OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ZADANIA PROJEKTOWEGO

PROJEKTOWANIE URBANISTYCZNE
Rok 3, Sem. 6, Rok akademicki 2010/2011
Blok tematyczny:
Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich na styku
zróżnicowanych struktur urbanistyczno-krajobrazowych
prowadzący: mgr inż. arch. Paweł Rubinowicz
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA
ZADANIA PROJEKTOWEGO
WPROWADZENIE
Ogólnym celem zajęć jest zapoznanie (Was) studentów architektury z zasadami budowy miast oraz
podstawowymi procesami ich przekształceń. Słowo ‘przekształcenie’ ma znaczenie kluczowe. Projektowanie obiektów architektury, czy nawet określonych zespołów urbanistycznych polega w przeważającej mierze na tworzeniu nowej przestrzeni. W działaniach takich uwzględniamy kontekst (sąsiedztwo
innych budynków lub ich zespołów), jednak koncentrujemy się głównie na tworzeniu nowych struktur –
na zabudowaniu wyznaczonego terenu. Porównując to z podjętą w naszym przedmiocie problematyką
miejską łatwo zauważamy różnicę. W pracy zawodowej rzadko zdarza bowiem tak, że przychodzi do
nas (architektów / urbanistów) inwestor chcący zbudować nowe miasto. Oczywiście można wskazać
przykłady miast projektowanych na zamówienie, jak choćby Brasilia (Lucio Costa i Oscar Niemeyer),
założenia Palms Islands w Dubaju, renesansowe miasta idealne itp. Jednak generalnie takie elitarne
zlecenia są wyjątkową rzadkością. Z reguły mamy do czynienia z sytuacją, gdy miasto już jest, ma
swoja historię i określone bieżące problemy i potrzeby. Stanowi żywy organizm. Owszem, możemy
wpływać na jego rozwój, jednak działania nasze nie polegają na konstruowaniu struktur funkcjonalnoprzestrzennych, lecz na właśnie na ich przekształcaniu...
PRZEDMIOT ZADANIA PROJEKTOWEGO
Przedmiotem zadania projektowego jest Szczecin. Miasto z pewnością nie-idealne, mające swoją
przeszłość i liczne bieżące problemy. Ogarnięcie tej złożoności w ramach jednego semestru jest zupełnie irracjonalne. Dlatego też ograniczamy nasze działania do określonych fragmentów jego substancji urbanistycznej. Proponuję (Państwu) 5 obszarów. Tereny te zlokalizowane są na obrzeżach
śródmieścia, relatywnie blisko centrum. Każdy z nich ma swoją indywidualna specyfikę. Jednak łączą
je dwie podstawowe cechy. Po pierwsze, są to obszary zdegradowane pod względem funkcjonalnoprzestrzennym. Znajdują się w centrum miasta, jednak są słabo dostępne (często nie uświadamiamy
sobie ich istnienia), w małym stopniu wykorzystane (zabudowa b. ekstensywna) i nie generują żadnej
sensownej przestrzeni urbanistycznej (brak jakiejkolwiek kompozycji). Po drugie, obszary te położone
są na styku różnych, wzajemnie skontrastowanych i niezależnych substancji urbanistycznych. Wokół
nich, w bliskim sąsiedztwie, odnajdujemy m.in.: przedwojenne zespoły mieszkalne (przełom XIX i
XXw.), wielkopłytowe osiedla powojenne (lata 60.-70.), współczesną zabudowę usługową i mieszkalną
(lata 90. i pocz. 21. wieku). Wymienione dwie cechy (degradacja i różnorodność sąsiedniej substancji
urbanistycznej – przestrzenie stykowe) wpływają na to, że obszary te są trudne do rozwiązana i miasto nie radzi sobie z ich zagospodarowaniem...
CEL PROJEKTU
Celem projektu (i Państwa zadaniem) jest rozpoznanie potencjału, który wynikałby z odpowiedniego
zagospodarowania wyznaczonych terenów projektowych oraz przedstawienie takiej koncepcji. Jak
ukształtować przestrzeń? Jakie funkcje powinny być tam lokalizowane? Co należy wyburzyć a co
zachować? Jaką część zabudować, a jaką nie? W jaki sposób powiązać i zintegrować obszar z miastem? Odpowiedzi na te pytania oczekuję od Państwa w (Waszych) projektach. Wytyczne płynące z
Miejscowego Planu Zagospodarowania oraz ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Rozwoju Przestrzennego – traktujemy jako istotny kontekst, ale nie jako podstawę naszych działań. Ważna jest
Państwa autorska wizja, która pokaże nowe możliwości wykorzystania wyznaczonych obszarów dla
dobra miasta... Pod rozwagę pozostawiam dwa ‘modne’ we współczesnej urbanistce hasła: ideę
miasta kompaktowego / zwartego i model rozwoju zrównoważonego.
