Polskie Centrum Informacji Muzycznej

Polskie Centrum Informacji Muzycznej - Polmic.pl
Rok 2008 w muzyce polskiej jak zawsze obfitował w wiele ważnych wydarzeń. Jakiekolwiek
podsumowania na pewno nie są w stanie objąć ich w całości, niemniej podjęliśmy się takiej
próby. Subiektywnie, naszym okiem. Czy moglibyśmy wskazać jedno, najważniejsze
wydarzenie roku? Raczej nie, jakkolwiek zachęcamy naszych Czytelników do wyrażania
także własnych spostrzeżeń
. Najciekawsze
opublikujemy w naszym serwisie.
Rok 2008 obchodzony był w Polsce jako Rok Zbigniewa Herberta, ustanowiony przez Sejm w
10. rocznicę śmierci poety. Z tej okazji także w środowisku muzycznym odbywały się liczne
imprezy, m.in. Festiwal Zbigniewa Herberta „Muzyka Słów” (Gdynia i Gdańsk, 2-3 sierpnia
2008), czy nadzwyczajny koncert Jedwab Duszy Zbigniewa Herberta, pod Honorowym
Patronatem Katarzyny Herbertowej (Warszawa, 23 listopada 2008). Z okazji Roku Zbigniewa
Herberta Fundacja Kultury Bałtyckiej PROBALTICA i Związek Kompozytorów Polskich ogłosiła
także konkurs kompozytorski.
Ubiegły rok był także rokiem jubileuszu 75-lecia dwu najwybitniejszych kompozytorów
polskich ostatnich lat – Krzysztofa Pendereckiego (23 listopada) i Henryka Mikołaja
Góreckiego (6 grudnia)
. Ich urodziny świętowane były w wielu
ośrodkach w kraju i za granicą. W Polsce z okazji urodzin Pendereckiego odbył się m.in. w
Warszawie Festiwal Jego imienia (20–23 listopada), którego wydarzeniem było światowe
prawykonanie
III Kwartetu smyczkowego
w wykonaniu Shangai Quartet (21 listopada), Akademia Muzyczna w Gdańsku przyznała mu
tytuł doktora
honoris causa
(6 listopada), Akademia Muzyczna w Krakowie zorganizowała szereg koncertów, konferencji,
1/7
Polskie Centrum Informacji Muzycznej - Polmic.pl
wykładów, kursów mistrzowskich oraz I Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. K.
Pendereckiego (14-20 grudnia), a przedstawienie
Diabły z Loudun
zainaugurowało działalność nowego gmachu Opery Krakowskiej (13 grudnia).
Z okazji urodzin Henryka Mikołaja Góreckiego odbył się natomiast Festiwal Kompozytorów
Polskich w Bielsku-Białej (2-4 października). Obu Jubilatom poświęcone zostały edycje
Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Kameralnej "Kwartet Śląski i jego goście" (23 listopada –
6 grudnia) oraz organizowany przez Narodową Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia w
Katowicach Festiwal GÓRECKI ● PENDERECKI – w 75. rocznicę urodzin (28 listopada - 9
grudnia 2008), będący największym wydarzeniem artystycznym uświetniającym obchody
jubileuszowe kompozytorów: podczas 6 koncertów wykonane zostały utwory reprezentujące
wszystkie okresy ich twórczej drogi – od czasów awangardy po dzieła najnowsze.
