ODKRYWAMY KRESY WSCHODNIE DAWNEJ RZECZPOSPOLITEJ
Transkrypt
ODKRYWAMY KRESY WSCHODNIE DAWNEJ RZECZPOSPOLITEJ
ODKRYWAMY KRESY WSCHODNIE DAWNEJ RZECZPOSPOLITEJ 1. METRYCZKA NAZWA I ADRES SZKOŁY Gimnazjum im. Księdza Walentego w Jankowicach, 44-264 Jankowice, ul. Równoległa 5 Gimnazjum im. Karola Miarki w Świerklanach, 44-266 Świerklany, ul. 3 Maja 20 E-MAIL [email protected] [email protected] TELEFON 32 4309315 32 4304985 IMIĘ I NAZWISKO DYREKTORA SZKOŁY dr Norbert Niestolik mgr Maria Rduch TEMAT POMYSŁU „Odkrywamy Kresy Wschodnie dawnej Rzeczpospolitej”: - „Polskie Nekropolie Wschodu – Cmentarz Łyczakowski we Lwowie” - „Polskie Nekropolie Wschodu- cmentarz Na Rossie w Wilnie” - „Śladami Henryka Sienkiewicza” - w planach: „Śladami Adama Mickiewicza i Elizy Orzeszkowej” - „Polacy na Wschodzie - Z Januszem Korczakiem wśród Polaków w Rumunii” IMIĘ I NAZWISKO AUTORA/AUTORÓW POMYSŁU dr Norbert Niestolik mgr Maria Rduch 1 2. RZECZOWY OPIS REALIZACJI POMYSŁU GENEZA Dawne kresy Rzeczpospolitej są dla współczesnej młodzieży gimnazjalnej terenem bardzo mało znanym. Badania przeprowadzone w szkołach wykazały duże braki, szczególnie w wiedzy historycznej dotyczącej tego obszaru. Pomysł wieloetapowego projektu polega na przeprowadzeniu przemyślanych i dobrze zaplanowanych działań, zarówno przed kolejnymi wyjazdami na Kresy, jak również w ich trakcie i po powrocie, aby uczniowie uczestniczyli świadomie w całości projektu. Wycieczka jest tylko częścią naszych działań. Po powrocie następuje prezentacja dokonań. Warunkiem uczestnictwa jest osiąganie dobrych wyników w nauce i aktywność w życiu szkoły i środowiska lokalnego, a także pozytywny wynik testu przeprowadzonego w szkole przed wyjazdem. Uczestnicy projektu dzielą się swoimi osiągnięciami ze społecznością szkoły. W kolejnych częściach projektu uczestniczy 40 uczniów (po 20 z każdej ze szkół). CELE • Kształtowanie świadomości historycznej i literackiej u uczniów. • Wzbudzenie poczucia dumy z mało znanych wydarzeń historii ojczystej. • Wyrabianie nawyku świadomego i aktywnego uczestniczenia w imprezach szkolnych. • Doskonalenie umiejętności posługiwania się nowoczesnym sprzętem technicznym. • Kształtowanie umiejętności pracy zespołowej i prezentacji swoich osiągnięć. CZAS TRWANIA projekt odbywa się w cyklach wiosenno-jesiennych (2010-2012): - „POLSKIE NEKROPOLIE WSCHODU” jesień 2010 (Ukraina) – Lwów (Cmentarz Łyczakowski we Lwowie) wiosna 2011 (Litwa) – Troki, Wilno (cmentarz Na Rossie w Wilnie) -„ŚLADAMI HENRYKA SIENKIEWICZA” jesień 2011(Ukraina) - Kamieniec Podolski, Chocim , Krzemieniec, Buczacz, Podhorce, Złoczów, Olesko, Jazłowiec, Zbaraż, Poczajów - „ŚLADAMI ADAMA MICKIEWICZA I ELIZY ORZESZKOWEJ” wiosna 2012 - na etapie planowania - (Białoruś) - Nieśwież, Mir, Karczowa, Tuhanowicze, Zaosie, Świteź, Nowogródek, Lida, Stare Wasyliszki, Bohatyrowicze, Grodno - „POLACY NA WSCHODZIE - Z JANUSZEM KORCZAKIEM WŚRÓD POLAKÓW W RUMUNII” jesień 2012 (Rumunia) – Suczeawa, Kaczyka 2 ZAANGAŻOWANE ŚRODKI (OSOBOWE, MATERIALNE) - realizatorzy projektu uzyskali dotacje z Urzędu Gminy Świerklany (organ prowadzący szkół) w wysokości po 100 zł na każdego z