Opis przedmiotu - Zakład Rehabilitacji

Opis przedmiotu (sylabusy) na rok akademicki 2011/2012
SOCJOLOGIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I REHABILITACJI
II Rok Studiów II stopnia stacjonarnych i niestacjonarnych (wieczorowe i zaoczne)
Zakład Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL Warszawski Uniwersytet Medyczny
p.o. Kierownika Zakładu: dr n med. Dariusz Białoszewski
Odpowiedzialny za dydaktykę: dr n med. Dariusz Białoszewski
Kierownik zespołu nauczającego przedmiot- Socjologia Niepełnosprawności i
Rehabilitacji: mgr Anna Ostaszewska
Wymagania wstępne – znajomość zagadnień społecznych, psychopedagogicznych
w zakresie wiedzy dostępnej na studiach I stopnia stacjonarnych lub niestacjonarnych.
Pełna wiedza z zakresu pracy w zawodzie fizjoterapeuty na poziomie studiów
licencjackich.
Dobra
orientacja
w
zagadnieniach
pedagogiki
medycznej,
terapeutycznej i ogólnej co stanowi bazę w każdej dziedzinie nauki to tworzenia
programów społeczno – terapeutycznych dla pacjentów wymagających trwałej
i systematycznej opieki medycznej, jak i psychospołecznej. Wskazana jest wiedza
o możliwościach rozwoju osobistego i dalszego kształcenia. Istotne do poznania
problematyki społecznej w fizjoterapii jest własny rozwój osobisty i chęć poznania
nauk pokrewnych medycynie a dla tej medycyny ważnych.
1. Łączna liczba godzin:
30 godz. – zajęć dydaktycznych / w tym;/
15 godz. – wykładów
15 godz. – seminariów
2. Termin i forma zaliczenia zajęć z przedmiotu socjologia niepełnosprawności
i rehabilitacji.
Przedmiot kończy się egzaminem w sesji letniej 2011/2012
Warunki dopuszczenia do egzaminu:
- obecność i stała aktywność na wszystkich zajęciach seminaryjnych;
- zaliczenie wszystkich kolokwiów;
- zaliczenie pracy semestralnej w formie prezentacji multimedialnej.
Ocena z zaliczenia przedmiotu jest wykładnikiem:
obecności na wszystkich zajęciach seminaryjnych;
aktywności w ramach zajęć seminaryjnych;
zaliczenia pisemnego w formie pracy semestralnej.
Ocena wyników nauczania: Zaliczenie po zakończeniu bloku zajęć seminaryjnych
dopuszczające do egzaminu końcowego z przedmiotu
Egzamin w formie testowej będzie zawierał 50 pytań (każde pytanie 4
dystraktory)
- studenci będą udzielali odpowiedzi na specjalnie przygotowanych kartach
odpowiedzi
- do zaliczenia przedmiotu konieczne jest uzyskanie minimum 51% poprawnych
odpowiedzi.
- czas trwania egzaminu – 90 min.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
- ocena wiedzy;
- kolokwia pisemne;
- egzamin pisemny w zakresie wiedzy z tematów;
1.działalność organizacji pozarządowych na rzecz osób niepełnosprawnych
2.możliwość kształcenia osób niepełnosprawnych – rola szkoły integracyjnej
3.rozwój zawodowy fizjoterapeutów – szczeble kształcenia wg unijnych schematów
4.informacje dotyczące różnego typu świadczeń dla osób chorych lub kalekich z NFZ
PFRON, Fundusz Rehabilitacji Zawodowej i innych
5.zaopatrzenie ortopedyczne i sprzęt rehabilitacyjny – formy dofinansowania
6.problematyki społecznej osób niepełnosprawnych
7.rehabilitacji zawodowej, zakładów pracy chronionej,
8.działania warsztatów terapii zajęciowej
9.istoty kompleksowego działania na rzecz poprawy jakości życia pacjenta
10.stopnie niepełnosprawności i grupy inwalidzkie
ocena umiejętności:
umiejętność przyswajania wiedzy w formie wielopłaszczyznowej
umiejętność tworzenia programów rehabilitacyjnych zarówno z zakresu rehabilitacji
medycznej jak i współgrających z nią rehabilitacji społecznej i psychopedagogicznej.
