Program koła teatralnego - SP 3 Myszków

Program koła teatralnego
„TRÓJECZKA”
TYTUŁ PROGRAMU:
„WYCHOWUJĘ PRZEZ TEATR”
Autor: Renata Cholewka - nauczyciel języka polskiego w Szkole Podstawowej
z Oddziałami Integracyjnymi nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Myszkowie
1
SPIS TREŚCI
Wstęp ......................................................................................................... 3
Uwagi o realizacji ...................................................................................... 4
Cele ........................................................................................................... 4
Sposoby osiągania celów ........................................................................ 7
Treści programowe – omawiane zagadnienia........................................... 8
Ewaluacja …............................................................................................ 10
Bibliografia................................................................................................13
2
I.
Wstęp
Jednym z najważniejszych zadań szkoły jest wszechstronny rozwój osobowości
młodego człowieka. Aktywność twórcza dziecka jest przede wszystkim oparta na jego
własnych pomysłach i zawsze powinna być podejmowana chętnie i z zadowoleniem. Jej
wynikiem jest stworzenie lub odkrycie przez dziecko czegoś jeszcze nieznanego i zarazem
pożytecznego.
Zabawa w teatr jest naturalną skłonnością każdego dziecka, które lubi przebierać się,
odgrywać kogoś innego. Zajęcia koła teatralnego pozwalają na rozwój autentycznych
skłonności człowieka, realizację pasji nauczyciela i uczniów, budowanie poczucia własnej
wartości zarówno ucznia, jak i nauczyciela. Pozwalają one na wychowanie świadomego
widza teatralnego, który odczuwa potrzebę kontaktu z teatrem, z wysoką kulturą; reaguje
na piękno żywego słowa, precyzję ruchu, gest, barwę, światło, muzykę.
Każda szkoła posiada bogaty w uroczystości i akademie roczny kalendarz pracy.
Przygotowanie nawet najmniejszej uroczystości szkolnej wymaga wielu działań, czasu
i inwencji, ale daje też dużo satysfakcji autorom i wykonawcom. Zaangażowani do tego
typu prac uczniowie nabywają bardzo ważne umiejętności: poszukiwania, planowania,
odpowiedzialności,
krytycznego
spojrzenia
na
własną
pracę.
Przygotowanie
i przedstawienie szerszej publiczności programu artystycznego można nazwać
wychowaniem literackim, interesującym spotkaniem nadawcy i odbiorcy. To właśnie teatr
szkolny ubarwia codzienną pracę, ale także rozbudza zainteresowania. W czasach
telewizji, komputerów i Internetu pozwala zatrzymać się, by odkryć i dać szansę młodym
talentom.
Praca nad przedstawieniem to okazja do wielokierunkowego rozwoju intelektualnego
i emocjonalnego. Wcielanie się w inną postać zmusza do spojrzenia na świat oczami tej
postaci, do wyobrażenia sobie cudzych myśli i motywów postępowania. Sprzyja także
rozładowaniu u dzieci napięć psychicznych, przezwyciężeniu lęku przed publicznym
występem, nieśmiałości i braku wiary we własne siły. Fikcyjna sytuacja teatralna wpływa
pobudzająco na wyobraźnię i rozwija osobowość człowieka. Występy dzieci to mądra
i pożyteczna zabawa, stanowią one doskonałą formę samorealizacji zainteresowań
i różnorodnych uzdolnień dziecka.
3
II. Uwagi o realizacji programu
Program będzie realizowany w roku szkolnym 2013/2014 ( z możliwością kontynuacji
w następnych latach) w szkole podstawowej (klasy IV – VI). Zajęcia będą odbywać się raz
w tygodniu ( 1 godzina lekcyjna), w razie potrzeby co dwa tygodnie – 2 godziny. Wiadomości
teoretyczne uczniowie będą poznawać poprzez wykład, pogadankę dydaktyczną oraz aktywne
metody nauczania i pracę w grupach. Ilustracją omawianych zagadnień będą – pokazywane
podczas zajęć - wybrane sceny widowisk teatralnych, przedstawienia oglądane w teatrze
i Miejskim Domu Kultury oraz przedstawienia samodzielnie przygotowane przez uczniów.
III. Cele
CELE OGÓLNE PROGRAMU
•
W zakresie integracji – rozpoznanie zespołu i integracja grupy teatralnej.
•
W zakresie wiedzy – zdobycie ogólnych wiadomości i zrozumienie pojęć związanych
z dziedziną teatru i edukacji medialnej.
•
W zakresie rozwijania osobowości - wzbogacenie osobowości ucznia, wspieranie jego
rozwoju oraz kształtowanie jego wrażliwości, wyobraźni i poczucia estetyki, rozwój
zainteresowań.