uczniów (Lwów, Wilno, Kamieniec Podolski) oraz 180 zł na ucznia (wiza na Białoruś), - Rady Rodziców szkół uczestniczących w projekcie przeznaczyły kwotę po 80 zł na ucznia oraz sfinansowały uroczystości prezentacji osiągnięć, - znaczną część kosztów wyjazdów sfinansowali rodzice uczniów, - honorowy patronat nad częścią projektu „Śladami Henryka Sienkiewicza” objął prof. dr hab. Jerzy Buzek - wówczas Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, który ufundował wycieczkę do Brukseli dla czterech najbardziej aktywnych osób, - honorowy patronat nad częścią projektu „Śladami A. Mickiewicza i E. Orzeszkowej” objął Bogdan Marcinkiewicz – Poseł do Parlamentu Europejskiego, który ufundował nagrody dla uczestników projektu oraz zobowiązał się do sfinansowania płyty DVD będącej zapisem wyjazdu na Białoruś (utwory A. Mickiewicz i E. Orzeszkowej na tle filmów i zdjęć), -nauczyciele uczestniczą w projekcie na zasadzie wolontariatu, - etap szkolny projektu jest wolny od jakichkolwiek kosztów uczestników. KOLEJNE ETAPY WDRAŻANIA POMYSŁU Przed każdym wyjazdem: Uczestnicy projektu biorą udział w warsztatach przygotowujących ich do pełnego i świadomego uczestnictwa w wycieczce oraz w wykładach i projekcjach filmów: - wykłady historyczne dr Aldony Urbanek „Dawny i dzisiejszy Lwów”, „Wilno i jego historia”, - warsztaty fotograficzne mgr Artura Zawiasy „Kadrować czy nie”. Uczniowie wypełniają zadania testowe dotyczące: biografii osób, których groby znajdują się na odwiedzanych cmentarzach, zabytków oglądanych na trasie wycieczki, informacji o miejscowościach i krajach będących celem wycieczki, znajomości utworów literackich Henryka Sienkiewicza, Adama Mickiewicza i Elizy Orzeszkowej. Młodzież organizuje zbiórkę dobrowolnych datków na kwiaty, które zostaną złożone na odwiedzanych mogiłach. Nauczyciele układają zbiór zadań, który uczniowie będą wypełniali w czasie wycieczki i po powrocie do szkoły. 3 W czasie wycieczki: Uczniowie gromadzą informacje potrzebne do wypełnienia zbiorów zadań przygotowanych przez nauczycieli. Uczestnicy kręcą filmy oraz tworzą dokumentację fotograficzną. Zapisują własne wspomnienia. Uczą się piosenek związanych z tematem projektu: „Tylko we Lwowie”, „W stepie szerokim.” Po powrocie z wycieczki: W szkole i poza szkołą (miejscowa Galeria Twórców Nieprofesjonalnych „Jan” w Jankowicach) odbywają się prezentacje zgromadzonego materiału: projekcja zmontowanych filmów, wystawy fotograficzne, wspomnienia uczestników, prezentacje prac graficznych, rozwiązania zadań otrzymanych przed wyjazdem (nagrodzenie najlepszych prac). W prezentacji biorą udział: honorowi patroni projektu, władze gminy, rodzice uczniów i sponsorzy. Materiały będące wynikiem uczestnictwa w kolejnych etapach projektu stają się własnością szkół. Uwagi dodatkowe: Wycieczki zorganizowane są z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa (kierownik wycieczki, odpowiednia liczba opiekunów, zgody rodziców). Organizacja wycieczki w części nieuwzględniającej zadań własnych powierzona jest firmie turystycznej o odpowiedniej renomie (przejazd, trasa, nocleg, wyżywienie, ubezpieczenie). Wyjazd jest zgłoszony w Kuratorium Oświaty w Katowicach Delegatura w Rybniku. Od uczestników wymagane jest posiadanie paszportów (Ukraina, Litwa, Białoruś). 