Gutschein - Lesestart
Transkrypt
Gutschein - Lesestart
Tipp: Diesen Gutschein können Sie bis zum Einlösen einfach in Ihrem U-Heft aufheben. Öneri: Bu kuponu bozdurana kadar U-defterinizde saklayabilirsiniz. m m o , K Porada – bon do chwili jego wykupienia możecie po prostu przechować w książeczce zdrowia. Совет: До использования Вы можете хранить этот ваучер в папке прививок и обследований Вашего ребенка, так называемой «U-Heft». Gutschein* Ausführliche Infos im Internet: www.lesestart.de * ab November 2013 * Kasım 2013 itibariyle für das zweite Lesestart-Set * od listopada 2013 r. İkinci Lesestart seti kuponu * * с ноября 2013 года Bon na drugi zestaw Lesestart * Ваучер для второго комплекта «Начинаем читать» * Ha di 1. • Meine E-Mail-Adresse ist: • E-Mail adresim: • Mój adres e-mail to: • Мой адрес электронной почты: 2. • Ich möchte per E-Mail erinnert werden, ab wann ich das zweite Lesestart-Set abholen kann. • E-Mail ile ikinci Lesestart setini ne zaman alabileceğim konusunda bilgilendirilmek istiyorum. • Chcę otrzymać przypomnienie e-mailem, od kiedy będzie możliwość odbioru drugiego zestawu Lesestart. • Я хочу получить по электронной почте напоминание о том, когда я смогу забрать второй комплект «Начинаем читать». 3. • Ich möchte den Lesestart-Newsletter abonnieren. • Lesestart-Newsletter’e abone olmak istiyorum. • Chcę zaprenumerować newsletter Lesestart. • Я хочу подписаться на новостную рассылку «Начинаем читать». • Hiermit willige ich ein, dass meine Daten zur Projektabwicklung entsprechend den deutschen Datenschutzbestimmungen elektronisch gespeichert und zum Zwecke der Versandabwicklung an die Logistikpartner der Stiftung Lesen weitergegeben werden. • Bu vesile ile verilerimin projenin yürütülmesi konusunda Alman Veri Koruma Yönetmeliğine göre elektronik ortamda kaydını ve gönderi işlemleri amacıyla Stiftung Lesen’in lojistik ortaklarına iletilmesini kabul ediyorum. • Niniejszym wyrażam zgodę na elektroniczny zapis moich danych dotyczących realizacji projektu stosownie do niemieckich przepisów o ochronie danych oraz przekazanie ich partnerom logistycznym fundacji Stiftung Lesen w celu realizacji wysyłki. • Настоящим я выражаю согласие с тем, что мои данные, относящиеся к реализации проекта, будут сохраняться в электронной форме в соответствии положениями законодательства Германии о защите данных, а также передаваться в целях рассылки партнерам по логистике фонда «Чтение». • Unterschrift / • İmza / • Podpis / • Подпись ---------------------------------------------------------- s mir vor l ie ! • Bitte erinnern Sie mich an das zweite Lesestart-Set! • Bana lütfen ikinci Lesestart-Setini hatırlatın. • Proszę przypomnieć mi o wydaniu drugiego zestawu Lesestart! • Пожалуйста, напомните мне о втором комплекте «Начинаем читать»! Kontaktadresse Stiftung Lesen❙Römerwall 40❙55131 Mainz Kostenfreie Lesestart-Servicehotline: 0800 – 3103103 E-Mail: [email protected] Komm, lies mir vor! Impressum Herausgeber und Verleger: Stiftung Lesen, Römerwall 40, 55131 Mainz❙Verantwortlich: Dr. Jörg F. Maas❙Programme u. Projekte: Sabine Uehlein❙ Projektleitung: Sabine Bonewitz❙Redaktion: Ulrike Annick Weber❙Layout /Illustration: Hildegard Müller❙Übersetzungen: Engin GmbH, Frankfurt❙ Fotos: Stiftung Lesen, Oliver Rüther❙Druck: johnen-druck GmbH & Co KG, Industriegebiet Bornwiese, 54470 Bernkastel-Kues❙Auflage: 400.000 ©Stiftung Lesen 2012 ba na kit ap ok u ! Chodź, poczytaj mi! й ита Поч ! не м а -к Ein Vorleseratgeber für Eltern mit Kleinkindern Küçük çocuklu veliler için bir okuma kılavuzu Poradnik czytania na głos dla rodziców z dziećmi od roczku Руководство для родителей о чтении вслух детям от одного года Prominente -Botschafter machen sich für das Vorlesen stark: Das Vorlesen ist die persönlichste Art der »Wissensvermittlung, geprägt von Zuneigung und Offenheit. Wer seinen Kindern vorliest, weckt ihre Neugier und öffnet ihnen Türen ins Leben. « Ranga Yogeshwar, Wissenschaftsredakteur und Fernsehmoderator Mir wurde als Kind viel vorgelesen: Jeden »Abend vorm Zubettgehen gab es eine Gute-NachtGeschichte von meiner Mutter oder meinem Vater. Ich habe das geliebt und wollte so schnell wie möglich selbst Lesen lernen. « Wenn Ihr Kind drei Jahre alt ist, können Sie das zweite Lesestart-Set in Ihrer Bibliothek vor Ort abholen. Teilnehmende Bibliotheken finden Sie unter www.lesestart.de Çocuğunuz üç yaşına geldiğinde ikinci Lesestart setini kütüphanenizde yerinden alabilirsiniz. Katılan kütüphaneleri www.lesestart.de adresinden bulabilirsiniz Gdy Wasze dziecko skończy trzy latka, będziecie mogli odebrać w miejscowej bibliotece drugi zestaw Lesestart. Listę bibliotek uczestniczących w projekcie znajdziecie na stronie www.lesestart.de Когда Вашему ребенку исполнится три года, Вы сможете получить в библиотеке по месту жительства второй комплект «Начинаем читать». Перечень участвующих в программе библиотек размещен в интернете по адресу www.lesestart.de Marietta Slomka, Fernsehjournalistin Viele Kinder und Jugendliche verbinden Lesen mit »Zwang, sie entdecken viel zu spät oder gar nicht, dass Lesen unglaublich viel Spaß macht und hilft, das Leben und die Menschen besser zu verstehen. Dieses Interesse muss nur gezielt gefördert werden, damit es nicht verloren geht. « Nazan Eckes, Fernsehmoderatorin es nicht ein schönes Gefühl, wenn das eigene »KindIst sich ankuschelt, sich geborgen fühlt und man ihm eine Geschichte vorlesen darf? Geborgenheit und Geschichten kann man auch versuchen zu geben, wenn man selbst keine bekommen hat. Probieren Sie es mal! « Erdogan Atalay, Schauspieler Bilder: WDR / Frank Ossenbrink , ZDF / Thomas Morice, msc Promotion, Joachim Gern Posta ücreti alıcıya aittir Opłatę pocztową uiszcza adresat Почтовую марку оплачивает получатель Erinnerungs-Postkarte für das zweite Lesestart-Set İkinci Lesestart seti için hatırlatma kartpostalı Pocztówka-przypomnienie o drugim zestawie Lesestart Почтовая открытка с напоминанием о втором комплекте «Начинаем читать» An Stiftung Lesen Lesestart-Team Römerwall 40 55131 Mainz Porto zahlt Empfänger INHALT Vorwort ................................................................ 2 Vorlesen ist ein Wundermittel ........................... 4 Vorlesen und Erzählen im Familienalltag .......... 8 Kinder brauchen Orientierung ........................ 10 Bücher für die Kleinsten .................................. 11 Lieder, Reime, Fingerspiele .............................. 13 Polnisch ............................................................. 28 Russisch ............................................................. 42 Ausstanzung 01, Register S. 1-13 Türkisch ............................................................. 14 Vorwort Liebe Eltern, nun ist schon ein Jahr vergangen, seit Ihr Kind auf die Welt gekommen ist. Jeden Tag erleben Sie mit ihm neue spannende Dinge! Besonders aufregend ist es, wenn aus Baby-Lauten Wörter werden: „Mama“, „Papa“ oder „Ball“ – das erste Wort Ihres Kindes werden Sie sicher nie vergessen. Es zeigt, wie neugierig Ihr Kind ist! Sie können viel tun, um es in dieser frühen Lernphase zu unterstützen. Es ist ganz leicht und bringt so viel: Nehmen Sie sich Zeit, schauen Sie zusammen Bilderbücher an, erzählen Sie und lesen Sie ihm vor. Ihr Kind wird begeistert sein, auch wenn es noch nicht alles erkennt, was auf den Bildern zu sehen ist und die Geschichte noch nicht ganz versteht. Täglich entdeckt es dabei Neues und erkennt anderes wieder. Und es erfährt: Mama und Papa nehmen sich Zeit für mich. Damit tragen Sie von Anfang dazu bei, dass Ihr Kind erst gut sprechen und später gut lesen lernt. Sie legen den Grundstein für seine Bildungschancen! 2 In unserem Lesestart-Ratgeber „Komm, lies mir vor!