Wystąpienie do Ministra Zdrowia z prośbą o wpisanie na listę leków

Warszawa,
6 listopada 2006 r.
RZECZPOSPOLITA POLSKA
Rzecznik Praw Dziecka
Ewa Sowińska
Ul. Śniadeckich 10, 00-656 Warszawa
Tel.: 696 55 44, fax. 629 60 79
ZBA-500-29/06/JS
Pan
Zbigniew Religia
Minister Zdrowia
Kierując się troską o zapewnienie moŜliwie najlepszej jakości Ŝycia dzieciom cierpiącym na
zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) oraz uwzględniając oparte na dowodach wyniki
badań naukowych i udokumentowane opinie specjalistów - lekarzy, zwracam się z gorącą prośbą
o wpisanie preparatów zarejestrowanych do leczenia dzieci z ADHD, tj. odpowiednich leków
psychostymulujących i selektywnych inhibitorów wychwytu noradrenaliny, na listę leków
refundowanych.
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zaburzeniem częstym, o wieloczynnikowej
etiologii,
zaburzającym
funkcjonowanie
dziecka,
rodziny
i
otoczenia,
obarczonym
współwystępującymi dodatkowymi trudnościami. Schorzenie to dotyka 3%-7% dzieci w wieku
szkolnym, przy czym u 60% pacjentów objawy utrzymują się w wieku dorastania i dorosłości.
Czynniki genetyczne odgrywają kluczową rolę, jako podłoŜe predyspozycji do wystąpienia
zaburzenia, natomiast czynniki środowiskowe wpływają na ujawnienie się ostatecznego obrazu
klinicznego zespołu.
Konieczność wczesnego rozpoznawania ADHD i wdraŜania interwencji terapeutycznych
jest dobrze udokumentowana w literaturze fachowej i wynika między innymi ze znajomości
powaŜnych następstw zdrowotnych i społecznych schorzenia. Konsekwencje ADHD dla zdrowia
i rozwoju dziecka obejmują m.in.: wzrost częstości uzaleŜnień, wypadków, stanów lękowych,
depresji, samobójstw. ADHD upośledza funkcjonowanie dziecka w szkole wpływając na słabsze
osiągnięcia szkolne (ponad 90% chorych dzieci), niŜsze wyniki w testach badających osiągnięcia
szkolne (deficyt 10-15 pkt.) oraz niŜszy Iloraz Inteligencji (deficyt 7-10 pkt.).
Momentami kryzysowymi w Ŝyciu uczniów z ADHD są:
–
pierwsze półrocze 1 klasy szkoły podstawowej, kiedy dziecko z ADHD zupełnie nie
moŜe dostosować się do wymogów szkoły;
–
czwarta klasa, kiedy nagle pojawia się konieczność dostosowania się do wymagań
róŜnych nauczycieli, zmian pomieszczeń klasowych, większej samodzielności
w notowaniu;
–
początek gimnazjum, gdy na plan pierwszy wychodzą powikłania ADHD.
Konsekwencje ADHD dla funkcjonowania rodziny i systemu edukacji obejmują zarówno problemy
dezorganizujące Ŝycie społeczne, jak i koszty ekonomiczne.
Terapia dzieci z ADHD mająca na celu zmniejszenie objawów nadpobudliwości,
zmniejszenie objawów zaburzeń współwystępujących oraz ograniczenie ryzyka późniejszych
powikłań, w większości przypadków nie oznacza farmakoterapii a przybiera raczej charakter
opieki, w ramach której następuje: edukacja rodziny, opiekunów i samego dziecka na temat natury
nadpobudliwości; zmiana otoczenia i dostosowanie go do potrzeb dziecka; wzmocnienie
umiejętności rodziców i nauczycieli w radzeniu sobie z problemami u dziecka; zmiana
niewłaściwych postaw wobec problemu ADHD.
W niektórych przypadkach zachodzi konieczność wdroŜenia leczenia farmakologicznego, co
dzisiaj w Polsce wiąŜe się z istotnymi problemami dla chorych dzieci i ich rodzin.
Na listę leków refundowanych zostały bowiem wpisane preparaty, co do których stosowania
u dzieci istnieją uzasadnione wątpliwości, tak z powodu niewielkiej ich skuteczności, jak
i występowania groźnych działań niepoŜądanych.
Tymczasem nie zostały wpisane na tę listę zarejestrowane do leczenia dzieci z ADHD leki
psychostymulujące i selektywne inhibitory wychwytu noradrenaliny, o który wiadomo, Ŝe korzyści
z ich stosowania przewyŜszają potencjalne zagroŜenia.
Leki psychostymulujące np. metylfenidat charakteryzują się wysoką skutecznością
potwierdzoną ponad 160 - oma kontrolowanymi badaniami klinicznymi oraz wynikami badań
testowych i skal oceniających zachowanie (poprawa u 75-80 % dzieci). NajwyŜszą skuteczność
zaobserwowano u dzieci w młodszym wieku szkolnym, co moŜe mieć ogromne, pozytywne
znaczenie dla poźniejszego funkcjonowania dziecka, rodziny i szkoły.
ZbliŜoną do skuteczności leków psychostymulujących mają selektywne inhibitory
wychwytu noradrenaliny np. atomoksetyna, które stosunkowo niedawno( 2002 r.) zostały
wprowadzone do leczenia dzieci z ADHD.
Niestety, z powodu wysokiej ceny, nierefundowane leki psychostymulujące i selektywne
inhibitory wychwytu noradrenaliny są obecnie dostępne jedynie nielicznym dzieciom z ADHD.
Przeciętna polska rodzina nie jest w stanie sfinansować kuracji tymi preparatami, gdyŜ jej koszt
wynosi 300 - 500zł miesięcznie.
Dzieci cierpiące na ADHD znajdują się zatem w naszym kraju w sytuacji nierównego
dostępu do skutecznego leczenia farmakologicznego. Jest to sytuacja wymagająca pilnej poprawy
nie tylko z moralnego i prawnego punktu widzenia.
Brak pełnego dostępu do nowoczesnego leczenia, którego skuteczność potwierdzona jest
wynikami badań naukowych, naraŜa chore dzieci, ich rodziny, system szkolnictwa i całe
społeczeństwo na powaŜne konsekwencje socjalne i ekonomiczne, obecnie i w przyszłości.
Biorąc pod uwagę powyŜsze wyraŜam przekonanie, iŜ Pan Minister dołoŜy wszelkich
starań, by spowodować poprawę jakości leczenia wszystkich dzieci chorych na zespół
nadpobudliwości psychoruchowej.
Ufam takŜe, iŜ moŜliwe jest wdroŜenie takich zasad leczenia dzieci z ADHD
refundowanymi preparatami psychostymulującymi i selektywnymi inhibitorami wychwytu
noradrenaliny, aby uniknąć niekontrolowanego ich stosowania.