Prawo naturalne_W.A – Prawo naturalne

Wojciech Arndt – Sylabus planowanych zajęć seminaryjnych w Centrum Myśli Jana Pawła II w
Warszawie
Temat: PRAWO NATURALNE
„Pierwszym i decydującym elementem oceny moralnej jest przedmiot ludzkiego czynu, który decyduje
o tym, czy można go przyporządkować ostatecznemu dobru i celowi, którym jest Bóg. To
przyporządkowanie rozum dostrzega w samym bycie człowieka, rozpatrywanego w świetle całej
prawdy o nim, czyli w jego naturalnych skłonnościach, jego dążeniach i celach, mających zawsze także
wymiar duchowy: to właśnie one stanowią treść prawa naturalnego, a więc tego uporządkowanego
zespołu „dóbr dla osoby”, które służą „dobru osoby” — dobru, jakim jest ona sama i jej doskonałość.
Tych też dóbr strzegą przykazania, w których według św. Tomasza zawarte jest całe prawo
naturalne.” (Jan Paweł II, Veritatis splendor, 79)
Zajęcia nr 1
W jaki sposób „poznawane” jest prawo naturalne?
Zagadnienia
szczegółowe:
reguły
prawa
naturalnego,
rozum
praktyczny,
phronesis
i phronimos
Lektury: (1) Arystoteles, Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska, Warszawa 2007, Księga VI, 5-13, s.
197-210; (2) św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, t. 13 (Prawo, 1-2, zag. 90-105), przeł. o. P.
Bełch OP, Londyn 1985, zagadnienie 91 ( Różne gatunki prawa), zagadnienie 94 (Prawo naturalne), s.
17-31, 51-65; (3) J. Finnis, Prawo naturalne i uprawnienia naturalne, przeł. K. Lossman, Warszawa
2001, rozdział III (Podstawowa forma dobra: wiedza), rozdział IV (Inne podstawowe wartości) i
rozdział V (Podstawowe wymagania rozumności praktycznej), s. 69-150; (4) Encyklika Veritatis
splendor (1993 r.); (5) dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej W poszukiwaniu etyki
uniwersalnej: Nowe spojrzenie na prawo naturalne (2008 r.).
Zajęcia nr 2
Godność osoby ludzkiej
Zagadnienia szczegółowe: właściwości godności, indywidualność osoby
Lektury: (1) św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, t. 3 (O Trójcy Przenajświętszej), przeł. o. P.
Bełch OP, Londyn 1978, zagadnienie 29, art. 1 ( Określenie osoby), s. 18-20; (2) M. Piechowiak,
Tomasza z Akwinu egzystencjalna koncepcja osoby i jej godności, [w:] Poznańskie Studia Teologiczne,
vol. 14, 2003, s. 219-242; (3) wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30.09.2008 r. K 44/07.
Zajęcia nr 3
Wartość pracy ludzkiej
Zagadnienia szczegółowe: cel pracy ludzkiej, rozwój cnót/kompetencji, praxis i poiesis
Lektury: (1) Arystoteles, Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska, Warszawa 2007, Księga VI, 4-5, s.
196-198; (2) St. kard. Wyszyński, Duch pracy ludzkiej, Warszawa 2001; (3) Encyklika Laborem exercens
(1981 r.), (4) P. Cardona, P. García-Lombardía, Jak rozwijać kompetencje przywódcze, przeł. M.
Bortnowska, Warszawa 2008, Apendyks s. 137-187.
Zajęcia nr 4
Dobro wspólne
Zagadnienia szczegółowe: cel państwa, warunki rozwoju poszczególnych osób
Lektury: (1) Arystoteles, Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Warszawa 2006, Księga I, 1, s. 25-28; (2) św.
Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, t. 13 (Prawo, 1-2, zag. 90-105), przeł. o. P. Bełch OP, Londyn
1985, zagadnienie 90 (Istota prawa), art. 2 (Czy prawo zawsze ma na celu dobro wspólne?), s. 12-14,
(3) J. Finnis, Prawo naturalne i uprawnienia naturalne, przeł. K. Lossman, Warszawa 2001, rozdział VI
(Wspólnota, wspólnoty i dobro wspólne), s. 151-180; (4) M. Piechowiak, Dobro wspólne jako
fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012, rozdział V (Konstytucyjny
paradygmat rozumienia dobra wspólnego i analiza zasady dobra wspólnego), rozdział VII (Dobro
wspólne a godność oraz wolności i prawa człowieka – problem pierwszej wartości konstytucyjnej i
aksjologicznej spójności Konstytucji), s. 261-293, 335-358.
Zajęcia nr 5
Władza
Zagadnienia szczegółowe: uzasadnienie władzy, kryteria sprawowania władzy
Lektury: (1) Y. Simon, Filozofia rządu demokratycznego, przeł. R. Legutko, Kraków 1993, rozdział I
(Ogólna teoria rządu), 7-51; (2) J. Finnis, Prawo naturalne i uprawnienia naturalne, przeł. K. Lossman,
Warszawa 2001, rozdział IX (Władza), s. 261-292; (3) Nota doktrynalna dotycząca pewnych kwestii
związanych z udziałem i postawą katolików w życiu politycznym (dokument Kongregacji Nauki Wiary
– 2002 r.) ; (4) Przemówienie Jana Pawła II w Parlamencie Europejskim (1988 r.).
Zajęcia nr 6
Prawo
Zagadnienia szczegółowe: rozum i wola, sprawiedliwość
Lektury: (1) św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, t. 13 (Prawo, 1-2, zag. 90-105), przeł. o. P.
Bełch OP, Londyn 1985, zagadnienie 90 (Istota prawa), zagadnienie 95 (Prawo ludzkie), s. 9-17, 65-75;
(2) J. Finnis, Prawo naturalne i uprawnienia naturalne, przeł. K. Lossman, Warszawa 2001, rozdział VII
(Sprawiedliwość), rozdział X (Prawo), s. 181-222, 293-334; (3) Nota doktrynalna dotycząca pewnych
kwestii związanych z udziałem i postawą katolików w życiu politycznym (dokument Kongregacji Nauki
Wiary – 2002 r.)