•
W zakresie doskonalenia warsztatu – rozwijanie umiejętności, które umożliwią
uczniom amatorską działalność teatralną (wejście w role, wyrażanie uczuć, kultura
żywego słowa, współpraca w grupie).
Cele szczegółowe:
CELE EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZE
W zakresie integracji grupy:
•
rozwijanie umiejętności efektywnego współdziałania w zespole i pracy w kole
teatralnym,
•
nabywanie umiejętności porozumiewania się w różnych sytuacjach z zamierzonym
skutkiem (np. w momentach stresu, tremy, występu publicznego…),
•
umiejętność
rozwiązywania
negocjacyjnego
problemów
w
twórczy
sposób,
przyswajanie
rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych (realizacja
treści programowych koła teatralnego na godzinie z wychowawcą),
4
•
rozpoznawanie zainteresowań i potrzeb kulturalnych uczniów w celu bardziej
efektywnej współpracy z nauczycielem i między sobą,
•
promocja szkoły w środowisku lokalnym i poszerzenie oferty edukacyjnej oraz jakości
pracy szkoły.
W zakresie wiedzy:
•
wyposażenie uczniów w wiadomości o teatrze, jego kulisach, formach teatralnych,
•
utrwalenie i poszerzenie zdobytych w klasach młodszych wiadomości z zakresu
edukacji teatralnej i kultury żywego słowa,
•
zapoznanie z tworzywem literackim jakim jest scenariusz lub materiał przeznaczony
do recytacji,
•
motywowanie do czytania i krytycznego odbioru utworów literackich i widowisk
teatralnych, wprowadzenie uczniów w polskie tradycje teatralne i elementy historii
teatru, rodzajów form scenicznych, metod gry aktorskiej,
•
przygotowanie do dalszej edukacji teatralnej w następnych etapach edukacyjnych,
•
wzbogacenie w wiedzę o człowieku, życiu i świecie poprzez przeżywanie, wczuwanie
się w role oraz dystansowanie się od emocji kreowanych postaci.
W zakresie rozwijania osobowości uczniów:
•
rozbudzanie dociekliwości intelektualnej, samodzielności i rozwój sprawności
umysłowych i uzdolnień, wyzwalanie w uczniach możliwości kreacyjnych, ćwiczenia
zmysłów słuchu, wzroku, dotyku, koncentracji poprzez zabawy ogólnorozwojowe
i gry dramowe,
•
wspieranie psychologicznych aspektów rozwoju dziecka,
•
uwrażliwienie na sztukę i kształtowanie postawy aktywnego odbiorcy,
•
przygotowanie do funkcjonowania w różnych rolach społecznych poprzez umiejętność
wchodzenia w rozmaite role i odnajdowanie się w różnych sytuacjach,
•
rozwijanie pozytywnych cech charakteru (m.in. odpowiedzialność za słowa i czyny,
tolerancja, otwartość) i postaw (działania na rzecz innych zwłaszcza młodszych
i mniej doświadczonych, szacunek dla pracy drugiego człowieka i przyrody).
W zakresie doskonalenia warsztatu –– umiejętności :
5
•
ćwiczenie sprawności poprawnego wypowiadania się uczniów i recytacji tekstów:
właściwej wymowy, modulacji głosu, doboru jego siły, pauzowania, intonacji
i poprawnego akcentowania wyrazowego i zdaniowego,
•
pobudzanie uczniów do działań rozwijających zdolności aktorskie, recytatorskie,
plastyczne, muzyczne i taneczne,
•
rozwijanie umiejętności prezentacji na scenie i wyrażania uczuć i stanów
emocjonalnych poprzez gesty, ruch, mowę ciała i mimikę,
•
poszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł oraz efektywne
posługiwanie się technologią informacyjną,
•
wykorzystanie
opracowanie
w
i
praktyce
zdobytej
wykonywanie
wiedzy (przygotowywanie
scenografii,
projektowanie,
dobór
inscenizacji,
kostiumów,
odpowiednia prezencja na scenie, zastosowanie zasad kultury żywego słowa).
IV. SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW:
•
Wizyty w teatrach na przedstawieniach.
•
Zajęcia teatralne prowadzone przez profesjonalistów (instruktorów teatralnych,
aktorów).
•
Przygotowywanie spektakli, inscenizacji.
•
Przygotowywanie kostiumów, scenografii, podkładów muzycznych i rekwizytów.
•
Próby opracowania scenariuszy teatralnych.
•
Prezentacje dokonań na forum klasy, szkoły, rodziców, środowiska lokalnego.
•
Wykorzystanie dramy i umiejętności zdobytych podczas zajęć teatralnych w procesie
dydaktyczno-wychowawczym.
•
Ćwiczenie kultury żywego słowa (np. przygotowywanie recytacji na konkursy).
•
Korelacja działań grupy teatralnej z działaniami na lekcjach sztuki (plastyki i muzyki).