twórcze rozwijanie form działania, zwiększanie atrakcyjności zajęć
profesjonalne rozwiązywanie zaistniałych problemów w pracy z pacjentem
wiedza w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy z pacjentem wymagającym
specjalistycznych zabiegów
profesjonalizm w samokształceniu
ocena aktywności: czynny i aktywny udział w zajęciach
3. Cel nauczania:
Celem nauczania przedmiotu jest przygotowanie studenta do pracy z pacjentem
w różnym stopniu zaawansowania choroby zarówno dotyczy to dzieci ich rodziców
jak i osoby dorosłe. Problematyka społeczna stanowi wyzwanie we współczesnej roli
fizjoterapeuty ze względu na standardy unijne konieczne do zaproponowania
pacjentowi we współczesnym świecie. Musimy pamiętać że im lepiej się żyje ludziom
niepełnosprawnym i godniej choruje i wraca do zdrowia osobom chorym tym
człowiek zdrowy ma większy komfort psychiczny.
Cele ogólne – kierunek działań pedagogicznych i społecznych
- przekazanie studentom określonego zasobu wiedzy oraz drogi nabywania
umiejętności korzystania ze zdobytych umiejętności.
- przygotowanie studenta do pracy z pacjentem w zakresie działań
pedagogiczno – dydaktycznych o profilu społecznym
- kształtowanie właściwych postaw przyszłych fizjoterapeutów w pracy
z osobami przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi
Kompleksowe poznanie problematyki społecznej dotyczącej niepełnosprawności
Rozpoznawanie podstawowych problemów osoby niepełnosprawnej funkcjonującej w
społeczeństwie; łagodzenia i rozwiązywania problemów z zakresu społecznych
skutków choroby, niepełnosprawności fizycznej i psychicznej. Poprawa jakości życia
osób trwale okaleczonych chorobą i ich rodzin dotyczy to zarówno dzieci jak i osoby
dorosłe
4. Formuła przedmiotu (rodzaje zajęć)
• wykłady
• seminaria
• kształcenie bez nauczyciela (praca własna)
5. Metody dydaktyczne stosowane w zajęciach ze studentami:
•
metody podające – proces przyswajania – wykład informacyjny,
omówienie, wyjaśnienie
•
metody poszukujące, kreatywne – problemowe – proces odkrywania
związany z twórczym myśleniem i działaniem na rzecz osób
niepełnosprawnych; Metody poszukujące dają studentowi możliwość
tworzenia także własnej ścieżki edukacyjnej.
•
metody
aktywizujące;
proaktywne (usamodzielniające) – uczą samokontroli i samooceny
własnego działania, sprzyjają samodzielności myślenia i realizacji
zadań
dyskusja dydaktyczna; samoocena studentów
•
metody reproduktywne (odtwórcze) – konieczne w rehabilitacji,
uczą systematyczności i precyzyjnie twórczego działania opartego na
wiedzy w zakresie postrzegania potrzeb pacjenta - osoby niepełnosprawnej zarówno fizycznie jak i psychicznie
•
metody praktyczne – umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy
w pracy z pacjentem i rodziną pacjenta szczególnie dotyczy to
chorych dzieci
•
e-learning – w połączeniu z tradycyjnymi formami nauczania –
wykorzystany
interaktywnych,
w
multimedialnych
ćwiczeniach,
wykładach,
konsultacjach,
sprawdzianach,
monitoringu
aktywności i postępów nauczania, indywidualizacji kształcenia.
Możliwość lepszej indywidualnej komunikacji w pracy ze studentem
z możliwością skupienia się na jego zainteresowaniach jak i
zaistniałych brakach.
