smaki regionu - Unia Nadwarciańska

Transkrypt

Lokalna Grupa Działania
Stowarzyszenie „Unia Nadwarciańska”
SMAKI
SMAKI REGIONU
REGIONU
Szanowni Państwo,
P
rzedstawiamy Państwu przepisy na potrawy regionalne, które zostały zgłoszone do konkursu organizowanego
przez Stowarzyszenie „Unia Nadwarciańska” - Smaki Regionu -.
Konkurs Smaki Regionu realizowany jest w ramach działania 4.31 Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania
(LGD), nabywanie umiejętności i aktywizacja PROW 2007-2013, współfinansowany z krajowych środków publicznych oraz ze środków Unii Europejskiej tj: Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
(EFRROW).
W publikacji zamieściliśmy przepisy na wszystkie dwadzieścia potraw które stanęły w szranki konkursowe.
Przepisy pochodzą z terenu pięciu gmin: Słupca, Strzałkowo, Zagórów, Lądek, Powidz. Przekazując Państwu tę publikację pragniemy zachęcić do kultywowania lokalnych tradycji i gotowania potraw regionalnych tradycyjnych, niekiedy już zapomnianych, ale niezwykle smacznych.
Życząc Państwu miłej lektury, jednocześnie życzę smacznego.
Z wyrazami szacunku,
/-/ Andrzej Kin
Przedmiotem konkursu były potrawy regionalne – czyli potrawy charakteryzujące się tradycyjną ugruntowaną w czasie
metodą wytwarzania, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod
produkcji. Regionalne produkty związane są z obszarem geograficznym, charakteryzują się szczególnymi cechami,
często wynikającymi ze specyficznych warunków klimatycznych i glebowych regionu z którego pochodzą. Produkty
te wytwarzane są w małej skali, tradycyjnymi metodami, ze składników lokalnie dostępnych, wywodzą się z tradycji
i kultywowanych w danym regionie zwyczajów oraz są powszechnie znane w okolicy.
W konkursie Smaki Regionu ocenie podlegały potrawy regionalne związane z obszarem Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Unia Nadwarciańska” wytwarzane na małą skalę tradycyjnymi metodami i z lokalnych produktów. Ocenie podlegały: smak potrawy, regionalność potrawy, prezentacja i estetyka potrawy.
I miejsce zajęli Państwo Magdalena i Przemysław Waszak z potrawą „Gęś po Zagórowsku”, drugie miejsce
zajął Jan Słowiński z „Białą Polewką”, a na trzeciej pozycji uplasowało się Stowarzyszenie Razem Możemy Być Lepsi
z Cienina Kościelnego z „Golasami”.
-2-
-3-
„Golasy”
DANIA WARZYWNE
Przepis: Stowarzyszenie Razem Możemy Być Lepsi
Cienin Kościelny 82, 62-400 Słupca,
e-mail: [email protected], tel.66493562
Stowarzyszenie Razem Możemy Być Lepsi założone 3 lutego 2011 r.
Siedziba mieści się w Szkole Podstawowej im. Bohaterów Września 1939 r.
w Cieninie Kościelnym.
Przepis na przygotowanie potrawy-składniki
i sposób wykonania, proporcje:
Składniki:
- 1 kg ziemniaków
- 2 łyżeczki mąki ziemniaczanej
- Przyprawy: sól, pieprz do smaku
Sposób przygotowania:
Ziemniaki zetrzeć na miazgę. Odcisnąć przez gazę z wody do suchej masy.
Dodać mąkę ziemniaczaną, sól i pieprz. Następnie wymieszać. Formować
wałki lub kulki według upodobania. Wrzucić na gotującą się osoloną wodę.
Ugotować. Po ugotowaniu kluski wybrać cedzakiem. Nie płukać.
Jako dodatek : smalec, boczek wędzony, cebule-podsmażyć na patelni i polać
kluski.
Można podawać z ogórkiem małosolnym lub kapustą.
-5-
DANIA WARZYWNE
Krótka informacja o źródłach pochodzenia receptury
i tradycji potrawy:
Przepis na ,,Golasy” to jeden z tych unikatowych skarbów naszego
województwa, który przetrwał próbę czasu- przekazywany z pokolenia na
pokolenie zachował się do dziś. Naturalnie był to przekaz ustny, który pomimo
dość prowizorycznego sposobu podawania sobie składników i sposobu
przyrządzenia praktycznie w niezmienionej formie cieszy nasze podniebienia
i zdobi stoły.
Całość dzięki poszanowaniu tradycji i wszystkich tych pokoleń, które były
przed nami. Kto szuka prawdziwego smaku regionu wielkopolski ten powinien
skosztować właśnie ,,Golasów”.
„Placki ziemniaczane”
DANIA WARZYWNE
Przepis: Stowarzyszenie ,,Razem Łatwiej” w Oleśnicy
Ochotnicza Straż Pożarna w Oleśnicy, 62-410 Zagórów,
e-mail: [email protected], tel.721233309
Nowo powstałe stowarzyszenie działające od roku. Do tej pory zorganizowało:
kiermasz ozdób bożonarodzeniowych, dzień kobiet dla 70 mieszkanek Oleśnicy,
dwudniową wycieczkę dla 40 osób dzięki wygranemu projektowi ,,PZU z Kulturą”,
obecnie realizują projekt ,,Łączymy pokolenia” dzięki środkom pozyskanym
z Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Byli współorganizatorami Nocy
świętojańskiej w Oleśnicy.
Przepis na przygotowanie potrawy-składniki i sposób
wykonania, proporcje:
Składniki:
Na 5 porcji:
- 2 kg ziemniaków,
- 2 jajka,
- 2 cebule,
- 6-10 łyżeczek mąki,
- sól, pieprz do smaku,
- smalec do smażenia.
Ziemniaki obieramy, myjemy i ucieramy na drobnej tarce. Cebulę można
dodać utartą lub surową jak również pokrojoną w kostkę i podsmażoną. Do
masy ziemniaczanej dodajemy mąkę, jajo, sól i pieprz. Następnie mieszamy.
Smażymy na rozgrzanym tłuszczu z obu stron na złoty kolor, powinny być
dosyć cienkie. Można je jeść na słono (bez dodatków), słodko (z cukrem) lub
kwaśno (ze śmietaną, kwaśnym mlekiem lub gzikiem).