4 Dokumentacja finansowa projektu przechowywana jest w sekretariatach szkół. Dyrektorzy szkół uczestniczących w projekcie odpowiadają za sprawy finansowe i dokumentację projektu. PROCESY Projekt wpływa na proces dydaktyczny uczniów w szkole. Nabywają oni wiedzy i umiejętności wykraczających poza podstawę programową z kilku przedmiotów. Największy wpływ projektu obserwujemy w realizacji procesu wychowawczego. Nasze działania wpisane są w program wychowawczy szkół. Projekt kształtuje u jego uczestników: otwartość, kreatywność, asertywność, empatię, umiejętność pracy w grupie. WYMIERNE EFEKTY, REZULTATY, NASTĘPSTWA, WYNIKI, SKUTKI – W JAKI SPOSÓB JE STWIERDZONO? ZMIERZONO? – DANE PRZED ROZPOCZĘCIEM REALIZACJI POMYSŁU I PO JEGO ZAKOŃCZENIU Efektem realizacji projektu, poza wskazanymi procesami, jest zebrany materiał fotograficzny i filmowy. Następstwem naszych działań jest wiedza uczniów dotycząca dawnych Kresów Rzeczpospolitej, a także wzrost świadomości historycznej i literackiej. Efekty stwierdzono w czasie rozmów z uczniami i ich rodzicami, a także za pomocą narzędzia pomiaru, którym były ankiety. O dokonaniach naszych uczniów pisała lokalna prasa: „Kurier Gminy Świerklany”, „Wieczernik Jankowicki” „Tygodnik Rybnicki”. Audycje związane z tematem wyemitowało Radio Katowice w programie „Lwowska Fala”: LWÓW: „Polskie nekropolie wschodu” to projekt realizowany przez uczniów Gimnazjum im. Księdza Walentego w Jankowicach oraz Gimnazjum im. Karola Miarki w Świerklanach. Bierze w nim udział po dwudziestu uczniów, nominowanych przez nauczycieli, z każdej ze szkół. Patronat nad przedsięwzięciem objął Wójt Gminy Świerklany - Stanisław Gembalczyk. Realizatorzy założyli sobie następujące cele: kształtowanie świadomości historycznej i literackiej u uczniów, wzbudzanie poczucia dumy z mało znanych wydarzeń historii ojczystej, wyrabianie nawyku świadomego i aktywnego uczestniczenia w imprezach szkolnych, doskonalenie umiejętności posługiwania się nowoczesnym sprzętem technicznym, kształtowanie umiejętności pracy zespołowej i prezentacji swoich osiągnięć. Projekt składa się z trzech etapów, z których każdy związany jest z inną nekropolią. Pierwszy z Cmentarzem Łyczakowskim we Lwowie i z Cmentarzem Orląt Lwowskich, drugi z cmentarzem Na Rossie w Wilnie a ostatni z Cmentarzem Wojennym w Katyniu. Realizację całości zaplanowano na okres dwóch lat. 5 Głównym aspektem działań pierwszego etapu był wyjazd do Lwowa, który jednak w niczym nie przypominał zwyczajnej szkolnej wycieczki. Przed podróżą gimnazjaliści uczestniczyli w warsztatach historycznych prowadzonych przez dr Aldonę Urbanek zatytułowanych „Dawny i dzisiejszy Lwów” oraz w zajęciach „Kadrować czy nie” poświęconych zasadom fotografowania a prowadzonych przez nauczyciela mgr. Artura Zawiasę. Z bagażem wiedzy i umiejętności wyruszono do Lwowa. Tam pod opieką doświadczonego pilota uczestnicy projektu poznali ciekawe miejsca związane z wielowiekową historią tego miasta. Wypełniali zastawy zadań przygotowanych przez