6. Treści merytoryczne przedmiotu
Treści kształcenia dotyczą życia społecznego
i jego determinantów. Przedmiot
i funkcje socjologii rehabilitacji - niepełnosprawność w sensie biologicznym
i prawnym. Definiowanie i orzekanie niepełnosprawności. Zdrowie – choroba –
społeczeństwo. Socjomedyczne wskaźniki stanu zdrowia. Pomiar niepełnosprawności
i rehabilitacji. Socjologiczne koncepcje niepełnosprawności i procesu rehabilitacji –
społeczna
rola
chorego.
Postawy
wobec
niepełnosprawnych.
Stygmatyzacja
i etykietowanie. Status, rodzina, edukacja i zatrudnienie a niepełnosprawność.
Socjalizacja. Dyskryminacja. Segregacja. Integracja. Koncepcja barier i wyrównywania szans. Socjologia zawodu fizjoterapeuty.
Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozpoznawania podstawowych
problemów osoby niepełnosprawnej funkcjonującej w społeczeństwie; łagodzenia
i rozwiązywania problemów z zakresu społecznych skutków niepełnosprawności
7. TEMATYKA ZAJĘĆ
• RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW
Wykład 1
Socjologia – definicje, nauki współtowarzyszące, miejsce socjologii w naukach
humanistycznych
i
biologicznych.
Socjologia
w
kontekście
historycznym.
Kształtowanie różnych form życia społecznego. Procesy i przemiany społeczne.
Socjologia zdrowia i choroby oraz ocena sytuacji społecznej osób z trwałą dysfunkcją
zarówno fizyczną /ruchową/ jak również psychiczną. Społeczne uwarunkowania
niepełnosprawności
w
krajach
Unii
rehabilitacyjnych w Polsce i na świecie.
Marketing usług medycznych
Europejskiej.
Dostępność
świadczeń
Wykład 2
Socjologia medycyny – przedmiot i zadania. Relacje między socjologią i medycyną.
Przedmiot socjologii medycyny. Zdrowie i jego uwarunkowania społeczne.
Profilaktyka i jej zależność od czynników społecznych. Podstawy medycyny pracy
i ochrony pracy. Zakres działań lekarza medycyny pracy. Badania profilaktyczne,
badania okresowe, szczepienia ochronne i szereg innych działań prozdrowotnych
w celu podniesienia zdrowotności społeczeństwa. Stosunek społeczny lekarz-pacjent.
Wykład 3
Choroby cywilizacyjne i społeczne – nadciśnienie tętnicze, otyłość, cukrzyca, udary
mózgu, zawały serca, choroby nowotworowe, depresja w aspekcie społecznozawodowym. Sytuacja w Polsce i na świecie – studium porównawcze. Prozdrowotne
działania fizjoterapeutów –leczenie, rehabilitacja i uwarunkowania społeczne.
Wykład 4
Organizacja służby zdrowia w Polsce – modele opieki szpitalnej i poza szpitalnej.
NFZ– formy refundacji badan specjalistycznych. Dostępność
pacjentów do
zaopatrzenia ortopedycznego i źródła jego refundacji. Ubezpieczenia społeczne
w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej i na świecie.
Wykład 5
Zdrowie i choroba jako pojecie społeczne – społeczeństwo, a zmieniający się obraz
chorób. Wskaźniki chorób, a czynniki społeczne w nowoczesnym społeczeństwie.
Czynniki społeczne i ekonomiczne jako główne przyczyny przemian obrazu choroby –
rola medycyny i nauk pokrewnych.
Wykład 6
Społeczne przyczyny choroby. Pojecie stresu społecznego. Stres jako bodziec i jako
reakcja. Pojecie choroby psychosomatycznej. Stres społeczny a choroba. Zdarzenia
życiowe a choroba psychiczna. System społeczny a psychofizyczna kondycja jednostki
i podatność na choroby.
Socjologiczna koncepcja zdrowia i choroby. Socjomedyczna ocena stanu zdrowia.
Promocja zdrowia – styl życia. Zachowania zdrowotne i prozdrowotne. Sytuacja
społeczno -ekonomiczna osób niepełnosprawnych. Główne założenia ustawy
o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
Wykład 7
Tanatologia – nauka o umieraniu. Śmierć jako zjawisko społeczne. Świadomość
umierania.