-7-
DANIA WARZYWNE
i tradycji potrawy:
Ziemniaki przywędrowały do nas z Ameryki Płd. a w Wielkopolsce pojawiły się
w XIX w i zwane były kartoflami lub pyrami. W XX wieku stały się podstawą
wyżywienia dla wielu grup społecznych. Źródła podają, że jest to danie
stworzone przez mężczyznę, ponieważ jest proste, tanie i smaczne.
Z ziemniaków wyczarować można praktycznie wszystko, a my chcemy
przedstawić jedną z najstarszych potraw - placki ziemniaczane. Jest to produkt
wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 17.12.2009 r. Kategoria:
Gotowe dania i potrawy; Województwo: Wielkopolskie; Wygląd: Płaskie
placki; Kształt: Okrągły lub owalny; Wielkość: Dowolna; Konsystencja: stała w
dotyku tłusta; Smak i zapach: Pieczonych ziemniaków; Kolor: Złoto brązowy.
Przygotowuje się je z surowych starych ziemniaków. Następnie dodaje się
mąkę jajko cebulę odrobinę soli i pieprzu do smaku i smaży na rozgrzany
smalcu. W czasie Wielkiego Postu były smażone na oleju lnianym. Jak tylko
sięgamy pamięcią placki ziemniaczane zawsze goszczą na naszych stołach jako
piątkowa, postne danie obiadowe. Tradycja zachowała się do dnia dzisiejszego.
„Placki ziemniaczane”
DANIA WARZYWNE
Placki przygotowuje się z surowych ziemniaków. Ziemniaki obieramy, ścieramy
na tarce o drobnych oczkach z tak powstałej miazgi, odlewamy trochę
powstałej wody, dodajemy mąkę, jajko i sól do smaku. Całość energicznie
mieszamy. Masę nakładamy na patelnię łyżką na rozgrzany olej. Formujemy
średniej wielkości placuszki i smażymy na złoty kolor. Powinny być smażone
na oleju, bo na innym tłuszczu tracą smak. Podajemy z kwaśna śmietaną lub
cukrem. Do picia serwujemy kawę zbożową z mlekiem.
Składniki:
- 1 kg ziemniaków,
- 1 jajko,
- 2-3 łyki maki pszennej- żytniej,
- sól do smaku ,
- olej do smażenia.
Przepis: Stowarzyszenie Koło Gospodyń Wiejskich w Trąbczynie
Stowarzyszenie Koło Gospodyń Wiejskich w Trąbczynie powstało w 2011 r. - zostało wpisane
do KRS.W ciągu tych 2 lat swojej działalności może poszczycić się niemałym dorobkiem.
Reprezentują na rożnych uroczystościach swoją miejscowość, gminę a także powiat.
-9-
DANIA WARZYWNE
i tradycji potrawy:
Produkt wpisany na listę produktów regionalnych w 2009 r. W Wielkopolsce placki
ziemniaczane nazywane są plyndzami. Słowo to pochodzi z gwary poznańskiej
i oznacza nie tylko potrawę, ale używane jest w powiedzeniach potocznych.
Placki ziemniaczane są popularną i często podawaną potrawą. Przepis
tradycyjny przechodził wśród gospodyń wiejskich z pokolenia na pokolenie.
W powiatach, które kiedyś należały do zaboru rosyjskiego, jadają plyndze
z przesmażaną cebulą. Wówczas do utartych ziemniaków dodajemy posiekaną
cebulę, uprzednio uduszoną w smalcu.
i tradycji potrawy:
W XIX wieku w Wielkopolsce wielką karierę zaczął robić ziemniak, z którego
przyrządzano wiele potraw. Jedną z podstawowych potraw ziemniaczanych
na terenie Wielkopolski były kluski wykonywane na wiele różnych sposobów,
każdy ich rodzaj miał swoją odrębną nazwę, a niektóre były popularne tylko
w niektórych częściach regionu. Kluchy zwane też kulankami czy nagusami
to kluski z utartych surowych ziemniaków (pyr, kartofli) bez dodatku mąki
Kapusta zasmażana:
Składniki:
- 1 kg kapusty kiszonej, - 20 dag cebuli,
- 15 dag marchewki, - 1 łyżeczka kminku ( niekoniecznie),
- 2-3 liście laurowe, - 2-3 ziarnka ziela angielskiego,
- 3 łyżeczki mąki, - 15 dag smalcu,
- 20-25 dag boczku surowego,
- Sól, pieprz do smaku.
Przepis na przygotowanie potrawy-składniki i sposób wykonania,
proporcje: (5 porcji)
Składniki:
- 2 kg ziemniaków, - 2 jaja , - 10 łyżek mąki pszennej, -sól.
Kapustę wypłukać pokroić drobno, zalać wodą i zagotować. Spróbować czy
kapusta jest odpowiednio kwaśna. Jeżeli smak jest bardzo kwaśny odlewać wodę
tyle razy, aby uzyskać dobry smak. Można odcisnąć sok z kapusty, zostawić go
żeby ewentualnie dokwasić na końcu gotowania. Odcedzoną kapustę gotujemy
wraz z boczkiem zielem i listkiem. Marchew obieramy i ścieramy na tarce
o grubych oczkach, cebulę drobno kroimy i podsmażamy na części smalcu
wraz z marchewką. Wkładamy do gotującej się kapusty i dalej gotujemy do
miękkości. Roztapiamy resztę tłuszczu wsypujemy mąkę i mieszamy, aby
uzyskać zasmażkę. Płynną zasmażkę łączymy z kapustą podgrzewamy do
zagotowania, doprawiamy solą i pieprzem oraz kminkiem według uznania.
Ziemniaki obrać, umyć i zetrzeć na tarce o małych otworach. Sok lekko
odcedzić. Ziemniaki połączyć z mąką, jajami wymieszać i doprawić do smaku.
Małe porcje ciasta wrzucać łyżką do wrzącej osolonej wody. Gotować ok.5 min.
Drobno pokrojoną słoninę, boczek stopić i podsmażyć z posiekaną cebulą.
Ugotować kluski odcedzić, ułożyć na półmisku i polać tłuszczem.
