Summaries of conference presentations

Transkrypt

THE II INTERNATIONAL
LOGOPAEDICS CONFERENCE
Logopaedics versus Special educational needs
22.06.2013 Zielona Góra
University of Zielona Góra
2013
THE COUNCIL OF THE PUBLISHING HOUSE:
Krzysztof Pieczyński (chairman),
Marian Adamski, Rafał Ciesielski, Michał Drab, Beata Gabryś,
Bohdan Halczak, Van Cao Long, Marian Nowak, Anna Walicka,
Krzysztof Witkowski, Zdzisław Wołk, Ryszard Błażyński (secretary)
EDITORS:
Ewa M. Skorek, Katarzyna Kochan
COMPOSITION, GRAPHIC DESIGN, COVER DESIGN:
Ewa M. Skorek
Publication without editorial review and language correction. The authors are responsible for the contents and the language of the text. / Publikacja bez korekty
edytorskiej i językowej. Autorzy ponoszą odpowiedzialność za treść i formę językową tekstu.
© Copyright by Uniwersytet Zielonogórski
Zielona Góra 2013
ISBN 978-83-7842-080-4
OFICYNA WYDAWNICZA
UNIWERSYTETU ZIELONOGÓRSKIEGO
65-246 Zielona Góra, ul. Podgórna 50
Tel./faks: +48 68 328 78 64; e-mail: [email protected]
Druk: Zakład Poligrafii UZ
Contents
Honorary Patronage .................................................................................. 4
Committees ............................................................................................... 5
Introduction ............................................................................................... 7
Conference program .................................................................................. 9
Summaries of conference presentations – Plenary session ......................11
Summaries of conference presentations – Parallel sessions .....................33
Honorary Patronage
The following persons have bestowed HONORARY PATRONAGE of the
conference / HONOROWY PATRONAT nad konferencją objęli:
The Mayor of Zielona Góra / Prezydent Miasta Zielona Góra –
Janusz Kubicki
The Dean of the Faculty of Education, Sociology and Health Sciences
/ Dziekan Wydziału Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu –
dr hab. Ewa Narkiewicz-Niedbalec, prof. UZ
Conference venue: „Bukowy Dworek” hotel, Gronów near Łagów Lubuski
Miejsce konferencji: Hotel „Bukowy Dworek”, Gronów k. Łagowa Lubuskiego
Committees
ACADEMIC COMMITTEE:
Prof. dr hab. Krystyna Ferenz (Faculty of Historical and Pedagogical Sciences, University of Wrocław, Poland)
Dr. paed., prof. Sarmīte Tūbele (University of Latvia, Latvia)
Dr hab. Grażyna Gunia, prof. UP (Pedagogical University of Cracow, Poland)
Dr hab. Pola Kuleczka, prof. UZ. (University of Zielona Góra, Poland)
Doc. PaedDr. Karel Neubauer, Ph.D. (University of Hradec Králové, Czech Republic)
Doc. Mgr. Kateřina Vitásková, Ph.D. (Univerzita Palackého v Olomouci, Czech Republic)
PhD Rositsa Iossifova (New Bulgarian University in Sofia, Bulgaria)
Dr Katarzyna Kochan (University of Zielona Góra, Poland)
Mgr. Renata Mlčáková, Ph.D. (Univerzita Palackého v Olomouci, Czech Republic)
PhDr. Lenka Neubauerová (University of Hradec Králové, Czech Republic)
Dr Ewa M. Skorek (University of Zielona Góra, Poland) – Scientific supervisor
ORGANIZATIONAL COMMITTEE:
Dr Lidia Kataryńczuk-Mania
Dr Katarzyna Kochan – Head organiser
Mgr. Alena Říhová, Ph.D.
Dr Ewa M. Skorek
Mgr. Martin Kaliba
Mgr. Tereza Skákalová
CONFERENCE SECRETARY’S OFFICE:
Renata Dzierzba, Agnieszka Frankowska, Aleksandra Gaweł, Renata Kwaśniewska, Beata Wojciechowska
INTERPRETER/TRANSLATOR:
Kateřina Mervartová, Dariusz Nowosad
MUSIC:
Monika Sagan – vocalist, mezzo soprano
Repertoire: 1) G. Bizet, Habanera – Carmen Aria (Carmen); 2) A.L. Webber, Memory
(Cats); 3) J. Bock, S. Harnick, Sunrise, Sunset (Fiddler On The Roof); 4) F. Sartori,
L. Quarantotto, Con te partirò (Time To Say Goodbye)
Introduction
The University of Zielona Góra invites you to participate in annual
conferences devoted to broadly understood issues of speech and language
therapy. The aim is to discuss current issues concerning the theory and
practice of logopaedics in Europe, to find appropriate solutions, to exchange experience and to contribute to the integration of specialists in the
discipline. The conference is addressed to a broad spectrum of potential
participants, such as scientists, therapists-practitioners and other specialists directly involved in the treatment of patients with language communication disorders, students training to become speech therapists, teachers,
parents and all those who are not left indifferent to the problems of people
with language communication disorders.
The II International Logopaedics Conference (Logopaedics versus
Special educational needs) will address the following issues:
1. Organisation of logopaedic care in selected European countries;
2. Diagnosis and therapy of children with language communication disorders;
3. Participation of speech therapists in the education of children with
disabilities in special centres and integrative classes;
4. Speech therapists in teams organising psychological and pedagogical
assistance at educational institutions;
5. Speech therapists at educational and medical institutions – professional
duties and the possibilities of supporting children’s language development;
6. Use of support methods (e.g. music therapy, bibliotherapy, AAT (animal assisted therapy), educational kinesiology, Biofeedback, other) in
the prevention and therapy for children with language communication
disorders;
7. Alternative teaching (e.g. the Montessori system, the Freinet technique,
home education, other) as an opportunity for children with language
disorders.
Wprowadzenie
Uniwersytet Zielonogórski zaprasza do udziału w organizowanych
cyklicznie (raz w roku) konferencjach poświęconych szeroko rozumianej
problematyce logopedycznej. Celem spotkań jest podjęcie wspólnej dyskusji dotyczącej współczesnych problemów, które najbardziej nurtują
przedstawicieli teorii i praktyki logopedycznej z różnych krajów Europy,
poszukiwanie optymalnych rozwiązań tych problemów, dzielenie się
doświadczeniami oraz integrowanie europejskiego środowiska logopedycznego. Konferencja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców –
przedstawicieli nauki, logopedów-praktyków i innych specjalistów bezpośrednio pracujących z pacjentami z zaburzeniami komunikacji językowej, studentów przygotowujących się do pracy w zawodzie logopedy,
nauczycieli, rodziców i wszystkich tych, którym bliskie są problemy osób
z zaburzeniami komunikacji językowej.
II. Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna (Logopedia versus
Specjalne potrzeby edukacyjne) poświęcona będzie dyskusji w następujących zakresach:
1. Organizacja opieki logopedycznej w wybranych krajach Europy.
2. Diagnoza i terapia dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej.
3. Udział logopedów w edukacji dzieci niepełnosprawnych w ośrodkach
specjalnych i klasach integracyjnych.
4. Logopedzi w zespołach organizujących pomoc psychologiczno-pedagogiczną w placówkach oświatowych.
5. Logopeda w placówce oświatowej i medycznej – zadania zawodowe
i możliwości wpierania rozwoju dzieci w zakresie komunikacji językowej.
6. Wykorzystanie metod wspomagających (np. muzykoterapia, biblioterapia, dogoterapia, kinezjologia edukacyjna, Biofeedback, inne) w profilaktyce i terapii dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej.
7. Nauczanie alternatywne (np. system M. Montessori, techniki C. Freineta, edukacja domowa, inne) szansą dla dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej.
dr Ewa M. Skorek
dr Katarzyna Kochan
Conference program
8.00-9.00
9.00-9.30
9.30-11.10
11.10-11.30
11.30-12.00
12.00-13.30
13.30-14.30
15.30-16.30
14.30-16.30
16.30-16.45
16.45-18.45
18.45-19.15
Registration – lobby of the Conference Centre
Opening session (concert, greeting)
Plenary session
Announcement of competition results (fringe event)
Coffee break – lobby of the Conference Centre
Plenary session A, Plenary session B
Lunch break – restaurant
Workshop: Sound therapy (upon registration in advance)
Workshop: Therapy through art (upon registration in advance)
Parallel sessions: Session I, Session II, Session III
Coffee break – lobby of the Conference Centre
Parallel sessions: Session IV, Session V, Session VI
Closing session, recapitulation and conclusions (conclusions
in sections)
Program konferencji
8.00-9.00 Rejestracja uczestników – hol Centrum Konferencyjnego
9.00-9.30 Rozpoczęcie konferencji (koncert, powitania)
9.30-11.10 Obrady plenarne
Ogłoszenie wyników konkursu (impreza towarzysząca konfe11.10-11.30
rencji)
11.30-12.00 Przerwa kawowa – hol Centrum Konferencyjnego
12.00-13.30 Obrady plenarne A, Obrady plenarne B
13.30-14.30 Przerwa obiadowa – restauracja
Warsztaty: Terapia dźwiękiem (dla wcześniej zapisanych osób)
15.30-16.30
Warsztaty: Terapia przez sztukę (dla wcześniej zapisanych osób)
14.30-16.30 Obrady w sekcjach: Sekcja I, Sekcja II, Sekcja III
16.30-16.45 Przerwa kawowa – hol Centrum Konferencyjnego
16.45-18.45 Obrady w sekcjach: Sekcja IV, Sekcja V, Sekcja VI
Podsumowanie i wnioski, zakończenie konferencji (podsumo18.45-19.15
wują moderatorzy w sekcjach)
Summaries of conference presentations –
Plenary session
Prof. dr hab. Krystyna Ferenz
(Faculty of Historical and Pedagogical Sciences, University of Wrocław, Poland)
KOMUNIKACJA SPOŁECZNA
JAKO FUNDAMENTALNY WARUNEK ROZWOJU
Życie człowieka toczy się wśród innych ludzi. Tylko wtedy
może rozwijać swoje człowieczeństwo. W świecie społecznym staje się
jednostką grupy i dojrzewa jako osoba. Poznaje kulturę i swoje w nim
miejsce. Dowiaduje się jakie są wobec niego oczekiwania i czego on
może oczekiwać od innych. Poznawanie konwencji jako komunikatu,
pozwala wchodzić w bliższe i dalsze kręgi społeczne, daje też możliwości
zachowania swojej indywidualności i odrębności. Komunikaty w wersji
werbalnej i pozawerbalnej (jasne dla odbiorcy) dotyczą nie tylko świata
materialnego codzienności, ale także całego wachlarza emocji, bez których niemożliwe jest nawiązanie więzi. Ograniczenie komunikacji, czyli
symbolicznych kontaktów z innymi ludźmi zamyka w ciasnych kręgach
umysłowość, emocjonalność i duchowość człowieka.
Słowa kluczowe: komunikacja społeczna, komunikacja werbalna i niewerbalna, ograniczenia komunikacji, rozwój człowieka.
Abstrakt:
SOCIAL COMMUNICATION
AS A FUNDAMENTAL DEVELOPMENTAL PRECONDITION
People live in interaction with other people. Only then can they
develop their human nature. In the social world, they become units within
larger groups and mature as individuals. They encounter culture and their
place in it. They learn about the expectations imposed on them and about
what they may expect from others. The process of internalising a convention as a message allows for entering into proximal and distal social circles. It also secures an opportunity to upkeep individuality and distinctiveness. Verbal and non-verbal messages (clear to the recipient) do not
merely concern the physical world of the everyday, but also a whole
range of emotions, without which it is impossible to establish any meanAbstract:
* Publication without editorial review and language correction. The authors are responsible for the
contents and the language of the text / Publikacja bez korekty edytorskiej i językowej. Autorzy
ponoszą odpowiedzialność za treść i formę językową tekstu.
12 
THE II INTERNATIONAL LOGOPAEDICS CONFERENCE
ingful bonds. Reduced communication, or symbolic contact with other
people, encloses human mentality, emotionality and spirituality within
tight impenetrable circles.
Key words: social communication, limitations of verbal and non-verbal
communication, human development.
Mgr Grzegorz Hryniewicz
(Zielonogórski Ośrodek Logopedii i Terapii „ZOLiT”, Lubuskie Centrum Laryngologii,
Poland)
ZABURZENIA STAWU SKRONIOWO-ŻUCHWOWEGO
A FUNKCJONOWANIE APARATU MOWY
Zaburzenia stawu skroniowo żuchwowego są obiektem zainteresowań specjalistów z wielu dziedzin (logopedów, psychologów, pedagogów, lekarzy), a badania w tym zakresie prowadzone są na całym świecie.
Stawy skroniowo-żuchwowe stanowią ruchome połączenie pomiędzy
żuchwą i szczęką, są jednymi z najczęściej używanych stawów ciała.
Dzięki nim możliwe jest przemieszczanie się żuchwy we wszystkich
kierunkach, co warunkuje proces żucia i mowy. Nieprawidłowe, zwłaszcza asymetryczne obciążenie tych stawów jest jedną z podstawowych
przyczyn powstawania zaburzeń czynnościowych narządu żucia. Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego oznaczają stan stawu odmienny od
normalnego. W wystąpieniu zwrócę uwagę na problem oraz przedstawię
jak zbadać nieprawidłowość funkcjonowania i w jaki sposób regulować
napięcie mięśniowe stawu skroniowo-żuchwowego.
Słowa kluczowe: staw skroniowo-żuchwowy, badanie stawu skroniowożuchwowego, regulacja napięcia stawu skroniowo-żuchwowego.
Abstrakt:
TEMPOROMANDIBULAR JOINT (TMJ) DISORDERS
AND THE FUNCTIONING OF THE SPEECH APARATUS
Abstract: The
disorders of the temporomandibular joint constitute an object
of interest among specialists from numerous disciplines (speech therapists, psychologists, teachers, doctors), and studies within this area are
LOGOPAEDICS versus SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS  13
conducted all over the world. Temporomandibular joints are a moveable
connection between the jaw and the mandible, and as such, they are some
of the most frequently used joints in the body. It is them which make it
possible to move the jaw in all directions, which determines the process
of chewing and speaking. Improper, especially asymmetrically applied
workload onto these joints is one of the main causes of functional disorders in the masticatory system. Disorders of the TMJ are defined as
a state of the joint that is different from normal. In my presentation I will
direct your attention to this problem and explain how to diagnose the
abnormality in the functioning of the joint, as well as how to adjust muscle tension in the TMJ.
Key words: temporomandibular joint, examination of the temporomandibular joint, adjustment of the TMJ tension.
Mgr. Martin Kaliba
(Department of Special Education, Fakulty of Education, University Hradec Králové, Czech
Republic)
ZABURZENIA KOMUNIKACYJNE W BAŚNIACH
Tematem tekstu są zaburzenia komunikacyjne w baśniach, w odniesieniu do różnych typów baśni z różnych środowisk społecznych i kulturowych. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie kontekstu występowania zaburzeń komunikacyjnych w baśniach.
Słowa kluczowe: zaburzenia komunikacyjne, baśnie.
Abstrakt:
COMMUNICATION DISORDERS IN FAIRY TALES
The text deals with communication disorders in fairy tales, regarding the different types of tales from different social and cultural
background. The aim of this paper is to show the context of the occurrence communication disorders in fairy tales.
Key words: communication disorders, fairy tales.
Abstract:
14 
Dr Lidia Kataryńczuk-Mania
(Faculty of Education, Sociology and Health Sciences, University of Zielona Góra, Poland)
TERAPIA DŹWIĘKIEM W KOMUNIKACJI
Autorka przedstawi założenia niemieckiej metody terapii dźwiękiem według Petera Hessa i możliwości wykorzystania jej w logopedii,
a szczególnie w komunikacji grupowej, relaksie, rozwijaniu i wzmacnianiu analizatora słuchowego.
Słowa kluczowe: dźwięk, terapia, relaks, komunikacja, słuch.
Abstrakt:
SOUND THERAPY IN COMMUNICATION
The author presents grounds of Peter Hess’s sound therapy
method and its usefulness for logopaedics, particularly for group communication, relaxation, development and strengthening aural analyzer.
Key words: sound, therapy, relaxation, communication, hearing.
Abstract:
Dr Katarzyna Kochan
EDUKACJA DOMOWA JAKO ALTERNATYWA
DO KSZTAŁCENIA SZKOLNEGO
Nauczanie domowe jako sposób przekazywania wiedzy i umiejętności niezbędnych młodym pokoleniom w ich przyszłym dorosłym
życiu, towarzyszyło człowiekowi od zawsze. To właśnie w domu, od
swoich rodziców dzieci poprzez naśladownictwo uczyły się swoich przyszłych ról społecznych – dziewczęta od matek prac domowych i wychowywania dzieci, chłopcy zaś od ojców nabywali umiejętność zdobywania
pożywienia. Gdy w Starożytności powstały pierwsze szkoły, równolegle
do nich funkcjonowało w dalszym ciągu kształcenie domowe. Z czasem
stało się ono przywilejem elit, które mogły opłacić prywatnego nauczyciela. Geneza dzisiejszego nauczania domowego sięga jednak dopiero
bezpośrednio Nowego Wychowania, rozwijającego się na przełomie XIX
Abstrakt:
i XX w. Nurt ten krytykując tradycyjną szkołę z nadmiernie rozbudowanym programem, kształcącą według jednego wzorca, podkreślał m.in.
indywidualizm każdej jednostki i jej prawo do własnej drogi edukacyjnej.
Obecnie, w roku szkolnym 2012/2013, w Polsce edukowanych domowo
jest 1024 dzieci i z każdym rokiem przybywa osób kształcących się poza
systemem szkolnym, co powoduje, że edukacja domowa jest zjawiskiem
wartym dogłębnej, wnikliwej analizy.
Słowa kluczowe: edukacja, nauczanie, nauczanie domowe, indywidualizacja,
specjalne potrzeby edukacyjne, uczeń, nauczyciel.
HOME EDUCATION AS AN ALTERNATIVE
TO SCHOOL INSTRUCTION
Home teaching as a method of imparting knowledge and skills to
younger generations has always accompanied humankind in its endeavours to prime youngsters in the art of adult life. It was at home, from their
parents that children always learnt by imitation about the nature of their
future social roles, i.e. girls learnt housework and child-raising from their
mothers, whereas boys acquired foraging abilities from their fathers.
When the first schools were founded in ancient times, they did not replace
home education, but merely functioned as a simultaneous alternative.
Over time, it became the privilege of the elites, who could afford to pay
for a private tutor. The genesis of contemporary home schooling merely
reaches back to the time of New Education, i.e. to the turn of the 19th and
20th century. This movement, while criticising the traditional school for
overly extensive curriculum and for educating according to a single template, also emphasised the individuality of each person and their right to
their own educational path, among others. Currently, in the school year
2012/2013, 1024 pupils are being educated at home in Poland and the
number of individuals educated outside of the school system is constantly
growing, which makes home education a phenomenon worthy of an indepth, thorough analysis.
Key words: education, teaching, home teaching, individualisation, special
educational needs, pupil, teacher.
Abstract:
16 
Dr hab. Pola Kuleczka, prof. UZ
LITERATURA – LEKARSTWO NIE TYLKO DLA DUSZY
Do niedawna terapia łączyła się nierozerwalnie z medycyną.
Intensywny wzrost zainteresowania działaniami tego typu, sposobami
wspomagania jest obecnie przedmiotem rozważań ważnym dla wielu
psychologów, socjologów i pedagogów. Bruno Bettelheim wskazał, jak
„leczyć słowem”, uwzględniając ekspresję baśni i pożytki z niej wynikające. Warto wciąż zastanawiać się nad miejscem literatury beletrystycznej
w rozwijaniu umiejętności dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym nieprawidłowościami w rozwoju mowy, analizując przyczyny i wskazując działania profilaktyczne.
Słowa kluczowe: literatura, rozwój dziecka, zaburzenia mowy.
Abstrakt:
LITERATURE – THE CURE NOT ONLY FOR THE SOUL
Until recently, therapy had been inseparably combined with
medicine. In the wake of intensive growth of interest in the activities of
this type (methods of support), literature treatment is currently being
considered as important by a number of psychologists, sociologists and
educators. Bruno Bettelheim pointed out how „to cure by means of
words” taking into account the expression of fairy tales, and the ensuing
benefits. The role of fiction in the development of skills in children with
special educational needs, including abnormalities in the development of
speech, in also worthy of deliberation, including the analysis of the causes
and indicating at some preventive measures.
Key words: literature, child development, speech disorder.
Abstract:
Mgr Anna Kruczyńska
(Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego UMCS w Lublinie, Poland)
CENTRALNE ZABURZENIA PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO
PRZYCZYNĄ TRUDNOŚCI SZKOLNYCH
Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego, czyli trudności
z opracowywaniem informacji akustycznej na wyższych piętrach układu
słuchowego przy prawidłowym jej odbiorze w strukturach obwodowych,
są obecnie sporym problemem wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Takie
zaburzenie w znacznym stopniu wpływa na codziennie funkcjonowanie,
a zwłaszcza na rozwój mowy, kompetencje komunikacyjne oraz naukę
czytania i pisania. Dzieci cierpiące na to schorzenie mają trudności
ze zrozumieniem wypowiedzi w trudnych akustycznie warunkach (np.
w szkolnej klasie, na ulicy), mowy zniekształconej, długich i złożonych
komunikatów słownych, nauką ze słuchu oraz nauką języków obcych.
Szacuje się, że co najmniej u połowy dzieci z rozpoznanymi trudnościami
uczenia się, dysleksją, zespołem zaburzeń uwagi i zachowania, występują
zaburzenia przetwarzania słuchowego. Problem zaburzeń centralnych
procesów przetwarzania słuchowego może niejednokrotnie być kluczowy
podczas doboru metod rehabilitacyjnych i reedukacyjnych, a tym samym
warunkować dobry efekt terapeutyczny. Właściwie prowadzona terapia
przez logopedów i pedagogów może w znacznym stopniu poprawić funkcjonowanie w szkole dzieci z takim zaburzeniem. Niniejsza praca ma na
celu zapoznanie z problemem centralnych zaburzeń przetwarzania słuchowego, ich dokładną diagnozą oraz terapią, a także przedstawienie
autorskich wyników badań przeprowadzonych w oparciu o testy wyższych funkcji słuchowych na grupie dzieci w wieku szkolnym.
Słowa kluczowe: centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego, trudności
szkolne.
Abstrakt:
CENTRAL AUDITORY PROCESSING DISORDER
AS THE CAUSE OF DIFFICULTIES AT SCHOOL
Central auditory processing disorder, or difficulties in analysing
sound information on the upper levels of the auditory system with its
correct reception by the peripheral structures, is now a big problem
among children and adolescents. The disorder has a significant impact on
daily functioning, especially in the development of speech, communication skills and learning to read and write. Children with this disorder have
difficulty understanding speech in noisy acoustic conditions (e.g. in the
classroom, on the street), distorted speech, long and complex spoken
messages, learning by ear and learning foreign languages. It is estimated
that at least one-half of the children with diagnosed learning difficulties,
Abstract:
18 
dyslexia, attention deficit disorder suffer from auditory processing disorder. The problem of disorders of central auditory processing can often be
crucial in the choice of rehabilitation and re-education, and thus determining the good therapeutic effect. In fact, therapy guided by speech therapists and teachers can significantly improve the performance of school
children with the disorder. This paper aims to introduce the problem of
central auditory processing disorder, the exact diagnosis and treatment,
and to present the results of the author’s research based on tests of higher
auditory functions on a group of school children.
Key words: central auditory processing disorder, school problems.
Mgr. Renata Mlčáková, Ph.D.
(Faculty of Education Palacký University of Olomouc Institute of Special Education Studies,
Czech Republic)
UMIEJĘTNOŚĆ POWTARZANIA ZDAŃ I ROZUMIENIA
OPISOWYCH ZADAŃ MATEMATYCZNYCH U UCZNIÓW
TRZECIEJ KLASY CZESKICH SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
DLA DZIECI Z ZABURZENIAMI MOWY
W artykule przedstawiona została kwestia powtarzania zdań, jak
również zrozumieniem opisowych zadań matematycznych u uczniów
trzeciej klasy czeskich szkół podstawowych dla dzieci z zaburzeniami
mowy. Koniecznym warunkiem udanego powtórzenia zdania jest przetworzenie go w ramach gramatycznego systemu ucznia. Powtarzanie zdań
jest nie tylko mechaniczną imitacją. Siedmioletnie dzieci właściwie wykonują tego typu zadania. Natomiast dzieci z określonym upośledzeniem
językowym mają trudności podczas prób powtarzania zdań, takie jak
omijanie słowa, niewłaściwa składnia lub zmiany w morfologii. Dzieci te
niedokładnie rozumieją odczytywany tekst oraz mają trudności ze zrozumieniem opisowych zadań matematycznych. Niemniej, odczytywanie
opisowych zadań matematycznych ze zrozumieniem stanowi podstawowy
konieczny warunek do ich właściwego rozwiązania oraz do wyboru stosownych operacji arytmetycznych. Badania miały dostarczyć odpowiedzi
na następujące pytania: jaki procent zdań powtarzany jest niewłaściwie?
Abstrakt:
Jaki jest poziom zrozumienia opisowych zadań matematycznych u uczniów
trzeciej klasy szkół podstawowych dla dzieci z zaburzeniami mowy?
Czy istnieje znaczący związek pomiędzy umiejętnością powtarzania zdań
a poziomem zrozumienia opisowych zadań matematycznych?
Słowa kluczowe: powtarzanie zdań, zrozumienie opisowych zadań matematycznych, dysgrammatism, zmiany morfologiczne, niewłaściwa składnia.