“ finden Sie viele Tipps rund um die Entwicklung Ihres Kindes und Sie erfahren, wie Sie die Zeit für Bilderbücher ganz leicht in Ihren Alltag einbauen können. Dabei wünschen wir Ihnen und Ihrem Kind viel Vergnügen und viele schöne gemeinsame Vorlesestunden! Prof. Dr. Annette Schavan, MdB Bundesministerin für Bildung und Forschung Dr. Jörg F. Maas, Hauptgeschäftsführer Stiftung Lesen 3 Vorlesen ist ein Wundermittel Buchstaben sind überall … Wir leben in einer Welt voller Buchstaben. Sie sind überall: auf Verpackungen, auf Prospekten, auf Geld- und Fahrscheinautomaten, im PC, in Zeitungen, in Zeitschriften und in Büchern. Überall kann ihr Kind lernen, mit Buchstaben etwas anzufangen. … das ganze Leben lang Das Lesen ist eine der wichtigsten Voraussetzungen, um in unserer Gesellschaft zurechtzukommen. Wer gut lesen kann, dem wird das Lernen in der Schule in allen Fächern leichter fallen. Und wer sicher mit Geschriebenem umgehen kann, der wird den Anforderungen der modernen Welt später einmal besser gewachsen sein. 4 Bücher sind ein ideales Mittel, um mit Kindern ins Gespräch zu kommen. Vorlesen ist Sprachförderung … Die Grundlage für die Sprachfertigkeiten Ihres Kindes legen Sie in den ersten Jahren! Das haben Wissenschaftler immer wieder bewiesen. Gut sprechen lernt ihr Kind am besten durch die Kommunikation mit vertrauten Menschen. Keine CD, kein Fernseher, kein Computer können das ersetzen. Bücher sind ein ideales Mittel, um mit Kindern ins Gespräch zu kommen. Sie zeigen vertraute oder fremde Welten und jedes Kind kann sie so oft und so lange anschauen, wie es will. Vorlesen macht schlau! Erzählen Sie und lesen Sie Ihrem Kind in Ihrer Herkunftssprache vor! … in jeder Sprache Vieles, was Ihr Kind beim Vorlesen und Erzählen lernt, ist nicht an eine bestimmte Sprache gebunden. Tun Sie es in der Sprache, in der Sie auch sonst mit ihm reden. Es muss nicht Deutsch sein. Beim vertrauten Sprachklang fühlt Ihr Kind sich wohl, nimmt neue Ausdrücke auf und stellt Zusammenhänge her. So eignet es sich grundlegende Fähigkeiten an, die es für alle Sprachen brauchen kann. Vorlesen ist Zuwendung Eltern fragen sich oft, wie lange sie sich mit ihrem Kind beschäftigen sollen. Im hektischen Alltag ist manchmal wenig Zeit dafür übrig. Umso wichtiger ist es, dass sich Eltern und andere Bezugspersonen zu bestimmten Zeiten ganz dem Kind zuwenden: mit ihm reden, spielen, kuscheln, essen und draußen toben. Das Vorlesen ist ideal, um Ihr Kind spüren zu lassen, dass Sie sich gerade ganz viel Zeit für es nehmen. Vorlesen hilft den Alltag zu verstehen Der Tag eines kleinen Kindes besteht aus vielen kleinen Erlebnissen. Erste und wichtige Dinge kann es nun schon erkennen, über die es aber noch nicht sprechen kann. Darum lieben Kinder Bilderbücher, die sich um ihren Alltag drehen. Mal sitzt da ein kleiner Junge strahlend auf einem Bobbycar, mal macht ein kleines Mädchen seine ersten Schritte. All das erkennt Ihr Kind wieder. Nutzen Sie ein Bilderbuch, um mit Ihrem Kind ins Gespräch zu kommen. Erzählen Sie kleine Geschichten zu den Bildern. Das hilft Ihrem Kind, seinen Alltag zu verstehen. Sich konzentrieren lernen Vorlesen und Bilderbücheranschauen steigern die Aufmerksamkeit. Beim Vorlesen erleben kleine Jungen und Mädchen, was es heißt, sich ganz einer Sache zu widmen. Damit Sie beim Vorlesen nicht gestört werden, lassen Sie das Telefon einfach einmal klingeln und beantworten Sie die SMS erst später. 5 Die sprachliche Entwicklung Ihres Kindes in seinen ersten Lebensjahren Das Kind kann nicht alles auf einmal, sondern es lernt zu verstehen. Dabei geht jedes Kind seinen eigenen Weg. Während ein Kind bereits mit zwölf Monaten die ersten eigenen Schritte macht, benötigt ein anderes mehr Zeit. So ist es auch mit der Sprache. Die folgenden Entwicklungsabläufe sind daher als Hinweise gedacht: Bis 12 Monate: Im ersten Lebensjahr bildet Ihr Baby seine Sinne voll aus und schafft damit eine Grundvoraussetzung für die Entwicklung von Bewegung, Sprache, Sozialverhalten und Kreativität: Es versteht ganz viel mit dem Mund, mit den Händen und mit den Augen und beginnt mit Sachen zu spielen, z. B. mit einem ersten Bilderbuch. 12–24 Monate: Rund um den ersten Geburtstag entdeckt Ihr Kind, dass es Wörter gibt. Schon jetzt mag Ihr Kind Lieder, Reime und Fingerspiele. Im Laufe des zweiten Lebensjahres stellt es eine Verbindung zwischen Worten und Gegenständen her und beginnt in der Regel zu sprechen. Im Bilderbuch kann es auf die Abbildungen zeigen, die Sie benennen. Später merkt es, dass zwei oder mehrere Wörter auch zusammen etwas bedeuten. Sie können anfangen miteinander zu „erzählen“ – was das Tier im Buch macht, welche Farbe der Ball hat, usw. 24–36 Monate: Im dritten Lebensjahr gewinnt Sprache zunehmend an Bedeutung für Ihr Kind. Es lernt, dass die Wörter, nach Regeln kombiniert, einen Sinn ergeben und Verschiedenes ausdrücken – was warum, was zuerst und was später passiert. Ihr Kind kann schon kleinen Geschichten mit einer abgeschlossenen Handlung und den passenden Erklärungen folgen. Auch dabei versteht Ihr Kind schon viel mehr, als es tatsächlich spricht. 6 Lesen lernen fängt mit Bildern an Der kleine Tim sitzt auf dem Küchenboden und blättert eine Seite in seinem Lieblings-Bilderbuch um. Das macht er schon richtig gut. Aber bislang hat er noch nichts darauf erkannt. Jetzt wird er auf einmal ganz aufgeregt: „Da, da, da!“ Er zeigt auf das Auto, das er entdeckt hat: „Auto, Auto!“ Voller Staunen schaut er seine Mutter an. „Ja, das ist ein Auto. Kannst du das erkennen?“ fragt sie. „Da, da, Auto.“ Immer wieder schaut Tim auf die Buchseite. Kein Zweifel, da ist ein Auto zu sehen – aber nicht zu fühlen. Tim hat soeben eine großartige Entdeckung gemacht – er hat begonnen zu „lesen“. Es ist ihm gelungen, sein Bild vom Auto, das er im Kopf hat, auf dem Bild im Buch wiederzuerkennen. Diese Fähigkeit wird er nicht mehr verlieren, sondern er wird sie verfeinern. Erst wird er einen Gegenstand sehen, später mehrere, erst kleine Szenen und Jahre später die Buchstaben. 7 Vorlesen und Erzählen im Familienalltag Kleine Kinder lernen durch Nachmachen. Vorlesen für Kleinkinder Eltern sind Vorbilder Kleine Kinder lernen vor allem durch Nachmachen. Nur manchmal ist noch eine kurze Erklärung nötig – und schon wissen sie, wie man den Löffel und den Becher hält, wie man den Ball wirft oder einen Baustein auf den anderen setzt. Und genau so ist es auch mit dem Lesen: Kleine Kinder spüren, dass es spannend ist, ein Buch aufzuschlagen und sich darin zu vertiefen – das sehen sie bei den Großen: Wenn die Eltern auf dem Sofa sitzen und in Prospekten blättern, wenn der Papa in die Zeitschrift schaut oder wenn die Mama einen Krimi liest. All diese Bilder setzen sich in Kinderköpfen fest. 8 Die meisten Erwachsenen haben beim Begriff „Vorlesen“ eine typische Szene im Kopf: Oma oder Opa sitzt im Ohrensessel, mit einem dicken Buch in der Hand, und liest und liest. Ein Kind sitzt dabei und lauscht. Vorlesen mit Kleinkindern sieht in der Regel aber ganz anders aus, denn sie können noch keinen langen Erzählungen zuhören. Aber sie können Seiten umblättern und sich zu dem Gesehenen etwas erzählen lassen: „Schau, das ist ein Ball. So einer wie du ihn hast. Nachher können wir wieder damit spielen.“ Vorlesen leicht gemacht Viele Erwachsene sind unsicher, wie sie „richtig“ vorlesen. Dabei ist es ganz einfach: Ein gemütlicher, kuscheliger Ort ist die ideale Umgebung für das Vorlesen. Wichtig beim Vorlesen ist die Stimme des Erzählers. Sie sollte zur Handlung passen, also freudig, aufgeregt, ängstlich oder wütend klingen. Bilderbücher gemeinsam anschauen ist Lesen von Anfang an. Vorlese-Checkliste für Eltern •1. Suchen Sie sich einen ruhigen Ort, an dem Sie es sich mit Ihrem Kind gemütlich machen können. •2. Wählen Sie zum Anschauen von Bilderbüchern einen günstigen Augenblick: einen ruhigen Moment am Tag oder die Zeit vor dem Schlafengehen. Am besten findet das Vorlesen zu regelmäßigen Zeiten statt und wird nicht gestört. •3. Haben Sie Geduld mit Ihrem Kind. Gehen Sie auf seine Reaktionen und Bedürfnisse ein. •4. Wenn Ihr Kind einmal älter ist, lassen Sie auch Ihr Kind Bücher auswählen. Gehen Sie auf seine Interessen ein und lesen Sie sein Lieblingsbuch immer wieder vor. •5. Nehmen Sie sich Zeit, um sich auch nach dem Vorlesen mit Ihrem Kind zu beschäftigen und, auch in anderen Situationen, mit ihm über das Buch zu sprechen. Aber nicht vergessen: Jedes Kind ist anders und hat unterschiedliche Wünsche und Bedürfnisse, die sich im Laufe der Zeit ändern. Sie wissen am besten, was Ihr Kind mag und was ihm gut tut! 9 Kinder brauchen Orientierung Für Kinder bietet ein Tag unendlich viele Möglichkeiten … Gewohnheiten sind wichtig Kinder brauchen Regeln, Grenzen und regelmäßig wiederkehrende Situationen. Für sie hat der Tag eine unüberschaubare Menge an Zeit. Für sie passiert alles neu und wie zum ersten Mal. Erst im Laufe der Jahre entwickeln Kinder ein Zeitverständnis. Gewohnheiten geben ihnen Sicherheit, Halt und Struktur. Eltern tun ihren Kindern somit einen großen Gefallen, wenn es z. B. feste Essenszeiten gibt, bei denen man sich unterhalten kann. Vorlesen am Tag Es gibt im Tagesablauf Situationen, in denen es sinnlos ist, vorzulesen oder in Ruhe mit dem Kind sprechen zu wollen: z. B. wenn es Hunger hat oder toben will. In Momenten, in denen Ihr Kind Ruhe braucht, sind Bücher genau richtig. Das sind die Minuten oder die halben Stunden nach dem Essen, dem Spielen oder vor dem Schlafengehen. Oder es sind Wartezeiten, z. B. beim Arzt oder in der Bahn. Nutzen Sie sie für das Vorlesen! Vorlesen am Abend Das Ins-Bett-Gehen fällt kleinen Kindern oft schwer. Sie sind scheinbar nicht müde, liegen im Bett und rufen immer wieder nach Mama oder Papa. Um den Tag in Ruhe ausklingen zu lassen, bietet sich das Vorlesen an. Eltern, die das von Anfang an machen, haben meist für viele Jahre ein wunderbares Mittel, um ihre Kinder zu beruhigen. Ihre Stimme und Ihre Zuwendung wirken entspannend auf Ihr Kind. … lieb gewonnene Gewohnheiten geben Kindern Sicherheit, Halt und Struktur. 