Miejsce śmierci – szpital, dom hospicjum. Etapy żałoby w aspekcie społecznym.
Procesy komunikowania się lekarz–pacjent–rodzina. Śmierć mózgu a transplantologia.
Przeszczepy rodzinne i od obcego dawcy. Świadomość społeczna. Regulacje prawne.
Rodzina wobec daru życia innym. Bank szpiku.
Choroby społeczne i cywilizacyjne. Społeczna etiologia chorób. Przemiany rodziny
współczesnej. Rodzina a zdrowie. Mierniki zdrowia rodziny i zdrowia społecznego.
Placówki społeczno – opiekuńcze, hospicja, oddziały opieki paliatywnej.
RAMOWA TEMATYKA SEMINARIÓW
Seminarium 1
Pojecie społeczne choroby i poczucia dyskomfortu. Uwarunkowania społeczne obu
pojęć. Czynniki społeczne i ekonomiczne jako główne przyczyny przemian obrazu
chorób. Ekonomia a polityka zdrowotna w nowoczesnym społeczeństwie.
Integracja osób niepełnosprawnych ze środowiskiem ludzi zdrowych. Pomoc rodzinie
dziecka niepełnosprawnego w Polsce i na świecie
Seminarium 2
Czynniki społeczne w praktyce fizjoterapeuty. Zachowanie się w chorobie pacjenta.
Niektóre wyznaczniki zachowania się w chorobie. Relatywizm dobrego zdrowia jako
wartości nadrzędnej. Wiedza medyczna. Samoleczenie. Grupy wzajemnej pomocy
i grupy wsparcia. Medycyna niekonwencjonalna, holistyczna – definicja i podstawowe
zagadnienia.
Psychospołeczne postawy wobec osób niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne
i kalekie w polityce społecznej. Jakość kształcenia na wszystkich szczeblach nauki
i metody pracy w Polsce i na świecie dostępne dla osób /dzieci/ trwale okaleczonych
lub ze stwierdzoną chorobą przewlekłą. Pomoc Państwa – Karta Praw Osób
Niepełnosprawnych (Uchwała Sejmu RP z dnia 1.08.97 r. Monitor Polski Nr 50 poz.
475)
Seminarium 3
Przemoc psychiczna, fizyczna, mobbing – charakterystyka zjawiska w aspekcie
społecznym – strategie powstrzymywania przemocy. Niszcząca moc słowa jako forma
przemocy psychicznej – metody i techniki terapeutyczne w aspekcie społecznym.
Typowe przykłady przemocy wobec dzieci. Strategie powstrzymywania przemocy.
Seminarium 4
Formy uzależnienia – narkomania, alkoholizm, lekomania; rozpoznanie, metody
leczenia i skutki społeczne. Społeczne uwarunkowania kalectwa. Dostępność do
świadczeń rehabilitacyjnych, zaopatrzenia ortopedycznego, kształcenia zawodowego.
Równość zawodowa.
Zjawiska patologii społecznej (alkoholizm, toksykomania, samobójstwa, prostytucja).
Organizacje rządowe i pozarządowe w obliczu nowych wyzwań społecznych.
Seminarium 5
Medycyna a kontrola społeczna w aspekcie socjologicznym. Uprawomocnienie
choroby.
Kontrola zawodowa. Potrzeby edukacji medycznej i stałego podnoszenia kwalifikacji.
Specjalizacje. Kontekst instytucjonalny edukacji medycznej – procesy społeczne
i rewolucyjne w uczelniach medycznych. Zawód lekarza i fizjoterapeuty oraz inne
zawody medyczne w okresie przemian w państwie.
Dostępność do zaopatrzenia ortopedycznego w Polsce i na świecie. Nowoczesne
formy zaopatrzenia ortopedycznego.
Choroba psychiczna - miejsce pacjenta we współczesnym świecie – jakość życia
i bycia oraz form zatrudniania.