Ujmując to konkretniej, celem jest zaprojektowanie nowych układów zabudowy na określonym terenie z uwzględnieniem już istniejących struktur, które zdecydujecie się (Państwo) zachować. Działania
powinny być ukierunkowane na powiązanie nowych struktur z kontekstem miejskim. Powinny też być
oparte na czytelnym pomyśle ideowym – wynikającym z dobrego rozpoznania miejsca i jego roli w
mieście. Granice opracowania określają (tylko orientacyjnie) strefę miasta, w którą możemy ingerować. Zadanie nie polega na wypełnieniu całego obszaru nową zabudową, ale na powiązaniu projektowanych struktur urbanistycznych z miastem (a przede wszystkim z sąsiednimi zespołami zabudowy,
ważnymi obiektami publicznymi i krajobrazem naturalnym). Projekt przedstawiamy w skali nie większej
niż 1:2000. Podstawą prezentacji jest natomiast komputerowy model przestrzenny (do przygotowania). Szczegółowy zakres opracowania – w załączeniu na stronach internetowych.
METODA OPRACOWANIA PROJEKTU
Szczegółowe wskazówki, dotyczące zakresu projektu i organizacji prac związanych z jego przygotowaniem znajdziecie (Państwo) na stronach internetowych. Nie będę tego tutaj szczerzej komentował.
Omówimy to dodatkowo na pierwszych trzech zajęciach. Najistotniejsze aspekty, na które trzeba
zwrócić uwagę przedstawię krótko w punktach:
(1) Praca w zespołach projektowych. Podobnie jak w innych przedmiotach urbanistycznych zakładamy pracę w zespołach projektowych – 3, 4 lub 5 osobowych (zależnie od tematu). Taki system organizacji umożliwi (Wam) lepszą realizację złożonego zadania. Zajęcia opierają się na korektach indywidualnych – kontakt prowadzącego z kolejnymi zespołami studentów.
(2) Komputerowy model przestrzenny. Przygotowanie cyfrowego modelu (3D) dla obszaru opracowania wraz z niezbędnym kontekstem miejskim (ukształtowanie terenu + zabudowa) jest kluczowym
aspektem pracy nad projektem. Zakres tematów został ustalony tak, by umożliwić ogarnięcie analizowanej przestrzeni – z uwzględnieniem trzeciego wymiaru. Praca nad wirtualnym modelem pozwoli
(Wam) na lepsze poznanie miejsca. Model będzie uniwersalną platformą do przedstawienia zarówno
koncepcji projektowej jak też większości przeprowadzonych analiz urbanistycznych.
(3) Część analityczna i projektowa. Często w procesie tworzenia opracowań urbanistycznych przyjmuje się kolejność: najpierw analizy potem projekt. W naszej pracy zakładamy równoległe prowadzenie tych działań. Pozwoli to na lepsze ukierunkowanie analiz, tak by dotyczyły one również określonych decyzji projektowych. Jeśli (przykładowo) dążymy do zwiększenia intensywności zabudowy,
ważne jest przeanalizowanie zarówno stanu obecnego (wykazujemy zbyt małą intensywność), jak też
przeanalizowane stanu wynikającego z koncepcji projektowej (wykazujemy wzrost intensywności).
(4) Forma podania i prezentacji projektu. Podstawą oceny jest projekt (4-8 plansz 100x70), na którym powinniście Państwo pokazać najważniejsze materiały cząstkowe ilustrujące koncepcję. Po oddaniu projektu, w dodatkowym późniejszym terminie, spotykamy się wspólnie na otwartej prezentacji.
Będziecie Państwo poproszeni o przedstawienie efektów pracy i obronę przyjętych założeń. Szczegółowe informacje o formie opracowania i prezentacji projektu – w załączeniu.
MATERIAŁY PROJEKTOWE
Na stronie internetowej zamieściłem jedynie materiały wstępne do ćwiczeń. Komplet materiałów wyjściowych uzyskacie Państwo natomiast na zajęciach, po ostatecznym wyborze tematu (w formie cyfrowej, na dysku CD). Zakres materiałów jest przygotowany odrębnie dla każdego z 5 tematów i obejmuje on m.in.: mapy sytuacyjno-wysokościowe (1:500) dla całego terenu opracowania wraz z kontekstem; mapy satelitarne (w różnych skalach); zdjęcia lotnicze (analizowanego obszaru); mapy wektorowe (obrysy budynków, ulic, itp. – 2D); mapy urbanistyczne (1:10000) i inne. Wszystkie materiały są
wzajemnie skalibrowane, co umożliwia ich proste łączenie (nakładanie). Zakres umożliwi przygotowanie modelu przestrzennego i pomoże (Wam) w lepszym poznaniu określonego fragmentu miasta.