Weronika Sobczak,
uczennica Zespołu Szkół Ekonomicznych w Słupcy
ul. Powstańców Wielkopolskich 22, 62-400 Słupca
-11-
DANIA WARZYWNE
DANIAMIĘSA
WARZYWNE
„ Szare kluchy ze skrzeczkami
i zasmażaną kapustą kiszoną”
„Szare kluchy”
DANIA WARZYWNE
Ziemniaki zetrzeć na miazgę i odcisnąć. Dodać jajka, mąkę, kartoflankę i sól.
Wymieszać. Formować kluski (łyżką z np. pokrywki) na gotująca wodę. Gotować
ok.15 min (kluski wypłyną).Odcedzić i lekko przepłukać zimną wodą. Podawać
z zasmażaną kapustą i kompotem z dyni.
Składniki:
-1 kg obranych ziemniaków,
- 30 dag maki pszennej,
- 2 jajka,
- 2 łyżeczki kartoflanki,
- sól.
Przepis: Stefania Suli
ul. Strzałkowska 10, 62-430 Powidz
Emerytka całe życie mieszkająca na wsi.
-13-
DANIA WARZYWNE
i tradycji potrawy:
Szare kluchy, były też dodatkiem do innych potraw jak np. zupy. Jeszcze
w latach 50-tych XX wieku. Potrawa sporządzana przez mamę Pani Stefani.
i tradycji potrawy:
Każdy region Polski cieszy się swoimi charakterystycznymi kulinarnymi
specjałami.
Również Wielkopolska oprócz swojej długiej historii zachowała odrębność
w kwestii spożywanych potraw. Dieta opierała się tu na ziemniakach i mące,
a w mniejszym stopniu na mięsie. Popularny w powiecie Słupeckim pyry stały
się składnikiem wielu dań, a sam region leżący nad Wartą żartobliwie określa
się mianem Pyrlandii. Popularną potrawą jest również pasztet z gęsi.
Kapuśniaczek z kwaszonej kapusty
Składniki:
- 500 g kiszonej kapusty, - 500g ziemniaków,
- 1 marchewka, - 1 łyżka natki pietruszki,
- 500g kości z karkówki, - 100g selera,
- 200g wędzonego boczku, - 1 cebula,
- 2 łyżki mąki, - 3 litry wody, - 2 liście laurowe,
- 2 ziarna ziela angielskiego, - sól, pieprz, maggi.
Kapuśniak z kwaszonej kapusty. Kości umyć, włożyć do garnka, zalać wodą
i gotować wywar na małym ogniu zdejmując powstałe burzyny. Kapustę
gotować w drugim naczyniu. Gdy mięso na kościach jest prawie dodać
pokrojone w kostkę ziemniaki, starte na tarce warzywa, liście laurowe i ziele
angielskie. Po około 5 minut doprawić do smaku solą, pieprzem i maggi.
Dodać ugotowaną kapustę. Na koniec boczek pokroić w kostkę podsmażyć,
dodać również pokrojoną cebulę i dalej podsmażać do uzyskania przez cebulę
złotego koloru. Skwarki z cebulką zgarnąć do zupy a na wytopionym tłuszczu
zrobić z mąki zasmażkę, którą zagęszczamy zupę. Po dodaniu zasmażki
kapuśniak zagotowujemy. Kości możemy obrać i mięso wrzucić do zupy.
Dziady na pyrach:
Składniki:
- 0,5 kg ziemniaków, - mąka pszenna, - olej do smażenia, - sól, - boczek, - cebula.
Dziady na pyrach - ziemniaki obrać i ugotować w lekko osolonej wodzie.
Wystudzić i utłuc tłuczkiem do ziemniaków. Z masy ziemniaczek i mąki
wyrobić ciasto. Mąkę dodawać stopniowo aż ciasto przestanie lepić się do
rąk. Formować kluski na kształt kotletów mielonych i smażyć na rozgrzanym
tłuszczu z obu stron na złoty kolor. Podawać z przysmażonym boczkiem
i cebulką.
Przepis: Violetta Graczyk
Batorego 1 62-400 Słupca, [email protected], tel. 697 997 891
-15-
DANIA WARZYWNE
DANIA WARZYWNE
„Dziady na pyrach
i kapuśniaczek z kwaszonej kapusty”
„Jarmuż ”
DANIA WARZYWNE
Przepis: Klub Seniora ,,Radość” działający przy Gminnym Ośrodku Kultury w Lądku
ul. Rynek 26, 62-406 Lądek
Klub Seniora Radość działa przy Gminnym Ośrodku Kultury w Lądku od 1993 r przez ten
okres Seniorzy na swoim koncie mają wiele występów artystycznych występowali w
wielu konkursach Przegląd i Festiwalach na terenie Powiatu Słupeckiego i Województwa
Wielkopolskiego.
W swoim repertuarze mają wiele piosenek o tematyce: ludowej, wojskowej, biesiadnej.
Spotkania klubu odbywają się w każdy wtorek w Gminnym Ośrodku Kultury w Lądku.
Świeży szpinak pokroi i sparzyć. Mrożony rozmrozić. Zalać gotująca wodą
zagotować. Ziemniaki i marchew obrać, pokroić w kostkę i ugotować do
miękkości. Kaszę gotować wg przepisu: 3 szklanki wody na 1 szklanki kaszy
lekko osolić. Ugotowany szpinak, warzywa: marchew i ziemniaki oraz kaszę
połączyć dodać skwarki (pokrojony i podsmażony na cebulce boczek
lub smalec) dokładnie wymieszać i doprawić do smaku solą i pieprzem.
Podawać z naleśnikami, plackami ziemniaczanymi lub omletem.
Składniki: (4-6 porcji)
- 3 szklanki wody,
- 0,5 kg kaszy jęczmiennej,
- 1,5-2kg świeżego szpinaku lub mrożonego,
- 4-6 ziemniaków,
-2,3 sztuki marchewek,
-20 dag boczku wędzonego lub ¼ kostki smalcu,
- 2 cebule,
- sól, pieprz do smaku,
-17-
DANIA WARZYWNE
i tradycji potrawy:
Potrawa przekazywana z pokolenia na pokolenie od wielu już lat. W latach
międzywojennych i powojennych, bardzo popularna na terenie Lądku i okolic
.W niektórych gospodarstwach domowych w okresie letnim nadal tę potrawę
można spotkać na stołach na terenie gminy Lądek. Osoby w wieku 90 lat
i więcej mówiły że w skład tej potrawy wchodziły wcześniej ( jak pamiętają)
pokrzywy które mają wiele wartości odżywczych oraz liście z buraków
cukrowych. Obecnie jarmuż gotuje się tylko ze szpinaku. Dawniej podawano
często tę potrawę osobom chorującym i wątłym albo po wyczerpującej długiej
chorobie.