Studium porównawcze programów kształcenia fizjoterapeutów w Polsce, Unii
Europejskiej i na świecie
8. LITERATURA
1.Szczepański J. ,,Socjologia i rozwój problematyki i metod” wyd. PWN Warszawa
2002
2.Sokołowska M. ,,Socjologia medycyny” wyd. PZWL Warszawa 2004
3.Sokołowska M., Hołówka J. ,,Polityka społeczna a zdrowie” wyd. PWN Warszawa
2004
4. Majewski T. ,,Systemy rehabilitacji zawodowej w krajach Europy Zachodniej” wyd.
KIG-R Warszawa 2003
5.Kubicki L. ,,Prawo medyczne” wyd. Medyczne Warszawa 2005
6.Turos L. ,,Pedagogika zdrowia” wyd. WSiP Warszawa 2005
7.Turos L. ,,Pedagogika ogólna i subdyscypliny’’ wyd. WSiP 2003
8.Szczerbań J. ,,Promocja zdrowia” skrypt wyd. Oficyna Wyd. AM w Warszawie
2006
9.Madanes, Cloe ,,Przemoc w rodzinie” wyd. GWP Gdańsk 2004
10.Maxwell Ruth ,,Dzieci alkohol narkotyki” wyd. GWP Gdańsk 2004
11.Indor L. ,,Prawa osób” w; Rehabilitacja społeczna i zawodowa osób
niepełnosprawnych. Materiały szkoleniowe MIPS, Warszawa 2000
12.Kawczyńska-Butrym Z., ,,Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej”
wyd. Śląsk Katowice 2000r.
13.Majewski T. ,,Systemy rehabilitacji zawodowej w krajach Unii Europejskiej” wyd.
KIG-R Warszawa 2000r.
14.Kowalik S. ,,Psychologiczne podstawy niepełnosprawności i rehabilitacji” wyd.
GWP Gdańsk 2004r.
15.Lewicki Cz. ,,Edukacja zdrowotna – systemowa analiza zagadnień” wyd.
Uniwersytetu Rzeszowskiego 2006r.
16.Zabłocki K. ,,Wprowadzenie do rewalidacji” wyd. ,,Adam Marszalek”, Toruń
2003
Sylwetka studenta po ukończeniu kursu z przedmiotu
Socjologia niepełnosprawności i rehabilitacji
Według efektów kształcenia w oparciu o wymogi Krajowych Ram Kwalifikacji
o ukończeniu zajęć dydaktycznych z przedmiotu
Socjologia Niepełnosprawności i Rehabilitacji student posiada wiedzę dotyczącą:
1. Przestrzegania przepisów prawa regulujących działalność fizjoterapeutyczną.
2. Uczciwego i w pełni profesjonalnego udzielania świadczeń, które będą zmniejszać
stopień cierpienia i dolegliwości oraz zapobiegać i przeciwdziałać chorobom.
3. Ponoszenia odpowiedzialności prawnej, zawodowej i moralnej za prowadzone
działania fizjoterapeutyczne.
4. Wspierania oraz współuczestnictwa w rozwoju wiedzy i umiejętności, które dotyczą
potrzeb zdrowotnych społeczeństwa.
5. Zasad etyki zawodowej fizjoterapeutów jednoznacznie wynikają z zasad etycznych,
prawidłowego współżycia i postępowania ludzi w stosunku do siebie i do otaczającego
świata, nakazują przestrzeganie praw pacjenta oraz dbanie o wysoki status
wykonywanego zawodu.
6. Zasad etyki zawodowej fizjoterapeutów jednoznacznie wynikają z zasad etycznych,
prawidłowego współżycia i postępowania ludzi w stosunku do siebie i do otaczającego
świata, nakazują przestrzeganie praw pacjenta oraz dbanie o wysoki status
wykonywanego zawodu.
7. Pracy zawodowej - fizjoterapeuta, stawia dobro człowieka ponad wszystkie dobra.
Art.1. Zasady etyki zawodowej fizjoterapeutów jednoznacznie wynikają z zasad
etycznych, prawidłowego współżycia i postępowania ludzi w stosunku do siebie i do
otaczającego świata, nakazują przestrzeganie praw pacjenta oraz dbanie o wysoki
status wykonywanego zawodu.