THE LEVEL OF THE REPETITION OF SENTENCES
AND COMPREHENSION OF MATHEMATICAL WORD PROBLEMS
AT 3rd GRADE PUPILS AT SPEECH AND LANGUAGE ELEMENTARY SCHOOLS
IN THE CZECH REPUBLIC
The topic of the article is the issue of the repetition of sentences
and comprehension of mathematical word problems at 3rd grade pupils at
speech and language elementary schools in the Czech Republic. The precondition of the repetition of sentences is processing them into the grammar system of a pupil. Repeating sentences is not only the mechanical
reproduction. Seven-year old children deal with these tasks properly and
well. Children with specific language impairment have specific symptoms
while doing the examination of the repetition sentences. We can observe
skipping words, incorrect syntax, changes in the morphology of words.
These children don’t understand reading adequite and don’t understand
the mathematical word problems well. Although the reading comprehension of the mathematical word problem is the basic precondition to solve
the mathematical word problem and to choose relevant arithmetic operation. The goal of the research was to bring answers to: what is the level of
the ability to repeat sentences and what is the level of the comprehension
of mathematical word problems at 3rd grade pupils at selected speech and
language elementary schools, is there a significant relationship between
the level of repetition the sentences and comprehension of mathematical
word problems in selected pupils.
Key words: the repetition of sentences, comprehension of mathematical
word problems, dysgrammatism, changes of the morphology of words,
incorrect syntax.
Abstract:
20 
Doc. PaedDr. Karel Neubauer
(Department of Special Education, Fakulty of Education, University Hradec Králové; Medical Speech Therapy, Česká Lípa; Czech Republic)
PhDr. Lenka Neubauerová
(Department of Special Education, Fakulty of Education, University Hradec Králové; Medical Speech Therapy, Česká Lípa; Czech Republic)
ROZWOJOWA DYZARTRIA I DYSFAGIA:
LECZENIE LOGOPEDYCZNE, FIZJOTERAPIA, EDUKACJA SPECJALNA
W OBSZARZE ZBIOROWEGO WYSTĘPOWANIA U DZIECI
Zespół rozwojowej dyzartrii ma swoje korzenie we wrodzonym
zaburzeniu układu nerwowego, najczęściej w zespole porażenia mózgowego. Częstotliwość i objawy kliniczne zróżnicowanych typów rozwojowej dyzartrii są charakterystyczne dla tego typu zaburzenia, a leczenie
rozwojowej dyzartrii u dzieci jest długą procedurą, wykorzystującą pobudzanie ich rozwoju psychomotorycznego. Obecność dysfagii stanowi
częsty problem, ponieważ zaburzenie w układzie nerwowym dodatkowo
wpływa na żywotną funkcję obszaru orofacjalnego, tym samym wpływając na oddychanie i odżywianie. Istnieją następujące podstawowe zasady
leczenia logopedycznego: 1) wczesne pobudzanie żywotnych funkcji obszaru orofacjalnego, co ma stanowić podstawę do rozwinięcia się zdolności komunikacyjnych, 2) rozpoczęcie procedur koordynacyjnych z rehabilitacją somatyczną, 3) próby uzyskania uwolnionej pozycji z nieruchomym mięśniowym napięciem ciała, 4) wykorzystywanie rozluźnienia podczas terapii logopedycznej oraz podczas terapii dotyczącej funkcji życiowych, takich jak odżywianie lub oddychanie, 5) minimalizacja ruchów
synkinetycznych ciała i aparatu głosowego, eliminacja mimowolnych
odruchów i spastyczności. Kształtowanie się zindywidualizowanego leczenia na podstawie oceny zaburzenia i jego wpływu na rozwój dziecka
stanowi fundamentalny czynnik w procesie leczenia logopedycznego.
Równie ważny jest cały obszar przygotowania dziecka do rozpoczęcia
edukacji szkolnej. Artykuł opisuje główne metody stosowane w leczeniu
logopedycznym i fizjoterapii, łącznie z ich potencjałem do zaistnienia
udanej współpracy z dzieckiem oraz do zastosowania określonego kierunku w rozwoju leczenia logopedycznego.
Abstrakt:
dyzartria rozwojowa, dysfagia rozwojowa, porażenie mózgowe, leczenie logopedyczne, fizjoterapia.
Słowa kluczowe:
DEVELOPMENTAL DYSARTHRIA AND DYSPHAGIA:
SPEECH THERAPY, PHYSIOTHERAPY, SPECIAL EDUCATION
IN THE AREA COLLECTIVE INCIDENCE ON DEVELOPMENT OF CHILD
The syndrom of developmental dysarthria come up on basis
congenital lesion of nervous system, most frequently in terms of syndrome
cerebral palsy. Frequence and clinical symptoms of diferencial types of
developmental dysarthria is specific for this type handicap and child care
with developmental dysarthria is always long – term action, interconnected
with stimulation psychomotor development this children. A frequent complication is presence dysphagia, because lesion nervous system intervene
also vital function of orofacial tract, that are respiration and reception
meals. Fundamental principles logopaedia care are: 1) stimulation from the
earliest period – stimulation vital function of orofacial tract is the basis of
development of speech communication skills for child, 2) start coordination of work with somatic rehabilitation, 3) endeavour to induce of
released position with stationary muscular body tonus, 4) exploitation of
relaxation on therapy speech ability, for therapy of vital function, taking
meals, breathing, too, 5) induce to minimalize of synkinetic movements of
body and vocal tract, without of involtary movements and spasticity.
Fundamental factor of the process speech therapy care is formation of
individual therapeutic project on basis assessment of estimation of
disorders and their influence on development of child speech. Next
relevant region is preparation of child on initiation school attendance in a
special or primary school and for successful process in school. The article
describes of principes of method speech therapy and physiotherapy, their
potential for cooperation on the benefit of child and accept directions of
development speech therapy care in this area.
Key words: developmental dysarthria, developmental dysphagia, child’s
cerebral palsy, speech therapy, physiotherapy.
Abstract:
22 
Doc. Mgr. Kateřina Vitásková, Ph.D.
(Faculty of Education, Palacký University in Olomouc, Czech Republic)
Mgr. Alena Říhová, Ph.D.
(Faculty of Education, Palacký University in Olomouc, Czech Republic)
ZAKŁÓCENIA POZAWERBALNEJ KOMUNIKACJI
U LUDZI ZE SPEKTRUM ZABURZEŃ AUTYSTYCZNYCH
Z PERSPEKTYWY CZESKICH LOGOPEDÓW
Zaburzenia komunikacyjne są określonym przejawem spektrum
zaburzeń autystycznych (ASD) i jako takie, obok deficytów w obustronnej interakcji społecznej i wyobraźni, określają kliniczny obraz tej neurorozwojowej choroby. W niniejszym opracowaniu omawiane są aberracje
mające wpływ na komunikację pozawerbalną, które zazwyczaj są pierwszymi symptomami wykrywanymi najwcześniej, i alarmującymi rodziców lub lekarzy (szczególnie logopedów i pediatrów). Głównym celem
badań przeprowadzonych przez logopedów pracujących w Ministerstwie
Edukacji i Zdrowia Republiki Czeskiej jest wykrycie, analiza i porównanie komunikacji pozawerbalnej u osób z aspektem ASD. Teoretyczne
aspekty i zestawienia krajowych i zagranicznych wyników i opracowań
zostały zamieszczone we wprowadzającej części artykułu w celu nakreślenia teoretycznej bazy dla dywagacji zawartych w dalszej części artykułu. Prezentacja wyników uzyskanych w ramach badań przeprowadzonych
w Instytucie Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu, jako część badań
w ramach grantu naukowego (IGA), pod nazwą: Braki komunikacyjne
w wybranych formach umiejętności komunikacyjnych ze szczególnym
naciskiem na ocenę czynników warunkujących elementy pod-werbalnej
i pozawerbalnej komunikacji praktykowanej w edukacji specjalnej (PdF
UP, PdF_2012_021, 2013/2014, pracownik naukowy: Kateřina Vitásková)
jest centralnym komponentem niniejszego artykułu.
Słowa kluczowe: spektrum zaburzeń autystycznych, zaburzenia komunikacyjne, komunikacja pozawerbalna, logopeda, leczenie logopedyczne.
Abstrakt:
DISRUPTION OF NONVERBAL COMMUNICATION IN PEOPLE
WITH AUTISM SPECTRUM DISORDERS IN THE REFLECTION
OF THE SPEECH THERAPISTS FROM CZECH REPUBLIC
Disruption of communication skills is a specific symptom of
autism spectrum disorders (ASD) and, together with deficits in reciprocal
social interaction and imagination shapes the clinical picture of the neurodevelopmental disease. In this paper we discuss the aberrations affecting non-verbal communication, which usually become the initial and
striking symptoms that parents and professionals (especially speech therapists and pediatricians) recorded early in child development. The main
goal is detection, analysis and comparison of non-verbal communication
in persons with ASD aspect of speech therapists working in the Ministry
of Education and Health of the Czech Republic. Theoretical aspects and
compilers of domestic and foreign researches closer in the introductory
part of the paper, which will form the basis of the following. The essential
content of a presentation of the results obtained in the framework of the
research realized effected special education studies at the Institute of
Palacky University in Olomouc as a partial investigation of specific research grant (IGA) called Communication deficits in selected forms of
communication skills with a focus on assessing the determinants of subverbal and non-verbal communication elements in special education practice (PdF UP, PdF_2012_021, 2013/2014, the researcher: Kateřina
Vitásková)
Key words: autism spectrum disorder, communication disorder, nonverbal
communication, speech therapist, speech therapy.
Abstract:
Dr Aneta Rudzińska-Rogoża
ZASTOSOWANIE METODY INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
W PROFILAKTYCE ZABURZEŃ KOMUNIKACYJNYCH U DZIECI
Metoda integracji sensorycznej jest kompleksowym systemem
oddziaływań terapeutycznych, podejmowanych w odniesieniu do dzieci
z dysfunkcjami przetwarzania zmysłowego. Powstała w latach 60-tych
XX wieku i stale jest rozwijana oraz doskonalona. Zyskuje w Polsce coraz więcej zwolenników, ponieważ znajduje swoje zastosowanie w pracy
z dziećmi z trudnościami w uczeniu się, nadruchliwością, problemami
Abstrakt:
24 
w koncentracji uwagi, a także całościowymi zaburzeniami rozwoju. Artykuł podejmuje problematykę wykorzystania tej metody w profilaktyce zaburzeń komunikacyjnych u dzieci. Opisane w nim zostały główne założenia teoretyczne metody, podstawy diagnozy procesów integracji sensorycznej oraz propozycje oddziaływań normalizujących pracę bazowych
systemów zmysłowych.
Słowa kluczowe: integracja sensoryczna, zaburzenia komunikacyjne, profilaktyka.
APPLICATION OF THE SENSORY INTEGRATION METHOD
IN THE PREVENTION OF COMMUNICATION DISORDERS IN CHILDREN
The method of sensory integration is a complex system of therapeutic interventions undertaken in relation to children with the dysfunction in sensory processing. It was established in the 1960s and is constantly being developed and improved. On the Polish ground, it is gaining
popularity, as it finds its application in working with children displaying
learning disabilities, hyperactivity, attention problems, and holistic developmental disorders. The article presents the problem of the use of this
method in the prevention of communication disorders in children. It describes the main theoretical framework of the method, the fundamentals
of diagnosing the processes of sensory integration and provides some
proposals for procedures standardising the functioning of underlying
sensory systems.
Key words: sensory integration, communication disorders, prevention.
Abstract:
Mgr Monika Sagan
(Przedszkole Publiczne nr 9 w Głogowie)
PROFILAKTYKA ZABURZEŃ GŁOSU U DZIECI W WIEKU ROZWOJOWYM
Kształceniem głosu, profilaktyką jego zaburzeń należy zająć się
już od najwcześniejszych lat życia. W psychologii, pedagogice funkcjonuje pogląd, że umiejętności, przyzwyczajenia i nawyki ukształtowane
w dzieciństwie bardzo silnie funkcjonują, decydując o późniejszych zaAbstrakt:
chowaniach jednostki. Dotyczy to również umiejętności i nawyków mających bezpośredni bądź pośredni wpływ na kształtowanie mowy. Dbałość
o prawidłowy rozwój głosu u dzieci polega na hartowaniu organizmu
(aby zapobiec infekcjom górnych dróg oddechowych), rozwijaniu prawidłowego oddychania i miękkiego nastawienia głosowego. Można to osiągnąć poprzez: prawidłowy sposób odżywiania, np. unikanie picia zimnych napojów, dokładne żucie z zamkniętą buzią, poprawne picie; unikanie nadużywania głosu w postaci krzyku w czasie zabaw i gier ruchowych; naukę śpiewu wyłącznie takich piosenek, których tonacja mieści
się w fizjologicznych granicach głosu dziecka; unikanie zabaw, wystąpień, które wymagają naśladowania głosów innych(postaci z bajek, dorosłych); rozwijanie poczucia rytmu, koordynacji ruchowo-słuchowej; dostarczenie wzorców prawidłowej emisji głosu, oraz zrównoważonego,
spokojnego zachowania. Praca nad kształtowaniem głosu powinna być
systematyczna i ostrożna ze względu na bardzo delikatny aparat głosowy
dziecka. Ćwiczenia powinny być prowadzone na zasadzie dobrowolności.
Można do nich dziecko zachęcać, ale nie zmuszać. Powinny one sprawiać
dzieciom przyjemność. Do ćwiczeń usprawniających głos mowny należą:
ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia oddechowo-głosowe, ćwiczenia artykulacyjno-rezonansowe. Poprawne wykonywanie tych ćwiczeń, dostosowane do możliwości dzieci jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania
aparatu mowy.
Słowa kluczowe: rozwój głosu, mowa, ćwiczenia, artykulacja.
PREVENTING PRE-SCHOOL CHILDREN’S VOICE DYSFUNCTION
It is advisable to perform vocal training and prevent vocal dysfunction at as early a stage as possible. In the field of psychology and
pedagogy there exists an opinion that the skills, routines and habits acquired in childhood are very strong and influence one’s future behaviour.
The same refers to skills and habits directly or indirectly concerning
speech formation. To ensure children’s proper vocal development one
should strengthen the body (in order to prevent the upper respiratory tract
infections), develop proper breathing and soft voice setup. The following
can be achieved by: proper diet, e.g. avoiding cold beverages, thorough
chewing with the mouth closed, proper drinking; avoiding overusing the
voice in form of shouting while playing games; singing songs whose pitch
Abstract:
26 
does not break the physiological children’s vocal range limits; avoiding
games and performances that require imitating other people’s voices
(fairy-tales characters and adults); sense of rhythm development, movement and hearing coordination; providing proper voice emission patterns
as well as balanced calm behaviour. Work on voice formation ought to be
systematic and careful due to delicacy of a child’s vocal apparatus. Exercises ought to be optional. One can encourage a child to participate but no
force should be used. They ought to be a source of pleasure. Exercises
improving the voice of speech are as follows: breathing exercises, vocal
breathing exercises, resonance and articulation exercises. Proper performance of the exercises mentioned above plus adjusting to children’s abilities is the condition under which the vocal apparatus functions properly.
Key words: vocal development, speech, exercises, articulation.
Mgr. Tereza Skákalová
(Department of Special Education, Fakulty of Education, University Hradec Králové, Czech
Republic)
KOMUNIKACJA Z NIEDOSŁYSZĄCYMI OSOBAMI STARSZYMI
W KONTEKŚCIE ZABEZPIECZENIA ICH ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH
Utrata słuchu jest jednym z częstych oznak starzenia (zwanym
presbyacusis). Jednakże, jest ona nową sytuacją dla osób starszych, która
w dużej mierze wpływa na jakość ich życia. Strategie radzenia sobie
z tym problemem są bardzo indywidualne i zależne od licznych czynników. Ten artykuł streszcza doświadczenia w zabezpieczeniu świadczeń
socjalnych dla tej docelowej grupy odbiorców, jednocześnie starając się
opisać i przeanalizować szczególne potrzeby osób starszych związane
z komunikacją.
Słowa kluczowe: osoby z zaburzeniami słuchu, osoby starsze, presbyacusis,
komunikacja, świadczenia socjalne.
Abstrakt:
COMMUNICATION WITH THE HARD OF HEARING SENIOR
IN TERMS OF SOCIAL SERVICES PROVIDER
Hearing loss is one of the frequent manifestations of aging
(called presbyacusis). However, hearing loss is for seniors a new situation, which largely affects the quality of their life. Coping strategies are
very individual and depends on many factors. This contribution summarizes the experience in the provision of social for this target group and
simultaneously seeks to describe and analyze the specific needs of the
seniors with regard to communication.
Key words: hard of hearing, senior, presbyacusis, communication, social
services.
Abstract:
Dr Ewa Małgorzata Skorek
MORBUM EVITĀRE QUAM CURĀRE FACILĬUS EST.
MODEL PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ
Morbum evitare quam curare facilius est – lepiej zapobiegać niż
leczyć (Hipokrates). O tym, jak ważną rolę w zachowaniu dobrego zdrowia odgrywa profilaktyka, wiadomo było już w starożytnej Grecji. Zapobieganie zaburzeniom komunikacji językowej jest nie tylko o wiele tańsze
niż późniejsza terapia. Jest także skuteczniejszym narzędziem w dążeniu
do jak najlepszej jakości życia przyszłych pacjentów logopedycznych,
gdyż żadna, nawet najbardziej skuteczna terapia, nie cofnie negatywnych
doświadczeń wynikających z niepowodzeń komunikacyjnych sprzed
terapii. System nowoczesnej profilaktyki logopedycznej to całokształt
form organizacyjnych oraz treści, metod, zasad i środków tworzących
spójną strukturę służącą do zapobiegania występowaniu zaburzeń komunikacji językowej. Trójczłonowy model profilaktyki logopedycznej obejmuje działania na poziomie pierwszorzędowym, drugorzędowym i trzeciorzędowym, podejmowane nie tylko wobec pojedynczego człowieka
z grupy ryzyka, ale także wobec całego społeczeństwa.
Słowa kluczowe: profilaktyka logopedyczna, profilaktyka pierwszorzędowa,
profilaktyka drugorzędowa, profilaktyka trzeciorzędowa.
Abstrakt:
28 
MORBUM EVITĀRE QUAM CURĀRE FACILĬUS EST.
THE MODEL OF LOGOPAEDIC PREVENTION
Morbum evitare facilius est quam curare – prevention is better
than cure (Hippocrates). The importance of prevention in maintaining
good health was appreciated as early as in ancient Greece. Prevention of
disorders in language communication is not only much cheaper than therapy, but it is also a more effective instrument for achieving the best possible quality of life for future logopaedic patients, as no therapy, however
effective, will undo the negative experience of communication failures
prior to treatment. The system of modern logopaedic prevention encompasses all organisational forms as well as the content, methods, principles
and means constituting a coherent preventive structure related to verbal
communication disorders. The tripartite model of logopaedic prevention
encompasses the activities at the primary, secondary and tertiary level,
undertaken not only in relation to those at risk, but also in relation to the
whole of society.
Key words: logoaedic prevention, primary prevention, secondary prevention, tertiary prevention.
Abstract:
Mgr Elżbieta Szabelska
(Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego UMCS w Lublinie, Poland)
MIEJSCE I FUNKCJE LOGOPEDY
W PROCESIE KSZTAŁCENIA DZIECKA Z ADHD
Wystąpienie poświęcone jest problematyce edukacji dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Specyfika
tego zaburzenia powoduje, że dzieci takie poddawane są przede wszystkim terapii psychologicznej i pedagogicznej, a nierzadko pozostawione są
bez pomocy specjalistycznej. Jaka jest więc potrzeba pracy logopedy
z dziećmi dotkniętymi ADHD? Analizie poddano materiał zgromadzony
w wyniku przeprowadzonych badań funkcjonowania językowego dzieci
hiperaktywnych. Badania opierają się o Logopedyczny Test Przesiewowy, test słuchowego różnicowania głosek oraz rozbudowane badanie
Abstrakt:
pamięci tekstu. Na tej podstawie autorka stwierdza, że niejednokrotnie
dzieci z ADHD wymagają uczestnictwa w terapii logopedycznej rozumianej nie tylko jako proces kształtowania poprawnej wymowy, ale także
dotykającej szerzej pojętych funkcji językowych i komunikacyjnych.
Słowa kluczowe: zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, edukacja, terapia logopedyczna, funkcjonowanie językowe.
LOGOPAEDICS AND EDUCATION OF ADHD CHILDREN
This speech is devoted to problems concerning education of
children suffering from Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Due to
the special character of this disorder children are frequently subjected to
psychological and pedagogical therapy with the exception of specialist
aid. Does that mean that there is little need for speech therapy for ADHD
children? The analysis is carried out on data gathered in language functioning tests conducted on hyperactive children. The research is based on
Hearing Screening Test, sounds differentiation test and extended text
memory test. The conclusion drawn by the author is that ADHD children
require speech therapy not only in the aspect of development of correct
pronunciation but also with regard to language and communicative functions in a broad sense.
Key words: attention deficit hyperactivity disorder, education, speech therapy, language functioning.
Abstract:
Dr. paed., professor Sarmīte Tūbele
(Faculty of Education, Psychology and Art, Department of Pedagogy, University of Latvia)
LOGORYTMIKA W LOGOPEDII
Logorytmika jest systemem ćwiczeń językowych, które są
często wykonywane przy akompaniamencie muzycznym w celu rozwinięcia wyczucia językowego, rytmu oraz koordynacji pomiędzy językiem
a ruchem. Może być postrzegana jako system ćwiczeń ruchowych wykonywanych dla potrzeb korekcyjnego leczenia logopedycznego. Pomimo
swojego zorganizowania systemowego, stanowi ona jedynie uzupełnienie
Abstrakt: Tło.
30 
zajęć logopedycznych, jako że ćwiczenia logorytmiczne jako takie, służą
celom leczenia logopedycznego. Jest to nowy typ korekty mowy, bazujący na rytmie muzycznym i wykorzystaniu połączeń słownych. Celem badań
jest analiza teoretycznych wyników oraz utworzenie teoretycznej bazy dla
dalszej praktycznej działalności. Metody badawcze. Analiza literatury naukowej. Wyniki. Definicje logorytmiki są przedstawione i poddane dyskusji.
Istnieje wiele aspektów rozwojowych, na które logorytmika wywiera
swój wpływ, jako że wypełnia ona zarówno funkcję resocjalizacyjną, jak
i edukacyjną (poznawczą) i korekcyjną. Jej podstawa metodologiczna
zakorzeniona jest w wynikach badań Wygotskiego na temat wiodącej roli
nauczania i edukacji w psychicznym rozwoju dzieci. Teoretyczna podstawa osadzona została na teorii ruchu N. Bernsteina z jej pięcioma poziomami organizacyjnymi. Należy wziąć pod uwagę kilka zasad dotyczących sesji logorytmicznych, jako że mają one również wpływ na rozwój
zdolności twórczych dzieci. Główne wnioski. 1) Logorytmika jest systemem
posiadającym swoje funkcje, jej baza metodologiczna i teoretyczna określona jest przez pewne zasady, 2) Logorytmika jest systemem, który może
być użyty jako pomocnicza metoda interwencji w leczeniu logopedycznym lub też jako oddzielna procedura, 3) Logorytmika wpływa na fizyczne, moralne, intelektualne i estetyczne wykształcenie oraz odciska swoje
piętno na psychicznych/psycho-fizycznych zaburzeniach czynności,
4) Rytm stanowi podstawę do kształtowania się poprawnego mówienia
i jego percepcji; umiejętność poprawnej reprodukcji różnych rytmów
propaguje zdolność właściwego odtwarzania rytmu słowa. Lekcje rytmiki
pomagają dzieciom odkryć swoje zdolności twórcze.
Słowa kluczowe: logorytmika, logopedia.
LOGORHYTHMICS IN SPEECH THERAPY
Logorhythmics is the system of speech exercises,
which are often performed accompanied with music for development of
sense of language, rhythm, coordination of speech and movements etc.
Logorhythmics can be considered as movement exercises system performed for corrective speech therapy needs. Logorhythmics, despite of its
organized system, is only a supplement to speech therapy classes, because
the logorhythmic speech therapy exercises are subjected to speech therapy
purposes. It is a new type of speech correction, based on the rhythm of the
Abstract: Background.
music and the use of word combination. The goal of the research is to analyze
theoretical findings and create theoretical basis for further practical activities. Research methods. Analysis of scientific literature is used in this article.
Results. Definitions of logorhythmics are presented and discussed. There
are many aspects of development, which are influenced by using logorhythmics. Logorhythmics has its rehabilitative, educational (cognitive)
and correctional tasks. Methodological base lies on Vygotsky’s findings
about the leading role of the teaching and education in child’s psychological upbringing. Theoretical base is N. Bernstein’s theory of movement
five organization levels. It is necessary to take into account several principles of the sessions of logorhythmics. The impact of logorhythmics is
also on the development of the creative abilities of child. Main conclusions.
1) Logorhytmics is the system, which has its tasks, methodological base,
theoretical base and it follows definite principles, 2) Logorhytmics is the
system, which can be used as a method of intervention in speech therapy
in a supportive way or as separate occupations, 3) Logorhythmics affects
a person’s physical, moral, intellectual and aesthetic education and
rhythm has its influence on various morbid deviations in the psychophysical sphere of individual, 4) The rhythm is the bases for the formation
of correct speech and its perception; the ability to reproduce various
rhythms correctly promotes word rhythm adequate reproduction. Rhythmic lessons help to discover the creative abilities of each child.
Key words: logorhythmics, speech therapy.
Summaries of conference presentations –
Parallel sessions
Mgr Renata Agnieszka Andrzejewska
(Gimnazjum Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Pawła II w Zgorzelcu)
AUTYZM DZIECIĘCY – CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA,
JEGO MOWY ORAZ METODY TERAPII
Moja praca obejmuje krótką charakterystykę dziecka z autyzmem, jego rozwój społeczny, poznawczy i komunikowanie się a także
metody terapii i techniki postępowania terapeutycznego z dzieckiem
autystycznym, m.in. takie jak: terapia behawioralna – metoda O.I. Lovaasa, muzykoterapia we wspomaganiu rozwoju, metoda integracji sensorycznej, metoda Felicie Affolter na przykładzie kształtowania rozumnego
działania dłoni, metoda wspomaganej komunikacji, metoda M.Ch.