nauczycieli, robili zdjęcia oraz gromadzili materiał filmowy. Nauczyli się przedwojennej piosenki „Tylko we Lwowie” z repertuaru lwowskich batiarów Szczepcia i Tońcia. Na cmentarzu Orląt Lwowskich uczniowie złożyli kwiaty na mogiłach obrońców tego miasta i Wschodniej Małopolski z lat 1918-1920. Po powrocie przyszedł czas na podsumowanie wyjazdu. W czasie prezentacji, w której uczestniczyli poza uczniami ich rodzice i patron projektu, pokazano filmy zrealizowane przez gimnazjalistów. Z setek zdjęć wybrano i nagrodzono najlepsze. Uczniowie dzielili się swoimi wrażeniami, zaskakując trafnością i niekonwencjonalnością spostrzeżeń. Dotyczyły one zapachów i smaków Lwowa, welokulturowości i niezwykłości tego miasta a przede wszystkim zachowanych w nim śladów polskości. Wspominano wzruszające rozmowy z rodakami mieszkającymi we Lwowie i z rówieśnikami z Ukrainy. W pamięci uczestników pozostał zapach i smak lwowskiej czekolady, pirożków i pilmieni. Byli także pod wrażeniem piękna lwowskiej opery. Gimnazjaliści z ogromnym wzruszeniem opowiadali o emocjach, które towarzyszyły im, gdy pochylali się nad mogiłami: Marii Konopnickiej, Gabrieli Zapolskiej, Artura Grottgera, Władysława Bełzy, Stefana Banacha, Seweryna Goszczyńskiego, a szczególnie młodych obrońców Lwowa. Imprezę zakończyła degustacja specjałów ukraińskiej kuchni. Patron projektu oraz rodzice uczestników i sponsorzy zapewnili o swojej pomocy przy realizacji kolejnego wyjazdu. Wiosną 2011 roku uczniowie i ich nauczyciele wybierają się do Wilna. 6 WILNO: „Polskie nekropolie wschodu” to wieloetapowy projekt realizowany przez uczniów Gimnazjum im. Księdza Walentego w Jankowicach oraz Gimnazjum im. Karola Miarki w Świerklanach. Pierwsza część projektu wiązała się z Cmentarzem Łyczakowskim we Lwowie a jej kulminacyjnym punktem był wyjazd do tego miasta jesienią ubiegłego roku. Patronat nad drugim etapem przedsięwzięciem objął Wójt Gminy Świerklany – Antoni Mrowiec. Podobnie, jak w poprzedniej części, realizatorzy założyli sobie następujące cele: kształtowanie świadomości historycznej i literackiej u uczniów, wzbudzanie poczucia dumy z mało znanych wydarzeń historii ojczystej, wyrabianie nawyku świadomego i aktywnego uczestniczenia w imprezach szkolnych, doskonalenie umiejętności posługiwania się nowoczesnym sprzętem technicznym, kształtowanie umiejętności pracy zespołowej i prezentacji swoich osiągnięć. Przed podróżą gimnazjaliści uczestniczyli w warsztatach historycznych prowadzonych przez dr Aldonę Urbanek zatytułowanych „Wilno i jego historia” oraz w zajęciach poświęconych zasadom fotografowania prowadzonych przez nauczyciela mgr. Artura Zawiasę. Po dwunastogodzinnej podróży, po drodze odwiedzając Troki, dotarliśmy do Wilna. Każdy z uczniów otrzymał zbiór zadań, którego wypełnienie wiązało się z uważnym i wnikliwym słuchaniem przewodnika wycieczki, zapisywaniem odpowiedzi, a także fotografowaniem i filmowaniem obiektów historycznych. Zdjęcia miały się złożyć na fotoreportaż, w którym uczniowie mieli przedstawić „Polskie ślady we współczesnym Wilnie”, a także osobliwości tego miasta. Aby dobrze wypełnić zadania umieszczone w