„Pyrczok”
DANIA WARZYWNE
Surowe ziemniaki obrać wypłukać, zetrzeć na tarce. Ugotowane
ziemniaki zetrzeć na tarce. Połowę cebuli zetrzeć na tarce i przesmażyć
na złoty kolor na maśle. Wymieszać ze starymi ziemniakami surowymi
i gotowanymi. Doprawić solą i pieprzem do smaku. Blaszkę wysmarować
olejem dobrze wymieszać składniki i włożyć na blachę. Resztę cebuli
pokroić w talarki i rozłożyć równomiernie na wierzchu. Następnie pokroić
boczek w paski i również rozłożyć równomiernie na wierzchu. Piec
w nagrzanym piekarniku około 1 godziny w piekarniku 180-200C. Można
podawać posypany cukrem lub polany śmietaną. Wartość odżywcza:
duża zawartość potasu, fosforu oraz wapnia, zawiera witaminy z grupy CD
potrawa kaloryczna, czas przygotowania: 1,5 godziny czas pieczenia około
1 godziny.
Przepis na 1 standardową blachę.
Składniki:
- 2-2,5 kg ziemniaków,
-3-4 sztuki ziemniaków gotowanych,
-1/4 kostki masła,
-3-4 cebule,
- 6-10 łyżek mąki pszennej,
- 30 dag boczku wędzonego,
- sól, pieprz do smaku.
Przepis: Grupa młodzieżowa uczęszczająca na zajęcia kulinarne
do Gminnego Ośrodka Kultury w Lądku
ul. Rynek 26, 62-406 Lądek, tel. 63 276 35 08
-19-
DANIA WARZYWNE
i tradycji potrawy:
Przepis na tę potrawę otrzymaliśmy od Pań z Klubu Seniora ,,RADOŚĆ”
działającego przy GOK w Lądku. Była to potrawa bardzo popularna w latach
wojennych i powojennych na terenie gminy Lądek i okolic. Przepis jest
przekazywany z pokolenia na pokolenie. Smak Pyrczoka pamiętają osoby
w starszym wieku, teraz już niewiele osób go pamięta. Warto byłoby wrócić
do tradycji lokalnej aby znowu pojawiła się na naszych stołach. Seniorki
powiedziały nam, że potrawę tę bardzo często jadano w okresie jesiennozimowym ponieważ jest kaloryczna i nieco tłusta. Kiedy odbywało się ,,darcie
pierza” w okresie jesienno-zimowym, gospodynie często przegotowywały
Pyrczoka na kolację.
„Biała polewka”
ZUPY
proporcje: (5 porcji)
Składniki:
- 2 litry maślanki (jogurtu)
- 500 ml kwaśnej śmietany
- biały ser ok.400g
- 6 łyżek mąki
- duża szczypta soli
- ziemniaki
Maślankę wlewamy do garnka, solimy i podgrzewamy- dosyć często mieszając
tzw. rózgą. W kubeczku rozdrabniamy śmietanę z mąką na tzw. za klepkę. Chwilę
przed zwarzeniem maślanki wlewamy do niej za klepkę z mąki i śmietany. Gdy
,,zupa” ponownie zawrze, wyłączamy. Polewka ma konsystencję ,, zwarzonej
śmietany”. W rzadko mieszanej w trakcie gotowania mogą ,,wytrącić się” grudki
twarogu. Nie wpływa to jednak na smak zupy. Na dnie talerza układamy pokrojony
w kostkę dowolnych rozmiarów biały ser i ziemniaki. Zupę posypujemy
szczypiorkiem.
Przepis: Jan Słowiński,
uczeń Zespołu Szkół Ekonomicznych w Słupcy
ul. Powstańców Wielkopolskich 22, 62-400 Słupca,
e-mail: [email protected]
-21-
ZUPY
Krótka informacja o źródłowym pochodzeniu receptury,
tradycji potrawy:
Kuchnię chłopską przełomu XIX i XX wieku charakteryzuje ukierunkowanie na
rolnictwo. Hodowla zwierząt była wtedy mniej powszechna niż uprawa roli.
W związku z tym główne składniki potraw pochodziły z płodów ziemi,
-na której chłopi pracowali. Jadano często trzy, a w okresie wiosenno-letnim –
cztery razy dziennie – jednak jadłospisu nie urozmaicano nadmiernie. Gospodynie
przygotowywały potrawy rano. Potem te dania jedzono przez cały dzień, ponieważ
nie było już później czasu na przyrządzanie nowej strawy.
Najważniejszy produkt żywieniowy stanowiły zboża. Z części zebranego zboża
wytwarzano w młynach lub na żarnach ręcznych mąkę, którą przechowywano
w lnianych workach. Druga część zboża była z kolei przechowywana
w spichlerzach, a następnie wykorzystywana pod zasiew. Mąka w kuchni
służyła najczęściej do przygotowania potraw w postaci polewek i bryi.
Polewki gotowano z mąki sypanej na wodę lub mleko, często też nawet na
maślankę lub serwatkę. Polewka z serwatki była znana również w innych
regionach Polski pod różnymi nazwami (jucha, słoducha, brzęczka, biały żur,
barszcz). Polewki kwaśne sporządzano na zakwasie z kiszonej kapusty – tzw.
kwaśnica lub kapuśnica. Popularny żur przygotowywano z zakiszonej mąki
żytniej, jęczmiennej lub owsianej i nazywano go po prostu barszczem.
„Czarnina z kluskami na pyrach”
i tradycji potrawy:
Czarnina w naszym regionie gotowały gospodynie wiejskie od dziesiątki lat
temu. Hodowały kaczki co wiązało się z przetwarzaniem ich na różne potrawy
między innymi czarninę.
Gotujemy wywar z warzyw i zaprawiamy go mąką wcześniej rozprowadzoną
w krwi.