Knill’ów, metoda Weroniki Sherborne, metoda Ruchu Rozwijającego
R. Labana, metoda „Holding”, elementy metody Domana, metoda Dobrego Startu oraz elementy metody Marii Montessori. Autyzm występuje
bardzo często we współczesnym świecie i stanowi poważny problem
społeczny. Dzieci dotknięte autyzmem często pozostają niezauważone,
„ukrywane w domu” i są zbyt późno rozpoznawane. Obecnie dąży się,
aby w możliwie pełny sposób pozyskać rodziców do współpracy z wielospecjalistycznym zespołem zajmującym się wychowaniem i usprawnianiem
dziecka autystycznego. W pracy przedstawione zostały metody, które
można wykorzystać we wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka. W terapii dziecka autystycznego również szczególnie pomocna jest praca logopedyczna, wywołująca ekspresję mimiczną i gesty dla substytutów mowy.
Słowa kluczowe: autyzm, autyzm dziecięcy, dziecko autystyczne, charakterystyka zaburzenia, zaburzenie, terapia, metoda terapii.
Abstrakt:
CHILD AUTISM – CHARACTERISTICS OF DISORDERS,
ITS SPEECH AND METHODS OF THERAPY
My paper includes a brief description of a child with autism, its
social and cognitive development and communication as well as methods
of treatment and therapeutic techniques with an autistic child, including
Abstract:
34 
the behavioral therapy – the method by O.I. Lovaas, music therapy in
supporting the development, the sensory integration method, the method
by Felicie Affolter on the basis of making rational action of hand, the
method of aided communication, the method by M.Ch. Knill, the method
by Veronica Sherborne, the method of Developmental Movement by
R. Laban, the method „holding”, the elements of Doman method, the
method of Good Start and elements of the method by Maria Montessori.
Autism is very common in the modern world and is a serious social problem. Children with autism often go unnoticed, „hidden in the house” and
are recognized too late. Currently, the aim is as fully as possible to obtain
the parents to cooperate with the multidisciplinary team involved in the
education and improvement of an autistic child. The work presented the
above mentioned methods that can be used in supporting early development. The autistic child’s therapy very often needs work with Speech in
order to gain impressive facial expression and gestures for speech substitutes.
Key words: autism, child autism, autistic child, summary of disturbances,
disorder, therapy, method of treatment.
Mgr Agnieszka Barta
(Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii im. Janusza Korczaka w Zgorzelcu)
CHARAKTERYSTYKA OKRESÓW ROZWOJU MOWY DZIECKA
ORAZ MOŻLIWOŚCI JEGO WSPOMAGANIA I STYMULOWANIA
Stopień rozwoju mowy zależy od różnych czynników, do najważniejszych należą: psychofizyczny rozwój dziecka oraz wpływ środowiska i odpowiednia stymulacja. Aby prawidłowo wspomagać rozwój
mowy dziecka trzeba dobrze znać charakterystyczny jego przebieg.
W moim wystąpieniu przedstawię poszczególne okresy rozwoju mowy
u dziecka i umiejętności oczekiwane rozwojowo. Zaprezentuję ćwiczenia
oraz wskazówki dla rodziców (nauczycieli) jak stymulować prawidłową
mowę dziecka. Rozwój mowy postępuje równolegle z rozwojem motoryki narządów artykulacyjnych. Równocześnie zaproponuję sposoby
Abstrakt:
usprawniania aparatu artykulacyjnego, które mają na celu wypracowanie
zręcznych i celowych ruchów języka, warg i podniebienia.
Słowa kluczowe: mowa, rozwój mowy, motoryka, narządy artykulacyjne.
THE CHARACTERISTICS OF THE CHILD’S SPEECH DEVELOPMENT PERIODS
AND THE POSSIBILITY TO SUPPORT AND STIMULATE THEM
The development of speech depends on various factors, the most
important are the following: physical and psychological development of
the child, environmental influence and appropriate stimulation. In order to
develop the child’s speech it is required to have a broad knowledge on its
specific course. My presentation includes the different stages of the development of speech skills in children and skills expected due to the development. Furthermore, I will present the training and guidance for parents (teachers) to stimulate the child’s correct speech. The speech development is progressing in parallel with the development of the speech
organs motor skills. At the same time, I will recommend the ways to improve the articulatory apparatus, the aim of which is to develop skilled
and purposeful movements of the tongue, lips and palate.
Key words: speech, speech development, motor skills, speech organs.
Abstract:
Mgr Aleksandra Kinga Baruch
(Uniwersytet Zielonogórski, słuchaczka Podyplomowych Studiów Logopedia z Terapią
Pedagogiczną, rocznik 2011-2013)
NAUCZANIE ALTERNATYWNE: TECHNIKI C. FREINETA
SZANSĄ DLA DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Niniejsze wystąpienie dotyczy – nauczanie alternatywne – techniki C. Freineta szanse dla dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej.
Celestyn Renet był francuskim pedagogiem, który żył w latach 18961966 i prekursorem edukacji alternatywnej, uważał, że cele, pedagogiki
jest tworzenie warunków dla rozwoju dziecka, dlatego też w 1934 roku
założył swoją prywatną szkołę, w której zaczął stosować opracowane
przez siebie idee pedagogiczne. Pragnął, aby szkoła stała się terenem
swobodnej aktywności dziecka i miejscem mu przyjaznym, sprzeciwiał
Abstrakt:
36 
się i krytykował szkołę tradycyjną za jej sformalizowanie brak spontaniczności i indywidualnego podejścia do ucznia. Założeniami pedagogiki
alternatywnej są: humanizacja edukacji, odnalezienie indywidualnej drogi
rozwoju każdego dziecka, stymulowanie go w rozbudzaniu swoich aspiracji, nauka przez zastosowanie edukacji percepcyjno-innowacyjnej.
Dziecko ucząc się w sposób naturalny kształtuje i urozmaica swoje kompetencje językowe zdobywa wiedzę i umiejętności posługiwania się znakami werbalnymi i pozawerbalnymi, a także sposobność przekazywania
sobie oraz innym myśli i emocji. Interakcji charakteryzują wielowątkowe
procesy edukacyjne, myślenie oparte jest na języku werbalnym. Freinetowskie podejście do nauczania jest, więc przyjazne dzieciom mającym
zaburzenia z zakresu kompetencji językowych i daje im możliwość uzupełnienia tych braków w sposób twórczy, zabawowy, dostosowany do ich
aktualnych możliwości i predyspozycji. Uczony był propagatorem wychowania naturalnego, gdzie zamiast tradycyjnych lekcji i wiedzy „podręcznikowej” wprowadza nowe metody, formy i techniki w pracy szkolnej oparte przede wszystkim na swobodnej ekspresji twórczej najmłodszych, dopuszczeniu dziecka do głosu, a do metod tych należą do nich: 1)
swobodne teksty dzieci i gazetkę szkolną, 2) różnorodne formy ekspresji
jako formę wychowania estetycznego, 3) korespondencję międzyszkolną,
4) „doświadczenia poszukujące” jako podstawę do możliwie najbardziej
samodzielnej pracy uczniów w zakresie matematyki, przyrody. Dzieci
w klasach freinetowskich same wybierają technikę, jaka jest im potrzebna
do wykonania zaplanowanego dzieła. Rola nauczyciela ogranicza się do
stworzenia odpowiednich warunków materialnych oraz dostarczenia
potrzebnych materiałów i narzędzi. Stosowanie różnych form ekspresji
spełnia rolę psychoterapii i reedukacji w przypadkach długotrwałych,
a często już zahamowanych napięć psychicznych. Uczeń wypowiadając
się za pośrednictwem wybranych przez siebie rodzajów twórczości uchyla jakby przed okiem nauczyciela rąbek swej wewnętrznej tajemnicy
i w ten sposób pozwala sobie pomóc. Z drugiej strony sam uwalnia się
w pewnym stopniu od różnych przeżyć dręczących je i wywołujących
stany napięcia i rozdrażnienia. Każdy uczeń pracuje wg swoich sił,
w czasie, który mu najlepiej odpowiada. Poza tym uczy się krytycznie
oceniać swoją pracę i poprawiać swe błędy, a ponadto ma pewne zrozumienie dla celowości tych ćwiczeń, które są środkiem do zdobycia bie-
głości w technice pisania, potrzebnej przy układaniu tekstów, pisaniu
sprawozdań, referatów itp.
Słowa kluczowe: pedagogika alternatywna, nauczanie alternatywne, indywidualizm, zainteresowania, nowe metody, spontaniczność.
ALTERNATIVE TEACHING AND TECHNIQUES USED BY C. FREINET –
CHANCES FOR CHILDREN WITH LINGUISTIC COMMUNICATION DISORDERS
The following speech concerns the issues of alternative teaching
and techniques used by Celestin Freinet – chances for children with linguistic communication disorders. C. Freinet was born in 1896 and died in
1966. He was a French pedagogue and a precursor of alternative education. He was profoundly convinced that the pedagogical aim is to create
appropriate conditions for children’s development. Therefore, in 1934 he
set up his private school where he introduced his own pedagogical ideas.
He wanted the school to become a children – friendly place where young
people could act without restraints. He strongly criticised traditional
schools for the lack of spontaneity and individual approach to students.
Main assumptions of the alternative pedagogy comprise: humanisation of
education; identification of children’s developmental individualism; stimulating young people to expand and explore their aspirations; teaching
with the use of perceptual-innovative education. A child learning in a natural way gains knowledge and develops communicational skills in using
not only verbal but also non-verbal language, develops linguistic competence and the ability to convey emotions and ideas. The multidimensional
educational processes are characteristic for interactions and thinking is
based on verbal language. Freinte’s approach to education is undoubtedly
helpful for children with linguistic competence disorders. It enable them
to even up such gaps in a way that is creative and adjusted to their actual
abilities along with predispositions. The educator was an exponent of
natural education, that instead of traditional classes along with book
learning, introduces new methods, forms and techniques based essentially
on leeway in children’s creative expression and letting children speak.
The scope of above-mentioned methods comprise: 1) children’s free texts
and school newspaper, 2) various forms of expression as a form of aesthetic education, 3) interscholastic correspondence, 4) children’s interests
and natural curiosity as a basis for increasing their autonomy in mathematical education and natural science. Children in Freinte’s classes make
Abstract:
38 
conscious and own decisions about the kind of technique they need to
accomplish planned objectives. The teacher’s role is restricted to provide
students with appropriate conditions and supply all necessary materials
along with tools. The opportunity to use various forms of expression
fulfils the role of psychotherapy and re-education when long-term or even
blocked mental strains occur. Student, by choosing a particular form of
acting, allow the teacher to enter his or her inner world. Thereby the
teacher can know the learner better and adjust appropriate method of help.
On the other hand, student also has a chance to free oneself from various
nagging experiences that result in irritation or strains, to some extent.
Each pupil works according to own abilities or potential in the most suitable for him or her time. Furthermore, children learn to correct own errors
and make critical assessment about their work. Additionally, they show a
sense of understanding and purposefulness of tasks that are the tool to
achieve proficiency in writing technique needed in composing various
texts, writing reports, projects etc.
Key words: alternative teaching, alternative education, alternative pedagogy, individualism, predispositions, new methods, spontaneity.
Mgr Marta Bergiel
(Szkoła Podstawowa nr 2 im. Szarych Szeregów w Międzyrzeczu)
ZNACZENIE RELACJI LOGOPEDY Z PACJENTEM
W PRACY TERAPEUTYCZNEJ
W pracy logopedycznej istotne znaczenie mają czynniki emocjonalne. Zwłaszcza w relacjach pacjenta z terapeutą. Wypracowanie
odpowiedniej atmosfery między logopeda a podopiecznym w dużej mierze zapewnia sukces terapii i jego trwałość. Ważną rolę stanowi wykorzystanie optymalnych zasad komunikowania się, m.in. umiejętność aktywnego słuchania, wnikliwa obserwacja, a także podstawowa wiedza z zakresu psychologii społecznej i dziecięcej.
Słowa kluczowe: relacja, zasady pracy terapeutycznej, typy temperamentów,
mowa niewerbalna, komunikacja.
Abstrakt:
THE IMPORTANCE OF THE RELATIONSHIP BETWEEN
THE SPEECH THERAPISTAND HIS/HER PATIENT
IN THE THERAPEUTIC WORK
The emotional factors are at great importance during the speech
therapy study. Especially in the relations between the patient and the
therapist. Developing the right atmosphere between the speech therapist
and the ward can provide success of therapy and its durability. An important role in the therapy is to use the optimal and proper rules of communication, including skills of active listening, some careful observation,
as well as the basic knowledge of socio-psychology of a child.
Key words: relations, principles of therapeutic work, types of temperaments, unverbal tongue, communication.
Abstract:
Mgr Agnieszka Bojko
ZABAWA JAKO FORMA TERAPII DZIECI
Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Znaczenie mowy, czytania i pisania w procesie komunikacji.
Zaburzenia słownego i pisemnego porozumiewania się. Zabawa, jej rodzaje i zalety. Zabawy w terapii zaburzeń komunikacji językowej: doskonalące technikę mówienia, uaktywniające percepcję słuchową, usprawniające percepcję wzrokową, usprawniające koordynację wzrokoworuchową, stymulujące rozwój dziecka.
Słowa kluczowe: zabawa, komunikacja, terapia, rozwój, zaburzenia.
Abstrakt:
PLAYING AS A FORM OF THERAPY,
CHILDREN WITH LANGUAGE DISORDERS
The importance of speech, reading and writing in the communication process. Disorders of verbal and written communication. Fun –
types and advantages. Fun in the treatment of disorders of verbal communication: perfecting the technique of speaking, activates the auditory perAbstract:
40 
ception, improve visual perceptron, improve eye-hand coordination, stimulating the development of the child.
Key words: playing, communications, treatment, development, disorders.
Mgr Joanna Bota
(Miejskie Przedszkole nr 14 w Zielonej Górze)
WADA SŁUCHU PRZYCZYNĄ ZABURZEŃ
KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ U DZIECI
Komunikowanie się z innymi ludźmi jest jedną z najważniejszych potrzeb psychicznych każdego człowieka. Ma ono również podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka, jest bowiem drogą
do poznania samego siebie oraz otaczającego świata. Zagadnienia opisane
w pracy dotyczą zaburzeń komunikacji językowej osób z uszkodzonym
słuchem. Przedstawiono w niej definicje pojęć: wady słuchu, osoba
z uszkodzonym słuchem. Analizie poddano typy wad słuchu w oparciu
o szereg klasyfikacji. Scharakteryzowano mowę dzieci niesłyszących oraz
czynniki warunkujące jej rozwój. Ponadto w pracy zaprezentowano
główne aspekty terapii osób niesłyszących oraz przedstawiono metody
terapeutyczne stosowane z dzieckiem mającym wadę słuchu.
Słowa kluczowe: niesłyszący, wady słuchu, mowa, terapia.
Abstrakt:
HEARING DEFECT AS THE CAUSE OF DISORDERS
IN CHILDREN’S ORAL COMMUNICATION
Communication among people is one of the most important
needs of each human being. It is also important for proper development of
children as it is a way to discover themselves and the surrounding world.
This thesis deals with oral communication disorders among people with
hearing damage. The following definitions have been presented: hearing
disorder, person with hearing damage. Types of hearing defects have been
analyzed against a number of classifications. Speech of hearing-disabled
children and factors conditioning its development has been described.
Moreover, the thesis presents main aspects of therapy for hearingAbstract:
disabled people and therapeutic methods that are applied with a child
suffering from hearing defect.
Key words: deaf, hearing defect, speech, therapy.
Mgr Dorota Ciołka-Wiśniewska
(Zespół Szkół w Santoku)
ROLA I ZADANIA LOGOPEDY W PLACÓWCE OŚWIATOWEJ
Celem mojej prezentacji jest przedstawienie roli i zadań logopedy w placówce oświatowej. W działalności szkoły, nie od dziś, dużą wagę
przywiązuje się do wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka, a w tym
również do rozwoju mowy. Szczególnej analizie została poddana tu rola
i zadania logopedy na terenie placówki oświatowej oraz to, że działalność
logopedy powinna być jednym z najważniejszych odcinków opieki nad
dziećmi z klas początkowych. Celem pracy logopedycznej są nie tylko
ćwiczenia w zakresie rozwijania sprawności narządów mowy, artykulacji
i fonacji, słuchu fonematycznego, ale także rozwijanie komunikacji językowej dziecka, wzbogacanie słownictwa, poprawności gramatycznej
i stylistycznej wypowiedzi, kształcenie mowy ekspresyjnej. Z moich badań
i obserwacji wynika, że praca logopedy powinna być jednym z najważniejszych odcinków opieki nad dziećmi z klas początkowych. Rozwijanie
sprawności językowej dzieci powinno następować łącznie z kształceniem
funkcji psychicznych, logicznego myślenia, spostrzegawczości, pamięci,
wyobraźni oraz uwagi. We współczesnym życiu ogromna rolę odgrywają
środki przekazu informacji, w których nośnikiem jest słowo mówione.
Wszelkie, nawet niezbyt rażące wady wymowy mogą w istotny sposób
ważyć na losach dzisiejszych młodych ludzi i funkcjonowaniu w życiu
społeczny. Wniosek z badań i obserwacji jest następujący – skuteczne
zwalczanie różnorodnych wad wymowy i zaburzeń mowy oraz czuwanie
nad prawidłowym rozwojem mowy dziecka stanowi osiągnięcie przez nie
sukcesu emocjonalno-społecznego.
Słowa kluczowe: logopeda, narządy mowy, artykulacja, fonacja, słuch fonematyczny.
Abstrakt:
42 
THE ROLE AND AASIGNMENTS OF A SPEECH THERAPIST
IN AN EDUCATIONAL INSTITUTION
The aim of my presentation is to introduce and explain the role
and assignments of a speech therapist in an educational institution. In
a school work for many years, one of the most important things has been
comprehensive student’s personality development, and development of
speech in it, as well. The role and assignments of a speech therapist at
school have been particularly analysed here, and the work of a speech
therapist should be noticed as one of the prior part of educational work
with pupils, grades 1-3. The target of a speech therapist is not only drilling the competence of speech organs, articulation, phonation, phonemics
hearing, but also developing child’s language communication, enriching
vocabulary, grammar and stylistic correctness and educating expression
speech. According to my researches it is shown that the work of a speech
therapist should be one of the most important part of work with pupils
from lower grades. Improving the language efficiency with should be
educating together with the psychiatric functions, logical thinking, perceptivity, memory, imagination and concentration. In our contemporary
life media have got a huge role in transforming information, and speaking
is the way of imparting the news. Every possible, even the least flagrant
defects of speech can have a high influence on young people’s life and
their social existence. The conclusion from the study and observation
obvious – efficient coping with different speech defects and taking care of
proper development of child’s speech can help and lead to achieve his or
her own emotional-social success.
Key words: a speech therapist, speech organs, articulation, phonation, phonemics hearing.
Abstract:
Mgr Natalia Cisowska-Lubert
KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA I JEJ ZASTOSOWANIE
W TERAPII DZIECI ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ
Kinezjologia edukacyjna coraz szerzej wkracza do terapii dzieci
ze specyficznymi trudnościami w nauce. Metoda ta określana jest jako
„gimnastyka mózgu”. Według jej twórcy metoda ta uczy i pokazuje jak
w praktyce można wykorzystać naturalny ruch fizyczny, który niezbędny
jest do organizowania pracy mózgu. Nasz mózg jest narzędziem symetrycznym, a każda półkula ma zupełnie inne zadania. Półkula prawa odpowiedzialna jest za uczucia, uczenie się, percepcję przestrzeni i pamięć
długotrwałą. Półkula lewa odpowiedzialna jest za myśli, analizę, widzenie
szczegółów, a także kontrolę nad słowem. Dennison proponuje zestaw
ćwiczeń, dzięki którym można zlikwidować pewne zaburzenia za pośrednictwem ruchu. Ćwiczenia te prowadzą do integracji obu półkul mózgowych, co może doprowadzić do płynnego czytania bądź poprawy koncentracji. Poprzez ćwiczenia te powstają powiązania nerwowe w obrębie
mózgu i ciała, dzięki którym uczenie się przebiega szybciej, efektywniej
i co równie ważne bezstresowo. Zestaw ćwiczeń mózgu, podzielić można
na: 1) podstawowy schemat ćwiczeń wprowadzających, 2) ćwiczenia na
przekroczenie linii środka, 3) ćwiczenia wydłużające, 4) ćwiczenia energetyzujące.
Słowa kluczowe: kinezjologia edukacyjna, gimnastyka mózgu, ćwiczenia
mózgu.
Abstrakt:
EDUCATIONAL KINESIOLOGY AND ITS APPLICATION
IN THE TREATMENT OF CHILDREN WITH SPECIFIC LEARNING DISABILITIES
Educational Kinesiology is a therapy method created by Paul E.
Dennison. It is a simple and effective method that supports the natural
development of every human being. The fundamental concept underlying
this method is the integration of thoughts and actions, that is the cooperation of mind and body. Educational Kinesiology increasingly enters the
treatment of children with specific learning disabilities. This method is
referred to as the „brain gym”. According to its creator, the method teaches and demonstrates how in practice one can use natural physical movement that is needed to organize the brain. Human brain is a symmetrical
tool, and each hemisphere performs completely different tasks. The right
hemisphere is responsible for emotions, learning, spatial perception and
long-term memory. The left hemisphere is accountable for thinking, analysis, noticing the details, as well as verbal processing. Dennison offers a
set of exercises that help to eliminate some problems through movement.
Abstract:
44 
These activities lead to the integration of the brain hemipsheres, which
can stimulate fluent reading or improve focus and concentration. Practising these exercises result in forming neural connections within the
brain and body that make learning faster, more efficient and, just as importantly, stress free. A set of brain exercises can be divided into: 1) basic
set of warm-up exercises, 2) exercises to cross center mid-line, 3) lengthening exercises, 4) energy exercises.
Key words: educational kinesiology, brain gym, brain exercises.
Mgr Ewelina Czarna
(Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Zielonej Górze)
KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA W PRACY Z DZIEĆMI SZEŚCIOLETNIMI
Człowiek uczy się całe życie. Proces ten rozpoczyna się od najmłodszych lat, gdy dziecko przychodzi do przedszkola. Rodzice oczekują
od swoich pociech jak najlepszych rezultatów przebywania w grupie
rówieśniczej oraz efektów uczestniczenia w pierwszych zajęciach, które
organizują nauczycielki. Edukacja w przedszkolu jest realizowana w formie
zabawy, gdy mamy do czynienia z dziećmi starszymi pojawiają się pierwsze zadania, które przygotowują młodego człowieka do obowiązku szkolnego. Niezwykle ważne jest, żeby pokazywać najmłodszym, jak sami
mogą ćwiczyć pamięć. Wykorzystuje się wiele metod i sposobów, aby
osiągnąć pożądany skutek, jedną z nich jest kinezjologia edukacyjna.
Słowa kluczowe: kinezjologia edukacyjna, gimnastyka mózgu, dzieci sześcioletnie, pamięć, przedszkole, nauka.
Abstrakt:
EDUCATIONAL KINESIOLOGY IN WORK WITH SIX-YEAR-OLD CHILDREN
People learn throughout all their lives. The process begins at an
early age when children start preschool education. Parents expect their
children to do their best in socialising within their peer group and in the
participation in the first sessions of formalised instruction organised by
the teacher. Preschool education is implemented in the form of fun activities, whereas older children are confronted with the first tasks which are
Abstract:
meant to prepare them for compulsory education. It is of utmost importance to demonstrate to the youngest how they can practice their
memory on their own. Multiple methods and means are employed to
achieve a desired result, one of them being educational kinesiology.
Key words: educational kinesiology, brain exercise, six-year-olds, memory,
preschool, learning.
Lic. Marta Czepek
(Niepubliczne Przedszkole Happy day’s)
TRUDNOŚCI SZKOLNE
Tematem mojego wystąpienia są ogólnie rozumiane trudności
szkolne. Termin ten obejmuje dzieci dyslektyczne, nadpobudliwe psychoruchowo, z trudnościami emocjonalnymi i z obniżonymi funkcjami różnych analizatorów. Problem ten dotyka wielu dzieci i jest przyczyną ich
gorszego funkcjonowania w szkole. Trudności szkolne mogą pojawić się
na początku edukacji szkolnej lub w czasie jej trwania na różnych etapach
edukacyjnych. Niepodjęta na czas praca korekcyjno-kompensacyjna, której
celem jest usprawnianie zaburzonych funkcji powoduje nawarstwianie się
problemów, z którymi dziecko samo nie potrafi sobie poradzić. Z czasem
trudności dziecka, któremu na czas nie udzielono wsparcia nawarstwiają
się i mogą powodować spadek motywacji do nauki, depresje, lęki szkolne, nerwice, a w efekcie spotęgować niepowodzenia szkolne. Wystąpienie
składa się z dwóch części teoretycznej i projektowej. W pierwszej części
omówię poszczególne trudności szkolne, a w drugiej zaprezentuję karty
pracy do ćwiczenia poszczególnych analizatorów.
Słowa kluczowe: trudności szkolne, dysleksja, dysgrafia, dysortografia,
karty pracy.
Abstrakt:
SCHOOL PROBLEMS
In a speech I will present school problems. The term includes
children dyslexic, hyperactive psychomotor, emotional difficulties, and
reduced function of different analyzers. This problem affects of many
Abstract:
46 
children and is the cause of their inferior function in school. School difficulties may occur at the beginning learn of school, the various stages of
education. Unstarted corrective work on time, which aims to improve
disturbed function is accretion problems, which a child alone can not
cope. With time, the child’s difficults, which no one helped accumulate
and can cause a decrease motivation to learn, depression, school fears,
neuroses, and ultimately increase school misfortunes. Speech is composed
of two parts: theoretical and design. In the first part I will discuss the
various difficulties in schools, and the other will present work cards to
practice the different analyzers.