zbiorze, uczestnicy wycieczki musieli wiedzieć, między innymi czy prawdą jest, że: Republika Litewska jest jednym z państw nadbałtyckich, kindziuk to ser robiony w okolicach Wilna, kibiny to pierogi karaimskie, jednostka monetarna na Litwie to euro, „Kaziuki” to słynny jarmark w dniu św. Kazimierza (4 marca). W innym z zadań zapytano o: początki Wilna, jego historię i związki z Polską, postacie św. Stanisława ze Szczepanowa, św. Kazimierza Jagiellończyka oraz św. Faustyny Kowalskiej. Uczniowie musieli przetłumaczyć łacińskie sentencje umieszczone na Ostrej Bramie i w kościele na Antokolu, a także poznać kilka słów w języku litewskim. Litwa i Wilno kojarzy się z Adamem 7 Mickiewiczem, dlatego uczestnicy wycieczki odwiedzili dom wieszcza, a także powtórzyli sobie słowa Inwokacji do „Pana Tadeusza”, zaś w celi Konrada fragment „Dziadów cz.III”. Kulminacyjnym punktem wycieczki była wizyta na cmentarzu Na Rossie, jednej z polskich nekropolii narodowych. Zapalono znicze przy Mauzoleum „Matka i Serce Syna”, gdzie spoczywa matka Józefa Piłsudskiego i serce Marszałka. Uczniowie mozolnie odszukiwali mogił sławnych Polaków: Władysława Syrokomli, Joachima Lelewela, Adama Piłsudskiego, Józefa Montwiłła oraz ojca i ojczyma Juliusza Słowackiego: Euzebiusza Słowackiego i Augusta Bécu. Urzekło nas piękno cmentarza, a zasmucił stan wielu mogił. Po dwóch dniach zwiedzania, na zakończenie wycieczki i na pożegnanie z miastem udaliśmy się do Ostrej Bramy. Uczniowie uklęknęli przed wizerunkiem Najświętszej Panny, gdzie każdy złożył w modlitwie swoje podziękowania i prośby. Być może niektórzy przeczytali wiersz W. Syrokomli: „Maryjo Bogarodzico, Matko cierpiących nędzarzy, Co nad Jagiełłów stolicą W bramie stanęłaś na straży! Spojrzyj na tłumy skruszone, Co klęczą u stóp tej bramy: Matko pod Twa obronę Z pokorą się uciekamy!” 8 „ŚLADAMI HENRYKA SIENKIEWICZA” - ZBARAŻ, KAMIENIEC PODOLSKI, CHOCIM Kresy Wschodnie dawnej Rzeczypospolitej bez miary zawładnęły umysłami i sercami jankowickich i świerklańskich gimnazjalistów. Po projektach „Polskie Nekropolie Wschodu” (jesień 2010 i wiosna 2011 roku) związanych z cmentarzami: Łyczakowskim we Lwowie oraz Na Rossie w Wilnie, przyszedł czas na kolejne działania i niezwykłą podróż „Śladami Henryka Sienkiewicza”. Podczas liczącej ponad tysiąc kilometrów drogi do Chocimia odwiedziliśmy: Lwów, Olesko, Podhorce, Złoczów, Poczajów, Krzemieniec, Zbaraż, Kamieniec Podolski, Jazłowiec i Buczacz. Przygotowania do realizacji tego przedsięwzięcia rozpoczęły się odpowiednio wcześniej. Jego uczestnicy musieli zapoznać się z powieściami „Ogniem i mieczem” i „Pan Wołodyjowski” a także z ich adaptacjami filmowymi w reżyserii Jerzego Hoffmana. Warunkiem udziału w tym projekcie było pozytywne zaliczenia testu ze znajomości biografii Sienkiewicza i wspomnianych wyżej dzieł. Kolejnym etapem były warsztaty fotograficzne oraz przygotowanie, w czteroosobowych grupach, prezentacji na temat odwiedzanych obiektów. Przedstawiano je podczas zwiedzania kolejnych miejscowości. 