Elżbieta I

Elżbieta I Tudor lub Elżbieta Wielka (ur. 7 września 1533 w Greenwich, zm. 24 marca 1603 w Richmond), królowa
Anglii - panowała od 17 listopada 1558 (została koronowana 15 stycznia 1559 r) do śmierci w 1603, córka Henryka VIII
i jego drugiej żony Anny Boleyn. Ostatnia z rodu Tudorów. Nazywana Królową-Dziewicą (the Queen-Virgin), stąd też
pochodzi nazwa jednego ze stanów w Stanach Zjednoczonych - Wirginii.
Poprzez prowadzoną politykę w znacznym stopniu przyczyniła się do rozwoju kulturalnego i gospodarczego Anglii, m.in.
doprowadziła do rozwoju stosunków wczesnokapitalistycznych w przemyśle i częściowo w rolnictwie angielskim, popierała
ekspedycje morskie i kampanie handlowe.
Po zwycięstwie nad flotą hiszpańską (Armada) w 1588, otworzyła drogę do dominacji Anglii na morzu, co dało początek
szybkiemu rozwojowi handlu, rzemiosła i żeglugi. Za jej panowania doszło do reaktywowania i skonsolidowania kościoła
anglikańskiego. Czasy jej rządów nazywane są erą elżbietańską.
Teatr elżbietański - za jego umowną datę narodzin przyjmuje się rok 1576. Wtedy to bowiem przedsiębiorca James
Burbage wybudował pod Londynem pierwszy gmach przeznaczony wyłącznie do prezentacji widowisk teatralnych. Nazwał
go The Theatre i rozpoczął wystawianie pierwszych sztuk. Wkrótce pojawiły się dwa kolejne teatry – The Curtain i The Rose
- a po nich przyszły następne (Globe Theatre).
Początkowo aktorzy grali na dworze, potem w budynkach. Sceną było podwyższenie, otoczone z trzech stron przez widzów
i nieodgrodzone od nich barierą. Aktorzy często zwracali się do publiczności bezpośrednio, nawiązywali z nią bliski kontakt.
Dekoracji było niewiele, często zastępował je napis, głoszący, że akcja toczy się np. w lesie albo w komnacie zamkowej.
Brak dekoracji rekompensowały bogate stroje aktorów. Czwarty bok sceny zamykały drzwi do garderoby, przez które
wchodzili aktorzy. Nad nimi budowano niewielki ganek, galerię (były one miejscem rozgrywania scen balkonowych), wsparte
na słupach. Pomiędzy słupami zawieszano kotarę. Dzieliła ona scenę na przedscenie i niewielką scenę wewnętrzną. Kurtyny
nie było. Przedstawieniom towarzyszyła muzyka. Światło dzienne uniemożliwiało wykorzystywanie efektów świetlnych.
Najważniejszymi elementami widowiska były gra aktorska i tekst dramatu. Aktorzy byli zawodowcami, dbali o wymowę,
każdym gestem i ruchem starali się uzyskać wrażenie prawdopodobieństwa. Ważne był też kostiumy i rekwizyty, którymi się
posługiwali by stworzyć iluzję przedstawionej rzeczywistości. Był to teatr gwiazdorski. Dobrzy aktorzy cieszyli się zasłużoną
sławą, byli szanowanymi, zamożnymi ludźmi. W teatrze tym nie występowały kobiety, role kobiece grali młodzi, urodziwi
mężczyźni.
Przedstawienia musiały wzruszać, bawić, budzić grozę, obfitować w niezwykłe, sensacyjne wydarzenia. Powinny one być
tajemnicze, zawikłane, krwawe. Postacie bohaterów, grane przez ulubionych aktorów, także musiały być interesujące: miały
ostrzegać, służyć przykładem, podbudowywać.
Dla teatru elżbietańskiego sztuki pisali William Szekspir i Christopher Marlowe.