Key words: school problems, dyslexia, dysgraphia, work cards.
Mgr Arleta Czuchryta
(Przedszkole Niepubliczne nr 1 w Lubaniu)
MUTYZM SELEKTYWNY A TRUDNOŚCI W EDUKACJI DZIECKA
Mutyzm jest niczym innym jak zaprzestaniem mówienia. Bardzo
często dotyczy on osób, dzieci wcześniej już mówiących. Dla terapeutów
i osób zajmujących się zaburzeniami komunikacji językowej, mutyzm jest
łatwy do rozpoznania lub zastanowienia się nad powodem takich zachowań. Niestety w przypadku dzieci jest on rozpoznawany dość późno.
Głównym powodem takiego stanu rzeczy jest często mylny osąd, iż mamy do czynienia z dziećmi małomównymi, nieśmiałymi. Rozróżniamy
dwa rodzaje mutyzmu: selektywny i całkowity. Ten ostatni – całkowity
jest trudnym zaburzeniem i występuje z reguły w wyniku ciężkich przeżyć psychicznych. Pierwszy rodzaj tego samego zaburzenia to mutyzm
selektywny. Występuję częściej u dzieci i polega na tym, iż dziecko rozmawia tylko z wybranymi przez siebie osobami i tylko w sprzyjających
jemu sytuacjach lub warunkach. Ten rodzaj zaburzenia jest dużo łatwiejszy ze względów terapeutycznych. Należy zwrócić uwagę, że terapia ta
polega na skonsultowaniu omawianego problemu z różnymi terapeutami
a przede wszystkim z psychologiem i to najlepiej szkolnym. W terapii
chodzi tu przede wszystkim o wykorzystanie łagodnej perswazji. Bez
Abstrakt:
nacisku poszukuje się sytuacji, w których dziecko potrafi swobodnie się
komunikować. Stosowane są tu przede wszystkim dwa sposoby oddziaływań: terapię nastawioną na eliminację objawów oraz na eliminację
niekorzystnych czynników środowiskowych.
Słowa kluczowe: mutyzm selektywny, mutyzm całkowity, czynnik środowiskowy, terapia etapowa, perswazja.
SELECTIVE MUTENESS AND EDUCATIONAL DIFFICULTIES OF CHILDREN
Muteness (mutism) is nothing more than inability to speak. Very
often it affects people, children who previously were able to speak. For
therapists and people dealing with lingual communication disorders, it is
easy to diagnose muteness or to find the origins of such state of behavior.
Unfortunately, children are those who are diagnosed with muteness with
some delay. The main reason for that is mostly false judgment, that we
are dealing with a child who is less talkative or timid. There are two types
of muteness: selective and total. Total muteness is a very difficult case,
and occurs mostly due to severe psychological trauma. Selective muteness is diagnosed mainly among children – a child speaks only with chosen individuals and only in suitable situations or conditions. This type of
the disorder is easier from therapists’ point of view. It is important to
notice, that the therapy consists of consulting specified problem with
different therapists, especially with a school psychologist. Therapy requires using gentle persuasion as a factor. Without any pressure the therapist looks for the circumstances in which patient, a child, is able to communicate freely. There are two most popular approaches in selective
muteness’ therapy: elimination of symptoms or elimination of adverse
environmental factors.
Key words: selective muteness, total muteness, environmental factor, stage
therapy, persuasion.
Abstract:
Mgr Aneta Czyrko
(Zespół Szkół w Przedmościu)
48 
ELEMENTY MASAŻU LOGOPEDYCZNEGO WEDŁUG
ELŻBIETY STECKO ORAZ RODOLFO CASTILLO MORALESA
Masaż logopedyczny to ćwiczenia bierne wykonywane przy
udziale logopedy z zastosowaniem wpływu zmysłu dotyku na bodźce
docierające do części czuciowej kory mózgowej. Jest formą masażu leczniczego, w którym bodziec mechaniczny wpływa na poprawienie ubytków powstałych w stanach patologicznych istotnych z punktu widzenia
prawidłowej artykulacji oraz realizacji funkcji pokarmowych i oddechowych. Masaż może być wykonywany u dzieci zdrowych urodzonych
poprzez cięcie cesarskie z niedostymulowanym zmysłem dotyku, u dzieci
z obniżonym lub podwyższonym napięciem mięśniowym, jak również
u dzieci z trudnościami w karmieniu w okresie noworodkowym i niemowlęcym. W wystąpieniu przedstawione zostaną techniki masażu twarzy i aparatu artykulacyjnego opracowane przez Elżbietę Stecko oraz
punkty neuromotoryczne twarzy wskazane przez Rodolfo Castillo Moralesa – ich lokalizacja, stymulacja oraz spodziewane reakcje pacjenta.
Słowa kluczowe: masaż logopedyczny, masaż twarzy, masaż aparatu artykulacyjnego, techniki masażu, punkty neuromotoryczne twarzy.
Abstrakt:
THE ELEMENTS OF SPEECH THERAPEUTIC MASSAGE ACCORDING
TO ELZBIETA STECKO AND RODOLFO CASTILLO MORALES
Speech therapeutic massage is a set of exercises passively done
with a help of speech therapist using an influence of a sense of touch on
stimuli reaching a sensory part of cortex. It is a form of therapeutic massage where mechanical stimulus affects improvement on loss developed
in a pathological state important from a point of view of correct articulation and realization of nourishment and breathing functions. This massage
can be used for healthy children delivered through caesarean birth with
not enough stimulated sense of touch, for children with lowered or elevated tonicity, as well as for children having difficulty with feeding in a
neonatal period and infancy period. This presentation will introduce face
massage and articulation system techniques formulated by Elżbieta Stecko
and neuromotoric points of a face placed by Rodolfo Castillo Morales –
their location, stimulation and anticipated patient’s reactions.
Key words: speech therapeutic massage, face massage, articulation system
massage, massage techniques.
Abstract:
Mgr Monika Derczyńska
WSPÓŁPRACA Z RODZINĄ W TERAPII DZIECKA AUTYSTYCZNEGO
Niniejsze wystąpienie ma na celu ukazać jak ważną rolę odgrywa współpraca terapeuty z rodziną dziecka autystycznego, zarówno rodzicami, jak i rodzeństwem, dziadkami. Początkowa część wystąpienia
dotyczyć będzie tego, co czuje rodzina w momencie przyjmowania diagnozy autyzmu. Następnie zostaną przedstawione zadania matki i ojca,
a także braci i sióstr w programie terapii. Poruszony zostanie także problem wpływu traumy dziadków na funkcjonowanie rodziny dziecka autystycznego, kwestia relacji osobistych między matką a ojcem oraz problem
nadmiernego przywiązania matki do dziecka. Wystąpienie jest nastawione przede wszystkim na to, aby udzielić odpowiedzi na kluczowe pytanie
w jaki sposób terapeuta powinien budować relację z opiekunami dziecka,
aby osiągnąć jak największą korzyść dla młodego pacjenta.
Słowa kluczowe: autyzm, terapia, rodzice, rodzina, współpraca.
Abstrakt:
COOPERATION WITH THE FAMILY IN AN AUTISTIC CHILD’S TREATMENT
Information contained in this speech is aimed at highlighting the
important role of therapist’s cooperation with the family of an autistic
child, both with parents, siblings and grandparents. The introduction deals
with family’s reaction to their child’s diagnosis of autism. The next step is
the presentation of parents and siblings’ tasks in the treatment plan. The
influence of grandparents’ trauma on the functioning of an autistic child’s
family, the question of personal relations between the mother and the
father, and the problem of excessive attachment of the mother to her child
are handled with, too. The speech is expected to answer the key question
of how the therapist should build the relation with child’s caregivers in
order to work the greatest advantage to the young patient.
Key words: autism, treatment, parents, family, cooperation.
Abstract:
50 
Mgr Izabela Długokińska
(MGOPS w Jasieniu)
PRACA LOGOPEDY I NAUCZYCIELA WSPOMAGAJĄCEGO
W KLASIE INTEGRACYJNEJ
Moim celem jest pokazanie pracy nauczyciela wspomagającego
i logopedy w klasie integracyjnej. Poprzez swoją pracę chcę przybliżyć
Państwu problem, który odnosi się do ilości dzieci z orzeczeniami w klasie
integracyjnej. Pokazać jak różne występują jednostki chorobowe i dysfunkcje w orzeczeniach dzieci, które uczą się w jednej klasie i mają jednego nauczyciela wspomagającego.
Słowa kluczowe: orzeczenie o niepełnosprawności, klasa integracyjna, nauczyciel wspomagający, niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim i umiarkowanym, ADHD, dysleksja.
Abstrakt:
SPEECH THERAPIST AND TEACHER SUPPORT
IN AN INTEGRATION CLASS
The main goal of my presentation is to show the role of speech
therapist as a teacher support in an integration class. I would like to introduce the issue of the number of disabled children in an integration class.
The crucial factor is a variety of cases and dysfunctions in children who
learn in the same class and have one teacher support.
Key words: disability certificate, integration class, teacher support, mild
and moderate, mental retardation, ADHD, dyslexia.
Abstract:
Lic. Agnieszka Frankowska
(Uniwersytet Zielonogórski; studentka I roku pedagogiki, studia drugiego stopnia)
PEDAGOGIKA MARII MONTESSORI JAKO ALTERNATYWA
NAUCZANIA DLA DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Wolność wyboru, porządek, samokontrola – to niektóre z zasad
przyświecających pedagogice Montessori. W dzisiejszych czasach rodzice poszukują coraz to nowych, alternatywnych sposobów nauczania dla
swoich dzieci. Metoda Marii Montessori jest jedną z takich propozycji,
która coraz częściej oferowana jest przez dyrektorów i twórców przedszkoli, szkół, kawiarenek w naszym kraju. Koncepcja ta może być również pomocna dla dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej.
Słowa kluczowe: Maria Montessori, teoria pedagogiczna, metody, mowa,
język, zaburzenia komunikacji językowej, zajęcia dla dzieci.
Abstrakt:
MARIA MONTESSORI’S PEDAGOGY AS AN ALTERNATIVE
TEACHING FOR CHILDREN WITH LANGUAGE COMMUNICATION DISORDER
Freedom of choice, order and self – control – these are some of
the rules vital for Montessori pedagogy. Nowadays parents look for new
and alternative ways of teaching their children. Maria Montessori’s method is one of such ways, which can be more and more often found on th
offer of headmasters and creators of kindergartens, schools and cafes in
our country. The idea may also be useful for children with language
communication disorder.
Key words: Maria Montessori, pedagogical theory, methods, speech, language, language communication disorder, classes for kids.
Abstract:
Mgr Barbara Frycz
(Samodzielny Publiczny Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Międzyrzeczu)
KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA
PROCES NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ
Celem mojej pracy jest przedstawienie metody wspomagającej
proces nauczania i uczenia się, jaką jest kinezjologia edukacyjna zwana
też gimnastyką mózgu. Jej twórca Paul Dennison, na podstawie własnych
doświadczeń, opracował szereg ćwiczeń mających na celu rozszerzenie
własnych możliwości. Chciałabym przybliżyć kilka z nich.
Abstrakt:
52 
kinezjologia, kinezjologia edukacyjna, uczenie się, ruchy
naprzemienne, picie wody.
Słowa kluczowe:
EDUCATIONAL KINESTHESIOLOGY AS A METHOD SUPPORTING
THE PROCESS OF TEACHING AND LEARNING
The aim of my work is presenting the method supporting teaching and learning process as the educational kinesthesiology which is
called mind gymnastics. Paul Dennison, the method creator, who described
lots of excersisers expanding self possibilities on the basis his own experience. I would like to present some of those.
Key words: kinesiology, educational kinesthesiology, learhing, alternately
motions, water drinking.
Abstract:
Mgr Justyna Ganczar
(Szkoła Podstawowa w Żarkach Wielkich)
SPECJALNE ODDZIAŁYWANIA LOGOPEDYCZNE
NA DZIECI Z WADAMI SŁUCHU I MOWY Z UWZGLĘDNIENIEM
ICH MOŻLIWOŚCI UMYSŁOWYCH I POZNAWCZYCH
Podłożem utrudniającym prawidłowe kształtowanie się mowy jest
uszkodzony narząd słuchu. Stanowi on utrudnienie dla funkcjonowania
osoby w społeczeństwie, dlatego ważne jest podjęcie terapii już od
wczesnych lat dziecięcych. Dzieci słabo słyszące i niesłyszące obejmowane są opieką logopedyczną w Ośrodkach Wad Słuchu i Mowy. Zadaniem
logopedy jest stosowanie specjalnych oddziaływań opierających się
na założeniach obowiązujących w logopedii ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju i rehabilitacji osób w zakresie percepcji słuchowej. Ważną rolę odgrywa również poznanie specyfiki porozumiewania
się osób głuchych, co stanowi podłoże do ustalenia diagnozy i zaplanowania przebiegu terapii logopedycznej.
Słowa kluczowe: rola logopedy w pracy z uczniami z wadami słuchu i mowy.
Abstrakt:
SPECIAL FORMS OF SPEECH THERAPY
IN CHILDREN WITH HEARING AND SPEECH IMPAIRMENTS
WITH CONSIDERATION OF THEIR MENTAL AND COGNITIVE ABILITIES
A damaged hearing organ is an element that impairs the correct
development of speech. It poses an obstacle to the functioning of a person
in the society and it is thus crucial to undergo therapy in early childhood.
Children who are deaf or hard of hearing are under the supervision of
speech therapists in the Centres of Speech and Hearing Impairments. The
task of a speech therapist it to use special methods based on the principles
of speech therapy with particular consideration of the development and
rehabilitation of such persons in the scope of hearing perception. An important factor is also getting to know how deaf persons communicate,
which constitutes the basis for making diagnosis and planning the course
of speech therapy.
Key words: role of speech therapists in their work with children with speech
and hearing impairments.
Abstract:
Lic. Aleksandra Gaweł
(Uniwersytet Zielonogórski; studentka I roku pedagogiki, studia drugiego stopnia)
KONCEPCJA PEDAGOGICZNA CELESTYNA FREINETA
SZANSĄ MINIMALIZOWANIA ZABURZEŃ MOWY U DZIECI
Człowiek, już od najmłodszych lat, kształtuje swoją osobowość,
buduje własną tożsamość, uczy się wyrażać uczucia, myśli, wchodzi
w relacje z innymi. By procesy te mogły prawidłowo przebiegać i funkcjonować niezbędna jest możliwość porozumiewania się. Język i mowa
odgrywają istotną rolę w życiu każdego z nas. Dotyczy to również dzieci,
które niestety czasem muszą borykać się z problemami zaburzeń mowy.
Dlatego pomocna może okazać się koncepcja pedagogiczna Celestyna
Freineta – jednego z największych pedagogów XX wieku. Jego droga
życiowa nie była łatwa, a pomimo tego i tak postanowił zrobić „coś pożytecznego”. Techniki Freineta znane są na całym świecie i w coraz to większym stopniu wprowadzane w życie codzienne szkoły – także w Polsce.
Być może są również szansą minimalizowania zaburzeń mowy u dzieci.
Abstrakt:
54 
techniki Freineta, koncepcja pedagogiczna, mowa, język,
komunikacja, zaburzenia mowy.
Słowa kluczowe:
CONCEPT OF CELESTIN FREINET’S PEDAGOGY AS THE CHANCE
TO MINIMIZE SPEECH DISORDERS IN CHILDREN
Human from the early ages shapes his personality, builds his
identity, learns how to express his emotions, thinks, creates emotional
bonds with another people. In order to make these processess possible, the
ability to communicate is mandatory. It’s easy to say that language and
speech are important parts of our lives. It also referred to children who
can face speech disorders. That’s where the Concept of Celestin Freinet’s
Pedagogy might be helpful – he is one of the greatest pedagogists in 20 th
century. The life path he had to follow was not an easy one however he
decided to „do something useful”. Freinet’s techniques are well-known
and they have been introducing at schools all over the world – even in
Poland. Perharps there is the chance that these techniques could minimize
speech disorders in children.
Key words: Freinet’s techniques, concept of pedagogy, speech, language,
communication, speech disorders.
Abstract:
Mgr Elżbieta Grygorowicz
(Miejskie Przedszkole nr 37 w Zielonej Górze)
LOGOPEDA W ZESPOŁACH ORGANIZUJĄCYCH POMOC
PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNĄ W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
Logopedzi pracujący w publicznych przedszkolach, szkołach
i placówkach są zobowiązani do wykonywania szeregu zadań. Nauczyciel-logopeda podczas prowadzenia zajęć realizuje cele dydaktyczne,
wychowawcze i opiekuńcze. Wykonuje także inne zajęcia i czynności
wynikające z zadań statutowych placówki. Zawód logopedy wymaga
samokształcenia, nieustannego poszerzania swojej wiedzy teoretycznej
oraz warsztatu pracy w celu skutecznej pomocy dzieciom. Jednym z zadań jest również udział logopedy w zespole ds. pomocy psychologicznoAbstrakt:
pedagogicznej. Podstawą prawną dla tej działalności jest Rozporządzenie
MEN z 17.11.2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy
psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i
placówkach (Dz. U. z 2.12.2010 r. Nr 228 poz. 1487). Zawarte są w nim
obowiązki wykonywane przez szkolnych specjalistów i sposób realizacji
tych zadań. Zgodnie z Rozporządzeniem MEN pomoc psychologicznopedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu
i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych
ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia. Celem mojej prezentacji będzie przybliżenie formuły organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz przedstawienie wynikających z niej dla nauczyciela-logopedy powinności, współopracowywania przez niego odpowiednich dokumentów: PDW (Planu działań
wspierających), KIPU (Karty indywidualnych potrzeb ucznia) oraz IPET
(Indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego).
Słowa kluczowe: logopeda, zespół ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, karta indywidualnych potrzeb, plan działań wspierających, indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny.
SPEECH THERAPIST IN COLLECTIVE PROVIDING PSYCHOLOGICAL
AND PEDAGOGICAL SUPPORT IN EDUCATIONAL ESTABLISHMENT
Speech Therapists working in public kindergartens, schools and
institutions are required to perform a range of tasks. The teacher-speech
therapist during their work realizing didactic activities, providing education and care. Performs also other classes and activities resulting from the
statut of institution. Occupation speech therapist requires self-education,
teachers have to constantly broaden their theoretical knowledge and develop their workshop in order to help the children effectively. One of the
tasks is also participation in a collective of speech therapist for psychological and pedagogical assistance. The legal basis for this activity is the
Regulation Ministry of Education of 17.11.2010 regarding the principles
of providing and organizing psychological and pedagogical assistance in
public kindergartens, schools and institutions (Dz. U. z 2.12.2010 r. Nr
228 poz. 1487). It contains the obligations performed by school professionals and the way of realizing these tasks. According to Regulation
Ministry of Education psycho-pedagogical assistance in kindergarten,
school and institution is to identify and meet the individual development
Abstract:
56 
and learning needs of the student, and recognizing individual student’s
mental and physical capacity. The purpose of my presentation will be an
approximation formula organization of psychological and pedagogical
support and presenting the teacher-speech therapist duties, cooperation
with the relevant documents: SAP (Supporting action plan), INSC (Individual needs student card) and IEPT (Individualized educational program
therapy).
Key words: speech therapist, team for the psychological-pedagogical support, card of individual needs, action plan assistance, individual educational program therapeutic.
Mgr Joanna Harendarz
(Zespół Szkół w Przedmościu)
MAKATON JAKO ALTERNATYWNA METODA KOMUNIKACJI
Obecnie istnieje wiele alternatywnych i wspomagających metod
komunikacji (AAC-Alternative and Augmentative Communication), dzięki którym osoby z różnymi zaburzeniami mowy mają możliwość komunikowania się z otoczeniem. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie
metody, która łączy w sobie jednocześnie gesty (znaki manualne) oraz
symbole (znaki graficzne). Fenomen opisywanej metody polega na tym,
iż znakom i/lub symbolom towarzyszy zawsze mowa (w poprawnej formie gramatycznej). Przedmiotem rozważań będzie program językowy
Makaton. Jest to system gestów i symboli graficznych, który wykorzystuje elementy komunikacji totalnej: słuchowe, wzrokowe, migowe i ustne.
Dzięki temu nie jest systemem zastępującym mowę, ale narzędziem do jej
rozwoju. W klasyfikacji metod AAC, Makaton określany jest jako system
wspomagany (ze względu na symbole) oraz niewspomagany (ze względu
na gesty). W niniejszej pracy przedstawiono opis metody, cele oraz korzyści wynikające z zastosowania znaków Makatonu. Warto podkreślić,
iż w Makatonie istnieje możliwość wyboru znaku – gestu czy symbolu.
Kwestią rozstrzygającą są indywidualne umiejętności (poznawcze, percepcyjne, motoryczne i społeczne – określone w IPC) oraz preferencje
Abstrakt:
dziecka/dorosłego. Znaki graficzne mogą być łączone z innymi systemami lub zestawami komunikacyjnymi, wykorzystującymi symbole (np.
Piktogramy, Rebus, PCS) oraz programami edukacyjnymi (np. TEACCH).
Znaki manualne mogą być włączane do wszystkich form AAC.
Słowa kluczowe: Makaton, komunikacja alternatywna, komunikacja wspomagająca, system wspomagany, system niewspomagany.
MAKATON AS AN ALTERNATIVE METHOD OF COMMUNICATION
These days we have many alternative and augmentative methods
of communication (AAC Alternative and Augmentative Communication),
thanks to which people with speech impediments have a possibility of
communication with the environment. The aim of this research is to present a method, which involves at the same time gestures (manual signs)
and symbols (graphic signs). The phenomenon of presented method is
that, with signs and/or symbols always goes speech (in a correct grammar
form). That is why the subject of this research is The Makaton Language
Program. It is a system of gestures and graphic symbols, which uses the
elements of total communication: listening, sight, sign, and oral. Thanks
to that, it is not only the system replacing speech, but also a tool to its
development. As far as classification of methods is concerned, Makaton is
described as an assisted system (by virtue of symbols) or as an unassisted
system (by virtue of gestures). In this research the description of the
method, aims and benefits of using Makaton Signs is presented. It is
worth mentioning that, in Makaton there is a possibility of choosing /of a
sign, gesture or a symbol. The distinction is between individual skills
(cognitive, perceptual, motor, social-defined in IPC) and preferences of
an adult/a child. Graphic signs can be mixed with other systems or communication sets, using symbols (for example, Pictograms, Rebuses, PSC)
and educational programs (for example TEACCH). Manual signs can be
included in all forms of ACC.
Key words: Makaton, communication alternative, augmentative communication, assisted system, unassisted system.
Abstract:
58 
Mgr Joanna Hłubowska-Kuncik
(ZSP nr 6 w Nowym Miasteczku)
ZABURZENIA ROZWOJU MOWY A DYSLEKSJA
Krótka charakterystyka dysleksji rozwojowej. Zaburzenia rozwoju mowy charakterystyczne dla dysleksji. Logopeda często osobą,
która jako pierwsza oprócz zaburzeń mowy, zauważa symptomy ryzyka
dysleksji. Zapobieganie i korekcja wad wymowy to również zapobieganie
ewentualnym trudnościom szkolnym, ponieważ dziecko źle mówiące,
popełnia błędy w pisaniu, a słabo czytające, może mieć trudności w rozumieniu tekstów bądź w mowie spontanicznej. Pomoc logopedy w przypadku dziecka dyslektycznego. Konsekwencje braku podjęcia terapii
logopedycznej u dziecka z dysleksją.
Słowa kluczowe: dysleksja, zaburzenia mowy, rozwój mowy, trudności
w pisaniu, logopeda.
Abstrakt:
SPEECH DISORDERS AND DYSLEXIA
Short characteristics of developmental dyslexia. Speech disorders
typical for dyslexia. Speech therapist as the first person to diagnose the
risk of dyslexia, in addition to speech disorders. The aid offered by the
speech therapist to a dyslexic child. The consequences of speech therapy
omissions for a dyslexic child.
Key words: dyslexia, speech disorders, speech development, writing difficulties, speech therapist.
Abstract:
Mgr Sylwia Iwińska-Miktus
(Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego w Legnicy)
ZAKŁÓCENIA W ROZWOJU MOWY DZIECKA A SPOSÓB DIAGNOZOWANIA
I WYZNACZANIA KIERUNKÓW DZIAŁAŃ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ
Rozwój mowy dziecka jest ściśle skorelowany z jego ogólnym
rozwojem. Dobra znajomość etapów rozwoju człowieka umożliwia rzetelne postawienie diagnozy oraz wyznaczenie właściwego kierunku teraAbstrakt:
pii. Aby spełniać swą rzetelność, diagnoza zakłóceń rozwoju jak i programowanie terapii powinny podlegać pewnym standardom postępowania
logopedycznego. Standardy te pozwalają ujmować człowieka holistycznie, ponieważ nakładają niejako konieczność współdziałania wielospecjalistycznego zespołu, zarówno na etapie diagnozowania jak i w następstwie zaprogramowania i realizowania terapii. W prezentacji omówię
niektóre ze standardów odnoszące się do postępowania w przypadku
dyslalii, autyzmu wczesnodziecięcego i zespołu Aspergera. Wskażę także
przykłady wpływu zakłóceń poszczególnych funkcji człowieka na rozwój
i budowanie systemu językowego. Zaprezentuję przykłady efektów postawienia właściwej diagnozy i podjęcia wczesnej interwencji terapeutycznej oraz braku efektów w przypadku niewłaściwie prowadzonej terapii lub zaniechania terapii z powodu postawienia błędnej lub niepełnej
diagnozy dziecka.