9 Patronat honorowy nad projektem objął prof. dr hab. inż. Jerzy Buzek- przewodniczący Parlamentu Europejskiego, który w liście do młodzieży i nauczycieli napisał między innymi: „…Państwa przedsięwzięcie wpisuje się idealnie w cele realizowane przez europejskie instytucje, gdzie poprzez partnerstwo wschodnie należy poszukiwać możliwości przełamywania stereotypów i szukać linii porozumienia pomiędzy narodami, co możemy osiągnąć dzięki poznaniu ważnych symboli wspólnej historii. Mam nadzieję, że Wasz projekt zakończy się sukcesem i będę gościł w Parlamencie Europejskim najlepszych uczniów z obu szkół wraz z opiekunami wiosną przyszłego roku”. Sama podróż, w dniach 3-7 października 2011 roku, pozostanie na długo w pamięci jej uczestników. Niezwykłe wrażenie wywołały na nas dawne kresowe twierdze i rezydencje magnackie. Szukaliśmy ocalałych, niestety nielicznych już, śladów polskości. Zachwycała nas atmosfera miejsc związanych ze stykiem wielu kultur i religii. Wsłuchiwaliśmy się w „śpiewny” język miejscowych Polaków. Muzycznym ozdobnikiem podróży była piosenka W. Kilara i J. Lutowskiego „W stepie szerokim”, idealnie wpisująca się w krajobrazy oglądane zza szyby autokaru. Uczestnicy wyprawy wykonali setki zdjęć, które zostały zaprezentowane podczas spotkania podsumowującego nasze działania. Projekt został dofinansowany przez Wójta Gminy Świerklany. Mamy więc nadzieję, że stanie się tak również kolejnym razem. W planach mamy wyprawę na Białoruś, tym razem „Śladami Adama Mickiewicza i Elizy Orzeszkowej”. 3. WNIOSKI Uczestnictwo w projekcie było formą nobilitacji uczniów. Rodzice poprzez współfinansowanie uczestnictwa ich dzieci w wyjazdach wykazali całkowitą aprobatę dla pomysłów nauczycieli oraz zaufanie w stosunku do pedagogów. 80% uczestników stanowią ci, którzy brali udział we wszystkich częściach projektu. Nauczyciele są przekonani o celowości i słuszności obranej drogi realizacji projektu. Przed kolejnymi wyjazdami rodzice uczniów otrzymali pismo informujące o planowanym przedsięwzięciu – poniżej wzór dotyczący wyjazdu na Ukrainę: 10 PAŃSTWO ………………………………………… ………………………………………… W związku z realizacją projektu „ŚLADAMI HENRYKA SIENKIEWICZA” mamy zaszczyt powiadomić, że Państwa córka/syn ……………………………………………znalazła/ znalazł się w grupie najlepszych uczniów naszej szkoły nominowanych do uczestnictwa w tym przedsięwzięciu. Prosimy o wyrażenie zgody na udział Państwa dziecka w projekcie i wyjeździe na Ukrainę do następujących miejscowości: Olesko, Podhorce, Złoczów, Poczajów, Krzemieniec, Zbaraż, Chocim, Kamieniec Podolski, Jazłowiec, Buczacz. Wymagane jest posiadanie paszportu. Uczestnicy wyjazdu ponoszą opłatę własną w wysokości ……... złotych. Na resztę wydatków organizatorzy uzyskali dotację w wysokości 100 złotych – od Wójta Gminy w Świerklanach. Projekt w części szkolnej jest wolny od jakichkolwiek należności finansowych. Wycieczka odbędzie się w dniach 3-7 października 2011 r. Jej cena obejmuje: koszty transportu, ubezpieczenie, opiekę pilota, noclegi i wyżywienie. O szczegółach wyjazdu powiadomimy Państwa na specjalnym spotkaniu. Pragniemy poinformować, że patronat nad naszym projektem objęli: mgr inż. Antoni Mrowiec – Wójt Gminy Świerklany oraz prof. dr hab. inż. Jerzy Buzek – przewodniczący Parlamentu