10 Bücher für die Kleinsten Bilderbücher sind auch Spielzeug. Die Medienwelt ist groß und Bücher gehören dazu In den meisten Haushalten steht ein Fernseher. Oft sogar zwei oder drei. Dazu kommen viele andere Bildschirmmedien wie PCs, Spielkonsolen und Handys. Alles Medien, mit denen Einjährige noch nicht umgehen können. Sie sind noch nicht in der Lage, die schnellen Bildfolgen zu verarbeiten. Darum ist es gut, wenn Sie darauf achten, dass Babys und Kleinkinder mit diesen Medien möglichst wenig in Berührung kommen. Mit Bilderbüchern können gerade kleine Kinder ihre Welt am besten entdecken. Die richtigen Bücher – Das Material Bücher für ganz kleine Kinder sind auch oft klein, damit die Jungen und Mädchen selber umblättern können. Sie bestehen aus robustem Material: dicker Pappe, haltbarem Plastik oder knautschfestem Stoff. Denn Kinder spielen mit den Büchern wie mit anderen Dingen auch. Sie wollen Bücher stapeln, mit ihnen bauen, sie mit auf den Spielplatz nehmen oder sie bei einem Wutanfall in die Ecke feuern. 11 Die Geschichten Die ersten Bücher zeigen Abbildungen von einfachen Dingen, die ein Kind aus seinem Lebensumfeld kennt. Im Laufe der Zeit können die Kinder dann mehr Gegenstände auf einer Seite zuordnen und später auch erste Szenen verstehen, in denen Menschen oder Tiere etwas tun. Bilderbuch-Apps Ganz neu auf dem Medienmarkt sind Bilderbuch-Apps. Das sind kleine interaktive Anwendungen für das Smartphone oder den TabletPC, von denen einige schon für Kinder ab ca. 2–3 Jahren geeignet sind. Neben einer kleinen Geschichte bieten Apps meist zahlreiche Mitmach-Elemente wie z. B. Puzzles oder Memory-Spiele passend zur Geschichte an. Figuren können bewegt werden, auf Fingerdruck erscheinen zusätzliche Informationen und man kann eine Vorlesefunktion an- oder ausschalten. Apps können Bücher nicht ersetzen, sind aber eine schöne Abwechslung auf Reisen, bei Wartezeiten oder für technikbegeisterte Kinder und Eltern. Eine kostenlose App zu „Lesestart“ finden Sie auf www.lesestart.de. 12 Wo gibt es Tipps für Bücher? Der Kinderbuch-Markt ist riesig. Um die richtigen Bücher für ein Kind zu finden, benötigen Eltern Informationen. Die bekommen sie u. a. in Bibliotheken und in Buchhandlungen. In der Bibliothek können Sie nach Herzenslust stöbern, sich ausführlich beraten lassen und alle Bücher, die Ihnen und Ihrem Kind gefallen, ausleihen. Buchhandlungen haben oft eigene Kinderbuch- und Spielecken, in denen sich die kleinen Kinder umschauen können, während Sie sich von den Buchhändlerinnen und Buchhändlern geeignete Bücher für Ihr Kind empfehlen lassen. Viele Buchtipps finden Eltern auch in Familien-Zeitschriften, Zeitungen und im Internet, z. B. bei www.stiftunglesen.de und bei www.lesestart.de. Lieder, Reime, Fingerspiele Alle Kinder lieben es, wenn Erwachsene ihnen etwas vorsingen oder Fingerspiele und Kniereiter mit ihnen spielen. Sie genießen die Mischung aus Worten und Klängen, aus Wiederholung und Rhythmus, und lernen dabei die Sprache kennen. Mein Häuschen ist nicht ganz gerade. (Hände zu einem schiefen „Hausdach“ falten) Das ist aber schade! Mein Häuschen ist ein bisschen krumm. (Hausdach in die andere Richtung neigen) Das ist aber dumm! Und bläst der böse Wind hinein – PFFFT! PFFFT! (auf die Hände pusten) Bumms – fällt mein ganzes Häuschen ein! (Hände auf die Oberschenkel klatschen lassen) Wie das Fähnlein auf dem Turme sich kann drehn bei Wind und Sturme, so soll sich mein Händchen drehn, dass es schön ist anzusehn. (Hände nach oben halten und dabei kreisende und drehende Bewegungen machen) Noch mehr Reime, Lieder, Finger- und Bewegungsspiele gibt es auf www.lesestart.de! 13 Ünlü destekliyor: Elçileri okumayı Okumak, bilginin aktarımı konusunda en kişisel »yöntemdir, sevgi ve dürüstlük özelliğine sahiptir. Çocuklarına okuyan, onların ilgisini çekip onlara hayatın kapısını açar. « Ranga Yogeshwar, Bilim Redaktörü ve Televizyon Sunucusu bana çok okunurdu. Her gece yatmadan »önceÇocukken annem veya babam bana bir hikâye okurdu. Bunu çok severdim ve kendim de bir an okumayı bilmek isterdim. « Marietta Slomka, Televizyon Muhabiri Birçok çocuk ve genç okumayı bir zorunluluk olarak »görür, okumanın çok keyifli olduğunu ve hayatı ve insanları daha iyi anlama konusunda yardımcı olduğunu çok geç fark ederler ya da hiç fark etmezler. Bu ilginin kaybolmaması için hedefli bir şekilde desteklenmelidir. « Nazan Eckes, Televizyon Sunucusu Çocuğunuzun ona bir hikâye anlattığınızda »koynunuza girmesi ve kendini huzurlu hissetmesi sizce güzel bir duygu değil mi? Kendiniz huzur ve hikâye deneyimini yaşamadıysanız bile başkalarına bu deneyimi yaşatabilirsiniz, bir deneyin! « Erdogan Atalay, Aktör Bilder: WDR / Frank Ossenbrink , ZDF / Thomas Morice, msc Promotion, Joachim Gern 14 İçindekiler Önsöz ............................................................ 16 Okumak her derde devadır .......................... 18 Ailenin günlük yaşamında okuma .............. 22 Çocukların yönlendirilmeye ihtiyacı vardır ............................................... 24 En küçüklerimiz için kitaplar ..................... 25 15 tanzung 02, Register S. 15-27 Şarkılar, kafiyeler, parmak oyunları .......... 27 Önsöz Değerli veliler, çocuğunuz dünyaya geleli bir yılı geçti. Onunla her gün yeni ve heyecanlı anlar yaşıyorsunuz! Özellikle de bebek seslerinin kelimelere dönüşmesi çok heyecan verici oluyor: “Anne”, “Baba” veya “Top” – çocuğunuzun ilk kelimesini kesinlikle unutmazsınız. Bu, çocuğunuzun ne kadar meraklı olduğunu gösterir! Onu bu erken öğrenme safhasında desteklemek için birçok şey yapabilirsiniz. Hem çok kolay hem de çok faydalıdır: Zamanınızı ayırın, birlikte resimli kitaplara bakın, ona anlatın ve okuyun! Çocuğunuz henüz resimlerde bulunanları tam anlamıyla tanımasa da ve hikâyeyi tam olarak anlamasa da çok heyecanlı olacaktır. Bu esnada her gün yeni şeyleri keşfedip benzer şeyleri de hatırlar. Ve bunun farkına da varır: Anne ve baba bana zaman ayırıyor. Böylece çocuğunuzun önce iyi şekilde konuşabilmesine ve daha sonra iyi şekilde okuyabilmesine destek olmuş olursunuz. Eğitim imkânlarının temelini atmış olursunuz! 16 “Haydi bana bir şeyler oku!” isimli Lesestart el kitabımızda çocuğunuzun gelişimiyle ilgili bir çok tavsiye elde edip resimli kitaplar için günlük yaşamınızda kolayca nasıl zaman ayırabileceğinizi öğrenebilirsiniz. Size ve çocuğunuza bu vesileyle ile keyifli ve birlikte güzel okuma saatleri dileriz! Prof. Dr. Annette Schavan, Eğitim ve Araştırma Bakanı Dr. Jörg F. Maas, Stiftung Lesen Genel Müdürü 17 Okumak her derde devadır Kitaplar, Eocuklarla sohbete baPlamak iEin ideal bir araEttr. Her yerde harf var … Her yerdeler: ambalajlarda, broşürlerde, ATM ve bilet makinelerinde, bilgisayarda, dergilerde ve kitaplarda. Çocuğunuz her yerde harfleri kullanmayı öğrenebilir. … bir ömür boyu Bir toplumda yaşayabilmek için okumak en önemli ön koşullardan biridir. Okumayı iyi bilen okulda tüm derslerde daha kolay öğrenir. Ve yazılanlarla baş edebilen, ilerde modern dünyanın talepleriyle de daha iyi baş edebilir. Okumak dili geliştirir … Çocuğunuzun dil becerilerinin temelini ilk yıllarda atarsınız! Bilim adamları bunu sürekli kanıtlamıştır. Çocuğunuz iyi konuşmayı, güvenilir insanlarla olan iletişim sayesinde en iyi şekilde öğrenir. Hiçbir CD, televizyon veya bilgisayar bunun yerini alamaz. Çocuklarla bir sohbeti başlatmak için kitaplar ideal bir araçtır. Onlar bilinen veya bilinmeyen dünyaları takdim ederler ve her çocuk onları istediği zaman istediği kadar izleyebilir. Okumak zekWyt geliPtirir! 18 ]ocucunuza ana dilinde hikWye anlattn Fe okuyun! … her dilde Çocukların kitaplarda okunanlardan veya üzerinde konuşulanlardan öğrendiklerinin çoğu belli bir dile bağlı değildir. Bir çocuk ana dilinde kitaplarla tanıştığında, metin ve resimleri birbirine bağladığında ve bağlantıları kavradığında bu yetenekleri onun diğer bir dili öğrenmesinde de, örneğin Almanca, faydalı olur. Okumak sevgidir Veliler sıkça çocuklarıyla ne kadar zaman geçirmeleri gerektiğini kendilerine sorarlar. Yoğun günlük yaşamda buna bazen pek zaman kalmaz. Dolaysıyla velilerin veya diğer ilgili kişilerin belli zamanlarda tamamıyla kendilerini çocuklara adamaları çok önemlidir: onlarla konuşmak, oynamak, gıdıklamak, yemek yemek dışarıda ter dökmek. Okumak çocuğunuzun o an kendisine çok zaman ayırdığınızı hissetmesi için idealdir. Okumak günlük yaşamı anlamakta yardımcı olur Küçük bir çocuğun günü ufak maceralardan oluşur. Henüz üzerinde konuşamadığı ilk ve önemli şeyleri artık tanıyabilir. Çocuklar bu sebepten dolayı günlük yaşamları ile ilgili olan resimli kitapları sever. Birinde küçük bir erkek çocuğu sevinçle bir Bobbycar üzerinde otururken, diğerinde küçük bir kız çocuğu ilk adımlarını atmaya başlar. Çocuğunuz bunların hepsini hatırlar. Çocuğunuzla sohbete başlamak için resimli kitaplar kullanın. Resimler ile ilgili kısa hikâyeler anlatın. Bu, çocuğunuza günlük yaşamını anlamakta yardımcı olacaktır. Konsantre olmayı öğrenmek Okuduğunuzda küçük erkek ve kız çocukları kendilerini tamamıyla bir şeye adamanın ne olduğunu yaşarlar. Okurken rahatsız edilmemek için bırakın telefon çalsın, mesajlara da daha sonra cevap verin. 