Słowa kluczowe: zakłócenia rozwoju mowy, diagnoza, terapia, postępowanie logopedyczne.
DISTURBANCES IN THE DEVELOPMENT OF THE CHILD’S SPEECH AND HOW
TO DIAGNOSE AND DETERMINE COURSES OF ACTION SPEECH THERAPY
Child’s speech development is closely correlated with its overall
development. Good knowledge of the stages of human development allows accurate diagnosis and determine the proper direction of therapy. In
order to meet its reliability, noise diagnosis and development of treatment
programs should be subject to certain standards of conduct speech therapy. These standards allow for a man recognized holistically, because the
need to impose the kind of multidisciplinary team collaboration, both at
diagnosis and in the programming and implementation of treatment. The
presentation will discuss some of the standards relating to the treatment of
dyslalii, early childhood autism and Asperger’s syndrome. I will show
examples of the impact of the various functions of human disturbance on
the development and construction of the language. I will present examples
of the effects of proper diagnosis and early therapeutic intervention to
take and the lack of effects in the treatment of poorly conducted or failure
of therapy due to incorrect or incomplete placing a child diagnosis.
Key words: disturbances of speech, diagnosis, therapy, logopaedic treatment.
Abstract:
60 
Mgr Ewa Agnieszka Jakubczyk-Cichocka
ETAPY ROZWOJU MOWY DZIECKA W KORELACJI
Z ODRUCHOWYMI REAKCJAMI ORALNYMI
ORAZ FUNKCJAMI POKARMOWYMI
Celem pracy jest przedstawienie spójności etapów rozwoju mowy z odruchowymi reakcjami oralnymi oraz funkcjami pokarmowymi.
W pracy zostały przedstawione odruchowe reakcje oralne dziecka, które
pozwalają na ocenę jego możliwości artykulacyjnych. Omówione zostały
także etapy rozwoju mowy dziecka oraz prawidłowa realizacja funkcji
pokarmowych. Całość rozważam opierając się na wiodącej literaturze.
Słowa kluczowe: etapy rozwoju mowy dziecka, odruchowe reakcje oralne
dziecka, funkcje pokarmowe dziecka.
Abstrakt:
STAGES OF THE CHILD’S SPEECH DEVELOPMENT
IN CORRELATION WITH REFLEXOGENICA ORAL RESPONSES
AND FUNCTIONS OF NUTRIENTS
The goal of this paper is to present stages of speech development
with reflexogenical oral responses and functions of nutrients. The paper
presents child’s reflexive oral reaction, which allow the assessment of the
capabilities of articulation. The stages of the child’s speech development
and proper execution of nutritional functions are also discussed in this
paper. The paper is based on the leading literature.
Key words: stages of the child’s speech development, the child’s reflexive
reactions, the child’s food features.
Abstract:
Mgr Karolina Juszczyk
ZNACZENIE PRAWIDŁOWEGO ODDYCHANIA SPOCZYNKOWEGO
DLA ROZWOJU I FUNKCJONOWANIA DZIECKA
Oddychanie, to jedna z najważniejszych funkcji życiowych
człowieka, bez niej życie ustaje. Człowiek przygotowuje się do jej realizacji już na etapie prenatalnym. Podczas porodu uwaga lekarzy i rodziców zwrócona jest na pierwszy krzyk dziecka, świadczący o oddechu
a tym samym życiu. Istotne byłoby, aby to ogromne zainteresowanie
oddychaniem dziecka kontynuowano, choć w części tak intensywnie,
w dalszych etapach jego rozwoju. Patologiczna realizacja tej czynności
spowodować może bowiem problemy u dziecka w wielu sferach. Wobec
ogromnej roli, jaką pełni oddychanie w życiu człowieka, niniejsze opracowanie koncentruje się na przedstawieniu podłoża nieprawidłowego
oddychania spoczynkowego oraz jego możliwie najszerszych konsekwencji dla rozwoju i funkcjonowania dziecka, w tym rozwoju mowy.
Słowa kluczowe: oddychanie, oddychanie spoczynkowe (oddychanie statyczne), oddychanie dynamiczne, przyczyny i konsekwencje dysfunkcji
oddychania.
Abstrakt:
THE IMPORTANCE OF THE CORRECT RESTING BREATHING
IN THE DEVELOPMENT AND FUNCTIONING OF A CHILD
Breathing is one of the most important human life functions,
without it the life ends. Human being prepares himself to its realization at
the antenatal period. During the childbirth the doctors’ and parents’ attention is paid to the first call of the toddler that indicates the breathing thus
life itself. It would be important that such great interest in child’s breathing continues intensively even partly, in further stages of its development.
The pathological realization of this ability may cause problems for a child
in many areas. In view of the importance of breathing in human’s life, this
present piece of work is concentrated on the presentation of the background of an inaccurate resting breathing and its possible greatest consequences for the child’s development and functioning, including the
speech development.
Key words: breathing, resting breathing (static breathing), dynamic breathing, causes and consequences of breathing dysfunction.
Abstract:
62 
Mgr Beata Kalemba
(Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi w Rakoniewicach)
DZIECI Z AUTYZMEM W ODDZIALE INTEGRACYJNYM
W PRZEDSZKOLU – PORAŻKA CZY SUKCES?
Autyzm dziecięcy stanowi jedno z najcięższych zaburzeń i jest
zagadką dla wielu naukowców. Na poznawcze trudności dzieci z autyzmem, nakładają się zaburzenia zachowania, obniżona motywacja wewnętrzna, a także zaburzenia dotyczące komunikacji językowej. „Nieobecne”, zamknięte w swoim własnym świecie, odrzucają od siebie
wszystko, co jest radością dla każdego innego dziecka. Izolują się od
otoczenia, które jest źródłem bodźców budzących niepokój i lęk. Jak
zatem pomoc tym dzieciom „zaistnieć” w normalnym świecie, przełamać
ich izolację społeczną, poprawić funkcjonowanie w otoczeniu i komunikację językową? Czy taką możliwość dają oddziały integracyjne? Prezentacja stanowi próbę odpowiedzi na te pytania.
Słowa kluczowe: autyzm, integracja, oddział integracyjny, komunikacja
językowa.
Abstrakt:
INTEGRATION GROUPS FOR AUTISTIC STUDENTS
IN KINDERGARTENS – A SUCCESS OR A FAILURE?
Autism is one of the most severe disorders and still riddles many
scientist. The cognitive difficulties that many autistic children face are
behavioral disorders, lowered motivation and verbal communication difficulties. The children are absent-minded, closed in their own world,
denying everything that is joyful for the other children. They isolate
themselves from the environment that causes anxiety and frightens them.
How can we then help them sustain in a normal world, break their social
isolation, improve their social skills and communication? Is it possible to
achieve that by running integration groups? The following presentation
tries to answer these questions.
Key words: autism, integration, integration class, verbal communication.
Abstract:
Mgr Edyta Kielnar
(Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Złotoryi)
WSPOMAGANIE ROZWOJU I KOMUNIKACJI OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ
INTELEKTUALNĄ W STOPNIU GŁĘBOKIM TERAPIĄ SNOEZELEN
(SALA DOŚWIADCZANIA ŚWIATA)
Historia terapii Snoezelen liczy sobie już przeszło 35 lat. Jej powstanie zawdzięczamy Reinowi Staps, Nielosowi Snoek oraz Klaasowi
Schenk. Rozwinięcie i rozpropagowanie to już dzieło Jana Hulsegga
i Ady Verheul. O jej powstaniu i rozwoju zdecydowało przede wszystkim
aktywne poszukiwanie przez terapeutów i pedagogów nowych form pracy, odpowiednich dla osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu
głębokim. Sala Doświadczania Świata jest to specjalnie wyodrębnione
pomieszczenie, wyposażone w różnorodne urządzenia stymulujące rozwój zmysłów. Głównym celem organizowania tego typu sal jest stwarzanie możliwości odbierania nowych bodźców, wzbogacanie doświadczeń
oraz miłe spędzanie czasu w atmosferze pełnego relaksu. Chciałabym
przedstawić jak oddziaływanie na zmysły może wspomagać rozwój komunikacji osób niepełnosprawnych.
Słowa kluczowe: terapia Snoezelen, zmysły, komunikacja, niepełnosprawność umysłowa.
Abstrakt:
SUPPORTING THE DEVELOPMENT AND COMMUNICATION
IN PEOPLE WITH PROFOUND INTELLECTUAL DISABILITIES
THROUGH THE SNOEZELEN THERAPY
The Snoezelen therapy was originally developed over 35 years
ago. It was established thanks to Rein Staps, Niels Snoek and Klaas
Schenk. It was further developed and popularized by Jan Hulsegge and
Ad Verheul. The creation and later development was mostly defined by
therapists and educators actively searching for new forms of work that
that would suit the needs of people with profound intellectual disabilities.
The Experiencing the World (Sala Doświadczania Świata) room is
equipped with various tools that stimulate sensory development. The
main purpose of such rooms is to create opportunities to receive new
stimuli, enrich one’s experiences and spend quality time in a state of
complete relaxation. I would like to present how sensory stimulation can
help developcommunication in people with disabilities.
Abstract:
64 
Key words: Snoezelen therapy,
the senses, communication, mental disability.
Agnieszka Klecha
(Zespół Szkolno-Przedszkolny w Starkowie)
WYKORZYSTANIE BIBLIOTERAPII W PROFILAKTYCE I TERAPII
DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Celem niniejszego wystąpienia jest zwrócenie uwagi na możliwość wykorzystania biblioterapii lub jej elementów w działaniach profilaktycznych i terapii dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej.
W związku z tym w pierwszej kolejności wyjaśnię pojęcie biblioterapii,
które wywodzi się od dwóch greckich wyrazów: biblion, co oznacza
książkę, therape, czyli leczę i podam krótki rys historyczny tego zjawiska. Drugą kwestią, którą przedstawię będą terapeutyczne wartości literatury. Następnie przybliżę etapy procesu biblioterapeutycznego. W dalszej
części ukażę różne środki biblioterapeutyczne, które mogą być wykorzystywane w pracy z dziećmi profilaktycznie lub w przypadku zaburzeń
komunikacji językowej. Zwrócę szczególną uwagę na możliwość uatrakcyjnienia zajęć logopedycznych dzięki nim (m.in. ukażę możliwość wykorzystania tekstów terapeutycznych do ćwiczeń narządów mowy). Na
koniec zaprezentuję możliwe do uzyskania efekty w pracy z młodym
pacjentem dzięki zastosowaniu biblioterapii. W podsumowaniu mojego
wystąpienia podkreślę pozytywny aspekt wykorzystania biblioterapii jako
metody wspomagającej w logopedii.
Słowa kluczowe: biblioterapia, profilaktyka, wsparcie emocjonalne, ćwiczenia narządów mowy, zaburzenia.
Abstrakt:
THE USAGE OF BIBLIOTHERAPY IN THE PREVENTION AND CHILDREN’S
THERAPY FOR COMMUNICATIVE LINGUISTIC DISORDERS
The aim of today’s performance is to pay attention to the possibility of using bibliotherapy or its elements in preventive actions and
children’s therapy with communicative linguistic disorders. Therefore,
first I will explain the term bibliotherapy which originates from 2 Greek
Abstract:
words: biblion – means a book and therape, which means I treat. I will
also present a short historical feature of this phenomenon. Another issue
that I will talk about is therapeutic values of litearature. Besides, I will
bring the stages of bibliotherapeutical process closer. In addition, I will
show different bibliotherapeutical means that may be used in work with
children preventionally or in case of communicative linguistic disorders.
Particulary, I am going to focus on a possibility of making these speech
therapy classes more attractive (for example, I am going to present how to
use therapeutical texts for practicing speech organs). Finally, I will show
possible to achieve effects in the work with the young patient owing to
the application of bibliotherapy. In the summary of my presentation, I will
stress the positive aspect of making use of bibliotherapy as a method
which helps in speech therapy.
Key words: bibliotherapy, prevention, emotional support, practising speech
organs, disorders.
Marzena Kłos
(Zespół Edukacyjny nr 1)
DIAGNOZA I TERAPIA DZIECKA Z AUTYZMEM
Wczesne postawienie diagnozy o zagrożeniu autyzmem stwarza
warunki natychmiastowego rozpoczęcia terapii. Pierwszym źródłem specjalistycznej pomocy są zespoły diagnostyczne. Ich głównym celem jest
rozpoznanie u dzieci zaburzeń w rozwoju, diagnoza, zakwalifikowanie
dziecka do odpowiednich form kształcenia specjalnego oraz przedstawienia dalszych zaleceń w pracy z dzieckiem. Zespól diagnostyczny przeprowadza szczegółowy wywiad z rodzicami, obserwację dziecka, analizę
wyników dodatkowych badań, obserwację i analizę nagrań video (zachowanie w domu, przedszkolu, czy szkole). WHO (Światowa Organizacja
Zdrowia) opracowała kryteria diagnostyczne autyzmu wczesnodziecięcego, według ICD-10, DSM-IV, CHAT, CARS. Diagnoza jest opisem zachowań, których brak jest w rozwoju dziecka, a nie listą zachowań zaburzonych. Elementy podlegające analizie diagnostycznej to: motoryka duża
i mała, wzrok, słuch, naśladownictwo, system językowy, zabawa, domiAbstrakt:
66 
nacja stronna, pamięć, rozwój społeczny i emocjonalny. Istotna jest, jak
widać, ocena funkcjonowania dziecka w sferach psychicznej i motorycznej. Stwierdzenie opóźnienia lub jakichkolwiek zakłóceń rozwojowych
jest w takim rozumieniu diagnozą wystarczającą, by kierować dziecko na
terapię. Praca terapeutyczna z dzieckiem zagrożonym autyzmem opiera
się na ćwiczeniach, które uruchamiają wszystkie sfery jednocześnie
tj. naśladownictwo, dopasowywanie, rozwój motoryki dużej, rozwój mowy biernej, rozwój mowy czynnej, język. Ćwiczenia można prowadzić
różnymi metodami pracy terapeutycznej: TEACH, metoda opcji, metody
stymulacyjne, metoda holding, metoda niedyrektywnej terapii zabawowej, metoda torowania głosek J. Cieszyńskiej, metoda neurobiologiczna,
terapia zaburzeń sensorycznych Carla Delacato.
Słowa kluczowe: diagnoza dziecka zagrożonego autyzmem, praca terapeutyczna z dzieckiem, naśladownictwo, dopasowywanie, rozwój motoryki
dużej, rozwój mowy biernej, rozumienie, rozwój mowy czynnej, metoda
neurobiologiczna, metoda torowania głosek J. Cieszyńskiej.
DIAGNOSIS AND TREATMENT OF CHILDREN WITH AUTISM
Giving an early diagnosis of autism risk enables an immediate
initiation of treatment. Diagnostic teams are the first source of help. The
main aim of such teams is diagnosis of disorders in children development,
giving a diagnosis, classifying a child for appropriate forms of vocational
treatment as well as submitting further recommendations of treating a
child. A diagnostic team conducts detailed interview with parents, a child
observation, an analysis of detailed medical tests, observation and analysis of videos (a child behavior at home, kindergarden or school). WHO
(World Health Organisation) has developed an early childchood autism
diagnostic criteria by ICD-10, DSM-IV, CHAT, CARS. The diagnosis is
a description of behavior that is not present in the child development,
rather than a list of disturbed behavior. The subject of diagnostic analysis
are: large and small motor skills, sight, hearing, imitating, language system, having fun, sided dominance, memory, emotional and social development. Mental and motoric evaluation of child functioning is significant.
Noticing any developmental delay or developmental disturbances is
enough reason to start a therapy with a child. Therapeutic work with a
Abstract:
child endangered with autism is based on exercises, which launch all
areas at the same time.
Key words: diagnosis of autism risk, therapeutic work with a child, imitating, matching, large motor skills development, development of understanding, development of speaking.
Mgr Anna Agnieszka Kłosińska
(Miejskie Przedszkole nr 10 w Żarach)
WYBRANE METODY TERAPII STOSOWANE W PRACY
Z DZIECKIEM DYSLEKTYCZNYM
Dysleksja rozwojowa, czyli specyficzne trudności w czytaniu
i pisaniu, to zaburzenie, które ujawnia się najczęściej w okresie dzieciństwa, na początku nauki czytania i pisania. Do pracy z dziećmi dyslektycznymi wykorzystuje się cały szereg różnorodnych metod. Są wśród
nich metody relaksacyjne, metody opierające się na ćwiczeniach ruchowych, jak również metody opierające się na usprawnianiu zaburzonych
funkcji. W moim artykule przedstawię metody, które mają na celu przede
wszystkim wykształcenie u dziecka gotowości do nauki czytania i pisania, wszystkie czy to w całości, czy tylko w postaci pojedynczych ćwiczeń mogą być wykorzystywane w terapii dzieci dyslektycznych.
Słowa kluczowe: dysleksja, metody terapii.
Abstrakt:
SELECTED ELEMENTS OF WORKING WITH A DYSLEXIC CHILD
Developmental dyslexia, defined as specific reading and writing
difficulties, are disorders which surface mostly in the childhood, at the
beginning of reading and writing. There are many methods used in working with dyslexic children, included relaxation methods, based on kinematics as well as methods based on improving working of the dysfunctional areas. Methods, which aim is to create the readiness to read and
write will be presented in my article.
Key words: dyslexia, therapy methods.
Abstract:
68 
Mgr Anita Kowalczyk
(Szkoła Podstawowa w Dąbrówce)
TERAPIA MOWY I JĘZYKA W DUŃSKIM SYSTEMIE OŚWIATY
Duński system szkolnictwa został oceniony jako najlepszy w całej
Europie. Jest systemem demokratycznym i zdecentralizowanym. Jest także
jednym z nowoczesnych i postępowych na świecie w zakresie kształcenia
specjalnego dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz dzieci
z zaburzeniami komunikacji językowej. Celem mojego wystąpienia jest
przedstawienie struktury i organizacji systemu szkolnictwa w Danii oraz
opieki logopedycznej w placówkach oświatowych. Termin opieki logopedycznej obejmuje wszelką pomoc ze strony specjalistów i instytucji
przygotowanych do pracy z dziećmi, u których występują zaburzenia
komunikacji językowej. Przedmiotem wystąpienia będzie przedstawienie
kolejnych etapów edukacyjnych, ukazanie systemu funkcjonowania placówek oświatowych w Danii. Przedstawienie zakresu działań specjalistów zajmujących się terapią mowy i języka.
Słowa kluczowe: Dania, system edukacji, terapia mowy i języka.
Abstrakt:
SPEECH AND LANGUAGE THERAPY IN DANISH EDUCATIONAL SYSTEM
The Danish school system has been evaluated as the best and
most efficient in Europe. It is considered to be democratic and decentralised, modern and progressive, as far as the education of children with
special needs and speech disfunctions is concerned. The aim of my
presentation is to show the structure and organisation of the school system
and logopaedian care in Denmark. The term logopaedian care comprises
all kinds of help supplied by specialists and institutions prepared to work
with children suffering from speech disfunctions. I would like to present
all the educational stages in the Danish educational system, and the range
of help offered to children by the speech deficiency specialists.
Key words: Danish, educational system, speech and language therapy.
Abstract:
Mgr Małgorzata Kowaliszyn
(Przedszkole nr 19 Kubusia Puchatka w Jeleniej Górze)
LOGOPEDA W PRZEDSZKOLU – WSPIERANIE I WSPOMAGANIE ROZWOJU
DZIECI W ZAKRESIE KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
W latach siedemdziesiątych dokonało się przesunięcie punktu
ciężkości w pracy logopedycznej ze szkół na przedszkola. To efekt zmian
w ujmowaniu zagadnienia rozwoju małego dziecka. Na gruncie logopedii
zauważalne było to w położeniu nacisku na kształtowanie się mowy dzieci i profilaktyce, nie zaś, jak było do tej pory, na zagadnieniach z zakresu
patologii mowy. Istotna stała się nie tylko terapia zaburzeń mowy, lecz
szukanie i stwarzanie warunków dla prawidłowego rozwoju mowy i podejmowanie działań zapobiegających pojawianiu się zaburzeń i zakłóceń.
Logopeda pracujący w przedszkolu zajmuje się kształtowaniem mowy
dzieci już od najmłodszej grupy (od 3-latków) w zakresie: profilaktyki,
diagnozy i terapii. Jest to traktowane jako część pomocy psychologicznopedagogicznej. W prezentacji przedstawię zadania zawodowe logopedy w
przedszkolu, możliwości wspierania i wspomagania rozwoju mowy
dziecka w wieku przedszkolnym. Przybliżę również kompetencje językowe dzieci w wieku przedszkolnym, a także niektóre rodzaje ćwiczeń
wspierających prawidłowy rozwój mowy.
Słowa kluczowe: logopeda, przedszkole, profilaktyka, kompetencje językowe dzieci w wieku przedszkolnym.
Abstrakt:
NURSERY-BASED CHILDREN’S SPEECH THERAPIST – HELP AND SUPPORT
IN THE DEVOPMENT OF LANGUAGE COMMUNICATION IN CHILDREN
In the 70s, the focus of the speech therapists’ work shifted from
the school arena to the nursery which was in line with the change in the
approach to child development. As far as speech therapy was concerned,
the emphasis was placed on child speech development and preventative
treatment, and moved away from speech malfunctions which had been
prevalent until then. The emphasis was placed not only on speech disorders but also on finding and creating the relevant conditions for correct
speech development and taking preventative measures against speech
Abstract:
70 
malfunctions and disorders. A nursery-based speech therapist deals with
nursery aged children’s speech development (from 3-year-olds upwards)
in the following areas: prevention, diagnosis and therapy. It is part of the
psycho-pedagogical aid. In my presentation I will be covering a nursery
speech therapist’s professional goals, the possible ways of supporting and
encouraging speech development. I will also address the issue of nursery
aged children’s language skills as well as some exercises which will help
facilitate language development.
Key words: speech therapist, nursery, prevention, nursery aged children’s
language skills.
Mgr Jolanta Barbara Kozioł
(Zespół Szkół im. J. Piłsudskiego w Nowej Wsi)
EDUKACJA DOMOWA SZANSĄ DLA DZIECI AUTYSTYCZNYCH
Edukacja domowa jest alternatywą dla tradycyjnych form kształcenia. Bywa często jedyną skuteczną formą dotarcia do możliwości edukacyjnych dziecka oraz daje szansę rozpoznania jego indywidualnych
potrzeb. W niniejszej pracy analizowane są możliwości stwarzania korzystnych warunków edukacji dzieci autystycznych uwzględniające specyfikę ich choroby oraz ich specyficzne potrzeby. Chciałabym przedstawić zalety i wady takiej formy kształcenia. Wielość dylematów powoduje, że wzięcie na siebie odpowiedzialności kształcenia dziecka z autyzmem w formie edukacji domowej jest decyzją trudną, ale bardzo często
jedyną słuszną.
Słowa kluczowe: edukacja domowa, autyzm, specyficzne potrzeby edukacyjne.
Abstrakt:
HOMESCHOOLING CHANCE FOR CHILDREN WITH AUTISM
Homeschooling is an alternative to traditional forms of education. This paper examines the possibility of creating favorable conditions
for education of children with autism with the specificity of their disease
and their specific needs. I would like to present the advantages and disadAbstract:
vantages of this form of education. The multiplicity of dilemmas causes
that responsibility of training the child with autism in the form of home
education is a difficult decision but very often the only right one.
Key words: home education, autism, specific learning needs.
Mgr Małgorzata Krawczyńska
(Centrum Ekonomii Społecznej)
PROFILAKTYKA LOGOPEDYCZNA WIEKU WCZESNODZIECIĘCEGO,
JAKO PODSTAWOWE NARZĘDZIE PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU MOWY
Przedmiotem badań było stosowanie profilaktyki logopedycznej
w kształtowaniu mowy dziecka od poczęcia aż po wiek przedszkolny.
Mowa jest głównym środkiem porozumiewania się między ludźmi,
a prawidłowy jej rozwój stanowi podstawę kształtowania się osobowości
dziecka. Stopień rozwoju mowy zależy od wpływu środowiska oraz od
psychofizycznego rozwoju dziecka. W badaniach postanowiono tezę, że
wiele zaburzeń mowy nie pojawiłoby się gdyby opiekunowie posiadali
odpowiednią wiedzę na temat profilaktyki oraz stymulacji rozwoju językowego w pierwszych latach życia dziecka. W pracy zwrócono uwagę na
to, jak ogromną rolę w usprawnianiu mowy dziecka spełniają rodzice,
nauczyciele oraz logopedzi. Prezentacja skupia się na wyjaśnieniu terminu profilaktyki logopedycznej oraz zakresie jej działań. Podaje wskazówki do pracy z dzieckiem dla rodziców, którzy często mogą być najlepszymi terapeutami dla własnych dzieci, a także ukazuje niedocenioną rolę
nauczyciela wychowania przedszkolnego, który w pewnych przypadkach
wcześniej niż rodzice może dostrzec dysharmonie rozwojowe dziecka.
Głównym zaś celem wystąpienia są zadania logopedy, stosowane metody,
ćwiczenia i zabawy doskonalące sprawność językową i komunikacyjną
dziecka w wieku przedszkolnym.
Słowa kluczowe: profilaktyka logopedyczna, usprawnianie mowy dziecka,
sprawność językowa i komunikacyjna dziecka.