Europejskiego, który ufundował nagrodę w postaci wyjazdu do Brukseli dla dwóch uczniów najbardziej aktywnych w projekcie (po jednym uczniu z każdego gimnazjum). W załączeniu przekazujemy list otrzymany od przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. W razie pytań prosimy dzwonić pod numery: 32 4309315 (sekretariat Gimnazjum w Jankowicach), 32 4304985 (sekretariat Gimnazjum w Świerklanach) Dyrektor szkoły Wyrażam zgodę …………………………………………………………………(podpis rodziców) 11 4. PLANY DOTYCZĄCE POMYSŁU Po zrealizowaniu czwartej części projektu planujemy prezentację dokonań szkół w ramach obchodów „Roku Janusza Korczaka 2012” dla uczniów polskich szkół w Rumunii (Suczeawa, Kaczyka). Kolejny etap stanowić będzie wyjazd do Smoleńska i Katynia. Całość naszych dokonań znajdzie się w publikacji książkowej wzbogaconej o płytę DVD (prezentacje uczniowskie w postaci filmów, zdjęć, nagrań audycji z Radia Katowice „Lwowska Fala”). 5. DLACZEGO POMYSŁ WARTO NAŚLADOWAĆ? Najlepszym potwierdzeniem słuszności wyboru tematu projektu są materiały zdjęciowe, filmowe, literackie powstałe po realizacji , a także wypowiedzi i wspomnienia uczestników: „Wszystko co zobaczyłam we Lwowie było niesamowite. Nie tylko pod względem historycznym, ale także ze względu na niesamowita atmosferę miasta. Przez zróżnicowanie etniczne i majątkowe Lwów jest miastem niepowtarzalnym. Przepełnione ulice ludźmi z dwóch sfer zapierają dech w piersiach. Tutaj albo ma się swój dobytek, albo nie ma się nic. Centrum jest już odrestaurowane a na uboczach widać ciągła pracę. Mimo tłoku i hałasu, który panuje w mieście bardzo mi się tam spodobało i mam nadzieję, że jeszcze kiedyś tam powrócę. Dania, które zaserwowane zostały mi we Lwowie były przepyszne. Smak był podobny do naszych polskich potraw. Bardzo smakował mi ich barszcz ukraiński oraz wędliny. Byłam przygotowana na gorsze wyżywienie. Mama dała mi gorące kubki, ale nie musiałam ich robić. Mój żołądek był zadowolony i przez cały czas pełny”. Patrycja Stania „We Lwowie przeżyłem bardzo ciekawe wydarzenie. Pewna starsza pani podeszła do nas na rynku miasta. Powiedziała, że słyszała jak rozmawiamy po polsku i postanowiła z nami porozmawiać. Mówiła o tym, że z pochodzenia jest Polką. Wiele wie o życiu naszego papieża Jana Pawła II. Złożyła nam kondolencje z powodu katastrofy samolotu prezydenckiego w Smoleńsku. Na koniec życzyła nam szczęśliwego powrotu do domu, bo tyle katastrof wokół nas. Moim zdaniem była to bardzo pouczająca rozmowa. Zapamiętam ja do końca życia.” Jakub Buchcik „Najciekawszym miejscem związanym z pobytem we Lwowie był Cmentarz Łyczakowski. Po pierwsze mogliśmy zobaczyć groby znanych Polaków. To dużo daje dla naszej edukacji. Przyda się w gimnazjum i w następnych latach. Nie znaliśmy wszystkich Polaków, których groby odwiedziliśmy na cmentarzu. Teraz nasza wiedza jest bogatsza. Należy zaznaczyć, że zwiedzanie Cmentarza Orląt Lwowskich było niesamowitym przeżyciem! Pochowano tam tak wielu ludzi, którzy oddali życie za to, co kochali. Za wolność swojego miasta! Miejsce to wywarło na mnie tak wielkie emocje ze względu na młodych ludzi biorących udział w obronie