Lipa szerokolistna

Lipa
szerokolistna
Lipa szerokolistna
Lipa szerokolistna, lipa wielkolistna (Tilia
platyphyllos L.) – gatunek drzewa należący do
rodziny ślazowatych. Występuje w Europie i w
Turcji. W Polsce występuje głównie na
południu i jest rzadsza od lipy drobnolistnej.
Pokrój
Duże drzewo liściaste, osiągające wysokośd do
40 m. Korona jest gęsta i rozłożysta. Szerokośd
pnia może dochodzid nawet do 5 m, a obwód
do 16 m. Drzewo długowieczne – może żyd
nawet 1000 lat. Gałązki roczne często są
owłosione. Kora szarobrązowa, mniej
popękana, niż u lipy drobnolistnej.
Liście
Ulistnienie skrętoległe. Duże liście (7-12 cm
długości), wyraźnie większe niż u lipy
drobnolistnej, sercowato jajowate, z obu stron
zielone, u nasady nieco niesymetryczne.
Wierzchołek spiczasty, brzegi blaszki liściowej
piłkowany. Spodnia strona liści, a czasami
także górna miękko, delikatnie owłosione. Na
spodniej stronie kątach bocznych nerwów
występują kępki białych włosków.
Kwiaty
Kwiaty wyrastają pojedynczo lub pęczkami po 2-5,
są zwisające. Mają dośd długą szypułkę i w dolnej
części podługowatą podsadkę. Całe kwiaty mają
jasnożółtą barwę i wydzielają intensywny,
przyjemny zapach. Ich pręciki są zbliżone
wielkością do płatków korony. Kwiaty mają
miodniki i są owadopylne. Podczas kwitnienia są
odwiedzane przez ogromne ilości pszczół. Kwiaty
są dużo większe niż u lipy drobnolistnej. Kwitnie
od czerwca do lipca – dwa tygodnie wcześniej, niż
lipa drobnolistna.
Owoc
Orzech, filcowato owłosiony z 5 żeberkami, z
silnie zdrewniałą łupiną i ze skrzydełkiem
(pochodzącym z podsadki kwiatu). Roślina
wiatrosiewna.
Biologia i ekologia
Jawnopączkowiec. Siedlisko: lasy liściaste i
zarośla. Występuje głównie na niżu i w
niższych położeniach górskich (naturalny
zasięg do 800 m n.p.m., wyżej niż lipa
drobnolistna). Wymaga gleb żyznych. W
klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek
charakterystyczny dla All. Tilio-platyphylliAcerion pseudoplatani i Ass. Aceri platanoidisTiletum platyphylli.
Zastosowanie
Surowiec zielarski: Kwiatostan lipy syn. kwiat lipowy Surowca
dostarczają 2 gatunki lip: drobnolistna i szerokolistna. Kwiatostan
jest barwy żółtawozielonej, złożony zwykle z 2-7 kwiatów o średnicy
do 15mm z 5 działkami kielicha oraz płatkami korony[7]. Zapach
aromatyczny, przyjemny i delikatny, smak słaby śluzowato-słodki.
Surowiec zawiera jako główne składniki czynne związki
flawonoidowe (około 1%), śluz (około 3%) oraz olejek eteryczny.
Dotychczas poznano ponad 20 związków flawonoidowych
występujących w kwiatostanie lipy – są to głównie pochodne
glikozydowe kwercetyny, kemferolu i akacetyny. Na specjalną uwagę
zasługuje tilirozyd. Olejek eteryczny występuje w ilości 0,02-0,05%.
W jego skład wchodzi przyjemnie pachnący farnezol (0,3-5%), kilka
węglowodorów alifatycznych (do 50%), geraniol, eugenol oraz inne
związki. Pewne znaczenie ma również śluz, z którego podczas
hydrolizy powstają kwasy uronowe (do 40%), metylopentozy (około
12%) i heksozy (około 50%). Ponadto surowiec zawiera do 2%
garbników i leukoantocyjanidyny.
Ciekawostki
• Wyjątkowo wysoko, poza normalna granicą
swojego pionowego zasięgu rosną dwa okazy
lipy szerokolistnej w Dolinie Kościeliskiej w
Tatrach (na polanie Stare Kościeliska, są to
okazy nasadzone).
• Uważana jest za drzewo obdarzone pozytywną
energią, korzystnie wpływające na zdrowie
człowieka
Organy lipy
Kwiaty lipy
koniec
Wykonanie :
-Angelika Biłas
dziękuje za uwagę