19 Çocuğunuzun ilk yaşlarındaki dil gelişimi Çocuklar her şeyi bir anda beceremez, onlar anlamayı öğrenir. Bu konuda her çocuğun takip ettiği yol farklıdır. Bir çocuk daha henüz on iki aylıkken ilk adımını atarken, başka bir çocuğun bunun için daha fazla zamana ihtiyacı vardır. Bu, dil için de geçerlidir. Dolayısıyla aşağıdaki gelişim süreçleri daha ziyade bilgilendirme amaçlıdır: 12 aya kadar: Bebeğiniz ilk yaşında duyularını tamamıyla geliştirir ve böylece hareket, dil, sosyal davranış ve yaratıcılık için temel koşulunu oluşturur: Ağzı, elleri ve gözleri ile birçok şeyi anlar ve örneğin ilk resimli kitabıyla oynamaya başlar. 12–24 ay arası: Birinci yaşını doldurmak üzereyken kelimelerin var olduğunu keşfeder. İkinci yaşı boyunca kelimeler ile nesneler arasında bağlantı kurup genelde konuşmaya başlar. Çocuğunuz şimdiden şarkıları, kafiyeleri ve parmak oyunlarını sevmeye başlar. Resimli kitapta isimlerini söylediğiniz nesneleri gösterebilir. Birlikte kitaptaki çocuğun neler yaptığını, topun hangi renkte olduğunu vs. birbirinize “anlatmaya” başlayabilirsiniz. 24–36 ay arası: Dil, çoçugunuzun üçüncü yasında giderek daha fazla önem kazanır. Kelimelerin kurallara göre birleştirilip bir anlama geldiklerini ve farklı şeyleri ifade ettiklerini öğrenir – neyin neden, neyin ilk önce ve neyin daha sonra gerçekleştiğini. Çocuğunuz artık tamanlanmış eylemler içeren hikâyeleri ve onlara uygun açıklamaları takip edebilir. Bu esnada bile çocuğunuz gerçekten konuştuğundan daha fazlasını anlar. 20 Okumayı öğrenmek resimlerle başlar Küçük Tim mutfakta yerde oturup en sevdiği resimli kitabında sayfaları karıştırır. Bunu çok iyi becermektedir. Ancak henüz içinde hiçbir şeyi tanımadı. Ama birden heyecanlanır: “Da, da, da!” Fark ettiği arabayı gösterir: “Araba, araba!” Şaşırmış bir şekilde annesine bakar. “Evet, bu bir araba. Bunu fark edebiliyor musun?” diye sorar annesi. “Da, da, araba.” Tim sürekli kitabın sayfasına bakar. Bu kuşkusuz gözle görülür bir arabadır – ancak hissedilemez. Tim şu an büyük bir keşifte bulundu – “okumaya” başladı. Kafasındaki araba resmini, resimli kitaptaki resimde tanımayı başardı. Bu yeteneğini hiçbir zaman kaybetmeyecektir, daha da geliştirecektir. Önce bir nesneyi görür, sonrasında birden fazlasını, önce küçük senaryoları ve yıllar sonra harfleri. 21 Ailenin günlük yaşamında okumak ve anlatmak KaEak Eocuklar taklit ederek fcrenirler. Küçük çocuklar için okumak Veliler rol modeldir Küçük çocuklar özellikle taklit ederek öğrenirler. Ancak bazı zamanlarda kısa bir açıklama gerekir – ve artık kaşığın ve bardağın nasıl tutulduğunu, topun nasıl atıldığını veya bir yapı taşının diğerine nasıl yerleştirildiğini bilirler. Okumada da aynı durum söz konusudur: Küçük çocuklar bir kitabı açmanın ve ona dalmanın ne kadar heyecanlı olduğunu hissederler – bunu büyüklerde görürler: Veliler kanepede oturup broşürlere bakarken, baba bir dergi okurken veya anne polisiye romanı okurken. Tüm bu resimler çocukların kafalarına yerleşir. 22 Yetişkinler “Okuma” kelimesini duyduklarında tipik bir senaryo çizerler: Büyükanne veya büyükbaba koltukta oturur, elinde kalın bir kitap ve okur da okur. Yanında bir çocuk oturup onu dinler. Ancak küçük çocuklara okumak genelde çok farklıdır, çünkü onlar henüz uzun hikâyeleri dinleyemezler. Ancak sayfaları karıştırabilirler ve gördükleri şeyler hakkında kendilerine bir şeylerin anlatılmasına izin verirler: “Bak, bu bir top. Senin de böyle bir topun var. Daha sonra onunla birlikte oynayabiliriz.” Okumanın kolay yolu Yetişkinlerin çoğu nasıl “doğru şekilde” okuyacağı konusunda emin değildir. Ancak çok basittir: Okumak için en uygun ortam sessiz ve rahat bir yerdir. Okumada okuyanın sesi çok önemlidir. Olaya uymalıdır, yani neşeli, heyecanlı, ürkek veya sinirli olmalıdır. Lesimli kitaplara birlikte bakmak okumantn baPlangtctdtr. Veliler için okuma kontrol listesi •1. Çocuğunuzla rahat edebileceğiniz sessiz bir yer seçin. •2. Resimli kitaplara bakmak için uygun bir zamanı seçin: gün içerisinde sakin bir anı veya yatma vakti öncesini. Okumanın düzenli zamanlarda ve bölünmeden gerçekleşmesi en uygunudur. •3. Çocuğunuza sabır gösterin. Tepki ve ihtiyaçlarıyla ilgilenin. •4. Çocuğunuz büyüdüğünde kitapları onun seçmesine izin verin. İlgilerini dikkate alın ve ona en sevdiği kitabı defalarca okuyun. •5. Okuduktan sonra ve başka durumlar sonrasında da çocuğunuzla ilgilenmek ve kitapta geçen şeyler hakkında konuşmak için zaman ayırın. Ancak unutmayın: Her çocuk farklıdır ve zamanla değişen farklı isteklere ve ihtiyaçlara sahiptir. Çocuğunuzun neleri sevdiğini ve ona nelerin iyi geldiğini en iyi siz bilirsiniz! 23 Çocukların yönlendirilmeye ihtiyacı vardır ?ir gan, bir Eocuca saytstz imkWnlar sunmaktadtr … Alışkanlıklar önemlidir Çocukların kurallara, sınırlara ve tekrarlanan durumlara ihtiyaçları vardır. Onlar için gün, sınırsız miktarda bir zamandır. Onlara her şey yeni ve ilk kez gerçekleşmiş gibi gelir. Çocuklar ancak yıllar içinde zamanı kavrayabilirler. Düzenli alışkanlıklar onlara güven, dayanak ve yapı kazandırır. Veliler çocuklarına örneğin sohbetin de edildiği sabit yemek saatleri ile büyük bir iyilik yapmış olur. Gün içerisinde okuma Günün akışında okumanın veya çocukla rahatça konuşmanın anlamsız olduğu durumlar vardır: örneğin karnı aç olduğunda veya koşuşturmak istediğinde. Kitaplar çocuğunuzun sessizliğe ihtiyaç duyduğu anlarda uygundur. Bu anlar, yemekten, yürüyüşten ve oyundan sonraki ve yatağa gitmeden önceki dakikalar ve yarım saatlerdir. Ya da doktorda veya tren istasyonunda bekleme süreleridir. Bunları okumak için kullanın! 24 Akşam vakti okuma Çocuklar yatma vaktini her zaman sevmez. Sözde yorgun değillerdir, yatakta uzanırken sürekli anneyi veya babayı çağırırlar. Günü sakin bir şekilde tamamlamak için okumak uygundur. Bunu en baştan yapan veliler genelde önlerindeki birçok yıl için çocuklarını sakinleştirmek için harika bir araca sahiptir. Sesleri ve sevgileri çocuklarını sakinleştirir. … seFilen altPkanltklar Eocuklara gaFen, tutunma Fe yapt saclar. En küçüklerimiz için kitaplar Lesimli kitaplar da oyuncakttr. Medya dünyası büyüktür ve kitaplar onun bir parçasıdır Birçok evde televizyon vardır. Çoğu zaman iki ya da üç televizyon olur. Ayrıca bilgisayar, oyunlar ve cep telefonları gibi ekranlı iletişim araçları da evde bulunur. Bunların tümü, bir yaşındaki çocukların henüz kullanımını bilmedikleri iletişim araçlarıdır. Henüz hızlı resim akışlarını benimseyemezler. Dolayısıyla bebeklerin ve küçük çocukların bu iletişim araçlarıyla mümkün olduğu kadar az temasta bulunmalarına dikkat edin. Özellikle küçük çocuklar resimli kitaplar ile dünyalarını en iyi şekilde keşfedebilirler. Doğru kitaplar – Malzeme İlk resimli kitaplar çocukların yaşam çevrelerinden bildikleri basit nesnelerin resimlerini gösterir. Çocuklar zamanla bir sayfada birden fazla nesneyi belirleyebilir ve sonrasında da insanların veya hayvanların bir şeyler yaptıkları ilk senaryoları da anlayabilirler. 25 Hikâyeler İlk kitaplar basit nesnelerin resimlerini gösterir: çocuğun yaşam çevresinden tanıdığı basit nesneler. Çocuklar zamanla bir sayfadaki birden fazla nesneyi bağlayabilir ve sonra da insanların veya hayvanların bir şeyler yaptıkları senaryoları kavrayabilir. Resimli kitap-Uygulamalar (Apps) Medya pazarındaki yenilik resimli kitap uygulamalarıdır (Apps). Bunlar akıllı telefonlar veya tablet bilgisayarlar için yapılan küçük etkileşimli uygulamalardır ve bazıları yaklaşık 2–3 yaş üstü çocuklar için uygundur. Apps küçük hikâyelerin yanı sıra sıkça hikâyeye uygun yapboz veya hafıza oyunları gibi katılım sağlayan elemanlar da içerir. Figürler yerlerinden oynatılabilir, parmakla basarak ilave bilgiler görülür ve okuma işlevi açıp kapatılabilir. Apps, kitapların yerini alamaz, ancak seyahatlerde, bekleme sürelerinde veya teknoloji meraklısı çocuklar ve veliler için iyi bir değişikliktir. “Lesestart” ile ilgili ücretsiz bir Apps’i www.lesestart.de adresinde bulabilirisiniz. 