Biuletyn Branżowy 1/2012
Transkrypt
Biuletyn Branżowy 1/2012
Biuletyn Branżowy 01 (177) 2012 Syntetyczna ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej sektora przedsiębiorstw po III kw. 2011 r. na podstawie analizy wybranych wskaźników rentowności, płynności, zadłużenia oraz sprawności działania; obejmuje 23 działy i 5 grup PKD. Synteza ....................................................................................................................................................................................1 symbol wg PKD 10. PRODUKCJA ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH..............................................................................................8 14. PRODUKCJA ODZIEŻY ..........................................................................................................................................9 15. PRODUKCJA SKÓR I WYROBÓW ZE SKÓR WYPRAWIONYCH………………................................. 10 16. PRODUKCJA WYROBÓW Z DREWNA ....................................................................................................... 11 17. PRODUKCJA PAPIERU I WYROBÓW Z PAPIERU ................................................................................. 12 19.2 WYTWARZANIE I PRZETWARZANIE PRODUKTÓW RAFINACJI ROPY…….. .............................. 13 Departament Strategii i Analiz 20. PRODUKCJA CHEMIKALIÓW I WYROBÓW CHEMICZNYCH ....................................................... 14 ul. Puławska 15 02-515 Warszawa tel. (22) 521-80-84; fax. ...88-87 24. PRODUKCJA METALI........................................................................................................................................... 18 21. PRODUKCJA PODSTAWOWYCH WYROBÓW FARMACEUTYCZNYCH ..................................... 15 22.2 PRODUKCJA WYROBÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH ..................................................................... 16 23. PRODUKCJA WYROBÓW Z SUROWCÓW NIEMETALICZNYCH................................................... 17 25. PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW (BEZ MASZYN I URZĄDZEŃ) ................................ 19 26. PRODUKCJA KOMPUTERÓW I WYROBÓW ELEKTRONICZNYCH .............................................. 20 27. PRODUKCJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH ........................................................................................... 21 28. PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ .......................................................................................................... 22 29. PRODUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I PRZYCZEP....................................................... 23 Zespół Analiz Sektorowych Agnieszka Grabowiecka-Łaszek tel. (22) 521 81 22 Piotr Krzysztofik tel. (22) 521 81 25 Anna Senderowicz tel. (22) 521 81 24 Wanda Urbańska tel. (22) 521 81 23 31. PRODUKCJA MEBLI............................................................................................................................................. 24 35.1 WYTWARZANIE, PRZESYŁANIE I HANDEL ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ....................................... 25 41. ROBOTY BUDOWLANE ZWIĄZANE ZE WZNOSZENIEM BUDYNKÓW.................................... 26 42. ROBOTY ZW. Z BUDOWĄ OBIEKTÓW INŻYNIERII LĄDOWEJ I WODNEJ .............................. 27 45. HANDEL HURTOWY I DETALICZNY POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI ................................. 28 46. HANDEL HURTOWY............................................................................................................................................ 29 47. HANDEL DETALICZNY ....................................................................................................................................... 30 49.2 TRANSPORT KOLEJOWY TOWARÓW…………………………………………… ..................................................... 31 49.4 TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW ........................................................................................................ 32 55. ZAKWATEROWANIE............................................................................................................................................ 33 61. TELEKOMUNIKACJA............................................................................................................................................ 34 62. DZIAŁALNOŚĆ ZW. Z OPROGRAMOWANIEM I INFORMATYKĄ .............................................. 35 Zał. 1 Definicje wskaźników....................................................................................................................................... 36 Warszawa, styczeń 2012 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 Synteza – wyniki branżowe po I-III kw. 2011 r. Przedmiotem raportu jest analiza sytuacji 28 branż przemysłowych i nieprzemysłowych z wykorzystaniem danych podmiotów niefinansowych na koniec okresu I-III kw. 2011 r., udostępnionych przez GUS na początku grudnia 2011 r. W okresie I-III kw. 2011 r. przedsiębiorstwa odnotowały wzrost wyniku finansowego netto o 15% r/r; w III kw. 2011 r. widoczne było już spowolnienie w porównaniu z II kw. 2011 r. W okresie trzech kwartałów 2011 r. nastąpił wzrost przychodów z całokształtu działalności (o 12,2%), co przy wzroście kosztów ich uzyskania (o 12,1%) przyczyniło się do nieznacznej poprawy wskaźnika poziomu kosztów1 (z 94,5% do 94,4%). ▪ przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, czyli z działalności podstawowej przedsiębiorstw rosły szybciej niż koszty ich uzyskania, co znalazło odzwierciedlenie w poprawie wyniku na sprzedaży o 15,6%; ▪ wynik na działalności finansowej w okresie I-III kw. 2011 r. osiągnął wartość ujemną z uwagi na wysoką stratę w III kw. 2010 r. (znacznie szybszy wzrostu kosztów na operacjach finansowych niż przychodów - głównie w obszarze rozliczeń różnic kursowych), w rezultacie wynik netto z całokształtu działalności przedsiębiorstw wzrósł o 14,6%; ▪ odnotowano wzrost wskaźników rentowności obrotu brutto i netto; zysk netto wykazało 72,8% ogółu przedsiębiorstw (wobec 72,6% przed rokiem); ▪ spadek wskaźnika płynności finansowej I stopnia2 z 37,7% do 36,7% świadczy zmniejszeniu stanu gotówki w przedsiębiorstwach; nakłady przedsiębiorstw na nowe środki trwałe wyniosły 62,2 mld zł i były (w cenach stałych) o 12,1% wyższe niż przed rokiem; ▪ poziom sprzedaży eksportowej był o 18,8% wyższy niż przed rokiem; spośród eksporterów zysk netto wykazało 77,2% przedsiębiorstw wobec 74,6% przed rokiem; ▪ w III kw. 2011 r. w porównaniu z II kw. 2011 r. przedsiębiorstwa odnotowały wyższy wzrost kosztów niż wzrost przychodów (odpowiednio o 6,5% i 3,7%), co spowodowało znaczne pogorszenie wyniku finansowego netto (spadek o 37,9% kw/kw); wynik netto uzyskany w III kw. ub. r. był także niższy od wypracowanego w III kw. 2010 r. (o 17,5%). Zróżnicowany kierunek zmian pośrednio ilustruje zestawienie zmiany rentowności sprzedaży branż na koniec I-III kw. 2011 r. w porównaniu z wynikami na koniec I-III kw. 2010 r. (uszeregowanie od największej do najmniejszej zmiany między poziomem rentowności sprzedaży w analizowanych okresach). ▪ wzrost rentowności sprzedaży wystąpił m.in. produkcji metali, zakwaterowania (hoteli), transportu kolejowego towarów, wytwarzania, przesyłania i handlu energią elektryczną, telekomunikacji, transportu drogowego towarów, produkcji metalowych wyrobów, wyrobów chemicznych, komputerów i wyrobów elektronicznych, wyrobów z drewna, odzieży i skór; ▪ obniżenie rentowności sprzedaży (przy czym rentowność pozostała dodatnia) dotyczyło m.in. robót budowlanych - wznoszenie budynków, produkcji wyrobów farmaceutycznych, produkcji mebli, produkcji artykułów spożywczych, wyrobów z tworzyw sztucznych, urządzeń elektrycznych, działalności związanej z oprogramowaniem, robót związanych z budową obiektów inżynierii oraz handlu hurtowego; ▪ na zbliżonym poziomie do analogicznego okresu poprzedniego roku kształtowała się rentowność handlu detalicznego, handlu pojazdami, produkcji maszyn i urządzeń, wyrobów z surowców niemetalicznych, pojazdów samochodowych oraz papieru i wyrobów z papieru. 1 Wskaźnik poziomu kosztów to relacja kosztów uzyskania przychodów z całokształtu działalności do przychodów z całokształtu działalności. 2 Płynność finansowa I stopnia – relacja sumy środków pieniężnych i krótkoterminowych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych (pożądany poziom powyżej 0,2). 1 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 Zm iana re ntowności sprze daży na koni e c I-III kw. 2011 r. wobe c I-III kw. 2010 r. 24. PRODUKCJA METALI 55. ZAKWATEROWANIE 49.2 TRANSPORT KOLEJOWY TOWARÓW 35.1 WYTWARZANIE, PRZESYŁANIE I HANDEL ENERGIĄ ELEK. 61. TELEKOMUNIKACJA 49.4 TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW 25. PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW 20. PRODUKCJA WYROBÓW CHEMICZNYCH 26. PRODUKCJA KOMPUTERÓW I WYROBÓW ELEKTRON. 16. PRODUKCJA WYROBÓW Z DREWNA 14. PRODUKCJA ODZIEŻY PRZEMYSŁ ogółem 15. PRODUKCJA SKÓR I WYROBÓW 17. PRODUKCJA PAPIERU I WYROBÓW Z PAPIERU 29. PRODUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH 23. PRODUKCJA WYR. Z SUROWCÓW NIEMETAL. 28. PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ 45. HANDEL HURTOWY I DETALICZNY POJAZDAMI 47. HANDEL DETALICZNY 46. HANDEL HURTOWY 42. ROBOTY ZW. Z BUDOWĄ OBIEKTÓW INŻYNIERII 62. DZIAŁ. ZW. Z OPROGRAM. I INFORMATYKĄ 27. PRODUKCJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH 22.2 PRODUKCJA WYROBÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH 10. PRODUKCJA ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 31. PRODUKCJA MEBLI 21. PRODUKCJA WYROBÓW FARMACEUTYCZNYCH 41. ROBOTY BUDOWLANE - WZNOSZENIE BUDYNKÓW -4 -2 0 2 4 w pkt. proc. 2 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 W okresie I-III kw. 2011 r. utrzymała się w wielu branżach korzystna tendencja redukcji kosztów, przy wzroście przychodów - ważna jest nie tylko dynamika wzrostu, ale i jego efektywność. Sytuacja branż w tym zakresie kształtowała się różnie: ▪ branże o korzystnych tendencjach zmian: - wzrost przychodów szybszy niż wzrost kosztów (produkcja metali, zakwaterowanie (hotele), wytwarzanie, przesyłanie i handel energią elektryczną, transport kolejowy towarów, produkcja wyrobów chemicznych, transport drogowy towarów, produkcja metalowych wyrobów, telekomunikacja, produkcja wyrobów z drewna, skór, wyrobów z surowców niemetalicznych, papieru i wyrobów z papieru oraz pojazdów samochodowych); - spadek kosztów głębszy niż przychodów (produkcja odzieży, produkcja komputerów i wyrobów elektronicznych); branże o negatywnych tendencjach zmian: - spadek przychodów głębszy niż spadek kosztów (roboty budowlane - wznoszenie budynków, produkcja wyrobów farmaceutycznych); - wzrost kosztów większy niż wzrost przychodów (produkcja mebli, roboty związane z budową obiektów inżynierii, produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych, artykułów spożywczych, urządzeń elektrycznych, działalność związana z oprogramowaniem i informatyką, handel hurtowy, produkcja maszyn i urządzeń, handel detaliczny, handel pojazdami). Skalę wewnętrznego zróżnicowania branż ilustruje zestawienie wskaźników rentowności, sprawności działania i zadłużenia dla branży ogółem oraz dla decyla 5. ▪ Wskaźnik dla branży ogółem jest to np. w przypadku rentowności sprzedaży suma zysków (ew. strat) wszystkich firm z branży podzielona przez sumę przychodów ze sprzedaży wszystkich firm. ▪ ▪ Wskaźnik dla przeciętnego przedsiębiorstwa w branży jest to poziom decyla 5 uzyskiwany np. w przypadku rentowności sprzedaży w sposób następujący: wszystkie przedsiębiorstwa z branży zostają uszeregowane wg rosnącego poziomu ich rentowności sprzedaży, następnie ta zbiorowość jest podzielona na 10 równych grup (decyli) - poziom decyla 5 wyznacza poziom rentowności przeciętnego przedsiębiorstwa branży – czyli połowa firm z branży osiągnęła co najmniej taki poziom rentowności. Rentowność sprzedaży na koniec I-III kw. 2011 r. uszeregowana wg malejącej rentowności branży ogółem, dodatkowo zestawiona rentowność sprzedaży dla przeciętnej firmy w tej branży (tzn. decyl 5): ▪ żadna z branż nie odnotowała straty; ▪ gdy decyl 5 zdecydowanie odbiega od poziomu dla branży ogółem może to oznaczać silne zróżnicowanie branży (m.in. telekomunikacja, zakwaterowanie, produkcja wyrobów z surowców niemetalicznych, wytwarzanie, przesyłanie i handel energią elektryczną, działalność związana z oprogramowaniem i informatyką, produkcja papieru i wyrobów z papieru, skór, wyrobów chemicznych, komputerów, transport kolejowy towarów); ▪ gdy poziom ogółem i decyla zbliżony – relatywnie zbliżona sytuacja poszczególnych przedsiębiorstw (np. roboty budowlane - wznoszenie budynków, handel hurtowy i detaliczny pojazdami, transport drogowy towarów, handel detaliczny, produkcja urządzeń elektrycznych, produkcja wyrobów farmaceutycznych, handel hurtowy, produkcja pojazdów samochodowych, wytwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej). 3 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 Re ntowność sprze daży (w %) na konie c I-III kw. 2011 r. 14,2 61. TELEKOMUNIKACJA 35.1 WYTWARZANIE, PRZESYŁANIE I HANDEL ENERGIĄ ELEK. 12,8 55. ZAKWATEROWANIE 11,1 23. PRODUKCJA WYR. Z SUROWCÓW NIEMETAL. 8,9 21. PRODUKCJA WYROBÓW FARMACEUTYCZNYCH 8,8 62. DZIAŁ. ZW. Z OPROGRAM. I INFORMATYKĄ 8,5 20. PRODUKCJA WYROBÓW CHEMICZNYCH 7,4 17. PRODUKCJA PAPIERU I WYROBÓW Z PAPIERU 6,8 PRZEMYSŁ ogółem 6,5 25. PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW 6,3 15. PRODUKCJA SKÓR I WYROBÓW 6,3 28. PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ 5,6 22.2 PRODUKCJA WYROBÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH 4,8 27. PRODUKCJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH 4,4 29. PRODUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH 4,3 14. PRODUKCJA ODZIEŻY 4,2 24. PRODUKCJA METALI 4,1 49.4 TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW 4,0 31. PRODUKCJA MEBLI 4,0 16. PRODUKCJA WYROBÓW Z DREWNA 4,0 10. PRODUKCJA ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 3,8 41. ROBOTY BUDOWLANE - WZNOSZENIE BUDYNKÓW 2,7 45. HANDEL HURTOWY I DETALICZNY POJAZDAMI 1,9 26. PRODUKCJA KOMPUTERÓW I WYROBÓW ELEKTRON. 1,8 46. HANDEL HURTOWY 1,8 19.2 WYTWARZANIE PROD. RAFINACJI ROPY NAFTOWEJ 1,8 42. ROBOTY ZW. Z BUDOWĄ OBIEKTÓW INŻYNIERII 1,5 47. HANDEL DETALICZNY 1,4 49.2 TRANSPORT KOLEJOWY TOWARÓW branża ogółem decyl 5 0,7 0 2 4 6 8 10 12 14 16 Szybka płynność finansowa QR na koniec I-III kw. 2011 r. uszeregowana wg malejącej płynności branży ogółem; dodatkowo zestawiona płynność szybka dla przeciętnej firmy w tej branży (decyl 5): ▪ w przypadku 12 branż (na 25 analizowanych) płynność kształtowała się poniżej poziomu akceptowalnego, czyli poniżej 1,0 (przy zalecanym poziomie 1,0 -1,2); ▪ jednocześnie zwraca uwagę, że przy słabej płynności branży ogółem, są branże, gdzie jednocześnie przeciętna firma ma satysfakcjonującą płynność szybką (produkcja maszyn i urządzeń, produkcja metalowych wyrobów, urządzeń elektrycznych, komputerów i wyrobów elektronicznych); 4 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 ▪ szczególnie problemy płynnościowe widoczne są w przypadku handlu detalicznego, handlu pojazdami, wytwarzania produktów rafinacji ropy naftowej, produkcji urządzeń elektrycznych, komputerów i wyrobów elektronicznych, robót związanych z budową obiektów inżynierii, produkcją wyrobów z drewna oraz handlu hurtowego); ▪ w porównaniu z wynikami na koniec I-III kw. 2010 r. rozkład wskaźnika zależnie od branży zbliżony, tzn. podobne branże cechuje niska/wysoka płynność; zwraca uwagę znaczna poprawa płynności w przypadku produkcji metali oraz pogorszenie w branży związanej z budową obiektów inżynierii. Szybka płynność na konie c I-III kw. 2011 r. 62. DZIAŁ. ZW. Z OPROGRAM. I INFORMATYKĄ 61. TELEKOMUNIKACJA 55. ZAKWATEROWANIE 35.1 WYTWARZANIE, PRZESYŁANIE I HANDEL ENERGIĄ ELEK. 21. PRODUKCJA WYROBÓW FARMACEUTYCZNYCH 49.2 TRANSPORT KOLEJOWY TOWARÓW 49.4 TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW 23. PRODUKCJA WYR. Z SUROWCÓW NIEMETAL. 