•
Redagowanie zaproszeń i przygotowywanie materiałów promujących działalność koła
(kronika, gazetka, wystawa zdjęć, informacje w lokalnej prasie).
METODY I TECHNIKI PRACY:
•
gry i zabawy,
6
•
drama,
•
próby aktorskie,
•
praca z tekstem,
•
udział w warsztatach warsztatów,
•
obserwacja profesjonalnych sztuk teatralnych,
•
projektowanie, przygotowanie i prezentacja spektakli.
Metody i formy pracy stosowane przy realizacji programu maja w jak największy
stopniu zaspokoić naturalne potrzeby fizyczne i psychiczne dzieci, pomóc w wyrównywaniu
ewentualnych zaległości dydaktycznych i kompensowaniu braków rozwojowych, stworzyć
atmosferę akceptacji, zaufania, rozwijać indywidualne zdolności, zainteresowania, pozwolić
na osiągnięcie sukcesu na miarę możliwości dziecka. Stwarzamy więc takie sytuacje, klimat i
warunki, aby każde dziecko mogło odnieść swój osobisty sukces, który stymuluje do
większego wysiłku i staje się motywacją do nowych wyzwań.
V.
Treści programowe – omawiane zagadnienia
1. Planujemy pracę koła teatralnego (poznanie oczekiwań i możliwości dzieci;
wstępne ustalenie składu grupy; zintegrowanie zespołu). Przedstawiamy się, określamy nasze
oczekiwania, ustalamy zasady pracy grupy.
2. Potrafimy więcej niż nam się wydaje (przełamanie zahamowań; poznanie
własnych i cudzych odczuć i możliwości). Zestaw ćwiczeń i zabaw uwzględniających
mimikę, gest, głos, dźwięk.
3. Integracja form ekspresji – improwizowanie krótkich scenek (indywidualnie lub
w grupie) np. u dentysty, spotkanie na łące, w klasie, rozmowa w sprawie pracy, nowa
znajomość itp.
4. Rodzaje teatru i spektakli teatralnych - zapoznanie dzieci z rodzajami teatru
i spektakli: teatr dramatyczny, operowy, zawodowy, amatorski, objazdowy, kukiełkowy.
Pokazanie przykładowych spektakli teatralnych np. teatr cieni, pantomima…
7
5. Terminy związane z teatrem.
•
Elementy teatru: scena, kurtyna, widownia, garderoba, reflektory.
•
Elementy sztuki: scena, akt, antrakt.
•
Ludzie: aktor, mim, widz, reżyser, scenograf.
•
Zachowanie w teatrze: cisza, oklaski, autograf, dedykacja.
5. Rola teatru i zachowanie w teatrze.
•
Zachowanie przed sztuką ( korzystanie z szatni).
•
Zachowanie na widowni (dzwonki w teatrze, cisza, oklaski).
•
Wyjazdy do Teatru.
•
Wyjścia do Kina – oglądanie przedstawień teatru objazdowego.
•
Oglądanie przedstawień i inscenizacji w wykonaniu dzieci.
6. Plakat teatralny i program.
•
Znaczenie programu i plakatu.
•
Informacje zawarte w programie i na plakacie.
•
Wykonywanie programów i plakatów.
7. Muzyka w przedstawieniach.
•
Znaczenie muzyki w przedstawieniu.
•
Dobieranie muzyki do określonych fragmentów przedstawienia.
•
Układanie akompaniamentu.
•
Opracowywanie układów tanecznych.
•
Zabawa dźwiękiem jako sposób prezentacji określonych treści.
8. Scenografia.
•
Znaczenie dekoracji, kostiumów, rekwizytów.
•
Projektowanie dekoracji i kostiumów.
•
Wykonywanie elementów dekoracji i zestawianie ich w całość .
•
Dobór rekwizytów.
8
9. Tworzenie scenariusza.
•
Dobór literatury.
•
Wyodrębnienie wydarzeń, postaci.
•
Przydział ról.
•
Tworzenie prostych scenariuszy.
•
Praca w oparciu o gotowe scenariusze.
•
Budowa scenariusza autorskiego lub modyfikacja gotowego.
•
Podział obowiązków.
•
Przygotowanie plakatów i zaproszeń.
•
Prezentacja spektaklu.
10.Wyrażanie opinii na temat obejrzanej sztuki.
•
Ocena własnych przedstawień po premierach, występach i po obejrzeniu nagrań.
•
Wyrażanie opinii na temat sztuk teatralnych – recenzja.
VI. Ewaluacja:
•
prezentacja przedstawień i obserwacja reakcji widza,
•
badanie opinii widza – wywiad, rozmowa, monitorowanie informacji w lokalnej
prasie,
•
badanie
opinii
uczestników
–
swobodne
wypowiedzi,
zapisane
wrażenia,
sprawozdania, ankiety,
•
projekcja nagranych przedstawień: ocena i samoocena,
•
wnioski do dalszej pracy.