Abstrakt:
LOGOPAEDIC PREVENTION AS THE FUNDAMENTAL TOOL
IN SPEECH DEVELOPMENT
72 
The main core of this study was the employment of early logopaedic prevention (prophylaxis) in forming a child’s speech abilities from
the moment of birth to preschooler age. Speech is the main carrier for
human interaction and correct development of verbal abilities plays
a fundamental role in forming a child’s personality. The degree of a
child’s speech progress depends on environmental influences as well as
psychophysical development. This study lays down the thesis that a lot of
common speech disorders would not occur if the guardians had sufficient
knowledge on logopaedic prevention and stimuli for lingual development
during early stages of life. It emphasizes the huge role played by parents,
teachers and speech therapists in improving a child’s speech. The presentation concentrates at explaining the term of logopaedic prevention
(prophylaxis) and it’s scope of activity; it gives guidelines to parents
working with own children, as they are often their best therapists, also it
aims to show the underrated role of nursery school teachers, who in certain cases can observe speech disorders at a very early stage. The core of
this presentation will be a speech therapists’ goals, methods, exercise and
games improving verbal and communicational proficiency of a child.
Key words: logopaedic prevention, prophylaxis, child’s speech improvement, verbal and communicational proficiency.
Abstract:
Mgr Marta Król
(Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 w Zielonej Górze)
DZIECKO Z ZESPOŁEM ASPERGERA I AUTYZMEM W SZKOLE
W naszych szkołach niejednokrotnie możemy spotkać się z dziećmi z autyzmem i zespołem Aspergera. Nie każdy pedagog jest odpowiednio przygotowany do pracy z takimi uczniami. Autyzm dziecięcy i zespół
Aspergera należą do grupy tzw. całościowych zaburzeń neurorozwojowych, do których zaliczane są również specyficzne trudności szkolne oraz
specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji ruchowych. Zaburzenia te charakteryzują się brakiem odpowiednich dla wieku umiejętności uwarunkowanych dojrzewaniem mózgu. Zaburzenia w rozwoju dotyczą wielu
Abstrakt:
sfer rozwoju i funkcjonowania dziecka. W przypadku autyzmu dziecięcego i zespołu Aspergera objawy dotyczą: zaburzeń interakcji społecznych,
zaburzeń porozumiewania (dwustronnej komunikacji słownej i bezsłownej), występowania powtarzających się, ograniczonych i stereotypowych
wzorców zachowań, zainteresowań i aktywności. Zespół Aspergera jest
najłagodniejszą formą całościowych zaburzeń rozwoju. Autyzm dziecięcy
może przybierać różne formy, od łagodniejszych, zbliżonych obrazem
klinicznym do zespołu Aspergera, po głębokie, gdy dziecko niemal nie
nawiązuje kontaktu z otoczeniem i wymaga stałej opieki.
Słowa kluczowe: zespół Aspergera, autyzm, trudności szkolne, terapia.
A CHILD WITH ASPERGER’S SYNDROME AND AUTISM IN SCHOOL
In our schools we can often meet with children with autism and
Asperger’s syndrome. Not every teacher is adequately prepared to work
with these students. Autism and Asperger syndrome belongs to the group
totality of neurodevelopmental disorders, which are also specific difficulties and impaired motor function development-specific school. These
disorders are characterized by a lack of adequate skills for the age stated
maturing brain. In the development of the disorder are many spheres of
development and functioning of the child. In the case of children’s autism
and Asperger syndrome symptoms: abnormal social interaction, communication disorders (two-way verbal and wordless), the prevalence of repetitive, restricted and stereotyped patterns of behavior, interests and
activities. Asperger syndrome is the mildest form of disorders participatory development. Autism can take many forms, from milder clinical
picture similar to Asperger syndrome, after a deep, when a child is almost
in contact with the environment and requires constant care.
Key words: Asperger syndrome, autism, school difficulties, therapy.
Abstract:
Lic. Monika Krygiel
(Ośrodek Integracji Społecznej, Zielona Góra)
WYKORZYSTANIE METODY BIOFEEDBACK W TERAPII
DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
74 
W mnogości dostępnych metod wspierania rozwoju dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej, powinno wybrać się tę, która bliska
jest naturze i uwarunkowaniom dziecka. Wykorzystując potencjał dziecka, a także jego zaangażowanie w pracę, można osiągnąć pożądane
i zakładane efekty. Metoda EEG Biofeedback jest metodą, która wykorzystuje naturalne sprzężenie zwrotne mózgu, nad którego pracą panuje
tylko dziecko. Jest to kontrolowanie fal mózgowych poprzez komputerową grę video. W terapii logopedycznej sprawdza się w przypadkach dyzartrii, regulując funkcję oddychania oraz poprawia świadomość własnego ciała, co usprawnia narządy mowy. Metoda ta wykorzystywana jest
także w terapii jąkania. Praca ukierunkowana jest wówczas na usprawnienie pracy ośrodka mowy, redukowanie lęków z usprawnieniem pracy
centralnego układu nerwowego, co sprzyja poprawie płynności mowy.
Metoda Biofeedback wykorzystuje nowe osiągnięcie technologiczne do
poprawy pracy naszego mózgu, pozwala kontrolować nastrojenie i rozstrojenie fal mózgowych, odpowiedzialnych za funkcjonowanie pracy
całego organizmu.
Słowa kluczowe: Biofeedback, stymulacja mózgu, terapia, alternatywa.
Abstrakt:
USING BIOFEEDBACK IN THERAPY
WITH CHILDREN WITH LANGUAGE DISORDERS
Among other methods of supporting children with Speech and
Language Impairment, we should use this one, which is close to a child
nature and conditioning. Using the potential of a child and his involvement, we can achieve desirable and assumed effects. EEG Biofeedback is
a method that uses a natural brain feedback, which is controlled only by
a child. It means taking control over brain waves by computer video
game. In the speech therapy it is successful in dysarthria as it regulates
breathing and improves the awareness of the own body and develops
speech organs. This method is used also in stammer therapy. In that case
we work on progressing the speech centre, reducing the anxiety and bettering the central nervous system what results in the improvement of the
fluency of speech. Biofeedback method makes use of a new technological
achievement for progression of the work of our brain. It also allows to
control brain waves tuning which are responsible for the functioning of
the whole body.
Abstract:
Key words:
Biofeedback, stimulation of the brain, therapy, alternative.
Mgr Agata Krzyżaniak
(Przedszkole Miejskie nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi w Polkowicach)
PRACA LOGOPEDY W PRZEDSZKOLU INTEGRACYJNYM
W moim wystąpieniu chciałabym przybliżyć Państwu możliwości i problemy z jakimi zmaga się logopeda w codziennej pracy w placówce integracyjnej. Skupiłam się na organizacji pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym. Swoją prezentację oparłam głównie o doświadczenia
z własnej pracy w przedszkolu integracyjnym.
Abstrakt:
Słowa kluczowe:
logopeda, placówka integracyjna, przedszkole.
SPEECH THERAPIST JOB IN AN INTEGRATIVE KINDERGARTEN
In my speech I would like to bring you the possibilities and problems encountered by the speech therapist in the daily work at the facility
integration. I focused on the organization of work with children of preschool age. My presentation I based primarily on the experience of my
own work in an integrative kindergarten.
Key words: speech therapist, facility integration, kindergarten.
Abstract:
Mgr Katarzyna Laskowska
(Miejskie Przedszkole Nr 22 w Zielonej Górze)
METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE
Metoda Ruchu Rozwijającego została opracowana przez angielską fizjoterapeutkę Weronikę Sherborne. Głównym założeniem metody
jest ruch wspomagający rozwój psychoruchowy dziecka. Zadaniem metody jest także całościowy rozwój dziecka i jego sprawności fizycznej.
Poprzez zajęcia rozwijana jest orientacja w schemacie własnego ciała,
Abstrakt:
76 
przestrzeni i działania. Opracowana przez autorkę metoda wywodzi się
z naturalnych potrzeb dziecka, a w szczególności kontaktu dziecka z rodzicem. Pozwala ona na poznanie możliwości własnego ciała i nawiązania interakcji między dorosłym a dzieckiem. Metoda Ruchu Rozwijającego jest często wykorzystywana w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo, autystycznymi, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z zaburzeniami emocjonalnymi i zachowania, głuchymi i niewidomymi. Ma ona
również zastosowanie w pracy z dziećmi zdrowymi. Metodę można stosować indywidualnie lub grupowo. Preferowane są jednak zajęcia
w większym gronie, ponieważ zapewniają lepszy kontakt z dorosłymi lub
innym dziećmi. Aby zajęcia przyniosły oczekiwane efekty musza być
przeprowadzone systematycznie w odstępach nie dłuższych niż tydzień.
Metoda W. Sheroborne jest znana na całym świecie. W swojej pracy
wykorzystuje ją wielu terapeutów, ponieważ przynosi ona wymierne
korzyści miedzy innymi: poczucie bezpieczeństwa i partnerstwa, pozwala
wyzbyć się zahamowań oraz daje okazję do rozładowania energii.
Słowa kluczowe: metoda, Weronika Sherborne, terapia.
THE DEVELOPMENTAL MOVEMENT METHOD BY VERONICA SHERBORNE
The Developmental Movement Method created by Veronica
Sherborne – an English physiotherapist. The main assumption of this
method is that movement will act as an aid to improve a child’s psychophysical development. The goal in using this method is to improve the
subject’s holistic development and their physical efficiency. Through
these activities a greater orientation of one’s own body, space and actions
are developed. The author’s method originates from a child’s natural
needs and in particular their contact with their parents. It allows for
a greater understanding of one’s body and for establishing interaction
between the adult and child. The Developmental Movement method is
often used while working with children who are mentally delayed, autistic, with cerebral palsy, with emotional and behavioral disorders, hearing
and visually impaired. It can also be used on healthy children. The method can be applied on an individual or group, although group therapy is
preferred because it allows for better contact with the adult and other
children. For the exercises to bring their desired effects, they must be
applied systematically and in periods not longer than a week apart.
Abstract:
V. Sherborne’s method is known all over the world. Many therapists use
it in their work, because it brings great benefits such as: a feeling of security and partnership it also allows for getting rid of inhibitions and gives
an opportunity to release energy.
Key words: method, Veronica Sherborne, therapy.
Mgr Paulina Lehmann
(Zespół Przedszkola Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Kopanicy)
KINEZJOLOGIA EDUKACYJNA JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA
W TERAPII ZABURZEŃ KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
P. Dennison twórcą kinezjologii edukacyjnej zwanej gimnastyką
mózgu. Założenia metody kinezjologii edukacyjnej. Integracja prawej
i lewej półkuli mózgowej. Trójwymiarowe funkcje mózgu. Podział ćwiczeń gimnastyki mózgu. Osiągnięcia i efekty ćwiczeń kinezjologii edukacyjnej w terapii zaburzeń komunikacji językowej.
Słowa kluczowe: Dennison, gimnastyka mózgu, integracja półkul, wielowymiarowość mózgu.
Abstrakt:
EDUCATIONAL KINESIOLOGY AS SUPPORTING METHOD
IN SPEECH PATHOLOGY THERAPY
P. Denison, the author of educational kinesiology called brain
gym. Assumptions of educational kinesiology method. Integration of left
and right brain hemispheres. Three dimensional brain functions. Division
of brain gym exercises. Achievements and effects of educational kinesiology exercises in speech pathology therapy.
Key words: Dennison, brain gym, brain hemisphere integration, multidimensional brain.
Abstract:
Mgr Małgorzata Łukasik
(SP Nr 18 im. Jana Brzechwy w Legnicy)
78 
PROCES UCZENIA SIĘ W KINEZJOLOGII EDUKACYJNEJ –
METODA WSPIERAJĄCA TERAPIĘ PEDAGOGICZNĄ
Kinezjologia jako gimnastyka mózgu, metoda pozawerbalna,
która integruje myśli i ciało. Jest to program wielopoziomowy służący
rozwojowi, stymulacji oraz korelacji. Prezentacja uwzględnia następujące
aspekty: 1) zasięg występowania metody i jej ideologię, 2) proces uczenia
się w kinezjologii wg 5 kroków. Przestawienie procedury równoważenia,
3) neurofizjologiczne przygotowanie do nauki, 4) rytmizacja i jej pozytywne skutki, osiąganie ich poprzez ćwiczenia sekwencyjne. Usprawniamy ruchem mózg, a mózgiem wywołujemy reakcje w ciele. Usprawniamy
te reakcję, które nie funkcjonują prawidłowo. Aktywność ruchowa wywołuje możliwość rozwoju. Rozwój jest tożsamy z uczeniem się. Uczenie się
to zdobywanie nowych doświadczeń.
Słowa kluczowe: kinezjologia, rytmizacja, ćwiczenia sekwencyjne.
Abstrakt:
THE LEARNING PROCESS IN EDUCATIONAL KINESIOLOGY –
THE SUPPORTING METHOD OF PEDAGOGICAL THERAPY
Kinesiology as the gymnastic of the brain and as the nonverbal
method which integrates thoughts as well as body. It is a multilevel program serving the development, stimulation and correlation. Presentation
shows: 1) the range of the method and its ideology, 2) the learning process in kinesiology according to five steps. The presentation of balancing
procedure, 3) the neurophysiologic preparation for learning process;
4) the rhythmisation and its positive effects. The brain is improved by
body movements and the body responses are caused by the brain. We
improve these reactions which do not work properly. Physical activity
causes the possibility of development. In addition, the development influences the learning process. The learning process is the acquisition of new
experiences.
Key words: konesiology, rhytmisation, experiences.
Abstract:
Mgr Małgorzata Maciejewicz
NAJCZĘSTSZE ZABURZENIA MOWY
U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Wystąpienie będzie dotyczyło najczęstszych zaburzeń mowy
u dzieci w wieku przedszkolnym. Przedstawione zostaną przyczyny i rodzaje zaburzeń mowy, definicja mowy oraz opóźnienia rozwoju mowy.
Słowa kluczowe: zaburzenia, wiek przedszkolny, opóźnienie mowy, rodzaje,
przyczyny.
Abstrakt:
THE MOST COMMON SPEECH DISORDERS
AMONG CHILDREN AT PRESCHOLL AGE
The presentation will include the most common disorders of
speech among children at preschool age. Also the causes and kinds of
speech disorders will be presented here, as well as the definition of speech
and delays of speech development.
Key words: disorders, preschool age, speech delay, kinds, causes.
Abstract:
Mgr Marta Maciejewicz
(ZSP Kębłowo)
MUZYKOTERAPIA JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA TERAPIĘ
DZIECI Z ZABURZENIAMI JĘZYKOWYMI
Przedmiotem wystąpienia będzie wyjaśnienie pojęcia muzykoterapii, przedstawienie podziału i rodzajów oraz metod i technik jako środki
wpływające na kształt terapii. Ponadto omówione zostanie znaczenie
muzykoterapii jako metody wspomagającej terapię dzieci z zaburzeniami
językowymi.
Słowa kluczowe: muzykoterapia, definicja, rodzaje, techniki, znaczenie terapeutyczne.
Abstrakt:
80 
MUSIC THERAPY AS A SUPPORTIVE METHOD IN TREATMENT
OF CHILDREN WITH LANGUAGE DISORDERS
Abstract: Subject of the thesis is to explain the idea of music therapy as
well as to present division, types, methods and techniques influencing
children’s therapy. Moreover, the significance of music therapy as a supportive method in treatment of children with language disorders will be
discussed.
Key words: music therapy, definition, types techniques, therapeutic significance.
Mgr Agnieszka Maksyon-Górnicka
(Żłobek Interiorek Nowa Sól)
WCZESNA INTERWENCJA U DZIECI Z WADĄ SŁUCHU
Prawidłowy rozwój dziecka to sprawa priorytetowa. U dzieci
z wadami słuchu możliwy jest pod warunkiem, że zostaną objęte programem wczesnej rehabilitacji. Właściwa stymulacja dziecka od najwcześniejszych miesięcy życia może zapewnić jak najlepsze funkcjonowanie
w społeczeństwie oraz rozwinięcie umiejętności mówienia. Postępowanie
interwencyjne należy rozpocząć jak najwcześniej po to, aby złagodzić
skutki i nie dopuścić do stanów nieodwracalnych. Zagadnienia przedstawione w pracy dotyczą wczesnej interwencji u dzieci z wadą słuchu.
Omówione zagadnienia przyczynią się do pogłębienia wiedzy i świadomości istoty wczesnej interwencji u dzieci z wadami słuchu. Ważna jest,
by wczesne oddziaływanie przyniosło jak najlepsze rezultaty.
Słowa kluczowe: wczesna interwencja, wada słuchu, niedosłuch, głuchota,
surdologopeda.
Abstrakt:
AN EARLY INTERVENION IN CHILDREN WITH HEARING DEFECT
Normal development of a child is a priority. In children with
hearing defect it is possible only when they are provided with an early
rehabilitation programme. Proper stimulation of a child from an early age
Abstract:
can result in a very good functioning within society and in developing
speaking skills. Intervention should be started as early as possible in order
to mitigate results and in order not to cause irreversible conditions. Issues
covered with the thesis concern an early intervention in children with
hearing defect. The discussed problems will expand knowledge and consciousness of the fact of early intervention in children with hearing defect.
It is important to act early to get the best results.
Key words: early intervention, hearing defect, hearing impairment, deafness, speech therapist for surdologopaedics.
Mgr Magdalena Malinowska
(Publiczne Przedszkole nr 3 Kożuchów)
EDUKACJA LOGOPEDYCZNA DZIECKA PRZEDSZKOLNEGO
Współczesna edukacja logopedyczna jest działaniem kompleksowym we współpracy z całym środowiskiem. Praca z logopedą polega
na usprawnianiu funkcjonowania aparatu oddechowego, słuchowego oraz
artykulacyjnego. Podkreśla ona znaczenie ciągłego wzmacniania w dziecku motywacji do pracy nad doskonaleniem umiejętności sprawnego komunikowania się. W naszych czasach umiejętność poprawnego mówienia
jest szczególnie ważna, bowiem coraz większą rolę odgrywają środki
przekazu opierające się na słowie mówionym. Już od najmłodszych lat
ważne jest, aby dziecko czuło się zrozumiane wśród najbliższych, w grupie rówieśniczej. Wady wymowy, które nie zostaną zredukowane w latach młodszych często stają się przyczyną frustracji i zniechęcenia. Zaburzenia mowy przyczyniają się do powstawania trudności w nauce, a niepowodzenia przedszkolne a później szkolne wpływają na utrwalenie tych
zaburzeń. Zadaniem nauczyciela jest pomóc dzieciom, dlatego jeśli potraktujemy ćwiczenia jako zabawę, będą one dla niego prawdziwą przyjemnością.
Słowa kluczowe: dziecko przedszkolne, terapia, zaburzenia mowy.
Abstrakt:
82 
SPEECH-LANGUAGE EDUCATION FOR PRESCHOOL CHILDREN
WITH LINGUISTIC-COMMUNICATION DISORDERS
Contemporary speech-language education is a treatment that
takes place at preschool as well as at home. Speech therapist improves
breathing, auditory and speech apparatus. He or she also emphasizes that
it is very important to motivate the very young learners in their attempts
to communicate in an appropriate way. Nowadays appropriate speech is
crucial because means of communication are based on spoken word more
and more often. It is very important for the child to be understood within
the family as well as in a peer group. Speech defects which are not reduced in a very early stage of life become the reason of frustration and
discouragement in later life. Speech disorders are the reason of learning
difficulties and preschool and school failures strengthen them. The teacher’s role is to help children and if the exercise is a kind of fun, it will
become a pleasure for them.
Key words: child preschool, therapy, speech disorders.
Abstract:
Mgr Gabriela Marczewska
(Powiatowy Dom Dziecka w Lubsku)
HIPOTERAPIA – JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA W PROFILAKTYCE
I TERAPII DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Hipoterapia jest to forma rehabilitacji psychoruchowej, do której
stosuje się konia. Jest rehabilitacją wieloprofilową (oddziałującą ruchowo, sensorycznie, psychicznie i społecznie). Hipoterapia szczególnie ważna
jest w rehabilitacji osób: z autyzmem, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z zespołem Down’a, z ADHD, z upośledzeniem umysłowym, z opóźnionym rozwojem psychoruchowym. Hipoterapia jest to oddziaływanie
lecznicze, dlatego wymaga prowadzenia przez specjalistę (hipoterapeutę).
Z hipoterapii nie każdy może skorzystać.
Słowa kluczowe: hipoterapia, hipoterapeuta, usprawnianie psychoruchowe,
oddziaływanie.
Abstrakt:
HIPPOTHERAPY AS A METHOD IN THE PREVENTION
AND TREATMENT OF CHILDREN WITH LANGUAGE DISORDERS
Hippotherapy is a form of psychomotor rehabilitation, where is
using a horse. It rehabilitation of multi-profile (physical, sensory, mental
and social). Hippotherapy is particularly important in the rehabilitation of
people: from autism, to cerebral palsy, with Down’s syndrome, ADHD,
with mental retardation, delayed psychomotor development. Hippotherapy is a treatment, and therefore requires to be carried by a specialist (hippotherapist). Not everyone can use from hippotherapy.
Key words: hippotherapy, hippotherapist, psychomotor rehabilitation, influence.
Abstract:
Mgr Anna Margan
EEG BIOFEEDBACK W PRACY Z DZIEĆMI
ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ
EEG Biofeedback to terapia i trening mózgu. Pacjent w sposób
świadomy uczy się zmieniać wzorzec wytwarzanych fal w mózgu tak,
aby pracował on wydajniej i szybciej. Pozwala to nauczyć się reakcji
własnego mózgu i tak zmodyfikować jego pracę, aby funkcjonował efektywnie. Dzięki treningowi poprawia się zapamiętywanie, szybkość uczenia się, zmniejsza się liczba popełnianych błędów. Zmiany te skutkują
polepszeniem wyników w nauce i wpływają pozytywnie na samoocenę
dziecka. W swojej prezentacji przedstawię na czym polega ta metoda oraz
jakie są jej efekty.
Słowa kluczowe: EEG Biofeedback, trudności w uczeniu się, trening, dziecko.
Abstrakt:
BIOFEEDBACK IN WORK WITH CHILDREN
WITH SPECIFIC LEARNING DIFFICULTIES
EEG-Biofeedback is a therapy based on the training of the
brain’s activity. The patient consciously learns to change the pattern of
waves produced in his brain to make it work in a more efficient and faster
Abstract:
84 
way. This helps him to learn reactions of his own brain and to modify its
work so that it functions effectively. This training method improves
memory and the speed of learning and reduces the number of mistakes.
These changes results in improvement of the child’s school performance
and self-esteem. In my presentation I will show how this method works
and what results it brings.
Key words: EEG Biofeedback, learning difficulties, training, child.
Mgr Jolanta Izabela Mijalska
(Szkoła Podstawowa w Brodach)
ROLA NAUCZYCIELA W DIAGNOZOWANIU WAD WYMOWY
U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Prezentacja potwierdza i umacnia tezę: bardzo ważną jest rola
nauczyciela w diagnozowaniu wad wymowy u dzieci w wieku przedszkolnym. W ocenie rozwoju mowy dziecka bierze się pod uwagę zarówno zdolność mówienia, jak i rozumienia. Nie bez znaczenia pozostaje
poziom umiejętności warunkujących sprawność komunikacyjną. Wada
wymowy dotyczy aspektu fonetycznego, który polega na zniekształcaniu
głosek (deformacja), zastępowaniu głosek (substytucja – paralalia) bądź
ich opuszczaniu (elizją – mogilalia). Szczególną uwagę zwracam na rolę
wpływu środowiska, umiejętności pedagogicznych rodziców oraz psychofizycznego rozwoju dziecka uwarunkowanego indywidualnym tempem
i rytmem jego rozwoju. Diagnoza pedagogiczna jest integralną częścią
terapii pedagogicznej. Bez trafnie postawionej diagnozy nie można podjąć skutecznych działań terapeutycznych. Odpowiednie podejście, systematyczne zgłębianie wiedzy na temat prawidłowej wymowy dziecka,
wczesne rozpoznanie i dobrze poprowadzone zajęcia wyrównawcze przez
nauczyciela, mogą wyrównać defekty rozwojowe i usunąć trudności
w opanowaniu programu szkolnego.
Słowa kluczowe: metody oceny rozwoju mowy, wada wymowy, normy
rozwoju mowy, diagnoza.
Abstrakt:
THE TEACHER’S ROLE IN DIAGNOSING SPEECH DEFECTS
IN PRESCHOOL CHILDREN
The presentation confirms and strengthens the thesis: the teacher’s role in diagnosing speech defects in preschool children is of crucial
importance. In the assessment of child speech development both the ability of speaking and the ability of understanding is taken under consideration. Not without significance is the level of abilities conditioning communication efficiency. The speech defect concerns the phonetic aspect,
which is based on distortions of sounds (deformation), substitution of
sounds (substitution – paralalia) or their omission (elision – mogilalia).
I pay particular attention to the role of the environmental impact, pedagogical skills of parents as well as physical and psychological development of the child conditioned by its individual pace and rhythm of its
development. The pedagogical diagnosis is the integral part of the pedagogical therapy. Without the accurate diagnosis effective therapeutic
action cannot be taken. The teacher’s appropriate attitude, systematic
broadening of knowledge of the correct child speech, early diagnosis and
well conducted remedial classes can compensate for developmental defects and remove the difficulty in mastering the curriculum.
Key words: the methods of speech development assessment, the speech
defect, the speech developmental norms, diagnosis.
Abstract:
Mgr Ewelina Mirosława Nawrocka
(Ośrodek Pomocy Społecznej w Krośnie Odrzańskim)
METODA KNILLA W PRACY Z DZIECKIEM AUTYSTYCZNYM
Programy aktywności Knillów rozwijają percepcję słuchowowzrokowo-ruchową. Metoda jest wyjątkowo pomocna w pracy z dziećmi
wycofanymi, autystycznymi, jak również agresywnymi. Stosowana na
zajęciach jako metoda wspomagająca, zarówno do pracy indywidualnej
z dzieckiem, jak i grupowej, pozwala na czerpanie radości ze wspólnego,
równoczesnego wykonywania zadań. Proponowane programy tworzą
ramy, dzięki którym rozwija się kontakt społeczny, ruch i zabawa jak
również pełnią funkcję bazy wyjściowej dla rozwoju rozumienia i używaAbstrakt:
86 
nia języka. Podstawowym założeniem programów jest stwierdzenie, że
rozwój człowieka uzależniony jest od zdolności do nabywania, organizowania i wykorzystywania wiedzy o sobie. Autorzy oparli się na założeniu,
że dotyk jest pierwszym wrażeniem, jakiego doznajemy. Od wrażliwości
dotykowej zależy umiejętność nawiązania kontaktu z otoczeniem a następnie komunikacji z nim.