Kluski -trzemy ziemniaki na drobnej tarce, odsączamy, solimy dodajemy mąkę
i kładziemy na gotującej wodzie.
ZUPY
Przepis: Iwona Grzybowska Koło Gospodyń Wiejskich w Woli Koszuckiej
Wola Koszucka 27, 62-406 Lądek
Koło Gospodyń Wiejskich w Woli Koszuckiej działa od 3 stycznia 1958 roku.
Widnieją zapiski o organizowanych przez kobiety kursach kroju i szycia oraz gotowania. 18 lutego 1960
roku zakupiono pierwszą szatkownicę do kapusty, a 07 lipca 1961 roku przyrządy do malowania.
Członkinie Koła dwukrotnie składały się na rozbudowę miejskiej remizy, wpłacały także na Fundusz
Budowy Szkół. Na przełomie lat 70-80 zakupiły naczynia do remizy, które dzięki dbałości gospodyń
przetrwały do dziś. Obecny zarząd organizuje różne imprezy integracyjne, min. Dzień Dziecka, Jasełka,
Dożynki czy Dzień Matki.
ZUPY
Składniki:
- 1 kaczka,
- 1 marchewka,
- 1 pietruszka,
- seler,
- por,
- buraczki,
- sól,
- majeranek,
- krew z kaczki.
-23-
„Rolada wielkopolska”
DANIA MIĘSNE
Filet z kurczaka rozbijamy, przyprawiamy solą i pieprzem. Mięso mielone
doprawiamy przyprawami, dodajemy 2 łyżki ketchupu. Filet dzielimy na
dwie części. Na pierwszą część kładziemy mięso mielone, na to marchewkę
( surową), na drugą część szpinak i mięso mielone. Tak przygotowane mięso
zwijamy w kształt rolady i zawijamy w folię aluminiową. Pieczemy 45 minut
w temperaturze 180 stopni C.
proporcje:
Składniki:
- 2 sztuki średni filet z kurczaka,
- 0,5 kg mięso mielone (filet z kurczaka),
- 1 marchewka (średnia),
- 20 dag mrożonego szpinaku,
- 2 łyżki pikantnego ketchupu,
- sól, pieprz, wegetta.
Przepis: ,,Koło Kobiet z Klasą” przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Sługocinie
Sługocin 47,62-406 Lądek, tel. 663 835 823
Koło Kobiet z Klasą działa przy Ochotniczej Straży Pożarnej w Sługocinie od 2010 r. W skład organizacji wchodzą
panie, które są członkami straży. Pracują społecznie na rzecz rozwoju wsi Sługocin. Celem głównym koła jest
kultywowanie tradycji wsi, aktywowanie młodzieży, osób starszych i innych mieszkańców wsi do współdziałania
i rozwijania kontaktów międzyludzkich. Przez cały rok aktywnie kobiety z klasą współpracują z Orkiestrą OSP
Sługocin, a także z sołectwem wsi Sługocin, GOK Lądek, placówkami oświatowymi angażują się w ich pracę pod
kątem organizacyjnym. Ponad to organizują wiele imprez okolicznościowych (obejmujących tereny wsi Sługocin
i okolic) są to festyny rodzinne corocznie w lipcu oraz we wrześniu tzw. ,,Sługocińska Pyra”, ,,Dzień Strażaka”, Dzień
Kobiet i Dzieci, Andrzejki, Potupajka dla starszych, warsztaty kulinarne i inne.
-25-
DANIA MIĘSNE
i tradycji potrawy:
Receptura dania oparta jest na bazie przepisu autorek. Potrawa była
przygotowywana przez babcie i mamy Pań z Koła Kobiet z Klasą. Jest popularna
w wsi Sługocin, a przepis jest dosyć prosty, przez co może być wiele wykonań
tego dania. Chociaż można doszukać się podobnych potraw w Regionalnej
Kuchni Polskiej Wielkopolska Marty Orłowskiej.
„Gołąbki z mięsem”
MIĘSA
DANIA
MIĘSNE
Liście kapusty umyć, obgotować wrzucając na kilka minut do wrzącej,
osolonej wody. Mięso mielone połączyć z cebulą, jajkiem i ugotowanym
ryżem. Przyprawić solą i pieprzem. Przygotowane nadzienie ułożyć
na liściach kapusty, zakładać boki liści do środka, zwinąć ściśle. Tak
przygotowane gołąbki ułożyć w garnku. Podlać tłuszczem. Dusić na
wolnym ogniu do miękkości. Do sosu dodać koncentrat pomidorowy,
trochę soli, pieprz i ostre papryki.
proporcje:
Składniki:
- 8 dużych liści kapusty,
- 30 dag mielonego mięsa,
- 25 dag ryżu,
- 3 cebule,
- 2 łyżki tłuszczu,
- 1 jajko,
- sól, pieprz,
- 2 łyżki koncentratu pomidorowego,
- cukier,
- ostra papryka w proszku.
Przepis: Sołectwo 85 Wsi Sługocin
W skład przedstawicieli Sołectwa Wsi Sługocin wchodzi duża grupa osób zaangażowanych w rozwój
wsi Sługocin. Osoby te intensywnie współpracują z OSP Sługocin oraz z ,,Kobietami z Klasą” przy OSP
w zakresie kultywowania tradycji rodzinnych oraz motywowania do działań powodujących rozwój
wsi Sługocin. Dzięki pracy społecznej Rady Sołeckiej i Sołtysa wsi sołectwo może ożywić swój region
poprzez spotkania okolicznościowe wspólne biesiady, warsztaty kulinarne.
-27-
DANIA MIĘSNE
i tradycji potrawy:
Receptura gołąbków z mięsem oparta jest na własnych przepisach
i obserwacji, jak również przekazywana w zapiskach rodzinnych. Gołąbki
uważane są za danie kuchni wielkopolskiej, przepisy można spotkać m.in.
w Kuchni regionalnej wczoraj i dziś autorstwa Biruty Markuza-Branieckiej
z roku 1978.