Warto także pamiętać o jubileuszach innych znanych artystów, którzy obchodzili w ubiegłym
roku swoje „okrągłe” rocznice, m.in. Andrzeja Hundziaka (80-lecie urodzin), Adama
Walacińskiego (80-lecie urodzin), Zbigniewa Bujarskiego (75-lecie urodzin), Krzysztofa Meyera
(65-lecie urodzin), Mariana Borkowskiego (75-lecie urodzin), Zygmunta Krauzego (70-lecie
urodzin), Henryka Melcera (80 rocznica śmierci), Stanisława Wisłockiego (10 rocznica śmierci),
Tadeusza Paciorkiewicza (10 rocznica śmierci), Henryka Czyża (5 rocznica śmierci), a także
Zbigniewa Rudzińskiego (35-leciea pracy pedagogicznej) i Elżbiety Towarnickiej (podwójny
jubileusz - 30-lecie pracy artystycznej oraz 25 lat od czasu nagrania pierwszej ścieżki
dźwiękowej do filmu). W licznych ośrodkach obchodzone również były uroczystości w 10
rocznicę śmierci Romana Maciejewskiego; wielokrotnie wykonane zostało jego najwybitniejsze
dzieło Requiem (m.in.5 kwietnia 2008 w Lesznie, w
kościele przycmentarnym, w pobliżu grobu kompozytora, w Poznaniu podczas inauguracji
„Poznańskiej Wiosny Muzycznej”, w Częstochowie w finale festiwalu „Gaude Mater”, w
Bydgoszczy, Krakowie, Rzeszowie, Warszawie i Łodzi), odbyły się konferencje naukowe jego
pamięci (w Poznaniu i w Warszawie), a w Lesznie – Festiwal Jego imienia (2-5 kwietnia).
2/7
Polskie Centrum Informacji Muzycznej - Polmic.pl
Rok 2008 przyniósł jak zawsze wiele prawykonań nowych polskich kompozycji. Dnia 16
stycznia 2008 roku w siedzibie Ambasady RP w Londynie odbyła się światowa premiera
nowego utworu Bogusława Schaeffera Fur Elise
. Dwa dni później na Scenie Kameralnej Teatru Wielkiego w Warszawie byliśmy świadkami
prapremiery opery dla dzieci pt.
Magiczny Doremik
Marty Ptaszyńskiej do libretta kompozytorki wg powieści
Gelsomino w Kraju Kłamczuchów
Gianniego Rodariego w przekładzie Hanny Ożogowskiej. Dnia 31 stycznia 2008 roku w
Warszawie odbyło się europejskie prawykonanie pełnej wersji
VIII Symfonii "Lieder der Vergänglichkeit" (Pieśni przemijania)
Krzysztofa Pendereckiego. Dnia 3 lutego 2008 roku w Warszawskiej Operze Kameralnej miała
miejsce prapremiera dramatu
Zbrodnia i kara
w IX Scenach z Prologiem i Epilogiem według Dostojewskiego, z muzyką Bernadetty
Matuszczak, a kilka dni później - 15 lutego 2008 roku w ramach 26. Festiwalu Polskiej Muzyki
Współczesnej „Musica Polonica Nova” w Operze Wrocławskiej - premiera opery
Kolonia Karna
Joanny Bruzdowicz. Marzec przyniósł prawykonania
Concertino for piano and brass
Pawła Łukaszewskiego (9 marca 2008, Kraków) oraz
Athos concerto
na harfę i orkiestrę kameralną Mikołaja Hertla (14 marca 2008, Lublin), a na „Poznańskiej
Wiośnie Muzycznej” (6-13 kwietnia) usłyszeliśmy nowe utwory Dariusza Przybylskiego,
Mirosława Bukowskiego, Zbigniewa Bujarskiego, Grażyny Pstrokońskiej-Nawratil i Artura
Kroschela. W maju po raz pierwszy zabrzmiała nowa kompozycja Jerzego Maksymiuka
… jeno lotom nie wzbraniaj …
(16 maja, Gdańsk), a dnia 9 października w Dreznie Trajektorie
na orkiestrę symfoniczną Dagmary Jack. Podczas XVII Górnośląskiego Festiwalu Sztuki
Kameralnej "Ars Cameralis Silesiae Superioris" odbyły się dwa prawykonania nowych
kompozycji Called Back
Aleksandra Lasonia (23 listopada) i polska premiera
Veni Creator
Wojciecha Kilara (28 listopada), natomiast na Festiwalu Muzyki Polskiej w Krakowie prawykonanie
Te Deum
Wojciecha Kilara (9 listopada) i pierwsza krakowska prezentacja
Pasji
Pawła Mykietyna. Sześć polskich nowych kompozycji autorstwa Alicji Gronau, Pawła
Łukaszewskiego, Andrzeja Dziadka, Aleksandra Kościówa, Artura Cieślakai Bronisława
Kazimierza Przybylskiego miało swoje premiery podczas Laboratorium Muzyki Współczesnej w
Białymstoku (21-24 listopada).