26 Kitaplarla ilgili tavsiyeleri nerede bulabilirim? Çocuk kitabı pazarı çok büyüktür. Bir çocuğa doğru kitabı bulmak için velilerin bilgiye ihtiyacı vardır. Bunları örneğin kütüphanelerde ve kitap dükkânlarında elde edebilirler. Kütüphanede istediğiniz gibi araştırmalarınızı yapabilirsiniz, detaylı bilgi edinebilirsiniz ve sizin ve çocuğunuzun hoşunuza giden tüm kitapları ödünç alabilirsiniz. Kitap dükkânlarında genelde siz kitapçıdan uygun kitaplar ile ilgili tavsiye alırken çocukların değişik nesnelere bakabildikleri çocuk kitabı ve oyun köşeleri bulunmaktadır. Veliler aile dergilerinde, gazetelerde ve örneğin www.stiftunglesen.de ve Lesestart web sayfası www.lesestart.de adresinde olduğu gibi internette de birçok kitap tavsiyeleri bulabilirler. Şarkılar, kafiyeler, parmak oyunları Çocukların hepsi yetişkinlerin onlara şarkı söylemelerini veya onlarla parmak oyunları ve diz binici oyunları oynamalarını çok severler. Kelimeler ve seslerden, tekrarlamalardan ve ritimden oluşan karışımları severler ve bu esnada dili tanımayı öğrenirler. Buraya bir kuş konmuş (avucun ortası gösterilir) Bu tutmuş (başparmak gösterilir) Bu tüylerini yolmuş (işaret parmak gösterilir) Bu pişirmiş (orta parmak gösterilir) Bu yemiş (yüzük parmak gösterilir) Bu da okuldan gelmiş; “Hani bana hani bana” demiş (serçe parmak gösterilir) Tel sarar Ayşe tel sarar (Eller yukarı kaldırılarak, sağa sola döndürülür) Tel bulamazsa ne sarar (Ellerle soru devinimi yapılır) Komşunun oğlunu sarar (çocuğa sarılma devinimi yapılır) 27 Znani ambasadorzy projektu promują czytanie dzieciom: Czytanie dzieciom to najbardziej indywidualny »sposób przekazywania wiedzy, nacechowany uczuciem i otwartością. Ten, kto czyta swoim dzieciom, budzi w nich ciekawość i otwiera im drzwi do życia. « Ranga Yogeshwar, redaktor naukowy i prezenter telewizyjny Kiedy byłam dzieckiem, dużo mi czytano. Każdego »wieczora przed pójściem do łóżka była historyjka na dobranoc przeczytana przez mamę lub tatę. Uwielbiałam to i pragnęłam jak najszybciej sama nauczyć się czytać. « Marietta Slomka, dziennikarka telewizyjna Duża część dzieci i młodzieży kojarzy czytanie z »przymusem, zbyt późno odkrywają albo w ogóle, że czytanie to niesamowita zabawa, która pomaga lepiej zrozumieć życie i ludzi. Jest to zainteresowanie, które trzeba tylko konsekwentnie rozwijać, aby nie zostało utracone. « Nazan Eckes, prezenterka telewizyjna Czy to nie piękne uczucie, gdy własne dziecko się »przytuli czując się bezpieczne, i można mu przeczytać historyjkę? Poczucie bezpieczeństwa i opowiadanie historyjek to coś, co możemy dawać również jeśli sami tego nie doświadczyliśmy. Spróbujmy! « Erdogan Atalay, aktor Ilustracje: WDR / Frank Ossenbrink; ZDF / Thomas Morice; msc Promotion; Joachim Gern 28 Treść Przedsłowie ................................................... 30 Czytanie to cudowny środek ....................... 32 Czytanie i opowiadanie w codziennym życiu rodziny ................................................ 36 Dzieci potrzebują orientacji ........................ 38 Książki dla najmłodszych ............................ 39 29 nzung 03, er S. 29-41 Piosenki, rymy, zabawy paluszkowe ........... 41 Przedsłowie Drodzy Rodzice! Minął już rok, odkąd przyszło na świat Wasze dziecko. Każdego dnia doświadczacie wraz z nim nowych, ciekawych rzeczy! Szczególnie ekscytujące są chwile, gdy z niemowlęcych dźwięków rodzą się słowa: „mama“, „tata“ czy „lala“ – tego pierwszego słowa wypowiedzianego przez Wasze dziecko na pewno nie zapomnicie, a pokazuje ono, jak wielką ciekawość przejawia Wasze dziecko! Możecie zrobić bardzo wiele, aby wesprzeć je w na tym wczesnym etapie nauki. To całkiem łatwe i tak wiele daje. Rezerwujcie sobie czas, oglądajcie razem książeczki z obrazkami, opowiadajcie i czytajcie mu. Wasze dziecko będzie zachwycone, nawet jeśli nie rozpozna wszystkiego, co zobaczy na obrazkach i jeszcze nie całkiem zrozumie treść historyjki. Codziennie będzie odkrywało coś nowego, rozpoznając pozostałe treści. I doświadczy, że „mama i tata mają dla mnie czas“. Tak oto od początku przyczynicie się do tego, że Wasze dziecko nauczy się najpierw dobrze mówić, a później – dobrze czytać. Stworzycie podwaliny pod jego szanse na dobre wykształcenie! 30 W naszym poradniku Lesestart pt. „Chodź, poczytaj mi!“ znajdziecie wiele wskazówek dotyczących rozwoju swojego dziecka i dowiecie się, jak łatwo możecie zintegrować czas przeznaczony na książeczki z obrazkami z przebiegiem dnia. Życzymy Wam i Waszemu dziecku przyjemnej zabawy i wielu miłych chwil spędzonych na wspólnym czytaniu! Prof. dr Annette Schavan, posłanka do Bundestagu Federalna minister edukacji i badań naukowych Dr Jörg F. Maas, Dyrektor Naczelny fundacji „Stiftung Lesen“ 31 Czytanie to cudowny środek Litery są wszędzie … Żyjemy w świecie pełnym liter. Są wszędzie: na opakowaniach, na folderach, na bankomatach i automatach biletowych, w komputerze, w czasopismach oraz w książkach. Twoje dziecko może wszędzie uczyć się, co można robić z literami. … przez całe życie Czytanie to jedna z najważniejszych przesłanek radzenia sobie w naszym społeczeństwie. Temu, kto potrafi dobrze czytać nauka w szkole będzie przychodziła łatwiej we wszystkich przedmiotach. A kto niezawodnie umie obchodzić się z językiem pisanym będzie mógł w przyszłości lepiej sprostać wymogom stawianych przez współczesny świat. Książki to idealny sposób na nawiązywanie rozmów z dziećmi. Czytanie dzieciom wspiera rozwój języka … Fundament umiejętności językowych swojego dziecka kładziecie w pierwszych latach, czego wielokrotnie dowiedli naukowcy. Dobrze mówić Wasze dziecko nauczy się najłatwiej poprzez komunikowanie się z osobami, które dobrze zna. Nie zastąpią tego ani płyta CD, ani telewizor, ani komputer. Książki to idealny środek, aby nawiązywać rozmowę z dziećmi. Przedstawiają one światy zarówno znane, jak i nieznane, i każde dziecko może je oglądać tak często i tak długo, jak zechce. Czytanie czyni bystrym! 32 Opowiadajcie i czytajcie swojemu dziecku w języku kraju Waszego pochodzenia! … w każdym języku Wiele z tego, czego dzieci uczą się poprzeć czytanie im oraz mówienie o książkach nie jest związane z określonym językiem. Jeśli dziecko pozna książki napisane w języku kraju, z którego pochodzi, kojarząc tekst o obrazkami oraz rozumiejąc kontekst, umiejętności te przydadzą się mu na kolejnych etapach przyswajania języka, np. niemieckiego. Czytanie dzieciom to przejaw troskliwości Rodzice często zadają sobie pytanie, jak długo powinni zajmować się dzieckiem. W gorączkowej codzienności nieraz pozostaje na to niewiele czasu. Tym ważniejsze jest, aby rodzice oraz inne osoby, które dziecko darzy szczególnym zaufaniem poświęcały mu pełną uwagę o określonych porach, rozmawiając z nim i bawiąc się, łaskocząc je, jedząc wraz z nim oraz swawoląc z nim na dworze. Czytanie jest idealną czynnością, aby pozwolić Waszemu dziecku odczuć, że w danej chwili poświęcacie mu cały swój czas. Czytanie dzieciom pomaga rozumieć codzienne życie Dzień małego dziecka składa się z wielu drobnych przeżyć. Potrafi ono już rozpoznawać pierwsze, ważne rzeczy, o których jednak jeszcze nie potrafi mówić. Dlatego dzieci uwielbiają ilustrowane książeczki, które dotyczą ich codziennych spraw. Raz siedzi sobie chłopczyk z promiennym uśmiechem na samochodziku Bobby Car, innym razem dziewczynka stawia pierwsze kroki. Wszystko to Twoje dziecko rozpoznaje. Wykorzystuj książki z obrazkami, aby nawiązywać rozmowy ze swoim dzieckiem. Opowiadaj niewielkie historyjki dotyczące przedstawionych ilustracji. Pomoże to dziecku rozumieć swój codzienny świat. Nauka koncentracji Czytanie dzieciom i oglądanie książek z obrazkami wzmaga zdolność skupiania uwagi. W trakcie czytania chłopcy i dziewczynki poznają, co to znaczy poświęcać się danej rzeczy całkowicie. Aby podczas czytania nikt Wam nie przeszkodził, nie pozwólcie po prostu, aby zadzwonił telefon, a na wiadomości SMS odpowiedzcie później. 33 Rozwój językowy dziecka w pierwszych latach życia Dzieci nie potrafią wszystkiego naraz, lecz uczą się rozumieć. A każde dziecko idzie własną drogą. Podczas gdy jedno dziecko już mając dwanaście miesięcy stawia pierwsze samodzielne kroki, innemu potrzeba więcej czasu. Tak też jest z językiem. Dlatego poniższe cykle rozwojowe należy pojmować jedynie w kategoriach zaleceń: Do 12. miesiąca: W pierwszym roku życia niemowlę wykształca w pełni swoje zmysły tworząc jedną z zasadniczych przesłanek rozwoju aparatu ruchowego, języka, zachowań społecznych i kreatywności. Rozumie całkiem sporo ustami, rękami i oczami i zaczyna bawić się rzeczami, np. swoją pierwszą książką z obrazkami. 