scenariusz - Etyczne.pl

SCENARIUSZ
1. Temat lekcji: SOS dla ginących gatunków.
2. Czas trwania lekcji: 90 minut
3. Krótki opis scenariusza: Scenariusz dotyczy przedstawienia w sposób
skondensowany przyczyn wymierania zwierząt oraz przedstawienia kilku światowych
oraz polskich gatunków zagrożonych wyginięciem (znajdują się w czerwonej księdze).
4. Imię i nazwisko autorki: Ewa Raczyńska
5. Poziom edukacyjny: III i IV
6. Związek z podstawą programową:
I. Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych.
Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy, wyjaśnia zjawiska i procesy
biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku, przedstawia
i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem, wskazuje
ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej.
II. Identyfikowanie związków i zależności oraz wyjaśnianie zjawisk i procesów.
Uczeń posługuje się podstawowym słownictwem geograficznym w toku opisywania
oraz wyjaśniania zjawisk i procesów zachodzących w środowisku
geograficznym; identyfikuje związki i zależności w środowisku przyrodniczym,
gospodarce i życiu społecznym w różnych skalach przestrzennych (lokalnej,
regionalnej, krajowej, globalnej); rozumie wzajemne relacje przyrodaczłowiek; wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne warunków środowiska
przyrodniczego oraz działalności człowieka na Ziemi.
7. Obszar tematyczny lub przedmiot: ekologia, biologia, geografia, lekcja
wychowawcza.
8. Cele lekcji:
uczeń pozna:
• przyczyny wymierania zwierząt na różnych kontynentach,
• 10 najbardziej zagrożonych gatunków kręgowców,
• bezpośredni wpływ człowieka na zmiany zachodzące w liczebności gatunków
zwierząt,
• niektóre gatunki zwierząt z polskiej czerwonej księgi,
uczeń zrozumie:
• pojęcia: ekosystem, biotop, czerwona księga (lista), populacja, mutualizm,
• przyczyny i skutki wymierania zwierząt,
• wpływ pojedynczych osób na ekosystem.
9. Pytanie kluczowe: Jak przeciwdziałać wymieraniu zwierząt?
10. Metody i formy pracy: burza mózgów, dyskusja, pokaz filmu, obserwacja.
11. Materiały dydaktyczne: filmy, zdjęcia i rysunki zwierząt.
12. Przebieg lekcji.
A. Wyświetlenie kilku zdjęć zwierząt zagrożonych i podanie tematu lekcji. Ustalenie, jaki
związek ma temat lekcji z podanymi obrazami (zebranie informacji, które uczniowie już
posiadają). (5 minut)
B. Burza mózgów:
a) w grupach (maksymalnie 3-osobowych) ustalenie przyczyn wymierania zwierząt
na świecie. Zapis wniosków na kartkach. (5 minut)
b) odczytanie i porównanie przyczyn – zapis wniosków na tablicy (3 minuty).
c) podział przyczyn na 3 grupy. (5 minut).
Podział przyczyn (przykład):
Tabela nr 1
Środowiskowe:
Brak pokarmu
Obce gatunki
wprowadzone przez
człowieka
Krzyżowanie się
gatunków
Choroby, pasożyty
Klimatyczne:
Ocieplenie klimatu
Zanieczyszczenie
powietrza
i wody
Człowiek:
Kłusownictwo
Nadmierne połowy
Wycinanie lasów
Zmiana ekosystemów poprzez
wylesianie lub zalesianie łąk
Handel zwierzętami dla ubioru, ozdób,
wykorzystania w medycynie, przemyt
zwierząt zagrożonych.
Zabijanie zwierząt uważanych za
szkodniki.
C. Dyskusja (5 minut): na które z wyżej wymienionych przyczyn możemy wpływać jako
pojedyncze jednostki (rubryka ostatnia w tabelce), np.:
a) niekupowanie ubrań, ozdób, które zostały wykonane ze skór, kości zwierząt,
b) niekupowanie zwierząt, które podlegają ochronie,
c) niewypuszczanie obcych gatunków do środowiska,
D. Obejrzenie filmu: http://www.discoverychannel.pl/racing-extinction/#next ( część
1,3, 4, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 - razem ok. 10 minut) prezentujący wybrane gatunki,
którym grozi wyginięcie (koale, lwy, żółwie morskie, zebry, warany z komodo, tygrysy
oraz ptaki).