„Gęś po zagórowsku”
i tradycji potrawy:
DANIA MIĘSNE
Zagórów od wieków związany był z hodowlą gęsi, wraz z rozwojem miasta
rosła liczba gęślarzy, a co za tym idzie urozmaicano sztukę kulinarną. Podstawa
to ekologiczna naturalna hodowla, która ma smak mięsa do tego najlepsze
przyprawy i zioła. To wszystko powoduje, że ,,Gęś po zagórowsku” pozostawia
na próbujących ją niezatarte wrażenie.
proporcje:
Składniki:
- 1 Gęś która po zagórowskich łąkach nadwarciańskich chodziła
i zieloną trawkę skubała.
Przyprawy według uznania:
- sól, pieprz,
- majeranek,
- papryka,
- rozmaryn i inne zioła.
- 1 paczka kaszy,
- 1kg mięsa wieprzowego.
Przepis: Magdaleny, Przemysława Waszak
ul. Berdychów 20A, 62-410 Zagórów e-mail: [email protected] tel.505 630 385
Państwo Waszak prowadzą rodzinną firmę gastronomiczną.
-29-
DANIA MIĘSNE
Potrzebujemy jedną gęś, która po zagórowskich łąkach nadwarciańskich
chodziła i zieloną trawkę skubała. Gąskę należy wy filetować a następnie
natrzeć solą, pieprzem, majerankiem, papryką, rozmarynem i innymi ziołami.
Odstawiamy w chłodne miejsce, a w tym czasie przygotowujemy farsz
z kaszy, podrobów gęsich i odrobiny mięsa wieprzowego. Całość doprawiamy
przyprawami jak wyżej. Następnie nadziewamy gęś farszem zaszywamy
i wstawiamy do rozgrzanego piekarnika. Pieczemy przez około 2-3 godz.
(w zależności od wagi).Podajemy z pyzami i gruszkami.
„Bigos rycerski”
Do duszonej kapusty kiszonej dodajemy różne gatunki mięsa, suszone owoce,
grzyby oraz zioła i przyprawy. Całość dusimy na wolnym ogniu, aż do uzyskania
optymalnej konsystencji i smaku potrawy.
DANIA MIĘSNE
DANIA MIĘSNE
i tradycji potrawy:
Staropolska potrawa z kwaszonej kapusty wraz z dużą ilością różnorakiego
mięsiwa. Wytwarzany wg dawnej receptury z użyciem m.in. owoców, miodów,
ziół i przypraw.
Składniki:
- 1,5 kg kwaszonej kapusty,
- 1 pętko kiełbasy zwyczajnej, pokrojone w plasterki,
- 250 g wołowiny bez kości, pokrojonej w kostkę,
- 250 g cielęciny, pokrojonej w kostkę,
- 100 g boczku, pokrojonego w kostkę - suszone owoce,
- ½ garści suszonych grzybów,
- 2 liście laurowe
- 3 ziarnka ziela angielskiego,
- 1 łyżka kminku,
- 1 łyżeczka majeranku,
- sól i pieprz do smaku
Przepis: Gospodarstwo Gościnne ,,Rycerska Stanica” Beata Nowotnik -Stachurska
Korwin 33,62-400 Słupca email: [email protected] tel .601188341
Pani Beata Nowotnik-Stachurska prowadzi gospodarstwo nawiązujące do dziedzictwa kulturowego,
w którym szczególną uwagę zwraca na tradycyjną kuchnię staropolską.
-31-
„Miodowe roladki z kurczaka
z pieczonymi pierogami i sosem serowym”
DANIA MIĘSNE
Przepis: Donata Imbiorowicz ( Gospodarstwo Rolne Michał Imbiorowicz)
Przybrodzin 2, 62-430 Powidz, e-mail: [email protected], tel. 721 002 707
Pani Donata prowadzi razem z mężem gospodarstwo rolne i manufakturę
miodu pitnego-przedsiębiorstwo ,,Miodosytnia”. Wszystkie formy działalności wiążą się z miodem.
Sos:
- 250 ml śmietany 30%, - 50g sera smażonego, - 50 g sera edamskiego,
- 50g sera gorgonzola (opcjonalnie), - 1 mała cebula, - ząbek czosnku,
W letnim mleku rozpuść łyżeczkę miodu rzepakowego (wymagany jest właśnie ten,
ze względu na kolor), wykrusz drożdże i odstaw do wyrośnięcia. Piersi z kurczaka
umyj, następnie długim, ostrym nożem pokroić na cienkie filety, które delikatnie rozbij
tłuczkiem. Jedną stronę filetów posmaruj miodem faceliowym, drugą przypraw solą
i pieprzem. Marchewkę obierz, pokrój na małe, prostopadłościenne słupki, które potem
podgotuj do miękkości. Drożdżowy rozczyn przelej do większej miski, dodaj mąkę,
jajko i olej. Delikatnie przemieszaj i pozostaw do dalszego wyrośnięcia. Miękkie słupki
marchewki połóż na filety od strony posmarowanej miodem i owiń je całkowicie.
Ruloniki połóż na rozgrzaną patelnię z tłuszczem, obsmaż na złocisto z każdej strony.
Na koniec dolej kieliszek miodu pitnego i trzymaj na ogniu aż do odparowania, obracając ruloniki z filetów. Przygotuj farsz do pierogów-pokroić paprykę i szynkę na małe
kosteczki, wymieszaj w misce, dodaj odsączoną kukurydzę. Ciasto wyrób na stolnicy,
rozwałkuj, wykrawaj koła za pomocą np. miseczki - ważne, aby ich średnia wynosiła
min.8cm. Nałóż farsz, zlep pierogi i wstaw do piekarnika na ok.10 min w 180-200 stopni C.
Do rondelka wlej śmietanę, w krusz sery, dodaj posiekany czosnek i cebulę oraz
przyprawy. Sos trzymaj na ogniu aż do momentu rozpuszczenia się kawałków sera,
ale uważaj aby się nie zagotował. Przelej do małych miseczek. Roladki z filetów przełóż
na talerz, pokroić w plastry. Ułóż na talerzu razem z upieczonymi pierogami.
Składniki (Porcja dla 4 osób):
Roladki:
- 3 piersi z kurczaka,- 1 łyżeczka miodu faceliowego od Imbiorowiczów,
- 1 duża marchewka, - 1 kieliszek miodu pitnego od Imbiorowiczów,
Pierogi:
- 75g drożdży, - 1 szklanka letniego mleka,
- 1 łyżeczka miodu rzepakowego od Imbiorowiczów,
- 600g mąki, - 3 jajka, - 3 łyżeczki oleju.