12–24. miesiąc: W okolicach pierwszych urodzin dziecko odkrywa, że istnieją słowa, a w trakcie drugiego roku życia tworzy skojarzenia słów z przedmiotami i z reguły zaczyna mówić. Już w tym czasie Twoje dziecko lubi piosenki, rymy i zabawy paluszkowe. Oglądając książkę z obrazkami potrafi wskazywać na ilustracje, gdy podajesz ich nazwy. Później zauważy, że i grupy dwóch lub więcej słów coś oznaczają. Możecie zacząć wspólnie „opowiadać“ – co robi zwierzątko pokazane w książce, jaki kolor ma piłka, itd. 24–36. miesiąc: W trzecim roku życia język nabiera dla dziecka coraz większego znaczenia. Uczy się ono, że słowa łączone według zasad mają sens i wyrażają różne treści – co dzieje się i dlaczego, co najpierw, a co potem. Twoje dziecko potrafi już śledzić przebieg historyjek mających zwartą fabułę i opatrzonych stosownymi objaśnieniami. Także i w tym przypadku dziecko rozumie już znacznie więcej niż rzeczywiście mówi. 34 Nauka czytania zaczyna się od obrazków Mały Tomek siedzi na podłodze w kuchni obracając stronę w ulubionej książeczce z obrazkami. Robi to już naprawdę dobrze, ale jak dotąd nic jeszcze na niej nie rozpoznał. Naraz woła podekscytowany: „To, to, to!“, pokazując na auto, które spostrzegł: „Auto, auto!“ W zdumieniu patrzy na mamę. „Tak, to jest auto. Poznajesz?“, pyta mama. „To, to, auto.“ Raz po raz Tomek spogląda na stronę w książeczce. Bez wątpienia widać na niej auto – ale nie można go dotknąć. Tomek dokonał właśnie wspaniałego odkrycia – zaczął „czytać“. Udało mu się rozpoznać na obrazku w książce wyobrażenie auta, które ma w głowie. Umiejętności tej już nie straci, lecz będzie ją doskonalił. Najpierw będzie widział jeden przedmiot, później kilka, najpierw niewielkie scenki, a w kilka lat później – litery. 35 Czytanie i opowiadanie w codziennym życiu rodziny Małe dzieci uczą się poprzez naśladowanie. Rodzice są wzorcami Małe dzieci uczą się głównie poprzez naśladowanie. Tylko czasami trzeba im jeszcze udzielić krótkiego objaśnienia – i już wiedzą, jak trzymać łyżkę i kubeczek, jak rzucić piłką czy ustawić klocki jeden na drugim. Właśnie tak jest też z czytaniem. Małe dzieci czują, że ciekawie jest otworzyć książkę i zagłębić się w nią. Widzą to u „dużych“, kiedy to rodzice siedzą na sofie przeglądając prospekty, kiedy tata zagląda do czasopisma albo gdy mama czyta kryminał. Wszystkie te obrazy utrwalają się w umysłach dzieci. Czytanie maluchom Większość dorosłych słysząc pojęcie „czytanie dzieciom“ ma w głowie typową scenkę, w której babcia lub dziadek siedzi w wygodnym fotelu trzymając w ręce grubą książkę czyta wnuczkowi lub wnuczce. A dziecko siedzi i uważnie słucha. Jednak czytanie małym dzieciom z reguły wygląda zupełnie inaczej, 36 bowiem nie potrafią one jeszcze słuchać długich opowieści. Ale potrafią obracać strony i kazać sobie coś opowiedzieć o tym, co widzą: „Popatrz, to jest piłka. Taka, jaką masz. Potem możemy znów się nią pobawić.“ Czytanie dzieciom jest łatwe Wielu dorosłych nie ma pewności, jak mają „prawidłowo“ czytać. A jest to całkiem proste. Przytulne, wygodne miejsce stanowi idealne otoczenie do czytania. Ważny podczas czytania jest głos narratora, który powinien być odpowiedni do fabuły, a więc brzmieć radośnie czasami smutno, nie może brzmieć nerwowo, strachliwie czy też z wściekłością. Wspólne oglądanie książek z obrazkami to czytanie od samego początku. Wykaz czynności dla rodziców, związanych z czytaniem dziecku •1. Poszukajcie spokojnego miejsca, przytulnego dla Was i Waszego dziecka. •2. Wybierzcie na oglądanie książek z obrazkami dogodną chwilę – spokojny moment w ciągu dnia lub czas przed pójściem spać. Najlepiej jest, jeśli czytanie odbywa się o regularnych porach i nikt nie przeszkadza. •3. Okazujcie swojemu dziecku cierpliwość, uwzględniając jego reakcje i potrzeby. •4. Gdy Wasze dziecko będzie starsze, pozwalajcie również dziecku wybierać książki. Uwzględniajcie jego zainteresowania i często czytajcie mu jego ulubioną książkę. •5. Znajdź czas, aby zajmować się swoim dzieckiem także po poczytaniu mu oraz rozmawiać z nim także w innych sytuacjach o rzeczach, o których dowiedziało się z książki. Ale nie zapominajcie, że każde dziecko jest inne i ma różne pragnienia i potrzeby, które na przestrzeni czasu zmieniają się. Wy wiecie najlepiej, co Wasze dziecko lubi i co mu służy! 37 Dzieci potrzebują orientacji Jeden dzień stwarza dzieciom nieskończenie wiele możliwości … Nawyki są ważne Dzieci potrzebują zasad, granic i regularnie powtarzających się sytuacji. Dla nich dzień ma nieogarnioną ilość czasu. Dla nich wszystko, co się dzieje jest nowe, jak gdyby działo się pierwszy raz. Dopiero z biegiem lat dzieci rozwijają w sobie zmysł czasu. Regularne nawyki dają im bezpieczeństwo, oparcie i strukturę. Rodzice czynią więc swoim dzieciom wielką przysługę, jeśli np. są stałe pory posiłków, podczas których jest możliwość rozmawiania ze sobą. Czytanie w ciągu dnia W ciągu dnia są sytuacje, w których nie ma sensu chcieć dziecku poczytać lub w spokoju z nim porozmawiać, np. jeśli jest głodne lub chce poszaleć. W momentach, w których Wasze dziecko potrzebuje spokoju, książki są idealne. Są to minuty lub okresy półgodzinne po jedzeniu, po spacerze, zabawie lub przed pójściem spać. Albo są to okresy oczekiwania, np. u lekarza czy w pociągu. Wykorzystajcie je na poczytanie! 38 Czytanie wieczorem Małym dzieciom chodzenie do łóżka nie zawsze przychodzi łatwo. Wydają się nie być zmęczone, a leżąc w łóżku raz po raz wołają za mamą i tatę. Dobrą okazją, aby zakończyć dzień w spokoju, jest poczytanie dziecku. Rodzice, którzy robią tak od początku, mają przeważnie na wiele lat cudowny środek, aby uspokoić swoje dzieci. Ich glos i okazywane przez nich uczucie działają na dziecko relaksująco. … polubione nawyki dają dzieciom bezpieczeństwo, oparcie i strukturę. Książki dla najmłodszych Książki z obrazkami to też zabawki. Świat mediów jest wielki, a książki mają w nim swoje miejsce W większości domów znajduje się telewizor, a często nawet dwa lub trzy. Do tego dochodzi wiele innych mediów ekranowych, takich jak komputery, konsole do gier czy telefony komórkowe. Są to wszystko media, którymi roczne dzieci jeszcze nie potrafią się posługiwać. Nie są jeszcze w stanie przetwarzać tak szybkich sekwencji obrazów. Dlatego dobrze będzie, jeśli zwrócicie uwagę na to, aby niemowlęta i małe dzieci miały jak najmniej styczności z tymi mediami. Dzięki książkom z obrazkami zwłaszcza małe dzieci mogą najlepiej odkrywać swój świat. Odpowiednie książki – materiał Książki dla bardzo małych dzieci też są często małe, aby chłopcy i dziewczynki sami mogli przewracać kartki. Są wykonane z trwałego materiału, np. grubej tektury, wytrzymałego plastiku czy niemnącego się materiału. Albowiem dzieci bawią się z książkami tak samo jak z innymi rzeczami, chcąc książki układać w stosy, budować z nich, brać je ze sobą do wanny czy na plac zabaw, albo mając wybuch złości wyrzucać je do kąta. 39 Historyjki Pierwsze książki pokazują ilustracje przedstawiające proste rzeczy, które dziecko zna z otoczenia, w którym przebywa. Z biegiem czasu dzieci będą w stanie skojarzyć więcej przedmiotów zobaczonych na jednej stronie, a później również rozumieć pierwsze scenki, w których ludzie i zwierzęta coś robią. Aplikacje z ilustrowanymi książkami Zupełną nowością na rynku mediów są aplikacje z ilustrowanymi książkami.Są to niewielkie aplikacje interaktywne do smartfonów lub przenośnych komputerów osobistych, a niektóre z nich są odpowiednie już dla dzieci w wieku ok. 2–3 lat. Oprócz krótkich historyjek, aplikacje te oferują przeważnie liczne elementy uczestnictwa, np. układanki czy gry pamięciowe odpowiednie do historyjek. Postacie można poruszać, a po naciśnięciu odpowiedniego przycisku pojawiają się dodatkowe informacje oraz można włączyć lub wyłączyć funkcję czytania. Aplikacje nie zastąpią książek, ale stanowią ciekawe urozmaicenie podczas podróży, w sytuacjach oczekiwania czy też dla dzieci i rodziców pasjonujących się techniką. Bezpłatną aplikację do programu „Lesestart“ znajdziecie na stronie www.lesestart.de. 40 Gdzie są wskazówki dotyczące książek? Rynek książek dla dzieci jest olbrzymi. Rodzicom wcale nie jest łatwo się na nim odnaleźć. Aby znaleźć właściwe książki dla dziecka, rodzicom potrzeba informacji, które otrzymają m.in. w bibliotekach oraz w księgarniach. W bibliotece możecie buszować, ile dusza zapragnie, zasięgać szczegółowych porad oraz wypożyczać wszelkie książki, które spodobają się Wam i Waszemu dziecku. Księgarnie często posiadają własne kąciki z literaturą dziecięcą i kąciki zabaw, w których dzieciaki mogą się rozejrzeć, podczas gdy Wy będziecie zasięgać u pracowników rekomendacji co do stosownych książek dla swojego dziecka. Wiele wskazówek na temat książek znajdą rodzice także w na łamach czasopism poświęconych tematyce rodziny, gazet oraz w internecie, np. na www.stiftunglesen.de czy na stronie Lesestart, czyli www.lesestart.de. Piosenki, rymy, gry paluszkowe Wszystkie dzieci uwielbiają, gdy dorośli coś im zaśpiewają albo pobawią się z nimi w gry paluszkowe lub zabawę w „patataja“. Sprawiają im przyjemność mieszanki słów i dźwięków, powtórek i rytmów, a przy tym poznają język. Tu Sroczka kaszkę warzyła I ogonek sparzyła: Temu dała – bo malutki, Temu dała – bo znał nutki, Temu – by nie umarł z głodu, Temu – całkiem bez powodu, A temu nic nie dała, frrr – odleciała I tu się schowała (np. dziecku pod pachę) Kosi kosi łapci, pojedziemy do babci, Babcia da nam mleczka, dziadek cukiereczka. 