8. Działalność zawodowa fizjoterapeuty to świadome i planowe udzielanie
profesjonalnych świadczeń na rzecz pacjentów, niezależnie od ich stanu zdrowia,
pozycji społecznej oraz prezentowanych poglądów.
9. Świadczenie usług w fizjoterapii odbywa się na podstawie rozpoznania medycznego
i przeciwwskazań wynikających ze stanu zdrowia osoby poddawanej procedurom
fizjoterapeutycznym. Obowiązkiem fizjoterapeuty jest stały rozwój zawodowy
i osobisty, a jego kwalifikacje powinny wynikać z aktualnego poziomu wiedzy.
Fizjoterapeuta powinien uczestniczyć w publicznych programach edukacyjnych
związanych ze swoim zawodem
10. Pacjent ma prawo do otrzymania świadczeń fizjoterapeutycznych, bez względu na
wiek, płeć, rasę, narodowość, pochodzenie etniczne, wyznawany światopogląd i
religię, kolor skóry, orientację seksualną, stan zdrowia, względy polityczne, stan
majątkowy, stan cywilny i inne uwarunkowania.
11. Fizjoterapeuta nie może ujawniać osobom trzecim żadnych informacji na temat
pacjenta i jego otoczenia, bez jego zgody lub wiedzy, chyba że istnieje podstawa
prawna. Śmierć pacjenta nie zwalnia od obowiązku dochowania tajemnicy
zawodowej. Pacjent ma prawo do otrzymania rzetelnej i wszechstronnej informacji co
do zakresu rodzaju postępowania fizjoterapeuty, aby mógł podjąć właściwą decyzję o
skorzystaniu z proponowanych świadczeń.
Student potrafi:
 wykorzystać nabytą wiedzę do samodzielnego praktycznego wprowadzania
w życie zdobytej wiedzy w pracy z pacjentem, osobą niepełnosprawną.
 posiada umiejętności twórczego rozwijania form działania na rzecz osób
niepełnosprawnych
 przestrzegać zasad BHP
 przestrzegać zasad współczesnego spojrzenia na zagadnienia społeczne
i psychopedagogiczne dotyczące pracy z osobą niepełnosprawną fizycznie lub
psychicznie.
Działać
na
rzecz
poprawienia
jakości
życia
osoby
niepełnosprawnej.
 zaplanować możliwość własnego doskonalenia zawodowego – samodzielnie
w sposób kreatywny myśleć o swoim kształceniu i rozwoju osobistym.
 dokonać profesjonalnego rozwiązania zaistniałych problemów dotyczących
pracy z osobami niepełnosprawnymi.
Postawa, którą prezentuje student po ukończeniu kursu z przedmiotu Socjologia
Niepełnosprawności i Rehabilitacji w zakresie swoich kompetencji personalnych
i społecznych
1.Rozumienie prawa i odpowiedzialności zawodowej, świadomość własnych
ograniczeń w zakresie wiedzy i umiejętności.
2.Umiejętność przestrzegania przepisów regulujących działania fizjoterapeutyczne.
3.Umiejętność pracy w zespole terapeutycznym
4.Odpowiedzialność za bezpieczeństwo pacjentów w trakcie zabiegów czy cykli zajęć
terapeutycznych.
5.Posiadanie wiedzy z zakresu Europejskiej Karty Praw Pacjenta i przestrzeganie
zasad w niej zawartej.
6.Umiejętność tworzenia programów terapeutycznych dla osób niepełnosprawnych.
7.Posiada świadomość dotycząca
konieczności podnoszenia swoich kwalifikacji
zawodowych w zakresie nauk medycznych jak i pokrewnych zgodnie z aktualnie
obowiązującą wiedzą i współczesnymi standardami pracy z pacjentem.
8.Lubi swój zawód i pracę z osobami przewlekle chorymi zarówno dziećmi, jak
i osobami dorosłymi dotkniętymi kalectwem fizycznym lub psychicznym.