Farsz do pierogów:
- puszka kukurydzy, -1 mała czerwona papryka, -20 dag szynki wędzonej,
-33-
DANIA MIĘSNE
i tradycji potrawy:
Miodowa tradycja w regionie jest zakorzeniona od kilkudziesięciu lat, tak również
ma to miejsce w rodzinie Imbiorowiczów - mąż Pani Donaty należy do czwartego
pokolenia pszczelarzy i współdziała w Powidzkim Kole Pszczelarzy założonym 18
marca 1962 r. Rodziny członków koła kultywowały miód nie tylko jako składnik pysznej
kanapki na śniadanie, ale wykorzystywały go do pieczenia znakomitych pierników,
ciast i tortów. Z przekazów ustnych udało się uzyskać przepisy m.in. na kaczkę
w miodowym sosie czy piersi kurczaka zawijane z miodem-ten przepis jest
odtwarzany przez Panią Donatę uzupełniony z pieczonymi pierogami z ciasta
drożdżowego, które w swoim składzie też ma ten złoty pszczeli produkt.
„Pasztet z gęsi ”
DANIA MIĘSNE
Pasztet z gęsi – gęś ugotować z warzywami, zielem angielskim, i warzywami.
Na patelnie wrzucamy pokrojony boczek, cebulę i zasmażamy. Wątróbkę
moczymy w mleku ok. 2 godzin. Dodajemy obrane mięso warzywa
i wymoczoną wątróbkę i dusimy ok. 15 minut. Gady ostygnie wszystko mielimy
2 razy z wymoczoną bułką. Wyrabiamy, dodając żółtko, ubitą piane z jajek
i przyprawy. Masą wypełniamy natłuszczoną formę. Pieczemy 40 minut
w temperaturze 180 stopni.dodać również pokrojoną cebulę i dalej podsmażać
do uzyskania przez cebulę złotego koloru. Skwarki z cebulką zgarnąć do zupy
a na wytopionym tłuszczu zrobić z mąki zasmażkę, którą zagęszczamy zupę.
Po dodaniu zasmażki kapuśniak zagotowujemy. Kości możemy obrać i mięso
wrzucić do zupy.
Składniki:
- 1 kilo gęsi,
- ½ boczku,
- 40 dag wątróbki,
- ½ czerstwej bułki,
- liść laurowy,
- ziele angielskie,
- gałka muszkatołowa,
- majeranek,
- warzywa,
- cebula,
- sól, pieprz,
- 4 jajka.
Przepis: Stefan Ostynowicz
Batorego 1 62-400 Słupca, [email protected],
tel. 697 997 891
-35-
DANIA MIĘSNE
i tradycji potrawy:
Również Wielkopolska oprócz swojej długiej historii zachowała odrębność
w kwestii spożywanych potraw. Dieta opierała się tu na ziemniakach i mące,
a w mniejszym stopniu na mięsie. Popularny w powiecie Słupeckim pyry stały
się składnikiem wielu dań, a sam region leżący nad Wartą żartobliwie określa
się mianem Pyrlandii. Popularną potrawą jest również pasztet z gęsi.
„Karkówka po gospodarsku”
Przepis: Koło Aktywnych Pań w Ciążeniu
Plac zamkowy 3,62-406 Lądek
Koło reprezentować będzie Dobromiła Głowala, która na co dzień pracuje w kuchni jako kucharka.
Gotowanie to jej pasja gotuje z sercem, śledzi wszelkie nowinki kulinarne. Przygotowuje potrawy
na rożnego rodzaju imprezy okolicznościowe (andrzejki, sylwestry, komunie, bale karnawałowe
itp.) Brala udział w konkursie kulinarnym na najlepsza potrawę wigilijna, przygotowała ,,Śledzia pod
Pierzynka” za potrawę tą otrzymała mikser wielofunkcyjny. Wszystkie potrawy które przygotowuje
są bardzo smaczne i godne polecenie.
Koło aktywnych pań powstało w kwietniu 2011 roku. Koło zajmuje się organizowaniem różnego
rodzaju imprez okolicznościowych, takich jak Wianki w Ciążeniu (Noc Świętojańska), spotkanie
Wigilijne ze Świętym Mikołajem dla dzieci, bale karnawałowe, bale andrzejkowe, rajdy rowerowe,
wycieczki krajoznawcze
Karkówkę kroimy w plastry sypiemy przyprawy dodajemy sos sojowy
i odstawiamy na 4 godz.
Karkówkę obtaczamy w mące pieczemy z dwóch stron na oleju. Pieczarki
i cebule smażymy na maśle aż wyparuje woda. Robimy zalewę z ketchupu
przecieru sosu sojowego i cukru. Karkówkę układamy w naczyniu
żaroodpornym następnie pieczarki zalewę i paprykę w kostkę układamy na
wierzchu. Pieczemy 1,5 h w 200 C.
Składniki:
- 1,5 kg karkówki,
-1 kg pieczarek,
- 4 cebule,
- 3 łyżeczki sosu sojowego,
- zioła prowansalskie,
- vegeta, sól,
- pieprz,
- 1 łyżeczka cukru,
- 5 łyżeczek koncentratu pomidorowego,
- 4 łyżeczki ketchupu,
- 1 kieliszek czerwonego wina,
- 4 czerwone papryczki,
- 4 łyżeczki masła,
- 10 łyżeczek wody.
-37-
DANIA MIĘSNE
DANIA MIĘSNE
i tradycji potrawy:
Przepis przekazywany z pokolenia na pokolenie.
„Sielawa wędzona
z Jeziora powidzkiego”
Rybę umyć i osuszyć papierowym ręcznikiem. Rybę moczyć przez całą noc
w solance z soli kamiennej. Następnie wstawić do pieca lub wędzarni, wędząc
tradycyjnie na drzewie olchowym.
RYBY
RYBY
i tradycji potrawy:
Receptura przekazywana z pokolenia na pokolenie przez dziadka państwa
Rurek. Pochodzenie potrawy to przede wszystkim tereny jeziora Powidzkiego.