20. PRODUKCJA WYROBÓW CHEMICZNYCH 24. PRODUKCJA METALI 14. PRODUKCJA ODZIEŻY PRZEMYSŁ ogółem 41. ROBOTY BUDOWLANE - WZNOSZENIE BUDYNKÓW 29. PRODUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH 22.2 PRODUKCJA WYROBÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH 15. PRODUKCJA SKÓR I WYROBÓW 10. PRODUKCJA ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 28. PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ 17. PRODUKCJA PAPIERU I WYROBÓW Z PAPIERU 31. PRODUKCJA MEBLI 25. PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW 46. HANDEL HURTOWY 42. ROBOTY ZW. Z BUDOWĄ OBIEKTÓW INŻYNIERII 16. PRODUKCJA WYROBÓW Z DREWNA 27. PRODUKCJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH 26. PRODUKCJA KOMPUTERÓW I WYROBÓW ELEKTRON. 19.2 WYTWARZANIE PROD. RAFINACJI ROPY NAFTOWEJ 45. HANDEL HURTOWY I DETALICZNY POJAZDAMI 47. HANDEL DETALICZNY branża ogółem decyl 5 0,40 5 0,80 1,20 1,60 2,00 2,40 2,80 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 P okrycie m ajątku trwałe go kapitałe m stałym na konie c I-III kw. 2011 r. 41. ROBOTY BUDOWLANE - WZNOSZENIE BUDYNKÓW 14. PRODUKCJA ODZIEŻY 15. PRODUKCJA SKÓR I WYROBÓW 46. HANDEL HURTOWY 42. ROBOTY ZW. Z BUDOWĄ OBIEKTÓW INŻYNIERII 28. PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ 26. PRODUKCJA KOMPUTERÓW I WYROBÓW ELEKTRON. 21. PRODUKCJA WYROBÓW FARMACEUTYCZNYCH 25. PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW 62. DZIAŁ. ZW. Z OPROGRAM. I INFORMATYKĄ 45. HANDEL HURTOWY I DETALICZNY POJAZDAMI 31. PRODUKCJA MEBLI 24. PRODUKCJA METALI 19.2 WYTWARZANIE PROD. RAFINACJI ROPY NAFTOWEJ 22.2 PRODUKCJA WYROBÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH 20. PRODUKCJA WYROBÓW CHEMICZNYCH 10. PRODUKCJA ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 27. PRODUKCJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH 16. PRODUKCJA WYROBÓW Z DREWNA 23. PRODUKCJA WYR. Z SUROWCÓW NIEMETAL. 29. PRODUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH 17. PRODUKCJA PAPIERU I WYROBÓW Z PAPIERU 49.4 TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW PRZEMYSŁ ogółem 55. ZAKWATEROWANIE 61. TELEKOMUNIKACJA 35.1 WYTWARZANIE, PRZESYŁANIE I HANDEL ENERGIĄ ELEK. 47. HANDEL DETALICZNY 49.2 TRANSPORT KOLEJOWY TOWARÓW branża ogółem decyl 5 0,80 1,00 1,20 1,40 1,60 1,80 2,00 Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym na koniec okresu I-III kw. 2011 r. , uszeregowany wg malejącego poziomu dla branż ogółem (dodatkowo wskaźnik zestawiony dla przeciętnej firmy w tej branży, tzn. decyl 5) jest satysfakcjonujący, gdy przekracza 1,0; ▪ w przypadku trzech branż – transport kolejowy towarów, handel detaliczny oraz wytwarzanie, przesyłanie i handel energią elektryczną majątek trwały nie jest w całości sfinansowany kapitałem stałym; ▪ zwracają uwagę branże, gdzie poziom wskaźnika dla przeciętnego przedsiębiorstwa jest wyższy niż dla 6 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 branży ogółem (np. w przypadku transportu kolejowego towarów, działalności związanej z oprogramowaniem i informatyką, produkcji urządzeń elektrycznych, wyrobów z drewna, maszyn i urządzeń i handlu hurtowego); ▪ w porównaniu z wynikami na koniec I-III kw. 2010 r. poziom wskaźnika w wielu branżach poprawił się; największą poprawę zanotowano m.in. w przypadku: robót budowlanych - wznoszenie budynków, produkcji metali, handlu hurtowego, produkcji komputerów i wyrobów elektronicznych, produkcji odzieży, skór i wyrobów skórzanych). Nadchodzące kwartały będą cechować: spowolnienie tempa wzrostu PKB do 2,6% r/r w 2012 r. z 4,2% r/r w 2011 r., silniejsze w II poł. roku, wraz ze słabnącymi inwestycjami publicznymi, popytem zewnętrznym oraz wygaśnięciem krótkookresowego pozytywnego impulsu popytowego związanego z organizacją EURO 2012; → oczekiwane silne wyhamowanie PKB w strefie euro, które odbije się negatywnie na wielkości obrotów handlowych, pogorszenie wyników przedsiębiorstw eksportujących z tytułu niższego popytu zewnętrznego może być łagodzone dzięki deprecjacji złotego oddziałującej pozytywnie na konkurencyjność polskich produktów; → duża niepewność otoczenia związana z trwającymi zaburzeniami na globalnych rynkach finansowych ze względu na niestabilną sytuację finansów publicznych w strefie euro; ta sytuacja skutkować będzie wysoką zmiennością kursu złotego względem EUR i USD; → krótkotrwały pozytywny impuls popytowy związany z organizacją EURO 2012, ograniczony do przełomu II i III kw. 2012 r.; korzyści z EURO 2012 odczują w szczególności właściciele hoteli, gastronomia, handel, transport pasażerski; korzystne także będą wyniki firm z branż finalizujących prace budowlane dla potrzeb EURO 2012; → inwestycje w infrastrukturę transportową, które pozostaną dominującym czynnikiem wzrostu inwestycji ogółem, w obliczu spodziewanego spowolnienia popyt inwestycyjny sektora prywatnego nie zastąpi słabnącego popytu inwestycyjnego sektora publicznego w 2012 r., a przedsiębiorstwa raczej nie będą rozbudowywać mocy produkcyjnych; → ograniczanie krajowych środków na współfinansowanie (przy ograniczaniu deficytu finansów publicznych) może skutkować prawdopodobnie mniejszym popytem na wyroby i usługi części branż, generowanym przez możliwość korzystania ze środków unijnych; → wyhamowanie spadków liczby oddanych do użytku mieszkań ogółem, obserwowany od kilku kwartałów wzrost liczby rozpoczynanych mieszkań może skutkować powolną poprawą; nadal trudne otoczenie firm deweloperskich, na które składają się duże zasoby niesprzedanych mieszkań i rosnąca podaż nowych mieszkań przy osłabionym popycie na skutek zaostrzonej oceny zdolności kredytowej, wzrostu kosztów kredytów i wygaszania programu „Rodzina na swoim”; → trudne do przewidzenia zachowania na rynku mieszkaniowym w okresie bezpośrednio przed wejściem w życie 29.04.2012 r. tzw. ustawy deweloperskiej; jej szybkie wejście w życie może przyspieszyć decyzje firm o sprzedaży projektów słabo zaawansowanych (zanim zaczną obowiązywać nowe przepisy), ten impuls regulacyjny może przejściowo zwiększyć ruch na rynku mieszkań, nieadekwatnie do jego obecnej sytuacji; → słabsza, lecz stabilna konsumpcja prywatna nadal czynnikiem wspierającym wzrost w 2012 r.; → spowolnienie realnego tempa wzrostu dochodów ludności w 2012 r. do 2,5% wobec 3,8% w 2011 r., niewielki wzrost stopy bezrobocia do 12,9%, osłabiający popyt konsumpcyjny; → osłabienie sprzedaży w systemie ratalnym z uwagi na zaostrzoną ocenę zdolności kredytowej, zgodnie z obowiązującą Rekomendacją T; a także w związku z wprowadzeniem ustawy o kredycie konsumenckim; → wysokie i rosnące ceny energii elektrycznej, gazu i paliw; → podwyżka stawek podatku akcyzowego na olej napędowy i biokomponenty oraz wyroby tytoniowe od 2012 r. związana z dostosowaniem do minimów unijnych; → wzrost kosztów firm z tytułu wzrostu składki rentowej - od lutego 2012 r. przedsiębiorcy zapłacą 6,5% płacy brutto (obecnie 4,5%). → 7 Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 10. PRODUKCJA ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH Wyniki ekonomiczno-finansowe branży spożywczej w na koniec I-III kw. 2011 r. były słabsze niż uzyskane w analogicznym okresie 2010 r. Koszty działalności zwiększyły się w większym stopniu (wzrost o 17% r/r) niż przychody ogółem (wzrost o 16% r/r), co negatywnie wpłynęło na wypracowany wynik finansowy (wynik obniżył się o 11% r/r), prowadząc do zmniejszenia rentowności sprzedaży netto (ROS=3,8% wobec 4,8% na koniec I-III kw. 2010 r.). W III kw. ub. r. branża spożywcza osiągnęła przychody wyższe o 7% w porównaniu z II kw. ub. r., co przy wzroście kosztów o 8% spowodowało zmniejszenie zysku netto o 17% wobec poprzedniego kwartału. Najwyższą rentownością charakteryzowała się produkcja cukru, skrobi, lodów, czekolady i wyrobów cukierniczych, przypraw, pieczywa, makaronów, herbaty i kawy. Bliska zera rentowność cechowała producentów olejów i tłuszczów oraz przetwórców ryb. Na wyniki finansowe producentów żywności znaczący wpływ wywiera kształtowanie się cen na rynku rolnym. Na koniec wrześniu 2011 r. ceny większości produktów rolnych były znacznie wyższe niż przed rokiem; cena pszenicy wzrosła r/r o 12%, żyta - o 39%, żywca wieprzowego - o 18%, drobiu - o 19%, natomiast mleka - o 14%, zmniejszyły się ceny ziemniaków (spadek o 15% r/r). Wysokie ceny zbóż i pasz determinują niekorzystne ekonomicznie warunki chowu świń. W efekcie notuje się spadek zainteresowania tym kierunkiem produkcji. Koniunktura na światowym rynku mleka pobudzana silnym popytem na produkty mleczarskie ze strony krajów azjatyckich sprzyja utrzymywaniu krajowych cen mleka na wysokim poziomie. W nadchodzących kwartałach można oczekiwać pogorszenia wyników branży spożywczej, z uwagi na: - niskie tempo wzrostu dochodów ludności oraz rosnące koszty utrzymania gospodarstw domowych, co będzie stanowić barierę dla zwiększenia popytu na żywność oraz wzrostu przychodów producentów żywności, - rosnące koszty surowców i transportu. W krótkiej perspektywie utrzymają się wysokie ceny zbóż na świecie, mimo dobrych zbiorów w Rosji i na Ukrainie. Wysokie ceny zbóż i pasz wpłyną na spadek produkcji żywca wieprzowego i zmniejszenia tempa wzrostu produkcji drobiarskiej a także będą wywierały presję na zwiększenie cen pieczywa i makaronu. Ograniczenie chowu świń spowoduje wzrost cen skupu żywca o kilkanaście proc. r/r. Wyniki przetwórstwa owoców i warzyw będą uzależnione od wielkości zbiorów uzyskanych w 2011 r.; według szacunków GUS produkcja warzyw gruntowych była o 15% wyższa w porównaniu z 2010 r., zbiory owoców z drzew wzrosły o 29% r/r, natomiast owoców z krzewów owocowych były na poziomie 2010 r. Przewiduje się utrzymanie dobrej sytuacji branży mleczarskiej z uwagi na wzrost cen światowych produktów mleczarskich stymulowany zwiększonym popytem ze strony Chin i Rosji. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł 45.0 1800 40.0 1600 35.0 1400 30.0 1200 25.0 1000 20.0 800 15.0 600 10.0 400 5.0 200 0.0 0 % 32 24 16 8 0 -8 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 4.3 4.0 4.8 3.8 1.8 11.8 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 13.1 13.1 15.0 11.8 7.9 41.9 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.42 1.43 1.49 1.52 1.29 3.55 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.95 0.98 1.04 1.05 0.88 2.74 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 35 32 30 32 17 83 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 44 42 45 46 34 78 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 37 35 35 38 32 78 0.50 0.50 0.50 0.50 0.52 0.85 2.29 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.14 1.16 1.16 1.21 1.10 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 10.59 10.64 11.58 9.35 11.40 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1 284 1 320 1 277 1 288 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 8 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 14. PRODUKCJA ODZIEŻY Wyniki finansowe producentów odzieży w okresie I-III kw. 2011 r., pomimo obniżenia wielkości sprzedaży, poprawiły się w stosunku do analogicznego okresu 2010 r. Przychody ogółem i koszty działalności zmniejszyły się odpowiednio o 5% i 6% r/r, wynik finansowy wzrósł o 12%. Rentowność sprzedaży i kapitału własnego z uwagi na zwiększenie zysku poprawiły się w stosunku do okresu I-III kw. 2010 r. (ROS=4,2%, ROE=9,0% w I-III kw. 2011 r. wobec 3,6% i 8,0% w okresie I-III kw. 2010 r.). Udział sprzedaży eksportowej w przychodach ogółem wzrósł z 38% w I-III kw. 2010 r. do 41% w I-III kw. 2011 r. W ciągu roku liczba producentów odzieży zmniejszyła się o 9% (z 323 do 295). III kw. ub. r. był nieco lepszy niż II kw. ub. r.; przy utrzymaniu przychodów na poziomie poprzedniego kwartału, branża zanotowała spadek kosztów o 1% kw/kw, co wpłynęło na wzrost zysku netto o 49%. Sprzedaż i koszty III kw. 2011 r. były wyraźnie mniejsze niż uzyskane przez branżę w III kw. 2010 r. (spadek odpowiednio o 13% i 16%), natomiast zysk netto zwiększył się o 61% r/r. Polski rynek odzieżowy z rynku producenckiego w coraz większym stopniu przekształca się w rynek handlowy. Firmy, które dawniej jedynie produkowały odzież, obecnie tworzą własne sieci handlowe. Większość znaczących polskich producentów odzieży otwiera zakłady w Chinach i stamtąd zaopatruje swoje sklepy. Obniżenie obrotów sklepów z odzieżą spowodowane mniejszym popytem konsumpcyjnym z uwagi na spodziewane pogorszenie sytuacji gospodarczej w kraju a także z uwagi na ciepłą jesień i niższe zainteresowanie kolekcjami zimowymi, miało negatywny wpływ na przychody uzyskiwane przez producentów ubrań. W najbliższych kwartałach możliwe dalsze pogorszenie sytuacji branży, na co wpłynie: - silna konkurencja tańszych wyrobów chińskich (brak ceł), - niska dynamika wzrostu dochodów gospodarstw domowych stanowiąca barierę dla wzrostu popytu konsumpcyjnego, co znajdzie odzwierciedlenie w racjonalizowaniu wydatków na odzież przez konsumentów (większy popyt na tańszą odzież sprzedawaną w sklepach sieciowych, outletach, na bazarach i w sklepach z odzieżą używaną oraz ograniczenie wydatków na ubrania z wyższej półki cenowej); - wzrost stawki podatku VAT na ubranka i buty dziecięce z 8% do 23% od początku 2012 r.; - spadek dynamiki wzrostu eksportu z uwagi na mniejsze zapotrzebowanie ze strony krajów UE, które odczuwać będą spowolnienie gospodarcze. W sytuacji rosnących kosztów działalności, polskie firmy odzieżowe przestawiają działalność z produkcji na handel (rozwój salonów odzieżowych), zlecając szycie odzieży kontrahentom z krajów Dalekiego Wschodu, przy czym niekorzystnie na wyniki tych producentów wpływać będzie osłabienie złotego w stosunku do euro. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 6 1.4 70 1.2 60 1.0 50 0.8 40 -6 0.6 30 -13 0.4 20 0.2 10 0.0 0 0 -19 -26 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 4.0 3.0 3.6 4.2 2.5 15.1 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 9.1 6.7 8.0 9.0 5.2 38.2 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.89 1.76 1.82 1.98 1.80 6.18 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.05 1.02 1.02 1.13 1.08 4.36 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 77 77 81 79 49 175 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 52 72 63 63 45 114 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 41 50 46 43 28 100 0.43 0.46 0.45 0.42 0.44 1.00 7.47 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.68 1.63 1.66 1.81 1.72 10.16 8.84 10.04 10.76 10.66 323 399 323 295 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 9 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 15. PRODUKCJA SKÓR I WYROBÓW ZE SKÓR WYPRAWIONYCH Wyniki ekonomiczno-finansowe branży skórzanej uzyskane w okresie I-III kw. 2011 r. były lepsze niż w analogicznym okresie 2010 r. Przy jednakowej dynamice wzrostu przychodów i kosztów (wzrost o 20% r/r), wynik finansowy netto znacznie się poprawił (wzrost o 26%), co przyczyniło się do wzrostu rentowności sprzedaży (z 5,9% do 6,3%). Zwiększenie przychodów ze sprzedaży jest skutkiem utrzymującego się popytu na wyroby skórzane (w tym za granicą), co bezpośrednio przekłada się na wzrost mocy produkcyjnych. W ujęciu ilościowym, według danych GUS, w I-III kw. 2011 r. produkcja skór zwiększyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2010 r. o 26%, natomiast obuwia o 6%. Polska, obok Włoch, Hiszpanii, Portugalii i Rumunii, należy do dużych producentów obuwia skórzanego w UE. Branża jest silnie rozdrobniona, obejmuje głównie małe i średnie przedsiębiorstwa, gdzie zatrudnienie bezpośrednio w produkcji znajduje 14 tys. osób, a około 40 tys. osób w powiązanych sektorach. Udział eksportu w przychodach ogółem zwiększył się z 47% w I-III kw. 2010 r. do 50% w I-III kw. 2011 r. W najbliższych kwartałach wyniki ekonomiczne branży prawdopodobnie pogorszą się z uwagi na niską dynamikę wzrostu dochodów gospodarstw domowych, co będzie stanowić barierę dla wzrostu popytu konsumpcyjnego. Utrzymująca się długo jesienna pogoda nie sprzyja zakupom kolekcji jesienno-zimowych, w rezultacie sklepy obniżają ich ceny. Zniesienie kontroli importu taniego obuwia z Chin i Wietnamu najpewniej wpłynie na zwiększenie importu obuwia do Polski. Ucierpią na tym szczególnie małe i średnie firmy, prowadzące produkcję w kraju. Duże firmy obuwnicze często zlecają produkcję w krajach azjatyckich o niższych kosztach wytwarzania a ich rozwinięta sieć handlowa, inwestowanie w jakość i wzornictwo pozwala skutecznie przeciwdziałać taniej konkurencji. W 2012 r. dla krajowych producentów, którzy ulokowali produkcję w krajach Azji, istotne będą kursy walutowe, ponieważ już teraz zamawiają obuwie i odzież na sezon płacąc za nie w euro bądź dolarach. W średnim okresie dojdzie do konsolidacji w branży obuwniczej i przejmowania mniejszych podmiotów. Niepełna ilustracja graficzna - GUS nie udostępnił danych dla kilku okresów z uwagi na wymogi tajemnicy statystycznej. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 16 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 12 8 4 0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 wynik finansowy netto (P) 3Q10 4Q10 1Q11 przychody Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 4.9 6.4 5.9 6.3 3.3 19.0 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 10.9 12.6 12.0 14.5 8.5 34.0 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.69 1.81 1.73 1.70 1.80 6.30 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.00 1.22 1.15 1.05 1.01 5.07 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 71 66 66 76 62 145 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 63 93 90 88 61 147 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 46 55 59 64 40 120 0.45 0.43 0.44 0.47 0.50 1.03 6.82 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.54 1.80 1.66 1.78 1.69 10.59 13.59 15.36 10.14 6.14 87 100 92 87 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 10 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 16. PRODUKCJA WYROBÓW Z DREWNA Wyniki ekonomiczno-finansowe branży drzewnej były dobre, niemniej wynik finansowy netto w III kw. 2011 r. był wyraźnie mniejszy niż rok temu, jak i w I poł. roku, nastąpiła też niekorzystna zmiana trendu – ponownie wzrost kosztów był wyższy niż wzrost przychodów (odpowiednio r/r o 8% i o 3%). Na wyniki branży decydujący wpływ mają producenci wyrobów z drewna – w okresie trzech kw. 2011 r. wytworzyli 85% jego przychodów, pozostałe przychody wygenerowali producenci wyrobów tartacznych. Rentowność sprzedaży po trzech kw. 2011 r. wzrosła zarówno r/r, jak i wobec końca 2010 r., przy czym poprawa nastąpiła w obu grupach PKD - w przypadku producentów wyrobów z drewna (ROS=4,1% wobec 2,0% po trzech kw. 2010 r.) i producentów wyrobów tartacznych (ROS=3,2% wobec 1,7%); zwraca uwagę zmniejszenie liczebności producentów branży (spadek liczby producentów wyrobów z drewna o 7% r/r). Płynność bieżąca była satysfakcjonująca, natomiast szybka nadal kształtowała się poniżej poziomu akceptowalnego. Wzrostowi przychodów branży sprzyjał niewielki wzrost popytu na rynku krajowym i stabilizacja na zagranicznym (38% przychodów branży z eksportu), jednocześnie na poziom kosztów niekorzystnie oddziaływał wzrost cen surowca (wzrost średniej ceny na aukcjach systemowych w listopadzie 2011 r. wobec czerwca o ok.10-15%) oraz transportu. W ujęciu ilościowym produkcja ważniejszych wyrobów branży wg GUS wzrosła r/r w okresie trzech kw. 2011 r. w przypadku płyt do podłóg z drewna (o 22%), tarcicy (o 17%), sklejki (o 16%), płyt wiórowych (o 6%), utrzymywała się na zbliżonym poziomie w przypadku płyt pilśniowych i wyrobów dla stolarki otworowej; obniżyła w przypadku oklein (o 18%) i płyt na podłogi mozaikowe (o 4%). W kolejnych kwartałach oczekiwana jest stabilizacja; prawdopodobne jest wyhamowanie wzrostu cen drewna z uwagi na nieco większą podaż drewna przy pewnym zmniejszeniu popytu. Na niekorzyść branży działa surowcowy charakter. Niezmiennymi problemami są pozyskanie surowca przy jego ograniczonej podaży na rynku krajowym (rocznie ok.33 mln m sześc.) i małej opłacalności importu m.in. z uwagi na koszty transportu, a także stabilność dostaw, uzależniona od polityki Lasów Państwowych (od w 2011 r. 55% surowca sprzedawane jest poprzez internetowe przetargi ograniczone, tj. tylko dla firm z historią zakupową, a 45% jest dostępne poprzez aplikację e-drewno na otwartej aukcji; takie zasady będą najpewniej obowiązywały w I poł. 2012 r., niemniej trwają rozmowy organizacji branżowych z LP i resortem środowiska nt zmian tego systemu w kierunku zwiększenia udziału aukcji ograniczonych). Kolejne zagrożenie to konkurencja o surowiec z energetyką (zobowiązaną do pozyskiwania energii w części z biomasy). mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 24 350 6.0 300 5.0 250 16 200 4.0 150 3.0 8 100 50 2.0 0 0 1.0 -50 -8 -100 0.0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 2.0 2.6 3.2 4.0 2.5 11.2 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 3.7 5.2 6.4 8.3 7.7 38.2 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.46 1.45 1.47 1.50 1.69 4.86 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.94 0.96 0.96 0.94 0.99 3.66 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 49 47 48 50 42 118 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 49 58 56 51 43 103 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 40 38 41 39 33 90 DR (WZA) Współczynnik długu 0.48 0.50 0.50 0.49 0.48 0.92 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.13 1.13 1.15 1.17 1.42 3.33 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 5.93 5.97 6.82 7.31 11.67 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 337 356 336 324 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 11 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 17. PRODUKCJA PAPIERU I WYROBÓW Z PAPIERU Wyniki ekonomiczno-finansowe producentów papieru i wyrobów z papieru w okresie I-III kw. 2011 r. były nieco lepsze niż w analogicznym okresie 2010 r. i korzystniejsze niż średnio w przemyśle ogółem. Przychody ogółem i koszty działalności zwiększyły się o 17%, wynik finansowy netto o 20% r/r. Rentowność branży w I-III kw. 2011 r. kształtowała się powyżej średniej dla przemysłu, była też wyższa niż rok temu (6,8% wobec 6,6%). 61% przychodów działu ze sprzedaży oraz 43% łącznego wyniku finansowego jest generowane przez producentów wyrobów z papieru i tektury, natomiast pozostałe 39% przychodów oraz 57% wyniku przez producentów masy włóknistej, papieru i tektury. III kw. ub. r. przyniósł wzrost przychodów branży wobec II kw. ub. r. o 3%, koszty zwiększyły się o 7% kw/kw, w rezultacie zysk netto uzyskany w III kw. 2011 r. zmniejszył się w porównaniu z II kw. 2011 r. o 48%. Według danych GUS w I-III kw. 2011 r. w największym stopniu wzrosła r/r produkcja tektury falistej (o 13%) i pudełek z papieru i tektury (o 8%); produkcja celulozy oraz papieru i tektury wzrosła o 2%. Wyniki branży uwarunkowane są cenami papieru i celulozy. W III kw. 2011 r. ceny papierów wysokogatunkowych w Europie w wyniku presji słabnącego popytu zanotowały spadek w porównaniu z poprzednim kwartałem (w granicach 1,8%-2,6% kw/kw). Na koniec III kw. 2011 r. średnia cena celulozy NBSK (celuloza iglasta) była o 1,5% niższa niż w II kw. 2011 r., natomiast cena BHKP (celuloza liściasta) spadła o 5,3% kw/kw. Osłabienie złotego w stosunku do euro w III kw. 2011 r. w stosunku do II kw. 2011 r. miało pozytywny wpływ na przychody uzyskane z eksportu wyrobów. W najbliższych kwartałach sytuacja ekonomiczna producentów papieru może ulec osłabieniu ze względu na przewidywane dalsze spadki cen celulozy w wyniku pogorszenia koniunktury na świecie i rosnących mocy produkcyjnych (zwiększenie zapasów) i zmniejszenie popytu na papier służący do produkcji tektury falistej. Wyniki producentów wyrobów z papieru pozostaną na przeciętnym poziomie, czemu sprzyjać będzie przewidywany spadek cen celulozy i makulatury przy wolniejszym spadku cen wyrobów z papieru. Negatywnie na ich sytuację oddziaływać będzie mniejszy popyt na opakowania i tekturę ze strony branż, które są odbiorcami (m.in. branża spożywcza, reklamowa) w sytuacji wyraźnego spowolnienia gospodarczego i mniejszego eksportu. Następuje zmiana preferencji konsumentów w kierunku tańszych opakowań, zeszytów, wyrobów higienicznych w związku z wciąż powolną poprawą sytuacji dochodowej gospodarstw domowych. Zmniejszenie czytelnictwa gazet wpływa na spadek zużycia papieru. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 7.0 600 40 6.0 500 32 5.0 400 24 4.0 300 3.0 16 200 2.0 1.0 100 0.0 0 8 0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 6.5 8.5 6.6 6.8 3.4 12.1 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 14.2 15.7 14.0 15.1 10.4 38.5 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.32 1.50 1.34 1.42 1.53 3.66 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.88 1.13 0.94 0.99 1.00 2.36 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 39 34 36 38 36 79 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 57 59 59 61 63 100 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 46 45 49 47 45 92 0.48 0.45 0.47 0.47 0.54 0.90 2.50 1.04 1.16 1.10 1.14 1.24 11.77 14.51 11.80 12.91 13.07 210 218 210 217 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 12 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 19.2 WYTWARZANIE I PRZETWARZANIE PRODUKTÓW RAFINACJI ROPY NAFTOWEJ Wyniki ekonomiczno-finansowe po III kw. 2011 r. dużych przedsiębiorstw wytwarzających produkty rafinacji ropy naftowej (m.in. paliw silnikowych, olejów, brykietów, wyrobów dla przemysłu petrochemicznego) były gorsze niż w analogicznym okresie 2010 r. W strukturze przychodów dominujący udział mają wielkie firmy (zatrudniające powyżej 250 osób), są to PKN Orlen SA i Grupa Lotos SA, które w III kw. 2011 r. wykazały straty ze sprzedaży. O pogorszeniu sytuacji w branży w III kw. 2011 r. zadecydowało trudniejsze otoczenie makroekonomiczne dla sektora rafineryjnego: obniżenie średniego poziomu marży rafineryjnej i dyferencjału URAL/Brent łącznie o 0,6 USD/baryłkę (tj. spadek o 15% r/r) oraz deprecjacja złotego względem USD zwiększająca wartość zadłużenia kredytów denominowanych w tej walucie. W III kw. 2011 r. wolniejszy wzrost przychodów niż kosztów (w których ok. połowę stanowią koszty materiałów; znaczący udział w kosztach ogółem mają również podatki i opłaty) negatywnie wpłynął na wynik finansowy i obniżenie rentowności branży, poniżej średniej w przetwórstwie przemysłowym (ROS=1,75% wobec 2,45%). Płynność finansowa bieżąca była akceptowalna, natomiast podwyższona płynność finansowa była zbyt niska. W kolejnych kwartałach można oczekiwać niewielkiej poprawy warunków makroekonomicznych, chociaż w dalszym ciągu możliwe jest utrzymywanie się niskiego poziomu marż rafineryjnych (z tego powodu PKN Orlen zdecydował się na wstrzymanie w grudniu 2011 r. przerobu ropy w jednej ze swoich czeskich rafinerii). A dodatkowo, utrzymujące się wysokie ceny paliw (wynikające m.in. z niespokojnej sytuacji politycznej w krajach arabskich) na europejskich giełdach przekładają się na pogłębiający się spadek popytu na benzynę, a na rynku polskim również na olej napędowy, co znacznie ogranicza możliwość podnoszenia marż. Niepełna ilustracja graficzna - GUS nie udostępnił danych dla kilku okresów z uwagi na wymogi tajemnicy statystycznej. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł 35.0 1600 30.0 1400 25.0 1200 % 40 32 1000 20.0 24 800 15.0 16 600 10.0 400 5.0 200 0.0 0 8 0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2010 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto . 3.2 . 1.8 2.5 8.7 ROE Stopa rentowności kapitału własnego . 11.3 . 8.2 10.2 62.1 CR Wskaźnik płynności bieżącej . 1.70 . 1.45 1.34 1.92 QR Wskaźnik podwyższonej płynności . 0.74 . 0.64 0.77 1.33 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) . 47 . 47 43 92 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) . 30 . 28 49 252 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) . 28 . 38 42 156 DR (WZA) Współczynnik długu . 0.54 . 0.57 0.60 0.93 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym . 1.24 . 1.25 1.42 2.27 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek . 13.16 . 10.15 20.37 90.62 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 17 17 17 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 13 19 . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 20. PRODUKCJA CHEMIKALIÓW I WYROBÓW CHEMICZNYCH Wyniki ekonomiczno-finansowe branży w okresie I-III kw. 2011 r. poprawiły się w porównaniu z analogicznym okresem 2010 r., były korzystniejsze niż średnio w przemyśle. Branża chemiczna mocno reaguje na zmiany koniunktury gospodarczej (największymi odbiorcami są przemysły: maszynowy, metalowy, motoryzacyjny, elektrotechniczny, budowlany, papierniczy i poligraficzny, tekstylny i odzieżowy, rolnictwo), dlatego wraz ze stopniowym ożywieniem gospodarczym w I poł. ub. r., nastąpił wzrost popytu na produkty chemiczne, zwiększenie przychodów (o 18%) oraz w mniejszym stopniu wzrost kosztów (o 16%) i w rezultacie powiększenie zysku netto o 43%. Wraz z poprawą wyniku finansowego zwiększyła się rentowność sprzedaży i kapitału, poprawiła się także płynność bieżąca. III kw. ub. r. przyniósł już zmniejszenie zysku netto w porównaniu z II kw. ub. r. o 27%, gdyż koszty rosły szybciej niż przychody ogółem (odpowiednio 4% i 2% kw/kw). Na koniec I-III kw. 2011 r. najwyższą rentownością charakteryzowała się produkcja nawozów i związków azotowych (ROS=11,0%) oraz wyrobów kosmetycznych (ROS=10,2%), najniższą rentowność sprzedaży osiągnęli producenci materiałów wybuchowych (ROS=2,5%). Produkcja krajowa nie pokrywała zapotrzebowania na chemikalia. Saldo wymiany z zagranicą było ujemne (minus 6,1 mld euro w I-III kw. 2011 r.). W najbliższych kwartałach spowolnienie gospodarcze ograniczy wzrost przychodów branży ze sprzedaży na rynek krajowy i za granicę (mniejszy popyt ze strony branży motoryzacyjnej i budowlanej), jednocześnie słaby złoty sprzyjać będzie wynikom eksporterów, którzy coraz większą część eksportu kierują na rynki pozaeuropejskie. Planowana prawdopodobnie od lutego br. znacząca podwyżka cen gazu ziemnego wpłynie negatywnie na wyniki firm chemicznych (koszt gazu stanowi istotną część kosztów produkcji sięgającą 5060% kosztów u producentów nawozów) i w rezultacie obniży konkurencyjność krajowych chemikaliów na rynkach zagranicznych (zagraniczni producenci kupują gaz na rynkach spot taniej niż gaz oferowany przez PGNiG). Sprzedaż nawozów w I poł. br. powinna ukształtować się na podobnym jak w 2011 r. poziomie, czemu sprzyjać będzie wciąż dobra koniunktura w rolnictwie (wysoki poziom cen zbóż oraz dopłaty bezpośrednie dla rolników) oraz utrzymująca się opłacalność eksportu ze względu na osłabienie złotego względem euro. W krótkiej perspektywie wstrzymane zostały procesy prywatyzacyjne spółek chemicznych. Ze względu na niestabilną sytuację na rynkach, która ma niekorzystny wpływ na wyceny spółek, nie przewiduje się na razie sprzedaży państwowych pakietów akcji Puław, Ciechu i Azotów Tarnów (zakaz sprzedaży Azotów wygasł w styczniu br.). W dalszym ciągu postępować będzie konsolidacja spółek chemicznych w ramach grupy ZA w Tarnowie, które nabyły 93,48% akcji ZA w Kędzierzynie-Koźlu oraz 66% udziałów ZCh Police. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 32 1200 16.0 14.0 1000 24 12.0 800 10.0 16 600 8.0 6.0 400 8 4.0 200 2.0 0 0 0.0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 5.5 5.1 6.1 7.4 5.1 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 10.9 9.3 11.9 16.2 13.3 38.0 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.61 1.49 1.65 1.60 1.76 5.17 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.17 1.11 1.23 1.18 1.09 3.81 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 35 37 35 35 45 89 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 53 57 60 58 65 99 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 46 46 49 45 42 72 0.41 0.40 0.41 0.43 0.45 0.78 3.10 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.19 1.17 1.22 1.24 1.42 14.92 15.68 16.65 17.53 18.10 214 222 214 214 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 14 15.9 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 21. PRODUKCJA PODSTAWOWYCH WYROBÓW FARMACEUTYCZNYCH Wyniki ekonomiczno-finansowe branży farmaceutycznej w okresie I-III kw. 2011 r. były słabsze niż uzyskane w I-III kw. 2010 r., jednak wciąż na wyższym poziomie pod względem rentowności niż średnio w przemyśle. Przychody ogółem zmniejszyły się o 12% r/r, natomiast koszty ich uzyskania o 11% r/r, w rezultacie wynik finansowy netto spadł o 28% w porównaniu z I-III kw. 2010 r. Rentowność sprzedaży producentów leków pogorszyła się (z 10,6% do 8,8%). Branża osiągnęła zadawalający poziom płynności finansowej, zadłużenia i pokrycia obsługi odsetek. III kw. ub. r. przyniósł poprawę zysku netto o 25% w porównaniu z II kw. ub. r., jednak przy zmniejszeniu przychodów i kosztów działalności kw/kw (odpowiednio o 15% i 19%). O wzroście kosztów zadecydowały m.in. rosnące ceny zakupu importowanych surowców do produkcji leków w sytuacji osłabienia złotego względem euro. Polski przemysł farmaceutyczny dostarcza około połowy obecnych na krajowym rynku leków (wartościowo), pozostała część jest importowana. W kraju produkowane są głównie leki generyczne (odtwórcze). Udział sprzedaży leków generycznych wynosi 65% pod względem wartości i 85%, biorąc pod uwagę liczbę sprzedanych opakowań. Wyniki producentów leków zależą w znacznym stopniu od wielkości sprzedaży leków w aptekach. W okresie trzech kwartałów 2011 r. sprzedaż farmaceutyków, według danych PharmaExpert, była wyższa niż przed rokiem o 2%. W najbliższych kwartałach prawdopodobne jest utrzymanie wyników przemysłu farmaceutycznego na korzystnym poziomie z uwagi na zbliżający się sezon wysokich zachorowań i duży popyt konsumentów na pełnopłatne leki na przeziębienie. Według prognozy PharmaExpert wartość sprzedaży całego rynku farmaceutycznego na koniec 2011 r. wyniesie 27,5 mld zł (wzrost o 2,7% w porównaniu z 2010 r.). Na wyniki producentów negatywny wpływ prawdopodobnie będzie miała nowa ustawa refundacyjna, która wprowadziła: - sztywne ceny, negocjowane przez ministerstwo zdrowia z poszczególnymi firmami (od ich wartości ustalana jest urzędowa marża hurtowa, która w 2012 r. wynosi 7%); - likwidację rabatów udzielanych aptekarzom przez hurtowników (w rezultacie podrożenie leków i zmniejszenie popytu), - zmniejszenie poziomu refundacji ponoszonych przez NFZ z 19% do 17% wydatków na świadczenia zdrowotne (liczba refundowanych farmaceutyków została znacznie ograniczona); - zakaz reklamy leków refundowanych. Zdaniem firmy IMS Health dzięki nowej liście refundacyjnej NFZ zaoszczędzi w br. 738 mln zł. Wydatki pacjentów na leki refundowane wzrosną o 302 mln zł. Rynek leków refundowanych zmniejszy się o 3,5%, tj. o 436 mln zł (z listy usunięto 833 produkty, których roczna sprzedaż wynosiła 1,27 mld zł), co negatywnie wpłynie na przychody ich producentów. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 4.5 450 16 4.0 400 3.5 350 3.0 300 2.5 250 2.0 200 1.5 150 1.0 100 0.5 50 0.0 0 8 0 -8 -16 -24 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 9.9 9.5 10.6 8.8 8.3 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 14.1 12.0 13.8 9.7 7.8 37.6 CR Wskaźnik płynności bieżącej 2.06 3.20 2.67 2.34 3.13 11.19 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.40 2.28 1.83 1.46 1.93 7.66 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 59 66 61 65 65 108 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 64 81 75 71 72 132 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 35 45 41 39 29 103 0.32 0.28 0.28 0.28 0.30 0.84 2.53 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.46 1.93 1.61 1.34 1.47 32.30 25.19 34.00 23.41 69.22 68 69 67 67 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 15 21.4 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 22.2 PRODUKCJA WYROBÓW Z TWORZYW SZTUCZNYCH Wyniki ekonomiczno-finansowe producentów wyrobów z tworzyw na koniec III kw. 2011 r. były niezłe, z wynikiem finansowym mniejszym niż na koniec III kw. 2010 r. (spadek o 12% r/r), ale utrzymanym wyraźnym trendem jego poprawy w kolejnych kwartałach 2011 r. (wzrost o 17% wobec poprzedniego kwartału). W III kw. 2011 r. dynamika przychodów i kosztów r/r nadal słabła, przy większym wzroście kosztów niż przychodów (odpowiednio o 14% i o 12%). Rentowność sprzedaży producentów wyrobów z tworzyw sztucznych obniżyła się r/r, niemniej kształtowała się powyżej średniej dla przemysłu (4,8% wobec 4,4% w przemyśle); rentowność połowy firm była mniejsza (D5=3,7%) niż przeciętna dla branży ogółem, co wskazuje na polaryzację tej grupy firm. Zarówno bieżąca jak i podwyższona płynność finansowa kształtowały się na akceptowalnym poziomie. Dłuższy o kilkanaście dni okres inkasa należności w porównaniu z regulowaniem zobowiązań wskazuje na kredytowanie kontrahentów. Branża wytwarza szeroki asortyment wyrobów z tworzyw sztucznych dla gospodarstw domowych (m.in. artykuły kuchenne, stołowe i toaletowe), budownictwa (drzwi, okna, żaluzje, płyty, rury, artykuły sanitarne, linoleum) oraz przemysłu opakowaniowego (torebki, worki, pojemniki), co z uwagi na powszechność stosowania, jak i coraz częstsze zastępowanie produktami z tworzyw sztucznych wyrobów metalowych, zapewnia jej rynek zbytu; jest to produkcja głównie na potrzeby rynku krajowego (37% przychodów ze sprzedaży eksportowej, dla połowy firm to jedynie 23%). Z punktu widzenia kosztów branży istotne są ceny gazu, stosowanego w procesie technologicznym produkcji tworzyw sztucznych (czyli surowca dla branży), jak i wyrobów z tworzyw sztucznych. Producenci opakowań z tworzyw sztucznych w planach rozwojowych powinni uwzględniać stopniowo malejący popyt na jednorazowe opakowania z foli z uwagi na coraz powszechniejsze zastępowanie ich opakowaniami biodegradowalnymi lub wielokrotnego użytku (trwają prace KE nad dyrektywą zakazującą używania i produkcji torebek foliowych) i związany z tym wzrost kosztów z tytułu inwestycji w technologie produkcji biodegradowalnych opakowań. W kolejnych kwartałach wyniki branży prawdopodobnie będą stabilne, ewentualne osłabienie wiąże się z ryzykiem większego niż oczekiwany osłabienia popytu ze strony gospodarstw domowych; niekorzystnie na wyniki wpływają wysokie ceny gazu, wzrostowy trend cen importowanego surowca, a także wygaśnięcie 30 września 2011 r. ceł antydumpingowych nałożonych na przywóz do UE toreb i worków plastikowych pochodzących z Chin i Tajlandii (nie ma jeszcze wyników postępowania w sprawie wniosku o dokonanie przeglądu złożonego przez 33 unijnych producentów i ich grup reprezentujących 25% unijnej produkcji worków i toreb plastikowych). mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł 12.0 700 10.0 600 % 32 24 500 8.0 400 6.0 16 300 4.0 200 2.0 100 0.0 0 8 0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 5.1 6.8 5.9 4.8 3.7 14.2 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 12.2 16.2 13.7 11.9 10.7 35.9 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.44 1.44 1.53 1.50 1.48 4.14 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.01 1.03 1.09 1.05 0.93 2.72 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 40 40 41 44 43 87 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 62 71 72 71 63 112 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 50 51 52 53 46 93 0.48 0.49 0.48 0.50 0.51 0.83 2.67 1.21 1.24 1.28 1.24 1.27 11.64 11.92 12.99 10.69 12.68 537 548 537 560 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 16 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 23. PRODUKCJA WYROBÓW Z POZOSTAŁYCH SUROWCÓW NIEMETALICZNYCH Wyniki ekonomiczno-finansowe producentów wyrobów z surowców niemetalicznych po trzech kwartałach 2011 r. były dobre, na poziomie zbliżonym do analogicznego okresu poprzedniego roku. Niemniej w trzecim kw. 2011 r., po kilku kwartałach wzrostu przychodów większego niż wzrost kosztów, nastąpiła zmiana trendu - wzrost kosztów był większy niż przychodów, co znalazło odzwierciedlenie w nieco mniejszym wyniku finansowym r/r, jak i wobec poprzedniego kwartału. O wynikach branży decydowały głównie wyniki producentów wyrobów z betonu (28% przychodów działu), szkła (24%), cementu i wapna (21%) oraz ceramicznych materiałów budowlanych (9%). Rentowność sprzedaży, podobna jak rok temu, była silnie zróżnicowana – połowa firm nie osiągnęła średniej działu (ROS dla decyla 5 = 3,7%), zróżnicowanie występowało też zależnie od segmentu produkcji: najwyższy poziom rentowności uzyskali producenci cementu (ROS=21%) i producenci pozostałych wyrobów ceramicznych (ROS=19,3%); relatywnie niską rentowność odnotowali producenci wyrobów betonowych (ROS=3,5%). Płynność finansowa była nadal satysfakcjonująca, wystąpiło korzystne skrócenie okresu rotacji zapasów (o 3 dni) i inkasa należności (o 4 dni), co sygnalizuje poprawę sytuacji kontrahentów, spora rozpiętość (24 dni) między regulowaniem zobowiązań a inkasem należności wskazuje, że producenci nadal kredytują klientów. W ujęciu ilościowym produkcja w okresie trzech kw. 2011 r. wg GUS w większości asortymentów wzrosła: - najwięcej w przypadku masy betonowej (o 37%), elementów silikatowych (o 20%), cementu (o 20%), szkła typu float (o 22%), spoiw gipsowych (o 19%), wyrobów z izolacji termicznej (o 18%); w nieco mniejszej skali w przypadku wapna (o 14%), bloków z betonu (o 10%); cegły budowlanej (o 6%); poziom produkcji był zbliżony do poprzedniego roku w przypadku ceramiki sanitarnej i dachówki ceramicznej; mniej o 5% wyprodukowano pustaków stropowych i o 4% płyt gipsowych. W kolejnych kwartałach wyniki działu będą prawdopodobnie dobre, dzięki utrzymującemu się popytowi ze strony budownictwa infrastrukturalnego, wspieranego dofinansowaniem ze środków UE z perspektywy finansowej 2007-2013, powoli wracającemu popytowi ze strony budownictwa mieszkaniowego oraz stabilnemu popytowi remontowemu; dla wyników producentów korzystny będzie również prawdopodobnie utrzymujący się lekki trend wzrostowy cen ich wyrobów, w przypadku producentów płytek ceramicznych pozytywne jest ostateczne wprowadzenie cła antydumpingowego na przywóz do UE płytek ceramicznych z Chin. Natomiast negatywnie na wyniki branży będą wpływać duża konkurencja oraz wzrost cen energii i gazu, dotkliwy dla energochłonnych technologii. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 -200 -400 14.0 12.0 10.0 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0 32 24 16 8 0 -8 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 7.5 10.1 8.8 8.9 3.7 14.8 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 10.7 14.3 12.5 14.3 8.6 37.2 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.64 1.61 1.63 1.65 1.66 4.84 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.09 1.16 1.18 1.18 1.13 3.79 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 51 44 46 43 39 109 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 57 67 74 70 66 122 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 41 37 43 46 39 100 0.41 0.41 0.42 0.44 0.47 0.90 2.91 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.14 1.16 1.17 1.16 1.27 10.69 11.70 11.19 12.10 12.23 392 411 388 390 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 17 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 24. PRODUKCJA METALI Wyniki finansowe dużych producentów metali na koniec III kw. 2011 r. były zdecydowanie lepsze w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Na przestrzeni I-III kw. 2011 r. przedsiębiorstwa wykazały wzrost przychodów (o ok. 44% r/r), co przy wolniej rosnących kosztach (wzrost o 38% r/r) pozwoliło na wypracowanie najwyższego od ostatniego kwartału 2008 r. zysku netto. Wynik finansowy netto w III kw. 2011 r. wyniósł 537 mln zł wobec 493 mln zł w poprzednim kwartale i 347 mln zł po pierwszych trzech miesiącach 2011 r. W okresie I-III kw. 2011 r. wzrosła zarówno liczba przedsiębiorstw rentownych, jak i udział przychodów przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w łącznych przychodach branży (do 91% po I-III kw. 2011 r. wobec 68% w poprzednim roku). Zwraca uwagę wzrost nakładów inwestycyjnych (o ok. 39% r/r). Na wyniki branży decydujący wpływ mają producenci stali oraz wyrobów hutniczych (tworzą 58% przychodów działu) oraz producenci metali nieżelaznych i odlewnictwa (odpowiednio ok. 18% i 11% przychodów działu). Po I-III kw. 2011 r. wszystkie te segmenty wykazały wzrost przychodów i poprawę wyniku finansowego, niemniej najbardziej znacząca dla branży była poprawa relacji przychodów producentów żelaza i stali do kosztów (w których 70% stanowią koszty materiałów) przekładająca się na ok. 665 mln zł zysku ze sprzedaży wobec ponad 357 mln zł straty w analogicznym okresie poprzedniego roku. W kolejnych kwartałach można oczekiwać utrzymania się dobrej sytuacji hutnictwa wobec rosnącego krajowego zużycia stali (wzrost o 19% r/r w okresie I-III kw. 2011 r.), a stałe poszerzanie oferty produktowej powinno osłabić negatywny wpływ okresowego obniżenia popytu zagranicznego. Prawie połowa zużycia stali przypada na budownictwo i powiązany z nim przemysł konstrukcji stalowych, które potrzebują stali m.in. do kontynuacji wielkich inwestycji infrastrukturalnych i mogą korzystać z dofinansowania z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Realizacja dużych projektów drogowych pozytywnie wpływa na popyt na stal budowlaną. Odnotowany w okresie I-III kw. 2011 r. relatywnie wysoki poziomu nakładów inwestycyjnych w branży produkcji metali również może pozytywnie wpłynąć (poprzez wzrost produkcji) na przyszłe wyniki przedsiębiorstw. Negatywnie na wyniki branży może wpłynąć wzrost cen energii zwiększający koszt produkcji (jedna z bardziej energochłonnych branż; koszty energii, w zależności od wyrobu sięgają do 25% całości kosztów wytwarzania); problemem dla branży jest również nieprzestrzeganie przez polski resort finansów unijnej dyrektywy dotyczącej możliwości zwalniania z akcyzy firm, w których koszty energii w procesach elektrolitycznych i metalurgicznych przekraczają 3% wartości produkcji. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł 14.0 600 12.0 500 % 80 60 400 10.0 300 8.0 200 6.0 100 40 20 0 4.0 -100 2.0 -200 0.0 -300 0 -20 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 0.9 -0.8 0.8 4.1 2.9 12.3 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 1.5 -1.2 1.4 8.2 10.5 41.1 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.67 1.51 1.35 1.71 1.26 3.61 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.11 1.07 0.88 1.16 0.81 2.48 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 57 53 51 50 38 82 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 46 57 57 52 54 88 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 60 64 59 53 47 103 DR (WZA) Współczynnik długu 0.44 0.46 0.46 0.44 0.60 1.00 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.18 1.10 1.04 1.25 1.15 3.00 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 6.41 3.90 6.59 11.46 10.83 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 158 165 157 152 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 18 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 25. PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW GOTOWYCH (bez maszyn i urządzeń) Wyniki ekonomiczno-finansowe dużych producentów wyrobów z metalu na koniec III kw. 2011 r. były znacznie lepsze w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Szybszy wzrost przychodów niż wzrost kosztów (odpowiednio o 22% r/r i 20,4% r/r) przyczynił się do poprawy wyniku finansowego (wzrost o prawie 53% wobec wyniku z I-III kw. 2010 r. oraz wzrost o ok. 35% w porównaniu do zysku uzyskanego w II kw. 2011 r.). Producenci wyrobów z metalu są spolaryzowani; prawie 1/2 przychodów generują wielkie podmioty, zatrudniające powyżej 250 osób (m.in. Rafako czy CAN PACK). Branża wytwarza szeroki asortyment wyrobów metalowych, w większości na potrzeby rynku krajowego (ok. 41% produkcji kierowana jest na eksport, chociaż np. w produkcji wytwornic z pary udział sprzedaży eksportowej wyniósł 57% przychodów). Na poprawę ogólnej oceny działu w okresie I-III kw. 2011 r. w największym stopniu wpłynął wzrost wyników (o prawie 40% r/r) producentów pozostałych gotowych wyrobów metalowych (m.in. elementy torów kolejowych, pojemniki, opakowania, metalowe art. gosp. domowego), generujących ponad 32% przychodów działu oraz równie wysoki wzrost wyników (o prawie 37% r/r) producentów metalowych elementów konstrukcyjnych dla budownictwa przemysłowego (m.in. urządzenia dźwigowe i podnośnikowe, produkcja prefabrykowanych budynków, baraków, pawilonów wystawowych itp.) oraz budownictwa infrastrukturalnego (wieże, maszty, kratownice, mosty) i mieszkaniowego (metalowe drzwi, okna, ramy, okiennice, żaluzje, bramy), mających 30% udział w przychodach branży. Niemniej pierwsze 9 m-cy 2011 r. były korzystnym okresem dla prawie wszystkich segmentów produkcji metalowych wyrobów gotowych, w tym firm zajmujących się obróbką (grawerowanie, spawanie itp.) metalu (generują ok. 16% przychodów działu), jak również przedsiębiorstw zajmujący się produkcją wyrobów nożowniczych, sztućców i narzędzi, które na koniec III kw. 2011 r. prawie potroiły zysk netto w porównaniu do wyników z 2010 r. W kolejnych kwartałach można oczekiwać utrzymania się dobrych wyników producentów metalowych wyrobów gotowych dzięki utrzymującemu się popytowi ze strony budownictwa infrastrukturalnego (odbiorca 1/5 produkcji branży), w części współfinansującego realizowane inwestycje ze środków funduszy UE (drogi, wodociągi, tory kolejowe) oraz dzięki finalizowaniu kontraktów związanych z budową stadionów i obiektów towarzyszących EURO 2012; konstrukcje metalowe wykorzystywane są przy budowie mostów, wiaduktów, barier, poręczy i ekranów akustycznych. Negatywnie na wyniki branży mogą wpłynąć wysokie koszty surowca oraz możliwe okresowe osłabienie popytu na rynkach zagranicznych przekładające się na niższą sprzedaż eksportową wyrobów metalowych. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy 16.0 14.0 Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 1200 32 1000 24 12.0 800 10.0 16 600 8.0 8 6.0 400 4.0 0 200 2.0 -8 0 0.0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 4.8 6.0 5.0 6.3 4.2 15.5 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 10.8 14.6 11.6 14.7 12.4 48.3 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.40 1.42 1.40 1.46 1.53 4.36 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.92 0.94 0.93 0.98 1.03 3.18 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 52 52 54 53 44 112 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 62 66 69 70 59 112 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 56 53 59 58 43 106 0.50 0.52 0.51 0.51 0.51 0.89 3.57 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.25 1.28 1.26 1.31 1.41 10.29 11.54 10.78 12.38 15.09 957 1 020 954 980 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 19 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 26. PRODUKCJA KOMPUTERÓW I WYROBÓW ELEKTRONICZNYCH Z uwagi na niższy popyt zagraniczny, przychody producentów komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych w okresie I-III kw. 2011 r. zmniejszyły się o 17% r/r; w takim samym stopniu spadły koszty działalności. Wynik finansowy netto zwiększył się o 53% r/r, co wpłynęło na poprawę rentowności całej branży. III kw. ub. r. przyniósł stratę na działalności ze względu na wyższą dynamikę wzrostu kosztów niż przychodów w stosunku do II kw. ub. r. (przychody zwiększyły się o 3%, koszty o 7% kw/kw). Na wyniki działu mają wpływ przede wszystkim wyniki osiągnięte przez producentów elektronicznego sprzętu powszechnego użytku (13% ogółu firm, 48% przychodów, 66% wyniku finansowego działu) oraz producentów elektronicznych elementów i obwodów drukowanych (28% ogółu firm, 24% przychodów, 6% zysku netto działu). Udział eksportu w przychodach osiąganych przez producentów komputerów i wyrobów elektronicznych w I-III kw. 2011 r. wynosił 67% (50% w I-III kw. 2010 r.), w tym producentów telewizorów 87% (59% w analogicznym okresie 2010 r.). Mniejszy popyt na sprzęt RTV spowodował, ze przychody ze sprzedaży uzyskane przez producentów telewizorów zmniejszyły się w okresie I-III kw. 2011 r. o 8% w porównaniu z analogicznym okresem 2010 r., równocześnie koszty zostały ograniczone o 11%, co wpłynęło na znaczący wzrost wyniku finansowego i poprawę wskaźników rentowności [ROS=2,5% wobec (-0,2%) na koniec III kw. 2010 r.). Według danych GUS w okresie I-III kw. 2011 r. produkcja odbiorników telewizyjnych w Polsce osiągnęła poziom 16 mln sztuk i była o 9% niższa w porównaniu z I-III kw. 2010 r. Proeksportowy charakter produkcji powoduje, że wyniki producentów elektroniki są uwarunkowane sytuacją za granicą. 2012 r., ze względu na słabe nastroje konsumentów i spowolnienie gospodarcze w strefie euro, przyniesie osłabienie popytu na sprzedaż eksportową elektroniki i pogorszenie wyników wytwórców. Wyższemu eksportowi sprzyjać będzie jednak słaby złoty. Na rynku krajowym, wobec niskiego tempa wzrostu popytu konsumpcyjnego, trudno oczekiwać zwiększenia wydatków konsumentów na zakup sprzętu elektronicznego. Wdrożenie Rekomendacji T i związana z tym trudniejsza dostępność kredytów może przyczynić się do mniejszej sprzedaży sprzętu RTV w systemie ratalnym (na raty sprzedaje się 25–35% sprzętu AGD/RTV). Impulsem do zwiększenia sprzedaży będą zbliżające się mistrzostwa Europy w piłce nożnej oraz konieczność wymiany sprzętu na nowocześniejszy ze względu na wymogi telewizji cyfrowej (wyłączenia telewizji analogowej przebiegają w kilku etapach, termin ostatniego etapu przypada na koniec lipca 2013 r.). mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 14.0 600 96 12.0 500 80 10.0 400 64 300 48 200 32 100 16 8.0 6.0 4.0 0 2.0 -100 -16 0.0 -200 -32 0 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 2.0 2.6 1.0 1.8 4.2 16.0 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 7.3 11.4 4.9 7.8 10.3 37.4 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.52 1.19 1.19 1.26 1.66 7.30 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.17 0.82 0.83 0.89 1.04 5.16 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 35 46 42 42 56 126 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 92 73 76 76 56 104 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 75 98 95 83 33 99 0.56 0.65 0.67 0.60 0.46 0.91 6.46 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.61 1.14 1.18 1.34 1.54 13.00 14.31 10.59 15.66 27.87 155 172 156 150 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 20 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 27. PRODUKCJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH Wyniki ekonomiczno-finansowe producentów urządzeń elektrycznych po I-III kw. 2011 r. były słabsze niż w analogicznym okresie poprzedniego roku, co było skutkiem niekorzystnej relacji przychodów do kosztów (w których ok. 60% stanowią koszty materiałów). W produkcji urządzeń elektrycznych prawie połowę kosztów działalności operacyjnej stanowią zakupy z importu, co przy osłabianiu się złotego negatywnie wpływa na wyniki branży. Po III kw. 2011 r. wzrost przychodów był niższy niż wzrost kosztów (odpowiednio o 5,3% i 6,4%), co wpłynęło na spadek wyniku finansowego (o prawie 11% r/r), niemniej warto zwrócić uwagę, że w III kw. 2011 r., po raz pierwszy w 2011 r., przychody i wynik finansowy branży zaczął znowu rosnąć. Po I-III kw. 2011 r. bieżąca płynność finansowa była na akceptowalnym poziomie, ale wciąż zbyt niski był poziom podwyższonej płynność finansowej. W strukturze przychodów działu dominują wielkie firmy, zatrudniające powyżej 250 osób (m.in. Philips, Indesit, ABB, Polar-Whirlpool, LG Electronics, Electrolux, Zelmer, Amica Wronki, FagorMastercook),, niemniej liczni są też mniejsi producenci urządzeń elektrycznych. Wysoki poziom internalizacji branży (prawie 70% generują firmy z udziałem kapitału zagranicznego) sygnalizuje konkurencyjność wyrobów produkowanych w Polsce, która już od kilku lat jest największym producentem sprzętu AGD w Europie. Branża obejmuje produkcję: urządzeń wytwarzających energię elektryczną, aparatury rozdzielczej i sterowniczej energii elektrycznej, elektrycznego sprzętu oświetleniowego i sygnalizacyjnego oraz sprzętu gospodarstwa domowego. Ten ostatni obszar (przeznaczający 65% produkcji na eksport) generuje 37% przychodów działu. Po I-III kw. 2011 r. producenci AGD wykazali znaczny spadek sprzedaży i wyniku finansowego, dlatego poprawa sytuacji w innych segmentach branży (np. producenci kabli oraz sprzętu instalacyjnego wykazali ponad trzykrotny wzrost wyniku finansowego) tylko w części zdołała poprawić ogólną cenę branży. W kolejnych kwartałach można oczekiwać wzrostu krajowego rynku sprzętu gospodarstwa domowego (adekwatnie do zwiększania przez koreański koncern Samsung produkcji pralek i lodówek oraz rosnącej produkcji kuchni przez Amicę). Wprowadzanie nowych linii wzorniczych powinno osłabić negatywny wpływ oczekiwanego obniżenia popytu zagranicznego. Popyt na energooszczędne komponenty podtrzymują m.in. unijne działania na rzecz energooszczędności oraz konieczna modernizacja starych sieci i urządzeń energetycznych. Dlatego też część producentów aparatury elektrycznej inwestuje w nowe technologie dla energetyki i automatyki, starając się oferować produkty, które pozwolą klientom przemysłowym oraz zakładom użyteczności publicznej zwiększyć efektywność przy zminimalizowaniu oddziaływania na środowisko. Negatywnie na poziom realizowanej marży mogą wpłynąć utrzymujące się wysokie ceny surowców (w tym blachy i plastiku). mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 14.0 700 24 12.0 600 20 10.0 500 8.0 400 6.0 300 4.0 200 8 2.0 100 4 0 0 0.0 16 12 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 5.3 6.2 5.3 4.4 3.8 14.7 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 19.0 22.0 19.5 14.7 11.0 46.1 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.34 1.30 1.29 1.27 1.88 5.02 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.96 0.96 0.90 0.90 1.14 3.34 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 37 36 42 43 54 111 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 69 69 74 82 75 118 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 65 67 70 72 43 108 0.55 0.57 0.58 0.58 0.45 0.82 5.51 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.25 1.21 1.22 1.20 1.73 23.53 15.95 25.56 13.79 23.76 265 268 264 258 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 21 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 28. PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ Wyniki finansowe producentów maszyn, urządzeń i narzędzi mechanicznych były po I-III kw. 2011 r. zbliżone do wykazanych w analogicznym okresie roku poprzedniego. Branża jest silnie zróżnicowana, na jej ocenę decydujący wpływ mają producenci maszyn ogólnego przeznaczenia (głównie silników i turbin), generujący prawie 36% przychodów działu. W przychodach działu wysoki (61%) udział mają firmy zatrudniające powyżej 250 osób (m.in. Fasing; Kopex, Famur, POLNA, ALSTOM); relatywnie wysoki poziom internalizacji branży (prawie 50% przychodów działu generują firmy z przewagą kapitału zagranicznego) sygnalizuje konkurencyjność wyrobów produkowanych w Polsce. Produkcja działu w znacznej części kierowana jest na rynek krajowy (47% przychodów z eksportu, choć w produkcji maszyn ogólnego przeznaczenia udział eksportu sięga nawet 63% przychodów ogółem). Na przestrzeni I-III kw. 2011 r. nastąpił nieznaczny wzrost przychodów (o 0,6% r/r), co przy szybciej rosnących kosztach (o 0,8% r/r) wpłynęło na niewielki spadek wyniku finansowego (o ok. 3% r/r), niemniej poziom rentowności sprzedaży utrzymał się powyżej średniej dla przemysłu. Zwraca również uwagę, że w okresie lipiec-wrzesień 2011 r. nastąpiła wyraźna poprawa relacji przychodów do kosztów. Po I-III kw. 2011 r. płynność finansowa, zarówno bieżąca jak i podwyższona, była na satysfakcjonującym poziomie. Dłuższy cykl rotacji zapasów (o 4 dni) świadczy o pogorszeniu sprawności działania. W kolejnych kwartałach popyt na wyroby i usługi branży będzie adekwatny od rozwoju sytuacji gospodarczej wpływającej na poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych i kształtującej potrzeby uzupełnienia i rozbudowy parku maszynowego przedsiębiorstw. Wraz z coraz większym zapotrzebowaniem na urządzenia do produkcji zarówno standardowej, jak i ekologicznej energii oraz ciepła zwiększa się zainteresowanie krajowych wytwórców inwestycjami w produkcję m.in. wiatraków i turbin, zwłaszcza że jest to działalność, która może być dofinansowywana z programów UE. Powracająca koniunktura na rynku wydobywczym, przy jednoczesnym utrzymywaniu się cen węgla na relatywnie wysokim poziomie, pozwala spółkom węglowym przeznaczać wyższe kwoty na maszyny i urządzenia górnicze, co przekłada się na ożywienie w zakresie zamówień od kopalń i powinno korzystnie wpłynąć na wyniki tego segmentu branży. Wciąż nie widać poprawy perspektyw producentów z segmentu silników okrętowych przy ograniczonych możliwościach znalezienia alternatywnych odbiorców za granicą. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy 10.0 9.0 8.0 7.0 6.0 5.0 4.0 3.0 2.0 1.0 0.0 Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 600 4 500 0 -4 400 -8 300 -12 200 -16 100 -20 0 -24 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 5.4 5.5 5.6 5.6 3.7 16.7 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 12.2 13.1 12.9 12.6 10.3 45.1 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.51 1.49 1.57 1.63 1.88 5.43 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.95 0.95 0.98 0.99 1.02 3.89 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 58 61 62 66 69 159 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 60 57 62 62 56 108 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 53 59 53 52 41 98 0.47 0.52 0.49 0.49 0.45 0.88 4.06 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.31 1.27 1.33 1.35 1.60 12.25 12.14 12.76 14.29 17.59 539 598 541 496 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 22 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 29. PRODUKCJA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I PRZYCZEP (bez motocykli) Wyniki ekonomiczno-finansowe producentów samochodów oraz producentów części i akcesoriów do pojazdów silnikowych były po I-III kw. 2011 r. wyraźnie lepsze niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Produkcję działu tworzą w połowie producenci pojazdów samochodowych oraz producenci części i akcesoriów, realizujący sprzedaż głównie na rynkach zagranicznych (80% przychodów ze sprzedaży eksportowej w przypadku producentów samochodów; 65% w przypadku producentów części). W strukturze przychodów działu przeważają wielkie firmy (FIAT Auto Poland; General Motors Manufacturing Poland; Volkswagen Poznań) z dominującym udziałem kapitału zagranicznego. W ciągu I-III kw. 2011 r. wyprodukowano w Polsce mniej o ok. 4% r/r samochodów (wypadkowa spadku produkcji o ok. 10% pojazdów osobowych i wzrostu o ponad 20% samochodów dostawczych), niemniej wolniej rosnące koszty produkcji wpłynęły na wzrost marż ze sprzedaży. Na przestrzeni I-III kw. 2011 r. nastąpił wzrost wyniku finansowego netto (o prawie 21% r/r) i poprawa rentowności. Wzrosła zarówno liczba przedsiębiorstw rentownych, jak i udział przychodów przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w łącznych przychodach branży (90% po I-III kw. 2011 r. wobec 76% rok wcześniej). Poprawa wyników branży została osiągnięta dzięki znacznemu wzrostowi zysków w produkcji części i akcesoriów (wzrost o prawie 26% r/r), jak i wyższym wynikom producentów pojazdów samochodowych (wzrost o ok. 3% r/r). Nastąpił wzrost nakładów inwestycyjnych (o ok. 58% r/r), mogący pozytywnie wpłynąć (poprzez wzrost produkcji) na przyszłe wyniki branży. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że poprawa sytuacji branży na przestrzeni pierwszych 9 mcy 2011 r. była efektem wysokich zysków osiąganych przez producentów przez I połowę roku. W miesiącach lipiec-wrzesień 2011 r. zaczęła przeważać niekorzystna tendencja szybszego wzrostu kosztów niż przychodów (odpowiednio o 20,4% r/r i 18,9% r/r) znacznie obniżająca kwartalny wynik finansowy branży. W kolejnych kwartałach można oczekiwać pogorszenia warunków rynkowych dla produkcji samochodów. Obniżenie popytu zagranicznego na produkcję z Polski, przy niskim popycie krajowym, może negatywnie wpłynąć na bilans produkcji krajowych koncernów samochodowych. Niemniej wyniki branży będą wspierane przez rozbudowę mocy produkcyjnych fabryk części samochodowych (na koniec listopada 2011 r. co piąty prowadzony przez PAIiIZ zagraniczny projekt inwestycyjny dotyczył tego segmentu branży motoryzacyjnej, a nowe inwestycje szacowane na ok. 2 mld euro mają pozwolić na stworzenie prawie 12 tys. nowych miejsc pracy w motoryzacji). Uniezależnienie segmentu części i akcesoriów do pojazdów od krajowej produkcji samochodów i wciąż rosnące inwestycje i rozbudowa istniejącego potencjału produkcyjnego pozwalają oczekiwać dalszego wzrostu wyników produkcji części i akcesoriów do pojazdów. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł 35.0 1800 30.0 1600 % 24 20 1400 25.0 1200 20.0 1000 15.0 800 16 12 600 10.0 8 400 5.0 0.0 200 4 0 0 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 3.7 3.8 4.2 4.3 4.6 15.7 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 14.1 15.4 16.5 12.4 14.2 52.6 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.35 1.34 1.42 1.35 1.59 4.64 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.06 1.06 1.11 1.06 1.04 3.59 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 24 23 24 25 38 112 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 52 55 51 52 54 94 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 57 57 56 57 44 104 DR (WZA) Współczynnik długu 0.54 0.58 0.54 0.48 0.52 0.91 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.18 1.15 1.21 1.15 1.35 3.66 17.60 16.51 19.28 13.84 19.76 291 311 291 312 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 23 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 31. PRODUKCJA MEBLI Wyniki ekonomiczno-finansowe branży meblarskiej po trzech. kw. 2011 r. były słabsze niż rok temu. Po kilku kwartałach lekkiego trendu wzrostowego, osłabła dynamika wzrostu przychodów i kosztów przy niekorzystnym większym wzroście kosztów r/r, co może się wiązać z wysokimi cenami surowca. Wynik finansowy w III kw. 2011 r. był nieco mniejszy niż rok temu, jednocześnie wyraźnie wyższy niż w poprzednim kwartale. Korzystnie na wynik finansowy branży wpływa zamykanie kontraktów dla potrzeb EURO 2012 (siedziska stadionowe na wyposażenie stadionów), jak i obiektów sportowych budowanych z dofinansowaniem ze środków UE. Na wyniki działu decydujący wpływ mają producenci pozostałych mebli – w okresie trzech kw. 2011 r. wytworzyli 83% jego przychodów, pozostałe przychody wygenerowali producenci mebli biurowych, mebli kuchennych i materaców. Po trzech kw. 2011 r. rentowność branży kształtowała się nieco poniżej średniej dla przemysłu ogółem; rentowność połowy producentów mebli była mniejsza (D5=2,6%) niż przeciętna dla branży ogółem, co wskazuje na polaryzację producentów. Płynność finansowa bieżąca była satysfakcjonująca, podwyższona nieznacznie poniżej granicy akceptowalnego poziomu. W ujęciu ilościowym produkcja ważniejszych wyrobów branży w okresie trzech kw. 2011 r. wg danych GUS wzrosła r/r w przypadku mebli tapicerskich (o 22%), drewnianych do kuchni (o 6%) i do pokoi dziennych (o 4%), a do sypialni (o 6%). Dla wyników branży istotny jest popyt zagraniczny - Polska jest wśród 4 największych światowych eksporterów mebli; po trzech kw. 2011 r. 64% przychodów branży pochodziło ze sprzedaży eksportowej, dla połowy firm było to 39%, w porównaniu z analogicznym okresem 2010 r., jak i poprzednim kwartałem nastąpił wzrost o kilka pkt. proc., eksportowi mebli sprzyjały tendencje deprecjacyjne złotego. W kolejnych kwartałach sytuacja producentów mebli raczej nie zmieni się: spowolnienie w strefie euro przełoży się prawdopodobnie na stabilizację produkcji eksportowej, sprzyjać jej będzie nadal osłabienie złotego w I poł. 2012 r. względem USD i euro, również na rynku krajowym nie należy oczekiwać większych zmian z uwagi na słabsze tempo wzrostu dochodów ludności; popyt może też być ograniczany wzrostem cen mebli związanym ze wzrostowym trendem cen surowca, tj. drewna oraz płyt wiórowych i drewnopochodnych; niekorzystna dla branży jest także konkurencja o drewno z energetyką (zobowiązaną do wykorzystywania biomasy do produkcji energii w celu ograniczania emisji dwutlenku węgla). Negatywnie na wielkość popytu krajowego będzie wpływać osłabienie sprzedaży w systemie ratalnym z uwagi zaostrzoną ocenę zdolności kredytowej zgodnie z obowiązującą Rekomendacją T. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 7.0 350 32 6.0 300 24 5.0 250 16 4.0 200 8 3.0 150 0 2.0 100 -8 1.0 50 -16 0 -24 0.0 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 5.2 5.5 5.5 4.0 2.6 10.6 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 13.5 17.2 14.1 11.6 8.6 44.8 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.55 1.16 1.48 1.55 1.45 4.08 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.96 0.78 0.93 0.98 0.92 3.07 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 44 37 44 43 37 93 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 43 49 50 49 45 86 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 39 38 40 43 39 94 0.46 0.54 0.47 0.50 0.51 1.00 3.29 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.24 1.06 1.22 1.26 1.34 11.99 10.67 9.39 11.23 14.15 429 453 428 407 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 24 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 35.1 WYTWARZANIE, PRZESYŁANIE, DYSTRYBUCJA I HANDEL ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ W okresie I-III kw. 2011 r. wyniki sektora energetycznego poprawiły się w stosunku do analogicznego okresu 2010 r. Przychody ogółem wzrosły o 10%, natomiast koszty ich uzyskania o 8% r/r, w rezultacie wynik finansowy netto był o 1/3 wyższy niż uzyskany w I-III kw. 2010 r. a rentowność sprzedaży netto poprawiła się z 10,7% do 12,8%. III kw. ub. r. przyniósł sezonowe pogorszenie sytuacji branży, zmniejszenie przychodów względem II kw. ub. r. o 14%, przy mniejszych o 5% kosztach, co w rezultacie spowodowało spadek zysku netto o 56% kw/kw. W I-III kw. 2011 r., produkcja energii wzrosła o 4,6% a zużycie krajowe 1,8% r/r. Nadmiar wyprodukowanej energii elektrycznej w kraju został zbilansowany wyższą wymianą z zagranicą, eksport w okresie trzech kw. zwiększył się o 44% r/r. 45% energii wyprodukowano w elektrowniach opartych na węglu kamiennym, natomiast 33% - na węglu brunatnym. Średnia cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na koniec września 2011 r. zwiększyła się o 5% w porównaniu z ceną na koniec września 2010 r., z kolei dla podmiotów gospodarczych spadła o 0,5%. W krótkiej perspektywie zużycie energii przez przemysł może zmniejszyć się z uwagi na ograniczenie produkcji przez branże energochłonne w sytuacji spowolnienia gospodarczego. Wpłynie to niekorzystnie na wyniki ekonomiczno-finansowe elektroenergetyki. Jednocześnie sezon grzewczy przyczyni się do zwiększenia zużycia prądu w I kw. 2012 r. Czynnikiem negatywnym będzie wzrost cen surowców (węgiel, gaz) do produkcji energii elektrycznej, niemniej znaczna część wzrostu kosztów surowców zostanie przerzucona na odbiorców końcowych energii. Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych są regulowane przez Urząd Regulacji Energetyki, dlatego podwyżka cen jest niższa od wnioskowanej przez sprzedawców energii i wynosi od 1 stycznia 2012 r. 5,1% (do zatwierdzenia pozostały dwie taryfy sprzedawców energii - działającego na Mazowszu RWE oraz śląskiego Vattenfall Sales Poland). Taryfa za dystrybucję energii dla gospodarstw domowych zwiększyła się o 6,2%, w rezultacie rachunki odbiorców indywidualnych wzrosną w 2012 r. średnio o 5,7%. Zyski operacyjne grup energetycznych w br. znacząco zmniejszą się z powodu braku rekompensat za przedterminowe rozwiązanie KDT-ów. W 2012 r. kontynuowana będzie prywatyzacja energetyki mająca na celu pozyskanie środków na sfinansowanie niezbędnych inwestycji. Na rozstrzygnięcie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów czeka sprawa zablokowanej przez UOKiK transakcji wartej 7,5 mld zł, czyli zakupu 84,19% akcji Energi przez PGE. Przewiduje się ponowne uruchomienie procedury prywatyzacyjnej Enei w celu sprzedaży większościowego pakietu akcji grupy na rzecz inwestora branżowego lub w ofercie giełdowej. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 40.0 7000 40 35.0 6000 32 30.0 5000 24 25.0 16 4000 20.0 8 3000 15.0 10.0 2000 5.0 1000 0.0 0 0 -8 -16 -24 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 9.7 8.7 10.7 12.8 8.5 28.9 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 8.5 9.6 9.7 10.5 11.4 41.6 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.74 1.47 1.89 1.84 2.54 6.75 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.61 1.31 1.73 1.64 2.05 6.67 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 9 9 10 11 9 54 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 39 34 35 29 33 57 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 29 26 25 19 20 54 0.29 0.30 0.28 0.26 0.32 0.76 3.41 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 0.98 0.94 0.98 0.99 1.03 29.45 24.97 32.08 37.12 149.72 71 95 71 69 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 25 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 41. ROBOTY BUDOWLANE ZWIĄZANE ZE WZNOSZENIEM BUDYNKÓW Wyniki ekonomiczno-finansowe budownictwa kubaturowego były po trzech kw. 2011 r. słabsze niż rok temu, są one wypadkową wyników firm zajmujących się wznoszeniem budynków (93% przychodów działu) oraz firm deweloperskich. Rynek jest mniejszy w stosunku do sytuacji sprzed roku (spadek przychodów i kosztów w III kw. odpowiednio o 19% i 17% r/r); zmalał też wynik finansowy (o prawie połowę r/r), niemniej jego dodatni poziom w II i III kw. wobec straty w I kw. 2011 r. może oznaczać dostosowanie do obecnej sytuacji mniejszego popytu. Gorsze wyniki osiągnął dominujący segment firm zajmujących się wznoszeniem budynków (ROS=2,2% wobec 5,0% rok temu), firmy deweloperskie odnotowały nieco lepsze wyniki, jednak słabe na tle ostatnich lat (ROS=9,7% wobec odpowiednio 11,7%). Po trzech kw. 2011 r. 69% firm działu było rentowne (wobec 70%), 87% w przypadku firm deweloperskich (76% rok temu). Płynność finansowa pozostała akceptowalna; zwraca uwagę długa rotacja zapasów, a także wydłużenie inkasa należności, które sygnalizuje problemy płynnościowe kontrahentów. Branża odczuwa skutki stagnacji budownictwa mieszkaniowego i koniunkturalnego wyhamowania budownictwa przemysłowego i komercyjnego; negatywnie oddziaływał także powrót trendu lekkiego wzrostu cen materiałów. W perspektywie nadchodzących kwartałów prawdopodobnie będzie następować niewielka poprawa w budownictwie kubaturowym. Czynnikiem podtrzymującym popyt na usługi budowlane jest finalizowanie obiektów dla potrzeb EURO 2012. Niekorzystne z punktu widzenia firm budowlanych są możliwe ograniczenia wydatków inwestycyjnych jednostek samorządów terytorialnych na obiekty użyteczności publicznej w kontekście problemów finansów publicznych. Liczba mieszkań oddanych do użytku ogółem w całym 2011 r. prawdopodobnie wyniesie 120-130 tys. mieszkań (wobec 135 tys. w 2010 r.; 160 tys. w 2009 r.), obserwowany od kilku kwartałów wzrost liczby rozpoczynanych mieszkań może skutkować powolną poprawą. Firmy deweloperskie będą nadal funkcjonowały w trudnym otoczeniu (duże zasoby niesprzedanych mieszkań i rosnąca podaż nowych mieszkań przy osłabionym popycie na skutek zaostrzonej oceny zdolności kredytowej, wzrostu kosztów kredytów i wygaszania programu „Rodzina na swoim”). Taka relacja popytu i podaży skutkuje presją na utrzymanie trendu spadkowego cen mieszkań w kilku najbliższych kwartałach. Czynnikiem zaburzającym informacje o relacji popytu i podaży na rynku deweloperskim mogą być trudne do przewidzenia zachowania na rynku w okresie bezpośrednio przed wejściem w życie 29.04.2012 r. tzw. ustawy deweloperskiej uchwalonej 16.09.2011 r.; jej szybkie wejście w życie może przyspieszyć decyzje firm o sprzedaży projektów słabo zaawansowanych (zanim zaczną obowiązywać nowe przepisy). Ten impuls regulacyjny może przejściowo zwiększyć ruch na rynku mieszkań, nieadekwatnie do jego obecnej sytuacji. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 -100 18.0 16.0 14.0 12.0 10.0 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0 24 16 8 0 -8 -16 -24 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 5.5 6.2 5.4 2.7 1.7 11.8 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 16.7 17.0 15.4 8.0 5.5 54.7 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.81 1.85 1.69 1.67 1.38 3.87 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.24 1.13 1.11 1.06 1.00 2.61 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 72 95 81 91 25 211 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 64 73 78 85 73 155 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 69 64 74 73 58 126 DR (WZA) Współczynnik długu 0.66 0.62 0.66 0.68 0.63 0.95 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.65 2.01 1.61 1.94 1.70 9.22 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 7.40 10.50 9.68 5.19 6.73 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 749 814 743 691 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 26 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 42. ROBOTY ZWIĄZANE Z BUDOWĄ OBIEKTÓW INŻYNIERII LĄDOWEJ I WODNEJ Wyniki ekonomiczno-finansowe budownictwa inżynieryjnego (obejmuje budowę m.in. autostrad, dróg, ulic, dróg szynowych, wiaduktów, płyt lotnisk, systemów i sieci wodno - kanalizacyjnych, linii elektroenergetycznych i telekomunikacyjnych; wyniki firm drogowych to ok. 72% przychodów działu) po trzech kw. 2011 r. cechowała wysoka dynamika przychodów i kosztów (wzrost odpowiednio o 33% i o 34% r/r). W III kw. 2011 r. branży sprzyjał wydłużony sezon budowlany dzięki warunkom atmosferycznym, korzystnym dla prac na otwartej przestrzeni. Niemniej w okresie trzech kw. 2011 r. nastąpiło obniżenie wyniku finansowego netto związane z niskimi marżami w sytuacji dużej konkurencji na rynku budowlanym. Na wyniki działu negatywnie wpływa materializowanie się problemów firm wygrywających w ostatnich dwóch latach przetargi dzięki bardzo niskim cenom. W warunkach ponownego lekkiego trendu wzrostowego cen materiałów budowlanych, wzrostu cen energii i transportu, a także deficytu niektórych specjalistów budowlanych, pojawiła się trudność terminowego i jakościowego realizowania umów, przekładająca się negatywnie na koszty firm. Zwraca uwagę ponownie większy od II kw. 2011 r. wzrost kosztów niż wzrost przychodów. Po trzech kw. 2011 r. stratę odnotowało 54% firm ogółem (58% na koniec III kw. 2010 r.), w III kw. 2011 r. branża odnotowała wynik finansowy gorszy niż rok wcześniej, wyższy jednak wobec poprzedniego kwartału. Bieżąca płynność finansowa branży była zadowalająca, szybka kształtowała się poniżej tego poziomu, zwraca uwagę wydłużający się okres regulowania zobowiązań. W nadchodzących kwartałach wyniki branży powinny być lepsze z uwagi na szeroki front realizowanych robót infrastrukturalnych, współfinansowanych ze środków perspektywy finansowej UE 2007-2013, przy presji zbliżającego się EURO 2012, jak i mobilizacji rozliczenia projektów do 2015 r. (warunek unijnego dofinansowania). Niemniej następować będzie kurczenie rynku (w efekcie prawdopodobnie zmniejszenie zatrudnienia o kilka procent w stosunku do 2011 r.) i konieczność szukania nowych obszarów aktywności przez firmy budowlane. W 2012 r. GDDiA ma zapłacić za faktury ok.29 mld zł, w kolejnych latach ta kwota wyniesie ok.10 mld zł rocznie, a w sytuacji zdecydowanego zmniejszania się liczby nowych kontraktów drogowych (po ostatnich latach, rekordowych pod względem ich liczby, w 2012 r. nie jest przewidywane ogłaszanie nowych przetargów), firmy budowlane poszukają nowych źródeł przychodów – stają się nimi budowa infrastruktury kolejowej (rynek kontraktów dla kolei szacowany na ok. 10 mld w l.2011-12 mld), budowle energetyczne (wg szacunków 2012 r. podpisane będą kontrakty na ok. 48 mld z ) i rynek utylizacji śmieci. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 56 48 40 32 24 16 8 0 -8 -16 -24 -32 700 600 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 16.0 14.0 12.0 10.0 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 3.0 4.3 2.3 1.5 0.4 11.2 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 11.7 6.7 8.4 6.7 0.8 41.3 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.36 1.27 1.26 1.16 1.24 3.19 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.20 1.11 1.05 0.94 0.95 2.68 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 16 23 27 30 27 106 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 59 87 88 81 80 148 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 61 71 75 81 63 144 0.60 0.56 0.63 0.69 0.63 0.97 5.18 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.65 1.07 1.87 1.50 1.42 10.95 5.65 9.81 7.51 6.23 682 629 670 682 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 27 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 45. HANDEL HURTOWY I DETALICZNY POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI Wyniki ekonomiczno-finansowe branży po I-III kw. 2011 r. były słabsze niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Pomimo, że na koniec III kw. 2011 r. zysk netto ze sprzedaży pojazdów przekroczył 39 mld zł i był wyższy o 1,7% niż rok wcześniej, to obniżył się poziom rentowności sprzedaży i spadła zarówno liczba przedsiębiorstw rentownych, jak i udział przychodów przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w łącznych przychodach branży (do 75% po I-III kw. 2011 r. wobec 85% w poprzednim roku). Dodatkowo w okresie lipiec-wrzesień 2011 r. zaczęła przeważać niekorzystna tendencja szybszego wzrostu kosztów niż przychodów, znacznie obniżająca kwartalny zysk branży. Obniżeniu uległ i tak już zbyt niski poziom podwyższonej płynności finansowej (QR=0,63), a dłuższy cykl rotacji zapasów (o 4 dni) świadczy o pogorszeniu sprawności działania. Na wyniki branży decydujący wpływ mają sprzedawcy pojazdów samochodowych, generujący prawie ¾ łącznych przychodów działu (pozostała część przychodów pochodzi ze sprzedaży części i akcesoriów). Na przestrzeni I-III kw. 2011 r. sprzedawcy pojazdów odnotowali wzrost przychodów (o 4,7% r/r), niemniej szybszy wzrost kosztów (o 5,1% r/r) negatywnie wpłynął na wynik finansowy (spadek o ponad 17% r/r). Gorsza sprzedaż pojazdów była efektem niższego niż zakładano popytu na samochody ze strony klientów instytucjonalnych i słabego popytu ze strony klientów indywidualnych. Po I-III kw. 2011 r. producenci części i akcesoriów dzięki korzystnej relacji przychodów do kosztów (wzrosty odpowiednio o 14,5% r/r i 13,7% r/r) wykazali znaczną poprawę wyniku finansowego (wzrost o prawie 41%) i rentowność sprzedaży ponad dwukrotnie wyższą niż średnia w handlu hurtowym i detalicznym. W kolejnych kwartałach spowolnienie wzrostu gospodarczego może przełożyć się na zmniejszenie sprzedaży samochodów. Niski popyt krajowy na nowe samochody, dodatkowo ograniczany wciąż relatywnie wysokim importem używanych samochodów, skutkuje spadkiem liczby rejestrowanych pojazdów (w I-III kw. 2011 r. spadek o 6% r/r), co oznacza niższy popyt na części do pojazdów i mniejsze dochody dealerów z serwisu, sprzedaży ubezpieczenia komunikacyjnego, czy prowizji od udzielonego kredytu. Coraz trudniejsze warunki działania powodują nasilanie konkurencji cenowej, co może negatywnie wpłynąć na zyskowność sprzedaży. Stymulująco na rynek sprzedaży pojazdów może wpłynąć rozwój leasingu konsumenckiego wspierający popyt na środki transportu oraz rosnące wymogi ochrony środowiska dające impuls do wymiany samochodu na nowszy (mniej kosztowny w eksploatacji). Natomiast rozwój segmentu części wspierają rosnące inwestycje w rozbudowę krajowych mocy produkcyjnych oraz znaczny udziału starszych samochodów w strukturze importu używanych aut (ok. 47% ma więcej niż 10 lat) generujący zapotrzebowanie na części zamienne. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy 20.0 18.0 16.0 14.0 12.0 10.0 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0 Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 600 40 500 32 24 400 16 300 8 200 0 100 -8 0 -16 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 2.3 1.9 2.0 1.9 1.0 6.5 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 17.3 14.2 14.6 14.8 5.1 28.3 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.31 1.30 1.29 1.28 1.23 2.58 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.75 0.62 0.65 0.63 0.46 1.56 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 39 53 50 54 56 112 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 31 32 33 35 25 67 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 42 47 49 51 42 93 DR (WZA) Współczynnik długu 0.65 0.68 0.67 0.69 0.64 0.91 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.34 1.35 1.33 1.30 1.22 3.73 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 7.18 5.49 6.49 6.11 4.58 61.47 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 415 423 410 393 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 28 . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 46. HANDEL HURTOWY, Z WYŁĄCZENIEM HANDLU POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI Wyniki ekonomiczno-finansowe hurtowni w okresie I-III kw. 2011 r. były nieco słabsze pod względem rentowności niż uzyskane w analogicznym okresie 2010 r. Przychody uzyskane przez handel hurtowy oraz koszty zwiększyły się r/r o 10%. Wynik finansowy netto spadł o 4%, co wpłynęło na lekkie pogorszenie rentowności. Rentowność sprzedaży netto ROS zmniejszyła się z 2,1% do 1,8%. Sytuacja handlu hurtowego w III kw. ub. r. była lepsza niż w II kw. ub. r. Przychody wzrosły kw/kw o 8%, koszty o 7%, natomiast zysk netto zwiększył się 40% w porównaniu z II kw. ub. r. Sprzedaż hurtowa jest jedną z bardziej rozdrobnionych branż (w systemie REGON jest zarejestrowanych prawie 278 tys. hurtowni; 94% z nich stanowią hurtownie o zatrudnieniu do 9 osób). W okresie I-III kw. 2011 r. zbankrutowało 81 firmy hurtowe, tj. 16% ogółu upadłości w kraju. Niewypłacalność w handlu hurtowym jest skutkiem zbyt dużej liczby hurtowników i silnej konkurencji, co przy ograniczonym popycie na towar prowadzi do eliminowania przedsiębiorstw gorzej prosperujących. W najbliższych kwartałach przewidywany niewielki wzrost dochodów gospodarstw domowych oraz utrzymujący się relatywnie wysoki wskaźnik bezrobocia mogą przyczyniać się do utrzymania słabej dynamiki sprzedaży w handlu detalicznym, co bezpośrednio wpłynie na wielkość dostaw hurtowych do sklepów detalicznych. Sytuacja poszczególnych segmentów hurtu jest zróżnicowana zależnie od rodzaju towarów, którymi handluje. Generalnie oczekuje się kontynuacji procesów konsolidacyjnych w handlu hurtowym oraz dalszego rozwoju specjalistycznych hurtowni z dobrą pozycją na lokalnych rynkach. Mniejsze hurtownie będą miały trudności z utrzymaniem na rynku, nie można wykluczyć upadłości części z nich. Ich szansą na przetrwanie może być skoncentrowanie się na niszach lub podjęcie współpracy z ogólnokrajowymi hurtowniami. Ze względu na to, że znaczną część kosztów sprzedaży stanowią koszty logistyki, wzrost cen oleju napędowego i związane z tym wyższe koszty dostaw, będą negatywnie wpływać na rentowność sprzedaży hurtowej. Liderem rynku dystrybucji towarów szybkozbywalnych (FMCG) jest Eurocash, który dodatkowo wzmocnił swoją pozycję po przejęciu w grudniu 2011 r. (za 1,096 mld zł) spółek dystrybucyjnych Tradis od Emperii. Grupa Tradis prowadzi obecnie 7 centrów dystrybucyjnych, 57 hurtowni oraz sieci franczyzowe, w których skupionych jest ok. 4500 niezależnych sklepów. W 2011 r. duże hurtownie rozwijały część detaliczną - Makro Cash&Carry uruchomił sieć detaliczną Odido (w tej chwili sieć liczy 730 placówek), natomiast Tradis tworzy sieć Minutka, która zrzesza ponad 100 sklepów. Emperia, oprócz sprzedaży części dystrybucyjnej, zamierza do końca marca 2012 r. sprzedać część detaliczną – sklepy Stokrotka i Delima. Przychody, koszty i wynik finansowy mld zł 120.0 2500 100.0 2000 80.0 Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 16 8 1500 60.0 1000 40.0 0 500 20.0 0.0 0 -8 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 2.1 1.7 2.1 1.8 1.6 9.1 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 12.3 10.0 11.9 11.3 10.1 43.2 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.33 1.30 1.31 1.36 1.36 3.42 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.92 0.89 0.91 0.95 0.85 2.23 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 30 30 30 30 38 105 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 46 48 49 50 52 106 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 45 47 47 47 45 102 DR (WZA) Współczynnik długu 0.59 0.60 0.60 0.61 0.62 0.90 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.36 1.35 1.34 1.50 1.74 6.98 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 7.35 6.57 7.53 7.42 8.85 1 761 1 867 1 750 1 635 Liczba jednostek gospodarczych ogółem Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 29 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 47. HANDEL DETALICZNY, Z WYŁĄCZENIEM HANDLU DETALICZNEGO POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI Przychody ogółem i koszty działalności przedsiębiorstw zajmujących się handlem detalicznym w okresie I-III kw. 2011 r. wzrosły o 13% r/r, wynik finansowy netto pozostał na niezmienionym poziomie. Rentowność sprzedaży i kapitału własnego uzyskana w okresie I-III kw. 2011 r. była nieznacznie niższa niż w analogicznym okresie 2010 r. (ROS=1,4% wobec 1,6% w I-III kw. 2010 r., ROE=7,4% wobec 7,8%). III kw. 2011 r. przyniósł wzrost przychodów względem II kw. 2011 r. o 3% a kosztów o 4%, w rezultacie zysk netto uzyskany w III kw. ub. r. był o 41% niższy niż w poprzednim kwartale. Rynek handlu detalicznego w Polsce jest jednym z bardziej rozdrobnionych w Europie. Sklepy wielkoformatowe (hipermarkety, supermarkety i dyskonty) kontrolują jedną trzecią polskiego handlu detalicznego, jednak udział tych formatów w obrotach detalu stale wzrasta. Trzy największe sieci detaliczne w Polsce (Tesco, Biedronka, Real) generują jedynie kilkanaście procent całkowitych obrotów handlu, podczas gdy w niektórych krajach Europy Zachodniej wskaźnik ten wynosi nawet 80–90%. Jednakże handel tradycyjny staje się coraz bardziej nowoczesny i zorganizowany w sieci. Następuje jego konsolidacja poprzez przyłączanie się małych sklepów do sieci franczyzowych, w rezultacie liczba placówek spożywczych w Polsce zmniejsza się. W najbliższych kwartałach można oczekiwać pogorszenia dynamiki wzrostu sprzedaży detalicznej z uwagi na spowolnienie gospodarcze, które skutkować będzie trudniejszą sytuacją na rynku pracy. Zwiększenie obaw przed bezrobociem będzie hamowało wzrost wydatków konsumpcyjnych. Przewiduje się, że w 2012 r. dochody gospodarstw wzrosną o 2,5% r/r (3,8% w 2011 r.) a spożycie indywidualne zwiększy się o 2,7% r/r (3,3% w 2011 r.). Istotnym czynnikiem ograniczającym konsumpcję będzie także utrzymujący się wysoki poziom inflacji, zwłaszcza w kategorii cen paliw i energii, co ograniczy dochód do dyspozycji gospodarstw domowych. Konsumenci przy codziennych zakupach będą przykładać dużą uwagę do poziomu cen tych towarów, wybierając zakupy w dyskontach. Większe znaczenie będzie odgrywać sprzedaż towarów pod marką detalistów. Polski rynek handlowy zaczyna się nasycać, co jest szczególnie widoczne po największych sklepach. Hipermarkety rozwijają się coraz wolniej. Ich pozycję przejmują sklepy średniej wielkości. Z danych firmy Euromonitor International wynika, że w 2012 r. obroty hipermarketów w Polsce wzrosną o 1,6% (do 30,9 mld zł), podczas gdy sprzedaż supermarketów może zwiększyć się o 7,8% (do 31,6 mld zł), a dyskontów o 8% (do 29,7 mld zł). W 2012 r. supermarkety po raz pierwszy uzyskają wyższą sprzedaż niż hipermarkety. Małe, tradycyjne sklepy w dalszym ciągu będą tracić znaczenie, a ich obroty spadną w w 2012 r. o 2% r/r, do 60 mld zł. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 60.0 2 500 24 50.0 2 000 40.0 16 1 500 30.0 1 000 20.0 8 500 10.0 0 0.0 0 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 2.3 2.5 1.6 1.4 0.5 5.2 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 11.5 11.0 7.8 7.4 3.3 39.5 CR Wskaźnik płynności bieżącej 0.97 1.02 0.97 1.05 1.10 2.70 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 0.51 0.52 0.50 0.51 0.43 1.42 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 33 35 33 35 27 106 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 12 11 12 12 6 39 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 46 41 42 44 30 96 DR (WZA) Współczynnik długu 0.56 0.52 0.56 0.58 0.56 1.03 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 0.92 0.96 0.93 0.98 1.07 3.06 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 9.42 8.97 7.98 7.21 10.63 1 426 1 448 1 410 1 380 Liczba jednostek gospodarczych ogółem Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 30 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 49.2 TRANSPORT KOLEJOWY TOWARÓW Wyniki ekonomiczno-finansowe transportu kolejowego towarów (zarówno na sieciach magistralnych, jak i na sieciach lokalnych, bez magazynowania i przeładunku towarów oraz bez obsługi infrastruktury kolejowej) po III kw. 2011 r. były lepsze niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Szybszy wzrost przychodów niż kosztów (odpowiednio o 13,2% r/r i 10,8% r/r) pozytywnie wpłynął na wyniki branży (wzrost do ponad 52 mln zł wobec prawie 82 mln zł straty po III kw. 2010 r.) i poprawę rentowności, chociaż jest ona wciąż znacznie poniżej średniej dla transportu lądowego. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że poprawa sytuacji branży na przestrzeni pierwszych 9 m-cy 2011 r. wynikała głównie z bardzo dobrych wyników w II kw. 2011 r. W miesiącach lipiec-wrzesień 2011 r. na sytuację transportu kolejowego zaczęła wpływać niekorzystna tendencja szybszego wzrostu kosztów niż przychodów (odpowiednio o 12,1% r/r i 8,9% r/r), przekładając się na znaczne obniżenie wyniku finansowego. Pogorszyły się wskaźniki sprawności działania: wolniejsza rotacja zapasów, krótszy okres regulowania zobowiązań. Minimalnego poziomu nie osiągnął wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym. Łącznie w ciągu trzech kw. 2011 r. koleją przetransportowano 186,8 mln ton ładunków (tj. więcej o 8,4% r/r, na co wpłynął wzrost ilości przewozów kruszyw, m.in.: kamienia, żwiru i wapna). W kolejnych kwartałach sytuacja w branży będzie zależała od tego, czy przedsiębiorstwa zdołają wyeliminować, odnotowane w III kw. 2011 r., negatywne tendencje szybszego wzrostu kosztów niż przychodów, które wraz z pojawiającymi się pierwszymi sygnałami spowolnienia przewozów zwiększają zagrożenie dla zyskowności transportu kolejowego towarów. Negatywnie na wyniki branży będą wciąż wpływać jedne z najwyższych w Europie stawek za korzystanie z dostępu do infrastruktury oraz konkurowanie przez przewoźników ceną przy ograniczonej pojemności rynku przewozowego i zbliżonym poziomie usług. Z drugiej strony, rozpoczęty proces prywatyzacji PKP Cargo wraz z kontynuowaną restrukturyzacją spółki może stworzyć podstawy do trwałego generowania systematycznie rosnących zysków, co korzystnie wpłynęłoby na wyniki krajowego transportu kolejowego towarów. Dodatkowo, wprowadzenie droższych niż winiety opłat drogowych, tzw. e-myta dla ciężarówek zwiększa atrakcyjność transportu intermodalnego. W dłuższym okresie korzystnie na wyniki kolei powinny też wpływać modernizowane linie kolejowe i planowane inwestycje (współfinansowane z funduszy UE) polepszające stan techniczny użytkowanych torów i rozjazdów, chociaż wzrasta ryzyko ograniczania części inwestycji z uwagi na brak krajowych środków na współfinansowanie przy ograniczaniu deficytu finansów publicznych, a także mniej korzystnego dla Polski kształtu budżetu UE na kolejną perspektywę finansową 2014-2020. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 3.0 150 25 2.5 100 20 2.0 50 1.5 0 1.0 -50 0.5 -100 15 10 5 0 -5 -150 0.0 -10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto -0.9 -5.7 -1.5 0.7 5.2 12.5 ROE Stopa rentowności kapitału własnego -2.2 -12.4 -3.5 2.0 20.6 67.7 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.19 1.07 1.24 1.28 1.60 5.56 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.11 0.99 1.16 1.22 1.49 5.52 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 6 8 6 5 3 8 43 58 50 45 50 104 32 44 34 32 26 41 DR (WZA) Współczynnik długu 0.61 0.60 0.59 0.63 0.44 0.91 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 0.91 0.90 0.96 0.94 1.53 7.67 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 3.06 1.96 2.78 3.28 36.75 27 32 27 24 Liczba jednostek gospodarczych ogółem Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 31 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 49.4 TRANSPORT DROGOWY TOWARÓW Wyniki ekonomiczno-finansowe towarowego transportu drogowego po trzech kw. 2011 r. były dobre, z utrzymanym trendem wzrostu wyniku finansowego netto od kilku kwartałów. Utrzymała się także korzystna tendencja wysokiego wzrostu przychodów niż kosztów (wzrost odpowiednio o 21,9% i o 20,3% r/r). Przeciętna rentowność sprzedaży branży była dobra, najwyższa na tle ostatnich czterech lat; jednocześnie poziom rentowności sprzedaży znacząco mniejszy dla połowy firm niż dla branży ogółem wskazuje na polaryzację sytuacji przewoźników. Płynność finansowa bieżąca jak i szybka utrzymywała się na poziomie akceptowalnym. Inkaso należności nadal następowało później niż regulowanie zobowiązań, co oznacza kredytowanie kontrahentów. Dla wyników branży korzystne było utrzymujące się relatywnie duże zapotrzebowanie na usługi przewozowe, w okresie trzech kwartałów 2011 r. transportem samochodowym zarobkowym przewieziono 114,1 mln ton ładunków (o 22% więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku). Ceny usług transportowych wzrosły w okresie trzech kw. 2011 r. o 7,8% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 r. Potencjał przewozowy transportu towarowego zwiększył się od początku roku o 6,2%. Negatywnie na koszty branży wpływały rosnące ceny paliwa, które stanowią ok. 40-50% kosztów przewoźnika. Wg danych GUS w okresie trzech kw. 2011 r. ceny oleju napędowego wzrosły o 9,6%, a benzyn silnikowych o 6,4%. W kolejnych kwartałach prawdopodobne okresowe spowolnienie gospodarcze może skutkować zmniejszeniem liczby zleceń i mniejszymi przychodami przewoźników, w listopadzie 2011 r. GUS odnotował pogorszenie koniunktury w branży, przedsiębiorcy oczekiwali spadku popytu i pogorszenia sytuacji finansowej. Negatywnie na wynik finansowy branży będą wpływać wysokie ceny ON, a także wprowadzone od lipca 2011 r. wysokie stawki e-myta dla samochodów ciężarowych w miejsce dotychczasowych winiet, od 2012 r. nastąpiło objęcie kolejnych 600 km systemem elektronicznego poboru opłat. Jednocześnie statystyki z systemu via Toll sygnalizują wzrost odsetka pojazdów spełniających normy Euro 4, 5 lub 6 z 33% w lipcu do 37% w listopadzie 2011 r. z szacunkiem uzyskania poziomu ok.40 % w na koniec roku), co oznacza inwestycje przewoźników we flotę ciężarową, stymulowane oszczędnościami (niższe opłaty za przejazd pojazdami bardziej przyjaznymi dla środowiska). Prawdopodobnie wraz ze wzrostem kosztów prowadzenia działalności, firmy transportowe będą w dalszym ciągu powoli podnosić ceny usług transportowych. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 6.0 300 5.0 250 4.0 200 3.0 150 2.0 100 1.0 50 0 0 -8 32 24 16 0.0 8 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX ROS (NPM) Stopa zysku netto 1Q11 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 2.8 3.0 2.6 4.0 3.1 13.1 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 17.4 15.8 15.7 28.0 16.6 74.0 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.21 1.26 1.19 1.23 1.26 3.29 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.16 1.21 1.15 1.19 1.22 3.12 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 4 4 3 3 1 10 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 58 68 61 60 57 92 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 44 42 42 44 34 89 0.68 0.65 0.68 0.69 0.64 1.01 4.67 DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 1.09 1.21 1.11 1.12 1.24 12.07 11.78 11.91 15.03 15.80 348 335 344 354 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 32 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 55. ZAKWATEROWANIE Wyniki ekonomiczno-finansowe hoteli i innych obiektów zakwaterowania turystycznego po trzech kw. 2011 r. wskazują na stabilną tendencję poprawy sytuacji branży. O wynikach działu decydują przede wszystkim wyniki hoteli (generują 89% przychodów ogółem i są obecnie najdynamiczniej rozwijającą się częścią polskiej bazy noclegowej), pozostałe turystyczne obiekty noclegowe generują 11% przychodów działu. Systematyczna poprawa wyniku finansowego netto (wzrost o 45% r/r) przyczyniła się do poprawy rentowności sprzedaży (ROS=11,1% wobec 8,5% po III kw. 2010 r.), przy utrzymującym się znacznym zróżnicowaniu sytuacji finansowej firm – rentowność sprzedaży połowy firm nie przekroczyła 3,8%. Płynność finansowa, zarówno bieżąca jak i podwyższona, była na satysfakcjonującym poziomie i po III kw. 2011 r. była wyższa niż w tym samym okresie ostatnich trzech lat, na korzystnym poziomie kształtował się także wskaźnik pokrycia obsługi odsetek. Utrzymanie dobrej sytuacji branży hotelarskiej w III kw. 2011 r. jest konsekwencją ożywienia koniunktury gospodarczej w 2010 i 2011 r., a co za tym idzie ożywienia ruchu turystycznego i biznesowego, w tym wzrostu podróży związanych z prezydencją Polski w UE (wzrost frekwencji w granicach 10%). Turystyka krajowa natomiast zyskiwała klientów na skutek zniechęcających do wypoczynku zagranicą niepokojów społecznych w Egipcie, Tunezji czy w Grecji. Wg danych GUS po III kw. 2011 r. liczba osób korzystających z obiektów noclegowych wzrosła o 5% r/r, w tym turystów zagranicznych o 6%, co przełożyło się na lekką poprawę wykorzystania pokoi hotelowych (34,2% wobec 33,0% w III kw. 2010 r.). W najbliższych kwartałach należy się spodziewać, że sytuacja finansowa branży będzie dobra, głównie ze względu na impuls związany z organizacją EURO 2012, jednak zdaniem ekspertów właściciele hoteli muszą zachować rozsądny poziom cen sprzedaży, tj. mogą być one wyższe maksymalnie o 50% od cen obowiązujących standardowo w czerwcu br. W kolejnych kwartałach chcąc utrzymać popyt, właściciele hoteli w miastach organizujących mistrzostwa w piłce nożnej, będą zmuszeni obniżać poziom cen wywindowany w połowie roku. Zainteresowanie wielu sieci hotelowych polskim rynkiem także poza miastami organizującymi EURO 2012 świadczy o tym, że ich strategie rozwoju nie są budowane w oparciu o jedno wydarzenie, ale są nastawione na rozwój turystyki. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 200 24 150 16 0.8 100 8 0.6 50 0 0 -8 1.4 1.2 1.0 0.4 0.2 -16 -50 0.0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 wynik finansowy netto (P) 3Q10 4Q10 1Q11 przychody Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 5.5 5.8 8.5 11.1 3.8 23.4 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 3.5 3.8 5.8 7.1 5.1 34.5 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.29 1.44 1.33 1.82 1.48 8.52 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.21 1.34 1.25 1.75 1.35 8.03 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 8 9 7 7 4 15 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 24 25 27 29 19 50 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) 30 25 23 28 16 70 DR (WZA) Współczynnik długu 0.43 0.46 0.45 0.44 0.49 1.07 WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym 1.02 1.02 1.02 1.07 1.02 1.99 CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek 5.67 5.47 6.58 6.49 6.58 Liczba jednostek gospodarczych ogółem 141 140 138 140 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 33 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 61. TELEKOMUNIKACJA Wyniki ekonomiczno-finansowe dużych przedsiębiorstw telekomunikacyjnych świadczących usługi transmisji głosu, danych, tekstu, dźwięku i obrazu były po I-III kw. 2011 r. lepsze niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. W 2011 r. w strukturze przychodów zaczęła przeważać sprzedaż z segmentu telekomunikacji bezprzewodowej (m.in. komórkowej; bez telekomunikacji satelitarnej, generująca 60% przychodów działu), przy malejącym (do 38%) udziale w zakresie telekomunikacji przewodowej (m.in. stacjonarnej). W branży telekomunikacyjnej dominujący udział mają wielkie firmy [m.in.: Telekomunikacja Polska SA, Polkomtel SA (Plus GSM), Polska Telefonia Cyfrowa (T-Mobile)], PTK Centertel Sp. z o. o. (Orange GSM)], w 1/3 z udziałem kapitału zagranicznego. Branża oferuje swoje produkty i usługi głównie na rynku krajowym. Na przestrzeni I-III kw. 2011 r. telekomunikacja bezprzewodowa odnotowała wzrost przychodów (o prawie 49% r/r) i mimo nieznacznie szybszego wzrostu kosztów (o 50% r/r) wykazała znaczny wzrost wyniku finansowego (o ponad 44%). W telefonii przewodowej nastąpił spadek przychodów (o 26% r/r), ale równocześnie szybciej obniżano koszty (o 28% r/r), co przełożyło się na niewielki wzrost wyniku finansowego (o ok. 0,5%). Generalnie w okresie I-III kw. 2011 r. na rynku telekomunikacyjnym wystąpił szybszy wzrost dynamiki przychodów niż kosztów (w których przeważają usługi obce), co skutkowało wypracowaniem wyższego (o ok. 19%) wyniku finansowego niż w analogicznym okresie poprzedniego roku i utrzymaniem wysokiej rentowności sprzedaży (ROS=14,2%), znacznie powyżej średniego poziomu w całej sekcji (ROS=10,9%). Mimo, że w III kw. 2011 r., wynik finansowy był znacznie niższy niż w poprzednim okresie, to na przestrzeni lipca-września 2011 r. branża utrzymała korzystną relację przychodów do kosztów. W kolejnych kwartałach można oczekiwać trudniejszych warunków działania. Branża wymaga kosztownych inwestycji związanych z budową infrastruktury dla potrzeb EURO 2012. Spadek marż wymuszony przez rosnącą konkurencję i obniżka stawek za zakańczanie połączeń w sieciach mobilnych (MTR) może negatywnie wpływać na wyniki telekomów. Niemniej niższy koszt połączeń powinien wspierać popyt na rynku usług mobilnych. Stymulująco na rozwój branży powinien wpływać oczekiwany wzrost inwestycji (w części współfinansowanych ze środków UE) w infrastrukturę telekomunikacyjną, pozwalający podnosić jakość oferowanych usług (np. większą szybkość, lepszy zasięg), wdrażać nowe technologie i wprowadzać zupełnie nowe usługi telekomunikacyjne. mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 3000 16.0 14.0 16 2500 12.0 8 2000 10.0 1500 8.0 6.0 0 1000 4.0 -8 500 2.0 0 0.0 -16 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 12.0 17.0 12.2 14.2 5.6 22.0 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 12.8 18.7 12.9 14.8 9.0 43.8 CR Wskaźnik płynności bieżącej 1.68 1.36 1.70 1.87 1.74 6.81 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.62 1.31 1.65 1.81 1.73 6.76 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 6 5 5 6 2 22 42 39 39 42 56 130 49 32 36 38 22 132 0.47 0.48 0.47 0.47 0.50 0.83 5.67 1.01 0.99 1.03 1.06 1.12 12.35 14.46 12.92 12.82 24.47 51 48 50 49 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 34 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 62. DZIAŁALNOŚĆ ZW. Z OPROGRAMOWANIEM I INFORMATYKĄ Wyniki ekonomiczno-finansowe po I-III kw. 2011 r. były słabsze pod względem rentowności niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Mimo, że w 2011 r. branża odnotowała zwiększenie inwestycji IT w dużych podmiotach gospodarczych i w firmach MSP, co przełożyło się na wzrost przychodów branży (o 10,8% r/r), to szybciej rosnące koszty (o 11,8% r/r), w których największy udział mają wynagrodzenia i usługi obce, niekorzystnie wpływały na wynik finansowy (wzrost zaledwie o 0,5% r/r) i obniżenie rentowności sprzedaży (ROS=8,47% w I-III kw. 2011 r. wobec 9,33% w I-III kw. 2010 r.). W III kw. 2011 r. wyniki firm informatycznych były lepsze niż w poprzednim kwartale, niemniej wyraźnie słabsze niż w pierwszych miesiącach 2011 r., czy też III kw. 2010 r. Pomimo tych niekorzystnych tendencji po I-III kw. 2011 r. znacząco wzrosła zarówno liczba przedsiębiorstw rentownych, jak i udział przychodów przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w łącznych przychodach branży (do 89% wobec 76% w I-III kw. 2010 r.). W strukturze przychodów działu znaczny udział mają duże firmy zatrudniające powyżej 250 osób (np. Asseco, Oracle, Microsoft ComArch), w tym ponad 50% generują przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego. Branża sprzedaje wyroby i usługi głównie na rynku krajowym (tylko 16% przychodów ze sprzedaży eksportowej), na jej wyniki decydujący wpływ (59% przychodów działu) mają producenci oprogramowania (zajmujący się analizą, doradztwem i pisaniem programów na zlecenie) oraz działalność usługowa (m.in. odzyskiwanie danych, instalowanie oprogramowania) w zakresie technologii informatycznych i komputerowych (32%). Na przestrzeni I-III kw. 2011 r. producenci oprogramowania wykazali wzrost przychodów (o ponad 27% r/r) i przy wolniej rosnących kosztach (wzrost o ok. 26%) poprawili wynik finansowy (wzrost o 25% r/r), natomiast w drugim segmencie rynku nastąpił spadek przychodów (o 10% r/r), co przy wolniejszej redukcji kosztów (o 5% r/r) negatywnie wpłynęło na wynik finansowy przedsiębiorstw (spadek o ponad 46% r/r). W kolejnych kwartałach prognozy dla producentów oprogramowania są optymistyczne. Co prawda osłabienie gospodarcze przekłada się na pewne spowolnienie procesów zakupu oprogramowania, niemniej nadal oczekuje się wspierania popytu na usługi informatyczne ze strony energetyki, ciepłownictwa, czy telekomunikacji. Niezwykle ważna dla branży będzie realizacja dużych zamówień sektora publicznego, w części współfinansowana z funduszy UE (m.in. bezpieczeństwo transportu, szczególnie istotne w perspektywie EURO 2012). Dynamicznie rozwija się segmentu planowania i projektowania systemów komputerowych (segment łączący sprzęt komputerowy, oprogramowanie i technologie komunikacyjne). mld zł Przychody, koszty i wynik finansowy 3.5 600 3.0 500 2.5 Zmiana przychodów i kosztów (r/r) mln zł % 64 56 48 40 32 24 16 8 0 -8 -16 400 2.0 300 1.5 200 1.0 100 0.5 0 0.0 1Q10 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 przychody (L) koszty (L) 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 przychody wynik finansowy netto (P) Wybrane wskaźniki 2010 I-XII 2009 I-IX 2Q11 3Q11 koszty 2010 I-IX 2011 I-IX 2011 I-IX decyl 5 decyl 9 ROS (NPM) Stopa zysku netto 11.1 10.3 9.3 8.5 4.8 ROE Stopa rentowności kapitału własnego 13.6 10.3 12.5 11.8 13.7 23.3 51.5 CR Wskaźnik płynności bieżącej 2.10 1.92 2.13 2.43 2.80 10.85 QR Wskaźnik podwyższonej płynności 1.97 1.82 1.98 2.22 2.71 10.40 IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów (w dniach) 10 8 10 12 1 25 CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności (w dniach) 92 74 63 69 63 129 PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań (w dniach) DR (WZA) Współczynnik długu WP (WPMK) Pokrycie majątku trwałego kapitałem stałym CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek Liczba jednostek gospodarczych ogółem 46 36 33 31 15 64 0.34 0.26 0.32 0.31 0.38 0.79 8.41 1.26 1.19 1.20 1.30 1.89 34.02 24.83 33.60 33.23 60.19 140 130 140 152 Źródło: Baza PONT Info. GOSPODARKA, grupa B jednostki duże (pracujących >=50 osób), na podstawie danych GUS 35 x . . Nr 01 (177) 2012 BIULETYN BRANŻOWY 2012 Załącznik 1 Definicje analizowanych wskaźników ROS (NPM) Stopa zysku netto (wskaźnik rentowności netto sprzedaży) = zysk netto (strata netto) przychody netto ROE Stopa rentowności kapitału własnego (wskaźnik rentowności kapitału) = zysk netto x A* kapitał własny CR Wskaźnik płynności bieżącej = majątek obrotowy zobowiązania krótkoterminowe QR Wskaźnik podwyższonej płynności (szybki) = majątek obrotowy – zapasy zobowiązania krótkoterminowe IT (WRZD) Wskaźnik rotacji zapasów w dniach = zapasy x T** przychody netto CP (WRND) Wskaźnik rotacji należności w dniach = należności z tytułu dostaw i usług x T** przychody netto PL (WRZbD) Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach = zobowiązania z tytułu dostaw i usług x T** przychody netto DR (WZA) Współczynnik długu (wskaźnik zadłużenia aktywów) = zobowiązania ogółem aktywa całkowite WP (WPMK) Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym = kapitał własny + zobowiązania długoterminowe majątek trwały CFC (WPO) Wskaźnik pokrycia odsetek = zysk netto + podatek dochodowy + amortyzacja + odsetki odsetki Uwaga: *A = 4 dla I kwartału, 2 dla II kwartału, 4/3 dla III kwartału, 1 dla IV kwartału; **T – liczba dni (90 - dla I kwartału, 180 - dla II kwartału, 270 - dla III kwartału, 360 - dla IV kwartału) Objaśnienie znaków umownych. Występowanie w tabelach kropek (.) zamiast wartości liczbowych oznacza brak danych związany z obowiązywaniem ustawy o tajemnicy statystycznej (nieudostępnianie danych, gdy: zbyt mała jest liczba jednostek; poziom przychodów jednej z firm przekracza ¾ przychodów grupy klasyfikacyjnej PKD; dane można obliczyć w sposób pośredni). Występowanie w tabelach znaków x oznacza dane, które nie są podawane z powodu powstawania “sztucznych” wartości (bez interpretacji ekonomicznej) związanych z konstrukcją wskaźnika, tzn. gdy: kategoria występująca w mianowniku bliska zeru (wartości wskaźnika dążą dla tych jednostek do nieskończoności); kategorie występujące tak w liczniku jak i w mianowniku przyjmują wielkości ujemne (w efekcie uzyskuje się dodatnie wartości wskaźników). Rozkład decylowy wskaźnika powstaje poprzez uszeregowanie badanych przedsiębiorstw według rosnącej wartości wskaźnika. Następnie z tak uporządkowanego zbioru wybiera się dziewięć wartości wskaźnika (decyli), które dzielą zbiór przedsiębiorstw na dziesięć grup (po 10% każda). Grupę 10% przedsiębiorstw wyznaczoną przez pierwszy decyl (D1) można uznać za najgorszą w badanym zbiorze (w odniesieniu do wskaźników rentowności, płynności, pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym, wskaźnika pokrycia obsługi odsetek, udziału sprzedaży eksportowej w przychodach) lub najlepszą (w odniesieniu do wskaźnika zadłużenia, cyklu rotacji zapasów, należności i zobowiązań). Decyl piąty (D5) wyznacza medianę, czyli wartość środkową, dzielącą zbiór przedsiębiorstw w taki sposób, że ich pierwsza połowa osiąga wartości niższe od D5, a druga połowa wartości wyższe od D5, decyl piąty to dane dla przeciętnego przedsiębiorstwa. Dziewiąty decyl (D9) określa poziom wskaźnika dla ostatniej grupy 10% przedsiębiorstw, osiągających najwyższe wartości analizowanego wskaźnika, wyznaczając 10% przedsiębiorstw odpowiednio najlepszych lub najgorszych w badanej zbiorowości. Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów PKO BP SA i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak PKO BP SA nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. PKO BP SA nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Puławskiej 15, 02-515 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000026438; NIP: 525-000-77-38 REGON: 016298263; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 250 000 000 zł. 36