Samolot bardziej elektryczny - Wydział Elektrotechniki i Automatyki

Transkrypt

Samolot bardziej elektryczny - Wydział Elektrotechniki i Automatyki
Samolot bardziej elektryczny
dr inż. Michał Michna
Wydział Elektrotechniki i Automatyki
Katedra Energoelektroniki i Maszyn Elektrycznych
Samolot bardziej elektryczny

System energetyczny współczesnych samolotów

Samolot bardziej elektryczny

Urządzenia elektryczne na pokładzie samolotu

Programy badawcze, konferencje
2
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Autonomiczne systemy elektroenergetyczne
pokładowe ASE – systemy mobilne znajdujące się na
samolotach, statkach i samochodach,
stacjonarne ASE – systemy służące do zasilania w
energie elektryczną budynków i domów


Zastosowanie
Moc [kW]
Prędkość obrotowa [obr/min]
Samochód hybrydowy
30 – 130
0 – 13000
Mały generator wiatrowy
2 – 10
300 – 1700
Samolot
120 – 250
7500 – 23000
Agregat prądotwórczy (CHP)
1 – 150
2000 – 4000
3
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
System energetyczny samolotu
Energia hydrauliczna
· kontrola lotu,
· podwozie,
· hamulce,
· drzwi ...
206bar 250kW
Energia pneumatyczna
· klimatyzacja,
· sprężone powietrze,
· odladzanie,
· rozrusznik…
do 20bar1200kW
Energia elektryczna
· awionika,
· pompy,
· odmrażanie,
· oświetlenie…
115VAC 230kVA
Energia mechaniczna
· silnik pomp paliwowych
· silnik pomp olejowych
· rozrusznik ...
100kW
Samolot konwencjonalny
4
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
System energetyczny samolotu
Kontrola
lotu
Złożoność
złożony
Konserwacja
prosta
Hydrauliczny
prosty
Mechaniczny
Pneumatyczny
bardzo złożony
prosty
złożona i
niebezpieczna
częsta, wolna
złożona
Systemy
lądowania
Pompa
hydruliczna
Energia
mechanicza
System
Elektryczny
Przekładnia
Energia
hydrauliczna
Silnik
główny
Rozwój technologii
zaawansowana/ w trakcie
rozwoju
zaawansowana
bardzo zaawansowanaa
bardzo zaawansowana
Samolot konwencjonalny
Odladzanie
Energia
pneumatyczna
Kompresor
Generator
elektryczny
System
dystrybucji EE
Silniki
elektryczne
5
Energia
elektryczna
ECS
Odbiory
eletryczne
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
System elektroenergetyczny
A350
B787
A380
A340-500/600
B767-400
B737-NG
B777
A330
A340-200/300
A320
B747
Concorde
Caravelle
0
6
200
400
600
800
1000
zainstalowana moc elektryczna [kVA]
dr inż. Michał Michna
1200
Gdańsk 2012/13
System elektroenergetyczny
Zainstalowana moc elektryczna [kVA]
1200
B787
1000
800
A380
600
A350
B747
A340-500/600
400
A340-200/300
B777
Concorde
B767-400
200
A320
A330
B737-NG
Caravelle
0
1950
1960
1970
1980
1990
2000
2010
2020
Pierwszy lot
7
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
System elektroenergetyczny
8
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
System elektroenergetyczny
Zmienna prędkość
obrotowa
Constant
Speed Drive
Syn
Gen
3 Phase
115VAC
400Hz
Integrated Drive Generator (CF)




9
Constant frequency AC power is most commonly used on turbofan
aircraft today
System is expensive to purchase & maintain; primarily due to
complexity of Constant Speed Drive (CSD)
Single company monopoly on supply of CSD/IDG
Alternate methods of power generation are under consideration
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
System elektroenergetyczny
Baterie
Dystrybucja: 28VDC
AC/DC Konwersja
Dystrybucja AC
15VAC/400Hz
Główne źródła
energii AC
10
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Pokładowy ASE – Airbus A330
11
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny
Airbus A380
Boeing
787
Airbus A350 XWB
12
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Pokładowy ASE
1
2
3
Awionika E
E
E
Pompy paliwa E
E
E
E
E
E
Akcesoria E
pokładowe
E
E
Rozruch
P
E
ECS
P
Odladzanie
Oświetlenie
13
1
Konwencjonalny
2
Samolot bardziej elektryczny
(More Electric Aircraft –
MEA)
E
Samolot elektryczny
(All Electric Aircraft – AEA)
Energia elektryczna
E
P
Energia pneumatyczna
E
E
H
Energia hydrauliczna
P
E
E
M
Energia mechaniczna
Hamowanie H
H
E
Sterowanie lotem H
E
E
Podwozie H
E
E
Turbowentylator M M
E
3
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny

Airbus A380




Boeing 787




2 systemy hydrauliczne
2 systemy elektryczne – 115VAC, VFG
System pneumatyczny
3 systemy hydrauliczne (kontrola lotu)
bez systemy pneumatycznego (bleedless)
System elektryczny 230VAC, VFG – rozruch, odladzanie,
hamowanie
Airbus A350XWB



14
2 systemy hydrauliczne
2 systemy elektryczne – 230VAC, VFG
System pneumatyczny
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny (B787)
Maty elektryczne
do odladzania skrzydeł
100kVA
Rozruch przez silniki
elektryczne 180kVA
Pompy hydrauliczne
napędzane silnikami
elektrycznymi 4x100kVA
Eliminacja systemu
pneumatycznego
Elektryczne systemy
klimatyzacji oraz utrzymania
ciśnienia w kabinie 500kVA
15
Zaawansowany
technologicznie system
elektroenergetyczny
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny
Odbiorniki
Silniki
elektryczne
Odladzanie
Energia
System EE
elektryczna
Generator
Elektryczny
Silnik
Główny
Kompresor
Dodatkowa
energia
pneumatyczna
Klimatyzacja
Podwozie
Avionika
16
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
System elektroenergetyczny
Variable Input
Shaft Speed
Syn
Gen
3 Phase
115VAC
360-800Hz
Variable Frequancy Generator




Simplest form of generating power, cheapest and most reliable
Variable frequency has impact upon other aircraft subsystems
Motor controllers may be needed for certain aircraft loads
Beginning to be adopted for new programmes: gains outweigh
disadvantages
17
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny
http://gm-volt.com/2012/03/30/the-all-electric-boeing-787/
18
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny
http://gm-volt.com/2012/03/30/the-all-electric-boeing-787/
19
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny (B787)
20
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Samolot bardziej elektryczny

wzrost całkowitej sprawności systemu

zmniejszenie wagi, objętości układów wykonawczych

zmniejszenie kosztów

zwiększenie niezawodności i bezpieczeństwa

zmniejszenie kosztów utrzymania i serwisu

zwiększenie funkcjonalności

łatwość implementacji

wykorzystanie technologii przyjaznych środowisku
21
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Maszyny elektryczne na
pokładzie samolotu
Generacja energii elektrycznej
22
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generacja energii elektrycznej
1 generator główny,
2 generator pomocniczy (auxiliary power unit APU),
3 generator bezpieczeństwa (ram air turbine RAT),
4 generator naziemny (ground power unit GPU)
23
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generator energii elektrycznej
24
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
MEA – główny generator
25/<##>
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
MEA – główny generator
26/<##>
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
MEA – główny generator
27/<##>
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generator synchroniczny
Stojan
Wirnik wydatnobiegunowy
TWORNIK WYTWARZA
STRUMIEŃ WIRUJĄCY POLA TWORNIKA
MAGNEŚNICA WYTWARZA STRUMIEŃ
WIRUJĄCY POLA WZBUDZENIA
moc znamionowa 10 kVA
częstotliwość 50 Hz
28
napięcie twornika 3 x 231V prąd twornika 25 A
napięcie wzbudzenia 30 V prąd wzbudzenia 10 A
prędkość obrotowa 1500 obr/min
masa 112 kg
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generator główny
Generator synchroniczny
90 kW
Hamilton Sundstrand,
Rockford, IL, U.S.A
29
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generator główny
Napięcie
przemienne AC
Generator z magnesami
trwałymi
30
Trój fazowe
napięcie
generowane
o stałej
amplitudzie
GCU
Napięcie stałe DC
Stojan
Stojan
Wirnik
Wirnik
Wirnik
Wirnik
Stojan
Stojan
Wzbudnica z prostownikiem
na wirniku
dr inż. Michał Michna
Generator główny
Gdańsk 2012/13
Exciter
Main
24000 rpm
PMG
CSD
VFG
PMG
Exciter
Main
12000…24000
rpm
4500…9000 rpm
4500…9000 rpm
31
IDG
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
MEA – główny generator
32
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
MEA – główny generator
33/<##>
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
MEA – główny generator
34/<##>
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
MEA – główny generator
35/<##>
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generator
pomocniczy
APU auxiliary power unit
Boeing 737
1. light switch
2. APU fuel line
3. generator,
4. oil filter
5. fuel nozzles
6. upper shroud
7. bleed air valve,
8. start motor,
9. oil tank,
10. bleed air manifold,
11. exhaust muffler
36
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
37
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generator pomocniczy APU
38
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
39
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Generator
awaryjny
RAT ram air turbine
Airbus A320
40
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13
Literatura







Airbus A380 www.airbus.com/en/aircraftfamilies/a380/
Boeing 787 www.boeing.com/commercial/787family/index.html
Goodrich www.goodrich.com
Hamilton Sundstrand www.hamiltonsundstrand.com
MOET www.eurtd.com/moet/
Thales Group www.thalesgroup.com
The Joint Strike Fighter Program www.jsf.mil
41
dr inż. Michał Michna
Gdańsk 2012/13