E. Krótkie omówienie zagadnień poruszonych w pierwszej części filmu (przyczyny
wymierania gatunków zwierząt na świecie). (5 minut)
F. Zapoznanie z pojęciami: ekosystem, biotop, czerwona lista, populacja, mutualizm,
interakcje międzygatunkowe – odczytanie z wikipedii krótkich definicji, ze szczególnym
uwzględnieniem czerwonej listy (księgi). (10 minut)
G. Każda grupa losuje 1 lub 2 ilustracje przedstawiające jeden z 10 gatunków, którym
grozi wyginięcie [tygrys, niedźwiedź polarny, mors, pingwin Magellana, żółw skórzasty,
tuńczyk błękitnopłetwy, goryl górski, motyl monarcha, nosorożec jawajski, panda
wielka] i wypisuje 3 przyczyny, dlaczego dany gatunek jest zagrożony wyginięciem.
Zadanie to należy wykonać, posiłkując się tabelą nr 1 oraz treścią wybranych stron
www. (10 minut)
H. Odczytanie zadania i dopisanie przyczyn, których dana grupa nie wymieniła. (10
minut)
I. Podsumowanie głównej części, odczytanie i podkreślenie najważniejszych faktów z
tekstu
„Nielegalny
handel
zagrożonymi
gatunkami”
(źródło:
http://sos.wwf.pl/problemy?id=7) oraz odczytanie przez każdą grupę nazw 3 zwierząt z
polskiej czerwonej księgi (źródło: http://againess.wikidot.com/polska-czerwonaksiega). (10 minut)
J. Quiz „Zagrożone gatunki – scenariusz dla Globalnie…” z https://quizizz.com
(stworzony przez autorkę scenariusza). Aby wykonać quiz nauczyciel musi założyć
darmowe konto. Uczniowie nie zakładają kont. (7 minut)
Pytania i odpowiedzi:
1. Który z wymienionych gatunków wymarł w Polsce? a) tur - prawidłowa, b) żubr, c)
żbik, d) orzeł przedni.
2.Która wypowiedź jest prawdziwa?
a) Ekosystem to zbiorowość tylko gatunków zwierząt wraz z fizycznym środowiskiem,
w którym żyją. b) Ekosystem to zbiorowość gatunków zwierząt i roślin wraz z fizycznym
środowiskiem, w którym żyją. (prawidłowa) c) Ekosystem to zbiorowość ludzi i
zwierząt wraz z fizycznym środowiskiem, w którym żyją. d) Ekosystem to zbiorowość
gatunków roślin i ludzi wraz z fizycznym środowiskiem, w którym żyją.
3.Czerwona księga to:
a) Czerwona księga jest rejestrem zagrożonego życia. Zawiera listę ginących gatunków
zwierząt i roślin wraz z ich dokładnym opisem i mapami rozmieszczenia oraz stosowane
i proponowane sposoby ochrony. (prawidłowa) b) Czerwona księga jest rejestrem
wymarłego życia. Zawiera tylko listę wymarłych gatunków zwierząt i roślin wraz z ich
dokładnym opisem i mapami. c) Czerwona księga jest rejestrem zagrożonego życia.
Zawiera listę ginących gatunków zwierząt wraz z ich dokładnym opisem i mapami
rozmieszczenia.
d) Czerwona księga jest rejestrem zagrożonego życia. Zawiera
listę ginących gatunków roślin wraz z ich dokładnym opisem i mapami rozmieszczenia.
4. Kozica występuje w:
a) Bieszczadach b) Beskidach c) Tatrach (prawidłowa) d) Sudetach
5) Na który z wymienionych gatunków znacząco ma wpływ zmiana klimatu?
a) żyrafa b) ryś c) jenot d) niedźwiedź polarny (prawidłowa)
6. Właściwe zdanie to:
a) Koralowce, drzewa, ptaki, ssaki i motyle nie adaptują się do nowych zmian klimatu.
(prawidłowe) b) Koralowce, drzewa, ptaki, ssaki i motyle dobrze adaptują się do
niebędących w sumie niczym nowym zmian klimatu. c) Koralowce, drzewa, ptaki, ssaki i
motyle dobrze adaptują się do zmian w ich środowisku. d) Koralowce, drzewa, ptaki,
ssaki i motyle dobrze adaptują się do zanieczyszczeń chemicznych oraz stosowania
przez człowieka pestycydów.
7. W polskiej czerwonej księdze znajduje się m.in.:
a) żmija zygzakowata b) zaskroniec c) padalec d) wąż Eskulapa (prawidłowa)
K. Wypełnienie ankiety „dekalog ekologa” na stronie: http://sos.wwf.pl/wypelnijdekalog.
(5 minut).
13. Materiały pomocnicze: pytania quizowe, karty do gry memory (opcjonalnie jako
zadanie domowe: stworzenie 5 kart o zagrożonych zwierzętach – po jednej stronie
zdjęcie, po drugiej krótkie informacje o zwierzęciu – miejsce życia, rodzaj, gatunek,
pokarm, problem ekologiczny), dekalog ekologa.