Ankieta dla Ucznia
Szanowny Uczniu!
Zabierzcie głos w sprawach ważnych dla Twojego rozwoju. Uzyskane informacje
pozwolą mi ocenić na ile Program koła teatralnego spełnia Twoje oczekiwania oraz
potrzeby. Dziękuję za wypełnienie poniższej ankiety. Proszę zaznaczyć jak często miały
miejsce poniższe odczucia, czy zachowania.
1.
Chętnie uczestniczyłeś/aś w zajęciach teatralnych:
9
zawsze
Często
czasami
rzadko
Nigdy
2. W domu demonstrowałeś/aś ćwiczenia poznane na zajęciach:
zawsze
Często
czasami
rzadko
Nigdy
3. Chętnie prezentowałaś/eś swoje umiejętności przed rodziną i znajomymi:
zawsze
Często
czasami
rzadko
Nigdy
rzadko
Nigdy
4. Przeżywałeś/aś sukcesy i porażki całej grupy:
zawsze
często
czasami
5. Chętnie wykonywałaś/eś ćwiczenia zalecane przez nauczyciela:
zawsze
Często
czasami
rzadko
Nigdy
rzadko
Nigdy
6. Czułeś/aś się kimś ważnym w zespole:
zawsze
często
czasami
DZIĘKUJĘ !
LITERATURA:
10
1. Bortnowski S., Scenariusze półwariackie – czyli poezja współczesna w szkole,
Wydawnictwo Stentor, Warszawa 1997.
2. Eichelberger W., Jak wychować szczęśliwe dzieci, WSiP, Warszawa 1997.
3. Fisher R., Uczymy się jak uczyć, Warszawa 1997.
4. Gałczyńska E., Garczyk Z., Uczcijmy wierszem i piosenką, Płock 1994.
5. Pankowska K., Edukacja przez dramę Warszawa, WSiP 1997.
6. Szczepańska M., Program autorski-jak go napisać? Wyd. IMANE 1999.
7. Wierzbicka U., Szkolny teatr małych form w moim doświadczeniu pedagogicznym
Warszawa, WSiP 1979.
Myszków, 26 sierpnia 2013r.
Opinia o samodzielnie opracowanym programie koła teatralnego
„Trójeczka” – Wychowuję przez teatr – autor Renata Cholewka
11
Program kola teatralnego Wychowuję przez teatr umożliwia uczniom zaspakajanie ich
aktualnych i przyszłych potrzeb. Zagadnienia prezentowane w programie są logiczne,
a zarazem różnorodne.
Autorka przyjęła określone kryterium uporządkowania treści. Po wprowadzeniu wiedzy
teoretycznej następuje jej wykorzystanie w praktyce. Zrównoważony program zapewnia
uczniom możliwość opanowania odpowiedniej wiedzy teoretycznej i wykorzystanie jej
w twórczym procesie nauczania i przyswajania wiadomości.
Autorka zastosowała również odpowiednie formy i metody pracy, które mają przede
wszystkim zachęcić ucznia do aktywnego udziału w zajęciach. Program Wychowuję przez
teatr spełnia wymogi określone w rozporządzeniu w sprawie dopuszczenia programów
nauczania do użytku w szkole.
Cele zakładają wychowanie człowieka wrażliwego na kulturę słowa, języka. Zwracają
uwagę na samokształcenie. Dodać należy, że konstruując program autorka przewidziała
możliwość rozszerzenia zagadnień oraz kontynuacji w kolejnych latach. Zagadnienia ujęte
w programie odwołują się do wartości , które pomogą uczniom dokonać słusznych i mądrych
wyborów, skłaniają do samodzielnych ocen i refleksji, rozwijają wrażliwość i zamiłowania
artystyczne i estetyczne, uczą aktywnego uczestnictwa w kulturze i szacunku do tradycji,
kształtują osobowość ucznia.
Program Wychowuję przez teatr jest poprawny pod względem merytorycznym
i dydaktycznym oraz spełnia wszelkie wymogi prawa oświatowego. Autorska propozycja
Renaty Cholewki z całą pewnością dostosowana jest do potrzeb i możliwości uczniów na II
etapie kształcenia. Stanowi ona doskonały sposób na wprowadzenie uczniów do II etapu
edukacyjnego.
Realizacja programu zapewnia nauczycielowi satysfakcję, dając mu jednocześnie
możliwość rozwijania szeroko rozumianej kreatywności. Pozytywne nastawienie nauczyciela
przełoży się bezpośrednio na zainteresowanie uczniów kołem teatralnym.
Agata Maślankiewicz
Urszula Kozieł
12