Składniki:
- sielawa z jeziora powidzkiego,
- 2-3 kg soli kamiennej,
Przepis: Henryka Rurek
ul. Baldwina 7, 62-430 Powidz
Pani Henryka wraz z mężem prowadzą od kilku lat sprzedaż ryb wędzonych.
-39-
„Tort śmietanowy”
i tradycji potrawy:
Przepis pochodzi z źródeł rodzinnych, przekazywany z pokolenia na
pokolenie. Pani Michalina przepis otrzymała od swojej babci.
SŁODKOŚCI
Składniki:
Biszkopt:
- 6 jaj,
- 6 łyżeczek mąki,
- 6 łyżeczek cukru,
- mała łyżeczka proszku do pieczenia.
Jajka wbić z cukrem, dodać proszek do pieczenia, następnie mąkę i wymieszać.
Delikatnie wstawić do piekarnika na 40 minut 180 stopni.
Masa śmietankowa:
- 1 litr śmietany 30% ,
- 4 łyżeczki żelatyny,
-2 łyżeczki cukru pudru.
Przepis: Michalina Jarzyńska
Kochowo 16 A, 62-400 Słupca
Pani Michalina Jarzyńska posiada gospodarstwo agroturystyczne nad jeziorem powidzkim.
-41-
SŁODKOŚCI
Ubić śmietanę pod koniec dodać cukier puder, żelatynę zalać niewielką
ilością gorącej wody i dobrze wymieszać jeszcze ciepłą wlać do śmietany.
Tort przekroić na płaty i nasączyć ponczem a następnie posmarować czarną
porzeczką a na to śmietana tak postępować z każdą warstwą. Następnie ubrać
owocami lub jak kto lubi.
„Ciasto sernik”
SŁODKOŚCI
Ser mieszamy, ukręcamy z miękkim masłem i żółtkami i cukrem.(Pieczemy na
spodzie kruchym lub biszkoptowym). Białka ubijamy na sztywno ze szczyptą
soli. Delikatnie mieszamy z masą serową. Pieczemy około 1 godziny do ze
złocenia ( 1h 10 minut) w temperaturze 180 stopni.
SŁODKOŚCI
Krótka informacja o źródłach pochodzenia receptury i tradycji
potrawy:
Przepis otrzymany od mamy. To stary rodzinny przepis mówiono na niego
,,Matematyczny”- jest prosty do przeliczenia na większe ilości twarogu. Pani
Danuta mieszkając już w Lądku zaczęła go piec z twarogu podchodzącego
z mleczarni w Strzałkowie. Różnica jest wyrazista - oczywiście z korzyścią dla
smaku i wyglądu ciasta.
Składniki:
- 1 kg sera twarogowego (półtłusty, śmietankowy),
- 10 jaj,
- kostka masła,
- niepełna, ¾ szklanki cukru,
- budyń śmietankowy,
sok z cytryny opcjonalnie,
- 0,5 szklanki rodzynek sułtanek.
Przepis: Danuta Orchowska
ul. Pyzderska 48, 62-406 Lądek
Pasjonatka i amatorka cukiernictwa. Prowadząca gospodarstwo domowe.
Już od najmłodszych lat piecząca słodkości.
-43-
„ Babka poznańska
z konfiturą malinową”
SŁODKOŚCI
Przepis: Monika Bartoszczak,
uczennica Zespołu Szkół Ekonomicznych w Słupcy,
ul. Powstańców Wielkopolskich 22, 62-400 Słupca.
-45-
SŁODKOŚCI
Przesianą mąkę, proszek do pieczenia, jaja, cukier, sok z cytryny dobrze
wymieszać. Wlać roztopione i przestudzone masło. Całość bardzo staranie
utrzeć. Na końcu dodać skórkę otartą z cytryny. Całość przełożyć do
formy wysmarować tłuszczem i wysypanej tartą bułką. Piec ok. 1 godz.
w temperaturze 180 stopni.
proporcje:
Składniki:
- 270 g mąki ziemniaczanej,
- 75g mąki pszennej,
- 1 kostka masła ( 200 g),
- 4 jajka,
- 335 g cukru,
- 4 łyżeczki proszku do pieczenia,
- sok i skórka z ½ cytryny,
- tłuszcz oraz bułka tarta do formy
DANIA WARZYWNE
DANIA MIĘSNE
Golasy.................................................................................................. 5
Rolada wielkopolska......................................................................... 25
Placki ziemniaczane............................................................................ 7
Gołąbki z mięsem............................................................................. 27
Placki ziemniaczane............................................................................9
Gęś po zagórowsku...........................................................................29
Szare kluchy ze skrzeczkami
i zasmażaną kapustą kiszoną............................................................. 11
Bigos rycerski......................................................................................31
Miodowe roladki z kurczaka
z pieczonymi pierogami i sosem serowym...................................... 33
Dziady na pyrach...............................................................................15
Pasztet z gęsi...................................................................................... 35
Jarmuż.................................................................................................17
Karkówka po gospodarsku............................................................... 37
Pyrczok.............................................................................................. 19
RYBY
ZUPY
Smaki Regionu
Folder poświęcony smakom kuchni regionalnej z terenu gmin: Lądek, Zagórów, Słupca, Strzałkowo, Powidz.
Sielawa wędzona z Jeziora powidzkiego.........................................39
Biała polewka.....................................................................................21
SŁODKOŚCI
Czarnia z kluskami na pyrach........................................................... 23
Tort śmietanowy.................................................................................41
redakcja: Stowarzyszenie „Unia Nadwarciańska”
Ciasto sernik...................................................................................... 43
wydawca: Stowarzyszenie „Unia Nadwarciańska”, ul. Poznańska 20, 62-400 Słupca
Babka poznańska z konfiturą malinową........................................... 45
tel. 63 24 100 73, www.unianadwarcianska.pl, e-mial:[email protected]
skład i druk: Leon Studio, pl. Niepodległości 1, 62-510 Konin, www.leonstudio.pl
zdjęcia: Milena Łyczak, Leon Studio
© Wszelkie prawa zastrzeżone
-47-
SPIS TREŚCI
Szare kluchy........................................................................................13
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie
Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej, Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)
oraz budżetu państwa w ramach działania 4.31 Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania (LGD), nabywanie umiejętności i aktywizacja PROW 2007-2013
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

smaki regionu - Unia Nadwarciańska

Transkrypt

Podobne dokumenty