĄDY, w tym 12319 Lasy tropikalne 3813 Lasy strefy umiarkowanej i borealnej 894 Stepy/pastwiska 906 Tereny podmokłe 4879 Jeziora/rzeki 1700 Tereny uprawne 128 Constanza R. i in. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387: 253-260. Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata (wartość globalna - mld USD/rok MORZA 20949 LĄDY 12319 OGÓŁEM 33268 Constanza R. i in. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387: 253-260. Przeciętne wartości usług poszczególnych ekosystemów świata Ogółem wartość usług i towarów wytwarzanych przez ludzi w ciągu roku: około 15 bilionów dolarów Ogółem wartość usług poszczególnych ekosystemów świata: ponad 33 bilionów dolarów Constanza R. i in. 1997. The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature 387: 253-260. Calochortus tiburonensis A.J. Hill, 1972 http://www.marin.cc.ca.us/cnps/caltib.html Calochortus tiburonensis A.J. Hill, 1972 okolice San Francisco http://www.marin.cc.ca.us/cnps/caltib.html Clematis morefieldii Kral, 1982 Odkryty przez 21-letniego kolekcjonera amatora Jamesa Morefielda na przedmieściach Huntsville w Alabamie http://tenn.bio.utk.edu/vascular/database/vascular-database.asp?CategoryID=Dicots&FamilyID=Ranunculaceae&GenusID=Clematis&SpeciesID=morefieldii STAN ZNAJOMOŚCI WSPÓŁCZESNEJ FLORY I FAUNY SSAKI Lophocebus kipunji Maj 2005, Tanzania http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/308/5725/1161 Ona jest nasza, Ziemia. Zdamy sobie z tego sprawę wcześniej czy później, lecz nie można od tego uciec. Jeżeli nie nauczymy się żyć w harmonii z łańcuchami pokarmowymi, z ekosystemami, stopniowo stracą one równowagę i wtedy umrzemy. Wszystko jest cyklem/kołem i my jesteśmy w nim, nie możemy uciec. Robert Baden-Powell DOWD M. 1991: Earthspirit. Twent - Third Publications, Mystic, Connecticut.