3/7
Polskie Centrum Informacji Muzycznej - Polmic.pl
Osobną rangę wydarzenia roku 2008 wśród prawykonań miała światowa premiera utworu
sygnowanego nazwiskiem Mozarta - arii na sopran i klarnet koncertujący Jesu Dulcis Memoria
(6 grudnia, Częstochowa). Odnalezioną w archiwum jasnogórskiego klasztoru partyturę zagrał
Morphing Vienna Chamber Orchestra pod kierownictwem Tomasza Wabnica. Warto dodać, że
w zbiorach Jasnej Góry odnaleziono 18 partytur sygnowanych nazwiskiem Mozarta. Jako
pierwsza współczesnego wykonania doczekała się aria
Jesu Dulcis Memoria
, której prawykonanie odbyło się w ramach festiwalu Gaude Mater.
Największe festiwale muzyczne w Polsce w roku 2008, oprócz wspomnianych prawykonań,
przyniosły nam także wiele innych, niezapomnianych wrażeń. 26 Festiwal Polskiej Muzyki
Współczesnej „Musica Polonica Nova” we Wrocławiu (15-22 lutego) zaprezentował dzieła
najwyższej rangi, m.in. operę Joanny Bruzdowicz, dramat muzyczny Tadeusza Bairda i balet
Rafała Augustyna. Dwunasta edycja Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena (9-22
marca) w 2008 roku odbyła się pod hasłem
Beethoven i jego
Wiedeń
, a jej
koncerty miały miejsce aż w pięciu miastach: Warszawie, Gdańsku, Krakowie, Łodzi i
Białymstoku. XV Bydgoski Festiwal Operowy (26 kwietnia – 11 maja) zainaugurowała premiera
przedstawienia opery
Jaś i Małgosia
Engelberta Humperdincka, a podczas odbywającego się w tym samym czasie festiwalu „Gaude
Mater” w Częstochowie (1-6 maja) odbyły się uroczyste koncerty jubileuszowe Henryka
Mikołaja Góreckiego, Krzysztofa Pendereckiego i Romana Maciejewskiego oraz Koncert
Prawykonań Sakralnych. W dniach 9-20 maja miała miejsce dwudziesta, jubileuszowa edycja
Międzynarodowych Dni Muzyki Kompozytorów Krakowskich, a miesiąc później w dniach 18 –
22 czerwca w Warszawie - Festiwal Witolda Lutosławskiego – Łańcuch V. Koniec sierpnia
obfitował w wydarzenia o randze ogólnoświatowej: od 10 do 17 sierpnia we Wrocławiu trwał III
Światowy Festiwal Kontrabasowy, a w dniach 15-31 sierpnia w Warszawie - Miedzynarodowy
Festiwal Muzyczny „Chopin i Jego Europa” zatytułowany
Od Pogorelicia do Czajkowskiego
, który gościł tak znanych pianistów z zagranicy, jak Ivo Pogorelić, Grigorij Sokołow, Olli
Mustonen, Francois-Frédéric Guy, Aleksiej Lubimow, Nikolai Demidenko, Dina Yoffe, Markus
Groh, Kristian Bezuidenhout, Philippe Giusiano, Kevin Kenner i Dang Thai Son. Wrzesień jak
zawsze należał przede wszystkim do organizatorów trzech festiwali - „Wratislavia Cantans”
4/7
Polskie Centrum Informacji Muzycznej - Polmic.pl
(4-14 września), „Sacrum Profanum” (14-18 września) i „Warszawska Jesień” (19-27 września).