41 Знаменитости помогают начать читать (чтение вслух): Чтение вслух – это наиболее личный способ «передачи знаний, характеризующийся симпатией и открытостью. Тот, кто читает своим детям вслух, пробуждает у них любопытство и открывает им двери в жизнь ». Ранга Йогешвар, научный редактор и телеведущий В детстве мне много читали вслух: каждый вечер «перед сном отец или мать читали традиционную вечернюю сказку. Я очень любила эту традицию и хотела как можно быстрее научиться читать сама ». Мариетта Сломка, тележурналист Многие дети и подростки связывают чтение с «принуждением, они понимают слишком поздно или же совсем не понимают, что чтение доставляет невероятное удовольствие и помогает лучше понимать жизнь и людей. Этот интерес необходимо целенаправленно поощрять, чтобы окончательно не утратить его ». Назан Эккес, телеведущая Вспомните это прекрасное ощущение, когда «ребенок, уютно устроившись рядом с вами, чувствует себя в безопасности, а вы читаете ему вслух сказку. Чувство защищенности в процессе чтения историй можно создать даже в том случае, если вы сами не испытывали его в детстве. Попробуйте как-нибудь! « Эрдоган Аталай, актер Картинки: WDR / Франк Оссенбринк; ZDF / Томас Морис; msc Promotion; Йоахим Герн 42 Содержание Предисловие ....................................................... 44 Чтение вслух – чудесное средство ................. 46 Чтение вслух в повседневной жизни семьи ....................................................... 50 Детей необходимо ориентировать .................. 52 Книги для самых маленьких ........................... 53 Песни, стихи, пальчиковые игры .................... 55 43 Предисловие Дорогие родители! Прошел уже целый год, с тех пор как ваш ребенок появился на свет. Каждый день вы переживаете вместе с ним новые увлекательные моменты! Самыми захватывающими из них стали первые слова ребенка: «мама», «папа» или «мячик» – эти слова своего ребенка вы не забудете никогда. Они свидетельствуют о том, насколько любопытен ваш ребенок! Вы можете сделать очень многое, чтобы поддержать его на этом раннем этапе обучения. Это совсем просто и дает ребенку очень много: находите свободное время, смотрите вместе с ребенком иллюстрированные книжки, рассказывайте ему истории и читайте вслух. Этот процесс увлечет ребенка, даже если он пока узнает не все, что изображено на картинках, и не совсем понимает ваши рассказы. Ребенок каждый день будет открывать что-то новое и узнавать все больше. При этом он понимает, что мама и папа уделяют ему время. Таким образом вы с самого начала помогаете ребенку научиться хорошо говорить, а затем – хорошо читать. Вы закладываете основу для его образовательных возможностей! 44 В нашем прививающем интерес к чтению руководстве «Почитай мне!» вы найдете множество советов по поводу развития ребенка, а также узнаете, как можно легко выделить время для просмотра книжек с картинками в будничной жизни. Мы желаем вам и вашему ребенку приятного и полезного совместного времяпрепровождения за чтением вслух! Профессор доктор Анетта Шаван, Министерство образования Федеральный министр образования и научных исследований Германии Доктор Йорг Маас, Исполнительный директор фонда «Чтение» 45 Чтение вслух – чудесное средство TekAk r {RZ kqoDh|eZo SVoqSRBZ, IRZC} lDBoSRk VDlAZBZV S qoR|gk. Буквы повсюду … Они везде: на упаковках, на проспектах, на банкоматах и автоматах по продаже билетов, в компьютере, в журналах и книгах. Ваш ребенок везде может научиться читать буквы. … на протяжении всей жизни Чтение является одним из наиболее важных условий для интеграции в наше общество. Детям, которые хорошо читают, учеба в школе дается легче по всем предметам. А ребенок, который уверенно понимает написанное, позднее сможет лучше соответствовать требованиям современного мира. 46 Чтение вслух – это помощь в развитии языка … Основа речевых навыков ребенка закладывается в первые годы его жизни! Ученые уже неоднократно доказывали этот факт. Развитие речевых навыков ребенка эффективнее всего происходит в процессе коммуникации со знакомыми людьми. Диски, телевизор и компьютер не смогут заменить живого собеседника. Книги – идеальное средство для общения с детьми. Они представляют знакомые или новые миры, и каждый ребенок может разглядывать их так часто и долго, как захочет. [Roeko BShMK VDlBkBDoR gZlA! _DSSiDl}BDjRo VoCoeiM kSRZVkk k IkRDjRo ogM BShMK eD VZqeZg wl}io! … на любом языке Многое из того, чему дети обучаются в процессе чтения вслух или обсуждения книг, не связано с определенным языком. Ребенок знакомится с книгами на своем родном языке, связывает текст и изображение, понимает взаимосвязи, а в дальнейшем использует эти навыки для усвоения других языков, например, немецкого. Чтение вслух – это помощь Родители часто задаются вопросом о том, как долго необходимо заниматься с ребенком. В суете повседневной жизни на это иногда остается мало времени. Тем более важно, чтобы родители и другие близкие люди полностью посвящали ребенку определенное время: говорили с ним, играли, ласкали, кормили и гуляли на свежем воздухе. Чтение вслух – идеальный способ дать ребенку понять, что вы можете уделять ему много времени. Чтение вслух помогает ребенку понять, что происходит вокруг День маленького ребенка состоит из многочисленных маленьких эпизодов. Малыш уже понимает первые важные вещи, но пока не может о них говорить. Именно поэтому дети любят иллюстрированные книги, в которых речь идет об их повседневной жизни. Вот, на одной из картинок, радостный малыш гордо восседает на игрушечной детской машине «Бобби-Кар», а маленькая девочка делает свои первые шажки. Все это ребенок хорошо понимает. Воспользуйтесь книжкой с картинками, чтобы завести разговор с ребенком. Рассказывайте ему маленькие истории к иллюстрациям. Это поможет Вашему малышу понять, что происходит вокруг. Учимся концентрировать внимание Чтение вслух и разглядывание книжек с картинками развивают внимание. При чтении вслух маленькие мальчики и девочки узнают, что означает вплотную, не отрываясь, заниматься только одним делом. А чтобы никто не помешал вам читать вслух, отключайте телефон или отвечайте на звонки и сообщения позже. 47 Развитие речи ребенка в первые годы жизни Дети не понимают все сразу, с самого рождения, они учатся понимать. Причем каждый ребенок растет по-разному. Одни дети уже в возрасте 12 месяцев делают первые шаги, а другим требуется больше времени. Вот так и с языком. Нижеследующие этапы развития приведены в качестве примеров: До 12 месяцев: В свой первый год жизни у Вашего младенца полностью развиваются все органы чувств, что является основной предпосылкой для развития двигательных способностей, речи, социального поведения и творческих способностей: у ребенка полностью развиваются когнитивные способности, которые реализуются при помощи рта, рук и глаз, и ребенок начинает играться различными предметами, например с первым альбомом. 12–24 месяцев: Приблизительно в годовалом возрасте ребенок узнает, что существуют слова. На протяжении второго года жизни Ваш ребенок начинает соотносить и предметы и, как правило, начинает говорить. Вашему ребенку начинают нравиться песни, рифмы и четверостишия, а также пальчиковые игры. Если Вы назовете какой-нибудь предмет, то Ваш ребенок уже сможет найти его и показать на него на иллюстрации в книгах с картинками. Позднее ребенок начинает замечать, что два или три слова вместе также могут что-то значить. Вы можете побуждать ребенка рассказывать, что делает животное в книжке, какого цвета мяч и т.д. 24–36 месяцев: На третий год жизни речь приобретает все большее значение для Вашего ребенка. Ребенок узнает, что при употреблении слов в соответствии с правилами речи они получают определенное значение и могут выражать самые различные вещи: что и когда происходит, что происходит сначала, а что – потом. Ваш ребенок начинает понимать короткие рассказы с законченным действием и понимать пояснения к ним. При этом ребенок понимает намного больше, чем он может сказать. 