Słowa kluczowe: autyzm, muzyka, dotyk, percepcja słuchowo-wzrokoworuchowa.
THE KNILL METHOD OF WORKING WITH AN AUTISTIC CHILD
The Knill’s activity programs develop auditory-visual-motor
perception. The method is extremely helpful in working with withdrawn,
autistic and aggressive children. Used in the classroom as an adjunct both
for individual work with a child as well as for group work it enables to
enjoy joint, simultaneous work. Offered programs provide the framework
which develop social contact, movement and fun. They also function as a
starting base for the understanding development and language use. The
basic premise of the program is to determine that human development is
dependent on the ability to acquire, organize and use the knowledge of
oneself. The authors relied on the assumption that touch is the first impression of what we experience thus the ability to establish contact with
the environment and communicate with it depends on tactile sensitivity.
Key words: autism, music, touch, auditory-visual-motor perception.
Abstract:
Mgr Marika Nowaczyk
BIOFEEDBACK JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA PROFILAKTYKĘ
I TERAPIĘ DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
EEG-Biofeedback to usprawnianie pracy mózgu, a zatem biologiczne sprzężenie zwrotne. Jest to jednocześnie metoda terapeutyczna,
która umożliwia między innymi zwiększenie skuteczności pracy umysłu.
Abstrakt:
Pomaga w nauce relaksowania się, skupiania, ułatwia niwelowanie zaburzenia koncentracji uwagi. Usprawnia również procesy uczenia się
i zapamiętywania, dzięki czemu dziecko potrafi lepiej skoncentrować się
na czynności, którą wykonuje oraz efektywniej pracować na terapii
z logopedą, a w konsekwencji – lepiej funkcjonować w grupie. Warto
polecić tę terapię, ponieważ wspomaga działania logopedy, oddziałując
równocześnie na rozwój psychofizyczny dziecka. EEG-Biofeedback to
usprawnianie pracy mózgu, a zatem biologiczne sprzężenie zwrotne. Jest
to jednocześnie metoda terapeutyczna, która umożliwia między innymi
zwiększenie skuteczności pracy umysłu. Pomaga w nauce relaksowania
się, skupiania, ułatwia niwelowanie zaburzenia koncentracji uwagi.
Usprawnia również procesy uczenia się i zapamiętywania, dzięki czemu
dziecko potrafi lepiej skoncentrować się na czynności, którą wykonuje
oraz efektywniej pracować na terapii z logopedą, a w konsekwencji –
lepiej funkcjonować w grupie. Warto polecić tę terapię, ponieważ wspomaga działania logopedy, oddziałując równocześnie na rozwój psychofizyczny dziecka.
Słowa kluczowe: EEG-Biofeedback, fale mózgowe, terapia, video gra.
BIOFEEDBACK AS METHOD TO THE PREVENTION
AND TREATMENT OF CHILDREN WITH LANGUAGE DISORDERS
EEG-Biofeedback is a method to improve brain function and
therefore the biofeedback. It is also a therapeutic method that allows to
increase the effective working of the mind. This method helps to learn the
habits of: relax, focus and helps cope with the attention of deficit in disorder. Therefore it streamlines the learning processes and memory, so the
child can better focus on the tasks performed and can work effectively by
speech therapist, and as a consequence – to function better in a group. The
treatment helps to work the speech therapist, affecting both the physical
and psychological development of the child.
Key words: EEG-Biofeedback, brain waves, therapy, video games.
Abstract:
Mgr Anna Orzech-Chabasińska
(Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii)
88 
INTEGRACJA ODRUCHÓW JAKO FORMA TERAPII DZIECI
ZE SPECYFICZNYMI TRUDNOŚCIAMI EDUKACYJNYMI
Dziecko po urodzeniu jest bezbronną istotą, jeszcze nieprzystosowaną do nowego środowiska. Dzięki odruchom, które są wrodzoną,
stereotypową reakcją na działające bodźce dziecko może się rozwijać.
Odruchy wspierają dziecko w osiągnięciu kontroli nad ciałem oraz jego
funkcjami. Wyróżniamy trzy grupy odruchów: odruchy płodowe, pierwotne oraz posturalne. Każdy odruch ma swoje określone zadanie oraz
przygotowuje organizm do następnych etapów rozwojowych. Integracja
odruchu jest związana z dojrzewaniem układu nerwowego, a co za tym
idzie z osiągnięciem przez dziecko nowych umiejętności. Jeśli odruchy są
za słabe, za mocne lub przetrwałe może to negatywnie wpływać na przetwarzanie bodźców i hamować rozwój dziecka. Możemy mówić o niedojrzałości neuromotorycznej jeśli u dziecka występują odruchy pierwotne
powyżej 12 miesiąca życia. Przetrwałe odruchy wpływają na komunikowanie się dziecka, jego funkcjonowanie oraz uczenie się. Dziecko wówczas może mieć trudności z mową, artykulacją, czytaniem i pisaniem,
koordynacją wzrokowo- ruchową, koncentracją, równowagą. Szkolny
Program Ćwiczeń Integrujących Sally Goddard Blythe (1996) bazuje na
wczesnych wzorcach ruchowych i ma na celu zintegrowanie trzech przetrwałych odruchów pierwotnych (TOB, ATOS, STOS). Obejmuje stymulację szlaków nerwowych poprzez odpowiednie ćwiczenia ruchowe, przez
co następuje integracja odruchów, poprawa równowagi, koordynacji oraz
wyników w nauce. Terapia trwa od 9 do 12 miesięcy.
Słowa kluczowe: odruchy pierwotne, odruchy posturalne, odruchy przetrwałe, integracja odruchów.
Abstrakt:
REFLEX INTEGRATION AS A FORM OF THERAPY
FOR CHILDREN WITH SPECIFIC EDUCATIONAL DIFFICULTIES
After its birth, a child is a defenceless being, not adapted to new
environment. Thanks to reflexes, which are congenital stereotypic reactions for stimuli, a child can develop. The reflexes help a child to gain
control over its body and body functions. There are three types of reflexes: fetal, primal and postural reflexes. Each reflex has its different specified task and it prepares the organism for next stages of development.
Reflex integration is related with development of neural system, and
Abstract:
therefore – gaining new abilities by a child. If the reflexes are too weak,
too strong or persistent, the stimuli procession and child’s development
may be affected negatively. If children display primal reflexes after the
twelfth month of living then we may consider it as neuromotor immaturity. Persistent reflexes may affect child’s ability to communicate, its functioning and learning. Children may have difficulties with speaking, articulating, reading and writing, visual-motor coordination, concentration and
balance. Sally Goddard Blythe’s School Developmental Movement Programme (1996) is based on early motor patterns and its purpose is to
integrate three persistent primal reflexes (TLR, ATNR, STNR). It requires stimulation of neuronal pathways through appropriate motor exercises, which results in reflexes integration, improvement of balance, coordination and education. The therapy is from 9 to 12 months long.
Key words: primal reflexes, postural reflexes, persistent reflexes, reflex
integration.
Mgr Anna Pawłowska
(Zespół Szkolno-Przedszkolny w Stypułowie)
SYTUACJA SZKOLNA DZIECKA DYSLEKTYCZNEGO
Dzieci z „ryzykiem dysleksji” narażone są w szkole na wiele
niepowodzeń. Dzieci dotknięte dysleksją stosunkowo szybko otrzymują
etykietkę „złych uczniów”, nawet wówczas, gdy z innych obowiązków i
zadań szkolnych wywiązują się dobrze Uczniowie dyslektyczni spotykają
się bardzo często z negatywną oceną swojej pracy. Takie doświadczenia
niekorzystnie rzutują na psychikę dziecka, a później młodego człowieka.
Nauczyciele powinni otaczać w szkole dzieci dyslektyczne specjalną
opieką, aby nie tylko umożliwić im przezwyciężanie trudności z opanowaniem techniki czytania i pisania, ale także w celu poprawy ich funkcjonowania w grupie rówieśników z klasy szkolnej.
Słowa kluczowe: dysleksja, ryzyko dysleksji, opieka nauczyciela, rola nauczyciela.
Abstrakt:
CHILD’S SCHOOL SITUATION DYSLEXIC
90 
Children with „the risk of being dyslexic” are exposed to many
failures at school. Children affected by dyslexia get the label of „bad
students” immediately even if other school duties and tasks are accomplished well by them. Dyslexic students are very often evaluated in
a negative way in their school performance. This kind of experience has
a disadvantageous influence on child’s psyche and in later life on young
man. In order to have possibility to overcome difficulties with reading
and writing techniques as well as to improve functioning in a peer group,
teachers should give special care to dyslexic students.
Key words: dyslexic, „the risk of being dyslexic”, teachers should give
special care to dyslexic students.
Abstract:
Mgr inż. Aleksandra Piechowska
(Radio Plus Polska)
SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ MATEMATYKI
Specyficzne trudności w uczeniu się, nie są zależne od poziomu
inteligencji dziecka, od kompetencji nauczyciela czy złej woli lub lenistwa ucznia. Jedną z spośród wielu trudności w uczeniu się jest dyskalkulia, którą stwierdza się u dzieci znajdujących się w granicach normy intelektualnej, a wykazujących znaczą niezdolność do przyswajania matematyki. Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności
matematycznych. Jest zaburzeniem występującym bez jednoczesnego
zaburzenia ogólnych funkcji umysłowych. Oprócz strukturalnych, występują też zaburzenia całego poziomu zdolności matematycznych jak akalkulia, oligokalkulia i parakalkulia. Nie istnieje jeden, charakterystyczny
dla wszystkich dyskalkulików zespół objawów. Symptomy dyskalkulii,
mogą przejawiać się w takich sferach aktywności uczniów jak czytanie
i rozumienie, pisanie, rozumienie pojęć i symboli, postawa społeczna,
emocjonalna i innych. Dyskalkulię rozpoznaje się na podstawie obserwacji trudności jakie dziecko ma przy próbach rozwiązania określonego
zadania czy problemu mimo specjalnej pomocy ze strony diagnosty, albo
też na podstawie tego, że posługuje się niewłaściwymi strategiami, czy
Abstrakt:
nieskutecznymi mechanizmami kompensacji deficytów w strukturze
własnych zdolności. Punktem wyjścia w procesie terapeutycznym jest
rzetelna diagnoza, wskazanie mocnych i słabych stron dziecka, a w terapii
szczególnie ważny jest element kompensacyjny. Cały proces korekcyjnokompensacyjny, ma doprowadzić dziecko do takiego stopnia samodzielności w rozwiązywaniu zadań, który pozwoli na względnie sprawne
funkcjonowanie na lekcjach matematyki.
Słowa kluczowe: dyskalkulia, akalkulia, oligokalkulia, parakalkulia, kompensacja.
SPECIFIC DIFFICULTIES IN LEARNING MATHEMATICS
Specific difficulties in learning are not dependant on the child’s
intelligence level, on the teacher’s competences, or on pupil’s volition or
laziness. On of a handful of difficulties in learning is dyscalculia, which is
acknowledged at children positioned within the intellectual norm limits,
however revealing significant disability of mathematics acquisition. Evolutional dyscalculia is a structural disorder of mathematical abilities. It is
a disorder existing without simultaneous general brain malfunctions.
Apart from structural ones, there occur also disorders of the whole level
of mathematical abilities, such as acalculia, oligocalculia, and paracalculia. There is not a single symptom complex, characteristic for all dyscalculians. The symptoms of dyscalculia may evince in such spheres of
students’ activities as reading with understanding, writing, understanding
of notions and symbols, social and emotional attitude, and others. Dyscalculia may be recognized on the basis of the observations of difficulties
a child suffers from while trying to solve a specific task or problem despite special help from a diagnostician, or on the basis of the fact that it
uses incorrect strategies, or unsuccessful mechanisms of compensation of
deficits in the structure of its own abilities. The starting point in the therapeutic process is a reliable and profound diagnosis, pointing out the
strengths and weaknesses of the child, and in the therapy itself the compensation element is a very important factor. The whole correctingcompensating process should lead the child to the level of independence
and self-standing in task solving that would allow it to relatively efficiently function on mathematics classes.
Key words: dyscalculia, acalculia, oligocalculia, paracalculia, compensation.
Abstract:
92 
Mgr Agata Rogala
(Międzygminne Centrum Integracji Społecznej)
EDUKACJA DOMOWA DZIECKA Z OPÓŹNIONYM ROZWOJEM MOWY
METODĄ SYMULTANICZNO-SEKWENCYJNĄ
Posługiwanie się mową artykułowaną nie jest czynnością wrodzoną tak jak ssanie czy połykanie. Mowa kształtuje się stopniowo pod
wpływem działania wielu czynników. Mowa warunkuje intelektualny
i społeczny rozwój dziecka, dając mu możliwość poznawania świata
i innych ludzi. Mowa jest narzędziem działania dla dziecka w dużo większym stopniu niż dla dorosłego. Rozwój mowy najlepiej przebiega we
wspólnocie, w której dziecko odczuwa bliskość, ciepło i bezpieczeństwo.
Rodzice powinni pobudzać dziecko do samodzielnych obserwacji, rozbudzać jego ciekawość, nie krytykować wypowiedzi. Od stanu mowy dziecka zależy w znacznej mierze powodzenie w nauce, a szczególnie istotny
wpływ ma ona na początkową naukę czytania i pisania. Naturalny trening
słuchu fonematycznego następuje bardzo wcześnie. Zabawki wydające
różne dźwięki prowokują do naśladowania. Dziecko po głosie poznaje kto
do niego przemawia i jak. Zdolność różnicowanie dźwięków mowy artykulacyjnej pojawia się u dziecka w drugim roku życia. Dotyczy to nawet
głosek, których dziecko jeszcze nie wymawia. Niezmiernie ważne jest
dbanie o prawidłową wymowę i artykulację.
Słowa kluczowe: edukacja domowa, opóźniony rozwój mowy, metoda symultaniczno-sekwencyjna, mowa.
Abstrakt:
HOMESCHOOLING A CHILD WITH DELAYED DEVELOPMENT
OF SPEECH-SYMULTANICZNO-SEQUENTIAL METHOD
The use of articulated speech is not an inherent function like
sucking or swallowing. Speech shape gradually under the influence of
several factors. Speech determines the intellectual and social development
of the child, giving him/her the opportunity to learn about the world and
other people. Language is a tool of action for the child to a much greater
extent than for an adult. Speech development best runs in the community
Abstract:
in which the child feels closeness, warmth and safety. Parents should
encourage children’s self-observation, arouse their curiosity and should
not criticize their expressions. The child’s success in learning largely
depends on the state of the child’s speech and it has a significant impact
on the initial learning of reading and writing. Natural training of phonemic hearing occurs very early. Toys issuing different sounds provoke emulation. A child recognizes people’s voices and how they are
speaking. The ability to differentiate the sounds of speech articulation
occurs in children in the second year of life. This also refers to the sounds
the child do not even pronounce. It is extremely important to be concerned about the child’s correct pronunciation and articulation.
Key words: homeschooling, delayed speech development, simultaneoussequential method, speech.
Mgr Daria Smolarczyk
(Szkoła Podstawowa w Tomisławiu)
METODY PRACY Z DZIEĆMI AUTYSTYCZNYMI
Praca z dziećmi autystycznymi stanowi wyzwanie dla terapeutów i rodziców. Metody terapii powinny uwzględniać indywidualne potrzeby dziecka oraz działać wielopłaszczyznowo. Jaką terapię zastosować,
aby okazała się właściwa i skuteczna?
Słowa kluczowe: pomoc, terapia, przetrwanie.
Abstrakt:
THE METHODS OF WORKING WITH AUTISTIC CHILDREN
Working with autistic children it is a really big challenge for
parents and therapists. The methods of therapy should take their individually needs into consideration. What therapy to use and pick, if we want to
make sure that it’s going to be the proper one and give the best results.
Key words: help, therapy, subsistence.
Abstract:
94 
Mgr Barbara Sobańska
(Zespół Szkół w Bieniowie)
SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ MATEMATYKI – DYSKALKULIA
Celem głównym nauczania matematyki jest przekazywanie pewnych treści merytorycznych wymienionych w programie nauczania, ale
także formułowanie pożądanej postawy intelektualnej dziecka, w szczególności pobudzania aktywności umysłowej i chęci samodzielnego pokonywania trudności jakie występują, kształcenia umiejętności logicznego
i krytycznego myślenia, abstrahowania i matematycznego analizowania
zjawisk. Nauczanie takie powinno tworzyć w dziecku całościowy obraz
matematyki. O specyficznych trudnościach w uczeniu się matematyki
mówimy wtedy, gdy dziecko pomimo wysiłku nie potrafi poradzić sobie
z zadaniem, nie rozumie jego matematycznego sensu i nie widzi zależności jakie występują między liczbami. W pracy tej analizowane są przyczyny trudności w uczeniu się matematyki i zakres dojrzałości do uczenia
się matematyki. Ponadto chciałabym przedstawić zasady prowadzenia
i etapy realizacji zajęć korekcyjno-wyrównawczych dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Właściwe postępowanie terapeutyczne prowadzi do osiągania przez dziecko dojrzałości do
niwelowania trudności w uczeniu się matematyki.
Słowa kluczowe: dyskalkulia, dojrzałość do uczenia się matematyki, zajęcia
korekcyjno-wyrównawcze.
Abstrakt:
DIFFICULTIES IN LEARNING MATHEMATICS – DYSCALCULIA
The main purpose of mathematics education is to transmit some
factual content specified in the Curriculum Program and also to formulate
the desired intellectual attitude of child, in particular stimulating mental
activity and desire for self-overcoming the difficulties, developing reasoning skills and critical thinking, improving skills of mathematical analysis
and mathematical abstraction. Teaching a child should create a comprehensive picture of mathematics. The specific difficulties in learning mathematics is when a child despite the efforts cannot cope with the task, do
not understand its mathematical sense and the relationship between numbers. This paper analyzes causes of the difficulties in learning mathematAbstract:
ics and mathematical maturity. Furthermore I intend to introduce principles and stages of corrective and compensatory classes for children with
specific learning difficulties in mathematics. Appropriate therapeutic
action leads to achieving mathematical maturity by a child necessary to
eliminate its learning difficulties in mathematics.
Key words: dyscalculia, mathematical maturity, corrective and compensatory classes.
Mgr Ewelina Maria Sochacka-Glapiak
(Gimnazjum nr 1 w Międzychodzie)
DOGOTERAPIA JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA TERAPIĘ
DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI
W wystąpieniu zostanie wyjaśnione pojęcie dogoterapii, przedstawię jej cele oraz formy prowadzenia zajęć. Wspomnę o rasach psów
używanych w terapii oraz o ich charakterze. Wskażę, że dogoterapia jest
metodą, która wspomaga terapię osób z zaburzeniami komunikacji językowej. Uważam, że współpraca z tym zwierzęciem oddziałuje na sferę
emocjonalną przez przełamanie bariery niepewności, eliminuje agresję,
poprawia samoocenę, zwiększa stopień samodzielności oraz zapewnia
jednocześnie przyjaźń, która jest niezbędna do harmonijnego i szczęśliwego życia. Zwierzęta wyzwalają w człowieku mnóstwo pozytywnych
emocji, otwierają na nowe doznania i otaczający świat, budzą chęć poznawania otoczenia.
Słowa kluczowe: dogoterapia, metoda wspomagająca, pies terapeuta, dogoterapia w logopedii.
Abstrakt:
DOG THERAPY AS A SUPPORTIVE METHOD IN THERAPY
FOR CHILDREN WITH LANGUAGE IMPAIRMENTS
In this speech I intend to explain the term „dog therapy” and to
present the aims as well as various forms of this kind of treatment. The
next step is to mention specific breeds of dogs used in this method and to
describe their temperament. Dog therapy is undoubtedly an effective
method of helping people with language disorders, especially because the
Abstract:
96 
dog companionship has a positive effect on the emotional sphere, mainly
by increasing self-confidence and eliminating aggression. At the same
time it helps to gain independence and creates the atmosphere of friendship which is definitely necessary for a happy and harmonious life.
Thanks to animals people have a chance to become more open, positive
and curious about the world.
Key words: dog therapy, a supportive method, the therapy dog, dog therapy
in speech therapy.
Mgr Małgorzata Standzoń
ZŁOŻONOŚĆ DIAGNOZY LOGOPEDYCZNEJ
DZIECI Z OPÓŹNIONYM ROZWOJEM MOWY
Opóźniony rozwój mowy (ORM) jest pojęciem wieloznacznym,
obejmującym swym zasięgiem szereg różnorodnych, nieprawidłowych
lub przebiegających w niewłaściwym czasie zjawisk w rozwoju mowy
dziecka. Opóźnienie może obejmować całokształt rozwoju mowy, jak
również niektóre jego aspekty. Może dotyczyć samego systemu językowego lub współwystępować z innymi zaburzeniami rozwojowymi.
W literaturze przedmiotu zagadnienie ORM jest dość szeroko omawiane.
Mimo tego, jak wskazuje praktyka, trudności, szczególnie początkującym
logopedom, może przysparzać sformułowanie diagnozy, która uwzględniałaby wszystkie występujące nieprawidłowości lub opóźnienia w rozwoju mowy pacjenta i jednocześnie pozwalała na sformułowanie trafnego
i efektywnego planu postępowania terapeutycznego. Wynikiem jego
wdrożenia powinno być zniwelowanie opóźnienia rozwoju mowy i doprowadzenie do stanu, w którym pacjent będzie posługiwał się systemem
językowym w sposób typowy dla jego wieku rozwojowego. Celem wystąpienia jest usystematyzowanie obecnego stanu wiedzy na temat ORM,
dokonanie przeglądu technik diagnostycznych oraz próba wyznaczenia
schematu postępowania, którego zwieńczeniem będzie możliwość sforAbstrakt:
mułowania funkcjonalnej diagnozy logopedycznej w odniesieniu do pacjentów z ORM.
Słowa kluczowe: ORM, NORM, SORM, diagnoza nominalna, diagnoza
funkcjonalna, MFDR.
COMPLEXITY OF LOGOPAEDIC DIAGNOSIS
IN CHILDREN WITH DELAYED SPEECH DEVELOPMENT
Delayed Speech Development is a board term covering a wide
spectrum of various, improper or ill-timed elements in child speech development. Speech delay can apply to overall speech development as well
as to some of its aspects. It can refer to language system itself or concur
with other developmental disorders. In relevant literature, the issue of
Delayed Speech Development is broadly discussed. Besides the fact,
however, as practice shows, inexperienced speech therapists, in particular,
may find it difficult to make a proper diagnosis covering all the existing
speech disorders or speech delays in a patient and offer effective and
accurate speech therapy treatment plan. The implementation of the speech
therapy treatment plan should result in speech delay elimination and
should enable the patient to use language system adequately to their developmental stage. The aim of this speech is to systemize the current state
of knowledge on Delayed Speech Development, make a review of diagnostic techniques and attempt to outline guidelines for formulating functional logopaedic diagnosis for patients with Delayed Speech Development.
Key words: ORM – Delayed Speech Development, NORM – correlated
delayed speech development, SORM – uncorrelated delayed speech development, nominal diagnosis, functional diagnosis, MFDR – Munich
Functional Developmental Diagnosis.
Abstract:
Mgr Elżbieta Staniec
(Medyczne Studium Zawodowe w Zielonej Górze)
DYZARTRIA W DZIECIĘCYM PORAŻENIU MÓZGOWYM
A SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE
98 
Celem pracy jest omówienie problematyki związanej z dyzartrią
w szczególności analizie poddane zostały kryterium przyczynowe dyzartrii oraz objawów poszczególnych rodzajów i podziału według kryterium
objawowego. Podstawowe pytanie jakie przyświeca tu podjętym rozważaniom odnosi się do zajęć terapeutycznych z osobami chorymi na dziecięce porażenie mózgowe (MPD) i określenia profilu dyzartrii oraz dostosowania metod jakie można zastosować do określonego przypadku. Całość rozważań osadzona została w ramach teoretycznych na podstawie
wiodącej literatury.
Słowa kluczowe: dyzartria, kryterium przyczynowe, kryterium objawowe,
profil dyzartrii, dziecięce porażenie mózgowe (MPD), przyczyny MPD,
planowanie terapii, metody.
Abstrakt:
DYSARTHRIA IN CEREBRAL PALSY
AND SPECIAL EDUCATIONAL NEEDS
Aim of this study is to discuss issues related to dysarthria and in
particular the analysis has been subjected to causal criterion of dysarthria
and symptoms of individual modes and breakdown by criterion symptom.
The basic question that guided considerations taken here refers to the
therapeutic activities of those who are sick to cerebral palsy and determine dysarthria profile and to adapt the methods that can be applied to
a particular case. All these considerations were deposited on the basis of
the leading theoretical literature.
Key words: dysarthria, causal croterion, dysarthria profile, cerebral palsy,
causes of cerebral palsy, treatment planning, methods.
Abstract:
Mgr Maria Stasiak
(Szkoła Podstawowa w Gościmcu, gm. Zwierzyn)
ZASTOSOWANIE TECHNIKI PROGRAMOWANIA JĘZYKA
W ZABURZENIACH KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Opóźnienie rozwoju mowy przejawiające się trudnościami
w opanowaniu gramatyki wymaga zastosowania techniki programowania
Abstrakt:
języka. Na podstawie wielu analiz, etapów rozwoju mowy dziecka oraz
frekwencji użycia wyrazów i zwrotów stworzony został wzorzec minimum leksykalnego i gramatycznego. Logopeda wykorzystuje utworzony
język do zbudowania w umyśle dziecka językowego obrazu świata. Musi
to jednak wykonywać w ustalonej kolejności, zgodnie z etapami programowania języka, co chciałabym przedstawić w swojej prezentacji.