Ten ostatni poświęcony został w dużej mierze muzyce kompozytorów z Hiszpanii, Portugalii i
Ameryki Łacińskiej, chociaż obfitował też w tak znaczące wydarzenia, jak wykonania
monumentalnych dzieł Karlheinza Stockhausena (w hali Torwaru Cosmic Pulses, Michaels Reise
z opery
Donnerstag
, w dawnym Koneserze Hymnen
w wersji z orkiestrą), światowe prawykonania utworów specjalnie zamówionych przez festiwal
(m.in. Pawła Szymańskiego). W tym samym czasie wrocławianie mogli uczestniczyć w
pierwszej edycji Festiwalu Opery Współczesnej (16-21 września), który zaprezentował 9
spektakli operowych i baletowych, a także warsztaty kompozytorskie i spotkania z twórcami –
Zbigniewem Rudzińskim, Rafałem Augustynem, Joanną Bruzdowicz, Tomaszem Praszczałkiem
i Mariuszem Trelińskim. Początek października znów zdominowały kolejne festiwale - XI
Festiwal Muzyczny Polskiego Radia pod hasłem
Emigranci
(1-5 października), wspomniany XIII Festiwal Kompozytorów Polskich w Bielsku-Białej
poświęcony Janowi Ignacemu Paderewskiemu oraz jubileuszowi 75-lecia Henryka Mikołaja
Góreckiego (2-4 października) oraz pierwsza edycja Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego
im. Artura Rubinsteina w Łodzi (10-18 października). Z kolei Festiwal Muzyki Polskiej w
Krakowie (9-16 listopada) gościł m.in. legendarną orkiestrę The London Sinfonietta. Koniec roku
2008 był czasem zintensyfikowanych uroczystości wspomnianego podwójnego jubileuszu
Henryka Mikołaja Góreckiego i Krzysztofa Pendereckiego.
Podczas konkursów wykonawczych za granicą polscy artyści zdobywali w ubiegłym roku
najwyższe laury, m.in. Łukasz Trepczyński II nagrodę Konkursu Chopinowskiego w Mariańskich
Łaźniach, kwartet "Apollon Musagete" (Paweł Zalejski – skrzypce, Bartosz Zachlod – skrzypce,
Piotr Szumiel – altówka, Piotr Skweres - wiolonczela) otrzymał pierwszą nagrodę w kategorii
kwartet smyczkowy na 57 Międzynarodowym Konkursie ARD w Monachium, a Łukasz Długosz
został laureatem II nagrody podczas VIII Międzynarodowego Konkursu Fletowego im.
Jean-Pierre Rampala w Paryżu. Za indywidualność muzyczną uznany został natomiast
klarnecista Julien Hervé z Francji (Grand Prix Międzynarodowego Konkursu Indywidualności
Muzycznych im. Aleksandra Tansmana w Łodzi). Z kolei na znanych, cyklicznych konkursach
kompozytorskich
w Polsce w 2008 roku triumfowali: Zofia Dowgiałło i Łukasz Godyla (I nagroda ex aequo
Konkursu im. Bairda 2007), Elia Marios Joannou z Cypru (zwycięzca XI Międzynarodowego
Konkursu Kompozytorskiego im. Kazimierza Serockiego) i Juan de Dios Magdaleno z Meksyku
(Lutosławski Award 2008). Środowisko kompozytorskie reprezentowane przez
Związek Kompozytorów Polskich
przyznało natomiast swoje Nagrody Honorowe „w dziele promocji polskiej muzyki współczesnej”
Marianowi Borkowskiemu, Andrzejowi Dziadkowi, Stanisławowi Moryto i Bronisławowi
Kazimierzowi Przybylskiemu, a Doroczne Nagrody Związku Kompozytorów Polskich na rok
2008 - Małgorzacie Gąsiorowskiej („za wieloletnie zaangażowanie w promocję polskiej muzyki
5/7
Polskie Centrum Informacji Muzycznej - Polmic.pl
współczesnej i za prace badawcze, a w szczególności za książkę Grażyna Bacewicz”) oraz
Tadeuszowi Wieleckiemu („za wybitne osiągnięcia kompozytorskie i za wieloletnią
popularyzację nowej muzyki”).