Lwowa. Myślę, że powinno być jak najwięcej takich wycieczek dla młodzieży. Musimy poznawać wszystko to, co jest związane z historią naszej ojczyzny. Zapachy i smaki Lwowa są całkiem inne niż nasze polskie czy dokładnie ujmując jankowickie. Opowiem o dużej ilości smakołyków. Pirożki, ach…pychota! Zasmakować ich mogłam na rynku we 12 Lwowie. Bułka z nadzieniem ziemniaczano-grzybowym. Kolejka do tego przysmaku była duża. A ich zapach! Pachniało świeżo zmielonymi pieczarkami. Szkoda, że w Polsce nie ma takich pirożków. Następnie odwiedziliśmy fabrykę czekolady. Słodko! Widzieliśmy jak cukiernik i jego pomocnicy wyrabiają małe czekoladki. Jak wielka maszyna miesza masę czekoladowa. W środku fabryki unosił się słodki zapach. Mogliśmy kupić różne wyroby: czekoladę białą, czarną i trufle, czekoladowe skrzypce, serduszka i koty. Nie sposób było oderwać od tego wszystkiego wzroku. Także ich smak mnie zachwycił. Obiad! Pierwszy, w naszym hotelu, mnie nie zachwycił, więc go nie opiszę. Za to sobotni obiad to była prawdziwa uczta. W ogromniej restauracji, idąc powoli z tacą, każdy brał to, na co miał ochotę. Mnie zafascynowały naleśniki z serem i śmietaną oraz pieczone ziemniaczki. Po obiedzie skusiłam się na ciasto czekoladowe. Przepyszne. Dodatkowego nastroju dodawał zapach unoszący się w powietrzu… . Pachniało domowym obiadem, a w dolnej części restauracji ciastami. Zapachy i smaki Lwowa zachwyciły mnie. Chciałabym móc jeszcze raz się tam wybrać. Justyna Szustkiewicz 6. PRZESZKODY, KTÓRE TRZEBA POKONAĆ Realizowanie takiego projektu to ogromne wyzwanie dla nauczycieli, a także dla uczniów. Wynika ono z mnogości zadań organizacyjnych oraz potrzeby przełożenia na wymiar realny często trudnych do realizacji pomysłów. Uczeń jest aktywną stroną naszych działań. Trudność wynika także z wyjazdów zagranicznych i obowiązku zapewnienia uczestnikom bezpieczeństwa. Należy przygotować uczniów na zetkniecie się z nieco inną kulturą, mentalnością ludzi, problemami wynikającymi z zaszłości historycznych, trudnościami językowymi. Problem stanowi także pozyskanie środków finansowych wspomagających projekt. 7. BŁĘDY, KTÓRYCH NALEŻY UNIKAĆ Należy trafnie wyselekcjonować uczestników projektu. Nauczyciele powinni zainspirować uczniów, lecz oni sami także muszą wyrazić chęć uczestnictwa. Projekt musi być perfekcyjnie przygotowany i godnie oraz rzetelnie podsumowany. Metody i formy pracy w projekcie powinny być w dużej części pomysłem uczniów, a nie tylko nauczycieli. Muszą być zachowane zasady bezpieczeństwa. 8. IMIENNY PODPIS AUTORA/AUTORÓW POMYSŁU ORAZ DYREKTORA SZKÓŁ dr Norbert Niestolik – dyrektor szkoły mgr Maria Rduch – dyrektor szkoły Pozostali nauczyciele uczestniczący w projekcie: mgr Anita Gruszczyk, mgr Danuta Kaszyca, mgr Krystyna Klocek, mgr Artur Zawiasa. Rodzice/prawni opiekunowie małoletnich uczniów wyrazili zgodę na rozpowszechnianie wizerunku swoich dzieci oraz na przetwarzanie ich danych osobowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity) Dz.U. z d 2000r. nr80, poz.904 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych (tekst jednolity): Dz.U.z 2002r.nr101, poz.926 z późn. zm.) 13