Słowa kluczowe: etapy programowania języka, rzeczownik, czasownik,
przymiotnik, przysłówek, zaimek, przyimek, liczebnik, spójnik, definiowanie pojęć.
THE USE OF LANGUAGE PROGRAMMING TECHNIQUE
IN LANGUAGE AND COMMUNICATION DISORDERS
The delay of speech development, which shows difficulties in
acquiring grammar, can be eliminated by the use of language programming technique. Grammar and lexis minimum model was based on
a number of analysis of child’s speech development as well as the usage
of words and expressions. A speech therapist uses the created language in
order to create a language image of the world in a child’s mind. However,
it needs to be performed in an established order in accordance with the
stages of language programming which will be shown in my presentation.
Key words: stages of language programming, noun, verb, adjective, adverb,
pronoun, preposition, numeral, conjunction, defining concepts.
Abstract:
Mgr Barbara Szlęzak
KINEZJOLOGIA JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA
W PROFILAKTYCE I TERAPII DZIECI
W pracy przedstawiona została kinezjologia P. Dennisona jako
metoda wspomagająca profilaktykę i terapię dzieci z zaburzeniami mowy.
Omówione zostały ćwiczenia mające wpływ na zapamiętywanie, przypominanie, liczenie i umiejętności motoryczne. Są to między innymi
Abstrakt:
100 
ćwiczenia relaksacyjne, rozciągające, energetyzujące, przekraczające linię
środka. Całość została omówiona na podstawie literatury: „Kinezjologia
edukacyjna dzieci” P. Dennison. Praca zawiera film przedstawiający
przykładowe ćwiczenia według kinezjologii P. Dennisona (ćwiczenia prezentuje młodzież w wieku szkolnym).
Słowa kluczowe: kinezjologia edukacyjna P. Dennisona, gimnastyka mózgu,
ćwiczenia relaksacyjne, rozciągające, przekraczające linię środka.
KINESIOLOGY AS A SUPPORTING METHOD
IN PREVENTION AND THERAPY OF CHILDREN
WITH VERBAL COMMUNICATION DISTURBANCE
In this work, kinesiology by P. Dennison is revealed as a method
which supports prevention and therapy of children with verbal communication disturbance. One can find here exercises that can help in memorising, reminding, counting and motion abilities. There are exercises which
includes relaxing, stretching, energizing, crossing central line. The whole
work was based on: „Educational kinesiology by Paul Dennison”. There
is also a short movie with several exercises which adopt Paul Dennison’s
methods (school-age children do exercises).
Key words: educational kinesiology by P. Dennison, mind exercises, equilibrium of both mind hemispheres, relaxing, stretching, crossing central
line exercises.
Abstract:
Mgr Marta Trościńska
DOGOTERAPIA JAKO METODA WSPOMAGAJĄCA PROFILAKTYKĘ
I TERAPIĘ DZIECI Z ZABURZENIAMI KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ
Terapia z udziałem psa (w Polsce znana jako dogoterapia lub
kynoterapia) jest jedną z metod rehabilitacji, w której odpowiednio wyszkolony pies, pomaga terapeucie w usprawnianiu dzieci, a także dorosłych. Ponadto pomaga osobom starszym i zagubionym nawiązać kontakt
Abstrakt:
ze światem zewnętrznym. Terapia ze zwierzęciem obejmuje trzy formy:
AAA (Działalność z Towarzyszeniem Psa), AAT (Terapia z Towarzyszeniem Psa) oraz AAE (Edukacja z Towarzyszeniem Psa). W Polsce historia dogoterapii rozpoczęła się w 1987 roku za sprawą Marii Czerwińskiej.
W zajęciach tego typu mogą brać udział osoby z różnymi dysfunkcjami,
m.in.: z zaburzeniami rozwoju, upośledzone umysłowo, z uszkodzeniem
wzroku i słuchu, po przebytych chorobach z trwałymi skutkami fizycznymi bądź psychicznymi, niedostosowane społecznie oraz osoby samotne. Bardzo istotnym programem wykorzystującym kontakt z psem stał się
program polisensorycznej stymulacji porozumiewania się. Może być on
pomocny w usprawnianiu komunikacji werbalnej jak i pozawerbalnej,
a także w wyzwalaniu spontanicznej aktywności komunikacyjnej.
Słowa kluczowe: dogoterapia, pies terapeuta, terapia.
DOGOTHERAPY AS A METHOD SUPPORTING PROPHYLAXIS AND THERAPY
OF CHILDREN WITH SPEECH AND COMMUNICATION DISORDERS
Therapy with the company of a dog (also known as dogotherapy) is one of the rehab methods, in which a properly trained dog helps the
therapist in children and adults recovery. What is more, the dogotherapy
helps elder and lost people enter into relations with the outside world. The
therapy with an animal comprises three following forms: Animal Assisted
Activity, Animal Assisted Therapy, Animal Assisted Education. In Poland the history of dogotherapy has begun in 1987 thanks to Maria Czerwińska. In activities of the mentioned therapy may participate people with
differential disabilities, i.e. those who suffer from developmental disorder, mental impairment, vision or hearing injuries, after diseases with
permanent physical or mental dysfunctions, social maladjustment and
loneliness. The polysensory stimulation program, benefiting from contact
with a dog, has become significant. It can be helpful in improving both,
verbal and nonverbal communication, and also in inducing a spontaneous
communicative activity.
Key words: dogotherapy, therapy dog, therapy.
Abstract:
102 
Mgr Marta Magdalena Twardowska
(Zespół Szkół w Sulechowie)
BIOFEEDBACK JAKO METODA
WSPOMAGAJĄCA TERAPIĘ LOGOPEDYCZNĄ
Niniejsza prezentacja dotyczyć będzie metody, która może być
wykorzystywana wspomagająco w terapii logopedycznej. Biofeedback,
bo o nim mowa, polega na treningu usprawniającym pracę mózgu. Osoba
poddająca się tej terapii uczy się panować nad swoimi falami mózgowymi
w procesie samouczenia za pomocą tak zwanego sprzężenia zwrotnego.
Terapia biofeedback zwiększa możliwości umysłu. Dobrze dobrany
i przeprowadzony trening wpływa na poprawę koncentracji uwagi i umiejętność skupiania się. Ćwiczy pamięć i usprawnia proces uczenia się.
Pozwala się zrelaksować a co za tym idzie lepiej radzić sobie ze stresem,
nadpobudliwością i impulsywnościom. W terapii logopedycznej napotykamy osoby z szerokim spektrum zaburzeń mowy. Biofeedback jest jedną
z metod, która może wesprzeć działania logopedyczne.
Słowa kluczowe: terapia biofeedback, sprzężenie zwrotne.
Abstrakt:
BIOFEEDBACK AS A METHOD SUPPORTING
LOGOPAEDIC THERAPY
This presentation will show the method that can be used as
a support in speech therapy. As far as biofeedback is concerned it deals
with brain training. The person who works on biofeedback should learn
how to control the brainwaves in the process of self-learning by means of
so called biofeedback. Biofeedback therapy increases brain capability.
Well done training improves concentration, and attention competence.
This may as well practice memory and increase scholastic ability. What’s
more, dealing with stress, relaxation, attention deficit, impulsiveness are
achieved easily. When it comes to speech therapy many people with
speech disorder are met. To sum up, biofeedback is one of the method
that can support logopeadics work.
Key words: biofeedback therapy, biofeedback.
Abstract:
Mgr Paulina Maria Urbanowicz
METODA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
W TERAPII DZIECI AUTYSTYCZNYCH
Prezentacja będzie zawierać informacje na temat istoty zaburzeń
integracji sensorycznej, diagnozę oraz terapię a także skuteczność w pracy z dzieci autystycznymi.
Słowa kluczowe: integracja sensoryczna, diagnoza, terapia, autyzm.
Abstrakt:
THE SENSOR INTEGRATION METHOD
IN AUTISTIC CHILDREN THERAPY
The presentation will include information about sensor integration disorders, diagnosis and therapy as well as its efficacy in working
wish autistic children.
Key words: sensor integration, diagnosis, therapy, autism.
Abstract:
Mgr Monika Walczak
(Niepubliczne Przedszkole „Ślimaczek” w Zielonej Górze)
METODA DOBREGO STARTU
W TERAPII PEDAGOGICZNEJ DZIECI Z RYZYKA DYSLEKSJI
Celem terapii pedagogicznej jest wspieranie dziecka z trudnościami i deficytami rozwojowymi we wszechstronnym rozwoju w zakresie wszystkich jego obszarów – rozwoju emocjonalnego, umysłowego,
społecznego, fizycznego. Metoda Dobrego Startu podejmuje oddziaływania mające na celu stymulowanie i usprawnianie funkcji psychomotorycznych, wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach
szkolnych, eliminowanie niepowodzeń szkolnych i w konsekwencji
wzmacnianie samooceny i poczucia własnej wartości u dziecka, oraz
minimalizuje ryzyko dysleksji u dzieci. Przyczyny dysleksji leżą u podstaw zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (integracji percepAbstrakt:
104 
cyjno-motorycznej), funkcji językowych, pamięci (wzrokowej, słuchowej, ruchowej), lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
Uwarunkowania tych zaburzeń są wielorakie. Wskazuje się na dziedziczność, zmiany anatomiczne i zaburzenia fizjologiczne układu nerwowego
(w okresie ciąży i porodu o nieprawidłowym przebiegu). Zaniedbanie
środowiskowe oraz brak szybkiej interwencji pogłębia zaburzenia i trudności dziecka. Dzięki Metodzie Dobrego Startu opracowanej przez Martę
Bogdanowicz można usprawniać i poprawiać koordynację, czyli integrować funkcje wzrokowo-słuchowo-ruchowe, a także harmonizować
wszystkie funkcje psychomotoryczne. Dzięki tej integracji dochodzi do
wykształcenia prawidłowej orientacji czasowo-przestrzennej, możliwości
wykonywania ruchów dowolnych, coraz lepiej zorganizowanych, zlokalizowanych w określonej przestrzeni i czasie.
Słowa kluczowe: dysleksja.
THE GOOD START METHOD IN TEACHING THERAPY
FOR CHILDREN WITH THE RISK OF DYSLEXIA
Abstract: The
goal of teaching therapy is to support a child with difficulties
and developmental deficiencies in all areas of their comprehensive development, that is: emotional, mental, social and physical. The goal of The
Good Start Method is to stimulate and improve the child’s psycho-motor
skills, to balance their deficiencies in communication and school skills, to
eliminate their setbacks in school and as a result improve their selfevaluation and self-esteem and finally to minimize the risk of dyslexia.
Dyslexia stems from disorders of perceptual – motor functions (visual,
audio and motor perception) and their interactions (perception-motor
integration), language functions, memory (visual, auditory, physical),
lateralization and spatial and physical orientation. There are many causes
for these disorders; hereditary, anatomical changes and physiological
changes of the nervous system (during pregnancy and during complications involved with delivery). Environmental negligence as well as a lack
of timely intervention deepens the disorder and the child’s difficulties.
Thanks to The Good Start Method developed by Marta Bogdanowicz, one
can improve and correct coordination; integrate visual- auditory-physical
functions, as well as balance all psycho-motor functions. The results of
this integration are forming proper spatial-temporal orientation, possibil* Publication without editorial review and language correction. The authors are responsible for the
ity of exercising any movements in a more organized manner, located in a
specific space and time.
Key words: dyslexia.
Mgr Ewelina Wiese
(Niepubliczne Przedszkole w Zielonej Górze)
WCZESNA PROFILAKTYKA LOGOPEDYCZNA JAKO DOSKONALENIE
ROZWOJU MOWY ORAZ ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU WAD WYMOWY
Mowa jest głównym środkiem porozumiewania się między
ludźmi, a prawidłowy jej rozwój stanowi podstawę kształtowania się
osobowości dziecka. W rozwoju mowy ogromną rolę spełnia środowisko
w jakim się dziecko wychowuje, a codzienny kontakt z rodziną i rówieśnikami dostarcza nowych doświadczeń i pozwala nabywać wielu nowych umiejętności językowych. Stopień rozwoju mowy zależy w głównej
mierze od wpływu środowiska oraz od psychofizycznego rozwoju dziecka. Rozwój mowy nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo: u jednych szybciej, u innych wolniej lub nieharmonijnie. Wczesna świadomość rodziców jest w wielu przypadkach najlepszym lekarstwem, dlatego
też najodpowiedniejszym okresem do stymulacji rozwoju mowy jest
moment jej rozwoju, począwszy od pierwszych momentów karmienia
piersią. Karmienie piersią jest świetną gimnastyką dla całego aparatu
artykulacyjnego: języka, mięśnia okrężnego warg, ćwiczenia nawyku
oddychania przez nos. Dziecko szybko rośnie, zaczyna uśmiechać się,
gaworzyć. Jest to najlepszy okres do stymulacji językowej, podobnie jak
nauka bądź sam sposób jedzenia. Kolejną ważną rzeczą w rozwoju mowy
jest sprawność motoryki małej (sprawność manualna rąk). Opieką logopedyczną należy objąć wszystkie dzieci w wieku przedszkolnym, gdyż
dzieci w tym czasie mogą mieć jeszcze nieukończony rozwój mowy.
Konieczne jest wczesne rozpoznanie istniejących u dziecka problemów
komunikacji językowej i zapewnienie właściwej formy profilaktyki, stymulacji oraz terapii. Wczesne rozpoznanie wad wymowy ma decydujące
znaczenie dla skuteczności terapii logopedycznej.
Abstrakt:
106 
wczesna stymulacja, wady wymowy, profilaktyka, rozwój
mowy, przedszkole.
Słowa kluczowe:
EARLY SPEECH TREATMENT AND PROPHYLAXIS AS SPEECH DEVELOPMENT
IMPROVEMENT AND SPEECH IMPEDIMENTS PREVENTION
Speech is the main means of communication among people and
its proper development is the basis of forming a child’s personality.
Child’s environment plays a crucial role in speech development and everyday contact with family and peers provides new experiences and allows
the acquisition of many new language abilities. Thus, the degree of
speech development depends mainly on the influence of the environment
as well as the child’s psychophysical development. Speech development
does not proceed equally for all children: sometimes it is faster, sometimes slower or inharmonious. Early awareness of parents is very often
the best remedy for problems. Therefore, the best moment to stimulate
speech development is the moment of its early evolution since the first
breastfeeding. Breastfeeding is an excellent exercise for the whole speech
apparatus: for the tongue and the orbicular muscle of the lips, as well as
for the practise of breathing through the nose. The infant is growing up
quickly and starts smiling and gurgling. It is the best period for language
stimulations as it is fostered by learning or even by the sole manner of
consuming food. Another important issue of speech development is the
agility of the child’s fine motor skills (manual agility of hands). All children of kindergarten age should be subjected to speech therapy because at
that time, their speech development might not be complete. Identification
of a child’s communication problems and providing a proper form of
preventive treatment, stimulation and therapy is necessary. Early recognition of speech impediments is crucial for the effectiveness of speech therapy.
Key words: early stimulation, speech impediment, prevention, speech development, kindergarten.
Abstract:
Mgr Joanna Wiszkowska
(Publiczne Przedszkole nr 2 w Nowej Soli)
METODA SYMULTANICZNO-SEKWENCYJNA
JAKO SKUTECZNA METODA NAUKI CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM
Metoda symultaniczno-sekwencyjna (sylabowa), krakowska to
skuteczna metoda nauki czytania opracowana przez doświadczonego
logopedę Jagodę Cieszyńską. Podstawy tej metody oparte są na współczesnych wynikach badań neuropsychologicznych oraz wieloletnich doświadczeniach terapeutycznych i logopedycznych. Wykorzystuje ona
wiedzę o sekwencyjnych zdolnościach lewej półkuli mózgowej przy
równoczesnym korzystaniu z symultanicznych sposobów przetwarzania
bodźców językowych półkuli prawej, jest skutecznym sposobem nabywania czytania ze zrozumieniem. Oparta jest na nauce czytania sylabami.
Metoda J. Cieszyńskiej jest przeznaczona do wczesnej nauki dla dzieci
w grupach przedszkolnych, a także dzieci z zaburzeniami komunikacji
językowej (wady wymowy, dysleksja, ORM). Kolejność faz i wprowadzanie poszczególnych głosek oraz stopniowanie trudności zadań i pojawianie się paradygmatów sylab są dokładnie określone etapami. W metodzie tej stosuje się zasady: powtarzanie, rozumienie, nazywanie.
Słowa kluczowe: metoda symultaniczno-sekwencyjna.
Abstrakt:
SIMULTANEOUS AND SEQUENCE METHOD
AS AN EFFECTIVE METHOD FOR UNDERSTANDING A WRITTEN TEXT
Simultaneous and sequence method (syllabic) or Cracow method
is an effective method for learning to read, designed by an experienced
speech therapist – Jagoda Cieszyńska. The basis of the method is based
on contemporary results of neuropsychological research and long-term
therapeutic and speech tests. It uses the knowledge on sequential skills of
the left hemisphere and at the same time it uses simultaneous ways of
processing language stimuli of the right hemisphere. It is an effective way
of learning how to read and understand a written text. It is based on learning to read with syllable by syllable. The J. Cieszyńska’s method is aimed
at early learning to read for playgroups’ children and for children with
speech impairments (speaking defects, dyslexia and delayed speech development). An order of stages, introduction of separate letters, and gradAbstract:
108 
ually increased difficulty of sentences and appearing of syllables’ paradigms are precisely defined in separate stages. The method uses the following rules: repetition, understanding, naming.
Key words: simultaneous and sequence method.
Mgr Joanna Woroniecka
(Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii im. J. Korczaka w Zgorzelcu)
AFAZJA – DEFINICJE, TYPY
ORAZ PROCEDURA BADANIA LOGOPEDYCZNEGO
Terapia logopedyczna powinna obejmować różny profil zaburzeń występujących w afazji, zarówno czuciowy, słuchowy, wzrokowy,
jak i foniczny i graficzny. W afazji zaburzenia występują przede wszystkim w mówieniu i rozumieniu (percepcji i ekspresji). Dotyczą struktury
języka (fonologii, morfologii, słownictwa i składni). W terapii oprócz
nacisku na rozpoznawanie i kontrolowanie bodźców czuciowych, słuchowych oraz wzrokowych, utrzymywanie w pamięci słuchowych wzorców słów, należy zwrócić uwagę na rozumienie pojedynczych słów (także przedrostków i przyrostków), rozumienie zdań pojedynczych prostych,
rozwiniętych, zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rozumienie
dłuższych wypowiedzi (monologu, dialogu z udziałem kilku osób), rozumienie prozy, poezji, przysłów, żartów. Badanie logopedyczne jest wieloetapowe i obejmuje ocenę sprawności chorego w zakresie realizacji rozmaitych czynności językowych z uwzględnieniem czynności poznawczych. W swoim wystąpieniu chciałabym przedstawić również stworzoną
przeze mnie procedurę badania logopedycznego w afazji za Jolantą Panasiuk.
Słowa kluczowe: afazja, rodzaje afazji, procedura badania logopedycznego
Abstrakt:
APHASIA – DEFINIONS, TYPES
AND LOGOPAEDIC EXAMINATION PROCEURE
Logopaedic therapy should include various profiles of disorders
that are present at aphasia, kinesthetic, aural, visual as well as phonic and
Abstract:
graphic. At aphasia the disorders are mainly in speaking and understanding (perception and expression). They apply to the language structure
(phonology, morphology, vocabulary and syntax). In the therapy, beside
of focusing on recognition and controlling of kinesthetic, aural and visual
stimulus, retaining in mind aural patterns of words, it is needed to pay
attention to understanding of single words (including prefixes and suffixes), understanding of single simple sentences, expanded, compound
main and subordinate sentences, understanding of longer utterances
(monologue, dialog with several persons participating), understanding of
prose, poetry, proverbs and jokes. Logopaedic examination is a multistage
procedure and covers assessment of patient’s abilities in realization of
various language related actions, including the cognitive ones. In my
presentation I would like also to present the logopaedic examination procedure for aphasia that I created based on Jolanta Panasiuk’s determinations.
Key words: aphasia, aphasia types, logopaedic examination procedure.
Mgr Danuta Zakrzewska
(Zespół Szkół w Sulechowie)
PSYCHOSTYMULACYJNA METODA KSZTAŁTOWANIA
I ROZWOJU MOWY ORAZ MYŚLENIA W TERAPII LOGOPEDYCZNEJ
Wystąpienie dotyczy psychostymulacyjnej metody kształtowania
i rozwoju mowy oraz myślenia autorstwa Małgorzaty Młynarskiej i Tomasza Smereka. Praca zawiera omówienie ogólnych założeń metody,
czyli: wspieranie naturalnych procesów nabywania mowy, naturalnych
wzorców oddychania, zaangażowanie całego ciała w komunikację słowną, wzmacnianie i rozwijanie naturalnych form aktywności. Praca prezentuje także techniki wspierające mówienie np. relaks psychostymulacyjny,
ćwiczenia energetyzujące, rytmogesty, ćwiczenia narządów mowy połączone z ruchem rąk oraz kreacje ruchowe. Na zakończenie pojawi się
informacja o działaniach rozwijających strukturę języka.
Słowa kluczowe: psychostymulacja, terapia logopedyczna, kształtowanie
i rozwój mowy, kształtowanie i rozwój myślenia, upośledzenie rozwoju.
Abstrakt:
110 
PSYCHOSTIMULANT METHOD OF FORMATION AND DEVELOPMENT
OF SPEECH AND THOUGHT IN SPEECH AND LANGUAGE THERAPY
The speech concerns psychostimulant method of formation and
development of speech and thought by Małgorzata Młynarska and Tomasz Smereka. The work contains the review of basic principles of this
method, such as: supporting the process of speech acquisition, natural
breathing patterns, the involvement of the whole body in verbal communication, reinforcement, and developing of natural forms of activity. The
work also presents the techniques that support speaking, for example:
psychostimulant relaxation, energizers, exercises improving speech organs connected with the hands movement and movement creations. In
conclusion, information connected with the activities that develop the
structure of the language will be presented.
Key words: psychostimulation, speech and language therapy, formation and
development of speech, formation and development of thinking; developmental disorder.
Abstract:
Mgr Sylwia Żmijewska
(Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Międzyrzeczu)
ALFABET LORMA JAKO ALTERNATYWNA FORMA KOMUNIKACJI
W ŚRODOWISKU OSÓB GŁUCHONIEWIDOMYCH
W swojej pracy pragnę przedstawić jedną z alternatywnych form
komunikacji, którą jest alfabet dotykowy Lorma. Wybrałam właśnie tę
metodę, ponieważ środowisko osób głuchoniewidomych jest mi bardzo
bliskie. Jestem wolontariuszką i tłumaczem-przewodnikiem w Towarzystwie Pomocy Głuchoniewidomym. Uważam, że w sytuacji, w której
wzrok i słuch zawodzą zupełnie alfabet Lorma jest szansą na komunikację z drugim człowiekiem. Każda osoba głuchoniewidoma, jej rodzina
i znajomi powinni poznać tę metodę.
Słowa kluczowe: alternatywna forma komunikacji, alfabet Lorma, osoba
głuchoniewidoma, Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym.
Abstrakt:
THE LORM ALPHABET AS AN ALTERNATIVE FORM
OF COMMUNICATION FOR DEAF-BLIND PEOPLE
This diploma paper aims to present one of the alternative methods of communication, namely the Lorm Alphabet. The problem of deafblind people is particularly familiar to me as I am a volunteer and a deafblind interpreter in the Association of the Deaf-Blind. Undoubtedly the
Lorm Alphabet is a great chance to communicate for people with both
sight and hearing impairment. Each deaf-blind person, including his or
her family and friends should definitely familiarize themselves with this
method.
Key words: an alternative way of communication, the Lorm Alphabet, a deafblind person, the Association of the Deaf-Blind.
Abstract:
Mgr Agata Żukowska
METODA MONTESSORI W TERAPII LOGOPEDYCZNEJ
DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Abstrakt: Maria
Montessori jako lekarz i pedagog już na początku XX wieku
zauważyła, że trzeba dać dziecku szansę wszechstronnego rozwoju. Należy połączyć dojrzewanie fizyczne, duchowe, kulturowe i społeczne,
a także należy wspierać spontaniczną i twórczą aktywność dziecka. Celem wystąpienia jest przedstawienie warunków i możliwości wykorzystania metody Montessori w terapii logopedycznej. W prezentacji przybliżę
sylwetkę Marii Montessori i opiszę jej myśl pedagogiczną. Zaproponuję
też możliwości pracy logopedy spójne z metodą Montessori, które
w wyniku efektu synergii mogą usprawnić terapię logopedyczną oraz
pobudzić naturalną chęć dziecka do rozwoju.
Słowa kluczowe: Maria Montessori, metoda Montessori, praca logopedy.
THE MONTESSORI METHOD IN THE SPEECH
AND LANGUAGE THERAPY OF PRESCHOOL CHILDREN
112 
Maria Montessori, a physician and educator, observed at the
beginning of the 20th century that it is imperative to provide a child with
a comprehensive development. One should combine physical, spiritual,
cultural and anthropological adolescence as well as support spontaneous
and creative activity of the child. The aim of this speech is to discuss the
potential and applications of the Montessori method in the speech and
language therapy (henceforth abbreviated as SLT). In the presentation
I shall speak briefly about the life of Maria Montessori and describe her
educational philosophy and pedagogy. I shall also propose methods available to speech therapist which are consistent with the Montessori method
which, by synergy, can improve SLT and stimulate the child’s instinctive
willingness to learn.
Key words: Maria Montessori, the Montessori method, work of a speech
therapist.
Abstract:

Summaries of conference presentations

Transkrypt

Podobne dokumenty