Wśród publikacji muzycznych, które ukazały się w 2008 roku, na szczególną uwagę
zasługują m.in. książka
Lwowskie geny osobowości twórczej.
Rozmowy z Krystyną Moszumańską-Nazar przeprowadziła Małgorzata Woźna-Stankiewicz
,
Zapiski
Witolda Lutosławskiego (w opracowaniu Zbigniewa Skowrona),
Rzeki płyną różnymi korytami. Rozmowy z Adamem Walacińskim
, największy na świecie przewodnik operowy
Tysiąc i jedna opera
autorstwa Piotra Kamińskiego,
Wspomnienia ks. Hieronima Feichta
, czy też trzytomowa praca autorstwa Teresy Chylińskiej Karol Szymanowski i jego epoka
.
W dziedzinie fonografii jak co roku przyznane zostały Fryderyki 2008. W dziedzinie muzyki
poważnej najwięcej, bo aż dwa odebrał Rafał Blechacz za płytę
Chopin
– Preludia
6/7
Polskie Centrum Informacji Muzycznej - Polmic.pl
- w kategorii "Album Roku - Muzyka Solowa" oraz za "Najwybitniejsze Nagranie Muzyki
Polskiej". W kategorii "Album Roku - Muzyka Chóralna i Oratoryjna" nagrodzono płytę
Musica Sacromontana - Józef Zeidler
, „Muzyka Dawna i Barokowa” - płytę
Jasnogórska Muzyka Dawna Vol. 14 / Ciemne jutrznie
, a "Muzyka Symfoniczna i Koncertująca" - płytę Polish Spirit. Mieczysław Karłowicz, Emil Młynarski
. W pozostałych kategoriach triumfowała muzyka współczesna. Emilia Sitarz i Bartłomiej Wąsik
czyli Lutosławski Piano Duo odebrali statuetkę za płytę pod tym samym tytułem w kategorii
„Muzyka Kameralna”. Za „Album Roku w dziedzinie Muzyki Współczesnej” uznano
Sacred Music
Pawła Łukaszewskiego. Płyta
Karol Szymanowski - Songs. Ops 31 & 49
wyróżniona została aż dwiema statuetkami - w kategorii "Recital Wokalny, Opera, Operetka,
Balet", a wykonawczyni pieśni Anna Mikołajczyk w kategorii "Fonograficzny Debiut Roku". Za
najlepszego kompozytora muzyki poważnej uznano Pawła Szymańskiego, natomiast Złotym
Fryderykiem, przyznawanym za całokształt twórczości, uhonorowano – obok kompozytora i
saksofonisty jazzowego, Jerzego Dudusia Matuszkiewicza - dyrektor Opery Wrocławskiej - Ewę
Michnik.
Rok 2008 przyniósł również smutne rozstania. Dnia 1 marca zmarł Karol Anbild, 27 września
po długiej chorobie zmarła Krystyna Moszumańska-Nazar, 20 października zmarł Krzysztof
Zaleski, dyrektor i redaktor naczelny Programu II Polskiego Radia, w dniu 6 grudnia zmarł nagle
na zawał serca Piotr Janowski, dzień później zmarł Jerzy Jasieński, a 18 grudnia - Joachim
Olkuśnik.
Dla Polskiego Centrum Informacji Muzycznej rok 2008 ważny był z wielu powodów, przede
wszystkim jednak w związku z uruchomieniem
nowej wersji naszego internetowego serwisu
www.polmic.pl
. 7/7