48 Обучение чтению начинается с изображений Маленький Тим, сидя на кухонном полу, перелистывает свою любимую иллюстриро-ванную книжку. Это получается у него очень хорошо. Но до сих пор он ничего не узнавал в книге. Внезапно он взволнованно произносит: «Да, да, да!» Он указывает на машину, которую видит в книге: «Машина, машина!» Он с удивлением смотрит на маму. «Да, это машина. Ты узнаешь ее?» – спрашивает она. «Да, да, машина». Тим продолжает разглядывать страницы. Несомненно, там изображена машина, которую можно увидеть, но нельзя почувствовать. Тим только что совершил великое открытие – он начал «читать». Ему удалось распознать на картинке в книге свой образ машины, который находится у него в сознании. Причем в дальнейшем он уже не утратит эту способность, а будет лишь совершенствовать ее. Вначале он будет видеть предмет, затем несколько небольших сцен, а спустя несколько лет – начнет различать буквы. 49 ODhoe|iko qoRk MIDRSw B YVZJoSSo YZqVDmDekw. Чтение вслух и рассказы в повседневной жизни семьи Чтение вслух для малышей Родители в качестве примера Маленькие дети учатся прежде всего путем подражания. Иногда требуется лишь небольшое пояснение – и они уже понимают, как держать ложку и кружку, как бросать мяч или ставить один кубик на другой. Точно так же дело обстоит и с чтением: дети чувствуют, что взрослым интересно открыть книгу и углубиться в нее. Они наблюдают этот процесс, когда родители сидят на диване и листают каталоги, когда папа просматривает журнал или мама читает детектив. Все эти образы сохраняются в сознании детей. 50 У многих взрослых словосочетание «чтение вслух» вызывает в голове типичную картину: бабушка или дедушка сидят в мягком кресле с толстой книгой в руках и читают до бесконечности. Ребенок сидит рядом и слушает. Однако процесс чтения вслух для маленьких детей обычно выглядит совсем иначе, поскольку они пока не могут слушать длинные истории. Но вы можете просто переворачивать страницы и комментировать увиденное: «Смотри, вот мячик. Такой же, как у тебя. Потом мы можем поиграть с ним». Как сделать чтение вслух проще Многие взрослые не знают, как «правильно» читать вслух. Это очень просто: комфортное, уютное место идеально подходит для чтения вслух. В процессе чтения также важен голос рассказчика. Он должен соответствовать повествованию, то есть становиться радостным, взволнованным, тревожным или сердитым. [Roeko eDIkeDoRSw S SZBgoSReZAZ VDSSgDRVkBDekw khhySRVkVZBDee}K iekA. Изучение контрольного списка для родителей •1. Найдите тихое место, где вы сможете удобно устроиться вместе с ребенком. •2. Выберите подходящий момент для рассматривания книжек с картинками: спокойное время дня или промежуток перед отходом ко сну. Лучше всего регулярно читать вслух в одно и то же время и не прерываться на другие дела. •3. Относитесь к ребенку с терпением. Следите за его реакцией и потребностями. •4. Когда ребенок подрастет, учитывайте его мнение при выборе книг. Принимайте во внимание интересы ребенка и чаще читайте вслух его любимые книги. •5. Уделите достаточно времени, чтобы и после чтения вслух позаниматься с ребенком, а также и в других ситуациях говорить с ним о прочитанном в книге. Но не забывайте: каждый ребенок уникален, у него собственные желания и потребности, которые меняются с течением времени. Вам лучше знать, что нравится вашему ребенку и что ему подходит! 51 Детей необходимо ориентировать TDmq}j qoe| qDoR VoCoeiM eoZAVDekIoeeZo iZhkIoSRBZ BZlgZmeZSRoj … Важность привычек Детям необходимы правила, границы и регулярно повторяющиеся ситуации. День для них тянется очень долго. Для детей все происходит каждый раз заново и как в первый раз. Только с годами у детей вырабатывается понятие времени. Регулярные привычки дают им уверенность, поддержку и опору. Таким образом родители приносят детям большую пользу, устанавливая, например, определенное время для еды, когда они могут пообщаться друг с другом. Чтение вслух днем В течение дня возникают ситуации, когда бессмысленно читать вслух или спокойно общаться с ребенком: например, когда он голоден или хочет играть. Но в те моменты, когда ребенку необходимо отдохнуть, книги придутся в самый раз. Это несколько минут или полчаса после еды, прогулки, игры или перед сном. Или же время ожидания, например, у врача или в поездке. Используйте эти моменты для чтения вслух! Чтение вслух на ночь Укладывание спать у маленьких детей не всегда проходит гладко. Они не выглядят усталыми, лежат в кровати и непрерывно зовут маму или папу. Для мирного завершения дня очень хорошо подходит чтение вслух. Родители, которые с самого начала вводят такую традицию, на многие годы получают чудодейственное средство для успокоения детей. Ваш голос и внимание действуют на ребенка расслабляюще. … YZhyCkB@koSw YVkB}Iik qDyR qoRwg MBoVoeeZSR|, ZYZVM k YZgZADyR SRVMiRMVkVZBDR| BVogw. 52 Книги для самых маленьких TekAk S iDVRkeiDgk RZmo wBhwyRSw kAVM@iDgk. Мир средств массовой информации велик, и книги являются его частью Во многих семьях имеется телевизор. Часто даже два или три. Кроме того, многие пользуются другими дисплейными средствами массовой информации, такими как компьютеры, игровые приставки и мобильные телефоны. Годовалый ребенок еще не умеет обращаться со всеми этими средствами массовой информации. Они пока еще не могут воспринимать быстро чередующиеся изображения. Поэтому следует следить за тем, чтобы маленькие дети как можно реже контактировали с указанными средствами массовой информации. А с помощью иллюстрированных книжек даже маленькие дети могут легко изучать окружающий мир. Необходимые книги – материал Книги для самых маленьких часто имеют небольшой размер, чтобы мальчики и девочки могли самостоятельно перелистывать их. Они изготавливаются из прочных материалов: плотного картона, устойчивого пластика или немнущейся ткани. Потому что дети играют с книжками так же, как и с другими предметами. Они укладывают книжки стопками, возводят из них башни, берут с собой в ванну и на детскую площадку или же в приступе ярости швыряют книги в угол. 53 Рассказы В первых книгах изображены иллюстрации простых вещей, которые Ваш ребенок знает из повседневной жизни. С течением времени дети все больше могут соотносить картинки с определенными предметами, а впоследствии – понимать сценки, в которых люди или животные чем-то занимаются. Иллюстрированные книги в форме приложений Совершенно новым продуктом на медиа-рынке стали иллюстрированные книги в форме приложений. Это небольшие интерактивные приложения для смартфонов или планшетных компьютеров, некоторыми из которых уже могут пользоваться дети в возрасте от 2–3 лет. Помимо небольших историй приложения чаще всего содержат многочисленные интерактивные элементы, такие как головоломки или игры на запоминание, соответствующие рассказу. Фигуры можно двигать, вызывать нажатием пальца дополнительную информацию и включать или выключать функцию чтения вслух. Мобильные приложения не заменяют книги, но приятно разнообразят время в путешествиях, во время ожидания и являются опти54 мальным развлечением для детей и родителей, любящих технику. Бесплатное приложение к программе «Начинаем читать» можно найти на сайте www.lesestart.de. Где найти советы по поводу книг? Рынок детской литературы очень велик. И родителям совсем не просто ориентироваться в нем. Для поиска необходимых ребенку книг родителям нужна информация. Они могут получить эту информацию в библиотеках и книжных магазинах. В библиотеке можно от души повыбирать, получить подробную консультацию и взять все понравившиеся вам и ребенку книги. В книжных магазинах часто имеются игровые или читательские уголки, в которых находятся маленькие дети, пока их родители консультируются с продавцами по поводу подходящих для ребенка книг. Множество советов по поводу книг родители также могут найти в семейных журналах, газетах и интернете, например, на сайте www.stiftunglesen.de и на странице обучения чтению: www.lesestart.de. Песни, стихи, пальчиковые игры Всем детям нравится, когда взрослые поют им или играют с ними в пальчиковые и подвижные игры. Они наслаждаются сочетанием слов и звуков, повторений и ритма, знакомясь при этом с языком. На двери висит замок, (взрослый складывает ручки ребенка в «замок» и придерживает их) Кто его открыть бы мог? (взрослый похлопывает по ручкам ребенка, сложенным в «замок») Покачали, (взрослый качает ручки ребенка из стороны в сторону) Покрутили, (взрослый совершает круговое движение ручками малыша) Покачали, (взрослый стучит руками малыша о коленки) И открыли! («замочек» открывается, ручки ребенка разводятся в стороны) По ладошке, по дорожке Ходит маленькая кошка. (Возьмите ручку малыша и приговаривайте, водя своим указательным пальцем по ладошке) В маленькие лапки Спрятала царапки. Если вдруг захочет, Коготки поточит. Цап-царап (пощекотать ладошку) 55
Podobne dokumenty
Ein Kita-Platz für unser Kind
Eltern sagen: Das darf mein Kind essen und das nicht.
Kita hilft Familien
Eltern müssen nicht alles alleine schaffen.
Die Kita hilft bei der Erziehung.
Und die Kita achtet auf Wünsche von Eltern.